เค‡เคจ्เคนें เคญी เคฆेเค–िเคฏे Links

เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคตाเคฃी เคฎें เคจैเคคिเค• เคฎूเคฒ्เคฏ

เคฎुเค•ेเคถ เค•ुเคฎाเคฐ

เค—्เคฐाเคฎ เคนเคฅเคฒाเคจा, เคชो. เคฎंเคœूเคฐा, เคœिเคฒा เค•เคฐเคจाเคฒ। (เคนเคฐिเคฏाเคฃा)
เคšเคฒเคญाเคท: +91 989 600 4680

เคฎाเคจเคต เคธเคญ्เคฏเคคा เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคธเคฐ्เคตोเคชเคฐि เคนै। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค‰เคจ्เคจเคคि เคคเคฅा เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•े เคตैเคตिเคง्เคฏ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชुเคฐाเคจे เคฎूเคฒ्เคฏ เค˜เคŸ เค—เค เค”เคฐ เคจเค เคฎूเคฒ्เคฏ เค‰เคธ เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค† เคšुเค•े เคนैं। เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เค…เคชเคจी เคตाเคฃी เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฎाเคจเคต เค•ो เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคฒिเค เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เคชाเค  เคชเฅाเคฏा। เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เค•ी เคฎूเคฒ เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฎाเคจเคต เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค”เคฐ เคฒोเค•เคฎंเค—เคฒ เคนी เคนै। เค‡เคธ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เค•ी เคตाเคฃी ‘เคธเคฐ्เคตเคœเคจ เคธुเค–ाเคฏ’ เค”เคฐ เคธเคฐ्เคตเคœเคจเคนिเคคाเคฏ’ เค•ी เคญाเคตเคจा เคธे เค…เคจुเคช्เคฐाเคฃिเคค เคนै।
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เค•ा เคช्เคฐाเคฆुเคฐ्เคญाเคต เคตैเคถाเค– เคชूเคฐ्เคฃिเคฎा เคธंเคตเคค् 1744 เคตि. เคคเคฆ्เคจुเคธाเคฐ เคธเคจ् 1717 เคˆ. เค•ो เคนเคฐिเคฏाเคฃा เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคเคœ्เคœเคฐ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค›ुเฅœाเคจी เคจाเคฎเค• เค—ाँเคต เคฎें เคเค• เคธंเคญ्เคฐांเคค เคœाเคŸ เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎें เคนुเค†। เคœเคนाँ เค‰เคจเค•े เคจाเคจा เคœी เค•ा เค˜เคฐ เคฅा। เค‡เคจเค•े เคชिเคคा เคœी เค•ा เคจाเคฎ เคฌเคฒिเคฐाเคฎ เคฅा เค”เคฐ เคฎाเคคा เค•ा เคจाเคฎ เคถ्เคฐीเคฎเคคी เคฐाเคจी เคฅा। เคœिเคจเค•े เคธाเคฅ เคตिเคตाเคน เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคตเคน เค…เคชเคจी เคธเคธुเคฐाเคฒ เคฎें เคฐเคนเคจे เคฒเค—े เคฅे। เคšिเคฐเค•ाเคฒ เคคเค• เค‰เคจเค•ी เค•ोเคˆ เคธंเคคाเคจ เคจเคนीं เคนुเคˆ। เคฌाเคฐเคน เคตเคฐ्เคท เคฌाเคฆ เคเค• เคธिเคฆ्เคง เคชुเคฐुเคท เค•े เค†เคถीเคฐ्เคตाเคฆ เคธे เค‰เคจ्เคนें เคเค• เคชुเคค्เคฐ เคฐเคค्เคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนुเคˆ। เคฎाเคคा-เคชिเคคा เคจे เค…เคชเคจी เคตिเคจเคฏเคถीเคฒเคคा เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฌाเคฒเค• เค•ा เคจाเคฎ เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคฐเค–ा เคคाเค•ि เคตเคน เคฌเฅœा เคนोเค•เคฐ เค—เคฐीเคฌों, เคฆीเคจ-เคฆुःเค–िเคฏों เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐ เคธเค•े। เคฌाเคฒ्เคฏเค•ाเคฒ เคธे เคนी เค‰เคจเค•े เคจाเคฎ เค•े เคธाเคฅ เค…เคจेเค• เคšเคฎเคค्เค•ाเคฐ เคœुเฅœ เค—เค। เค…เคชเคจे เคธเคฎเคตเคฏเคธ्เค•ों เค•े เคธाเคฅ เคตเคน เคธाเคฐा-เคธाเคฐा เคฆिเคจ เค–ेเคฒเคคे เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคฌाเคคें เคธुเคจाเคคे। เคฒเค—เคญเค— 12 เคตเคฐ्เคท เค•ी เค†เคฏु เคฎें เคชिเคคाเคœी เคจे เค‰เคจ्เคนें เค—ोเคšाเคฐเคฃ เค•ा เคฆाเคฏिเคค्เคต เคธौंเคชा। เคตเคน เค…เคจ्เคฏ เคฌाเคฒเค•ों เค•े เคธाเคฅ เคœंเค—เคฒ เคฎें เค—ौ เคšเคฐाเคจे เคœाเคคे। เคตเคน เคธाเคงु เคธंเคคों เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐเคคा เคฐเคนा เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•ा เคธ्เคตเคฏं เค•ा เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เคนो เค—เคฏा। เคฏोเค—ी, เคคเคค्เคค्เคตเคตेเคค्เคคा, เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เคœ्เคžाเคจी, เค…เคตเคงूเคค, เคค्เคฏाเค—ी เคตैเคฐाเค—ी เค†เคฆि เค—ुเคฃों เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เค”เคฐ เคธ्เคตเคฏं เคธिเคฆ्เคง เคนुเค।
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เคฎाเคจเคตीเคฏ เคœीเคตเคจ เคฎें เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ी เคจिเคคांเคค เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคนै। เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฎोเค•्เคท เคช्เคฐाเคช्เคคि เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจा เคนै। เคฎเคจ เค•ा เคตिเคšाเคฐ เคฐเคนिเคค เคนोเคจा เคนी เคฎुเค•्เคคि เคนै। เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธเคจ्เคฎाเคฐ्เค— เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจा เคฐเคนा เคนै। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ो เคญूเคฒ เคšुเค•ा เคนै। เค‰เคธเคฎें เค†เคœ เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคญाเคต เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै। เค‰เคจ्เคนें เคธเคšेเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคตाเคฃी เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคी เคนै।
เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคœो เคช्เคฐेเคฎ เคฌเคนुเคค เคนी เคชเคตिเคค्เคฐ เคตเคธ्เคคु เคนैं เค‰เคธเค•ा เค‰เคฆเคฏ เคนोเคคे เคนी เค…เคœ्เคžाเคจ เคœเคจिเคค เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ เคจเคท्เคŸ เคนो เคœाเคคा เคนै। เค†เคค्เคฎ เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคนोเค•เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐोเคจ्เคฎुเค– เคนोเคจे เคฒเค—เคคी เคนै। เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เคช्เคฐเคฎुเค– เคตिเคถेเคทเคคा เคเค•เคจिเคท्เค เคคा เคนै। เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เค•िเคธी เคฌाเคน्เคฏเคšाเคฐ เค•ा เค…เคตเคฒंเคฌ เคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคธเคฒाเคน เคฆेเคคे เคนुเค เคธाเคงเค• เคฏा เคญเค•्เคค เค•े เคชाเคธ เคช्เคฐेเคฎ เค•ा เคนोเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคฎाเคจा เคนै। เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคธ्เคชเคท्เคŸ เคงाเคฐเคฃा เคนै เค•ि เคช्เคฐेเคฎ เคฎाเคฐ्เค— เค•ी เคธाเคงเคจा เคฎें เค†เคค्เคฎ-เคค्เคฏाเค— เค”เคฐ เค†เคค्เคฎ-เคฌเคฒिเคฆाเคจ เค•เคฐเคจा เคชเฅœेเค—ा।
