рдоेрд░ी рдк्рд░िрдп рдЬेрдХ्рд▓िрди: рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕

рдоेрд╣ेрд░ рд╡ाрди

- рдоेрд╣ेрд░ рд╡ाрди

рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╕рдмрд╕े рдорд╣ाрди рднौрддिрдХрд╡िрджों рдоें рдЧिрдиे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрдирдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЦाрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рд╕ूрдХ्рд╖्рдорддрдо рдХрдгों рдХा рдиाрдо “рдмोрд╕ॉрди” рд░рдЦा рдЧрдпा рдФрд░ рдЗрди рдХрдгों рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╕ांрдЦ्рдпिрдХी рдХो рдмोрд╕-рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рд╕ांрдЦ्рдпिрдХी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдХुрдЫ рд╕рдордп рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдЖ “рдЧॉрдб рдкाрд░्рдЯिрдХрд▓” рднी рдПрдХ рддрд░рд╣ рдХा рдмोрд╕ॉрди рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХे рд╕िрдж्рдзांрддों рдХा рднौрддिрдХी рдкрд░ рдмрд╣ुрдд рдЧрд╣рд░ा рдФрд░ рджूрд░рдЧाрдоी рдк्рд░рднाрд╡ рдкреЬा। рд╡े рд╕рди 1894 рдоें рдХрд▓рдХрдд्рддा рдоें рдЬрди्рдоे рдеे рдФрд░ рдк्рд░ेрд╕िрдбेंрд╕ी рдХोрд▓ेрдЬ рд╕े рдкреЭाрдИ рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдк्рд░рдлुрд▓्рд▓ рдЪрди्рдж्рд░ рд░े рдФрд░ рдЬрдЧрджीрд╢ рдЪрди्рдж्рд░ рдмोрд╕ рдХे рдЫाрдд्рд░ рд░рд╣े। рдкрд░ाрд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХे рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдЕंрдХों рдоें рдХрд▓рдХрдд्рддा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рд░िрдХॉрд░्рдб рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा рдеा। рдмाрдж рдоें рд╡े рдвाрдХा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рд░рд╣े।

рдЬрдм рдЙрдирдХा рдкрд╣рд▓ा рдФрд░ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╢ोрдзрдкрдд्рд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрдиे рдоें рдХрдИ рдХрдаिрдиाрдЗрдпाँ рдЖ рд░рд╣ी рдеीं рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрд▓рдмрд░्рдЯ рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХो рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рдФрд░ рдорджрдж рдХрд░рдиे рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдХिрдпा। рдмाрдж рдоें рдмोрд╕ рдФрд░ рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХे рдХुрдЫ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╢ोрдзрдкрдд्рд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдП। рдмोрд╕ рд╕рди 1926 рдоें рдЬрд░्рдордиी рдЧрдП рдеे। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрдо्рд░ рднрд░ рдоें рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╢ोрдзрдкрдд्рд░ рд╣ी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпे। рд╡े рд╢ोрдзрдкрдд्рд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╣िрдЪрдХрддे рдеे рдФрд░ рдЪाрд╣рддे рдеे рдХि рдЙрдирдХा рд╕рд░्рд╡ोрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдХाрд░्рдп рд╣ी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो। рдЙрди्рд╣ें рд╢ोрдзрдкрдд्рд░ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрдвाрдиे рдХी рд╣реЬрдмреЬी рдирд╣ीं рдеी।

рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХे рдкिрддा рд░ेрд▓рд╡े рдоें рдЗंрдЬिрдиिрдпрд░ рдеे। рдмोрд╕ рдЕрдкрдиी рдЫрд╣ рдмрд╣рдиों рдХे рдмीрдЪ рдЕрдХेрд▓े рднाрдИ рдеे। рдЙрдирдХी рд╢ाрджी рддрдм рд╣ो рдЧрдИ рдеी рдЬрдм рд╡рд╣ рдоाрдд्рд░ 20 рд╕ाрд▓ рдХे рдеे рдФрд░ рдЙрд╕ рд╕рдордп рдЙрдирдХी рдкрдд्рдиी рдЙрд╖ाрд╡рддी рдШोрд╖ рдоाрдд्рд░ 11 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдеीं। рдЙрдирдХे рдиौ рдмрдЪ्рдЪे рд╣ुрдП рдЬिрдирдоें рд╕े рджो рдмрдЪрдкрди рдоें рд╣ी рд╕्рд╡рд░्рдЧ рд╕िрдзाрд░ рдЧрдП рдеे।

рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХे рджिрд╢ा-рдиिрд░्рджेрд╢рди рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ेрдЯ рдХी рдЙрдкाрдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдкूрд░्рдгिрдоा рд╕िрди्рд╣ा рдЬрдм 1980 рдХी рдЕрдкрдиी рдкेрд░िрд╕ рдпाрдд्рд░ा рдоें рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХी рд╕рдЦी рдЬेрдХ्рд▓िрди рдЖрдЗрдЬрдирдоेрди рд╕े рдоिрд▓ीं। рддрдм рддрдХ рдЬेрдХ्рд▓िрди рдЖрдЗрдЬрдирдоेрди рдпूрд░ोрдк рдХे рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕ंрд╕рдеाрди CNRX, рдкेрд░िрд╕ рдоें рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдХे рдкрдж рд╕े рд╕ेрд╡ाрдиिрд╡ृрдд्рдд рд╣ो рдЪुрдХी рдеीं।

рдЬेрдХ्рд▓िрди, рдмोрд╕ рдХे рдмाрд░े рдоें рдпाрдж рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдбॉ. рдкूрд░्рдгिрдоा рд╕िрди्рд╣ा рдХो рдПрдХ рдкрдд्рд░ рдоें рдмрддाрддी рд╣ैं рдХि рдЬрдм рд╡рд╣ рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдмोрд╕ рд╕े рдоिрд▓ीं рддो рд╡рд╣ рдпुрд╡рддी рдеीं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣ाрд▓ рдоें рд╣ी рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдХोрдЯोंрди рдХे рд╕ाрде рд╢ोрдз рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рдеा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХे рдмाрд░े рдоें рдХाрдлी рд╕ुрди рд░рдЦा рдеा рдФрд░ рд╡рд╣ рднाрд░рдд рд╕े рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдЬीрдиिрдпрд╕ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдХो рдЖрддुрд░ рдеीं। рдмोрд╕ рдЙрдирдХी рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдоें рдЖрдпे рдеे рдФрд░ рд╡рд╣ीं рдЙрдирдХी рдоुрд▓ाрдХाрдд рд╣ुрдИ। рдмाрдж рдоें рд╡рд╣ рд▓ोрдЧ рд╕рдордп рдоिрд▓рдиे рдкрд░ рдоिрд▓े рдеे। рдЬेрдХ्рд▓िрди рдЖрдЗрдЬрдирдоेрди рдмрддाрддी рд╣ैं рдХि рдмोрд╕ рдмंрдЧाрд▓ рдХे рдмाрд░े рдоें рдХाрдлी рдмाрддें рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рдмांрдЧрд▓ा рднाрд╖ा рдоें рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд▓िрдЦрдиे рдХे рдмाрд░े рдоें рдЗрдЪ्рдЫा рдЬाрд╣िрд░ рдХрд░рддे। рдЙрдирдХे рджेрд╢рдк्рд░ेрдо рд╕े рдЬेрдХ्рд▓िрди рдХाрдлी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдИं рдеी। рдмोрд╕ рдоें рдРрд╕ा рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдеा рдЬिрд╕рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдЖ рдЬा рд╕рдХрддा рдеा। рд╡े рд╕ंрдЧीрдд рдк्рд░ेрдоी рдеे рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╣рд░рдм्рдпू рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдХाрдлी рд░ूрдЪि рдеी।

рд╕рди 1980 рдоें рдЬेрдХ्рд▓िрди рдЖрдЗрдЬрдирдоेрди рдиे рдк्рд░ो. рдкूрд░्рдгिрдоा рд╕िрди्рд╣ा рдХो рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рд╕рдд्рдпेрди्рдж्рд░ рдиाрде рдмोрд╕ рдХी рд▓िрдЦाрд╡рдЯ рдоें рд▓िрдЦे рдпрд╣ рдпрд╣ рджो рдкрдд्рд░ рд╕ोंрдкे рдеे। рд╡े рджोрдиों рдкрдд्рд░ рдпрд╣ाँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд╣ैं-

