- рдХृрд╖्рдг рдХुрдоाрд░ рдпाрджрд╡ 'рдХрдирдХ'
(рдоुрдЦ्рдп рд╕рдЪिрд╡, рд╣िंрджी рд╢ोрдзाрд░्рдеी рд╕ंрдШ, рднाрд░рдд)
- рд╢ोрдз-рдиिрджेрд╢рдХ, рдбॉ. рд╕ंрдз्рдпा рдж्рд╡िрд╡ेрджी, рд╣िंрджी-рд╡िрднाрдЧ, рдПрдо.рдЬी.рдмी.рд╡ी.рдкी.рдЬी. рдХॉрд▓ेрдЬ, рдбॉ.рдмी.рдЖрд░.рдП.рдпू., рдЖрдЧрд░ा
рд╢ोрдз-рд╕ाрд░ांрд╢:- рдЧीрдд, рдирд╡рдЧीрдд рдФрд░ рд╕рдЬрд▓, рдпे рддीрдиों рд╣ी рд╡िрдзाрдПँ рдХाрд╡्рдп рдХे рдХ्рд░рдоिрдХ рд╡िрдХाрд╕ рдПрд╡ं рд╡िрдХाрд╕ рдХ्рд░рдо рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░-рдкрде рдХी рдЕрдиुрдЧाрдоिрдиी рд╡िрдзाрдУं рдХे рд░ूрдк рдоें рджृрд╖्рдЯिрдЧрдд рд╣ैं। рдЬрд╣ाँ рдПрдХ рдУрд░ рдЧीрдд рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдХे рдЖрджि рдЗрддिрд╣ाрд╕ рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рд╣ै, рд╡рд╣ीं рдирд╡рдЧीрдд рдоें рд╡рд░्рддрдоाрди рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХो рдз्рдпाрди рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдоाрдирд╡ рдоूрд▓्рдп, рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╡ेрджрдиा, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрд╖рдорддाрдУं рд╡ рд╡िрдж्рд░ूрдкрддाрдУं, рдоौрд▓िрдХ рдпрдеाрд░्рде рдХी рдЕрднिрдк्рд░ेрд░рдгा, рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдЪिंрддрди, рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╕рд░ोрдХाрд░ рддрдеा рдоाрдирд╡ рдоाрдд्рд░ рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХी рднाрд╡рдиा рддрдеा рдЧीрдд рдХे рдирд╡ीрди рд╢िрд▓्рдк рд╕ौंрджрд░्рдп рдХी рдирд╡рддा рдХे рддрдд्рд╡ों рдЬैрд╕े рднाрд╡, рднाрд╖ा, рдХрде्рдп рдЖрджि рдХे рдирд╡рдд्рд╡ рдХो рдзाрд░рдг рдХрд░ рдЙрд╕ рдоाрдирд╕िрдХ рд╡рдХ्рд░рддा рдХो рдк्рд░рддिрд╣рдд рдХिрдпा рдЬिрд╕рдХा рдоंрддрд╡्рдп рдпрд╣ рд╣ुрдЖ рдХрд░рддा рдеा рдХि рдЧीрдд рдХрднी рднी рдЙрд╕ рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рдкृрд╖्рдарднूрдоि рдкрд░ рдирд╣ीं рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рд╕рдХрддा рдЬिрд╕ рдкрд░ рдирдИ рдХрд╡िрддा рдЙрддрд░ рдХрд░ рд╕ोрдЪрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рджौрд░ рдоें рдЬрд╣ाँ рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХे рдЖрддंрдХ рдиे рдЧीрдд рдХो рдХрд╡िрддा рдХी рд╢्рд░ेрдгी рд╕े рдмाрд╣рд░ рдХрд░рдиे рдХा рдХुрдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा, рд╡рд╣ीं рдирд╡рдЧीрдд рдиे рдЕрдкрдиी рд╕ाрдорд░्рде्рдп рдХे рдмрд▓ рдкрд░ рдЧीрдд рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдХो рдкुрдирд░्рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпा। рдЗрд╕ी рдХ्рд░рдо рдоें рдЬрдм рдЙрд░्рджू рдХी рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡िрдзा рдЧ़рдЬ़рд▓ рд╣िंрджी рдХрд╡िрдпों рдХे рдорди-рдорд╕्рддिрд╖्рдХ рдкрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ुрдИ рдХि рд╣िंрджी рдХрд╡ि рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡рдпं рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдХो рдЦूंрдЯी рдкрд░ рдЯांрдЧ рдХрд░ рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рд╕ृрдЬрди рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЕрдкрдоाрдиिрдд рд╣ोрддे рд░рд╣рдиे рдкрд░ рднी рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЧौрд░рд╡ाрди्рд╡िрдд рд╣ी рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рддे рджृрд╖्рдЯिрдЧрдд рд╣ुрдП; рддрдм рдмрд▓рд╡ीрд░ рд╕िंрд╣ 'рд░ंрдЧ', рджुрд╖्рдпंрдд рдХुрдоाрд░, рд╢िрд╢ुрдкाрд▓ рд╕िंрд╣ 'рдиिрд░्рдзрди' рдЬैрд╕े рдорд╣рдиीрдп рдХрд╡िрдпों рдиे рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡ाрднिрдоाрди рдХो рдЬीрд╡िрдд рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рд╣िंрджी рдЧрдЬрд▓ों рдХा рд╕ृрдЬрди рдХिрдпा। рдпрд╣ाँ рдз्рдпाрддрд╡्рдп рддрде्рдп рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рд╡े рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो 'рдЧ़рдЬ़рд▓' рди рдХрд╣рдХрд░ 'рдЧрдЬрд▓' рдпाрдиी рдХि рдиुрдХ्рддा рд╡िрд╣ीрди рд╣ी рд░рдЦрддे рдеे, рдЕрд░्рдеाрдд् рдЗрди рдХрд╡िрдпों рдиे рдк्рд░рдердорддрдпा рддो рдиाрдо рдХा рд╣ी рд╣िंрджीрдХрд░рдг рдХिрдпा। рдЗрд╕ рдХ्рд░рдо рдоें рдХाрд▓ांрддрд░ рдоें рдЧीрддिрдХा, рдоुрдХ्рддिрдХा, рдиाрдЧрд░ी рдЧрдЬрд▓, рддेрд╡рд░ी рдЖрджि рдХрдИ рдиाрдо рдЖрдП рдХिंрддु рдпрд╣ाँ рдХेрд╡рд▓ рдиाрдоों рдХा рд╣ी рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣ुрдЖ, рдкрд░ंрддु рд╢िрд▓्рдк-рд╡िрдзाрди рдоें рдХोрдИ рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рдЕंрддрд░ рд╕्рдеाрдкिрдд рди рд╣ो рд╕рдХा рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣िंрджी рдХे рдПрдХ рд╕े рдПрдХ рдзुрд░ंрдзрд░ рдЧрдЬрд▓рдХाрд░ों рдкрд░ рдЙрд░्рджू рдЙрд╕्рддाрджों рдХी рдирдХрдЪрдв़ी рдЬрд╕ рдХी рддрд╕ рдмрдиी рд░рд╣ी। рдХुрдЫ рдПрдХ рд╣िंрджी рдХрд╡िрдпों рдиे рдЕрдкрдиे рдиाрдо рдХा рдЗрд╕्рд▓ाрдоीрдХрд░рдг рдХрд░рдХे рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдкा рд▓ी рдХिंрддु рдЕрдкрдиे рдоूрд▓ рдиाрдо рдХे рд╕ाрде рдХोрдИ рднी рд╣िंрджी рдХा рдЧрдЬрд▓рдХाрд░ рд╕्рд╡рдпं рдХो рдЧрдЬрд▓рдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рди рдХрд░ рд╕рдХा; рдРрд╕े рдоें рдЧрдЬрд▓ рдХे рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╡ рдЙрд╕ рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдмंрдз рдХे рд╕рдоाрдиांрддрд░ рд╡рд░्рд╖ 2016 рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ुрдИ рд╣िंрджी рдХी рдоौрд▓िрдХ рд╡िрдзा 'рд╕рдЬрд▓' рдиे рдЗрд╕ рдн्рд░рдо рдХो рддोрдб़ा рдХि рдЧрдЬрд▓ рдХे рд▓ाрд╡рдг्рдп рдХो рд╣िंрджी рдоें рд▓ाрдиा рд╕ंрднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдпрд╣ рднी рдз्рдпाрддрд╡्рдп рд╣ै рдХि рдЬрдм рднाрд░рддेंрджु рд╣рд░िрд╢्рдЪंрдж्рд░ рдЬी рдЕрдкрдиे рдпुрдЧ рдоें рдХाрд╡्рдпрднाрд╖ा рдХे рд░ूрдк рдоें рдм्рд░рдЬрднाрд╖ा рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдЦрдб़ी рдмोрд▓ी рд╣िंрджी рдХा рдкрдХ्рд╖ рд░рдЦ рд░рд╣े рдеे, рдЙрд╕ рд╕рдордп рднी рдЕрдиेрдХाрдиेрдХ рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдХा рдпрд╣ी рдордд рдеा рдХि рдЦрдб़ी рдмोрд▓ी рдоें рд╡рд╣ рд▓ाрд╡рдг्рдп рдХрднी рдирд╣ीं рдЖ рд╕рдХрддा рдЬोрдХि рдм्рд░рдЬрднाрд╖ा рдоें рд╣ै рдХिंрддु