เคฎाเคจเคตीเคฏ เคœीเคตเคจ เคฎें เคช्เคฐेเคฎ เค•े เคธाเคฅ ‘เคธเคค्เคฏाเคšเคฐเคฃ’ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคคी เคนै। เค†เคœ เค•े เคฐाเคœเคจीเคคि เค•े เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคธเคค्เคฏ เคฌोเคฒเคจे เคตाเคฒा เคถाเคฏเคฆ เคนी เค•ोเคˆ เคฎिเคฒ เคœाเคเค—ा। เคธเคค्เคฏ เคฌोเคฒเคจे เคตाเคฒे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคธเคฎाเคœ เคชाเค—เคฒ เค เคนเคฐाเคคा เคนै।
เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เคฎाเคจเคต เค•เคฒ्เคฏाเคฃ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เคฐाเคธ्เคคा เคฌเคคाเคฏा เคนै เค•ि เคตเคน เคธเคคเค—ुเคฐु เค•े เคšเคฐเคฃों เค•ी เคธेเคตा เคต เค‰เคธเค•ी เคฎเคนिเคฎा เค•ा เค—ुเคฃเค—ाเคจ เค•เคฐे เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเค•े เคจाเคฎ เค•ी เคฎเคนिเคฎा เคฎें เคนी เค…เคจเคจ्เคค เคฎเคนिเคฎा เคนै। เคตเคน เคฌिเคจा เค›ेเฅœे เคฎเคนเค•เคคा เคนै। เคตเคน เคจिเคฐंเค•ाเคฐी เค…เคจुเคชเคฎ เคนै। เค•ेเคตเคฒ เคค्เคฐिเค•ुเคŸी เคฎें เคง्เคฏाเคจ เคธ्เคฅिเคฐ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคฆिเค–เคฒाเคˆ เคฆेเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เค†เค—े เคค्เคฐिเค•ुเคŸी เคญृเค•ुเคŸी เคฎें เคญेเคฆ เคฎिเคŸाเค•เคฐ เค˜เคŸ-เคฎเค  เคธे เค…เคฒเค— เค‰เคธเค•ा เค…เคจाเคฆि เค…เคจเคจ्เคค เคธ्เคตเคฐूเคช เคนै। เค‰เคธเค•ो เคœเคจเคจी เคธे เคœเคจा เคจเคนीं เค‰เคธเค•े เค•ोเคˆ เคฎाเคคा เคชिเคคा เคจเคนीं। เคตเคน เคค्เคฐिเคคเคซ เคธे เคฎुเค•्เคค เคชिंเคก-เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคฃ्เคก เคธे เคฐเคนिเคค, เคธ्เคตเคฏंเคญू เคนै-
”เคจ เคธเคคเค—ुเคฐु เคœเคจเคจी เคœเคจ्เคฏा, เคœाเค•े เคฎाเคฏा เคจ เคฌाเคช।
เคชिंเคก เคฌ्เคฐเคน्เคฎाเคฃ्เคก เคธे เคฐเคนिเคค เคนै, เคจा เคตเคนाँ เคคीเคจों เคคाเคช।।“1
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เค—ुเคฐु เค•ी เคฎเคนिเคฎा เค•ो เค…เคชเคฐเคฎ्เคชाเคฐ เคฎाเคจा เคนै। เคตे เค•เคฌीเคฐเคฆाเคธ เค•ो เคนी เค…เคชเคจी เคตाเคฃी เคฎें เค—ुเคฐु เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคœिเคจเค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคธเคญी เคธเคจ्เคคों เคฎें เคธเคฐ्เคตเคถ्เคฐेเคท्เค  เคนै। เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เค•เคนเคคे เคนैं-
”เค—เคฐीเคฌ เคเคธा เคธเคคเค—ुเคฐु เคนเคฎ เคฎिเคฒ्เคฏा, เคธुเคฐเคคि เคธिंเค˜ เค•े เคคीเคฐ।
เคธเคฌ เคธเคจ्เคคเคจ เคธिเคธाเคœ เคนै, เคธเคฆ्เค—ुเคฐु เค…เคฆเคฒ เค•เคฌीเคฐ।।
เค›เคช्เคชเคจ เคญोเค— เคตिเคฒाเคธ, เค•ंเคฆ เคจिเคœ เค–ीเคฐा เคนै।
เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ा เคธเคคเค—ुเคฐु-เคชुเคฐुเคท เค•เคฌीเคฐा เคนै।।“2
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เค…เคชเคจी เคตाเคฃी เคฎें เคธเคฆाเคšाเคฐ เค”เคฐ เคจैเคคिเค•เคคा เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆिเคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเคฎाเคœ เคฎें เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคธुเคงाเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฆाเคšाเคฐ, เคเคตं เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคชाเค  เคชเฅाเคฏा। เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เคฎें เค…เคจेเค• เคธ्เคฅเคฒों เคชเคฐ เคธเคฆाเคšाเคฐ เค”เคฐ เค†เคšเคฐเคฃ เค•ी เคธुเคจ्เคฆเคฐ เค‰เค•्เคคिเคฏाँ เคฎिเคฒเคคी เคนैं। เคฏเคฆि เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เคฎें เค†เคšाเคฐ เคธंเคนिเคคा เค•เคนा เคœाเค เคคो เค•ोเคˆ เค…เคค्เคฏुเคคि เคจเคนीं เคนोเค—ी। เคธंเคค เคœी เคจे เคนเคฎेเคถा เคธเคค्เคฏ เค•ी เคช्เคฐเคถंเคธा เค•ी เคนै। เคूเค  เค•ो เคค्เคฏाเค—เคจे เค•ो เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค•เคนा เคนै।
”เค—เคฐीเคฌ เคธाเคšे เค•ुं เคช्เคฐเคฃाเคฎ เคนै, เคूเค े เค•े เคถिเคฐ เคกंเคก।
เคšंเคฆ เคธूเคฐ เค•ी เค†เคฏु เคฒเค—, เคฆोเค–เคœ เคจिเค•เคธे เคจाเคนि।।”3
เคœो เคฒोเค— เคธเคฎाเคœ เคฎें เคจเคถा, เคฎांเคธ, เคฎเคฆिเคฐा เค†เคฆि เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ा เคกเคŸเค•เคฐ เคตिเคฐोเคง เค•िเคฏा। เคœो เค‡เคจ เคต्เคฏเคธเคจों เค•ा เคธेเคตเคจ เค•เคฐเคคा เคนै เคตเคน เคชเคฐเคฎाเคค्เคฎा เค•ो เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै-
”เคธुเคฐाเคชाเคจ เคญंเค—ी เคฎीเคŸ เคฎांเคธ เค–ाเคนिं
เค•เค•्เค•เฅœ เคšเคฐเคธ เคชीเคฏ เคฏเคฎเคฒोเค• เคœाเคนिं।।“4
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคœ्เคžाเคจเคฎाเคฐ्เค—ी เคงाเคฐा เค•े เคธंเคค เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เคต เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธंเคธ्เค•ाเคฐों เคเคตं เคฎाเคจ्เคฏเคคाเค“ं เคธे เคœुเฅœे เคนुเค เคฅे। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•े เคทोเคกเคถ เคธंเคธ्เค•ाเคฐों เค•ो เคฌเคคाเคฏा। เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เคฎें เคฎंเค—เคฒाเคšเคฐเคฃ เคฎिเคฒเคคा เคนै। เคธเคคเค—ुเคฐु เคฌ्เคฐเคน्เคฎ เค”เคฐ เค—ुเคฐु เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคธुเคฐ, เคจเคฐ, เคฎुเคจि, เคธाเคงु-เคธंเคคों เค•ो เคธเคฌ เค•ुเค› เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा।
”เคจเคฎो เคจเคฎो เคธเคค्เคชुเคฐुเคท เค•ूं, เคจเคฎเคธ्เค•ाเคฐ เค—ुเคฐु เค•ीเคจ्เคนीं।
เคธुเคฐ, เคจเคฐ, เคฎुเคจि, เคœเคจ เคธाเคงเคตा, เคธंเคคों เคธเคฐเคฌเคธ เคฆीเคจ्เคนी।।“5
