рдЗрди्рд╣ें рднी рджेрдЦिрдпे Links

рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020

рдЛрддु рд╡ाрд░्рд╖्рдгेрдп рдЧुрдк्рддा

- рдЛрддु рд╡ाрд░्рд╖्рдгेрдп рдЧुрдк्рддा

рд╕рд╣ाрдпрдХ рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ (рд╣िंрджी рд╡िрднाрдЧ), рдХिрд░ोреЬीрдорд▓ рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рджिрд▓्рд▓ी рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп
рдЪрд▓рднाрд╖: 8287083042




рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020, 21 рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХी рдкрд╣рд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рд╣ै। рдЬो 1935 рдоें рд▓ॉрд░्рдб рдоैрдХाрд▓े рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ाрдИ рдЧрдИ рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдХो рдоूрд▓ рд╕рд╣िрдд рдкрд░ंрдкрд░ा рд╕े рдмाрд╣рд░ рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдоूрд▓्рдпों рдХो рдмрд░рдХрд░ाрд░ рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рд╡िрд░ाрд╕рдд рдоें рдоिрд▓ी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╣ै рдЬो рд╣рдЬाрд░ों рд╕ाрд▓ों рдоें рдкूрд░्рд╡рдЬों рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрд╢्рд▓िрд╖्рдЯ рдХी рдЧрдпी рд╣ै। рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рд╡ेрджों, рдкुрд░ाрдгों, рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдЬैрд╕े рдк्рд░ाрдЪीрди рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рдиिрд╣िрдд рд╣ै। рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╕рдиाрддрди рд╡िрдЪाрд░ рдХी рд╕рдоृрдж्рдз рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рдЖрд▓ोрдХ рдоें рдпрд╣ рдиीрддि рджрд░्рд╢рди рдоें рд╕рджा рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдоाрдирд╡ीрдп рд▓рдХ्рд╖्рдпों рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рдЧрдг्рдп рд╣ै।

рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдФрд░ рджрд░्рд╢рди рдиे рд╕ाрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рд╡िрд╢्рд╡ рдХрд▓्рдпाрдг рдПрд╡ं рдоाрдирд╡ рдХे рдЙрдж्рдзाрд░ рд╣ेрддु рдЬ्рдЮाрди рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा рд╣ी рд╡ैрджिрдХ рдХाрд▓ीрди рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдеा। рдЬ्рдЮाрди рдХो рдордиुрд╖्рдп рдХा рддीрд╕рд░ा рдиेрдд्рд░ рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै рдЬो рд╕рдд्рдп-рдЕрд╕рдд्рдп, рдЕрдЪ्рдЫे рдХрд░्рдо рдФрд░ рдмुрд░े рдХрд░्рдо рдоें рднेрдж рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддा рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдж्рд╡ाрд░ा рдРрд╕े рдкीрдв़ी рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиा рдЬो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдпोрдЧрджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рддрдеा рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЪेрдд рд░рд╣рдХрд░ рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдмрди рд╕рдХे।

рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рдЖрд▓ोрдХ рдоें рддैрдпाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рдирд╡ीрди рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рд╢िрдХ्рд╖ा рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдж्рд╡ाрд░ा рднाрд░рдд рдХे рд╕рдоृрдж्рдзрд╢ाрд▓ी рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдХो рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдкीрдв़िрдпों рдХे рд▓िрдП рд╕рд╣ेрдЬрдХрд░ рд╡ рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рдЦрдиे рдХा рдХाрд░्рдп рдХрд░ेрдЧा। “рд╣рдоाрд░े рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рдЪрд░рдХ, рд╕ुрд╢्рд░ुрдд, рднाрд╕्рдХрд░ाрдЪाрд░्рдп, рдЖрд░्рдпрднрдЯ्рдЯ рд╡рд░ाрд╣рдоिрд╣िрд░, рдЪाрдгрдХ्рдп, рдм्рд░рд╣्рдордЧुрдк्рдд, рдЪрдХ्рд░рдкाрдгि рджрдд्рддा, рдкाрдгिрдиि, рдкंрддрдЬрд▓ि, рдоाрдзрд╡, рдиाрдЧाрд░्рдЬुрди, рдЧौрддрдо, рд╢ंрдХрд░рджेрд╡, рдкिंрдЧрд▓ा, рдоैрдд्рд░рдпी, рдЧाрд░्рдЧी, рдоीрд░ा рдФрд░ рддिрд░ुрд╡рд▓्рд▓ुрд╡ाрд░ рдЬैрд╕े рдЕрдиेрдХों рдорд╣ाрди рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЬ्рдЮाрди рдХे рд╡िрд╡िрдз рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЦрдЧोрд▓ рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдзाрддु рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЧрдгिрдд, рд╢рд▓्рдп рдЪिрдХिрдд्рд╕ा, рднрд╡рди рдиिрд░्рдоाрдг, рд╕िрд╡िрд▓ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ, рдиौрдХाрдпрди рдиिрд░्рдоाрдг, рджिрд╢ा рдЬ्рдЮाрди, рд▓рд▓िрдд рдХрд▓ा, рдпोрдЧ, рд╢рддрд░ंрдЬ рдЗрдд्рдпाрджि рдоें рдк्рд░рдоाрдгिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдоौрд▓िрдХ рдпोрдЧрджाрди рдХिрдпा।“1 21 рдЬूрди рдХो рдордиाрдпा рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा ‘рд╡िрд╢्рд╡ рдпोрдЧ рджिрд╡рд╕‘ рдХो рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ рдиे рдЕрдкрдиाрдпा рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рд╢िрдХ्рд╖ाрдк्рд░рдгाрд▓ी рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЕрдЪ्рдЫे рдЧुрдгों рд╡ाрд▓े рдордиुрд╖्рдп рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा рддрдеा рднाрд░рддीрдп рдЬрдб़ों рдФрд░ рдЧौрд░рд╡ рд╕े рдмांрдзे рд░рд╣рдиे рдХा рд╣ै। 

рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рдРрд╕े рд╕ंрдд рдХрд╡ि рдФрд░ рдЪिंрддрдХ рд╣ुрдП рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдордиुрд╖्рдп рдХी рдЬिрдЬीрд╡िрд╖ा рдХो рдмрдЪाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдоृрдд्рдпु рдХे рдбрд░ рдХो рдиिрдХाрд▓ा рдФрд░ рд░ाрдорд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рджी рдФрд░ рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╢ाрд╕рди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд╕ाрдордиे рдпрд╣ рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा рдХि 'рдРрд╕ा рдЪाрд╣ूँ рд░ाрдЬ рдоैं рдЬрд╣ाँ рдоिрд▓ै рд╕рдмрди рдХो рдЕрди्рди। рдЫोрдЯ рдмрдб़ो рд╕рдм рд╕рдо рдмрд╕े рд░рд╡िрджाрд╕ рд░рд╣े рдк्рд░рд╕рди्рди॥' рддुрд▓рд╕ीрджाрд╕ рдиे рдХрд╣ा рдеा 'рд╣рдо рдЪाрдХрд░ рд░рдШुрд╡ीрд░ рдХे, рдкрдЯौ рд▓िрдЦौ рджрд░рдмाрд░। рддुрд▓рд╕ी рдЕрдм рдХा рд╣ोрд╣िрд╣ैं, рдирд░ рдХे рдордирд╕рдмрджाрд░॥'2 рдпा рдлिрд░ рд╢ाрд╕рди рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рдзрддा рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдеा- 'рдоाँрдЧि рдХे рдЦрдЗрдмो, рдорд╕ीрдд рдкे рд╕ोрдЗрдмो, рд▓ेрд╡ो рдХो рдПрдХ рди рджेрд╡ै рдХो рджोрдК॥' рдпрд╣ рдкूрд░ी рдХी рдкूрд░ी рдкрд░ंрдкрд░ा рдмुрдж्рдз рдХे 'рдЕрдк्рдк рджीрдкो рднрд╡' рдЕрд░्рдеाрдд् 'рдЖрдк рдЕрдкрдиा рдк्рд░рдХाрд╢ рд╕्рд╡рдпं рдмрдиें' рд╕े рдоेрд▓ рдЦाрддी рд╣ै। рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдХी рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХрднी рд╕ुрдк्рдд рдирд╣ीं рд░рд╣ी। рдЗрд╕рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рдк्рд░рдХृрддि, рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдФрд░ рдордиुрд╖्рдп рд╕рджैрд╡ рд░рд╣े рд╣ैं।

рдирдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдоें рд╕्рдХूрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рд╕ंрд░рдЪрдиा рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рдиीрддि рд╡рд░्рддрдоाрди рдХी 10 + 2 рд╡ाрд▓ी рд╕्рдХूрд▓ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो 3 рд╕े 18 рд╡рд░्рд╖ рдХे рд╕рднी рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдкाрда्рдпрдЪрд░्рдпा рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖рдг-рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдЖрдзाрд░ рдкрд░ 5 + 3 + 3 + 4 рдХी рдПрдХ рдирдпी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдкुрдирд░्рдЧрдаिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдмाрдд рдХрд░рддी рд╣ै, рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें 3 рд╕े 6 рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЙрдо्рд░ рдХे рдмрдЪ्рдЪे 10 + 2 рд╡ाрд▓े рдвांрдЪे рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдирд╣ीं рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि 6 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдХрдХ्рд╖ा 1 рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдирдП 5+3+3+4 рдвांрдЪे рдоें 3 рд╡рд░्рд╖ рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рдмाрд▓्рдпाрд╡рд╕्рдеा рджेрдЦрднाрд▓ рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा (рдИрд╕ीрд╕ीрдИ) рдХी рдПрдХ рдордЬрдмूрдд рдмुрдиिрдпाрдж рдХो рд╢ाрдоिрд▓ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдЖрдЧे рдЪрд▓рдХрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдмेрд╣рддрд░ рд╣ो, рд╡े рдмेрд╣рддрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрдпां рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рд╕рдХें рдФрд░ рдЦुрд╢рд╣ाрд▓ рд╣ों।

рдирдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдоें рд╡िрднिрди्рди рдЕрдиुрд╢ाрд╕рдиों рдоें рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХो рд╕рдоाрд╡िрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрд╕े рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। "рднाрд░рдд рдХा рдЬ्рдЮाрди" рдоें рдЖрдзुрдиिрдХ рднाрд░рдд рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рд╕рдлрд▓рддाрдУं рдФрд░ рдЪुрдиौрддिрдпों рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рдд рдХा рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдпोрдЧрджाрди рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрдЧा, рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг, рдЖрджि рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рднाрд░рдд рдХी рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдЖрдХांрдХ्рд╖ाрдУं рдХी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рднाрд╡рдиा рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोрдЧी। рдЗрди рддрдд्рд╡ों рдХो рдкूрд░े рд╕्рдХूрд▓ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдЬрд╣ाँ рднी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ो рд╡рд╣ाँ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рддрд░ीрдХे рд╕े рдФрд░ рдПрдХ рд╕рдЯीрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╢ाрдоिрд▓ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХो рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдЬ्рдЮाрди рдПрд╡ं рд╕ीрдЦрдиे рдХे рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдФрд░ рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рддрд░ीрдХों рд╕рд╣िрдд рдХрд╡рд░ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा рдФрд░ рдЧрдгिрдд, рдЦрдЧोрд▓ рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рджрд░्рд╢рди, рдпोрдЧ, рд╡ाрд╕्рддुрдХрд▓ा, рдЪिрдХिрдд्рд╕ा, рдХृрд╖ि, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ, рднाрд╖ा рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рдЦेрд▓ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╢ाрд╕рди, рд░ाрдЬрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा, рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг, рдЖрджि рд╡िрд╖рдпों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рдЬрдирдЬाрддीрдп рдПрдердиो-рдФрд╖рдзीрдп рдк्рд░рдеाрдУं, рд╡рди рдк्рд░рдмंрдзрди, рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ (рдЬैрд╡िрдХ) рдлрд╕рд▓ рдХी рдЦेрддी, рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдЦेрддी, рдЖрджि рдоें рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рднी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрдП рдЬाрдПंрдЧे। 


рдирдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдиैрддिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा рдкुрдиः рд╡िрдХाрд╕ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рдЬिрд╕рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХा рд╕ंрдЪाрд▓рди рдХрд░рдиे рдоें рдиैрддिрдХ / рдиैрддिрдХ рдоूрд▓्рдпों рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рдХ्рд╖рдо рдмрдиाрдиे, рдХрдИ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдгों рд╕े рдПрдХ рдиैрддिрдХ рдоुрдж्рджे рдХे рдмाрд░े рдоें рддрд░्рдХ рдЧрдв़рдиे рдФрд░ рдиिрд░्рдгрдп рд▓ेрдиे рдФрд░ рд╕рднी рдХाрд░्рдпों рдоें рдиैрддिрдХ рдЖрдЪрд░рдг рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рдмрдиाрдиे рдкрд░ рдЬोрд░ рджिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдП рдиैрддिрдХ рдмोрдз рдХे рдЪрд▓рддे рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓्рдпों рдФрд░ рд╕рднी рдмुрдиिрдпाрджी рдоाрдирд╡ीрдп рдФрд░ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рдоूрд▓्рдпों (рдЬैрд╕े рд╕ेрд╡ा, рдЕрд╣िंрд╕ा, рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा рд╕рдд्рдп, рдиिрд╖्рдХाрдо рдХрд░्рдо, рд╢ांрддि, рдд्рдпाрдЧ, рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा, рд╡िрд╡िрдзрддा, рдмрд╣ुрд▓рд╡ाрдж, рдиैрддिрдХ рдЖрдЪрд░рдг, рд▓ैрдЧिрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓рддा, рдмुрдЬुрд░्рдЧों рдХे рд▓िрдП рд╕рдо्рдоाрди, рд╕рднी рд▓ोрдЧों рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЕंрддрд░्рдиिрд╣िрдд рдХ्рд╖рдорддाрдУं рдХा рд╕рдо्рдоाрди, рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдо्рдоाрди, рдорджрдж рдХрд░рдиा, рд╢िрд╖्рдЯाрдЪाрд░, рдзैрд░्рдп, рдХ्рд╖рдоा, рд╕рдоाрдиुрднूрддि, рдХрд░ुрдгा, рджेрд╢рднрдХ्рддि, рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг, рдЕрдЦंрдбрддा, рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी, рди्рдпाрдп, рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा, рд╕рдоाрдирддा рдФрд░ рдмंрдзुрдд्рд╡) рдХो рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХेрдЧा। рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкंрдЪрддंрдд्рд░ рдХी рдоूрд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпों, рдЬाрддрдХ, рд╣िрддोрдкрджेрд╢, рдФрд░ рдЕрди्рдп рдордЬेрджाрд░ рджंрддрдХрдеाрдУं рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рдкрд░ंрдкрд░ा рд╕े рдк्рд░ेрд░рдХ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рдкрдв़рдиे рдФрд░ рд╕ीрдЦрдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдоिрд▓ेрдЧा рдФрд░ рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрд░ рдЙрдирдХे рдк्рд░рднाрд╡ों рдХे рдмाрд░े рдоें рднी рд╡े рдЬाрдиेंрдЧे। рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХे рдЕंрд╢ рднी рд╕рднी рдЫाрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдкрдв़рдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХे рдк्рд░рддि рдмुрдиिрдпाрджी рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдЬिрд╕рдоें рдиिрд╡ाрд░рдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдоाрдирд╕िрдХ рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп, рдЕрдЪ्рдЫा рдкोрд╖рдг, рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा, рдЖрдкрджा рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдФрд░ рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рд╢рд░ाрдм, рддрдо्рдмाрдХू рдФрд░ рдЕрди्рдп рдоाрджрдХ рдкрджाрд░्рдеों рдХे рд╣ाрдиिрдХाрд░рдХ рдФрд░ рд╡िрдкрд░ीрдд рдк्рд░рднाрд╡ों рдХी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХो рднी рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा। рдирд╢ा рдоुрдХ्рдд рд╕рдоाрдЬ рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा рдЬाрдПрдЧा।

рдирдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдоें рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдмाрдз्рдпрддाрдУं рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдЪрдпрди рдоें рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░рджाрди рдХी рдЧрдпी рд╣ै। “рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдвाँрдЪे рдХे рдмाрд░े рдоें, рдпрд╣ рдиीрддि рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдЕрдиुрд╢ंрд╕ा рдмрдб़े рдПрд╡ं рдмрд╣ु-рд╡िрд╖рдпрдХ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ंрд╕्рдеाрди (рдПрдЪрдИрдЖрдИ) рдХ्рд▓рд╕्рдЯрд░ों рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдХрд░рддी рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рддрдХ्рд╖рд╢िрд▓ा, рдиाрд▓рди्рджा, рд╡рд▓्рд▓рднी рдФрд░ рд╡िрдХ्рд░рдорд╢िрд▓ा рдЬिрдирдоें рднाрд░рдд рдФрд░ рдЕрди्рдп рджेрд╢ों рдХे рд╣рдЬाрд░ों рдЫाрдд्рд░ рдЬीрд╡ंрдд рдПрд╡ं рдмрд╣ु-рд╡िрд╖рдпрдХ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рд▓े рд░рд╣े рдеे, рдХो рдкुрдиः рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╢ीрдШ्рд░ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдмрдб़े рдПрд╡ं рдмрд╣ु-рд╡िрд╖рдпрдХ рдЕрдиुрд╕ंрдзाрди рдФрд░ рд╢िрдХ्рд╖рдг рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╣ी рдХрд░ рд╕рдХрддे рдеे। рднाрд░рдд рдХो рдмрд╣ुрдоुрдЦी рдк्рд░рддिрднा рд╡ाрд▓े рдпोрдЧ्рдп рдФрд░ рдЕрднिрдирд╡ рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХो рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХो рд╡ाрдкрд╕ рд▓ाрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै”3

рдирдпी рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдоें рд╕рдордЧ्рд░рддा рдФрд░ рдмрд╣ु-рд╡िрд╖рдпрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХी рдУрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдмрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рд╕рдордЧ्рд░ рдПрд╡ं рдмрд╣ु-рд╡िрд╖рдпрдХ рддрд░ीрдХे рд╕े рд╕ीрдЦрдиे рдХी рдПрдХ рдк्рд░ाрдЪीрди рдкрд░ंрдкрд░ा рд╣ै, рддрдХ्рд╖рд╢िрд▓ा рдФрд░ рдиाрд▓ंрджा рдЬैрд╕े рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдРрд╕े рдХрдИ рд╡्рдпाрдкрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣ैं рдЬो рд╡िрднिрди्рди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рд╡िрд╖рдпों рдХे рд╕ंрдпोрдЬрди рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдк्рд░ाрдЪीрди рднाрд░рддीрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬैрд╕े рдмाрдгрднрдЯ्рдЯ рдХी рдХाрджंрдмрд░ी рд╢िрдХ्рд╖ा рдХो 64 рдХрд▓ाрдУं рдХे рдЬ्рдЮाрди рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрднाрд╖िрдд / рд╡рд░्рдгिрдд рдХрд░рддी рд╣ै; рдФрд░ рдЗрди 64 рдХрд▓ाрдУं рдоें рди рдХेрд╡рд▓ рдЧाрдпрди рдФрд░ рдЪिрдд्рд░рдХрд▓ा рдЬैрд╕े рд╡िрд╖рдп рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЬैрд╕े рд░рд╕ाрдпрдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдЧрдгिрдд, рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЬैрд╕े рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдЕрди्рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рднी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं।

рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020 рдоें рдХौрд╢рд▓ рд╡िрдХाрд╕ोрди्рдоुрдЦ рд╢िрдХ्рд╖ा рдкрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै “рдЬैрд╕े рд╕िрд▓рдиे рдХा рдХाрд░्рдп, рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдХाрд░्рдп рдЬैрд╕े рдФрд╖рдзि рддрдеा рдЕрднिрдпांрдд्рд░िрдХी рдФрд░ рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рд╕рдо्рдк्рд░ेрд╖рдг, рдЪрд░्рдЪा рдФрд░ рд╡ाрдж-рд╕ंрд╡ाрдж рдХрд░рдиे рдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдХौрд╢рд▓ (рд╕ॉрдл्рдЯ рд╕्рдХिрд▓्рд╕) рднी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं। рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рдХि рдЗंрд╕ाрдиी рд╕ृрдЬрди рдХे рд╕рднी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ (рдЬिрд╕рдоें рдЧрдгिрдд, рд╡िрдЬ्рдЮाрдиं, рдкेрд╢ेрд╡рд░ рдФрд░ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рд╡िрд╖рдп рдФрд░ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдХौрд╢рд▓ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ैं) рдХो 'рдХрд▓ाрдУं' рдХे рд░ूрдк рдоें рджेрдЦा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП, рднाрд░рддीрдп рдЪिंрддрди рдХी рджेрди рд╣ै। рд╡िрднिрди्рди рдХрд▓ाрдУं рдХे рдЬ्рдЮाрди рдХे рдЗрд╕ рд╡िрдЪाрд░, рдпा рдЬैрд╕ा рдХि рдЖрдзुрдиिрдХ рдпुрдЧ рдоें рдЬिрд╕े 'рд▓िрдмрд░рд▓ рдЖрд░्рдЯ्рд╕ (рдХрд▓ाрдУं рдХा рдПрдХ рдЙрджाрд░ рдирдЬрд░िрдпा)' рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдХो рднाрд░рддीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдоें рдкुрдиः рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░рдиा рд╣ी рд╣ोрдЧा, рдЪूँрдХि рдпрд╣ рд╡рд╣ी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╣ै рдЬिрд╕рдХी 21рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдоें рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрдЧी” 4


рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं, рдХрд▓ा рдФрд░ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╕ंрд╡рд░्рдж्рдзрди рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рднाрд░рдд рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХा рд╕рдоृрдж्рдз рднрдг्рдбाрд░ рд╣ै рдЬो рд╣рдЬ़ाрд░ों рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ाँ рдХी рдХрд▓ा, рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдХृрддिрдпों, рдк्рд░рдеाрдУं, рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдУं, рднाрд╖ाрдИ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддिрдпों, рдХрд▓ाрдХृрддिрдпों, рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдПрд╡ं рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдзрд░ोрд╣рд░ों рдХे рд╕्рдерд▓ों рдЗрдд्рдпाрджि рдоें рдкрд░िрд▓рдХ्рд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ुрдЖ рджिрдЦрддा рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рдн्рд░рдордг, рднाрд░рддीрдп рдЕрддिрдеि рд╕рдд्рдХाрд░ рдХा рдЕрдиुрднрд╡ рд▓ेрдиा, рднाрд░рдд рдХे рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рд╣рд╕्рддрд╢िрд▓्рдк рдПрд╡ं рд╣ाрде рд╕े рдмрдиे рдХрдкрдб़ों рдХो рдЦрд░ीрджрдиा, рднाрд░рдд рдХे рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдкрдв़рдиा, рдпोрдЧ рдПрд╡ं рдз्рдпाрди рдХा рдЕрдн्рдпाрд╕ рдХрд░рдиा, рднाрд░рддीрдп рджрд░्рд╢рдирд╢ाрд╕्рдд्рд░ рд╕े рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдиा, рднाрд░рдд рдХे рдЕрдиुрдкрдо рдд्рдпौрд╣ाрд░ों рдоें рднाрдЧ рд▓ेрдиा, рднाрд░рдд рдХे рд╡ैрд╡िрдз्рдпрдкूрд░्рдг рд╕ंрдЧीрдд рдПрд╡ं рдХрд▓ा рдХी рд╕рд░ाрд╣рдиा рдХрд░рдиा рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рдлिрд▓्рдоों рдХो рджेрдЦрдиा рдЖрджि рдРрд╕े рдХुрдЫ рдЖрдпाрдо рд╣ैं рдЬिрдирдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рджुрдиिрдпा рднрд░ рдХे рдХрд░ोрдб़ों рд▓ोрдЧ рдк्рд░рддिрджिрди рдЗрд╕ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдоें рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рдХा рдЖрдирди्рдж рдЙрдаाрддे рд╣ैं рдФрд░ рд▓ाрдн рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдпрд╣ी рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдПрд╡ं рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕ंрдкрджा рд╣ै рдЬो рднाрд░рдд рдХे рдкрд░्рдпрдЯрди рд╕्рд▓ोрдЧрди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рднाрд░рдд рдХो рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें "рдЕрддुрд▓्рдп ! рднाрд░рдд" рдмрдиाрддी рд╣ै। рднाрд░рдд рдХी рдЗрд╕ рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╕ंрдкрджा рдХा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг, рд╕ंрд╡рд░्рдзрди рдПрд╡ं рдк्рд░рд╕ाрд░, рджेрд╢ рдХी рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рджेрд╢ рдХी рдкрд╣рдЪाрди рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЗрд╕рдХी рдЕрд░्рдерд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд▓िрдП рднी рдмрд╣ुрдд рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै।

рднाрд░рдд рджेрд╢ рдХी рдоिрдЯ्рдЯी рдмрд╣ुрдд рдЙрд░्рд╡рд░ рд╣ै, рдпрд╣ाँ рдХे рд▓ोрдЧों рдХा рдорди-рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдмрд╣ुрдд рдЧрддिрд╢ीрд▓, рд╕ृрдЬрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдирд╡ाрдЪाрд░ी рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдХा 50% рдпрд╣ाँ рдХी рд╢्рд░ुрддि рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рд╡्рдпाрдк्рдд рд╣ै। рдЙрд╕े рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╣िрдд рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рдФрд░ рдЕрд░्рдЬिрдд рдХрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХाрд░्рдп рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рджुрдиिрдпा рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕рдн्рдпрддाрдПँ рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрддिрдпाँ рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдИ, рдХिंрддु рднाрд░рдд рдХी рдмौрдж्рдзिрдХ рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдЙрд╕рдХी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдФрд░ рд╕рдн्рдпрддा рдЕрднी рднी рдЬीрд╡ंрдд рд╣ै рдФрд░ рдиिрд░ंрддрд░ рдк्рд░рд╡рд╣рдоाрди рд╣ै। рдоोрд╣рдо्рдордж рдЗрдХрдмाрд▓ рдиे рдаीрдХ рд╣ी рдХрд╣ा рдеा-

"рд╕ाрд░े рдЬрд╣ाँ рд╕े рдЕрдЪ्рдЫा рд╣िрди्рджोрд╕्рддाँ рд╣рдоाрд░ा рдпूрдиाрди, рдоिрд╢्рд░, рд░ोрдоाँ рд╕рдм рдоिрдЯ рдЧрдП рдЬрд╣ाँ рд╕े рдмाрдХी рдмрдЪा рд╣ै рдЕрдм рддрдХ рдиाрдоो рдиिрд╢ां рд╣рдоाрд░ा рдХुрдЫ рдмाрдд рд╣ै рдХि рд╣рд╕्рддी рдоिрдЯрддी рдирд╣ीं рд╣рдоाрд░ी рд╕рджिрдпों рд░рд╣ा рд╣ै рджुрд╢्рдорди рджौрд░े рдЬрд╣ाँ рд╣рдоाрд░ा।"

рд╣рдоाрд░े рдк्рд░рддि рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рд╡ैрдЪाрд░िрдХ, рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рдордд рдХुрдЫ рднी рд╣ो рдХिंрддु рд╣рдо рд╕рджैрд╡ 'рд╡рд╕ुрдзैрд╡ рдХुрдЯुрдо्рдмрдХрдо' рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд рдкрд░ рдЪрд▓рддे рд░рд╣े। рдпрд╣ рд╕рдорд╕्рдд рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд▓िрдП рднाрд░рдд рдХी рджेрди рд╣ै। рд╣рдо рдкूрд░ी рд╡рд╕ुрдзा рдХो рдЕрдкрдиा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоाрдирддे рд╣ैं। рдЖрдЬ рднी рдПрдХ рдкृрде्рд╡ी, рдПрдХ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рдПрдХ рднрд╡िрд╖्рдп рдХा рд╕ंрдХрд▓्рдк рдЙрд╕ी рд╕ाрддрдд्рдпрддा, рд╡िрд╢्рд╡рд╕рдиीрдпрддा рдПрд╡ं рд╡ैрдзрддा рдХा рдкрд░िрдЪाрдпрдХ рд╣ै।

