เคฒเคฒ्เคू เคुเคฎाเคฐ
เคถोเคงाเคฐ्เคฅी, เคนिंเคฆी เคเคตं เคญाเคฐเคคीเคฏ เคญाเคทा เคตिเคญाเค, เคนเคฐिเคฏाเคฃा เคेंเคฆ्เคฐीเคฏ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคฎเคนेंเคฆ्เคฐเคเฅเคเคฒเคญाเคท: +91 9868330823, เคเคฎेเคฒ: laltoo.prakash@gmail.com
เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคी เคฌเคฐ्เคซीเคฒी เคोเคिเคฏों เคธे เคจिเคเคฒเคจे เคตाเคฒी เค เคงिเคांเคถ เคจเคฆिเคฏाँ เคฌเคฐเคธाเคค เคे เคฆिเคจों เคฎें เฅเคคเคฐे เคे เคจिเคถाเคจ เคธे เคเคชเคฐ เคฌเคนเคจे เคฒเคเคคी เคนैं। เคिเคธเคे เคเคฒเคคे เคเคจ เคจเคฆिเคฏों เคे เคเคธเคชाเคธ เคे เคเคฒाเคों เคฎें เค เคค्เคฏเคงिเค เคชाเคจी เคญเคฐ เคाเคคा เคนै เคเคฐ เคฌाเฅ เคी เคธ्เคฅिเคคि เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนो เคाเคคी เคนै। เคจेเคชाเคฒ เคธ्เคฅिเคค เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคฎें เคธเคช्เคคเคौเคถिเคी เคे เคोเคธाเคं เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคจिเคเคฒเคจे เคตाเคฒी เคोเคถी เคจเคฆी เคเคธ เคฎाเคฎเคฒे เคฎें เคธเคฐ्เคตाเคงिเค เคญเคฏाเคจเค เคเคฐ เคช्เคฐเคฒเคฏเคाเคฐी เคนै। เคฌเคฐเคธाเคค เคे เคฆिเคจों เคฎें เคเคธเคे เคตिเคเคฐाเคฒ เคฐूเคช เคเคฐ เคตिเคจाเคถเคाเคฐी เคฒीเคฒा เคो เคฆेเคเคเคฐ เคธเคญी เคช्เคฐाเคฃी เคญเคฏाเคुเคฒ เคฐเคนเคคे เคนैं। เคฌเฅเคคे เคเคฒ-เคธ्เคคเคฐ เคे เคธाเคฅ เคนी เคฏเคน เค เคชเคจे เคिเคจाเคฐों เคो เคคेเคी เคธे เคाเคเคจा เคถुเคฐू เคเคฐ เคฆेเคคी เคนै เคिเคธเคे เคเคฒเคคे เคคเคเคฌंเคง เคฌเคจเคจे เคे เคชเคนเคฒे เคคเค เคเคธเคจे เคเค เคฌाเคฐ เค เคชเคจा เคฎाเคฐ्เค เคฌเคฆเคฒा เคนै। เคเคธ เคคเคฐเคน เคฎाเคฐ्เค เคฌเคฆเคฒเคจे เคी เคตเคเคน เคธे เคนเคฐ เคธाเคฒ เคฒाเคों เคนेเค्เคेเคฏเคฐ เคเคชเคाเค เคเคฎीเคจ, เคฒเคนเคฒเคนाเคคे เคซเคธเคฒ, เคाँเคต, เคถเคนเคฐ, เคंเคเคฒ เคเคค्เคฏाเคฆि เคเคธเคी เคคेเค เคงाเคฐा เคฎें เคเคเคเคฐ เคฌเคน เคाเคคी เคฅी। เคोเคถी เคे เคเคธी เคตिเคจाเคถเคाเคฐी เคฒीเคฒा เคो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเคเคเคฐ, เคเคธे ‘เคฌिเคนाเคฐ เคा เคถोเค’ เคเคนा เคाเคคा เคนै। เคเคธเคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคฎुเค เคिเคฒों เคฎें – เคธเคนเคฐเคธा, เคธुเคชौเคฒ, เคฎเคงेเคชुเคฐा, เคชूเคฐ्เคฃिเคฏा เคเคฐ เค เคฐเคฐिเคฏा เคถाเคฎिเคฒ เคนै। เคฌिเคนाเคฐ เคธเคฐเคाเคฐ เคे เคธเคจ् 1994 เคी เคฐिเคชोเคฐ्เค เคे เค เคจुเคธाเคฐ เคเคธเคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เคुเคฒ เค्เคทेเคค्เคฐ 68.80 เคฒाเค เคนेเค्เคेเคฏเคฐ เคนै।
เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธे เคฒेเคเคฐ เคคเคฎाเคฎ เคคเคฐเคน เคे เคीเคต-เคเคจ्เคคु เคช्เคฐเคृเคคि เคी เคเคธ เคฎเคนाเคตिเคจाเคถ เคฒीเคฒा เคे เคเคฒเคคे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคตเคฐ्เคท เค เคชเคจे เคช्เคฐाเคฃों เคी เคฐเค्เคทा เคे เคฒिเค เคाเคซी เคธंเคเคฐ्เคท เคเคฐเคคा เคนै। เคตเคฐ्เคทा เคเคคु เคे เคเคเคฎเคจ เคชเคฐ เคเคนाँ เคเค เคคเคฐเคซ เคญीเคทเคฃ เคเคฐ्เคฎी เคธे เคฐाเคนเคค เคฎिเคฒเคคी เคนै เคตเคนी เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เคเคธ เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคจिเคตाเคธ เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐाเคฃी เค เคชเคจे เค เคธ्เคคिเคค्เคต เคो เคฒेเคเคฐ เคिंเคคिเคค เคนो เคเค เคคे เคนैं เค्เคฏोंเคि, เคเคธ เคช्เคฐเคฒเคฏเคाเคฐी เคฌाเฅ เคฎें เคो เคीเคต เคुเคฆ เคो เคฌเคाเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนो เคाเคคा เคนै เคเคธे เคฌाเคฆ เคฎें เคญเคฏंเคเคฐ เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคा เคญी เคธाเคฎเคจा เคเคฐเคจा เคชเฅเคคा เคนै। เคซเคฃीเคถ्เคตเคฐเคจाเคฅ เคฐेเคฃु เคी เคฐเคเคจाเคं เคฎें เคเคธे เคเค เคช्เคฐเคธंเคों เคा เคเคฒ्เคฒेเค เคฎिเคฒเคคा เคนै เคเคนाँ เคฌाเฅ เคे เคฌाเคฆ เคซैเคฒे เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคे เคเคฒเคคे เคชूเคฐा เคा เคชूเคฐा เคाँเคต เคाเคฒ เคे เคाเคฒ เคฎें เคธเคฎा เคाเคคा เคนै। ‘เคชเคนเคฒเคตाเคจ เคी เคขोเคฒเค’ เคเคนाเคจी เคเคธी เคคเคฐเคน เคी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคชเคฐ เคेंเคฆ्เคฐिเคค เคนै।
เคฐेเคฃु เคฆ्เคตाเคฐा เคฌाเฅ เคो เคฒेเคเคฐ เคฒिเคे เคเค เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเคों เคฎें ‘เคชเคเคจा-เคเคฒเคช्เคฐเคฒเคฏ’ เคो เคเคฃเคเคฒ-เคงเคจเคเคฒ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคธंเค्เคฐเคน เคฎें เคธंเคเคฒिเคค เคนै, เคाเคซी เคเคฐ्เคिเคค เคฐเคนा เคนै। เคชเคฐเคจ्เคคु เคोเคถी เคे เคฌाเฅ เคธे เคเคธเคा เคธीเคงा เคธंเคฌंเคง เคจเคนीं เคนै। เคนाเคฒाँเคि เคช्เคฐเคธंเคเคตเคถ เคฒेเคเค เคจे เคोเคถी เคी เคช्เคฐเคฒเคฏเคाเคฐी เคฌाเฅ เคा เคฏเคฅा เคธ्เคฅाเคจ เคเคฒ्เคฒेเค เคเคฐเคจे เคा เคाเคฎ เคिเคฏा เคนै। เคोเคถी เคी เคตिเคจाเคถ เคฒीเคฒा เคชเคฐ เคฒिเคिเคค เคฐेเคฃु เคे เคคीเคจ เคช्เคฐเคฎुเค เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคกाเคฏเคจ เคोเคถी, เคนเคก्เคกिเคฏों เคा เคชुเคฒ เคเคฐ เคชुเคฐाเคจी เคเคนाเคจी เคจเคฏा เคชाเค เคเคชเคฒเคฌ्เคง เคนै। เคนाเคฒाँเคि เคนเคก्เคกिเคฏों เคा เคชुเคฒ เค เคाเคฒ เคेंเคฆ्เคฐिเคค เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคนै เคฒेเคिเคจ, เคตเคนाँ เคญी เคोเคถी เคे เคฌाเฅ เคे เคช्เคฐเคोเคช เคो เคฆिเคाเคฏा เคเคฏा เคนै। เคเคธ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฎें เคตเคฐ्เคฃिเคค เค เคाเคฒ เคी เคญเคฏाเคตเคนเคคा เคा เคฎूเคฒ เคाเคฐเคฃ เคฒเคाเคคाเคฐ เคฆो เคซเคธเคฒ เคे เคฌเคฐ्เคฌाเคฆ เคนोเคจे เคे เคฌाเคฆ เคเคฏे เคช्เคฐเคฒเคฏเคाเคฐी