เคญเค•्เคคि เค•ा เคเค• เคฐूเคช เค•ा เคจाเคฎ เคธ्เคฎเคฐเคฃ เคญी เคนै। ‘เคธुเคฎเคฐเคจ เค•ा เค…ंเค—’ เคฎें เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เค…เคชเคจे เค‡เคท्เคŸ เค•ा เค…เคจेเค• เคฐूเคชों เคฎें เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•िเคฏा เคนै। เคตเคน เค…เคตिเคฐ्เค—เคค, เค…เคจाเคฆि, เค…เคจเคจ्เคค, เค…เคชाเคฐ, เค…เคฎोเคฒ, เค…เคšเคฒ, เคถाเคถ्เคตเคค เคนै। เค•ाเคฆเคฐ, เค•เคฐीเคฎ, เคธเคฌเค•ा เคฎाเคฒिเค• เคฐเคฎเคคा เคฐाเคฎ เคนै। เคตเคน เคจिเคฐ्เค—ुเคฃ-เคธเค—ुเคฃ เคธे เคชเคฐे เคถเคฌ्เคฆเคคीเคค เคนै। เคตเคน เคนเคฎाเคฐे เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เคนै। เค‰เคธเคจे เค…เคจेเค• เคญเค•्เคคों เค•ा เค‰เคฆ्เคงाเคฐ เค•िเคฏा เคนै। เคตเคน เค‰เคจ्เคนीं เค•े เคฒिเค เคธเคฆा เคช्เคฐเค—เคŸ เคนोเคคा เคนै। เค…เคจेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจ्เคนें เคฎाเคจเคต เค•ो เคจैเคคिเค•เคคा, เคธเคฆाเคšाเคฐ เคเคตं เคญाเคˆเคšाเคฐे เค•ा เคชाเค  เคชเฅाเคฏा เคนै-
”เคฐाเคฎ เคฐเคธाเค‡เคจ เคชीเคœिเค, เคฏौเคน เค”เคธเคฐ เคฏौเคน เคฆाเคต।
เคซिเคฐ เคชीเค›े เคชเค›เคคाเค‡เค—ा, เคšเคฒा เคšเคฒी เคนोเคˆ เคœाเคต।
เคฐाเคฎ เคฐเคธाเค‡เคจ เคชीเคœिเค, เคšैเคฌा เคซूเคฒ เคšुเคตाเคˆ।।
เคธुเคจि เคธเคฐोเคตเคฐ เคนंเคธ เคฎเคจ, เคชीเคฏा เคช्เคฐेเคฎ เค…เคงाเคˆ।।“6
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคตाเคฃी เคฎें เคœ्เคžाเคจ, เคฏोเค— เค•े เคธाเคฅ เคญเค•्เคคि เค…เคจ्เคฐ्เคงाเคฐा เคธी เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เคนै। เคญाเค—เคตเคค เคฎें เคถ्เคฐเคตเคฃ, เค•ीเคฐ्เคคเคจ, เคธ्เคฎเคฐเคฃ, เคชाเคฆ เคธेเคตเคจ, เค…เคฐ्เคšเคจा เคตंเคฆเคจ, เคฆाเคธ्เคฏ, เคธเค–्เคฏ เค†เคฆि เคญเค•्เคคि เค•े เคจौ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฌเคคเคฒाเคฏे เค—เคฏे เคนैं। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎाเคจเคต เค•ो เคญเค•्เคคि เค•े เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆिเคฏा-
”เคฐाเคฎ เคฐเคŸเคค เคจเคนिं เคขीเคฒ เค•เคฐ, เคนเคฐ เคฆเคฎ เคจाเคฎ เค‰เคšाเคฐ।
เค…เคฎी เคฎเคนाเคฐเคธ เคชीเคœिเค, เคฏो เคคเคค เคฌाเคฐंเคฌाเคฐ।।“7
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคชเคฐोเคชเค•ाเคฐ เค•ो เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เคชुเคฃ्เคฏ เค•เคฐ्เคฎ เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค‰เคจเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชเคฐोเคชเค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคชाเคค्เคฐ-เค…เคชाเคค्เคฐ เค•ा เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคจा เคต्เคฏเคฐ्เคฅ เคนै। เคฎेเค˜ เคฌเคฐเคธเคคे เคธเคฎเคฏ เคฏเคน เคจเคนीं เคฆेเค–เคคे เค•ि เค…เคฎुเค• เคญूเคฎि เค‰เคชเคœाเคŠ เคนै เคฏा เค…เคจुเคชเคœाเคŠ, เคตเคน เคฆोเคจों เค•ो เคธเคฎाเคจ เคฐूเคช เคธे เคธंเคšिเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เค—ंเค—ा เค•ा เคชเคตिเคค्เคฐ เคชाเคจी เค‰เคค्เคคเคฎ เค”เคฐ
เค…เคงเคฎ เค•ा เคตिเคšाเคฐ เค•िเค เคฌिเคจा เคธเคฌเค•ी เคช्เคฏाเคธ เคฌुเคाเคคा เคนै-
”เคจाเคนी เคตिเคšाเคฐीเคค। เคฎेเค˜ เคนाเค—เคฃเคฆाเคฐी เคธेเคค
เคจเคฏे เคชाเคนे เคค्เคฏाเคšा เค…ंเคค। เค ेเคตी เค•ाเคฐเคฃाเคšे เคšिเคค्เคค।
