рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм 'рд╣ाрдерд░рд╕рд╡ाрд▓े' рдЬो рд╕ाрд╣िрдм рдпा рд╕ाрд╣ेрдмрдЬी рдХे рдиाрдо рд╕े рднी рднрдХ्рддों рдХे рдмीрдЪ рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдП, рдЗрдирдХा рд╕рдоाрдзि-рд╕्рдерд▓ рд╣ाрдерд░рд╕ рдоें рд╣ै। рдЬोрдЧिрдпाрдЧ्рд░ाрдо рдоें рдк्рд░рддीрдХ рд░ूрдк рдоें рд╣ै। рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХрдмीрд░ рдкंрде рдХे рд╕ंрдд рд╣ुрдП рдЬो рдорд╣рд░्рд╖ि рдоेрд╣ींрджाрд╕ рдХे рдЧुрд░ु рд╢ृंрдЦрд▓ा рдоें ,рдЙрдирд╕े рджो-рддीрди рдЧुрд░ु рдХे рдкूрд░्рд╡ рд╣ैं। рдкूрд░ी рддाрд▓िрдХा рднाрдЧрд▓рдкुрд░, рдмिрд╣ाрд░ рдоें рдорд╣рд░्рд╖ि рдоेрд╣ीं рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЕंрдХिрдд рд╣ै। рдЕрдаाрд░рд╣рд╡ीं рд╕рджी рдоें рдЬрдм рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд░ीрддिрдХाрд▓ीрди рд╢ृंрдЧाрд░िрдХ рдХाрд╡्рдпों рдХी рдк्рд░рдзाрдирддा рдеी, рдХрд╣ीं рдПрдХ рдХोрдиे рдоें рд╕рдоाрдЬ рдХी рдХुрд░ीрддिрдпों рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЕрдж्рд╡ैрдд рдЬ्рдЮाрди рдХो рдХрдмीрд░ рдХी рд╣ी рддрд░рд╣ рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рд╡िрд╕्рддाрд░ рджे рд░рд╣े рдеे।
![]() |
рдЖрд░рддी рд╕्рдоिрдд |
рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм (рд╣ाрдерд░рд╕рд╡ाрд▓े) рдХрдмीрд░ рдХी рдкрд░ंрдкрд░ा
рдХे рдмрд╣ुрдд рд╣ी рд╡िрдж्рд╡ाрди рд╕ंрдд рдХрд╡ि рд╣ुрдП, рдЬो рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░
рд░ीрддिрдХाрд▓ (рдЕрдаाрд░рд╣рд╡ीं рд╕рджी рдХे
рдЙрд╕ рд╕ंрдХ्рд░ांрдд рдпुрдЧ) рдоें рдЕрд╡рддрд░िрдд рд╣ुрдП, рдЬрдм рд╣рдоाрд░ा рджेрд╢ рдПрдХ рдУрд░ рдоुреЪрд▓ों рдХे рд╢ाрд╕рди рдХे
рдкрддрди, рд╣िंрджू
рд░ाрдЬाрдУं рдоें рд╕े рдХुрдЫ рдХो рдЫोреЬрдХрд░ рдЕрди्рдп рдХी рд╡िрд▓ाрд╕िрддा, рд╕ाрдоंрддों рдХे
рд╡्рдпрднिрдЪाрд░, рдЬрдирд╕рдоूрд╣ рдкрд░
рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░, рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी
рд╢ाрд╕рди рдХे рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рдХो рдПрдХ рд╕ाрде рдЭेрд▓ рд░рд╣ा рдеा, рдЬрдм рд╣рдоाрд░ा рд╕рдоाрдЬ рддрдоाрдо рдХुрд░ीрддिрдпों рдФрд░ рдХुंрдаाрдУं
рдХो рдк्рд░рд╢्рд░рдп рджेрддा рд╣ुрдЖ рд╕्рдд्рд░िрдпों рдкрд░ рд╡рд░्рдЬрдиाрдПँ рдмреЭाрдиे рдФрд░ рдЖрдо рдЬрди рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕े рд╡िрдоुрдЦ
рд░рдЦрдиे рдоें рд╡्рдпрд╕्рдд рдеा, рдЙрд╕ рдХाрд▓ рдоें рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХा рдиिрд░्рдЧुрдг рд╕ंрдд рдХрд╡ि рдХे рд░ूрдк рдоें рдоूрдХ рдЕрд╡рддрд░рдг рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी
рд╢ोрдз рдХा рд╡िрд╖рдп рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХिंрддु рдЕреЮрд╕ोрд╕, рдЖрдЬ, рдЬрдмрдХि рдЙрдирдХे
рдЕрдиुрдпाрдпी рдкूрд░े рджेрд╢ рдоें рдлैрд▓े рд╣ैं, рдЙрдирдХा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдм рднी рдЙрдкेрдХ्рд╖िрдд рд╣ै। рдмेрд▓рд╡ेрдбिрдпрд░
рдк्рд░ेрд╕, рдЗрд▓ाрд╣ाрдмाрдж рдиे рдЙрдирдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХा
