рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा рдХी рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рдкрд░рдЦ

рд╣рд░िрд░ाрдо рдоीрдгा

рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा: рдЪिंрддрди рдФрд░ рд╕ृрдЬрди
рдбॉ. рдкुрдиीрддा рдЬैрди
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ: рд╕ाрдордпिрдХ рдкेрдкрд░рдмैрдХ्рд╕, рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी- 110002
рдкृрд╖्рда 544, рдоूрд▓्рдп ₹ 795/-

 рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдкрд░िрд╡ेрд╢, рдЬीрд╡рди рдФрд░ рджृрд╖्рдЯि рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХाрд╡्рдп рд╕ृрдЬрди рдХी рдЬрдм рдмाрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै рддो рдоौрдЦिрдХ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХी рд╕рдоृрдж्рдз рдзрд░ोрд╣рд░ рд╣рдоाрд░े рд╕ाрдордиे рд╣ै рдЬो рдк्рд░рдоुрдЦ рд░ूрдк рд╕े рдЧेрдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рд░рд╣ी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЖंрдЪрд▓िрдХ рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рднाрд╖ाрдУं рдоें рдХрд╡िрддा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЬीрд╡рди рдХे рд╡िрднिрди्рди рдкрдХ्рд╖ों рдХी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░рдЪुрд░ рдоाрдд्рд░ा рдоें рд╣ोрддी рд░рд╣ी рд╣ै। рдкिрдЫрд▓े рдХрд░ीрдм рдвाрдИ рджрд╢рдХों рд╕े рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा рдХो рдкрд╣рдЪाрди рдоिрд▓рдиे рд▓рдЧी рд╣ै। рд╡ैрд╕े рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े рднी рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा рдХा рд╕ृрдЬрди рд╣ोрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓ा рдиाрдо рд╕ुрд╢ीрд▓ा рд╕ाрдордж рдХा рдЖрддा рд╣ै, рдЬो рд╣िंрджी рдХी рдкрд╣рд▓ी рднाрд░рддीрдп рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी, рдкрдд्рд░рдХाрд░, рд╕ंрдкाрджрдХ рдФрд░ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдЖंрджोрд▓рдирдХाрд░ी рд╣ैं। рдЗрдирдХा рдЬрди्рдо рдкрд╢्рдЪिрдоी рд╕िंрд╣рднूрдо рдХे рдЪрдХ्рд░рдзрд░рдкुрд░ рд╕्рдеिрдд рд▓рдЙрдЬोреЬा рдЧांрд╡ рдоें рд╣ुрдЖ। рдЗрдирдХे рджो рдХाрд╡्рдп рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ैः- 1935 рдоें ‘рдк्рд░рд▓ाрдк’ рдФрд░ 1948 рдоें ‘рд╕рдкрдиे рдХा рд╕ंрд╕ाрд░’।