рдХाрд▓ांрддрд░ рдоें рдпрд╣ рдн्рд░рдо рднी рдЯूрдЯा। рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕рдордп рдоें рдХोрдИ рднी рдРрд╕ा рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рдЫंрдж рдирд╣ीं рдЬो рдЦрдб़ी рдмोрд▓ी рд╣िंрджी рдоें рдЕрдкрдиी рдкूрд░ी рдЧрд░िрдоा рдХे рд╕ाрде рди рдЖрдпा рд╣ो। рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рд╕ुрдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЧीрддрдХाрд░ рд╕्рд╡. рд╢्рд░ी рджेрд╡рд▓ рдЖрд╢ीрд╖ рдЬी рдХा рдПрдХ рдХрд╡िрдд्рдд рдЫंрдж рджृрд╖्рдЯिрдЧрдд рд╣ै-
рдк्рдпाрд░ рдХे рдмिрдиा рднी рдЙрдо्рд░ рдХाрдЯ рд▓ोрдЧे рдоिрдд्рд░ рдХिंрддु,
рдХрд╣ीं рддो рдЕрдзूрд░ी рдЬिंрджрдЧाрдиी рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी।
рдпाрдиी рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी рди рдорди рдоें рдЙрдоंрдЧ рди рддो,
рджेрд╣ рдоें рд╕рдиेрд╣ рдХी рдиिрд╢ाрдиी рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी।
рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी рддो рдмрд╕ рдиाрдо рдХी рдирд╣ीं рддो рдлिрд░,
рдФрд░ рдХिрд╕ рдХाрдо рдХी рдЬрд╡ाрдиी рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी।
рдпाрдиी рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी рдЙрдоंрдЧ рди рддрд░ंрдЧ рди,
рдХрдмीрд░-рд╕ी рдЪрджрд░िрдпा рдкुрд░ाрдиी рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧी।
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЫंрдж рдЦрдб़ी рдмोрд▓ी рд╣िंрджी рдХा рдПрдХ рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ै। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ 'рд╕рдЬрд▓' рд╡िрдзा рдХी рд░рдЪрдиाрдПँ рднी рдЕрдкрдиे рдпौрд╡рди рдХी рдУрд░ рд╢ीрдШ्рд░ाрддिрд╢ीрдШ्рд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ैं। рдЗрд╕ рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдоें рдПрдХ рд╕рдЬрд▓рдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рдк्рд░рдердо рдПрдХрд▓ рдХृрддि 'рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди' рддрдеा рдж्рд╡िрддीрдп рдХृрддि 'рдЬрд▓рддी рд░ेрдд: рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓' рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИ рд╣ैं। рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╡े рд╕рднी рддрдд्рд╡ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рдХाрд░рдг рдирд╡рдЧीрдд рдХी рдЕрдкрдиी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рд╣ै।
рдмीрдЬ рд╢рдм्рдж: рдирд╡ाрдЪाрд░, рддрде्рдпाрди्рд╡ेрд╖рдг, рдк्рд░рддिрд╖्рдаा, рдоौрд▓िрдХ рдЪिंрддрди, рд▓ोрдХाрднिрд╡्рдпрдХ्рддि।
рднूрдоिрдХा: рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдирд╡рдЧीрддрдХाрд░ рд╣ैं। рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ृрдЬिрдд рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡िрдзा рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рддрдд्рд╡ों рдХो рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рдЦोрдЬा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдПрдХ рдХрдЯु рдпрдеाрд░्рде рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рдЬो