'рдоाрдзрд╡ी': рдПрдХ рдоिрдердХ, рджो рдЖрдЦ्рдпाрди

рдбाॅ. рд▓ेрдЦा. рдПрдо
рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рдХे рдиाрдЯрдХ рдоाрдзрд╡ी рддрдеा рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрди рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоाрдзрд╡ी рдХे рдкाрдд्рд░ рдоाрдзрд╡ी рдХा рдПрдХ рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рдЕрдз्рдпрдпрди
    рдоाрдзрд╡ी рдХी рдХрдеा рдкौрд░ाрдгिрдХ рдХाрд▓ рдоें рд╕्рдд्рд░ी рдХे рдЕрдоाрдирд╡ीрдХрд░рдг рдХा рдПрдХ рд╡ीрднрдд्рд╕ рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдХी рдХрдеा рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХे рдЙрдж्рдпोрдЧрдкрд░्рд╡ рд╕े рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै।  рдЬिрд╕ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдЕрдиेрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХृрддिрдпों рдХी рд░рдЪрдиा рд╣ुрдИ рд╣ैं।  рдоाрдзрд╡ी рдХी рдкौрд░ाрдгिрдХ рдХрдеा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд░рдЪी рдЧрдИ рджो рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд░рдЪрдиाрдПँ рд╣ैं, рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рдХे рд╕ुрдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣िंрджी рдиाрдЯрдХ 'рдоाрдзрд╡ी' рдПрд╡ं рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдХाрджрдоी рдкुрд░рд╕्рдХृрдд рдмрд╣ुрдЪрд░्рдЪिрдд рдХрди्рдиреЬ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ 'рдоाрдзрд╡ी'।  рджोрдиों рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХृрддिрдпों рдХा рдЖрдЦ्рдпाрди рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░рдиे рдкрд░ рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै рдХि рдЗрди рджोрдиों рдХे рдордз्рдп рдХрдИ рд╕рдоाрдирддाрдПँ рд╣ैं рддрдеा рднिрди्рдирддाрдПँ рднी।

рдоाрдзрд╡ी рдХा рдоिрдердХीрдп рдкрдХ्рд╖

    рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХी рдХрдеा рдХा рдПрдХ рдкाрдд्рд░ рд╣ै, рдоाрдзрд╡ी।  рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХे рдЙрдж्рдпोрдЧрдкрд░्рд╡ рдХे 106рд╡ें рдЕрдз्рдпाрдп рд╕े 123рд╡ें рдЕрдз्рдпाрдп рддрдХ рдоाрдзрд╡ी рдХे рдЖрдЦ्рдпाрди рдХा рд╡рд░्рдгрди рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдирд╣ुрд╖ рдХुрд▓ рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рдЪंрдж्рд░рд╡ंрд╢ рдХे рдкाँрдЪрд╡ें рд░ाрдЬा рдпрдпाрддि рдХी рдкुрдд्рд░ी рдеी।  рдЛрд╖ि рд╡िрд╢्рд╡ाрдоिрдд्рд░ рдХा рд╢िрд╖्рдп рдЧाрд▓рд╡ рдЕрдкрдиी рд╢िрдХ्рд╖ा рд╕рдоाрдк्рддि рдХे рдмाрдж рдЧुрд░ु-рджрдХ्рд╖िрдгा рджेрдиे рдХा рд╣рда рдХрд░рддा рд╣ै।  рд╡िрд╢्рд╡ाрдоिрдд्рд░ рдЙрд╕рдХे рд╣рдаी рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╕े рдХ्рд░ुрдж्рдз рд╣ोрдХрд░ рдЖрда рд╕ौ рдЕрд╢्рд╡рдоेрдзी рдШोреЬे рдоाँрдЧ рд▓ेрддे рд╣ैं।  рдЕрд╢्рд╡рдоेрдзी рдШोреЬों рдХी рдЦोрдЬ рдоें рднрдЯрдХрддा рд╣ुрдЖ рдЧाрд▓рд╡ рдЕंрдд рдоें рджाрдирд╡ीрд░ рд░ाрдЬा рдпрдпाрддि рдХे рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рдкрд╣ूँрдЪ рдЬाрддा рд╣ै।  рд░ाрдЬ-рдкाрдЯ рд╕े рдиिрд╡ृрдд्рдд рд░ाрдЬा рдпрдпाрддि рдЧाрд▓рд╡ рдХी рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рд╕ुрдирдХрд░ рдЕрд╕рдоंрдЬрд╕ рдоें рдкреЬ рдЬाрддे рд╣ैं।  рдЕंрдд рдоें рджैрд╡ी рдЧुрдгों рд╕े рдпुрдХ्рдд рдЕрдкрдиी рдПрдХрдоाрдд्рд░ рдкुрдд्рд░ी рдоाрдзрд╡ी рдХो рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдЙрд╕े рд╕ौंрдк рджेрддे рд╣ैं рдХि рдЬрд╣ाँ рдХрд╣ीं рднी рдХिрд╕ी рд░ाрдЬा рдХे рдкाрд╕ рдЖрда рд╕ौ рдЕрд╢्рд╡рдоेрдзी рдШोреЬे рдоिрд▓ें, рдЙрдирдХे рдмрджрд▓े рдоाрдзрд╡ी рдХो рдЙрд╕ рд░ाрдЬा рдХे рдкाрд╕ рдЫोреЬ рджें।  рдоाрдзрд╡ी рдХो рджो рд╡рд░рджाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдеा, рдПрдХ рдЙрд╕рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдкुрдд्рд░ рдЪрдХ्рд░рд╡рд░्рддी рд░ाрдЬा рдмрдиेрдЧा।  рджूрд╕рд░ा, рд╡рд╣ рдкुрдиः рдЕрдкрдиा рдХौрдоाрд░्рдп рдзाрд░рдг рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै।