เคฌाเฅ เคนी เคฅा। เคिเคธเคे เคเคฒเคคे เคเคฒाเคे เคญเคฐ เคी เคนเคฐ เคคเคฐเคน เคे เคाเคจे เคฏोเค्เคฏ เคตเคจเคธ्เคชเคคि เคชाเคจी เคฎें เคกूเคฌเคเคฐ เคฌเคฐ्เคฌाเคฆ เคนो เคเค เคฅी। เคเคจ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเคों เคे เคเคฐिเคฏे เคฐेเคฃु เคोเคถी เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฒोเคों เคी เคธเคฎเคธ्เคฏाเคं เคो เคเคाเคเคฐ เคเคฐเคจे เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคीเคตเคจ เคे เคช्เคฐเคคि เคเคธเคे เคเคนเคฐे เคฒเคाเคต เคเคฐ เคिเคीเคตिเคทा เคो เคช्เคฐเคเค เคเคฐเคคे เคนैं। เคฌाเฅ เคे เคธเคฎเคฏ เคธเคฐเคाเคฐ เคी เคเคฐ เคธे เคฆी เคाเคจे เคตाเคฒी เคฐाเคนเคค เคธाเคฎเค्เคฐी เคी เคฒूเค เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคฒोเคों เคो เคฌेเคจเคाเคฌ เคเคฐเคคे เคนुเค เคธเคค्เคคाเคงाเคฐी เคฆเคฒ เคे เคฒोเคों เคी เคฎเคจเคฎाเคจी เคเคฐ เคुंเคกाเคเคฐ्เคฆी เคชเคฐ เคธे เคญी เคชเคฐ्เคฆा เคนเคाเคคे เคนैं। เคเคธी เคตिเคทเคฎ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคธे เคूเคเคคे เคนुเค เคिเคจ्เคฆा เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฒोเคों เคธे เคेंเคฆ्เคฐ เคเคฐ เคฐाเค्เคฏ เคी เคธเคฐเคाเคฐें เคนเคฐ เคธाเคฒ เคुเคจाเคต เคธे เค ीเค เคชเคนเคฒे เค เคชเคจे-เค เคชเคจे เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคฌเฅे-เคฌเฅे เคोเคเคฒे เคตाเคฆें เคเคฐเคคी เคนैं, เคชเคฐเคจ्เคคु เคเคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคे เคธเคฎूเคฒ เคจाเคถ เคे เคฒिเค เคฎिเคฒเคเคฐ เคोเค เค ोเคธ เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เคจเคนीं เคฒिเคฏा เคाเคคा เคนै।
‘เคกाเคฏเคจ เคोเคธी’ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฎें เคฐेเคฃु เคฌाเฅ เคเคจे เคे เคाเคฐเคฃों เคी เคाเคจเคाเคฐी เคฆेเคคे เคนुเค เคเคธเคธे เคนोเคจे เคตाเคฒी เคนाเคจि, เคธเคฐเคाเคฐ เคी เคเคฐ เคธे เคฆी เคा เคฐเคนी เคฐिเคฒीเคซ เคเคฐ เคोเคถी เคธे เคुเฅी เคฒोเค-เคเคฅाเคं เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคเคธ เคเคฒाเคे เคे เคชเคฐ्เคต-เคค्เคฏोเคนाเคฐों เคे เคฌाเคฐे เคฎें เคंเคญीเคฐเคคा เคธे เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคคे เคนैं। เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคा เคเคฐंเคญ เคฌाเฅ เคเคจे เคे เคाเคฐเคฃों เคธे เคนोเคคा เคนै เคिเคธเคฎें เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคी เคिเคธी เคोเคी เคी เคฌเคฐ्เคซ เคชिเคเคฒी เคฏा เคคเคฐाเค เคฎें เคเคจเคोเคฐ เคตเคฐ्เคทा เคนुเค เคเคฐ เคोเคธी เคी เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคงाเคฐा เคฎें เคंเคฆเคฒे เคชाเคจी เคी เคนเคฒ्เคी เคฐेเคा เคा เคเค। ‘เคोเคธी เคฎैเคฏा’ เคा เคฎเคจ เคฎैเคฒा เคนो เคเคฏा।”[1] เคงเคฐเคคी เคे เคฌเฅเคคे เคคाเคชเค्เคฐเคฎ เคे เคฌीเค เค เคค्เคฏเคงिเค เคเคฐ्เคฎी เคे เคเคฒเคคे เคเคฌ เค्เคฐीเคท्เคฎ เคเคคु เคฎें เคนिเคฎाเคฒเคฏ เคी เคोเคिเคฏों เคชเคฐ เคเคฎे เคฌเคฐ्เคซ เค เคค्เคฏเคงिเค เคฎाเคค्เคฐा เคฎें เคชिเคเคฒเคจे เคถुเคฐू เคนो เคाเคคे เคนैं เคคो เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคจเคฆिเคฏों เคा เคเคฒ-เคธ्เคคเคฐ เคญी เคฌเฅเคจा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคนो เคाเคคा เคนै। เคเคธी เคฌเฅเคคे เคเคฒเคธ्เคคเคฐ เคे เคฌीเค เคเคฌ เคฌเคฐเคธाเคค เคเคคु เคฎें เค เคค्เคฏเคงिเค เคตเคฐ्เคทा เคนोเคจे เคฒเคเคคी เคนै เคคो เคเคจ เคจเคฆिเคฏों เคा เคเคฒเคธ्เคคเคฐ เฅเคคเคฐे เคे เคจिเคถाเคจ เคธे เคเคคเคจा เคเคชเคฐ เคเคฒा เคाเคคा เคนै เคि เคชाเคจी เคคเคเคฌंเคง เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเคเคฒ เคเคฐ เคเคธเคชाเคธ เคे เคเคฒाเคों เคฎें เคซैเคฒเคจे เคฒเคเคคी เคนै เคเคฐ เคिเคธเคे เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคชूเคฐे เคเคฒाเคे เคฎें เคฌाเฅ เคी เคธ्เคฅिเคคि เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนो เคाเคคी เคนै। เคเคธे เคตเค्เคค เคฎें เคตเคนाँ เคจिเคตाเคธ เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคीเคต-เคเคจ्เคคुเคं เคเคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏों เคा เคीเคตเคจ เคाเคซी เคเคท्เคเคเคฐ เคนो เคाเคคा เคนै। เคเคธ เคช्เคฐเคฒเคฏเคाเคฐी เคฌाเฅ เคी เคเคชेเค เคฎें เคเคเคฐ เคนเคฐ เคธाเคฒ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธเคนिเคค เคฒाเคों เคीเคต-เคंเคคु เคเค เคนी เคเคเคे เคฎें เคฎौเคค เคे เคฎुँเคน เคฎें เคเคฒे เคाเคคे เคนैं।
‘เคชुเคฐाเคจी เคเคนाเคจी: เคจเคฏा เคชाเค ’ เคฎें เคฒेเคเค เคฌाเฅ เคเคจे เคी เคธ्เคฅिเคคि เคเคฐ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि- ‘เคญाเคฐी เคตเคฐ्เคทा เคเคฐ เคฎเคฆเคฎเคธ्เคค เคนเคตा เคे เคोंเคों เคे เคฌीเค เค เคाเคจเค เคฆूเคฐ เคธे เคเค เคเคตाเค เคเคคी เคนै ‘เคों-เคं-เค-เค!’ เคเคฐ เคเคฒ्เคฆ เคนी เคตเคน เคเคตाเค เคญเคฏाเคคुเคฐ เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เคे เคीเคों เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคाเคคा เคนै। เคुเค เค เคธเคนाเคฏ เคฒोเค เคเคฌเคฐाเคเคฐ เคाँเค-เคฎृเคฆंเค เคฌเคाเคเคฐ เคोเคธी เคฎैเคฏा เคी เคตंเคฆเคจा เคीเคค เคถुเคฐू เคเคฐ เคฆेเคคा เคนै เคคो เคुเค เคเคตाเคจ เคฒोเค เคฌाँเคธ เคी เคฌเคฒ्เคฒिเคฏों เคเคฐ เคฒเคเฅिเคฏों เคो เคाเคเคเคฐ เคฎเคाเคจ เคฌเคจाเคจा เคถुเคฐू เคเคฐ เคฆेเคคे เคนैं।’[2] เคाเคฐों เคเคฐ เคฎเคी เคเคธ เคोเคนเคฐाเคฎ เคเคฐ เคฎौเคค เคे เคฎंเคกเคฐाเคคे เคธाเคฏों เคे เคฌीเค เคเค เคฏुเคตเค เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा “เคคा-เคคा เคฅैเคฏा, เคคा-เคคा-เคฅैเคฏा, เคจाเคो-เคจाเคो เคोเคธी เคฎैเคฏा ...!”