рд╡्рдпрдХ्рддि рдЬिрд╕ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдоें рдорд╣ाрд░рдд рд░рдЦрддा рд╣ै, рддो рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдЙрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╡िрд╢ेрд╖ рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХाрд░्рдп рдкрд░ рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рдкрд░िрд▓рдХ्рд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХाрд╡्рдпाрдд्рдордХ рд░рдЪрдиा рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рддрдд्рд╡ рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ी рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдоें рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рдк्рд░рдердо рд╕рдЬрд▓ рдХृрддि 'рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди' рддрдеा рдж्рд╡िрддीрдп рд╕рдЬрд▓ рдХृрддि 'рдЬрд▓рддी рд░ेрдд: рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓' рдоें рднी рдирд╡рдЧीрдд рдХे рддрдд्рд╡ рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рд╣ैं।
рдоूрд▓ рд╢ोрдз-рдкрдд्рд░:
рдирд╡рдЧीрдд рдХो рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХे рддाрдд्рдХाрд▓िрдХ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рддрдеा рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдЬрди्рдп рд╕्рдеिрддिрдпों рдХे рдкрд░िрдгाрдо рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдЕрдиेрдХ рдпुрдЧों рддрдеा рдЖंрджोрд▓рдиों рдХी рднांрддि рд╣ी рдирд╡рдЧीрдд рдЕрдкрдиे рдиाрдо рд╕े рд╣ी рдкूрд░ी рдХाрд╡्рдп - рдзाрд░ा рдХे рдоौрд▓िрдХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рдк्рд░рджाрди рдирд╣ीं рдХрд░рддा рдмрд▓्рдХि рд╡рд╣ рддो рдХेрд╡рд▓ рд╕ंрдХेрдд рдоाрдд्рд░ рд╣ी рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдоें рддो рдирд╡рдЧीрдд рдХो рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдЧीрдд рдХे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рд╣ी рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा। рдХ्рдпोंрдХि рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЧीрдд рдоें рд▓рдп рдФрд░ рдЫंрдж рдЙрд╕рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХे рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рддрдд्рд╡ рд╣ैं, рдаीрдХ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдирд╡рдЧीрдд рдоें рднी рдЗрди рджोрдиों рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдЙрддрдиी рд╣ी рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै। рдпрд╣ рдмाрдд рднिрди्рди рд╣ै рдХि рдирд╡рдЧीрдд рд╕ंрдЧीрдд рдХी рд░ूрдв़ рддрдеा рдХрдаोрд░ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдкрд░िрдкाрдЯी рдХे рд╕ाрде рджृрдв़рддा рд╕े рдЖрдмрдж्рдз рдирд╣ीं рд╣ै। рдкрд░ंрддु рдз्рдпाрддрд╡्рдп рддрде्рдп рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рдирд╡рдЧीрдд рдХिрд╕ी рдЕрд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЕрд░्рдерд▓рдп рдоें рдЕрдкрдиा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдк्рд░рдХрдЯ рдирд╣ीं рдХрд░рддा।
