เค‡เคจ्เคนें เคญी เคฆेเค–िเคฏे Links

เคธंเคธ्เคฎเคฐเคฃ: เคเค• เคฎुเคฒाเค•़ाเคค เคกॉ. เค•ुँเค…เคฐ เคฌेเคšैเคจ เคธे

เค‰เคทा เคฐाเคœे เคธเค•्เคธेเคจा

เค‰เคทा เคฐाเคœे เคธเค•्เคธेเคจा


เคนเคฎाเคฐी เคชเคนเคฒी เคฎुเคฒाเค•़ाเคค เค•ुँเค…เคฐ เคœी เคธे เค•ैเคธे เคนुเคˆ เค‡เคธเค•ा เค–ुเคฒाเคธा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฎुเคे เคชीเค›े เคฎुเฅœเคจा เคชเคก़ेเค—ा। เคฌाเคค เค‰เคจ เคฆिเคจों เค•ी เคนै เคœเคฌ เคญाเคฐเคค เค•े เค…เคงिเค•ांเคถ เคถ्เคฐेเคท्เคŸ เคเคตं เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เค•เคตिเคฏों เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•ा เค†เคคिเคฅेเคฏ เคนเคฎाเคฐा เค…เคฅเคตा เคนเคฎाเคฐे เคฎिเคค्เคฐों เค•ा เค†เคตाเคธ เคนोเคคा เคฅा। เค•เคตिเค—เคฃ เคนเคฎाเคฐे เค˜เคฐ เคชเคฐ เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฅ เคธाเคค เคฆिเคจों เคคเค• เคฐเคนเคคे เคฅे। เคนเคฐ เคชเคฒ เค•เคตिเคคा เค•ा เคฐंเค—ोเคค्เคธเคต เคนोเคคा, เคœเคฒเคชाเคจ, เคญोเคœเคจ, เค•เคตि เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจों เคฎें เคœाเคจा, เค˜ूเคฎเคจा-เคซिเคฐเคจा เคธเคฌ เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคนोเคคा เคฅा। เคฎเคจ เคฎें เคฌเคนुเคค เค‰เคฎंเค— เค”เคฐ เคŠเคฐ्เคœा เคฅी। เคฌเคก़ा เคช्เคฐेเคฐเค• เคธเคฎเคฏ เคฅा। เค‰เคจ เคฆिเคจों เคธเคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคคเคฐเคซ เคธे เค•ोเคˆ เคตिเคค्เคคीเคฏ เคช्เคฐเคฌंเคง เคจเคนीं เคฅा। เคนเคฎ เค…เคชเคจी เค•ाเคฐ เคธ्เคตเคฏं เคก्เคฐाเค‡เคต เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจ्เคนें เค˜ुเคฎाเคคे-เคซिเคฐाเคคे เคฒंเคฆเคจ, เคฌเคฐ्เคฎिंเค˜เคฎ, เคฎैเคจเคšेเคธ्เคŸเคฐ เคฏाเคจे เคชूเคฐे เคฎिเคกเคฒैंเคฃ्เคก เคฎें เค•เคตि เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•เคฐाเคคे เคฅे। เคšौเคฌीเคธो เค˜ंเคŸे เคนเคฎ เคธाเคฅ เคฐเคนเคคे เคฅे। เค‡เคจ เคฏाเคค्เคฐाเค“ं เคฎें เคฆूเคฐिเคฏाँ เค–เคคเคฎ เคนो เคœाเคคी เคฅीं। เค†เคชเคธी เคจिเค•เคŸเคคा เค”เคฐ เค†เคค्เคฎीเคฏเคคा เคฌเคข़ เคœाเคคी เคฅी। เค‡เคจ เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•े เคธंเค—เคคि เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคธृเคœเคจ เค•ा เคญी เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคนोเคคा। เค•เคตिเคฏों เค•ो เคธुเคจเคจा เคฌीเคš-เคฌीเคš เคฎें เค…เคชเคจी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เค‡เคธ्เคฒाเคน เค•เคฐाเคคे เคœाเคจा เคเค• เคฆिเคต्เคฏ เค…เคจुเคญเคต เค•ी เคคเคฐเคน เคฒเค—เคคा เค”เคฐ เคนเคฎ เคธเคนเคœ เคนी เค—ुเคฐु เค”เคฐ เคถिเคท्เคฏ เค•ा เคชाเคตเคจ เคธंเคฌंเคง เคญी เคฌเคจा เคฒेเคคे। เค…เคฌ เคธเคฌ เคธ्เคตเคช्เคจ-เคธा เคฒเค—เคคा เคนै। เคถाเคฏเคฆ เคตเคน เคธเคฎเคฏ, เค‰เคธเค•ी เคจिเคœเคคा, เค‰เคธเค•ी เคฎเคงुเคฐเคคा เค”เคฐ เค–เคจเค–เคจाเคนเคŸ เค‡เคธ เคฏुเค— เค•ी เค†เคชा-เคงाเคชी เคฎें เค–ो เค—เค เคนैं। เค…เคฌ เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•े เคชाเคธ เคธเคฐเค•ाเคฐी เค…เคตเคฆाเคจ เค†เคตंเคŸिเคค เคนैं। เค•เคตिเคฏों เค•ो เคนोเคŸเคฒों เคฎें เคฐเค–ा เคœाเคคा เคนैं เคœो เคธंเคญเคตเคคः เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เค•ी เคœ़เคฐूเคฐเคค เคนै। เคตाเคฐ्เคทिเค• เค•เคตि เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•ा เคธ्เคตเคฐूเคช เคฌเคฆเคฒा เคนै। เค…เคฌ เค•ाเคต्เคฏ เคฏाเคค्เคฐा เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ 15-20 เคฆिเคจों เค•ा เคนोเคคा เคนै เคœिเคธे เคฎेเคฐे เคชเคคि เค•े.เคฌी,เคเคฒ, เคธเค•्เคธेเคจा เคฎेเคฐे เค†เค—्เคฐเคน เคชเคฐ เค†เคˆเคธीเคธीเค†เคฐ เคเคตं เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคš्เคšाเคฏोเค— เค•े เคธเคนเคฏोเค— เคธे เค†เค—े เคฌเคข़ा เคฐเคนे เคนैं। เค‡เคธ เค•เคตि เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เค•ी เค…เคชเคจी เค—เคฐिเคฎा เคนैं। เคฌीเคคे เคฆिเคจ เคšूंเค•ि เคตाเคชเคธ เคจเคนीं เค†เคคे เค…เคคः เค‰เคจเค•े เคšเคฒเคšिเคค्เคฐ เคนเคฎाเคฐे เคœेเคนเคจ เคฎें เคธुंเคฆเคฐเคคเคฎ เคฐूเคช เคฎें เค†เคตंเคŸिเคค เคนो เคœाเคคे เคนै।