рд╕ुрдХाрд░्рдп рдЕрд╡рд╢्рдп рдХिрдпा, рдХिंрддु рдк्рд░ेрд╕ рдмंрдж рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдирдХी
рдХृрддिрдпों рдХी рдЕрдиुрдкрд▓рдм्рдзрддा рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╣ै।
рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп --' рдШрдЯрд░ाрдоाрдпрдг', 'рд░рдд्рдирд╕ाрдЧрд░', 'рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी' рдПрд╡ं рдЕрдкूрд░्рдг рдХृрддि 'рдкрдж्рдорд╕ाрдЧрд░' рдоें рдоें рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рдХा рдоूрд▓ рд╕्рд╡рд░ рддो рд╣ै рд╣ी, рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджुрд░ाрд╡рд╕्рдеाрдУं, рдХुрд░ीрддिрдпों рдФрд░ рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХी рд╢ोрдЪрдиीрдп рджрд╢ा рдХा
рднी рдорд░्рдорд╕्рдкрд╢ी рд╡рд░्рдгрди рд╣ै рдЬो рдЗрд╕ рд╕ंрдд рдХрд╡ि рдХी рд╕рдоाрдЬ рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдоाрдирд╕िрдХрддा рдХो рджрд░्рд╢ाрддी
рд╣ै। рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рдЗрдирдХी рдХृрддिрдпों рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджों рдХी рдмрд╣ुрд▓рддा рд╡िрд╕्рдоिрдд рдХрд░рддी рд╣ै рдФрд░
рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी рд╢ोрдз рдХा рд╡िрд╖рдп рд╣ै। рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХे рдЬीрд╡рди рдкрд░ рдоें рдбॉ. рд╣рд░рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоाрдеुрд░ рдиे рдЧрд╣рди рд╢ोрдз рдХिрдпा। рдЕрдкрдиे рд╢ोрдз рдк्рд░рдмंрдз рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ंрдд
рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХे рдЬीрд╡рди рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рд╕рдорд╕्рдд рдкрдХ्рд╖ों рдХा рд╕्рдкрд░्рд╢ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрдирдХे рдХृрддिрдд्рд╡ рдХी
рднी рд╕ुंрджрд░ рд╡िрд╡ेрдЪрдиा рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी рд╣ै, рд╕ाрде рд╣ी рд╕ाрде рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХी рд╕्рд╡ीрдХृрдд рд╕рдорд╕्рдд
рд░рдЪрдиाрдУं рдХी рд░рдЪрдиा- рднाрд╖ा рдПрд╡ं рдХाрд╡्рдп рдХрд▓ा рдХा рд░ोрдЪрдХ рдиिрд░ूрдкрдг рдХिрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╢ोрдзрдХाрд░्рдп рдХे рд▓ंрдмे рдЕंрддрд░ाрд▓ рдХे рдмाрдж
рдоैंрдиे рдкाрдпा рдХि рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдкрд░ рднाрд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдЕрдз्рдпрдпрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд░िрдХ्рдд рд╣ै, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░। 1999 рд╕े рдЗрд╕ рдХाрд░्рдп рдоें рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдоैंрдиे рдЬो
рдкाрдпा, рдЙрд╕рдХा рдПрдХ рдЕंрд╢ рдЖрдкрд╕े рд╕ाрдЭा рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ूँ, рдХिंрддु рдЖрдЧрдд
рд╢рдм्рдж рдХे рд╡िрд╡िрдз
рд░ूрдкों рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиे рд╕े рдкूрд░्рд╡ рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि рдХ्рд╖рдоाрд╢ीрд▓, рд╡िрдирдо्рд░ рдХिंрддु рдЕрдиाрдЪाрд░ों рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдХ्рдЦреЬ
рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХे рдЗрд╕ рд╕ंрдд рдХрд╡ि рдХा рдз्рдпेрдп рдпрдж्рдпрдкि рдЕрди्рдп рд╕ंрддों рдХी рднाँрддि рд╣ी рдЖрдд्рдоा рд╕े рдкрд░рдоाрдд्рдоा
рдХा рдоिрд▓рди рд╣ी рдеा рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдХृрддिрдпों рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕рдХा рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдорд░्рдорд╕्рдкрд░्рд╢ी рд╡рд░्рдгрди рднी
рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдиिрдХрдЯрд╕्рде рдЧाँрд╡ों рд╕े рд▓ेрдХрд░ рджूрд░-рджрд░ाрдЬ рдХे рдк्рд░рджेрд╢ों рдоें рдн्рд░рдордг рдХрд░рдиा
рдФрд░ рдЬрдирд╕рдоुрджाрдп рдХो рд╕рдд्рд╕ंрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рди्рдоाрд░्рдЧ рджिрдЦाрдиा рдЗрдирдХे рдХाрд░्рдп рд░рд╣े। рдн्рд░рдордг рдиे рдПрдХ рдУрд░
рдЗрди्рд╣ें рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╕рдоाрдЬ рдХी рд╕्рдеिрддि- рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рд╕े рдЬोреЬा рддो рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рднिрди्рди-рднिрди्рди
рдк्рд░рджेрд╢ों рдХी рд╕्рдеाрдиीрдп рдмोрд▓िрдпों рдХे рд╢рдм्рдж рд╕्рд╡рдд: рдХрд╡ि рдХे рд╢рдм्рдж- рднंрдбाрд░ рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рд╣ो рдЧрдП।
рдорд╣ाрди рд╕ंрдд рдХрд╡ि реШрдмीрд░ рдХी рднाँрддि рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХे рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рд╣рдоें рдзрд░्рдо рдХे рдкाрдЦंрдб, рдХрд░्рдордХांрдб, рдПрд╡ं рдиिрд░рд░्рдердХ рдмाрд╣рдпाрдЪाрд░ рдХा рдЦंрдбрди рдХрд░ рдЬ्рдЮाрди-рднрдХ्рддिрдпुрдХ्рдд
рд╕рд░рд▓-рд╕ंрддोрд╖рдордп рдЬीрд╡рди рдХे рдк्рд░рдЪाрд░- рдк्рд░рд╕ाрд░ рдХी рдЭрд▓рдХिрдпाँ рдоिрд▓рддी рд╣ैं рддो рдХाрд╡्рдпрдХрд▓ा рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЗрдирдХी рднाрд╖ा рдоें
рднी рд╡े рд╣ी рдЧुрдг- рджोрд╖ рдкрд░िрд▓рдХ्рд╖िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬो рд╕ंрддों рдХी рднाрд╖ा рдХी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯрддा рдоाрдиी рдЬा рд╕рдХрддी
рд╣ै। рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рддुрд▓рд╕ी -рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╣рдоें рдЕрд╡рдзी, рдм्рд░рдЬ, рд╕ंрд╕्рдХृрдд, рдкंрдЬाрдмी, рд░ाрдЬрд╕्рдеाрдиी, рдЦреЬी рдмोрд▓ी рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЕрд░рдмी, реЮाрд░рд╕ी, рдХुрдЫрдПрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рдПрд╡ं рддुрд░्рдХी рд╢рдм्рдж рдоिрд▓ рдЬाрддे
рд╣ैं рдЬो рдоूрд▓рднाрд╖ा рдХे рд╕ाрде рдоिрд▓рдХрд░ рдЕрдкрдиा рд╡िрджेрд╢ीрдкрди рдЦो рдЪुрдХे рд╣ैं рдФрд░ рдкूрд░्рдгрд░ूрдк рдоें рдЧृрд╣ीрдд рд╣ैं।
рдпे рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕ाрдпाрд╕ рдирд╣ीं рдЕрдиाрдпाрд╕, рдпा рдХрд╣ा рдЬाрдп рдХि рд╕्рд╡рдд: рд╢ाрдоिрд▓ рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддे
рд╣ैं। рдХрд╡ि рдиे рдЗрди рд╢рдм्рджों рдХो рд╡िрджेрд╢ी рдЬाрдирдХрд░ рд╕ाрдпाрд╕ рдд्рдпाрдЬ्рдп рднी рдирд╣ीं рдоाрдиा рд╣ै। рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджों
рдХे рдоुрдХ्рддрд╣рд╕्рдд рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕े рдПрдХ рдУрд░ рдХрд╡ि рдХी рднाрд╖िрдХ рдЙрджाрд░рддा рдХा рдк्рд░рдоाрдг рдоिрд▓рддा рд╣ै, рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдЙрдирдХे рд╡्рдпाрдкрдХ рд╢рдм्рдж- рднांрдбाрд░ рдХा
рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै।
'рдЖрдЧрдд’ рд╢рдм्рдж рдХो
рд▓ेрдХрд░ рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдоें рдорддрднेрдж рд░рд╣ा рд╣ै। 'рдЖрдЧрдд' рд╢рдм्рдж рдХा
рдЕрд░्рде рд╣ै-- 'рдЖрдпा рд╣ुрдЖ' рд╢рдм्рдж। рдПрдХ рднाрд╖ाрднाрд╖ी рдЬрдм рджूрд╕рд░े рднाрд╖ाрднाрд╖ी рдХे рд╕ंрдкрд░्рдХ рдоें рдЖрддे рд╣ैं
рддो рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рдоें, рд╡िрдЪाрд░-рд╡िрдиिрдордп рдХे рдХ्рд░рдо рдоें рдПрдХ рднाрд╖ा рдХे
рд╢рдм्рдж рджूрд╕рд░ी рднाрд╖ा рдХी рдкрд░िрд╕ीрдоा рдоें рд╕्рд╡рдд: рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрд╕ी рдХे рд╡्рдпाрдХрд░рдг рдХे
рдЕрдиुрд░ूрдк рд░рдЪ- рдкрдЪрдХрд░ рдЙрд╕ рджूрд╕рд░ी рднाрд╖ा рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрди рдЬाрддे рд╣ैं। рдРрд╕े рд╢рдм्рджों рдХो рди рддो 'рд╡िрджेрд╢ी' рдХрд╣рдиा рдЙрдЪिрдд рдЬाрди рдкреЬрддा рд╣ै рди 'рдЙрдзाрд░' (рд▓ोрдирд╡рд░्рдб्рд╕, рдмोрд░ौрдб, рдмोрд░ोрдЗंрдЧ) рдФрд░ рди рд╣ी 'рдЙрдж्рдзृрдд'। 'рд╡िрджेрд╢ी' рд╢рдм्рдж рд╕े рдкрд░ाрдПрдкрди рдХा рдмोрдз рд╣ोрддा рд╣ै, 'рдЙрдзाрд░' рд╕े рдм्рдпाрдЬ рдпा рдмिрдиा рдм्рдпाрдЬ рдХे рд╡िрд╖рдпрд╡рд╕्рддु рдХो
рд▓ौрдЯाрдП рдЬाрдиे рдХा рдФрд░ 'рдЙрдж्рдзृрдд' рд╕े рдРрд╕े рд╢рдм्рдж
рдХो рдоूрд▓ рд░ूрдк рдоें рдЬ्рдпों рдХे рдд्рдпों рдк्рд░рдпोрдЧ рдХрд░рдиे рдХा। 'рдЖрдпाрдд' рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдпोрдЧ рднाрд╖ा рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдЙрдЪिрдд
рдк्рд░рддीрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рдЕрдкрдиे рдоूрд▓ाрд░्рде рд╕े рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдк्рд░ाрдп: рд╢рдм्рджों
рдоें рдЧ्рд░ाрд╣िрдХा рднाрд╖ा рдХे рдЕрдиुрдХूрд▓ рдз्рд╡рди्рдпाрдд्рдордХ рдПрд╡ं рд░ूрдкाрдд्рдордХ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣ोрддा рд╣ै। рдЕрддрдПрд╡
рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рд╕्рд░ोрддों рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдЗрди्рд╣ें рдЕрди्рдп рдЕрднिрдзाрди рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा 'рдЖрдЧрдд' рдХрд╣рдиा рд╕рдоीрдЪीрди рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि 'рдЖрдЧрдд' рдЕрднिрдзाрди рдЧ्рд░ाрд╣िрдХा рднाрд╖ा рдоें рдЖрдХрд░ рдкूрд░ी рддрд░рд╣
рдШुрд▓-рдоिрд▓ рдЬाрдиे рдХा рдмोрдз
рджेрддा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдкрдиा рд╡िрджेрд╢ीрдкрди / рдкрд░ाрдпाрдкрди рднी рдЦो рджेрддा рд╣ै। рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рднाрд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдбॉ.