*************************************
Unter der Eichen 88
Bei Ehlert
Berlin Dahlem, 1926

рдоेрд░ी рдк्рд░िрдп рдЬेрдХ्рд▓िрди,

рддुрдо्рд╣ाрд░े рдд्рд╡рд░िрдд рдЙрдд्рддрд░ рд╕े рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд реЩुрд╢ी рдоिрд▓ी, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рдЙрджाрд╕ी рдХी рднाрд╡рдиा рднी рдоिрд╢्рд░िрдд рд╣ै। рдпрд╣ рдоुрдЭे рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░ाрддा рд╣ै, рдХि рдкिрдЫрд▓े рдк्рд░рд╡ाрд╕ рдХे рджौрд░ाрди рдоैं рддुрдорд╕े рдХिрддрдиा рдХрдо рдоिрд▓ рдкाрдпा, рдпрдж्рдпрдкि рдоैं рдЗрд╕ी рдХे рд▓िрдП рд╣ी рдЧрдпा рдеा, рдЬैрд╕े рдХि рдоैं рдпрд╣ рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ, рдХि рдЪाрд░ рдорд╣ीрдиों рдмाрдж рдпрд╣ (рдоिрд▓рдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा) рдХैрд╕े рдЕрдк्рд░ाрдк्рдп рдЙрдд्рдХंрдаा рдмрди рдЬाрдпेрдЧी, рдоैं рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдмेрд╕рд╣ाрд░ा рдФрд░ рдЕрднाрдЧा рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ूँ। рд╣ाрд▓ांрдХि рддुрдо рдоेрд░े рдж्рд╡ाрд░ा рдпрд╣ рдмाрддें рд▓िрдЦрдиे рдХो рдмेрд╡рдХूрдлी рд╕рдордЭोрдЧी, рдФрд░ рдоैं рдЦुрдж рднी рдпрд╣ рдирд╣ीं рдЬाрдирддा рдХि рдРрд╕ा рдХ्рдпा рд╣ै рдЬो рдоुрдЭे рдпрд╣ рд╕рдм рд▓िрдЦрдиे рдХो рдмाрдз्рдп рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै।

рдоैं рдЬिрд╕ рджिрди рд╕े рдпрд╣ाँ рдЖрдпा рд╣ूँ рддрдм рд╕े рдПрдХ рдирдП рдХрдорд░े рдоें рд╣ी рд╣ूँ, рдпрд╣ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЕрдЪ्рдЫा рдФрд░ рдЖрд░ाрдорджाрдпрдХ рд╣ै, рдФрд░ рдоैं рд╕рдЪ рдоें рдЕрдкрдиी рдмाрд▓рдХрдиी рдХे рдк्рдпाрд░ рдоें рдкреЬ рдЧрдпा рд╣ूँ, рджрд░рд╡ाрдЬा рдкूрд░ी рд░ाрдд рдЦुрд▓ा рд░рд╣рддा рд╣ै, рдФрд░ рдЕрдм рдпрд╣ाँ рдХाрдлी рдардг्рдб рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै। рдоेрд░े рджोрд╕्рдд рдпрд╣ाँ рдкाрд╕ рдоें рд╣ी рд░рд╣рддे рд╣ैं, рдпрд╣ाँ рд╕े рдкाँрдЪ рдоिрдирдЯ рдХी рдкैрджрд▓ рджूрд░ी рдкрд░ рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдХी рдЗрдоाрд░рдд рд╣ै, рдЬрд╣ां рдоैं рд▓рдЧрднрдЧ рд░ोреЫ рдЬाрддा рд╣ूँ। рдЬो рд╕ाрдоाрди (рдоेрд░ी рдХिрддाрдмें рдЗрдд्рдпाрджि) рдоैंрдиे рдпрд╣ाँ рдЫोреЬा рдеा рд╡рд╣ рдЕрднी рдЖрдпा рд╣ै, рдФрд░ рдЕрдм рдЙрди्рд╣ें рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдХाрдо рдмाрдХी рд╣ै, (рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдоैं рдпрд╣ рдирд╣ीं рдЬाрдирддा рдХि рдЕрдкрдиी рдХिрддाрдмें рдХрд╣ा рд░рдЦूं) рдпрд╣ рдоेрд░े рд▓िрдП рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдХाрдо рд╣ोрддा рд╣ै।