เคกॉ. เค•ुँเค…เคฐ เคฌेเคšैเคจ
เคธเคญी เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•े เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคš्เคšाเคฏुเค•्เคค เคกॉ. เคฒเค•्เคท्เคฎी เคฎเคฒ्เคฒ เคธिंเค˜เคตी เคนเคฎाเคฐे เคธंเคฐเค•्เคทเค• เคฅे เค•िंเคคु เคนเคฎाเคฐी ‘เคฏूเค•े เคนिंเคฆी เคธเคฎिเคคि’ เคเค• เคธ्เคตैเคš्เค›िเค• เคธंเคธ्เคฅा เคฅी। เค…เคคः เคนเคฎ เคธเคฌ เคนिंเคฆी เคช्เคฐेเคฎी, เคธ्เคตเคฏंเคธेเคตเค• เคฅे। เคนเคฎ เคชเคฐ เค•เคฌीเคฐ เค•ा เคฆोเคนा ‘เค•เคฌिเคฐा เค–เคก़ा เคฌाเคœाเคฐ เคฎें เคฒिเค เคฒुเค•ाเค ी เคนाเคฅ, เคœो เค˜เคฐ เคœाเคฐो เค†เคชเคจो เคšเคฒो เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฅ’ เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคธเคนी เค‰เคคเคฐเคคा เคฅा। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคนเคฎ เคฆोเคจों เค•ाเคฎ-เค•ाเคœी เคฒोเค— เคฅे। เคฆोเคจों เคฌเคš्เคšे เค…เคญी เคชเคข़ाเคˆ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे। เคนเคฎ เค•ोเคˆ เคงเคจाเคข्เคฏ เคญी เคจเคนीं เคฅे เคซिเคฐ เคญी เค…เคชเคจी ‘เคฏूเค•े เคนिंเคฆी เคธเคฎिเคคि’ เค•े เค•เคตि เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจों เค•ो เคคीเคต्เคฐ เค—เคคि เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคค्เคค เคช्เคฐเคฌंเคง เคนเคฎ เคธเคฌ เค…เคชเคจी เคนी เคœेเคฌ เคธे เค•เคฐเคคे เคฅे। เค†เคฐंเคญ เค•े เค•เคˆ เคตเคฐ्เคทों เคคเค• เคฎैं เคธ्เคตเคฏं เคฆो เคนเคตाเคˆ เคŸिเค•เคŸ เคธ्เคชांเคธเคฐ เค•िเคฏा เค•เคฐเคคी เคฅी। เคตเคน เคตเค•्เคค เคฅा เคœเคฌ เคนเคฎें เคนिंเคฆी เคช्เคฐेเคฎिเคฏों เค•ो เคœोเคก़เคจे เค•ा เคœुเคจूเคจ เคฅा เค”เคฐ เคนिंเคฆी เค•ा เคง्เคตเคœ เคตिเคถ्เคต เคฎें เคซเคนเคฐाเคจा เคฅा। เคเคธे เคฎें เคนเคฎ เคœाเคจเคคे เคฅे เค•ि เค•เคตि-เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคธे เคฌเคก़ा เค•ोเคˆ เค”เคฐ เคตिเค•เคฒ्เคช เคนो เคจเคนीं เคธเค•เคคा เคฅा। เคนเคฎाเคฐा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा, ‘เคœเคนाँ เคจ เคชเคนुเคšे เคฐเคตि เคตเคนाँ เคชเคนुँเคšे เค•เคตि’। เค‡เคจ เค•เคตि เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนी เคนเคฎ เคญाเคฐเคค เค•े เค•เคตिเคฏों เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เคธे เคœुเฅœे। เคธाเคฅ เคนी เคฏूเค•े เคฎें เคขेเคฐों เคธुเคช्เคค เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•ो เคชुเคฐเคตाเคˆ เคชเคค्เคฐिเค•ा, เคตाเคฐ्เคทिเค• เค•เคตि-เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจों เค”เคฐ 1999 เคฎें เคฒंเคฆเคจ เคนुเค เคตिเคถ्เคต เคนिंเคฆी เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคจเค•ी เค—ुเคซा เคธे เคฌाเคนเคฐ เคฒे เค†เคจे เค•े เคธाเคฅ เคจเค เค•เคตिเคฏों เค”เคฐ เคฒेเค–เค•ों เค•ो เคฒिเค–เคจे เค•ो เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฆी เคฅी। เค‰เคธी เค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เคนै เค•ि เค†เคœ เคฏूเค•े เคฎें เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค”เคฐ เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•ी เคชूเคฐी เคซौเคœ เคนिंเคฆी เคญाเคทा เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เคคเคค्เคชเคฐเคคा เคธे เค†เค—े เคฌเคข़ा เคฐเคนी เคนै।