    рдпрд╣ीं рд╕े рдоाрдзрд╡ी рдХी рджाрд░ुрдг рдХрдеा рдЖрд░ंрдн рд╣ोрддी рд╣ै।  рдЛрд╖ि рдЧाрд▓рд╡ рдиे рдоाрдзрд╡ी рдХो рдкрд╣рд▓े рдЕрдпोрдз्рдпाрдкрддि рд╣рд░्рдпрд╢्рдЪ рдХो рд╕ौंрдк рджिрдпा рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдоाрдзрд╡ी рд╕े рдПрдХ рдкुрдд्рд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдХे рджो рд╕ौ рдЕрд╢्рд╡рдоेрдзी рдШोреЬे рджिрдпे।  рдХाрд╢ीрд░ाрдЬ рджिрд╡ोрджाрд╕ рдФрд░ рднोрдЬрд░ाрдЬ рдЙрд╢ीрдирд░ рдиे рднी рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдкुрдд्рд░ рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░ рдЧाрд▓рд╡ рдХो рджो-рджो рд╕ौ рдШोрдбे рдк्рд░рджाрди рдХिрдП।  рдЕंрдд рдоें рдЫрд╣ рд╕ौ рдЕрд╢्рд╡рдоेрдзी рдШोреЬों рдХो рддрдеा рдоाрдзрд╡ी рдХो рдЧाрд▓рд╡ рдЧुрд░ु рд╡िрд╢्рд╡ाрдоिрдд्рд░ рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдХे рдЧрд░्рдн рд╕े рд╡िрд╢्рд╡ाрдоिрдд्рд░ рдХो рдЕрд╖्рдЯрдХ рдиाрдордХ рдкुрдд्рд░ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ुрдИ।  рдоाрдзрд╡ी рддрдм рд░ाрдЬा рдпрдпाрддि рдХो рд▓ौрдЯा рджी рдЧрдИ।  рдЕрд░्рдеाрдд् рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХाрд▓ рддрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдЕрдкрдиी рдоाрдирд╡ी рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡рд╕्рддु рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд╣ो рдЧрдИ рдеी।  рдЕрдм рдЙрд╕े рдмंрдзрдХ рд░рдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рдеा, рдЙрд╕рдХी рдЗрдЪ्рдЫाрдУं рдХा рдХोрдИ рдоूрд▓्рдп рди рд░рд╣ा।

рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рдХा рдиाрдЯрдХ 'рдоाрдзрд╡ी' рдФрд░ рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдХा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ 'рдоाрдзрд╡ी'

    рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рд╣िंрджी рдХे рд╡рд░िрд╖्рда рдХрдеाрдХाрд░ рдПрд╡ं рдиाрдЯрдХрдХाрд░ рд╣ैं।  рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рдЪेрддрдиा рд╕े рд╕ंрдкрди्рди, рд╕рдоाрдЬाрднिрдоुрдЦ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╕ृрдЬрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╕ाрдаोрдд्рддрд░ी рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдоें рд╡े рдЕрдкрдиा рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рд╕्рдеाрди рд░рдЦрддे рдеे।  рдЙрдирдХे 12 рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं।  рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рддрдорд╕, рдЭрд░ोрдЦे, рдХреЬिрдпाँ, рдмрд╕рди्рддी рдЬैрд╕े рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рддрдеा рдХрдмिрд░ा рдЦреЬा рдмाреЫाрд░ рдоें, рд╣ाрдиूрд╢, рдоाрдзрд╡ी рдЬैрд╕े рдиाрдЯрдХ рднी рдЕрдд्рдпंрдд рдЦ्рдпाрддि рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ैं।  рд╕ाрд╣рдиी рдЬी рдиे рдиाрдЯрдХ 'рдоाрдзрд╡ी' рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдкाрдардХों рдХो рдоिрдердХ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдпрдеाрд░्рде рдХे рдаोрд╕ рдзрд░ाрддрд▓ рдХी рдУрд░ рджृрд╖्рдЯिрдкाрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै।  рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдиाрдЯрдХ рдоें рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рд╕ंрдШрд░्рд╖, рд╕्рдд्рд░ी рдХा рдкुрд░ुрд╖ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдкрдХрд░рдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдиा, рджрдорди рдХрд░рдиा рдЖрджि рддрде्рдпों рдХी рдУрд░ рдЗрд╢ाрд░ा рдХिрдпा рд╣ै।

    рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдХрди्рдиреЬ рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдкрди्рдпाрд╕рдХाрд░ рд╣ैं।  рдЙрди्рд╣ोंрдиे 22 рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों 9 рдХрд╣ाрдиी рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ों рддрдеा 12 рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд░рдЪрдиाрдУं рдХा рд╕ृрдЬрди рдХिрдпा рд╣ै।  рд╕्рдиेрд╣рдкрд▓्рд▓рд╡ी, рдЖрдХाрд╢рдЧंрдЧा, рдоाрдзрд╡ी, рдЖреЬा, рджिрдирдХ्рдХोрд░ुрдХрдеै рдЖрджि рдЙрдирдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╣ैं।  рд╣ाрд╢िрдПрдХृрдд рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХा рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ рд╣ी рдЙрдирдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╖рдп рд░рд╣ा рд╣ै।  рд╕рди् 1960 рдоें рдФрд░ 1970 рдоें рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдХाрджрдоी рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ों рд╕े рдкुрд░рд╕्рдХृрдд рд╣ैं।  'рдоाрдзрд╡ी' рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЬрди्рдо рд▓ेрдиे рдкрд░ рднी рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮाрдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдЬीрд╡рди рдХो рджुрд░िрддрдкूрд░्рдг рдмрдиाрдиेрд╡ाрд▓ी рдоाрдзрд╡ी рдХे рдд्рдпाрдЧ рдПрд╡ं рдХрд░्рддрд╡्рдпрдкाрд▓рди рдХी рдорд╣ाрдЧाрдеा рдХा рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рд╣ै।  рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдЕрдкрдоाрдиिрдд рд╕्рдд्рд░ीрдд्рд╡ рдХा рддрдеा рдЬाрдЧृрдд рд╕्рдд्рд░ीрдд्рд╡ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै рдоाрдзрд╡ी।

    рдкुрд░ुрд╖ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕्рдд्рд░ी рдХा рд╣ाрд╢िрдПрдХृрдд рд╣ोрдиा рдпा рдЙрд╕рдХा рджрдорди рдХрд░рдиे рдХी рд╕्рдеिрддि рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╕े рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрдиे рд▓рдЧी рдЬрдм рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд╕ंрдкрдд्рддि рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдИ।  рдкुрд░ुрд╖ рдХे рдорди рдоें рдпрд╣ рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдЬाрдЧी рдХि рдЙрд╕рдХी рдЕрд░्рдЬिрдд рдХी рд╣ुрдИ рд╕ंрдкрдд्рддि, рдЙрд╕рдХी рдЧाрдпें, рдЙрд╕рдХी рднूрдоि, рдЙрд╕рдХे рдкुрдд्рд░ рдХो рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो।  рдЗрд╕ рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдиे рдоाрддृрд╕рдд्рддा рдХो рдЙрд▓рдЯ рджिрдпा।  рдпрд╣ рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдоाрдирд╡ рдЬाрддि рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рд╕рдмрд╕े рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдкрд░िрд╡рд░्рддрдиों рдоें рд╕े рдПрдХ рдеा।