рдХैрд▓ाрд╢рдЪंрдж्рд░ рднाрдЯिрдпा рдиे рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЗрди рд╢рдм्рджों рдХे рд▓िрдП 'рдЖрдЧрдд' рдЕрднिрдзाрди рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा, рдЬिрд╕े рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╢िрдХ्рд╖ा рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп
рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЪुрдХा рд╣ै।
рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХी рдк्рд░рдХृрддि-рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдФрд░
рдЙрдирдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдХे рдк्рд░рдпोрдЬрдиों рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдЙрдирдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЕрдз्рдпрдпрди рдоें рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХрддा рдХे рд╕рдоाрд╡ेрд╢
рдФрд░ рдЙрдкрдпुрдХ्рддрддा рдХे рд▓िрдП рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХा рд╡рд░्рдгрди рд╢рдм्рдж-рд╕ंрджрд░्рдн рдФрд░ рд╢рдм्рдж-рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдЖрдзाрд░
рдкрд░ рдХिрдпा рдЬाрдиा рдЙрдЪिрдд рд╣ै। рд╢рдм्рдж рд╕ंрджрд░्рдн рдХो рднी рд╡िрд╖рдп-рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдПрд╡ं рд╢рдм्рджाрд░्рде рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░
рджेрдЦा рдЬाрдиा рдЙрдЪिрдд рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрдж्рдпрдкि рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдиे рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджों рдХे рдЕрд▓्рдк рдк्рд░рдпोрдЧ рдХो рдХрд╣ीं рднी рдз्рдпाрди рдоें рдирд╣ीं
рд░рдЦा рд╣ोрдЧा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрдирдХे
рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдРрд╕े рд╢рдм्рдж рд╡िрдкुрд▓ рдкрд░िрдоाрдг рдоें рдоौрдЬूрдж рд╣ैं। рд╕ंрдк्рд░рддि, рд╢рдм्рдж-рд╕ंрджрд░्рдн
рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдпрджि рд╣рдо рдХेрд╡рд▓ рд╡िрд╖рдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рднी рдЗрди рд╢рдм्рджों рдХो рдПрдХ-рдПрдХ
рдлूрд▓ рдХी рддрд░рд╣ рдЪुрдиें рддो рднी рд╡े рдХрдИ рд░ूрдк рдоें рдоिрд▓ेंрдЧे। рдЬैрд╕े рдХि …
- рдЬाрддिрдЧрдд /рдзाрд░्рдоिрдХ рдФрд░
рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рд╢рдм्рдж: рдЕрдХीрджा, рдЕрдЬाрдмी, рдЕрд▓ी, рдЕрд▓्рд▓ाрд╣, рдЖрдлрддाрдм, рдЖрд▓рдо, рдЗрдиाрдпрдд, рдЗрд▓рд▓्рд▓ा, рдЗрд▓ाрд╣, рдЗрд╕्рдо, рдИрдоाрдо, рдИрд╕ा, рдХрдм्рд░, рдХрдмीрд░, рдХाрдлिрд░, рдХाрдмे, рдХाрдоिрд▓, рдХाрд░िрдо, рдХुрд░ाрди, рдЦुрджा, рдЦुрджाрдИ, рдЧंрдЧ, рдЧाрдЬी, рдЧैрдм, рдЪिрд▓्рд▓ा, рдЬрд╣рди्рдиुрдо, рдЬिрдмрд░ाрдИрд▓, рддाрдЬिрдпा, рддाрдмूрдд, рджрд░рдЧाрд╣, рджाрджू, рджीрди, рджुрдЖ, рджोрдЬрдЦ, рдирдмी, рдкीрд░, рдкैрдЧंрдмрд░, рдлрдиा, рдлिрд░िрд╕्рддे, рдлैрдЬ, рдордХ्рдХा, рдорд▓рдХुрдд, рдорд╣рдЬीрдд, рдорд╣рддाрдм, рдоुрд░рджा, рдоुрд░рд╕िрдж, рдоुрд░ीрдж, рдоुрд░ीрджी, рдоुрд▓्рд▓ा, рдоुрд╕рд▓рдоाрди, рдоुрд╣рдо्рдордж, рдоुрд╣рд░्рд░рдо, рдоौрдд, рдоौрд▓ा, рд░рдм, рд░рд╣рдоाрди, рд░ूрд╣, рд░ोрдЬा, рд╕ुрди्рдиी, рд╕ुрд╣ेрд▓ा, рд╕ैрдпрдж, рд╣рдЬ, рд╣рд╕рди, рд╣ुрд╕ैрди।
2. рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ/ рджрд░рдмाрд░ी рд╢рдм्рдж: рдЕрджाрд▓рдд, рдЕрдорд▓рджाрд░, рдЕрдорд▓ी, рдЕрдоीрди, рдЗрд▓ाрдХे, рдЗंрд╕ाрдл, рдХाрдЬी, рдХाрд░िंрджा, рдХाрд╕िрдж, рдХिрд▓ा, рдЦрдЬाрдиा, рдЦिрдЬрдордд, рдЧрд╡ाрд╣ी, рдЧुрдоाрд╕्рддे, рдЪрдХ, рдЬंрдЧ, рддрдЦ्рдд, рддीрд░, рддेрдЧ, рддेрдЧा, рджрдорджрдоा, рджрд░рдмाрдиी, рджрд░рдмाрд░, рджрд░рдмाрд░ी, рджाрдж, рдк्рдпाрджे, рдлрд░рдоाрди, рдлौрдЬ, рдоुрдХрдж्рджрдо, рдоुрд▓рдХ, рдо्рдпाрдиा, рд░ुрдЬрдЧाрд░, рд░ैрдпрдд, рд▓рд╢рдХрд░, рд╡рддрди, рд╡рд▓ी, рд╕рдорд╕ेрд░, рд╕рд░рдХाрд░, рд╕рд╣рдЬाрджी, рд╕ाрд╣рдм, рд╕ाрд╣िрдмी, рд╣ाрдХिрдо, рд╣ाрдХिрдоी।
3. рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдЕрд▓िрдл, рдХрд▓рдо, рдХाрдмिрд▓, рдХाрд░ी, рдХिрддाрдм, рдХुंрдж, рдЬेрд░, рдкрд░рдЪा, рд╣рд░рдл।
4. рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдХрд╕ाрдИ, рдХाрд░ीрдЧрд░, рдХीрдордд, рдЦрд░ीрджी, рдЬрд╣ाрдЬ, рддрдЧाрд░, рддрд╕рдоा, рджौрд▓рдд, рджाрдо,
рджुрдХाрди, рдиाрд╡, рдкैрд╕े, рдорд▓्рд▓ाрд╣, рдоाрд▓, рд╕ाрдЗрд╕, рд╕ौрджा।
5. рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдПрд╡ं рдЪिрдХिрдд्рд╕ा рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдЕрдХрд╕ीрд░, рдЗрд▓рдо, рдЧрдЬрд▓, рджрд╡ा, рдорд░рд╣рдо, рд╣рдХीрдо।
6. рдЦाрдж्рдп рдПрд╡ं рдкेрдп рдкрджाрд░्рде рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдЕрдиाрд░, рдЖрдм, рдЧुрд▓рдХंрдж, рджाрд░ू, рдиाрди, рдкाрди, рдкुрд▓ाрд╡, рдкोрд╕्рддे, рдорд╕рд░ूрд╡ा, рдоेрд╡ा, рд╕ीрд░рдоाрд▓।
7. рд╢ृंрдЧाрд░ рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдЬрд╡ाрд╣िрд░, рдЬेрд╡рд░, рддौрдХ, рдкрди्рдиा, рдоेрд╣ंрджी, рд░ंрдЧрдорд╣рд▓, рд╕ुрд░рдоा।
8. рд╕ंрдЦ्рдпाрд╡ाрдЪрдХ рд╢рдм्рдж: рдЕрд▓рдлाрдиी, рдЗрдХ, рдЪाрд░, рдпрдХ, рд╣рдЬाрд░।
9. рдЕрдкрд╢рдм्рдж: рдирдЬीрд╕, рдиाрдЪीрдЬ, рдиाрд▓ाрдЗрдХ, рдкрд╕्рддो, рдкाрдЬी, рдордЬрдиूँ, рдорд░рджूрдж, рд╕्рдпाрд╣рд░ू, рд╣рд░ाрдордЦोрд░, рд╣рд░ाрдоी,
рд╣ैрд╡ाрдиा।
10. рдЕंрдЧ рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдЧрд░рджрди, рдЪрд╕рдо, рдЪिрд╣рд░े, рдЬिрдЧрд░, рддрди, рдкंрдЬा, рдкрд▓рдХ।
11. рдкрд╣рд░ाрд╡ा рд╕ंрдмंрдзी рд╢рдм्рдж: рдХрдлрди, рдЪрджрд░, рдЬाрдоा, рдкрд░рджा, рдкोрд╕ाрдХा।
12. рд╡िрднिрди्рди рд╡рд╕्рддुрдПँ: рдЕрдмीрд░, рдХрдоाрдиी, рдЦंрдЬрд░ी, рдЧुрд▓, рдЧुрд▓рд▓ाрд▓ा, рдЧुрд▓ाрдм, рдЧुрд▓ाрдмांрд╕, рдЧूрд▓рд░, рдЧोрд▓ा, рдЪीрдЬै,
рдЪंрдЧ, рдЪंрджрди, рдЬंрдЬीрд░, рдЬाрд▓, рддंрдмू, рддाрд░, рджрд░рд╡ाрдЬा, рджूрд░рдмीрди, рдирд╕्рддрд░, рд╕ंрджुрдХ, рд╕ाрдмुрди, рд╕ाрдоाрди, рд╕ेрд▓, рд╣ाрд░।