เคตเคฐ्เคœीเคค เค—ंเค—ा। เคจाเคนी เค‰เคค्เคคเคฎ เค…เคงเคฎ เคœเค—ा।।“8
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•ा เค†เคธाเคจ เคฎाเคฐ्เค— เคญเค•्เคคि เค•ो เคฌเคคाเคฏा เคนै। เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เค•े เคฏोเค— เคธे เคญเค•्เคคि เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคช्เคฐेเคฎ เค•े
เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।
”เคช्เคฐेเคฎ เคคेเคฅे เคตाเคธ เค•เคฐी। เคธुเค–ी เค‰เคš्เคšाเคฐिเคคा เคนเคฐी।
เคช्เคฐेเคฎ เคชाเคคि เคฒाเค—े เคฌเคฒे। เคญเค•्เคค เคฆेเค–ाเคจिเคฏा เคญोเคฒे।।“9
เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เคฎाเคฏा เคธे เค›ुเคŸเค•ाเคฐा เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคš्เคšे เค—ुเคฐु เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนै เคœो เคธाเคงเค• เค•ो เคฎाเคฏा เคฐूเคช เคตिเคทเคฎाเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคฆूเคฐ เคฐเค– เคธเค•เคคा เคนै। เคธเคฆ्เค—ुเคฐु เค•े เคฌिเคจा เคธाเคงเค• เค•ी เคœ्เคžाเคจ เคฐूเคชी เค†ँเค–ें เค…เคœ्เคžाเคจ เคฐूเคชी เคตिเคท เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคธे เคตिเคทเคฏ เคตिเค•ाเคฐ เคฐूเคชी เค…เคจ्เคงเคค्เคต เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคœाเคคी-
”เค—เคฐीเคฌ เคฎाเคฏा เค•ा เคฐเคธ เคชीเคฏ เค•เคฐ, เคซूเคŸि เค—เคฏे เคฆो เคจैเคจ।
เคเคธा เคธเคคเค—ुเคฐु เคนเคฎ เคฎिเคฒ्เคฏा, เคตाเคธ เคฆिเคฏा, เคธुเค– เคšैเคจ।।
เค—เคฐीเคฌ เคฎाเคฏा เค•ा เคฐเคธ เคชीเคฏ เค•เคฐ, เคนो เค—เคฏे เคญूเคค เค–เคฌीเคธ।।
เคเคธा เคธเคคเค—ुเคฐु เคนเคฎ เคฎिเคฒ्เคฏा, เคญเค•्เคคि เคฆเคˆ เคฌเค–เคธीเคธ।
เค—เคฐीเคฌ เคฎाเคฏा เค•ा เคฐเคธ เคชीเคฏเค•เคฐ, เคนो เค—เค เคกाเคฎा เคกोเคฒ।
เคเคธा เคธเคคเค—ुเคฐु เคนเคฎ เคฎिเคฒ्เคฏा, เคœ्เคžाเคจ เคฏोเค— เคฆिเคฏा เค–ोเคฒ।।“10
เค•ोเคˆ เคญी เคธंเคค เคฌुเคฐे เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคœाเคจे เค•ी เคธเคฒाเคน เคจเคนीं เคฆेเคคा เคนै। เคธเคฎाเคœ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•े เคธाเคฅ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคจेเค• เค†เคšเคฐเคฃ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เคธเคฆाเคšाเคฐी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนी เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ो เคธเคฌเคธे เคช्เคฐिเคฏ เคฒเค—เคคा เคนै। เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เคธเคฆाเคšเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เค•เคฅเคจी เค”เคฐ เค•เคฐเคจी เคฎें เคธाเคฎ्เคฏ เคนोเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคฎाเคจा เคนै। เคฒोเค— เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคชूเคœा เค…เคฐ्เคšเคจा เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคฌाเคน्เคฏाเคšाเคฐ เคคเคฅा เค•เคฐ्เคฎเค•ांเคก เค•เคฐเคคे เคนैं เคชเคฐเคจ्เคคु เค‰เคธเคฎें เคธเคฆाเคšाเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा। เคธเคฆाเคšाเคฐी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธเคฌเค•े