    рдПंрдЧेрд▓्рд╕ рдХा рдХрдерди рд╣ै, ''рдоाрддृрд╕рдд्рддा рдХा рд╡िрдиाрд╢ рд╕्рдд्рд░ी рдЬाрддि рдХा рд╡िрд╢्рд╡ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдкрд░ाрдЬрдп рдеा।  рдЕрдм рдШрд░ рдХे рдЕрди्рджрд░ рднी рдкुрд░ुрд╖ рдиे рдЕрдкрдиा рдЖрдзिрдкрдд्рдп рдЬрдоा рд▓िрдпा।  рд╕्рдд्рд░ी рдЕрдкрдиे рдкрдж рд╕े рд╡ंрдЪिрдд рдХрд░ рджी рдЧрдИ, рдЬрдХреЬ рджी рдЧрдИ, рдкुрд░ुрд╖ рдХी рд╡ाрд╕рдиा рдХी рджाрд╕ी, рд╕ंрддाрди рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХा рдпंрдд्рд░ рдоाрдд्рд░ рдмрди рдХрд░ рд░рд╣ рдЧрдИ।''  (рдл्рд░ेрдбрд░िрдХ рдПंрдЧेрд▓्рд╕: рдкрд░िрд╡ाрд░, рдиिрдЬी рд╕ंрдкрдд्рддि рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि, рдкृ. 64)  рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рд╕ंрдкрдд्рддि рдХे рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ рдиे рд╣ी рд╡िрд╡ाрд╣ рдиाрдордХ рд╕ंрд╕्рдеा рдХो рдЬрди्рдо рджिрдпा।  рдПрдХрд▓ рд╡िрд╡ाрд╣рд╡ाрджी рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╕рд░्рд╡рд╕рдд्рддाрд╡ाрджी рдкिрддृрд╕рдд्рддाрдд्рдордХ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд╣ो рдЧрдпा।  рдкрдд्рдиी рдХो рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдЙрдд्рдкाрджрди рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╕े рдиिрдХाрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा, рд╡рд╣ рдШрд░ рдХी рдоुрдЦ्рдп рджाрд╕ी рдмрди рдЧрдИ।  рд╕ंрдкрдд्рддि рдХेрд╡рд▓ рд╡ैрдз рдЙрдд्рддрд░ाрдзिрдХाрд░ी рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो, рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕рддीрдд्рд╡ рдФрд░ рдкрддिрд╡्рд░рддा рдЬैрд╕े рд╕िрдж्рдзांрдд рдЧреЭे рдЧрдП।  рдПрдХрд▓ рд╡िрд╡ाрд╣ рдХी рдк्рд░рдеा рдХेрд╡рд▓ рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЧू рдеा, рдкुрд░ुрд╖ рдиे рдХрднी рдЗрд╕ рдорд░्рдпाрджा рдХे рдмंрдзрди рдоें рд╕्рд╡рдпं рдХो рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдеा।

    рддाрдд्рдкрд░्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдкрд░рд╡рд░्рддी рдпुрдЧ рдоें рд╕्рдд्рд░ी рдоाрдд्рд░ рднोрдЧ рдХी рд╡рд╕्рддु рдеी, рдоाрдд्рд░ рдПрдХ рд░рдордгीрдп рдоंрдд्рд░।  рдкुрд░ुрд╖ рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рднी рдмंрдзрди, рдзрд░्рдо, рдиैрддिрдХрддा  рд╕рдм рдЙрд╕рдХी рдЗрдЪ्рдЫाрдкूрд░्рддि рдоें рдмाрдзрдХ рдирд╣ीं рдмрдиी।  рдкौрд░ाрдгिрдХ рдХрдеाрдУं рдоें рд░ाрдЬा-рдорд╣ाрд░ाрдЬाрдУं, рдЛрд╖िрдпों рддрдеा рджेрд╡ों рдХी рдХाрдоांрдзрддा рдХे рдХрдИ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддे рд╣ैं।  рд╕ाрдоंрддрдХाрд▓ рдоें рд╕्рдд्рд░ी рдХा рдШुрдЯрди рдЕрдкрдиी рдЪрд░рдо рд╕ीрдоा рдкрд░  рдкрд╣ूँрдЪा।  рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЭूрдаी рдорд░्рдпाрджा рдЕрдкрдиे рд╡िрдХृрдд рд░ूрдк рдоें рдХрди्рдпा рд╢िрд╢ु рд╣рдд्рдпा рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ुрдИ।

    рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕рдоाрдЬ рдоें рднी рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХी рд╕्рдеिрддि рднिрди्рди рдирд╣ीं рд╣ै।  рднрд▓े рд╣ी рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдорд╣िрд▓ाрдУं рдиे рдЕрдкрдиी рд╕्рдеिрддि рд╕ुрдзाрд░ рд▓ी рд╣ो рддрдеा рд╕рдоाрдЬ рдХे рдиिрдо्рди рддрдмрдХे рдХी рд╕्рдд्рд░िрдпों рдиे рднी рдЕрдкрдиी рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдкрд╣рдЪाрди рдХाрдпрдо рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рд╣ो, рд╕рдоाрдЬ рдХा рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рднाрд░ी рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд▓рдХ्рд╖िрдд рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рд╣ै।  рдЖрдЬ рднी рдХрди्рдпा рд╢िрд╢ुрдУं рдХी рд╣рдд्рдпा рддрдеा рдн्рд░ूрдгрд╣рдд्рдпाрдПँ рдЬाрд░ी рд╣ै, рдЖрдЬ рднी рд╕्рдд्рд░िрдпों рдкрд░ рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं।  рдЗрд╕ी рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдоें 'рдоाрдзрд╡ी' рдЬैрд╕ी рдоिрдердХीрдп рдкाрдд्рд░ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХी рджुःрд╕्рдеिрддि рдХा рдЕंрдХрди рдХрд░рдиे рдХा рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рддрдеा рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмрди рдкреЬрддा рд╣ै।

    рдоूрд▓рдХрдеा рд╕े рд╕ाрд╣рдиी рдЬी рдиे рдиाрдЯрдХ рдоें рдХुрдЫ рдЕंрддрд░ рдХिрдП рд╣ैं।  рдиाрдЯрдХ рдоें рдЧाрд▓рд╡ рдФрд░ рдоाрдзрд╡ी рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдк्рд░ेрдо рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं, рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЕंрдд рдоें рдпрд╣ рдк्рд░ेрдо рдЕрд╕рдлрд▓ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।  рдЧाрд▓рд╡ рдмूреЭी рдоाрдзрд╡ी рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣िрдЪрдХिрдЪाрддा рд╣ै।  рдоूрд▓рдХрдеा рдоें рдоाрдзрд╡ी рддрдкोрд╡рди рдоें рдЬाрдХрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै।  рдЬрдмрдХि рдиाрдЯрдХ рдоें рдЙрд╕рдХा рд▓ोрдХाрдЪाрд░ рд╕े рдоोрд╣рднंрдЧ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдЕंрдд рдоें рдоाрдзрд╡ी рдЖрд╢्рд░рдо рдЫोреЬрдХрд░ рдЪрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै।  рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдиाрдЯрдХ рдоें рд╕ाрд╣рдиी рдиे рд╡्рдпंрдЧ्рдпाрдд्рдордХрддा рдХा рднी рд╕рд╣ाрд░ा рд▓िрдпा рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдХा рдоूрд▓ рдоिрдердХीрдп рд╡ृрдд्рддांрдд рдоाрдзрд╡ी, рдЧाрд▓рд╡ рдФрд░ рдпрдпाрддि рдЬैрд╕े рдЪрд░िрдд्рд░ों рдХा рдорд╣िрдоाрдоंрдбрди рдХрд░рддा рд╣ै।  рдЬрдмрдХि рд╕ाрд╣рдиी рдХे рдиाрдЯрдХ рдоें рдХрдеा рдХा рдПрдХ рднिрди्рди 'рдкाрда' рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬो рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрдзрд╡ी рдХी рдпाрддрдиा рдХा рдоाрд░्рдоिрдХ рдЪिрдд्рд░рдг рд╣ै।  рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдиाрдЯрдХ рдпрдпाрддि рдХी рджाрдирд╡ीрд░рддा рдЧाрд▓рд╡ рдХी рдЧुрд░ुрднрдХ्рддि рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрдоिрдд्рд░ рдХे рдиैрддिрдХ рдж्рд╡ैрдд, рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рд▓ोрд▓ुрдкрддा рддрдеा рдЦोрдЦрд▓ेрдкрди рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै।

    рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рдХे рд╕рдоाрди рдХрди्рдиреЬ рднाрд╖ा рдоें 'рдоाрдзрд╡ी' рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдиे рдоाрдзрд╡ी рдХी рдоिрдердХ рдХा рдПрдХ рдирдпा 'рдкाрда' рд░рдЪा рд╣ै।  рдпрд╣ाँ рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдПрдХ рдЕрди्рдп рд╕्рдд्рд░ी рдХी рдпाрддрдиा рдкрд░्рд╡ों рдХो рд╕рд╢рдХ्рдд рд░ूрдк рд╕े рд╢рдм्рджрдмрдж्рдз рдХрд░рддी рд╣ै।  рдпрд╣ рд╕рднी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдкрдХ्рд╖ рд░рдЪрдиा рд╣ै।  рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдоाрдзрд╡ी рдХे рд╡рди рдЧрдорди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдиे рд╕्рдд्рд░ीрдоुрдХ्рддि рдХा рдПрдХ рдирдпा рднाрд╖्рдп рд░рдЪा рд╣ै।  рдпрд╣ाँ рд▓ेрдЦिрдХा рдиे рдоूрд▓ рдХрдеा рд╕े рднिрди्рди рд╣ोрдХрд░ рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी рдХी рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдоाрдзрд╡ी рдХे рдЬीрд╡рди рдХे рд╣рд░ рдПрдХ рднाрд╡ों рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдХे рдЬीрд╡рди рдЪрдХ्рд░ рдХा рдкुрдд्рд░ी, рдк्рд░ेрдпрд╕ी, рдкрдд्рдиी, рдоाँ рдЬैрд╕ी рд╡िрднिрди्рди рдЕрд╡рд╕्рдеाрдУं рдХा рдЕंрдХрди рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд░ूрдк рд╕े  рдХिрдпा рд╣ै।

    рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдЕंрдд рддрдХ рдЖрддे-рдЖрддे рдПрдХ рдирдИ рдоाрдзрд╡ी рдкाрдардХों рдХे рд╕рдо्рдоुрдЦ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрддी рд╣ै।  рдЬो рд╕рд░्рд╡рдеा рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╣ै।  рдЧाрд▓рд╡ рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдзрд╡ी рдХो рдпрдпाрддि рдХो рд▓ौрдЯा рджेрдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рд╡рд╣ рдХрд░्рддрд╡्рдп рдХे рдмंрдзрди рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЧрдИ।  рд╡рд╣ рдПрдХ рдкुрдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХी рдЖрдЬ्рдЮा рдХा рдкाрд▓рди рд╕рдлрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдХрд░ рдЪुрдХी рд╣ै।  рдЧाрд▓рд╡ рдЕрдкрдиा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рдЪुрдХा рд╣ै।  рдЕрдм рд░ाрдЬा рдпрдпाрддि рдоाрдзрд╡ी рдХा рд╕्рд╡рдпंрд╡рд░ рдХрд░ाрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рддो рд╡рд╣ рдЙрд╕ी рд╢ुрдн рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдЕрдкрдиी рд╕рдЪ्рдЪाрдИ рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕рдмрдХे рд╕ाрдордиे рд╕्рд╡рдпं рдХो рддीрди рд░ाрдЬाрдУं рддрдеा рдПрдХ рдЛрд╖ि рдж्рд╡ाрд░ा рднोрдЧी рдЧрдИ рд╕्рдд्рд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдШोрд╖िрдд рдХрд░рддी рд╣ै।  рдкрд░ рдкिрддृрд╕рдд्рддाрдд्рдордХ рд╕рдоाрдЬ рдЗрд╕ рдШोрд╖рдгा рдХो рднी рдЕрдкрдиी рдиीрддि рддрдеा рдиिрдпрдоों рдХे рдЕंрджрд░ рдЫिрдкा рд▓ेрддी рд╣ै।  рдХ्рдпोंрдХि рдоाрдзрд╡ी рдЬैрд╕ी рд░ाрдЬрдХрди्рдпा рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиा рд╕рдмрдХा рдЕрднीрд╖्рдЯ рдеा।  рдпрд╣ी рдирд╣ीं, рдоाрдзрд╡ी рдХा рд╡िрдж्рд░ोрд╣िрдгी рд░ूрдк рддрдеा рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рддिрд╢ोрдз рдФрд░ рднी рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा рддрдХ рдкрд╣ूँрдЪрддी рд╣ै рдЬрдм рд╡рд╣ рд╡рд░рдоाрд▓ा рд▓िрдпे рд░ाрдЬाрдУं рдХे рдмीрдЪ рд╕े рдЪрд▓рддी рд╣ै।  рд╡рд╣ рдЙрд╕ рдордг्рдбрдк рд╕े рд╡рди рдХी рдУрд░ рдк्рд░рд╕्рдеाрди рдХрд░рддी рд╣ै।  рдпрдпाрддि рд░ोрдХрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं рддो рд╡рд╣ рд╕्рд╡рдпंрд╡рд░ рдХो рд╣ी рдЙрд╕рдХी рдоुрдХ्рддि рдХा рдоाрд░्рдЧ рдоाрдирддे рд╣ुрдП рд╡िрд╡ाрд╣ рди рдХрд░рдиे рдХे рдиिрд░्рдгрдп рдХा рд╣ी рд╡рд░рдг рдХрд░рддी рд╣ै।