เค‰เคจ्เคนीं เค†เคฐंเคญ เค•े เคฆिเคจों เคฎें, 1996 เค•े เคœुเคฒाเคˆ เค•े เคฎเคนीเคจे เคฎें เคฎैं เค…เคชเคจी เคชुเคธ्เคคเค• ‘เคฌ्เคฐिเคŸेเคจ เคฎें เคนिंเคฆी’ เค•े เคฒिเค เคธाเคฎเค—्เคฐी เคคเคฒाเคถเคจे เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคฒाเค‡เคฌ्เคฐेเคฐी เค—เคˆ เคฅी। เคตเคนाँ เคฒाเค‡เคฌ्เคฐेเคฐिเคฏเคจ เคจे เค•ुเค› เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคฒेเค–เค•ों เค•ी เคชुเคธ्เคคเค•ें เคฎेเคฐे เคธाเคฎเคจे เคฐเค–เคคे เคนुเค เค•เคนा เค•ि เค‡เคจ เคชुเคธ्เคคเค•ों เค•ो เคชเคข़ เค•เคฐ เคฎैं เคฌเคคाเคŠँ เค•ि เคฏे เคชुเคธ्เคคเค•ें เคชुเคธ्เคคเค•ाเคฒเคฏ เคฎें เคธंเค—्เคฐเคนिเคค เค•เคฐเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคนैं เคฏा เคจเคนीं। เค‰เคจ เคชुเคธ्เคคเค•ों เคฎें เคเค• เคชुเคธ्เคคเค• เคฅी ‘เคฎเคฐเค•เคค เคฆ्เคตीเคช เค•ी เคจीเคฒเคฎเคฃि’। เค‡เคธ เคชुเคธ्เคคเค• เคจे เคฎुเคे เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•िเคฏा, เค”เคฐ เคฎैं เค‡เคธ เคชुเคธ्เคคเค• เค•ो เคชूเคฐी เคฐाเคค เคชเคข़เคคी เคฐเคนी। เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค•े เคฒेเค–เคจ เค•े เคนुเคจเคฐ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เค—เคนเคจ เคธंเคตेเคฆเคจाเค“ं เค•े เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคชเคฐ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคी เคฐเคนी เค•ि เค•िเคธ เค•ुเคถเคฒเคคा เคธे เค‰เคธเคจे เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐों เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคตि เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคœीเคตเคจ เค•ी เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธाเคนिเคค्เคฏ, เค‡เคคिเคนाเคธ, เคฆเคฐ्เคถเคจ, เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคธंเค—ीเคค เคเคตं เคฐเคธ เคธिเคฆ्เคงांเคคों เค•ा เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆเคจ เคฐोเคšเค• เคขंเค— เคธे เคช्เคฐिเคฏा เคจीเคฒเคฎเคฃि เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคฐाเคฏा เคนै। เคชเคนเคฒे เค•เคญी เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ा เคเค•ाเคฒाเคช เค•เคฐเคคा เคนुเค† เคซिเคฒॉเคธॉเฅžिเค•เคฒ เคฐोเคฎाเคจी เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคจเคนीं เคชเคข़ा เคฅा เคœो เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคจाเคฏเค• เค•เคตि เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเคถंเคธเค• เคช्เคฐेเคฎिเค•ा/เคจाเคฏिเค•ा เค•े เคฎเคจोเคญाเคตเคจाเค“ं, เคธंเคตेเคฆเคจाเค“ं เค”เคฐ เค•เคฐुเคฃा เค•ो เค‡เคธ เค—เคนเคฐाเคˆ เค”เคฐ เค–ूเคฌเคธूเคฐเคคी เคธे เค‰เค•ेเคฐเคคी เคนो। เคชुเคธ्เคคเค• ‘เคฎเคฐเค•เคค เคฆ्เคตीเคช เค•ी เคจीเคฒเคฎเคฃि’ เคเค• เคช्เคฐेเคฎाเค–्เคฏाเคจ เคนै। เคœिเคธเคฎे เคฌเคก़े เคนी เคจिเคฐाเคฒे เคขंเค— เคธे เค ुเคฎเคฐी, เค—़เคœ़เคฒ, เค•เคตिเคคा เค”เคฐ เค—ीเคค เค†เคฆि เคฒिเค–เคจे เค•ी เคตिเคงा เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคตिเคฆ्เคตเคคाเคชूเคฐ्เคฃ เคธंเคตाเคฆ เคนैं। เค‡เคธ เคฐเคธीเคฒे เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคฒाเคฒिเคค्เคฏ เคนै, เคธाเคฅ เคนी เค•เคนाเคจी เค•े เคช्เคฒॉเคŸ เคฎें เคช्เคฐेเคฎ เคนै, เค•เคตि เคนै, เค•เคตिเคคा เคนै, เค•เคตि เค•ी เคช्เคฐेเคฎिเค•ा เคนै, ‘เคตो’ เคนै เค”เคฐ เคนै เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ा เคฒेเค–เค• เคœिเคธเค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคœเค—เคน-เคœเค—เคน เคฌเคจी เคฐเคนเคคी เคนै। เค•เคนीं-เค•เคนीं เคฌोเคिเคฒ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคญी เคชुเคธ्เคคเค• เคฎुเคे เคฐुเคšिเค•เคฐ เค”เคฐ เคชเค เคจीเคฏ เคฒเค—ी।

เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคจे เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคฌेเคŸी เคธे เคจेเคชเคฅ्เคฏ เคฎें เคฌैเค ी เคฎाँ เคธे เคนुเค เคธंเคตाเคฆों เคฆ्เคตाเคฐा เคเค• เค•เคฒ्เคชเคจाเคถीเคฒ เค•ोเคฎเคฒ เคนृเคฆเคฏ เค•เคตि เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐेเคฎिเค•ा เค•े เคธंเคตेเคฆเคจเคชूเคฐ्เคฃ เคšाเคนเคค เค•े เค—ुเคช्เคค เคฆเคฐเคตाเฅ›ों, เค–िเคก़เค•िเคฏों, เคคเคนเค–़ाเคจों เค”เคฐ เคฐोเคถเคจเคฆाเคจ เค•े เค•เคชाเคŸ เค–ोเคฒे เคนैं। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคฎुเค–्เคฏเคคः เคคीเคจ เคชाเคค्เคฐ เคนैं เค•เคตि, เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐेเคฎिเค•ा เคจीเคฒเคฎเคฃि เค”เคฐ ‘เคฎाँ’। เคฎाँ เค…ंเคค เคคเค• เคจेเคชเคฅ्เคฏ เคฎें เคฐเคนเคคी เคนै। เค”เคฐ เคšौเคฅा เคชाเคค्เคฐ ‘เคตो’ เคœो เคนोเคคा เคนै, เคนै เคคो เคตเคน เคถुเคฐू เคธे เคนी เคชเคฐ เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคฐเคนเคคा เคนै เคชเคฐ เคฌाเคฆ เคฎें เค›ाเคฏा เค•ी เคคเคฐเคน เค‰เคญเคฐเคคा เคนै, เคตเคน เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เคนै। เค…เคšाเคจเค• เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนो เค‰เค เคคा เคนै เค”เคฐ เค•เคนाเคจी เค•े เคคाเคจे-เคฌाเคจे เคฎें เคตเคน เคเคธा เคฌुเคจ เคœाเคคा เคนै เค•ि เค•เคนाเคจी เคธुเค–ांเคค เคนोเคคे-เคนोเคคे เคฆुเค–ांเคค เคนो เคœाเคคी เคนै เค”เคฐ เคชाเค เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เค…เคตเคธाเคฆ-เคธा เค˜ुเคฒเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। เคชเคฐ เคฆुเค– เคคो เคœीเคตเคจ เคธाเคฅी เคนै เค”เคฐ เคเค• เค•เคตि เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคฆुःเค– เค”เคฐ เคตिเคฏोเค— เค•ी เคชीเคก़ा เคจ เคนो เคคो เค‰เคธเคฎें เคธंเคตेเคฆเคจा เค•ैเคธे เคœเค—ेเค—ी? เค†เคฆि เค•เคตि เคตाเคฒ्เคฎीเค•ि เค•े เคฎुเค– เคธे เคจिเค•เคฒी เค•เคตिเคคा เค•ी เคชเคนเคฒी เคชंเค•्เคคि เคนृเคฆเคฏ เคฎें เค‰เคฎเคก़ी เค…เคธीเคฎ เคชीเคก़ा เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนै –
เคฎा เคจिเคทाเคฆ เคช्เคฐเคคिเคท्เค ां เคค्เคตเคฎเค—เคฎः เคถाเคถ्เคตเคคीः เคธเคฎाः । เคฏเคค्เค•्เคฐौंเคšเคฎिเคฅुเคจाเคฆेเค•เคฎเคตเคงी เค•ाเคฎเคฎोเคนिเคคเคฎ् ।।