рд╣рд░िрд░ाрдо рдоीрдгा
 рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХрдИ рдкुрд╕्рддрдХें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИ рд╣ैं, рдЬिрдирдоें рдЕрдзिрдХांрд╢ рд╕ंрдкाрджिрдд рд╣ैं। рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдоेрд░ी рдЬाрдирдХाрд░ी рд╣ै, рд╢ोрдзрдкрд░рдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЧंрднीрд░ рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХा рдмреЬा рдХाрд░्рдп рдкрд╣рд▓ी рджреЮा рдкुрдиीрддा рдЬैрди рдиे рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрдирдХा рдпрд╣ рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдЧ्рд░ंрде ‘рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा : рдЪिंрддрди рдФрд░ рд╕ृрдЬрди’ рд╢ीрд░्рд╖рдХ рд╕े рд╣ाрд▓ рд╣ी (рд╡рд░्рд╖ 2023) рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕ рд╢ोрдз рдХाрд░्рдп рдХा рд╡िрд╕्рддाрд░ рдФрд░ рдЧрд╣рд░ाрдИ рдЕрдиुрдХ्рд░рдо рдкрд░ рдЧौрд░ рдХрд░рддे рд╣ी рдкрд╣рдЪाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ैं। рдЪिंрддрди рдЦंрдб рдоें рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рджрд░्рд╢рди, рд╡िрдЪाрд░, рдкрд░िрджृрд╢्рдп рдФрд░ рдоौрдЦिрдХ-рд╡ाрдЪिрдХ рдкрд░ंрдкрд░ा рдХो рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╕ृрдЬрди рднाрдЧ рдоें рд╕ुрд╢ीрд▓ा рд╕ाрдордж рд╡ рд░ाрдорджрдпाрд▓ рдоुंрдбा рд╕े рд▓ेрдХрд░ рджुрд▓ाрдп рдЪрди्рдж्рд░ рдоुंрдбा, рд░ोрдЬ рдХेрд░рдХेрдЯ्рдЯा, рдЧ्рд░ेрд╕ рдХुрдЬूрд░, рдиिрд░्рдорд▓ा рдкुрддुрд▓, рдорд╣ाрджेрд╡ рдЯोрдк्рдкो, рд╡ंрджрдиा рдЯेрдЯे, рд╕рд░िрддा рдмреЬाрдЗрдХ, рдл्рд░ांрд╕िрд╕्рдХा рдХुрдЬूрд░, рдЕрдиुрдЬ рд▓ुрдЧुрди, рдЬрд╕िंрддा рдХेрд░рдХेрдЯ्рдЯा, рдЪрди्рдж्рд░рдоोрд╣рди рдХिрд╕्рдХू, рдЖрджिрдд्рдп рдХुрдоाрд░ рдоांрдбी, рд╣рд░िрд░ाрдо рдоीрдгा, рд╡ाрд╣рд░ू рд╕ोрдирд╡рдгे, рднрдЧрд╡ाрди рдЧрд╡्рд╣ाрдбे, рдЕрди्рдиा рдоाрдзुрд░ी рддिрд░्рдХी, рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ी рдПрдХ्рдХा, рдкूрдирдо рд╡ाрд╕рдо, рдЬрдоुрдиा рдмीрдиी рддाрджрд░, рддाрд░ो рд╕िंрджिрдХ рдПрд╡ं рдЕрди्рдпाрди्рдп рдХрд╡िрдпों рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рд╕рдоेрдд рдХृрддिрдд्рд╡ рдкрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХे рд╕ाрде рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЧрдпी рд╣ै।

 рдк्рд░ाрдпः рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдХाрд╡्рдпाрд▓ोрдЪрдиा рд░рдЪрдиा-рдХрд░्рдо рдкрд░ рдХेंрдж्рд░िрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдХे рдЬीрд╡рди рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХा рд╕рддрд╣ी рдк्рд░рдпाрд╕ рднी рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд░рдЪिрдд-рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд╡िрддाрдУं рдХी рдкृрд╖्рдарднूрдоि рдоें рдЬो рдкрд░ंрдкрд░ा, рд╡ैрдЪाрд░िрдХी, рдкрд░िрд╡ेрд╢, рднाрд╡рднूрдоि, рдк्рд░ेрд░рдгा рдФрд░ рд╕ृрдЬрди-рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╣ोрддी рд╣ै, рдЙрд╕े рд╕рдордЭрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдмрд╣ुрдд рдХрдо рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдХा рдЙрд╕ рдЧрд╣рд░ाрдИ рддрдХ рдирд╣ीं рдкрд╣ुँрдЪ рд╕рдХрдиा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЬрдм рдпрд╣ рдоुрдж्рджा рдоाрдирд╡ рдЬрдЧрдд рдХे рдЙрди рдЖрджिрдо рд╕рдоुрджाрдпों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдЬिрди्рд╣ें рдоाрдирд╡-рд╕рдоाрдЬ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХों рдиे ‘рдмंрдж рд╕рдоाрдЬ’ рдХी рд╢्рд░ेрдгी рдоें рд░рдЦा рдирд╣ीं। рдПрдХ рдРрд╕ा рд╕рдоाрдЬ рдЬिрд╕рдХे рднीрддрд░ рдмाрд╣рд░ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдк्рд░рдердо рджृрд╖्рдЯрдпा ‘рд╡рд░्рдЬिрдд-рд╕ा’ рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдРрд╕ा рд╕рдоाрдЬ рд╣ोрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдХिрд╕ी рднी рдмाрд╣рд░ी рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕े рдкрд╣рд▓ी рджрдлा рдоिрд▓рдиे рдоें рдХрддрд░ाрддा-рдЭिрдЭрдХрддा-рд╢рд░्рдоाрддा рд╣ै। рдпрд╣ рджीрдЧрд░ рдмाрдд рд╣ै рдХि рдмाрд╣рд░ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рджोрд╕्рддाрдиा рдмрд░्рддाрд╡ рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдЙрд╕े рдЕрдкрдиा рд╕рдХрдиे рдХा рдмреЬा рджिрд▓ рднी рдЗрди рдЖрджिрд╡ाрд╕िрдпों рдоें рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдзैрд░्рдп рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै।