рдзрд░्рдо, рджрд░्рд╢рди, рдЕрдз्рдпाрдд्рдо, рдЖрдпुрд░्рд╡ेрдж, рдпोрдЧ рдЖрджि рд╕рдм рдХुрдЫ рддो рднाрд░рдд рдиे рджुрдиिрдпा рдХो рджिрдпा। рдЪрд░рдХ рдФрд░ рд╕ुрд╢्рд░ुрдд рд╕े рд▓ेрдХрд░ рд╡ेрдж, рдкुрд░ाрдг рд╕्рдоृрддिрдпाँ, рдорд╣ाрднाрд░рдд, рд░ाрдоाрдпрдг, рдмौрдж्рдз рдФрд░ рдЬैрди рдХे рдпोрдЧрджाрди рддрдеा рдордз्рдпрдХाрд▓ рдХी рдкूрд░ी рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा 'рд╕ंрддो рднाрдИ рдЖрдИ рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЖँрдзी рд░े !' (рдиिрд░्рдЧुрдг-рд╕рдЧुрдг), рднрдХ्рддि рдЖंрджोрд▓рди, рдЖрдзुрдиिрдХ рдпुрдЧ рдХा рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा рдЖंрджोрд▓рди, рднाрд░рддीрдп рдирд╡рдЬाрдЧрд░рдг рдФрд░ рд╕рднी рдоें рдХोрдИ рди рдХोрдИ рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рд╕ंрдмंрдз рд╕्рдкрд╖्рдЯ рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै। рдХोрдИ рди рдХोрдИ рдиिрд░ंрддрд░рддा рдЕрд╡рд╢्рдп рджिрдЦाрдИ рдкрдб़рддी рд╣ै। рд╣िंрджी рдХे рдорд╣ाрдХрд╡ि рдЬрдпрд╢ंрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрдж рдиे рдХाрдоाрдпрдиी рдоें рдХрд╣ा рд╣ै-

"рдФрд░ों рдХो рд╣ँрд╕рддे рджेрдЦो рдордиु рд╣ँрд╕ो рдФрд░ рд╕ुрдЦ рдкाрдУ рдЕрдкрдиे рд╕ुрдЦ рдХो рд╡िрд╕्рддृрдд рдХрд░ рд▓ो рд╕рдмрдХो рд╕ुрдЦी рдмрдиाрдУ।" 5

"рд╕рд░्рд╡े рднрд╡рди्рддु рд╕ुрдЦिрдиः। рд╕рд░्рд╡े рд╕ंрддु рдиिрд░ाрдордпाः। рд╕рд░्рд╡े рднрдж्рд░ाрдгि рдкрд╢्рдпрди्рддु। рдоा рдХрд╢्рдЪिрдд् рджुःрдЦ рднाрдЧ्рднрд╡ेрдд्॥" рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рднाрд░рдд рдХी рд╣ी рджेрди рд╣ै। рд╣рдо рд╕िрд░्рдл рд╕ुрдЦी рд░рд╣ें рдРрд╕ी рдмाрдд рдирд╣ीं, рд╣рдоाрд░े рдЖрд╕-рдкाрд╕-рдкрдб़ोрд╕ рд╕рднी рд╕ुрдЦी рд░рд╣рдиे рдЪाрд╣िрдП।

рдЬрд╣ाँ рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рд╕े рд▓ोрдЧ рдпрд╣ाँ рдЖрдП, рдпрд╣ीं рд░рд╣ рдЧрдП, рдЙрди्рд╣ें рдпрд╣ рдордзुрдордп рджेрд╢ рд╕рд╣ाрд░ा рджेрддा рд░рд╣ा। рд╢рдХ, рд╣ूрдг, рдкрдаाрди, рддुрд░्рдХ, рдоुрдЧрд▓, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ рд╕рднी рдЖрдП। рдХुрдЫ рдиे рд▓ूрдЯा-рдкीрдЯा, рдХुрдЫ рдиे рдпрд╣ाँ рдХी рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХो рдирд╖्рдЯ рдХिрдпा। рдиाрд▓ंрджा, рддрдХ्рд╖рд╢िрд▓ा рдЬैрд╕े рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЬो рди рд╕िрд░्рдл рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдЕрдкिрддु рджुрдиिрдпा рдХे рд▓िрдП рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░ाрдк्рддि рдХा рдХेंрдж्рд░ рдеे, рдХो рдЬрд▓ाрдХрд░ рдирд╖्рдЯ рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। рдЕрдЧрд░ рдпे рджोрдиों рдЧ्рд░ंрдеाрдЧाрд░ (рдЬ्рдЮाрди рдХे рднंрдбाрд░) рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ोрддे рддो рд╣рдоाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдЖрдЬ рдк्рд░рдЧрддि рдХे рд╢ीрд░्рд╖ рдкрд░ рд╣ोрддा рдФрд░ рд╣рдо рд╡िрд╢्рд╡рдЧुрд░ु рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ोрддे।