[3] เคो เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฆुเคนเคฐा เคฐเคนा เคฅा। “เคเคฐ เคธเคเคฎुเค เคเคธी เคคाเคฒ เคชเคฐ เคจाเคเคคी เคนुเค เคोเคธी เคฎैเคฏा เคเค เคเคฐ เคฆेเคเคคे-เคนी-เคฆेเคเคคे เคेเคค-เคเคฒिเคนाเคจ-เคाँเคต-เคเคฐ-เคชेเฅ เคธเคญी เคเคธी เคคाเคฒ เคชเคฐ เคจाเคเคจे เคฒเคे – เคคा-เคคा-เคฅैเคฏा เคคा-เคคा-เคฅैเคฏा ... เคงिเคจ เคคเค-เคงिเคจ्เคจा, เคเคฎ्เคฎเค เคเค-เคเคฎ!”[4] เคฌाเฅ เคเคจे เคा เคฏเคน เคฆृเคถ्เคฏ เคिเคคเคจा เคญเคฏाเคจเค เคฅा เคเคธเคा เค ंเคฆाเคा เคเคธ เคเคฆ्เคงเคฐเคฃ เคธे เคฒเคा เคธเคเคคे เคนैं। เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคฎुँเคน เคฌाเค, เคตिเคถाเคฒ เคฎเคเคฐเคฎเค्เค เคी เคชीเค เคชเคฐ เคธเคตाเคฐ เคฆเคธ-เคญुเคा เคोเคธी เคจाเคเคคी, เคिเคฒเคเคคी, เค เค्เคเคนाเคธ เคเคฐเคคी เคเคे เคฌเฅ เคฐเคนी เคนै। เค เคฌ เคฎृเคฆंเค-เคाँเค เคจเคนीं, เคीเคค เคจเคนीं-เคธिเคฐ्เคซ เคนाเคนाเคाเคฐ!”[5]
เคฌाเฅ เคฎें เคซँเคธे เคฒोเคों เคी เคिंเคฆเคी เคो เคฌเคाเคจे เคे เคฒिเค เคธเคฐเคाเคฐ เคी เคเคฐ เคธे เคो เคฐाเคนเคค เคเคฐ เคฌเคाเคต เคे เคช्เคฐเคฏाเคธ เคिเคฏे เคाเคคे เคนैं เคเคธเคो เคฒेเคเคฐ เคฐेเคฃु ‘เคชुเคฐाเคจी เคเคนाเคจी: เคจเคฏा เคชाเค ’ เคฎें เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคे เคนैं เคि เคिเคธ เคคเคฐเคน เคฐाเคนเคค เคธाเคฎเค्เคฐी เคे เคฌँเคเคตाเคฐे เคฎें เคงाँเคงเคฒी เคเคฐเคे เคคเคค्เคाเคฒीเคจ เคธเคค्เคคाเคงाเคฐी เคชाเคฐ्เคी เคे เคฒोเค เคเคธे เค เคชเคจे เคชाเคฐ्เคी เคนिเคค เคฎें เคเคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคเคฐเคคे เคนैं। เคฌाเฅ เคเคจे เคे เคฌाเคฆ เคเคธเคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคเคจเคคा เคो เคोเฅเคเคฐ เคถेเคท เคธเคญी เคฎें เคเค เคจเค เคเคฐ्เคा เคा เคธंเคाเคฐ เคนो เคाเคคा เคนै। เคตे เคฒोเค เคเคจเคคा เคे เคธाเคฎเคจे เคुเคฆ เคो เคเคธ เคคเคฐเคน เคธे เคชेเคถ เคเคฐเคจा เคाเคนเคคे เคนैं เคคाเคि เคเคจเคคा เคो เคฏเคน เคญเคฐोเคธा เคนो เคाเค เคी เคเคธเคा เคธเคฌเคธे เคฌเฅा เคนिเคคैเคทी เคตเคนी เคนै। เคชिเคเคฒी เคฌाเคฐ เคे เคนाเคฐे เคนुเค เคเคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐ เคเคจ-เคธेเคตเคเคी เคเคธ เคฌाเคฐ เคเคจเคธेเคตा เคा เคोเค เคฎौเคा เคจเคนीं เคोเฅเคจा เคाเคนเคคे เคนैं। เคเคธ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคฐेเคฃु เคฒिเคเคคे เคนैं เคि-“เคเคธ เค्เคทेเคค्เคฐ เคे เคชเคฐाเคिเคค เคเคฎ्เคฎीเคฆเคตाเคฐ, เคชुเคฐाเคจे เคเคจ-เคธेเคตเคเคी เคा เคธเคชเคจा เคธเค เคนुเค। เคोเคธเคा เคฎैเคฏा เคจे เคเคจ्เคนें เคซिเคฐ เคเคจเคธेเคตा เคा ‘เคเคธเคฐ’ เคฆिเคฏा เคนै।...เคै เคนो, เคै เคนो! เคเคธ เคฌाเคฐ เคญเคเคตाเคจ เคจे เคाเคนा เคคो เคตे เคตिเคฐोเคงी เคो เคชเคाเฅเคเคฐ เคฆเคฎ เคฒेंเคे।”[6] เคเคธเคฒिเค เคตे เคเคธ्เคฌा เคฐाเคฎเคจเคเคฐ เคธे เคนी เคेเคฒीเคซोเคจ เคे เคเคฐिเคฏे เคिเคฒा เคฎเคिเคธ्เค्เคฐेเค เคเคฐ เคฐाเค्เคฏ เคे เคฎंเคค्เคฐिเคฏों เคธे เคธเคฎ्เคชเคฐ्เค เคธाเคงเคจे เคฎें เคฒเคे เคนुเค เคฅे। เคตे เคाเคนเคคे เคฅे เคि เคฎंเคค्เคฐी เคी เคเคฒाเคे เคे DM เคो เคฅोเฅा เคธเคฎเคा เคฆें เคคाเคि, เคเคธे เคเคจเคธेเคตा เคे เคाเคฐ्เคฏ เคो เค ंเคाเคฎ เคฆेเคจे เคฎें เคिเคธी เคคเคฐเคน เคी เคोเค เคชเคฐेเคถाเคจी เคा เคธाเคฎเคจा เคจ เคเคฐเคจा เคชเฅे। เคเคจเคธेเคตเค เคी เคो เคเคฌ เคฏเคน เคชเคคा เคเคฒा เคि เคीเคคे เคนुเค เคเคฎ.เคเคฒ.เค. เคจे เคเคธเคธे เคชเคนเคฒे เคนी ‘เคซเคฐ्เคธ्เค เคช्เคฐेเคธ เคเคซ เคंเคกिเคฏा’ เคो เคธीเคงे เคेเคฒीเคซोเคจ เคธे เคธाเคฐी เคाเคจเคाเคฐी เคฆे เคฆी เคนै เคคो เคเคธเคा เคेเคนเคฐा เคเคคเคฐ เคเคฏा เคฅा। เค เคाเคจเค เคเคจ-เคธेเคตเคเคी เคो เคीเคจी เคเค्เคฐเคฎเคฃ เคे เคธเคฎเคฏ เคी เคुเค เคฌाเคคें เคฏाเคฆ เค เคाเคคी เคนै เคिเคธเคฎें เคตเคน เคญाเคทเคฃ เคฆेเคจे เคเคฐ เคซंเคก เคตเคธूเคฒเคจे เคฎें เคชीเคे เคฐเคน เคเค เคฅे।
เคฌाเฅ เคो เคฒेเคเคฐ เคฐाเคฎเคชुเคฐ เฅเคธ्เคฌे เคे เคต्เคฏाเคชाเคฐिเคฏों เคเคฐ เคฌเฅे เคฎเคนाเคเคจों เคे เคตिเคाเคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เคो เคคाเคฐ-เคคाเคฐ เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคนैं। เคเคจ เคธเคญी เคा เคฎाเคจเคจा เคนै เคि -“เคธुเคญ-เคฒाเคญ เคा เคเคธा เค เคตเคธเคฐ เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคจเคนीं เคเคคा।... เคฆเคฐเคตाเคे เคे เคชाเคธ เคคเค เคเค เคंเคा เคฎें เคौเคจ เคจเคนीं เคนाเคฅ เคงोเคเคा เคญเคฒा!”[7] เคเคธे เคฌुเคฐे เคตเค्เคค เคฎें เคเคจ เคฒोเคों เคจे เคो เคธंเคตेเคฆเคจเคนीเคจเคคा เคฆिเคाเค เคฅी เคเคธเคो เคฒेเคเคฐ เคฐेเคฃु เคฒिเคเคคे เคนैं เคि-“เคเคจเคे เคोเคฆाเคฎ เคाเคฒी เคนो เคเค, เคฐाเคคों-เคฐाเคค เคฌเคนी-เคाเคคे เคฆुเคฐुเคธ्เคค! เค เคाเคฒ-เคชीเฅिเคคों เคे เคฒिเค เคซंเคก เคฎें เคชैเคธे เคฆेเคจे เคी เคธเคฐเคाเคฐी-เคैเคฐ-เคธเคฐเคाเคฐी เค เคชीเคฒ เคชเคฐ, เคเคจ्เคนोंเคจे เคฆिเคฒ เคोเคฒเคเคฐ เคชैเคธे เคฆिเค। เค เคจाเค? เค เคจाเค เคเคนाँ?”[8]
เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคเคฌ เคฌाเฅ เคा เคชाเคจी เคเคฎ เคนो เคाเคคा เคนै เคคो เคชाเคจी เคฎें เคกूเคฌे เคงเคฐเคคी เคी เคฆเคถा เคो เคฒेเคเคฐ ‘เคกाเคฏเคจ เคोเคธी’ เคฎें เคฐेเคฃु เคฒिเคเคคे เคนैं เคि-“เคเค เคฌाเคฐ เคो เคงเคฐเคคी เคोเคธी เคी เคฌाเฅ เคฎें เคกूเคฌी, เคตเคน เคฎเคฐ เคाเคคी เคนै। เคธुเคเคฒा-เคธुเคซเคฒा เคงเคฐเคคी เคตเคจ्เคง्เคฏा เคนो เคाเคคी เคนै। เคธोเคจा เคเคชเคाเคจे เคตाเคฒी เคฎिเค्เคी เคฌाเคฒू เคा เคขेเคฐ เคฌเคจเคเคฐ เคฐเคน เคाเคคी เคนै।”[9]