рдпрд╣ рд╕рд╣рдЬ рдЕрдиुрдоाрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдЖрдЧрдд
рд╢рдм्рджों рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рдХाрд╡्рдпрдХрд▓ा рдХे рдЖрджрд░्рд╢ों рдХा рдкाрд▓рди рдирд╣ीं рд╣ै, рдХрд╡ि рдХा рдпрд╣ рдз्рдпेрдп рднी рдирд╣ीं рд╣ै, рдХिंрддु рдЬिрд╕ рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдоें рд╡िрднिрди्рди рд╡िрд╖рдпों рд╕े
рд╕ंрдмрдж्рдз рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ैं, рдЙрд╕рд╕े рдпрд╣ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиा рдЖрд╕ाрди рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै рдХि
рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрдкрд░्рдХों рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╢рдм्рдж рдПрдХ рднाрд╖ा рд╕े рджूрд╕рд░ी рднाрд╖ा рдоें
рдЕрдиुрд╡ाрдж рдПрд╡ं рдЕрдиुрдХрд░рдг рдХे рдлрд▓рд╕्рд╡рд░ूрдк рдЧृрд╣ीрдд рдпा рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рд╣ोрддे рд╣ैं। (рдЖрд░. рдЖрд░. рдХे, рд╣рд░्рдЯрдоेрдиिрди рдПрд╡ं рдПреЮ. рд╕ी. рд╕्рдЯोрд░्рдХ: 'рдбिрдХ्рд╢рдирд░ी рдСрдл рд▓ैंрдЧрд╡ेреЫ рдПंрдб рд▓िंрдЧрд╡िрд╕्рдЯिрдХ्рд╕ ' рдХे рдкृрд╖्рда 134)
рд▓िрдпोрдиाрд░्рдб рдм्рд▓ूрдореЮीрд▓्рдб рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि "рд╕ाрдоाрди्рдпрдд: рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рдж рдЧ्рд░ाрд╣िрдХा рднाрд╖ा рдХी
рднाрд╖рдг-рдк्рд░рдгाрд▓ी рдоें рдкрдЪिрдд рд╣ोрдХрд░ рд╕्рд╡рджेрд╢ी рднाрд╖ा рдХे рдоूрд▓ рд╢рдм्рджों рдХी рддрд░рд╣ рд╡्рдпрд╡рд╣ृрдд рд╣ोрддा рд╣ै।"
рдЯी. рдмाрдпрдирди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, “рдХिрд╕ी рднाрд╖ा рдоें рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рджों рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг
рднाрд╖ा рдХे рд╕рдордХाрд▓िрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдХे рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдоें рд╣ोрддा рд╣ै।"
рдУрдЯोрдЬेрд╕्рдкрд░्рд╕рди рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि “рдХोрдИ рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ै рдЬिрд╕рдиे рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рднाрд╖ा рдХे рд╢рдм्рджों рдХो рдЧ्рд░рд╣рдг рди
рдХिрдпा рд╣ो।" рдХ्рдпोंрдХि
рдЙрдирдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ "рдПрдХ рднाрд╖ा рд╕े
рджूрд╕рд░ी рднाрд╖ा рдоें рдХोрдИ рд╢рдм्рдж рд╕्рд╡рднाрд╡рдд: рд╕्рдеाрди рдкा рд▓ेрддे рд╣ैं।"
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд╡рд░्рдгिрдд рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдФрд░ рднाрд╖ाрд╡िрджों
рдХे рд╡िрдЪाрд░ों, рддрд░्рдХों рд╕े
рдЧुреЫрд░рддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рддрдп рдХрд░рдиा рдЖрд╕ाрди рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╕рдордп рдоें рджेрд╢ рдХी рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ, рд▓ोрдХрдк्рд░рдЪрд▓िрдд, рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдПрд╡ं рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рд╕्рдеिрддिрдпों рдХे рдк्рд░рднाрд╡рд╡рд╢