    рд╕िрдоोрди рдж рдмुрдЖ рдиे рдЕрдкрдиी рдкुрд╕्рддрдХ 'рдж рд╕ेрдХेंрдб рд╕ेрдХ्рд╕' рдоें рд╕्рдд्рд░ी рдХो 'рдЕрди्рдп' рдХी рд╕ंрдЬ्рдЮा рджी рдеी।  рдЙрдирдХा рдоाрдирдиा рдеा рдХि рд╡рд╣ рдоाрдд्рд░ рдУрдм्рдЬрдХ्рдЯ рдпाрдиी рдХрд░्рдо рд╣ै, рдХрд░्рддा рдирд╣ीं।  рдХрд░्рддा, рд╕рдм्рдЬेрдХ्рдЯ рдкुрд░ुрд╖ рд╣ै।  рд╡े рдкूрдЫрддी рд╣ैं рдХि рд╕्рдд्рд░ी рдХ्рдпा рд╣ै, рдХेрд╡рд▓ рдЧрд░्рдн?  рдХिंрддु рдЙрдкрднोрдХ्рддाрд╡ाрджी рдкूँрдЬी рдиे рддो рдЖрдЬ рдЙрд╕े рдЧрд░्рдн рднी рдирд╣ीं рд░рд╣рдиे рджिрдпा, рдХेрд╡рд▓ рдд्рд╡рдЪा рдпा рдоाँрд╕ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХिрдпा рд╣ै।  рдкूँрдЬीрд╡ाрджी рд╕рдоाрдЬ рдиे рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЕंрдзेрд░े рдоें рдШुрдЯрддी рдЕрд╕ूрд░्рдпрдкрд╢्рдпाрдУं рдХो рдеोреЬी-рд╕ी рдЖреЫाрджी рддो рджी рд╣ै рдХिंрддु рд╡े рдЕрдм рднी рд░рдордгीрдп рд╡рд╕्рддु рд╣ी рд╣ैं, рдЬो рд░ंрдЧीрди рдкैрдХिंрдЧ рдоें рд╕рдЬी рд╣ुрдИ, рдЬिрдирдХी рд░рдордгीрдпрддा рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдм्рд▓ेрдб рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдХाрд░ рддрдХ рдмेрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

    рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд╕्рдеिрддि рдХा рдЕंрдХрди рд╣ी рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рддрдеा рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рдХा рдз्рдпेрдп рд░рд╣ा рд╣ै।  рджोрдиों рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдоाрдзрд╡ी рдПрдХ рдХोрдЦ рдХे рд╕рдоाрди рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрддी рд╣ै।  рдЧाрд▓рд╡ рдПрдХ рд╡्рдпाрдкाрд░ी рдмрди рдЬाрддा рд╣ै।  рд╡рд╣ рдЕрд╢्рд╡рдоेрдзी рдШोреЬों рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдоाрдзрд╡ी рдХो рд╣рд░рдПрдХ рд░ाрдЬा рдХो рд╕ौंрдк рджेрддा рд╣ै।  рдЕंрдд рдоें рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рдкूрд░्рддि рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рд╡ृрдж्рдз рдЧुрд░ु рдХो рднी।  рд╡рд╣ рджोрдиों рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рд╕्рд╡ाрд░्рдеी рдкुрд░ुрд╖ рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдмрдирдХрд░ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрддा рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдХेрд╡рд▓ рдЪाрд░ рдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдХाрдоांрдзрддा рдХा рд╢िрдХाрд░ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддी, рдмрд▓्рдХि рдЙрдирдХे рдЪрдХ्рд░рд╡рд░्рддी рдмрдирдиे рдХे рд▓ोрдн рдХा рднी рдкाрдд्рд░ рдмрдирддी рд╣ै।  рд░ोрдХрд░ рджुрд╣ाрдИ рджेрдиे рдкрд░ рднी рдПрдХ рднी рдкुрд░ुрд╖ рдЙрд╕рдХे рдкुрдд्рд░ рдХो рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рднेрдЬрдиे рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा।  рдХ्рд░ोрдз рдФрд░ рдЕрдкрдоाрди рд╕े рдкीреЬिрдд рдоाрдзрд╡ी рдХो рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рдиे рднी рдЕंрдд рдоें рд╡िрдж्рд░ोрд╣ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪिрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै।  рд╡рд╣ рдЧाрд▓рд╡ рд╕े рдк्рд░рддिрд╢ोрдз рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡рди рдХी рдУрд░ рдк्рд░рд╕्рдеाрди рдХрд░рддी рд╣ै।