เคคीเคธ-เคฌเคค्เคคीเคธ เคฆिเคจ เคฐिเคฒीเคซ เคैเคฎ्เคชों เคฎें เคुเคाเคฐเคจे เคे เคฌाเคฆ เค เคชเคจे เคाँเคตों เคो เคฒौเคเคคे เคฒोเคों เคे เคเคนเคฐे เคे เคญाเคต เคเคฐ เคเคจเคे เคฌเฅเคคे เคเคฆเคฎ เคो เคฆेเคเคเคฐ เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคธเคฐ्เคตเคนाเคฐा เคฒोเคों เคी เคोเคฒी, เคธिเคฐ เคुเคाเค เคฌเคे-เคुเคे เคชเคถुเคं เคो เคนाँเคเคคे, เคฌाเคฒ-เคฌเค्เคों, เคฎुเคฐ्เคे-เคฎुเคฐ्เคिเคฏों, เคฌเคเคฐे-เคฌเคเคฐिเคฏों เคो เคाเฅिเคฏों, เคฌเคนंเคिเคฏों เคเคฐ เคชीเค เคชเคฐ เคฒाเคฆเคเคฐ เค เคชเคจे-เค เคชเคจे เคाँเคต เคी เคเคฐ เคा เคฐเคนी เคนैं, เคเคนाँ เคจ เคเคจเคी เคฎเฅैเคฏा เคธाเคฌिเคค เคนै เคเคฐ เคจ เคेเคคों เคฎें เคเค เคुเคเคी เคซเคธเคฒ। เคिंเคคु เคเคจเคे เคชैเคฐ เคคेเคी เคธे เคฌเฅ เคฐเคนे เคนैं।”[10]
เคฌाเฅ เคी เคตिเคญीเคทिเคा เคा เคธाเคฎเคจा เคเคฐเคจे เคे เคฌाเคฆ เคीเคตिเคค เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เคे เคीเคตเคจ เคฎें เคซिเคฐ เคธे เคฎौเคค เคा เคเค เคจเคฏा เคेเคฒ เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนै। เคตिเคญिเคจ्เคจ เคคเคฐเคน เคे เคीเคตों เคे เคฒाเคถों เคธे เคชเคी เคงเคฐเคคी เคी เคฒाเคถ เคชเคฐ เคตिเคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคीเคตों เคाเคธ เคเคฐเคे เคฎเคจुเคท्เคฏों เคฎें เคเค เคคเคฐเคน เคे เคธंเค्เคฐाเคฎเค เคฐोเคों เคा เคช्เคฐเคธाเคฐ เคถुเคฐू เคนो เคाเคคा เคนै। เคिเคธเคฎें เคฎเคฒेเคฐिเคฏा, เคाเคฒाเคाเคฐ, เคนैเคा, เคेเคเค, เคจिเคฎोเคจिเคฏा, เคाเคฏเคซॉเคฏเคก เคธे เคฒेเคเคฐ เคเค เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคจเค เคฐोเค เคถाเคฎिเคฒ เคนै เคिเคธे เคเคญी-เคเคญी เคोเค เคกॉเค्เคเคฐ เคญी เคจเคนीं เคธเคฎเค เคชाเคคा เคนै। เคเคธ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคเคฎीเคจ เคธूเคเคจे เคจเคนीं เคชाเคคी เคि เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคी เคฌाเฅ เคฎौเคค เคी เคจเค-เคจเค เคธूเคฐเคคें เคฒेเคเคฐ เค เคाเคคी เคนै। เคฎเคฒेเคฐिเคฏा, เคाเคฒा เคเคाเคฐ, เคนैเคा, เคेเคเค, เคจिเคฎोเคจिเคฏा, เคाเคฏเคซॉเคฏเคก เคเคฐ เคोเค เคจเค เคฌीเคฎाเคฐी เคिเคธे เคोเค เคกॉเค्เคเคฐ เคธเคฎเค เคจเคนीं เคชाเคคे। เคीเค, เคเคฐाเคน, เคเคเคชเคाเคคे เคเคฐ เคฆเคฎ เคคोเฅเคคे เคนुเค เค เคงเคฐ เคฎें เคंเคธाเคจ। เคชुเคฐाเคจे เคชीเคชเคฒ เคी เคกाเคฒिเคฏों เคฎें เคंเคिเคฏाँ เคฌांเคงเคจे เคी เคเคเคน เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคी।”[11] เคฏเคนाँ เคเค เคฌाเคค เคตिเคाเคฐเคฃीเคฏ เคนै เคि เคोเคถी เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคเคคเคจा เคฌเฅा เคช्เคฐเคฒเคฏเคाเคฐी เคคांเคกเคต เคฎเคाเคจे เคे เคฌाเคฆ เคญी เคเคธ เคเคฒाเคे เคे เคฒोเคों เคे เคฆिเคฒों เคฎें เคोเคถी เคฎैเคฏा เคे เคช्เคฐเคคि เคเคธ्เคฅा เคฎें เคोเค เคเคฎी เคจเคนीं เคเค เคนै। เคฌाเฅ เคा เคชाเคจी เคธूเคเคจे เคे เคฌाเคฆ เคोเคถी เคी เคช्เคฐเคฌเคฒ เคงाเคฐा เคे เคฌीเค เคฌเคे เคชीเคชเคฒ เคे เคชेเฅ เคฎें เคंเคी เคฌांเคงเคจे เคी เคเคเคน เคจ เคฎिเคฒเคจा เคเคฐ เคชौเคท-เคชूเคฐ्เคฃिเคฎा เคे เคฆिเคจ เคोเคถी เคी เคธैเคเฅों เคงाเคฐाเคं เคे เคिเคจाเคฐे เคोเคถी เคจเคนाเคจ เคे เค เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคฒเคเคจे เคตाเคฒा เคฎेเคฒा เคोเคถी เคจเคฆी เคे เคช्เคฐเคคि เคเคจเคी เคฎเคเคฌूเคค เคเคธ्เคฅा เคा เคนी เคชเคฐिเคाเคฏเค เคนै।
เคตिเคจाเคถเคाเคฐी เคฌाเฅ เคธे เคो เคเคถ्เคตเคฐ เคเคจ เค्เคฐाเคฎीเคฃों เคी เคฐเค्เคทा เคจเคนीं เคเคฐ เคธเคे เคฅे, เคชुเคจः เคाँเคต เคฒौเคเคคे เคนी เคธเคฐเคाเคฐी เคฐिเคฒीเคซ, เคเคฐ्เค เคเคฐ เคธเคนाเคฏเคคा เคे เคฌोเค เคธे เคฆเคฌी เคนुเค เคเคค्เคฎाเคं เคฎें เคเคเคฐ เคฌเคธเคจे เคฒเคे เคฅे। เคाเคฐों เคเคฐ เคซिเคฐ เคธे เคนเคฐिเคฏाเคฒी เคाเคจे เคฒเคी เคฅी। เคชूเคा เคे เคขोเคฒ เคฌเคเคจे เคฒเคे เคฅे। เคाเคฐी-เคोเคถी เคी เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคงाเคฐा เคฎें เคซिเคฐ เคธे เค เคท्เคเคฎी เคा เคांเคฆ เคนँเคธ เคฐเคนा เคฅा। เคเคฐ, เคถเคฐเคฃाเคฐ्เคฅी เคฌंเคाเคฒी เคฎเคฒ्เคฒाเคนों เคी เคोเคฒी เคोเค เคीเคค เคा เคฐเคนा เคฅा,-“ เค เคฐे เคญा-เคฏ-เคฏ-เคฏ! เคคोเคฎाเคฐि เคฒाเคिเคฏा-เคฌเคงुเค-เค-เค-เคाँเคฆे เคนाเคฏ เคนाเคฏ-เคเคो เคชिเคฐिเคค เคเคฐिเคฏा เคฌเคงुเค เคฎเคจे เคชเคธ्เคคाเคฏ...!”[12]
เคเคธเคे เค เคฒाเคตा เคฐेเคฃु เคจे เคो เคตเคฐ्เคฃเคจ เคी เคตिเคถेเคท เคถैเคฒी เคो เค เคชเคจाเคฏा เคนै เคเคธे เคญी เคเคจ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเคों เคฎें เคเคธाเคจी เคธे เคฆेเคा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคฐाเคฎเคชुเคฐ เฅเคธ्เคฌा เคฎें เคนो เคฐเคนे เคนเคฒเคเคฒ เคเคฐ เคตเคนाँ เคी เคเค-เคเค เคเคตाเค เคो เคธाเฅเคोเค เคे เคธाเคฅ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฌांเคงเคจे เคी เคो เคोเคถिเคถ เคนै เคตเคน เคเคธ เคตिเคถेเคท เคเคฐ เคจเคฏी เคถैเคฒी เคा เคจเคฎूเคจा เคนै। เคिเคธे เคชเฅเคจे เคे เคฌाเคฆ เคเคธा เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै เคि เคนเคฎ เคिเคธी เคถเคนเคฐ เคे เคฌीเค เคเฅे เคนोเคเคฐ เคง्เคฏाเคจเคชूเคฐ्เคตเค เคตเคนाँ เคी เคนเคฐ เคเคตाเค เคो เคธुเคจเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคเคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคे เคฒिเค เคฏเคน เคเคฆ्เคงเคฐเคฃ เคฆेเคिเคฏे,-“...เคฎैं เคा เคเคฐूँ เคฐाเคฎ เคฎुเคे เคฌुเคก्เคขा เคฎिเคฒ เคเคฏा! / ... เคเคช เคเคฏा – เคเคช เคเคฏा। เคเคธ เคเคฒाเคे เคा เคคाเคा เคธเคฎाเคाเคฐ। เคฆो เคธौ เคाँเคต เคกूเคฌ เคเค। /... เค เคเคฏा! เค เคเคฏा! เคธเคธ्เคคा เคฌंเคฌैเคฏा เคाเคฆเคฐ! / ... เค เคเค। เค เคเค। เคฐिเคฒीเคซ เคी เคाเฅी เค เคเค। /... เค เคเค। เค เคฐเคนी เคนैं। เคคीเคจ เคฆเคฐ्เคเคจ เคจाเคตें। /... เคธिंเคाเค เคฎंเคค्เคฐीเคी เค เคฐเคนे เคนैं। / ... เคญिเค्เคทा เคฆो เคญाเค เคญिเค्เคทा เคฆो – เคाเคตเคฒ-เคเคชเฅा เคชैเคธा เคฆो। / เคंเคเคฒाเคฌ เคिंเคฆाเคฌाเคฆ!”[13]