рдоुрдЭे рддुрдорд╕े рдпрд╣ рд╕ुрдирдХрд░ рдЪिंрддा рд╣ो рдЧрдИ рдеी рдХि рддुрдо्рд╣ें рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдЦांрд╕ी рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ै, рдФрд░ рдХ्рдпा рддुрдо рдЬाрдирддी рд╣ो, рдоैं рдЦुрдж рдХो рдеोреЬा рд╕ा рджोрд╖ी рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддा рд╣ूँ, рдФрд░ рд╣ाрд▓ाँрдХि рдпрд╣ рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ рдХि рдЬрдм рднी рддुрдо्рд╣ाрд░ी рддрдмिрдпрдд рдаीрдХ рди рд╣ो рддрдм рдоैं (рддुрдо्рд╣ाрд░ी) рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдЖ рдЬाрдКं, рдФрд░ рдРрд╕ा рд╕ोрдЪрдХрд░ рдФрд░ рдЬ्рдпाрджा рджोрд╖ी рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдоेрд░े рд▓िрдП рддुрдо рдЬрд▓्рджी рд╕े рдаीрдХ рд╣ो рдЬाрдУ। 

рдпрд╣ाँ рдмрд░्рд▓िрди рдоें рднौрддिрдХी рдХी рдЪीреЫें рдЬिрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рдЖрдЧे рдмреЭ рд░рд╣ी рд╣ैं, рдЙрд╕рд╕े рд╕рднी рд▓ोрдЧ (рд╕рднी рднौрддिрдХрд╡िрдж) рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЕрдзिрдХ рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рд╣ैं। рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े 28 рддाрд░ीрдЦ рдХो рд╣ाрдИрдЬेрдирдмрд░्рдЧ рдиे рдЕрдкрдиे рд╕िрдж्рдзांрддों рдХे рдмाрд░े рдоें рднाрд╖рдг рджिрдпा, рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЕंрддिрдо рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдоें рд╕्рдкिрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЗрд▓ेрдХ्рдЯ्рд░ाрди рдХी рд╣ाрд▓िрдпा рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдкрд░ рдПрдХ рд▓рдо्рдмा рднाрд╖рдг рдеा (рд╢ाрдпрдж рддुрдордиे рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ुрдиा рд╣ो)। рд╕рднी рд▓ोрдЧ рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╡्рдпрдЧ्рд░ рд╣ैं рдФрд░ рддрдм рдмрд╣ुрдд рдЬрд▓्рджी рд╣ी рд╢्рд░ोрдбिрди्рдЧрд░ рдХे рд╢ोрдз-рдкрдд्рд░ों рдХे рдКрдкрд░ рдПрдХ рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕ рдмाрд░े рдоें рдЖрдЗрди्рд╕्рдЯीрди рдХाрдлी рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддे рд╣ैं; рдПрдХ рджिрди рд╡ाрд░्рддाрд▓ाрдк рдХे рдмाрдж рд╡ाрдкрд╕ рдЖрддे рд╣ुрдП рдЬिрд╕ рдЯ्рд░ेрди рдХे рдбिрдм्рдмे рдоें рд╣рдо рдеे рдЙрд╕ी рдбिрдм्рдмे рдоें рдЙрди्рд╣ें рдЪреЭрддे рд╣ुрдП рджेрдЦा, рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╡рд╣ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा рд╕े рдЙрди्рд╣ीं рд╕рдм рдмाрддों рдХे рдмाрд░े рдоें рдмाрддें рдХрд░рдиे рд▓рдЧे рдЬो рд╣рдордиे рдкрд╣рд▓े рд╕े рд╕ुрдиीं рдеीं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдпрд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдпрд╣ рдПрдХ рдмреЬी рдмाрдд рд╣ै рдХि рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी рдмाрддों рдХो рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЬो рдХि рдЗрди (рдХ्рд╡ांрдЯрдо рднौрддिрдХी рдХे) рдирдП рд╕िрдж्рдзांрддों рдХी рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХे реЫрд░िрдпे рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдпिрдд рд╣ोрддी рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ рдЗрд╕ рд╕рдм рдоें рддाрд░्рдХिрдХрддा рдХी рдХрдоी рдХे рдХाрд░рдг рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдкрд░ेрд╢ाрди рдеे। рд╣рдо рд╕рдм рд╢ांрдд рдеे рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ рд╣рдоाрд░ी рд░ूрдЪि рдХे рдмाрд░े рдоें рдПрдХрджрдо рдирд╣ीं рд╕ोрдЪрддे рд╣ुрдП рдкूрд░े рд╕рдордп рд▓рдЧाрддाрд░ рдмाрддें рдХрд░рддे рд░рд╣े, рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХी рдмाрдд рд╣ै рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे (рдЯ्рд░ेрди рдоें) рдЕрди्рдп рд╕рд╡ाрд░िрдпों рдХे рджिрдоाрдЧ рдХी рд╢ांрддि рдХे рдмाрд░े рдоें рднी рдирд╣ीं рд╕ोрдЪा। 