เคธाเคฅ เคธเคค्เคฏ เคคเคฅा เคช्เคฐेเคฎเคชूเคฐ्เคตเค• เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค†เคœ เค•े เค‡เคธ เค†เคชाเคงाเคชी เคญौเคคिเค•เคตाเคฆी เคฏुเค— เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เค•เคฅเคจी-เค•เคฐเคจी เคฎें เคญिเคจ्เคจเคคा เคชैเคฆा เคนो เค—เคˆ। เคฒेเค•िเคจ เคเคธे เคฒोเค— เคธเคฆाเคšाเคฐ เคเคตं เคˆเคถ्เคตเคฐ เคธे เค•ोเคธों เคฆूเคฐ เคœाเคคे เคนैं। เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เค…เคชเคจे เคฏुเค— เค•ी เคธाเคฎाเคœिเค• เคคเคฅा เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคœเค— เคฐเคนे। เค‰เคจเค•े เค‰เคชเคฆेเคถ เคถाเคถ्เคตเคค เคœीเคตเคจ เคฎूเคฒ्เคฏों เคธे เค…เคจुเคช्เคฐाเคฃिเคค เคนै। เค‰เคจเค•े เค‰เคชเคฆेเคถ เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคธเคค्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธเคฐ्เคตเค—्เคฐाเคน्เคฏ เคนै। เคฎाเคจเคต เคงเคฐ्เคฎ เคธे เคฌเฅเค•เคฐ เค…เคจ्เคฏ เค•ो เคงเคฐ्เคฎ เคจเคนीं เคนोเคคा, เคฏเคน เคจเคธीเคนเคค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเคฎเค—्เคฐ เคตिเคถ्เคต เค•ो เคฆी เคนै। เคœिเคจเค•ी เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคญी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै।
(1) เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคจे เคฎเคจुเคท्เคฏों เคฎें เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆिเคฏा।
(2) เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เคช्เคฐेเคฎ, เคฆเคฏा, เคถांเคคि, เคธเคค्เคฏ เค•ो เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคฌเคคाเคฏा เคนै। เค‡เคจ्เคนीं เคคเคค्เคค्เคตों เคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฎें เคธंเคšिเคค เค…เคนंเค•ाเคฐ เคจเคท्เคŸ เคนो เคœाเคคा เคนै।
(3) เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เคธเคฎाเคœ เคฎें เค…เคš्เค›े เคฒोเค—ों เค•ा เคธंเค— เค•เคฐเค•े เค‰เคจเค•े เคธเคฆ्เค—ुเคฃों เค•ो เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เค•ी เคธเคฒाเคน เคฆी เคนै।
(4) เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคœी เคจे เค…เคนिंเคธा เค•ो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคชเคฐเคฎ เคงเคฐ्เคฎ เคฎाเคจเคคे เคนुเค เคนिंเคธा เค•เคฐเคจे เคตाเคฒों เค•ा เคตिเคฐोเคง เค•िเคฏा।
เคธाเคฐांเคถ เคฐूเคช เคฎें เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคตाเคฃी เคจे เคฒोเค—ों เค•ो เคจैเคคिเค•เคคा เค•ा เคชाเค  เคชเฅाเคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคˆเคถ्เคตเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคฒिเค เคญเค•्เคค เคœเคจों เค•ो เคจीเคคि เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เค†เคธเคจ เคฎाเคฐ्เค— เคฌเคคाเคฏा เคœो เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เค•ा เคตिเคทเคฏ เคฌเคจ เค—เคฏा। เคช्เคฐेเคฎ, เคธเคค्เคฏ, เคฆเคฏा, เคฆाเคจ, เคธเคนเคจเคถीเคฒเคคा, เค…เคนिंเคธा, เคธเคฆाเคšाเคฐ, เคชเคฐोเคชเค•ाเคฐ, เคจिंเคฆा เค•ा เคตिเคฐोเคง เคœैเคธे เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เคชाเค  เคชเฅाเคฏा। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคธंเคค เคธुंเคฆเคฐเคฆाเคธ เคœी เคจे เคจैเคคिเค•-เคจिเคฏเคฎों เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคฐीเคคि เคธे เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนเคคे เคนैं-