 рдЖрджिрдо рд╕рдоुрджाрдпों рдФрд░ рдЙрдирд╕े рдЬुреЬे рдХрд╡िрддा рдЬैрд╕े рдХрд░्рдо рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рдоें рдЙрддрд░рдиे рдХा рдЧंрднीрд░ рдк्рд░рдпрдд्рди рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै। рдПрдХ рдФрд░ рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЕрдХ्рд╕рд░ рдмाрд╣рд░ी рд▓ोрдЧों рдХे рдкाрд╕ рдЖрджिрдо рдоाрдирд╡рддा рдХो рджेрдЦрддे рд░рд╣рдиे рдХा рдпा рддो ‘рдЬंрдЧрд▓ी-рдмрд░्рдмрд░’ рдЕрдерд╡ा ‘рд░ोрдоांрдЯिрдХ’ рдЪрд╢्рдоा рд╣ी рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдпрдеाрд░्рде рдЗрди рдЪрд╢्рдоों рд╕े рдирд╣ीं рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдЖрджिрд╡ाрд╕िрдпрдд рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा рдЬो рдордиुрд╖्рдп, рдоाрдирд╡ेрддрд░ рдЬीрд╡рдЬрдЧрдд рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рддрдд्рд╡ों рдХे рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп рдХे рднाрд╡ рдоें рдШुрд▓ी-рдоिрд▓ी рд╣ै। рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЪौрд░ाрд╕ी рд▓ाрдЦ рдпोрдиिрдпों рдоें ‘рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда’ рдоाрдирдиे рдХे рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдФрд░ рдЕрд╣ंрдХाрд░ рдХी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдХे рдЪрд▓рддे рдпрд╣ рд╕ंрднрд╡ рдирд╣ीं! ‘рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рд░рдЪрдиाрдХाрд░ों рдХी рд╕ृрдЬрдиाрдд्рдордХрддा рдХो рдЙрд╕рдХे рд╕рд╣ी рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдФрд░ рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें рд╕рдордЭрдиे рдХी рджृрд╖्рдЯि’ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдХा рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╕ंрдХेрдд рдкुрдиीрддा рдЬी рдиे рдкुрд╕्рддрдХ рдХी рднूрдоिрдХा рдоें рджे рджिрдпा рд╣ै। рдФрд░ рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рдХो рд╡िрдХрд╕िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╡े рд╕рдлрд▓ рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ैं। рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХрд╡िрддा рдХो рд╕рдордЭрдиे рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдЧ्рд░ंрде рдмेрд╣рдж рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рдкुрдиीрддा рдЬी рдХो рдмрд╣ुрдд рдмрд╣ुрдд рдмрдзाрдИ ।
***

рд╣рд░िрд░ाрдо рдоीрдгा
рдЪрд▓рднाрд╖: 97995-56622
рдкрддा: рд╢िрд╡-рд╢рдХ्рддि рдирдЧрд░, рдХिंрдЧ рд░ोрдб, рдЕрдЬрдоेрд░ рд╣ाрдЗрд╡े рдЬрдпрдкुрд░- 302019 (рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди)

1 comment :

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।