เค‡เคธ เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ी เค…ंเคคเคฐเคงाเคฐा เคช्เคฐेเคฎ เคนै, เคช्เคฐेเคฎ เคฎें เคชीเคก़ा เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคนै เค”เคฐ เคชीเคก़ा เค•เคตिเคคा เค•ी เคœเคจเคจी เคนै।
เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ा เค†เคฐंเคญ เคจीเคฒเคฎเคฃि เค•ा เคฎाँ เค•ो เคธंเคฌोเคงिเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคฅเคฎ-เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•े เคช्เคฐेเคฎ เคฏाเคจी เคฒเคต เคเคŸ เคซเคฐ्เคธ्เคŸ เคธाเค‡เคŸ เค•ी เค•เคฅा เคธे เค†เคฐंเคญ เคนोเคคी เคนै-
‘เคธเคš เค•เคนเคคी เคนूँ เคฎाँ!
เคฎैं เคœ़เคฐा- เคญी เคूเค  เคจเคนीं เคฌोเคฒूंเค—ी।

เคฏเคน เค•เคนाเคจी เคฎैं เค‰เคธ เคฆिเคจ เค•ी เค˜เคŸเคจा เคธे เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฐเคนी เคนूँ เคœเคฌ เคชเคนเคฒी-เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เค•िเคธी เค•े เคงเคก़เค•เคจों เคฎें เคฎुเคे เค…เคชเคจे เคฎเคจ เค•े เคธ्เคชंเคฆเคจ เค•ी เคช्เคฐเคคीเคคि เคนुเคˆ เคฅी। เคœเคฌ เค‰เคจเค•े เคถเคฌ्เคฆों เคจे เคฎेเคฐे เคฐोเคฎ-เคฐोเคฎ เค•ो เค›ूเค•เคฐ เคฎुเคเคฎें เคจเคฏा เค…เคฐ्เคฅ เคญเคฐा เคฅा।’ เค•เคนाเคจी เคฎें เคฎाँ เคนै เค•िंเคคु เค‰เคธเค•ी ‘เคซिเคœ़िเค•เคฒ’ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคชूเคฐे เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เค•เคนीं เคญी เคจเคœ़เคฐ เคจเคนीं เค†เคคी เคนै।