рдЗрди рддीрди рдорд╣ीрдиों рдоें рдоैंрдиे рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рдоेрд╣рдирдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдг рд▓िрдпा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕рдХी рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдХрд░рдиा рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдХрдаिрди рд╣ै, рдЦाрд╕ рддौрд░ рдкрд░ рдЬрдм рддुрдордиे рдЗрд╕рдХी рдЖрджрдд рдЫोреЬ рджी рд╣ो। рдпрдж्рдпрдкि рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдХुрдЫ рдФрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╣ी рд╣ै।

рдоुрдЭे рдк्рд░рд╕рди्рдирддा рд╣ै рдХि рддुрдо्рд╣ें рдмुрдж्рдз рдХा рдЬीрд╡рдиी рдкрд╕ंрдж рдЖрдпी। рдоैंрдиे рд╢ुрд░ुрдЖрддी рдХुрдЫ рдкрди्рдиों рдкрд░ рд╣ी рдиреЫрд░ рдбाрд▓ी рдеी, рдФрд░ рдоैं рдеोреЬा рд╣िрдЪрдХ рд░рд╣ा рдеा рдХि рддुрдо рдкрддा рдирд╣ीं рдЗрд╕े рдкрд╕ंрдж рдХрд░ोрдЧी рдпा рдирд╣ीं। рдпрд╣ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рджुःрдЦ рдХी рдмाрдд рд╣ै рдХि рдЖрд╕-рдкाрд╕ рдЙрдирдХे рд╕िрдж्рдзांрддों рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХिрддрдиे рдоिрдердХ рдЗрдХрдЯ्рдаे рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं। рд╡рд╣ рд╡िрд╢्рд╡ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдПрдХ рдорд╣ाрди рдФрд░ рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдЗंрд╕ाрди рд╣ैं рдФрд░ рдЬिрди्рд╣ें рдоैं рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдоुрдЭे рдпрд╣ рдЬाрдирдХाрд░ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ рдеा рдХि рддुрдо рдЙрдирдХी рдЬीрд╡рдиी рдкрдврдиा рдЪाрд╣ рд░рд╣ी рдеी рдордЧрд░ рддुрдордиे рдоुрдЭрд╕े рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдкрд╣рд▓े рдХрднी реЫिрдХ्рд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा।

рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рддुрдо्рд╣ें рджो рдХिрддाрдмें (рдЬो рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдк्рдпाрд░ी рд╣ैं) рдФрд░ рднेंрдЯ рдХрд░рдиा рдХोрдИ рдорд╣ाрди рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै рдФрд░ рдХ्рдпा рдоेрд░ा (рддुрдо рдкрд░) рдЗрддрдиा рднी рдЕрдзिрдХाрд░ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рдоैं рдЦुрдж рдоेрд░ी рд╕рдмрд╕े рдкрд╕ंрджीрджा рдХिрддाрдмें рддुрдо्рд╣ें рдкрдврдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ूँ? рдоैं рдирд╣ीं рдЬाрдирддा рдХि рд╡рд╣ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкाрд╕ рдХрдм рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪेंрдЧीं। рдоैंрдиे рдаीрдХ рдЕрднी “рдк्рд░ाрдЙрд╕्рдЯ” рдХो рдкреЭрдХрд░ реЩрдд्рдо рдХिрдпा рд╣ै। рдоैं рд╕рдЪ рдоें рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рд▓िрдЦрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ, рд▓ेрдХिрди рдЕрднी рдмрд╣ुрдд рджेрд░ рд╣ो рдЪुрдХी рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдХाрдЧреЫ рднी рдкूрд░ा реЩрдд्рдо рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै, рдЕрдЧрд▓े реЩрдд рдоें рдФрд░ рдмाрддें рд▓िрдЦूंрдЧा।