рд╡िрд╢्рд╡ рдХрд▓्рдпाрдг рдХा рдоंрдд्рд░, рд╢ांрддि, рдХрд░ुрдгा, рджрдпा, рдн्рд░ाрддृрдд्рд╡ рд╕рд╣рдпोрдЧ рдпрд╣ рдРрд╕ा рдЖрдзाрд░рднूрдд рдоाрдирд╡ीрдп рдоूрд▓्рдп рд╣ै рдЬो рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдХो рдПрдХ рд╕ाрде рдЬोрдб़рдиे рдоें рдХाрдо рдЖрддा рд╣ै। рд╣рдо рдЕрдкрдиी рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХो рдЬाрдиें, рдкрд╣рдЪाрдиें, рдЙрд╕рдХा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдПрд╡ं рд╡िрдХाрд╕, рдоाрдирд╡ рдХрд▓्рдпाрдг рд╣ेрддु рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░ें। рднाрд╡ी рдкीрдв़ी, рдпुрд╡ा рдкीрдв़ी рдЗрд╕ рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХो рдЬाрдиे-рдкрд╣рдЪाрдиे, рдЗрд╕ рдкрд░ рдЧрд░्рд╡ рдХрд░े, рдпрд╣ी рдЗрд╕ рд╕ंрдЧोрд╖्рдаी рдЕрд░्рдеाрдд् рдкрд░िрдпोрдЬрдиा рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рд╕ाрддрдд्рдп рдХो рдЬाрдирдиा, рдкрд╣рдЪाрдирдиा, рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдХрд░рдиा рдПрд╡ं рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХी рдк्рд░рдЧрддि рдоें рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рднाрд╡рдХाрд░ी рдвंрдЧ рд╕े рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиा, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдпोрдЧрджाрди рджेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े рд╣рдо рдкुрдиः рд╡िрд╢्рд╡ рдЧुрд░ू рдмрди рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдиाрд▓ंрджा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдХो рдкुрдиः рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдлрд▓ рдк्рд░рдпाрд╕ рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै।

рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ:-
1. рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ, рджाрд░्рд╢рдиिрдХ, рдХрд▓ाрдд्рдордХ рдФрд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЬ्рдЮाрди рдХी рдПрдХ рд╡िрд╕्рддृрдд рд╢्рд░ृंрдЦрд▓ा рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै рдЬो рднाрд░рддीрдп рдХी рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдкрд╣рдЪाрди рдФрд░ рдмौрдж्рдзिрдХ рд╡िрдЪाрд░ рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддी рд╣ै।
2. рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХрд▓ा рддрдеा рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЬोрд░ рджेрддा рд╣ै।
3. рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкंрд░рдкрд░ा рдоें рдЬрди-рдЬाрддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╕्рд╡рджेрд╢ी рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рд╢िрдХ्рд╖рдг рдкрдж्рдзрддिрдпों рдоें рд╣ै рдЧрдгिрдд, рджрд░्рд╢рди, рдпोрдЧ, рдЦрдЧोрд▓ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдЪिрдХिрдд्рд╕ा, рд╡ाрд╕्рддुрдХрд▓ा, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ, рдХृрд╖ि, рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рднाрд╖ा-рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЦेрд▓ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд░ाрдЬрдиीрддि, рд╢ाрд╕рди рдФрд░ рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ोंрдЧे।
4. рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоें рд╢िрдХ्рд╖ा рдпा рдЬ्рдЮाрди рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп (рд╕рдд्рдп рдХी рдЦोрдЬ) рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ु рд╡्рдпрдХ्рддि рдЙрдЪिрдд рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдж्рд╡ाрд░ा рдЬ्рдЮाрди рдХी рдЦोрдЬ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।
5. рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдПрд╡ं рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рд╕рдоृрдж्рдз рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд 2020 рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ाрдиीрддि рд╕рдордЧ्рд░ рдмрд╣ुрд╡िрд╖рдпрдХ рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рд╢िрдХ्рд╖ा, рд╢िрдХ्рд╖рдХ-рдк्рд░рд╢िрдХ्рд╖рдг рдПрд╡ं рдиैрддिрдХ рдоूрд▓्рдпों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╢िрдХ्рд╖ा рдкрд░ рдз्рдпाрди рдХेрди्рдж्рд░िрдд рд╣ै।

рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा:-
рднाрд░рддीрдпрддा рдХा рдмोрдз рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рд▓िрдП, рдордиुрд╖्рдпрддा рдХे рдмोрдз рдХो рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рд╕рдн्рдпрддा рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХा рдЖрдзाрд░ рд╣ै рдпрд╣ рдмोрдз рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЬीрд╡рди рдФрд░ рдЖрдЪрд░рдг рдоें рдЙрддाрд░рдиे рдХे рд▓िрдП, рд╢ांрддि рдФрд░ рд╕ौрд╣ाрдж्рд░ рдХा рдоाрд░्рдЧ рдЕрдкрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП, рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдЛрд╖ि рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдЬ्рдЮाрди рд╣ै рдЗрд╕рдХा рдмोрдз рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХा рд╕ूрдд्рд░ рд╣ै- "рд╡рд╕ुрдзैрд╡ рдХुрдЯुंрдмрдХрдо" рдЕрд░्рдеाрдд् рдкूрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ рдПрдХ рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╣ै, рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рдХा рдоूрд▓ рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рдХो рдЖрдЪрд░рдг рдоें рдвाрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП, рдЙрдЪ्рдЪ рдоाрдирд╡ीрдп рдоूрд▓्рдпों рдПрд╡ं рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХो рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП, рдкूрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдХा рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░рдиे рдХी рд╕ोрдЪ рдФрд░ рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖рдп рдоें рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рдпा рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╣िрддों рдкрд░ рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рдХрд▓्рдпाрдг рдХा рдмोрдз рдХрд░ाрдиे рдХे рд▓िрдП, рд░ाрдордХृрд╖्рдг рдоिрд╢рди рдХा рдз्рдпेрдп рд╡ाрдХ्рдп "рдЖрдд्рдордиो рдоोрдХ्рд╖ाрд░्рде рдЬрдЧрдж्рдзिрддाрдп рдЪ" 6 рдмोрдзрд╡ाрдХ्рдп рджो рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै- рдкрд╣рд▓ा рдоोрдХ्рд╖ рддрдеा рджूрд╕рд░ा рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рд▓िрдП рдХाрд░्рдп рдХрд░рдиा।