рддुрд▓рд╕ी рд╕ाрд╣िрдм рдХी рд░рдЪрдиा-рднाрд╖ा рдоें рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╢ाрд╣ी рднाрд╖ा рдЕрд░рдмी-реЮाрд░рд╕ी рдХे рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдЪुрд░
рдоाрдд्рд░ा рдоें рдЖрдХрд░ рдоिрд▓ рдЧрдП, рдХुрдЫ рдоूрд▓ рд░ूрдк рдоें рддो рдХुрдЫ рд╣िंрджी рдХे рд╡्рдпाрдХрд░рдг рдоें рд░рдЪ-рдкрдЪрдХрд░। рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХे рдЖрдЧрдд рд╢рдм्рдж рднी рдХрдоोрдмेрд╢ рд╣िंрджी рдоें рдПрдХрд╕ाрд░
рд╣ुрдП рдоिрд▓ рдЬाрддे рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ें рдХрдИ рдмाрд░ рдЕрд▓рдЧ рдХрд░рдХे рдкрд╣рдЪाрдирдиा рдХрдаिрди рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै।рд╕ंрджрд░्рдн-рд╕ूрдд्рд░
• рд░рдд्рдирд╕ाрдЧрд░
• рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рднाрдЧ 1 рдПрд╡ं 2
• рдШрдЯрд░ाрдоाрдпрдг рднाрдЧ 1 рдПрд╡ं 2
• рдкрдж्рдорд╕ाрдЧрд░ (рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдХे рджूрд╕рд░े рднाрдЧ рдХे рдЕंрдд рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд)
• рдбॉ. рдХैрд▓ाрд╢ рдЪंрдж्рд░ рднाрдЯिрдпा: рдХाрдордХाрдЬी рд╣िंрджी; рдкृрд╖्рда- 161-162
• рдПрдЪ. рдП. рдЧ्рд▓ेрд╕рди: рд╡ैрд░िрдПрд╢рди рдЗрди рд╕्рдкीрдЪ; рдЬрд░्рдирд▓ - рдПрди рдЗंрдЯрд░ोрдбрдХ्рд╢рди рдСрдл рдбिрд╕्рдХ्рд░िрдкрдЯिрд╡ рд▓िंрдЧрд╡िрд╕्рдЯिрдХ्рд╕, рдкृрд╖्рда -397
• рдбॉ. рд╣рд░рджेрд╡ рдмाрд╣рд░ी: рджेрд╢ी рд╢рдм्рдж рддрдд्рд╡; рд╣िंрджी рдЕрдиुрд╢ीрд▓рди, рд╡рд░्рд╖ 8, рдЕंрдХ 4, рдкृрд╖्рда -147
• рдбॉ. рдзीрд░ेрди्рдж्рд░ рд╡рд░्рдоा: рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╡ृрд╣рдд्рдд рдЗрддिрд╣ाрд╕
• рдбॉ. рд╣рд░рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоाрдеुрд░: рднाрд░рддीрдп рд╕ाрдзрдиा рдФрд░ рд╕ंрдд рддुрд▓рд╕ी
• рдЖрд░. рдЖрд░. рдХे, рд╣рд░्рдЯрдоेрдиिрди рдПрд╡ं рдПреЮ. рд╕ी. рд╕्рдЯोрд░्рдХ: 'рдбिрдХ्рд╢рдирд░ी рдСрдл рд▓ैंрдЧрд╡ेреЫ рдПंрдб рд▓िंрдЧрд╡िрд╕्рдЯिрдХ्рд╕ ' рдХे рдкृрд╖्рда 134
• рд▓िрдпोрдиाрд░्рдб рдм्рд▓ूрдореЮीрд▓्рдб: рд▓ैंрдЧрд╡ेреЫ, рдкृрд╖्рда - 444
• 'рд▓ोрди्рд╕ рдПंрдб рд▓ोрдирд╡рд░्рдб्рд╕ ' рдж्рд╡ाрд░ा - рдЯी. рдмाрдпрдирди; рдПрдирд╕ाрдЗрдХ्рд▓ोрдкीрдбिрдпा рдСрдл рд▓िंрдЧрд╡िрд╕्рдЯिрдХ рдЗрди्рдлोрд░्рдоेрд╢рди рдПंрдб рдХंрдЯ्рд░ोрд▓ рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рдЕрдз्рдпाрдп
• рдУрдЯोрдЬेрд╕्рдкрд░्рд╕рди: рдЧ्рд░ोрде рдПंрдб рд╕्рдЯ्рд░рдХ्рдЪрд░ рдСрдл рдЗंрдЧ्рд▓िрд╢ рд▓ैंрдЧрд╡ेреЫ, рдкृрд╖्рда -27-27, рдПрд╡ं 28
рддрде्рдпрдкूрд░्рдг рдФрд░ рдЧूреЭ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рд╣ुрдЖ рдЖрд▓ेрдЦ. рдмрдзाрдИ рдЖрд░рддी рдЬी.
ReplyDelete