”เคช्เคฐเคฅเคฎ เค…เคนिंเคธा เคธเคค्เคฏ, เคนि เคœाเคจि เคธोเคฏ เคธुเคจ्เคฏाเค—ै।
เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ เคฆृเฅ เค—เคนै เค•्เคทเคฎा, เคงृเคคि เคธों เค…เคจुเคฐाเค—ै।।
เคฆเคฏा เคฌเฅœो เค—เคจु เคนोเค‡, เคฎाเคœ्เคฐ्เคœเคต เคนृเคฆเคฏ เคธुเค†เคจे।
เคฎिเคคाเคนाเคฐ เคชुเคจि เค•เคฐै, เคถौเคš เคจीเค•ी เคตिเคงि เคœाเคจें।।“11
เคธंเคคों เค•ी เคตाเคฃी เคฎें เคตเคน เค…เคฒौเค•िเค• เคถเค•्เคคि เคเคตं เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคฐเคนเคคी เคนै เคœो เค…เคชเคตिเคค्เคฐ เคนृเคฆเคฏों เค•ो เคญी เคชเคตिเคค्เคฐ เค•เคฐ เคฆेเคจे เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा เคฐเค–เคคी เคนै। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคตाเคฃी เคธंเคค เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ो เคธเคฎृเคฆ्เคง เค”เคฐ เคชुเคท्เคŸ เค•เคฐเคคी เคนै। เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी เคงเคฐ्เคฎ เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เค•ी เคเค•เคคा เคเคตं เคตिเคถ्เคตเคฌंเคงुเคค्เคต เค•ा เคธंเคฆेเคถ เคฆे เคฐเคนी เคนै เค”เคฐ เคจीเคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคšเคฒเคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฆे เคฐเคนी เคนै।

เคธंเคฆเคฐ्เคญ-
1. เคœ्เคžाเคจ เคšंเคฆ เคถเคฐ्เคฎा, เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค•ी เคตाเคฃी, เคชृเคท्เค  9
2. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  12
3. เคกॉ. เคฐเคฃเคงीเคฐ เคธिंเคน, เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค”เคฐ เคฐเคนเคธ्เคฏเคตाเคฆ, เคชृเคท्เค  122
4. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  122
5. เคœ्เคžाเคจเคšंเคฆ เคถเคฐ्เคฎा, เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคตाเคฃी, เคชृเคท्เค  13-14
6. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  23
7. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  25
8. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  27
9. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  36
10. เคกॉ. เคฐเคฃเคงीเคฐ เคธिंเคน, เคธंเคค เค—เคฐीเคฌเคฆाเคธ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค”เคฐ เคฐเคนเคธ्เคฏเคตाเคฆ, เคชृเคท्เค  126
11. เคกॉ. เคธुเคจीเคคा เคงाเคจुเค•ा เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ, เคฎเคง्เคฏเค•ाเคฒीเคจ เคธंเคค เคธाเคนिเคค्เคฏ เค”เคฐ เคฎाเคจ เคต เคฎूเคฒ्เคฏ, เคชृเคท्เค  105

No comments:

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।