рд╡िрдж्рдпाрднाрд░рддी рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдХिрдпा рдЧрдпा 'рд╣рдоाрд░ा рд▓рдХ्рд╖्рдп' рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░рдгाрд▓ी рдФрд░ рдоाрдирд╡ीрдп рдоूрд▓्рдпों рдХे рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╣ै। рдпрд╣ рдоाрдирд╡ीрдп рдоूрд▓्рдпों рдХो рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеिрдпों рдХे рдЕंрджрд░ рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рдХрд░ाрдиे рдХी рджिрд╢ा рдоें рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ै рдЬिрд╕рдоें "рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░рдгाрд▓ी рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдРрд╕ी рдпुрд╡ा рдкीрдв़ी рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рд╣ो рд╕рдХे рдЬो рд╣िрди्рджुрдд्рд╡рдиिрд╖्рда рдПрд╡ं рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рднрдХ्рддि рд╕े рдУрддрдк्рд░ोрдд рд╣ो, рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдк्рд░ाрдгिрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ, рдмौрдж्рдзिрдХ рдПрд╡ं рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдкूрд░्рдг рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ो рддрдеा рдЬो рдЬीрд╡рди рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рдЪुрдиौрддिрдпों рдХा рд╕ाрдордиा рд╕рдлрд▓рддाрдкूрд░्рд╡рдХ рдХрд░ рд╕рдХे рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдЬीрд╡рди рдЧ्рд░ाрдоों, рд╡рдиों, рдЧिрд░िрдХрди्рджрд░ाрдУं рдПрд╡ं рдЭुрдЧ्рдЧी-рдЭोрдкрдб़िрдпों рдоें рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рджीрди-рджुःрдЦी рдЕрднाрд╡рдЧ्рд░рд╕्рдд рдЕрдкрдиे рдмाрди्рдзрд╡ों рдХो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдХुрд░ीрддिрдпों, рд╢ोрд╖рдг рдПрд╡ं рдЕрди्рдпाрдп рд╕े рдоुрдХ्рдд рдХрд░ाрдХрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдЬीрд╡рди рдХो рд╕рдорд░рд╕, рд╕ुрд╕рдо्рдкрди्рди рдПрд╡ं рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХृрдд рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ो।"7 рдЬैрд╕े рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЧुрдгों рдХे рд╕рдоाрд╡ेрд╢рди рдкрд░ рдмрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।

рдЕрдм рд╡рд╣ рд╕рдордп рдЖ рдЧрдпा рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рд╡рд░्рд╖ рд╕े рд╕ाрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдХो рдк्рд░рджाрди рдХिрдпे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдЬ्рдЮाрди рдХा рдкुрдиः рд╕ंрд╡рд░्рдзрди рд╣ो рдФрд░ рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХो рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рд╡ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕े рдЬोрдб़ा рдЬाрдП। рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖рддः рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░ंрдкрд░ा рдХो рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020 рдХे рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдоें рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЬोрд░ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рддрдеा рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рдЖрд▓ोрдХ рдоें рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ, рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ, рдЪाрд░िрдд्рд░िрдХ, рдиैрддिрдХ рдоूрд▓्рдпों рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣ो рд╕рдХे। рдЬिрд╕рд╕े рдпुрд╡ाрдУं рдоें рдХौрд╢рд▓ рдЙрди्рдирдпрди рдПрд╡ं рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рд╕ोрдЪ рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрдЧी। рдпрджि рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि рдХी рдХाрд░्рдпрдпोрдЬрдиा рдХा рд╕рдлрд▓ рд╡ рд╕ुрдиिрдпोрдЬिрдд рдХ्рд░िрдпाрди्рд╡рдпрди рд╣ोрддा рд╣ै рддो рднाрд░рдд 2047 рддрдХ рд╡िрдХрд╕िрдд рднाрд░рдд рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдз्рд╡рдЬ рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рд╡िрд╢्рд╡рдЧुрд░ु рдХे рд╕рдкрдиे рдХो рд╕ाрдХाрд░ рдХрд░ рд╕рдХेрдЧा।

рд╕ंрджрд░्рдн:-
1. рдоाрдирд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020, рдкृрд╖्рда 4.
2. рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी, рддुрд▓рд╕ीрджाрд╕; рд░ाрдордЪрд░िрддрдоाрдирд╕, рдЧीрддाрдк्рд░ेрд╕ рдЧोрд░рдЦрдкुрд░.
3. рдоाрдирд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020, рдкृрд╖्рда 54.
4. рдоाрдирд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020, рдкृрд╖्рда 57.
5. рдк्рд░рд╕ाрдж;рдЬрдпрд╢ंрдХрд░, рдХाрдоाрдпрдиी, 1935, рднाрд░рддीрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ंрдЧ्рд░рд╣.
6. рдоाрдирд╡ рд╕ंрд╕ाрдзрди рд╡िрдХाрд╕ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि 2020, рдкृрд╖्рда 64.
7. рджैрдиिрдХ рдЙрдкाрд╕рдиा, рд╡िрдж्рдпाрднाрд░рддी рдорд╣ाрдХौрд╢рд▓ рдк्рд░ाрди्рдд, рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡िрднाрдЧ
8. рд╕ाрдЧрд░ рд╕िрд░ोрд▓ा, рдбॉ. рджेрд╡рдХी рд╕िрд░ोрд▓ा (2024), рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдПрд╡ं рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╢िрдХ्рд╖ा рдиीрддि: 2020
●●●

1 comment:

  1. рд╣ाрд░्рджिрдХ рдЖрднाрд░ ЁЯЩПЁЯП╗

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।