рдкिрдпाрдиो рдкрд░ рд╡े рдзुрдиें рдмрдЬाрдУ рдЬिрди्рд╣ें рдмрдЬाрдиे рд╕े рддुрдо्рд╣ें реЩुрд╢ी рдоिрд▓рддी рд╣ै - рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди

рдоेрд╣ेрд░ рд╡ाрди

- рдоेрд╣ेрд░ рд╡ाрди

рд╕рди 1915 рдоें рдЬрдм рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдпुрдж्рдз-рд╡िрдХ्рд╖िрдк्рдд рдмрд░्рд▓िрди рдоें рд░рд╣ рд░рд╣े рдеे рддो рдЙрдирд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рдЪुрдХी рдкрдд्рдиी рдФрд░ рджो рдмрдЪ्рдЪों рд╣ेंрд╕ ‘рдЕрд▓्рдмрд░्рдЯ’ рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдФрд░ рдПрдбुрдЕрд░्рдб ‘рдЯेрдЯे’ рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХे рд╕ाрде рд╡िрдпрдиा (рдЖрд╕्рдЯ्рд░िрдпा) рдоें рд░рд╣ рд░рд╣ी рдеीं рдЬो рдХि рдмрд░्рд▓िрди рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдХाрдлी рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдЬрдЧрд╣ рдеी। рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдФрд░ рдЙрдирдХी рдкрдд्рдиी рдоिрд▓ेрд╡ा рдоें рдорддрднेрдж рдХे рдХाрд░рдг, рд╡рд╣ рд▓ोрдЧ рдХाрдлी рд╕рдордп рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд░рд╣ рд░рд╣े рдеे। рдоिрд▓ेрд╡ा рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рд╕े рдХाрдлी рдиाрдЦुрд╢ рд░рд╣рддी рдеीं рдФрд░ рд╡рд╣ рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддी рдеीं рдХि рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдпा рддो рдоिрд▓ें рдпा рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦें। рд╡рд╣ рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХे рд▓िрдЦे рдкрдд्рд░ рдмрдЪ्рдЪों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЦुрдж рдкреЭрддी рдеीं рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫी рдмाрддें рдирд╣ीं рдХрд░рддी рдеीं। рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХो рдпрд╣ рд╕рдм рдЕрдЪ्рдЫा рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा рдеा рдФрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рдЙрдирд╕े рдмाрддрдЪीрдд рдФрд░ рдоिрд▓рдиा-рдЬुрд▓рдиा рдЬाрд░ी рд░рдЦрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे। рдРрд╕ी рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХे рдмीрдЪ рдоें рд╣ी рд╕рди 1915 рдоें 04 рдирд╡рдо्рдмрд░ рдХो рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдиे рдЕрдкрдиी рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕िрдж्рдзांрддों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╕ाрдкेрдХ्рд╖рд╡ाрдж рдХी рдЬрдирд░рд▓ рде्рдпोрд░ी рдХी рдЧрдгрдиाрдПँ рдкूрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рдХो реЩुрд╢ी рдоें рдПрдХ рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рдЬिрд╕рдоें рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рдХो рдЗрд╕ рдмाрдд рдХे рд▓िрдП рд░ाрдЬी рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдХि рдЙрд╕рдХा рдкिрддा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЗंрд╕ाрди рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕े рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рдХी реЮिрдХ्рд░ рд╣ै, рдФрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рд╕े рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै।

*****************************
04 рдирд╡рдо्рдмрд░, 1915

рдоेрд░े рдк्рд░िрдп рдЕрд▓्рдмрд░्рдЯ,
рдХрд▓ рдоुрдЭे рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдПрдХ рдк्рдпाрд░ा рд╕ा рдкрдд्рд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ, рдЬिрд╕рд╕े рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд реЩुрд╢ी рд╣ुрдИ। рдоैं рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╣ी рдбрд░ा рд╣ुрдЖ рдеा рдХि рддुрдо рд╢ाрдпрдж рдоुрдЭे рдЕрдм рдХрднी рдкрдд्рд░ рдирд╣ीं рд▓िрдЦोрдЧे। рдЬрдм рдоैं рдЬ्рдпूрд░िрдЦ рдоें рдеा рддो рддुрдордиे рдоुрдЭे рдХрд╣ा рдеा, рдЬрдм рдоैं рдЬ्рдпूрд░िрдЦ рдЖрддा рд╣ूँ рддो рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП рд╡рд╣ рдПрдХ рдЕрдЬीрдм рд╕ी рдЕрд╕рд╣рдЬ рд╕्рдеिрддि рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоैं рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ рдпрд╣ рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрдЧा рдпрджि рд╣рдо рдРрд╕ी рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рдоिрд▓ें рдЬрд╣ाँ рд╣рдоाрд░ी рд╢ाрди्рддि рдоें рдХोрдИ рджрдЦрд▓ рджेрдиे рд╡ाрд▓ा рди рд╣ो। рдРрд╕ी рдХिрд╕ी рд╕्рдеिрддि рдоें, рдоैं рдпрд╣ рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХрд░рддा рд╣ूँ рдХि рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рд╣рдо рд▓ोрдЧ рдПрдХ рд╕ाрде рдХрдо рд╕े рдХрдо рдПрдХ рдорд╣ीрдиा рдЧुрдЬाрд░ें, рддाрдХि рддुрдо рджेрдЦ рдкाрдУ рдХि рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЬो рдкिрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХे рддुрдо рдХिрддрдиे рдкрд╕ंрджीрджा рд╣ो рдФрд░ рд╡рд╣ рддुрдо्рд╣ें рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рддुрдо рдоुрдЭрд╕े рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдЕрдЪ्рдЫी рдФрд░ рд╕ुрди्рджрд░ рдЪीреЫें рднी рд╕ीрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ो, рдХुрдЫ рдРрд╕ी рдЪीреЫें рдЬो рдХोрдИ рдФрд░ рдЗрддрдиी рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рддुрдо्рд╣ें рдирд╣ीं рд╕िрдЦा рд╕рдХрддा। рдЗрддрдиे рдЕрдзिрдХ рдХрдаोрд░ рд╢्рд░рдо рдХे реЫрд░िрдпे рдоैंрдиे рдЬो рдХुрдЫ рднी рдЕрд░्рдЬिрдд рдХिрдпा рд╣ै рд╡рд╣ рд╕िрд░्рдл рдЕрдЬрдирдмी рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдпे рд╣ी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧा рдмрд▓्рдХि рдоेрд░े рдЦुрдж рдХे рдмрдЪ्рдЪे рдХे рд▓िрдП рднी рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд░рд╣ेрдЧा। рдЗрди рджिрдиों рдоैंрдиे рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рд╕рдмрд╕े рд╕ुрди्рджрд░ рдХाрд░्рдпों рдоें рд╕े рдПрдХ рдХाрд░्рдп рдкूрд░ा рдХिрдпा рд╣ै, рдЬрдм рддुрдо рдФрд░ рдмреЬे рд╣ो рдЬाрдУрдЧे рддो рдоैं рддुрдо्рд╣ें рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрддाрдКंрдЧा।