เคฌाเฅ เคे เคญเคฏ เคธे เคชเคฐेเคถाเคจ เคฒोเคों เคे เคोเคฒाเคนเคฒ เคเคฐ เคเคคเคฐाเคนी เคाँเคต เคे ‘เคชเคขुเค-เคชाเคเคฒ’ เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคเคจเคเคตि เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคा เคชाเค เคคเคฅा เคोเคถी เคी เคตंเคฆเคจा เคเคฐ เคฐเคนे เคฒोเคों เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคाเคฏे เคा เคฐเคนे เคाँเค-เคฎृเคฆंเค เคे เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคธ्เคตเคฐ เคो เคฐेเคฃु เคจे เคो เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฌांเคงเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคी เคนैं เคตเคน เคฌिเคฐเคฒे เคนी เคเคนीं เคเคฐ เคฆेเคเคจे เคो เคฎिเคฒेเคा। เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคे เคฒिเค เคฏเคน เคเคฆ्เคงเคฐเคฃ เคฆेเคिเคฏे,-“เคฎाเคฏ เคे-เค-เค-เค- เคฌाเคฌा เคนो-เค-เค-เคฆुเคนा-เค-เค-เคธँเคญเคฒ เคे-เคฒे เคฒे เคिเคฐा-เคिเคฐा-เคเคช्เคชเคฐ เคชเคฐ เคเฅ เคा-เค เคธुเคเคจी-เคฐे... เคฐเคฎเคฒเคฒเคตा-เค-เค เคฆीเคฆी เค-เค-เคนाเคฏ-เคนाเคฏ-เคฎाเคฏ เคे-เคฌाเคฌा เคนो-เคนो-เคนे เคเคธ्เคธเคฐ เคฎเคนाเคฆेเคต-เคฒे เคฒे เคเคฏा-เคเคฏा-เคกूเคฌा-เคกूเคฌा-เคँเคเคจ เคฎें เคाเคคी-เคญเคฐ เคชाเคจी-เคฏเคน เคเคช्เคชเคฐ เคเคฎเคोเคฐ เคนै, เคฏเคนाँ เคจเคนीं-เคฏเคนाँ เคเคเคน เคจเคนीं- เคนे เคนे เคฒे เคฒे เคिเคฐा-เคญैंเคธ เคा เคฌเค्เคा เคฌเคนा เคฐे-เค-เค-เค-เคกोเคฎเคจ เค เคกोเคฎเคจ-เคธाँเคช-เคธाँเคช-เคै เคौเคฐा เคชाเคฐเคฌเคคी- เคฐเคธ्เคธी เคเคนाँ เคนै-เคนँเคธिเคฏा เคฆे-เคฌाเคช เคฐे เคฌाเคช- เคคा-เคคा เคฅैเคฏा, เคคा-เคคा เคฅैเคฏा, เคจाเคो-เคจाเคो เคोเคธी เคฎैเคฏा-เคเคฎ्เคฎเค-เคเค-เคเคฎ ...!”[14]
‘เคกाเคฏเคจ เคोเคธी’ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคे เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ เคेเคธเคฐी เคुเคฎाเคฐ เคे เคตिเคाเคฐ เคो เคเคฆ्เคงृเคค เคเคฐเคคे เคนैं เคिเคธเคฎें เคตे เคฒिเคเคคे เคนैं เคि- “เคกाเคฏเคจ เคोเคธी เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฎें เคฐेเคฃु เคจे เคตिเคทเคฏ เคी เคตिเคถเคฆ เค เคญिเคต्เคฏเค्เคคि เคी เคนै। เคเคจเคी เคเคฒเคฎ เคฎें เค เคฆ्เคญुเคค เคถเค्เคคि เคนै। เคเคจ เคीเคตเคจ เคी เคคเคน เคी เคฌाเคคें เคเคจเคी เคँเคें เคฆेเค เคฒेเคคी เคนै। เคंเคธाเคจ เคे เคญाเคต-เคธ्เคฅเคฒ เคी เคชเคเฅ เคเคจเคฎें เคนै। ‘เคกाเคฏเคจ เคोเคธी’ เคฎें เคเคจ्เคนोंเคจे เคนเคฎाเคฐा เคชเคฐिเคเคฏ เคเคคเคจे เคคเคฐเคน เคे เคชाเคค्เคฐों เคธे เคเคฐाเคฏा เคนै เคि เคนเคฎ เคเค เคฆूเคธเคฐी เคนी เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคชเคนुँเค เคाเคคे เคนैं। เคเคธ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฎें เคिเคคเคจा เคเคฒ्เคชเคจा เคा เค ंเคถ เคนै เคตเคน เคตिเคทเคฏ เคो เคเคฐ เคญी เคธ्เคชเคท्เค เคเคฐเคคा เคนै। เคฐेเคฃु เคी เคถैเคฒी เคฎाเคจो เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฒिเคเคจे เคे เคฒिเค เคนी เคนै। เคเคช เค เคฌ เคคเค ‘เคै เคंเคा’, ‘เคจเคฏा เคธเคตेเคฐा’(เคจเคฏे เคธเคตेเคฐे เคी เคเคถा), ‘เคนเคก्เคกिเคฏों เคा เคชुเคฒ’ เคเคฆि เคเค เคธเคซเคฒ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฒिเค เคुเคे เคนैं। ‘เคกाเคฏเคจ เคोเคธी’ เคเคจเคी เคธเคฐ्เคตोเคค्เคृเคท्เค เคฐเคเคจा เคนै เคเคฐ เคธाเคฅ เคนी เคนिंเคฆी เคे เคถ्เคฐेเคท्เค เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเคों เคฎें เคธे เคเค। เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคे เคธाเคฅ เคเค เคฆृเคท्เคि เคा เคฏोเค เคนै เคเคธเคฎें।”[15]
‘เคนเคก्เคกिเคฏों เคा เคชुเคฒ’ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคोเคถी เคाเคी เคฎें เคเคฏे เคญเคฏंเคเคฐ เคฌाเฅ เคเคฐ เคเคธเคे เคฌाเคฆ เคชเฅเคจे เคตाเคฒे เค เคाเคฒ เคเคฐ เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคो เคฒेเคเคฐ เคฒिเคा เคเคฏा เคนै। เคเคธ เคตเคฐ्เคท เคฌाเฅ เคा เคชाเคจी เค्เคฏाเคฆे เคฆिเคจ เคคเค เค เคนเคฐ เคाเคจे เคे เคाเคฐเคฃ เคฌाเฅ เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคเคฒाเคों เคी เคธाเคฐी เคนเคฐिเคฏाเคฒी เฅเคค्เคฎ เคนो เคเค เคฅी। เคेเคคों เคฎें เคฒเคी เคซเคธเคฒें เคเคฐ เคाเคจे เคฏोเค्เคฏ เค เคจ्เคฏ เคธाเคฐी เคीเคें เคฌเคฐ्เคฌाเคฆ เคนो เคเค เคฅी। เคเคธे เคฎें เคाँเคต เคे เคเคฐीเคฌ เคฒोเค เคिเคธเคे เคชाเคธ เคเคฎा เคชूंเคी เคे เคจाเคฎ เคชเคฐ เคธिเคฐ्เคซ เคถเคฐीเคฐ เคเคฐ เคนुเคจเคฐ เคนै। เคिเคธ เคคเคฐเคน เคฆाเคจे-เคฆाเคจे เคो เคฎोเคนเคคाเฅ เคนै, เคเคธ เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคฎें เคฒेเคเค เคจे เคตเคฐ्เคฃिเคค เคिเคฏा เคนै। เคाँเคต เคे เคเคจ เคเคฐीเคฌ เคฒोเคों เคे เคชाเคธ เคाเคจे เคे เคฒिเค เคเคฐ เคฎें เคธเคช्เคคाเคน เคญเคฐ เคा เคญी เค เคจाเค เคจเคนीं เคฐเคนเคคा เคนै। เคตे เคฒोเค เคธाเคฒों เคญเคฐ เคฎेเคนเคจเคค เคฎเคเคฆूเคฐी เคเคฐเคे เค เคชเคจा เคชेเค เคญเคฐเคคे เคนैं। เคเคฒाเคे เคญเคฐ เคฎें เคฌाเฅ เคा เคชाเคจी เคญเคฐ เคाเคจे เคे เคฌाเคฆ เคเคจ เคฒोเคों เคो เคाเคฎ เคฎिเคฒเคจा เคฌंเคฆ เคนो เคाเคคा เคนै เค्เคฏोंเคि เคाเคฎ เคे เคฌเคฆเคฒे เคฎเคเคฆूเคฐी เคฎें เคฆेเคจे เคे เคฒिเค เคฒोเคों เคे เคชाเคธ เค เคจाเค เคเคฎ เคชเฅ เคฐเคนा เคฅा। เคฒेเคเค เคाँเคต เคे เคจाเคฏเค เคเคฎเคฐू เคฆुเคธाเคง เคे เคนเคตाเคฒे เคธे เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคเคฒाเคे เคฎें เค เคฌ เคจ เค เคจ्เคจ เคนै เคเคฐ เคจ เคाเคฎ।... เคाเคฏ, เคฌाเคा, เคฌैเคฒ, เคฌเคเคฐी เคธเคฌ เคฌिเค เคเค। เคिเคจเคे เคชाเคธ เค เคจाเค เคนै, เคตे เคฎเคเคฆूเคฐी เคฆेเคเคฐ เคाเคฎ เคจเคนीं เคเคฐाเคจा เคाเคนเคคे। ... เคฆो-เคฆो เคซเคธเคฒों เคा เคจुเคเคธाเคจ, เคोเคे เคนเคฒ-เคฌैเคฒเคตाเคฒों เคเคฐ เคเคฎीเคจเคตाเคฒों เคी เคนाเคฒเคค เคुเคฆ เฅเคฐाเคฌ เคนै।”[16]