เคจीเคฒเคฎเคฃि เคฎाँ เค•ो เคธंเคฌोเคงिเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค…เคชเคจे เคช्เคฐेเคฎी เค•เคตि เค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ-เคฆเคฐ्เคถเคจ (เคฒเคต เคเคŸ เคซเคฐ्เคธ्เคŸ เคธाเค‡เคŸ) เคฎें เคนो เคœाเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เค…เคจुเคญूเคคि เค•ी เคธंเคตेเคฆเคจा เค•ा เคตिเคตเคฐเคฃ เคฎเคงुเคฐ, เค•ोเคฎเคฒ เคเคตं เค•ाเคต्เคฏाเคค्เคฎเค•, เคญाเคทा เค”เคฐ เคถैเคฒी เคฎें เค–ुเคฒเค•เคฐ เค•เคฐเคคी เคนै เคœिเคธเคฎें เค•เคตि เค•े ‘เคฐूเคช’ เค•ा เคจเคนीं เค•เคตि เค•े ‘เคถเคฌ्เคฆों’ เค•ा เค‰เคธเค•े เค—ीเคคों เค•ा เคฌเค–ाเคจ เคนै, เคฌเคฏाเคจ เคนै เคœो เค‰เคธे เคช्เคฐेเคฎ เคฐเคธ เคฎें เคกुเคฌो เคฆेเคคा เคนै। เคจाเคฏिเค•ा เค•ा เคช्เคฐेเคฎी เค•เคตि เคฎंเคš เคธे เค•ाเคต्เคฏ เคชाเค  เค•เคฐเคคा เคนै। เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคจाเคฏिเค•ा เคจीเคฒเคฎเคฃि เค‰เคธเค•े เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคธुเค—ंเคง เคฎें เค–ो เคœाเคคी เคนै। เคตเคน เคคเคฐเคฒ เคนो เค‰เค เคคी เคนै เค”เคฐ ‘เค…เคจंเคค เคถूเคจ्เคฏ เค•ी เคฌाँเคธुเคฐी เคธे’ เค—ुเคœ़เคฐเคคी เคนै। เค‰เคธเค•े เค—ीเคคों เค•े เคฎाเคฆเค• เคงुเคจों เค•ा เคธเคฎ्เคฎोเคนเคจ เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคฎเคฆिเคฐ เคคाเคจों เค•े เค…เค•्เคทुเคฃ्เคฏ เคœाเคฆू’ เค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เคฎाเคจो เค‰เคธे เค•िเคธी เค…เคญौเคคिเค• (เคตाเคฏाเคตी) เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคฒे เค—เคฏा เคนो ‘เคฏा เคซिเคฐ เคเคธा เคญी เคฎเคนเคธूเคธ เคนुเค† เคฅा เค•ि เค•िเคธी เคฎीเค ी-เคธी เค†เค— เค•ी เคถเคฐाเคฌी เคฒเคชเคŸों เคจे เค…เคชूเคฐ्เคต เคธंเคœीเคตเคจी เค•े เคธाเคฅ เค•िเคธी เคฎृเคค เคถเคฌ्เคฆ เค•े เค ंเคกे เคฌเคฆเคจ เคฎें เคœीเคตเคจ เค•ी เค†ँเคš เคญเคฐ เค•เคฐ เคช्เคฐाเคฃ เคซूँเค• เคฆिเค เคนैं।’ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธเค•ाเคฐ เคจे เคฎाँ เค•ो เคฎाเคค्เคฐ เค†เคฒंเคฌเคจ เคฌเคจाเคฏा เคนै เคฎเคฃि เคธे เค•เคนाเคจी เค•เคนเคฒเคตाเคจे เค•े เคฒिเค। เค•เคญी-เค•เคญी เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคชเคข़เคคे เคนुเค เคฎाँ เคฌेเคŸी เค•े เคธंเคตाเคฆ เคฎें เค‡เคธ เคคเคฐเคน (เคช्เคฐेเคฎी เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เคธंเคฌंเคงों เค•े เคตिเคตเคฐเคฃ) เค•ा เคจैเค•เคŸ्เคฏ เคฅोเคก़ा เคจाเคŸเค•ीเคฏ เคฒเค—เคคा เคนै। เค…เคคः เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคชเคข़เคคे เคนुเค เคธोเคšเคคी เคฐเคนी เค•ि เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธเค•ाเคฐ เคจे เคชुเคธ्เคคเค• ‘เคกाเคฏเคฐी เคซॉเคฐ्เคฎ’ เคฏा เคชเคค्เคฐ เคตिเคงा เคฎें เค•्เคฏों เคจเคนीं เคฒिเค–ी? เคชเคฐ เคซिเคฐ เคธोเคšा เคฏเคฆि เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธเค•ाเคฐ เคจे เค‡เคธे เคชूเคฐ्เคฃเคคः เคชเคค्เคฐ เคถैเคฒी เค…เคฅเคตा เคฆैเคจเคจเคจ्เคฆिเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฒिเค–ी เคนोเคคी เคคो เคฏเคน เคฐเคšเคจा เค‡เคคเคจी เค…เคจोเค–ी เค”เคฐ เคจिเคฐाเคฒी เค•ैเคธे เคนोเคคी। เคตเคธ्เคคुเคคः เคฏเคน เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคเค• เค…เคจोเค–े เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคเค•ाเคฒाเคช เคนै เคœिเคธเคฎें เคœเค—เคน-เคœเค—เคน เคฒेเค–เค• เคธ्เคตเคฏं เคจाเคฏเค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนै เค…เคชเคจी เค†ंเคคเคฐिเค• เคšिเคฐ-เคช्เคฏाเคธ เค”เคฐ เคฌेเคšैเคจिเคฏों เค•े เคธाเคฅ।

เคธเคš เคคो เคฏเคน เคนै เค•ि เค‰เคจ เคฆिเคจों เคนเคฎ เคกॉ. เค•ुँเค…เคฐ เคฌेเคšैเคจ เค•ो เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เคฅे। เคฆेเคถ เค›ोเคก़े เคนเคฎें 33 เคตเคฐ्เคท เคนो เคšुเค•े เคฅे। เคนिंเคฆी เคฒिเค–เคจा-เคชเคข़เคจा เค›ूเคŸ เคšुเค•ा เคฅा। เคฏूเค•े เคนिंเคฆी เคธเคฎिเคคि เค•े เค—เค เคจ เค•े เคธाเคฅ เคนी เคฒिเค–เคจे-เคชเคข़เคจे เค•ा เคฆौเคฐ เคฆुเคฌाเคฐा เคจिเคฏเคฎाเคจुเคธाเคฐ เค†เคฐंเคญ เคนुเค†।

เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฎेเคฐा เคชเคฐिเคšเคฏ เค•ुँเค…เคฐ เคฌेเคšैเคจ เคธे เค‰เคจเค•ी เคชुเคธ्เคคเค• ‘เคฎเคฐเค•เคค เคฆ्เคตीเคช เค•ी เคจीเคฒเคฎเคฃि’ เค•े เคฒेเค–เค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‰เคจเค•ी เคชुเคธ्เคคเค• เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนुเค† เคฅा। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคชिเค›เคฒे เคชเคจ्เคจे เคชเคฐ เคฒिเค–े เคชเคฐिเคšเคฏ เคธे เคฏเคน เคคो เคธเคฎเค เคฎें เค† เค—เคฏा เค•ि เคฏเคน เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคเค• เคเคธे เค•เคตि เค•ा เคนै เคœो เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคนोเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคนिंเคฆी เคญाเคทा เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เค—เคนเคจ เคœ्เคžाเคจ เคฐเค–เคคा เคนै। เค‰เคธเคจे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ा เคญी เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•िเคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เค•ुเค› เคธिเคฆ्เคงांเคค เคตเคน เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆिเคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै| เคธाเคฅ เคนी เคฎुเคे เคฏเคน เคญी เคฒเค—ा เค•ि เคฒेเค–เค• เค–ुเคฆ เค•ो เคช्เคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ो เคธाเคฅ–เคธाเคฅ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค”เคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ो เคชूเคฐे เคฎเคจ เคธे เคช्เคฏाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคตเคน เคต्เคฏเคท्เคŸि เคธे เคธเคฎเคท्เคŸि เค•ी เค“เคฐ เคœाเคคा เคนै। เคตเคน เคฌ्เคฐเคน्เคฎ, เคช्เคฐเค•ृเคคि เค”เคฐ เคœीเคต เค•े เคฐเคนเคธ्เคฏों เค•ो เคธเคฎเคเคคा เคนै เคชเคฐ เค”เคฐ เค…เคงिเค• เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เค‰เคธे เคธเคฎเคเคจा เค”เคฐ เคธเคฎเคाเคจा เคšाเคนเคคा เคนै। เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฆ्เคตाเคฐा เคตเคน เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจाเคจुเคญเคตों เค•े เคธाเคฅ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคฐเคนเคธ्เคฏों เค•ा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค…เคชเคจे เคชाเคค्เคฐों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคญाเคต, เคญाเคทा เค”เคฐ เค•เคฅाเคตเคธ्เคคु เคคीเคจों เคนी เคฌเคคा เคฐเคนे เคฅे เค•ि เคฏเคน เค•เคตि เคญाเคตुเค• เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เค•े เคธाเค—เคฐ เคฎें เคฐांเคा เค•ी เคคเคฐเคน เคกूเคฌा เคนुเค† เคนै। เคตเคน เค…เคชเคจी เคฆिเคฒी เค–्เคตाเคนिเคถों, เคšाเคนเคคों, เค…เคจुเคญเคตों เค”เคฐ เคœीเคตเคจ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•ो เค…เคชเคจे เคชाเคค्เคฐों, เคจाเคฏเค• เค•เคตि, เคจीเคฒเคฎเคฃि เค”เคฐ ‘เคตो’ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค—เคฆ्เคฏ เคฎें เค•ाเคต्เคฏाเค–्เคฏाเคจ เคนै। เคฐूเคชเค• เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ी เคœाเคจ เคนै। เค‡เคธे เคฒเคฒिเคค เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เคธाเคฐांเคถ เคฏเคน เคนै เค•ि เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เค•เคฅाเคตเคธ्เคคु เค•े เค…เคจोเค–ेเคชเคจ, เคธเคฒिเคฒ เคช्เคฐเคตाเคน เค”เคฐ เคถैเคฒी เค•े เคฒाเคฒिเคค्เคฏ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคฎैंเคจे เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคฎเคฐเค•เคค เคฆ्เคตीเคช เค•ी เคจीเคฒเคฎเคฃि’ เค•ी เค…เคจुเคถंเคธा เค•ी เค”เคฐ เคตเคน เค†เคœ เคญी เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคฒाเค‡เคฌ्เคฐेเคฐी เค•ी เค•़เคฆीเคฎी เคชुเคธ्เคคเค•ों เค•े เคฌीเคš เคธंเค—्เคฐเคนीเคค เคนैं।