рдоैं рдмрд╣ुрдд рдЦुрд╢ рд╣ूँ рдХि рддुрдо्рд╣ें рдкिрдпाрдиो рдХे рд╕ाрде реЩुрд╢ी рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдпрд╣ рдФрд░ рд▓рдХреЬी рдХी рд╢िрд▓्рдкрдХрд▓ा рдоेрд░े рд╡िрдЪाрд░ рд╕े рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЙрдо्рд░ рдХे рд▓реЬрдХों рдХे рд▓िрдП рд╕рд░्рд╡ोрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╢ौрдХ рд╣ैं, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдпрд╣ рд╕्рдХूрд▓ рд╕े рднी рдмेрд╣рддрд░ рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ी рд╡ो рдЪीреЫें рд╣ैं рдЬो рддुрдо рдЬैрд╕े рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрде рд╕рдмрд╕े рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рд╕े рд╕рдЯीрдХ рдмैрдарддी рд╣ैं। рдоुрдЦ्рдп рд░ूрдк рд╕े рдкिрдпाрдиो рдкрд░ рд╡рд╣ рдзुрдиें рдмрдЬाрдУ рдЬिрди्рд╣ें рдмрдЬाрдиे рд╕े рддुрдо्рд╣ें реЩुрд╢ी рдоिрд▓рддी рд╣ै, рддрдм рднी рдЬрдм рд╢िрдХ्рд╖рдХ рддुрдо्рд╣ें рд╡े рдзुрдиें рдмрдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рджेрддा।  рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕ीрдЦрдиे рдХा рдпрд╣ी рддрд░ीрдХा рд╣ै, рдХि рдЬрдм рддुрдо рдХिрд╕ी рдХाрдо рдХो рдЗрддрдиी реЩुрд╢ी рдХे рд╕ाрде рдХрд░рддे рд╣ो рдХि рддुрдо рдпрд╣ рдирд╣ीं рдз्рдпाрди рджे рдкाрддे рдХि рд╕рдордп рдХрдм рдмीрдд рдЧрдпा। рдоैं рдЕрдкрдиे рдХाрдо рдоें рдХрднी-рдХрднी рдЗрддрдиा рдЦो рдЬाрддा рд╣ूँ рдХि рдоैं рджोрдкрд╣рд░ рдХा рдЦाрдиा рдЦाрдиा рднूрд▓ рдЬाрддा рд╣ूँ...

рдЯेрдЯे рдХे рд╕ाрде рд░рд╣ो рдФрд░ рддुрдо्рд╣ें рдкाрдкा рдХी рдФрд░ рд╕े рдЪुрдо्рдмрди,
рдоाँ рдХो рд╕ाрджрд░,

*********************************************
From the book “Posterity: Letters of Great Americans to Their Children (public library)” ISBN: 038550330X

3 comments :

  1. Its allways a pleasure reading these letters......

    ReplyDelete
  2. Thanks Mr Naryal. Keep reading. Enjoy.

    ReplyDelete
  3. рдмेрд╣рдж рдЕрдЪ्рдЫी рдкोрд╕्рдЯ। рдЗрд╕े рдоैं рдЕрдкрдиी реЮेрд╕рдмुрдХ рдкोрд╕्рдЯ рдмрдиा рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдоेрд╣рд░ рднाрдИ ! рд╢ुрдХ्рд░िрдпा। рдРрд╕ी рд╣ी рдФрд░ рдкोрд╕्рдЯों рдХा рдЗрди्рддреЫाрд░ рд░рд╣ेрдЧा।

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।