เคाँเคต เคฎें เคเคฌ เคिเคธी เคे เคชाเคธ เคฎเคเคฆूเคฐी เคฎें เคฆेเคจे เคे เคฒिเค เค เคจाเค เคจเคนीं เคนै เคคो เคซिเคฐ เคเคธी เคฆเคถा เคฎें เคเคจ เคเคฐीเคฌों เคे เคชाเคธ เคाँเคต เคोเฅเคเคฐ เคाเคฎ เคी เคคाเคฒाเคถ เคฎें เคฆूเคธเคฐे เคเคฒाเคे เคฎें เคाเคจे เคे เคเคฒाเคตा เคोเค เคฆूเคธเคฐा เคฐाเคธ्เคคा เคถेเคท เคจเคนीं เคฐเคน เคाเคคा เคนै। เค ंเคคเคคः เคฏे เคฒोเค เคฏोเคเคจा เคฌเคฆ्เคง เคคเคฐीเคे เคธे เคाँเคต เคोเฅ เคเคฐ เคाเคฎ เคी เคคเคฒाเคถ เคฎें เคฆूเคธเคฐे เคเคฒाเคे เคी เคเคฐ เคจिเคเคฒ เคชเฅเคคे เคนैं। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฆूเคธเคฐे เคเคฒाเคे เคฎें เคญी เคिเคธी เคे เคชाเคธ เคाเคฎ เคे เคฌเคฆเคฒे เคฆेเคจे เคे เคฒिเค เค เคจाเค เคจเคนीं เคฅा। เคเคธเคे เคฒिเค เคฒेเคเค เคเคฒाเคे เคे เคฎเคถเคนूเคฐ เคाเคถ्เคคเคाเคฐ เคा เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि –“ เคिเคธुเคจเคชुเคฐ เคोเค ी! ... เคชूเคฐ्เคฃिเคฏा เคे เคธเคฌเคธे เคฌเฅे เคाเคถ्เคคเคाเคฐ ... เคฌिเคนाเคฐ เคे เคธเคฌเคธे เคฌเฅे เคाเคถ्เคคเคाเคฐ ... เคिเคธुเคจเคชुเคฐ เคे เคเคฎ्เคญीเคฐ เคฌाเคฌू เคी เคนเคตेเคฒी เคฏเคนी เคนै। ... เคธुเคซेเคฆ เคฎเคाเคจ ...เคฐाเคเคฆเคฐเคฌाเคฐ ... เค เคจाเค เคे เคฌเคाเคฐों เคी เคเคคाเคฐ ... เคฒเค्เคท्เคฎी เคฏเคนीं เคฌिเคฐाเคเคคी เคนै ... เค เคจ्เคจ เคฎिเคฒेเคा ... เค्เคฏा? ...? ...เค เคจ्เคจ เคจเคนीं ... เคाเคฎ เคจเคนीं ...।”[17]
เคเคฎ्เคญीเคฐ เคฌाเคฌू เคी เคนाเคฒाเคค เคฆेเคเคเคฐ เคाเคฎ เคी เคคเคฒाเคถ เคฎें เคคेเคी เคธे เคเคे เคฌเฅ เคฐเคนे เคฒोเคों เคे เคเคฆเคฎ เค เคाเคจเค เคธे เคฐूเค เคाเคคे เคนैं। เคเคธเคे เคนिเคฎ्เคฎเคค เคเคฐ เคนौเคธเคฒे เคฆोเคจों เคเคฎ เคชเฅเคจे เคฒเคเคคे เคนैं เคเคฐ เคตเคนाँ เคธे เคเคे เคฌเฅเคจे เคी เคฌเคाเคฏ เคตे เคตाเคชिเคธ เค เคชเคจे เคाँเคต เคฒौเค เคाเคจे เคी เคฏोเคเคจा เคฌเคจाเคจे เคฒเคเคคे เคนैं। เคो เคฒोเค เคตाเคชिเคธ เคाँเคต เคฒौเคเคจे เคे เคชเค्เคท เคฎें เคฅे เคตे เค เคชเคจा เคคเคฐ्เค เคฆे เคฐเคนे เคฅे। เคเคธเคा เคเคนเคจा เคฅा เคि-“เคเคฐ เคฎें เคญूเคे เคฌเค्เคे เคนैं, เคฌूเฅे เคฌाเคช เคนैं, เคฎाँ เคนैं ...เคฌीเคตी ... เคธाเคฅ เคฎเคฐेंเคे।”[18] เคो เคฒोเค เคตाเคชिเคธ เคाँเคต เคฒौเคเคจा เคจเคนीं เคाเคนเคคे เคฅे เคเคธเคा เค เคชเคจा เคคเคฐ्เค เคฅा। เคตे เคเคนเคคे เคฅे เคि –“เคตाเคชเคธ เคฒौเคเคเคฐ เค्เคฏा เคเคฐเคจा เคนै? เคฏเคนाँ เคญी เคฎौเคค ... เคตเคนाँ เคญी।”[19] เคฏเคนाँ เคฒेเคเค เคเคธเคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคुเค เคชंเค्เคคिเคฏाँ เคเคฆ्เคงृเคค เคเคฐเคคा เคนै –
“เคฎเคฐเคจा เคญเคฒो เคตिเคฆेเคถ เคฎें
เคเคนाँ เคจ เค เคชเคจा เคोเคฏ
เคाเคฏा เคाเค เคूเคเคฐा ...”[20]
เคाँเคต เคฒौเคเคจे เคตाเคฒे เคฅเคे-เคนाเคฐे, เคญूเคे, เคฌेเคाเคจ เคฒोเคों เคो เคाเคฒी เคนाเคฅ เคฆेเคเคเคฐ เค เคจ्เคจ เคे เคंเคคเคाเคฐ เคฎें เคฌाเคฐเคน เคฆिเคจों เคธे ‘เคชเคुเค’ เคเคฐ ‘เคเคฐเคฎी’ เคाเคเคฐ เคी เคฐเคนे เคฒोเคों เคी เคीเคจे เคी เคเคिเคฐी เคเคฎ्เคฎीเคฆ เคญी เคूเค เคाเคคी เคนै। เคเคธเคे เคธाเคฎเคจे เคธिเคฐ्เคซ เคเค เคธเคตाเคฒ เคถेเคท เคฐเคน เคाเคคा เคนै เคि -เคเคฌ เค เคจ्เคจ เคจเคนीं เคคो เคिंเคฆा เคैเคธे เคฐเคนा เคाเค? เคเคธ เคธ्เคฅिเคคि เคो เคฆेเคเคเคฐ เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคธाเคฐे เคाँเคต เคชเคฐ เคฎौเคค เคी เคाเคฒी เคाเคฏा เคเคจीเคญूเคค เคนोเคเคฐ เคा เคฐเคนी เคนै ... เคिเคจ्เคฆा เคฒाเคถों เคा เคाँเคต!”[21]
เคญूเค เคธे เคเคเคชเคाเคคे เคฒोเคों เคी เคญूเค เคी เค्เคตाเคฒा เคเคฐ เคคेเค เคนो เคाเคคी เคนै เคเคฌ เคฐเคนिเคเคชुเคฐ เคे เคฌाเคฌू เคฒोเค เคोเคฒी เคฎें เคฎเคเค เคा เคฒाเคตा เคฒेเคเคฐ เคฎुเคธเคนเคฐ เคोเคฒी เคฎें เคเคคे เคนैं। เคเคจ เคฌाเคฌू เคฒोเคों เคे เคฌाเคฐे เคฎें เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคเคฎ เคเคฎ्เคฐ เคे เคฒเฅเคे, เคिเคจเคी เคฎเคธें เคญी เค เคญी เคจเคนीं เคญीเคीं ... เคाเคฐ-เคชाँเค เคฆिเคจों เคธे เคฎुเคธเคนเคฐ เคोเคฒी เคฎें เคเค्เคเคฐ เคाเค เคฐเคนे เคนैं ... เคोเคฒी เคฎें เคฎเคเค เคे เคฆाเคจे เคฒिเค เคฐเคนเคคे เคนैं,... เคเคนเคคे เคนैं –เคिเคจ्เคนें เคฎเคเค เคฒेเคจा เคนै, เคฒो! เคธेเคฐ-เคฆो เคธेเคฐ เคจเคนीं- เคाเคฐ เคฎुเค ्เค ी। เคเคฐ्เค! ...เคฒेเคिเคจ เคธूเคฆ เคชเคนเคฒे เคนी เคाเคนिเค ... เคเคจเคी เคจเค เคเคตाเคจी เคฌूเฅी เคเคฐ เคเคตाเคจ เคฏा เคฌเค्เคी เคฎें เคोเค เคซเคฐ्เค เคจเคนीं เคธเคฎเคเคคी।”[22]
เคญूเค เคे เคเคฒเคคे เคฒोเคों เคी เคฏे เคฆเคถा เคนो เคाเคคी เคนै เคि เคตे เคฎเคฐ्เคฏाเคฆा เคी เคธाเคฐी เคนเคฆें เคคोเฅเคเคฐ เค เคจ्เคจ เคे เคฒिเค เคुเค เคญी เคเคฐเคจे เคो เคคैเคฏाเคฐ เคนै। เคญเคिเคฏा เคฌाเคเคฐे เคी เคเค เคฐोเคी เคे เคฒिเค เค เคชเคจे เคจिเคขाเคฒ เคถเคฐीเคฐ เคो เคฎोเคนเคจ เคौเคงเคฐी เคे เคฌेเคे เคे เคธाเคฎเคจे เคธूเคे เคाเคธ เคชเคฐ เคกाเคฒ เคฆेเคคी เคนै। เคฐाเคोเคชुเคฐ เคธंเคฅाเคฒ เคोเคฒी เคे เคฌिเคฐเคธा เคฎाँเคी เคเค เคธेเคฐ เคाเคตเคฒ เคे เคฒिเค เคเค เคฒเฅเคे เคो เคญाเคฒा เคธे เคฎाเคฐ เคฆेเคคा เคนै। เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคाँเคต เคे เคธाเคฐे เคฒोเค เคฎौเคค เคे เคฎुँเคน เคฎें เคธเคฎा เคाเคคे เคนैं। เคฒेเคเค เคฏเคนाँ เคเค เคคเคฐเคซ เค เคจ्เคจ เคे เคเคญाเคต เคฎें เคญूเค เคธे เคฎเคฐเคคे เคฒोเคों เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคคे เคนैं เคคो เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เคเคถเคชเคคि เคนเคाเคฐिเคฏा เคाเคตเคฒ เคฎिเคฒ เคธे เคाเคตเคฒ เคे เค ंเคคिเคฎ เคธ्เคॉเค เคी เคฌुเคिंเค เคा เคญी เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคคे เคนैं।[23]