рдирд╡рдЧीрдд рдЖрдзुрдиिрдХрддा рддрдеा рдпुрдЧ-рдмोрдз рдХी рдПрдХ рдРрд╕ी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ै рдЬिрд╕े рдпुрдЧीрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдмрдб़ी рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рдФрд░ рд╕рд╣рдЬрддा рд╕े рдкрд╣рдЪाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдк्рд░рддिрд╕्рдеाрдкрди рд╡ рдЙрдд्рдеाрди рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें 'рдкांрдЪ рдЬोрдб़ рдмांрд╕ुрд░ी' рдирд╡рдЧीрдд рд╕ंрдХрд▓рди рдХे рд╕ंрдкाрджрдХ рдЪंрдж्рд░рджेрд╡ рд╕िंрд╣ рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - "рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХे рд╕рдорд░्рдердХों рдиे рдЧीрдд рдкрд░ рдЗрд╕рд▓िрдП рднी рдмाрд░-рдмाрд░ рдЖрдХ्рд░рдордг рдХрд░ рдЙрд╕े рдкुрд░ाрдиा, рдШिрд╕ा-рдкिрдЯा рдФрд░ рдкिрдЫрдб़ा рдХрд╣ा, рддाрдХि рд╣िंрджी рдХрд╡िрддा рдХो рдирдИ рджृрд╖्рдЯि рджे рд╕рдХें; рдЬो рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЪेрддрдиा рдХो рдЖрдд्рдорд╕ाрдд рдХрд░ рд╕рдХे, рддाрдХि рдЫंрдж, рд▓рдп, рдЧेрдпрддा, рд░ाрдЧाрдд्рдордХрддा рд╕े рдХрд╡िрддा рдХो рдоुрдХ्рддि рджिрд▓ा рд╕рдХें, рдЬिрд╕рд╕े рд╡рд╣ рдЖрдзुрдиिрдХ рдЬीрд╡рди-рдмोрдз рдХो рдпрдеाрд░्рде рд░ूрдк рдоें рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХी рд╢рдХ्рддि рд╕े рднрд░рдкूрд░ рд╣ो рдЙрдаे। рдЖрдзुрдиिрдХ рдпुрдЧрдмोрдз рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि, рдЕрдиाрд╕्рдеा, рдХुंрдаा, рдкрд░ाрдЬрдп, рд╡िрдШрдЯрди рдХा рдк्рд░рдХрдЯीрдХрд░рдг рдЧीрдд рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ंрднрд╡ рд╣ो рд╕рдХेрдЧा"-1 рдпрд╣ाँ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╢рдм्рджों рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рднрд▓े рд╣ी рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХे рд╕рдорд░्рдердХ рдпрд╣ рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि рдЧीрдд рдоें рд╡рд╣ рдХ्рд╖рдорддा рдирд╣ीं рдЬो рдирдИ рдХрд╡िрддा рдоें рд╣ै, рдХिंрддु рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдоें рдЧीрдд рдЙрди рд╕рднी рддрде्рдпों рдХो рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЬिрдирдХे рд▓िрдП рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдирдИ рдХрд╡िрддा рдЬैрд╕ी рд╡िрдзा рд╡िрд╢ेрд╖ рдХो рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै।
рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдЙрджрдп рдХी рд╕ंрднाрд╡िрдд рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕ुрдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╕рдоाрд▓ोрдЪрдХ рдЖрдЪाрд░्рдп рд╢्рд░ी рдирд░ेрд╢ рд╢ाрдг्рдбिрд▓्рдп рдЬी рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - "рдХрд╡िрддा рдоें рдЬैрд╕े рдорд╣ाрдХрд╡ि рдиिрд░ाрд▓ा рдиे рдЫंрдж рдХो рддोрдб़ा рдФрд░ рдПрдХ рдирдП рдЫंрдж рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдХी - 'рдоुрдХ्рдд рдЫंрдж', рдпे рдХрджाрдкि 'рдЫंрдж рдоुрдХ्рдд' рдирд╣ीं рдеा, рдЬैрд╕ा рдХि рдХुрдЫ рдХрд╡िрдпों рдиे рдЙрд╕े рдмрдиा рджिрдпा। рдаीрдХ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ 'рдирд╡рдЧीрдд' рдХी