рдоेрд░े рд╢ुрднрдХाрдордиाрдпें рдк्рд░िрдпрддрдоा 
рддुрдо्рд╣ाрд░ा 
рдмोрд╕  


*********************************
рд╕рди 1943 рдоें рдЕрдкрдиे рдоाँ-рдкिрддा рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рд╕े рдЬेрдХ्рд▓िрди рджुрдЦी рд░рд╣рддी рдеीं। рд╕рди 1951 рдоें рдЕрдЪाрдирдХ рд╡рд╣ рдлिрд░ рдмोрд╕ рд╕े рдоिрд▓ीं। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдмोрд╕ рдиे рдЙрдирдХे рдпрд╣ рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦा рдеा- 

**************************************
8 South Audley Street 
Yurin Services Club 
London
22 June, 1951
рдк्рд░िрдп рдЬैрдХрд▓िрди,

рддрдоाрдо рд╡рд░्рд╖ों рдХे рдмाрдж рддुрдо्рд╣ें рджेрдЦрдиा рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдордзुрд░ рдЖрд╡ाреЫ рдХो рд╕ुрдирдиा рдФрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкाрд╕ рд╣ोрдиा рдПрдХ рд╕ूрдлी рдПрд╣рд╕ाрд╕ рдЬैрд╕ा рдеा। рдЗрд╕рд╕े рдоेрд░ा рдЦूрди рдмреЭ рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдоैं рдЕрдкрдиे рдЗрд╕ рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдХे рд▓िрдП рдЕрдд्рдпंрдд рдЧрд╣рд░ाрдИ рддрдХ рдЖрднाрд░ी рд╣ूँ।

рд╕ाрд▓ों-рд╕ाрд▓ рдЧुреЫрд░ рдЧрдП рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмाрд░े рдоें рдХोрдИ рдЦрдмрд░ рдирд╣ीं рдоिрд▓ी, рдФрд░ рдоैंрдиे рдЬिंрджрдЧी рдоें рдХрднी рддुрдорд╕े рдоिрд▓рдиे рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ोрдЪрдиा рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा рдеा। рдПрдХ рдмेрд╡рдХूрдлी рднрд░ा рдбрд░ рдпрд╣ рднी рдеा рдХि рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдмрджрд▓ाрд╡ рд╡ाрд▓े рджрдпाрд╣ीрди рдиिрдпрдо рдХे рдХाрд░рдг рдЙрд╕ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХी рдЪोрдЯ рдХे рдаीрдХ рд╣ोрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХрд░рдиा рднी рдиिрд░ाрд╢ाрдЬрдирдХ рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬिрд╕ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХो рд╣рдордиे рд╕्рдоृрддिрдпों рдоें рдХрд▓्рдкрдиाрдУं рдХे рдордХреЬрдЬाрд▓ рдоें рд▓рдкेрдЯрдХрд░ рд╕ंрдЬोрдпा рд╣ै। рддुрдо्рд╣ें рдкрд╣рд▓ी рдиреЫрд░ рдоें рджेрдЦрддे рд╣ी рдХैрд╕े рд╕ाрд░े рдбрд░ рдкिрдШрд▓рдХрд░ рднाрдЧ рдЧрдП।

рдоैं рдЕрднी рд▓рди्рджрди рдоें рд╣ूँ рдФрд░ рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдПрдХ рд╣рдл्рддे рдФрд░ рд░ुрдХूंрдЧा, рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдоैं рдХрд▓рдХрдд्рддा рдЬाрдКँрдЧा।

рдЖрд╢ा рдХрд░рддा рд╣ूँ рдХि рдЕрдм рддुрдо рдоुрдЭे рдкुрдиः рдкрдд्рд░ рд▓िрдЦोрдЧी
рддुрдо्рд╣ाрд░ा рд╕рдк्рд░ेрдо,
рдмोрд╕
***********************************

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।