    рдоाрдзрд╡ी рд╣рд░ рдЬрдЧрд╣ рд╣рд░ рдПрдХ рдХे рд▓िрдП рднोрдЧ्рдпा рдеी।  рдЙрд╕рдХी рд╕ुрди्рджрд░рддा рднी рдЗрд╕рдХा рдПрдХ рдиिрдоिрдд्рдд рдеा।  рдиाрдЯрдХ рдоाрдзрд╡ी рдоें рдЧाрд▓рд╡ рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдкрдиे рдкрд╡िрдд्рд░ рдк्рд░ेрдо рдХे рдХाрд░рдг рд╡рд╣ рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕рд╣рддी рд░рд╣ी।  рдЕрди्рдп рдкुрд░ुрд╖ों рдХे рд╕ाрде рд░рд╣рдиे рдкрд░ рднी рдорди рдоें рдЧाрд▓рд╡ рдХो рд╣ी рдпाрдж рдХрд░рддी рд░рд╣ी।  рдЧाрд▓рд╡ рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рдпौрд╡рди рдХो рднी рддिрд▓ांрдЬрд▓ी рджी।  рдкрд░ рдЕंрдд рдоें рдЧाрд▓рд╡ рднी рдЙрд╕рдХी рд░рдордгीрдпрддा рдХी рдХाрдордиा рдХрд░рдиे рд▓рдЧा рддो рдоाрдзрд╡ी рддिрд▓рдоिрд▓ा рдЙрдарддी рд╣ै।  рд╡рд╣ рдЖрдЧे рднोрдЧ्рдпा рдмрдирдиे рд╕े рдЗрдирдХाрд░ рдХрд░рддी рд╣ै।  рд╡рд╣ рдкुрдиः рдЕрдкрдиे рдХौрдоाрд░्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рдирд╣ीं рдХрд░рддी।

    рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рджोрдиों рд░рдЪрдиाрдУं рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╣рдоें рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै рдХि рднाрд░рддीрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдХрдИ рдРрд╕ी рдЕंрддрд░्рдзाрд░ाрдПँ рд╣ैं, рдЬो рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдЬुреЬी рд╣ुрдИ рд╣ैं।  рд╣िंрджी рдХे рднीрд╖्рдо рд╕ाрд╣рдиी рддрдеा рдХрди्рдиреЬ рдХी рдЕрдиुрдкрдоा рдиिрд░ंрдЬрдиा рднी рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕рдоाрди рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ाрдПँ рд░рдЦрдиेрд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ैं।  рджोрдиों рдиे рдЕрдкрдиी рдХрд▓्рдкрдиाрд╢ीрд▓рддा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЪрд░िрдд्рд░ों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рддрдеा рдЙрдирдоें рдЬीрд╡ंрддрддा рднрд░ рджी।  рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХी 'рдоाрдзрд╡ी' рдиाрдордХ рдЪрд░िрдд्рд░ рдХे рдпाрддрдиाрдкрд░्рд╡ों рдХो рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рджोрдиों рдиे рдЙрд╕рдХो рдЕрдкрдиी рд╕्рдеिрддि рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░рддिрд╢ोрдз рдХрд░рдиेрд╡ाрд▓ी рдПрдХ рд╡िрдж्рд░ोрд╣िрдгी рдиाрд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪिрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рд╣ै, рдЬो рдЖрдЬ рдХी рд╕्рдд्рд░ी рдХे рд▓िрдП рдЖрджрд░्рд╢ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै।  рдоाрдзрд╡ी рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡िрдж्рд░ोрд╣िрдгी рджिрдЦाрдХрд░ рдЗрди рджोрдиों рд░рдЪрдиाрдХाрд░ों рдиे рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХिрдпा рдХि рдиाрд░ी рдХेрд╡рд▓ рдкुрд░ुрд╖ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдирд╣ीं рд╣ै।