เคฒเคाเคคाเคฐ เคฆो-เคฆो เคซเคธเคฒों เคे เคฌเคฐ्เคฌाเคฆ เคนोเคจे เคธे เคชूเคฐे เคเคฒाเคे เคे เคฒोเค เค เคจ्เคจ เคी เคเคฎी เคธे เคूเคเคคे เคนुเค เคी เคฐเคนे เคฅे เคि เค เคाเคจเค เคชूเคฐे เคเคฒाเคे เคฎें เคฌाเฅ เคा เคชाเคจी เคญเคฐ เคเคฏा เคเคฐ เคाเคเคฐ เคญूเค เคฎिเคाเคจे เคตाเคฒी เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคฎौเคूเคฆ เคนเคฐ เคตเคจเคธ्เคชเคคि เคो เคเคจเคธे เคीเคจ เคฒिเคฏा। เคฌाเฅ เคे เคชाเคจी เคฎें เคกूเคฌे เคงเคฐเคคी เคे เคเคธ เคนिเคธ्เคธे เคเคฐ เค เคจ्เคจ เคी เคคเคฒाเคถ เคฎें เคा เคฐเคนे เคฒोเคों เคे เคฌाเคฐे เคฎें เคฒेเคเค เคฒिเคเคคा เคนै,-“เคธाเคฎเคจे เคเคนाँ เคคเค เคจिเคाเคนें เคชเคนुँเคเคคी เคนैं –เคชाเคจी...เคชाเคจी...เคถूเคจ्เคฏ...। เคฎเคเคฎैเคฒी เคงเคฐเคคी ... เคฎเคเคฎैเคฒा เคเคธเคฎाเคจ। ...เคเคฐเคฌेเคฐ...เคฌเคฌूเคฒ เคเคฐ เคฆूเคธเคฐे เคिเคธ्เคฎ เคे เคोเคी เคाเคคि เคे เคฆเคฐเค्เคคों เคे เค ूँเค ... เคเคนीं-เคเคนीं เคจเคเคฐ เคเคคे เคนैं। เคเคธเคฎाเคจ เคे เคฎเคเคฎैเคฒे เคฐंเค เคฎें เคฅोเฅी-เคธी เคฒाเคฒी เคोเคฒเคเคฐ เคธूเคฐเค เคเค เคเคคा เคนै। เคนเคตा เคे เคोंเคे เคฎें เคीเคเฅों, เคंเคเคฒों, เคซเคธเคฒों เคเคฐ เคों-เคों เคी เคธเฅांเคง เคฎिเคฒी เคนुเค เคนै।... เค เคจ्เคจ เคी เฅोเค เคฎें – เคोเคเคเคฒी เคงเคฐเคคी เคे เคฒाเคฒ เคฌเฅे เคा เคฐเคนे เคนैं।”[24]
เคฌिเคฐौเคฒी เคฌाเคाเคฐ เคฎें เคธेเค เคुंเคฆเคจเคฎเคฒ เคे เคชाเคธ เค เคจाเค เคนै เคฒेเคिเคจ, เคตเคนाँ เคเคฏे เคฒोเคों เคे เคชाเคธ เคเคธे เคเคฐीเคฆเคจे เคे เคฒिเค เคुเค เคญी เคจเคนीं เคนै เคธिเคตाเคฏ เคญूเคे เคถเคฐीเคฐ เคे। เคฏเคนाँ เคเคชเคธ्เคฅिเคค เคญीเฅ เคे เคเคชเคธी เคตाเคฐ्เคคเคฒाเคช เคो เคฒेเคเค เคुเค เคเคธ เคคเคฐเคน เคฒिเคเคคा เคนै เคि –“ เค เคจ्เคจ เคนै, เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคชाเคธ เคोเค เคेเคตเคฐ เคนै? ... เคจเคนीं। เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคชाเคธ เคเคฎीเคจ เคนै? ... เคจเคนीं। เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคชाเคธ เค्เคฏा เคนै?... เคुเค เคจเคนीं। ... เคธिเคฐ्เคซ เคฆेเคน เคฎें ... เคฐोเค เค्เคฐเคฎเคถः เคเคเคคी เคนुเค ...เคคाเคเคค!... เคคाเคเคค ? ... เคนिเคธ्เคธ! เคคाเคเคค!...”[25]
เคฐिเคชोเคฐ्เคคाเค เคे เค ंเคค เคฎें เคเคธ เค เคाเคฒ เคो เคฒेเคเคฐ เคฐाเคेเคจ เคो เคी เคธ्เคตเคฏं เคฐेเคฃु เคนैं เค เคชเคจे เคฎिเคค्เคฐ เคถเคถांเค เคे เคจाเคฎ เคเค เฅเคค เคฒिเคเคคा เคนै। เคเคธ เฅเคค เคฎें เคฐाเคेเคจ เค เคชเคจे เคฎिเคค्เคฐ เคธे เคเค्เคฐเคน เคเคฐเคคा เคนै เคि –“เคเคฒा เคे เคธुंเคฆเคฐ เคेเคนเคฐे เคชเคฐ เคाเคฒिเค เคชुเคค เคฐเคนी เคนै। เคฎैं เคเคนเคคा เคนूँ – เคเคฒाเคाเคฐों เคो เคฏเคนाँ เคญेเคो।”[26] เคฐाเคेเคจ เคो เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เคि เคถเคถांเค เคे เคจृเคค्เคฏ เคตिเคถेเคทเค्เคों เคจे เคเคญी เคฎृเคค्เคฏु เคा เคจंเคा เคจाเค เคจเคนीं เคฆेเคा เคนोเคा, เคเคตिเคฏों เคจे เคเคญी เคญूเค เคธे เคฆเคฎ เคคोเฅเคคे เคนुเค เคंเคธाเคจ เคे เคฌेเคाเคจ เคเคฐ เคชुเคฐเคฆเคฐ्เคฆ เคจเคเคฎे เคो เคจเคนीं เคธुเคจा เคนोเคा, เคिเคค्เคฐเคाเคฐों เคจे เคฎुเคฐเคाเค เคนुเค เคेเคนเคฐों เคชเคฐ เคฌुเคเคคी เคนुเค เคँเคे เคो เคจเคนीं เคँเคा เคนोเคा เคเคฐ เคเคนाँ เคคเค เคोเคฐเคธ เคी เคฌाเคค เคนै เคคो เคฎृเคค्เคฏु-เคธंเคीเคค เคे ‘เคोเคฐเคธ’ เคो เคญी เคจเคนीं เคธुเคจा เคนोเคा। เค เคाเคฒ เคे เคตीเคญเคค्เคธ เคฐूเคช เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคคे เคนुเค เคฐाเคेเคจ เคฒिเคเคคा เคนै เคि-“เคธाเคฐे เคिเคฒे เคी เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคนเคก्เคกिเคฏाँ เคฌिเคเคฐ เคฐเคนी เคนैं। เค เคธเคฎाเคจ เคฎें เคिเคฆ्เคงों เคा เคฆเคฒ เคเค्เคเคฐ เคฎाเคฐ เคฐเคนा เคนै, เคीเคฒ เคเคชเค्เคे เคฎाเคฐ เคฐเคนे เคนैं, เคुเคค्เคคे, เคीเคฆเฅों เคเคฐ เคฆเคฎ เคคोเฅเคคे เคंเคธाเคจों เคฎें เคीเคจा-เคเคชเคी เคนो เคฐเคนी เคนै। เคนเคตा เคฎें เคฒाเคถों เคी เคธเฅांเคง เฅैเคฒ เคฐเคนी เคนै।”[27]
เคธเคฐเคाเคฐ เคจे เคिเคธ เคฌेเคฐเคนเคฎी เคเคฐ เคฌेเคถเคฐ्เคฎी เคธे เค เคाเคฒ เคจ เคนोเคจे เคी เฅเคฌเคฐ เคो เคाเคฐों เคเคฐ เคช्เคฐเคाเคฐिเคค เคเคฐเคตा เคฅा। เคเคธे เคฎें เคฐेเคฃु เคी เคเคฐ เคธे ‘เคนเคก्เคกिเคฏों เคा เคชुเคฒ’ เคฌเคจाเคจे เคा เคธुเคाเคต, เคธเคค्เคคा เคे เคจเคถे เคฎें เคूเคฐ เคเคจ เคจेเคคाเคं เคเคฐ เคฎंเคค्เคฐिเคฏों เคी เคธोเคฏी เคนुเค เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เคो เคเคाเคจे เคा เคเค เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै। เคตे เคฒिเคเคคे เคนैं เคि -“เคเคจ เคฌिเคเคฐी เคนुเค เคนเคก्เคกिเคฏों เคो เคฌเคोเคฐเคเคฐ เคोเคถी เคกैเคฎ ... เคจเคนीं ... เคเคฎ –เคธे-เคเคฎ เคोเคถी เคชเคฐ เคเค เคตिเคถाเคฒ เคชुเคฒ เคคैเคฏाเคฐ เคिเคฏा เคा เคธเคเคคा เคนै।... เคนเคฎाเคฐी เคธเคฐเคाเคฐ เคे เคชुเคจเคฐ्เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคตिเคญाเค เคा, เคชूँเคीเคตाเคฆी เคธเคฎाเค เคे ‘เคंเคीเคจिเคฏเคฐिंเค เคตिเคญाเค’ เคा เคจเคฏा เคจเคฎूเคจा ... เคคाเคเคฎเคนเคฒ เคी เคคเคฐเคน เค เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคเคฐ เคฆเคฐ्เคถเคจीเคฏ เคนोเคा เคตเคน เคชुเคฒ।”[28]