เคฎเคนीเคจे เคญเคฐ เคฌाเคฆ เคนी เคกाँ, เค•ुँเค…เคฐ เคฌेเคšैเคจ, เคฌाเคฒเค•เคตि เคฌैเคฐाเค—ी เค”เคฐ เคฐाเคฎเคฆเคฐเคถ เคฎिเคถ्เคฐ เค†เคฆि เคฏूเค•े เคนिंเคฆी เคธเคฎिเคคि เค•े เค†เค—्เคฐเคน เค”เคฐ เคจिเคฎंเคค्เคฐเคฃ เคชเคฐ เค†เค। เคนเคฎाเคฐी เคช्เคฐเคธเคจ्เคจเคคा เค•ी เค•ोเคˆ เคธीเคฎा เคจ เคฐเคนी। เค•เคตि เคคुเคฒเคธी เคฆाเคธ เคจे เค•เคนा เคนै, ‘เคœाเคชเคฐ เคœाเค•ी เคธเคค्เคฏ เคธเคจेเคนू, เคคा เคคेเคนि เคฎिเคฒเคนुँ เคจ เค•เค›ु เคธंเคฆेเคนूँ।’ เค—ृเคน เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•เคฐเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เค…เคตเคธเคฐ เคชाเคคे เคนी เคœเคฒเคชाเคจ เคธे เคชूเคฐ्เคต เคนी เคฎैं เค•ुँเค…เคฐ เคœी เค•ो เค…เคชเคจे เค…เคง्เคฏเคฏเคจเค•เค•्เคท เคฎें เคฒे เค—เคˆ เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค‰เคจเค•ा เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคฎเคฐเค•เคค เคฆ्เคตीเคช เค•ी เคจीเคฒเคฎเคฃि’ เคฆिเค–ाเคˆ เค‰เคจเค•े เคšेเคนเคฐे เคชเคฐ เคตเคนी เคœ़เคฐा เคคिเคฐเค›ी เคธी เคฎुเคธ्เค•เคฐाเคนเคŸ เค† เค—เคˆ เคœो เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคจाเคฏเค• เค•े เคšेเคนเคฐे เคชเคฐ เค† เคœाเคคी เคนै। เคชुเคธ्เคคเค• เค•ो เคนाเคฅ เคฎें เคฒेเคคे เคนी เคฌोเคฒे, ‘เค…เคฐे! เคฏเคน เค†เคช เค•े เคชाเคธ เค•เคนाँ เคธे เค† เค—เคˆ? เคฏเคน เคชुเคธ्เคคเค• เคคो เคฌเคธ เค…เคญी-เค…เคญी เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเคˆ เคนै।’ ‘เคฏเคน เคเค• เคฐाเคœ़ เคนै। เค‡เคธे เคฐเคนเคธ्เคฏ เคนी เคฐเคนเคจे เคฆें।’ เคฎैंเคจे เคเคธा เค•्เคฏूँ เค•เคนा, เคฏเคน เคฐाเคœ़ เคฎुเคे เคญी เคจเคนीं เคฎाเคฒूเคฎ เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชुเคธ्เคคเค• เคชเคฐ เคชเคฒ เคญเคฐ เคฎें เคฆो เคšिเคก़िเคฏों เค•ा เคเค• เคช्เคฏाเคฐा เคธा เคฐेเค–ा เคšिเคค्เคฐ เค–ींเคšเคคे เคนुเค เคฌेเคนเคฆ เค–ूเคฌเคธเคฐเคค เค…เค•्เคทเคฐों เคฎें เคฒिเค–ा, ‘เคธ्เคจेเคนเคฎเคฏी เค‰เคทा เคฐाเคœे เคธเค•्เคธेเคจा เคเคตं เคธเคฎเคธ्เคค เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ो -เคธเคธ्เคจेเคน เค•ुँเค…เคฐ เคฌेเคšैเคจ- 16.9.96।’ เคธंเคญเคตเคคः เคจिเคฏเคคि เคšाเคนเคคी เคฅी เค•ि เคฏเคน เคฐाเคœ़ เคคเคฌ เค–ुเคฒे เคœเคฌ เค‰เคจเค•ी 77เคตीं เคตเคฐ्เคทเค—ाँเค  เคนो।
เค•ुँเค…เคฐ เคœी เค•ो 77เคตीं เคตเคฐ्เคทเค—ाँเค  เคชเคฐ เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคฌเคงाเคˆ!
เค†เคช เคถ्เคฐोเคคाเค“ं เค•े เคฆिเคฒो เคชเคฐ เคฐाเคœ เค•เคฐเคคे เคฐเคนें। เค†เคชเค•ी เคฒेเค–เคจी เคจिเคฐंเคคเคฐ เค—เคคिเคถीเคฒ เคฐเคนे, เค†เคชเค•े เคธुเคฐ เคธเคฆाเคฌเคนाเคฐ เคฐเคนें, เค†เคช เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค…เคจुเคญूเคคि เค•े เคฐंเค— เคญเคฐเคคे เคฐเคนे เคœिเคธเคธे เค‰เคธเค•े เคจเคฏे-เคจเคฏे เค…เคฐ्เคฅ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนोเคคे เคฐเคนें।
‘เคฆेเค–ें เคถเคค เคถाเคฐเคฆों เค•ी เคถोเคญा, เคœीเคตें เคธुเค–ी เคธौ เคตเคฐ्เคท
เคฆेเค–ें เคจเคต เค•เคฒเคฐเคต เคฎें เคธौ เคตเคธंเคค เค•े เคนเคฐ्เคท’

เคถुเคญเค•ाเคฎเคจाเค“ं เคธเคนिเคค-
เค‰เคทा เคฐाเคœे เคธเค•्เคธेเคจा
usharajesaxena@gmail.com
+44 7443 483 235

No comments:

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।