เคเคธเคฎें เคฐेเคฃु เคฌाเฅ, เค เคाเคฒ, เคญूเค เคธे เคฌिเคฒเคฌिเคฒाเคเคฐ เคฎเคฐเคคे เคฒोเค, เคตिเคชเค्เคท เคी เคญूเคฎिเคा, เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคा เคญ्เคฐเคท्เค เคเคฐिเคค्เคฐ, เคชเคค्เคฐเคाเคฐों เคा เคाเคฐिเคค्เคฐिเค เคชเคคเคจ, เคธाเคนिเคค्เคฏเคाเคฐों เคे เคฎเคฐเคคे เฅเคฎीเคฐ เคเคฐ เคธเคฐเคाเคฐ เคे เค เคฎाเคจुเคทिเค เคฐเคตैเคฏे เคो เคฐेเคांเคिเคค เคเคฐเคคे เคนैं। เคเคธे เคชเฅเคคे เคตเค्เคค เคฒเคเคคा เคนै เคि เคนเคฎ เคฌंเคाเคฒ เคे เค เคाเคฒ เคे เคฌाเคฐे เคชเฅ เคฐเคนे เคนैं। เคนाเคฒाँเคि เคฐेเคฃु เคे เคฒेเคเคจ เคा เค ंเคฆाเค เคเคฐ เคญाเคทा เคฐांเคेเคฏ เคฐाเคเคต เคธे เคฌेเคนเคคเคฐ เคนै। เคฌंเคाเคฒ เคे เค เคाเคฒ เคฎें เคเคนाँ เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคนुเคूเคฎเคค เคे เคธाเคฅ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชूँเคीเคชเคคि เคी เคฎिเคฒी เคญเคเคค เคฅी เคตเคนीं, เคฌिเคนाเคฐ เคे เคोเคถी เค्เคทेเคค्เคฐ เคो เคคเคฌाเคน เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคเคธ เค เคाเคฒ เคฎें เคฌिเคนाเคฐ เคธเคฐเคाเคฐ เคเคฐ เคญाเคฐเคค เคธเคฐเคाเคฐ เคी เคฒाเคชเคฐเคตाเคนी เคे เค เคฒाเคตा เคोเคถी เคा เคเคนเคฐ เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคนै। เคเคธ เคชूเคฐे เคเคเคจाเค्เคฐเคฎ เคฎें เคธเคฌเคธे เคเคถ्เคเคฐ्เคฏ เคी เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เคि เคธเคฐเคाเคฐ เคे เคชाเคธ เค เคाเคฒ เคเคจे เคी เคชूเคฐ्เคต เคธूเคเคจा เคนोเคจे เคे เคฌाเคฆ เคญी เคเคธ เคชเคฐ เคฏเคीเคจ เคจ เคเคฐเคคे เคนुเค เคนเคाเคฐों เคฒोเคों เคो เคฎौเคค เคे เคฎुँเคน เคฎें เคाเคจे เคे เคฒिเค เคोเฅ เคฆेเคจा। เคเคฐ เคเคธเคธे เคญी เคเคถ्เคเคฐ्เคฏ เคी เคฌाเคค เคนै เคाเคฆ्เคฏเคฎंเคค्เคฐी เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคฌाเฅ เคชीเฅिเคค เคเคฒाเคों เคा เคฆौเคฐा เคเคฐเคจे เคे เคฌाเคฆ เคเคธเคे เคฆ्เคตाเคฐा เคชेเคถ เคिเคฏा เคเคฏा เคฐिเคชोเคฐ्เค, เคिเคธเคा เคธाเคฐ เคฅा เคि-“เค เคाเคฒ เคจเคนीं เคนै! เคฎौเคคें เคจเคนीं เคนुเคं, ... เค เคจ्เคจ เคाเคซी เคนै।”[29]
เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคธूเคी:
[1] . เคฐेเคฃु เคा เคนै เค เคจ्เคฆाเคे เคฌเคฏां เคเคฐ, เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी-110002, เคชเคนเคฒा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2014, เคชृ. เคธं. – 193
[2] . เคฐेเคฃु เคฐเคเคจाเคตเคฒी, เคธं.-เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी – 110002, เคคीเคธเคฐा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2007, เคชृ. เคธं. – 129
[3] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 129
[4] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 129
[5] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 129
[6] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 130
[7] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 131
[8] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 131
[9] . เคฐेเคฃु เคा เคนै เค เคจ्เคฆाเคे เคฌเคฏां เคเคฐ, เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी-110002, เคชเคนเคฒा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2014, เคชृ. เคธं. – 195
[10] . เคฐेเคฃु เคฐเคเคจाเคตเคฒी, เคธं.-เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी – 110002, เคคीเคธเคฐा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2007, เคชृ. เคธं. – 135
[11] . เคฐेเคฃु เคा เคนै เค เคจ्เคฆाเคे เคฌเคฏां เคเคฐ, เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी-110002, เคชเคนเคฒा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2014, เคชृ. เคธं. – 195
[12] . เคฐेเคฃु เคฐเคเคจाเคตเคฒी, เคธं.-เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी – 110002, เคคीเคธเคฐा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2007, เคชृ. เคธं. – 136
[13] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 132
[14] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 129
[15] . เคฐेเคฃु เคा เคนै เค เคจ्เคฆाเคे เคฌเคฏां เคเคฐ, เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी-110002, เคชเคนเคฒा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2014, เคชृ. เคธं. – 143
[16] . เคฐेเคฃु เคฐเคเคจाเคตเคฒी, เคธं.-เคญाเคฐเคค เคฏाเคฏाเคตเคฐ, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ; เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी – 110002, เคคीเคธเคฐा เคธंเคธ्เคเคฐเคฃ : 2007, เคชृ. เคธं. – 51
[17] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 53
[18] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 53
[19] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 53
[20] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 53
[21] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 57
[22] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 58
[23] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 60
[24] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 52
[25] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 52
[26] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 66
[27] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 66
[28] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 66
[29] . เคตเคนी, เคชृ. เคธं. – 65
No comments :
Post a Comment
We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคฐเคเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เคा เคธ्เคตाเคเคค เคนै।