рд╡िрдзा рд╕ाрдордиे рдЖрдИ। рдЗрд╕рдоें рдирдП-рдирдП рд╡िрдорд░्рд╢ों, рдирдП-рдирдП рдк्рд░рддीрдХों, рдирдП-рдирдП рдмिंрдм-рд╡िрдзाрдиों рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рдФрд░ рдЙрдирдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣ुрдЖ। рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рдЧीрддों рдоें рдЕрдзिрдХрддрд░ рдк्рд░ेрдо рдЧीрдд рдФрд░ рд╢ृंрдЧाрд░ рдЧीрдд рд░рдЪे рдЬाрддे рдеे, рдЬिрдирдоें рд╕ौंрджрд░्рдп, рдЕрд▓ंрдХाрд░, рдЫाрдпाрд╡ाрдж рдЖрджि-рдЖрджि рдХा рдмोрд▓рдмाрд▓ा рдеा। рдЗрд╕ी рдХे рд╕рдоाрдиांрддрд░ (рд╡िрд░ोрдз рдоें рдирд╣ीं) рдирд╡рдЧीрдд рд╡िрдзा рдХा рдк्рд░ाрджुрд░्рднाрд╡ рд╣ुрдЖ। рдирд╡рдЧीрдд рдоें рдпрдеाрд░्рде, рд╕ाрдоाрдЬिрдХрддा, рд╡िрдЪाрд░ рдФрд░ рд╕рдорд╖्рдЯिрд╡ाрдж рдХो рддрд░рдЬ़ीрд╣ рджी рдЧрдИ। рднाрд╡ рдФрд░ рд╡िрдЪाрд░ों рдХा рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп рдкैрджा рдХिрдпा рдЧрдпा"-2 рдпрд╣ाँ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЖрд╢рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि 'рдирд╡рдЧीрдд' рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдоें рдЧीрдд рдХा рд╣ी рд╡िрдХрд╕िрдд рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै рдЬिрд╕рдиे рдЕрдкрдиे рднीрддрд░ рдЙрди рд╕рднी рдорд╣рдиीрдп рддрде्рдпों рдХो рд╕рдоाрд╣िрдд рдХिрдпा, рдЬिрдирдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХो рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕рдоाрдЬ рдХी рдоूрд▓рднूрдд рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХे рд▓िрдП рдЙрдкрдпोрдЧी рд╕िрдж्рдз рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХे। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ 'рдирд╡рдЧीрдд' рдПрдХ рдРрд╕े рд╡िрдХрд▓्рдк рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ाрдордиे рдЖрдпा, рдЬो рдЧीрдд рдХी рдЙрдкाрджेрдпрддा рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬрдЧрдд् рдоें рдЕрдкрдиी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдХी рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдпрддा рдХा рд╕ाрдзрди рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдЖ।
'рдирд╡рдЧीрдд рдПрдХाрджрд╢' рдиाрдордХ рдХृрддि рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдирд╡рдЧीрддрдХाрд░ों рдоें рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдХ्рд░рдо рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдЬрдЧрджीрд╢ рд╢्рд░ीрд╡ाрд╕्рддрд╡ рдЬी рдХे рд╡рдХ्рддрд╡्рдп рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि,"рдирд╡рдЧीрдд рднीрдб़ рднрд░े рд╕ूрдиेрдкрди рдХी рдИрдоाрдирджाрд░ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣ै। рд╡рд╣ рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рдкंрдЦ рд▓рдЧाрдХрд░ рд╣рд╡ा рдоें рдирд╣ीं рдЙрдб़ाрддा, рд╡рд╣ рдзूрдк рддрдкी рдиंрдЧी рдЪрдЯ्рдЯाрдиों рдкрд░ рдиंрдЧे рдкांрд╡ рдЪрд▓рддा рд╣ै। рдоाрдЯी рдХी рдЧंрдз, рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдкрд░िрд╡ेрд╢, рдЦрдкрд░ैрд▓ों рд╕े рдиिрдХрд▓рддा рдзुрдЖं, рдмाрджрд▓ों рдХी рдкрд░рдЫाрдЗрдпां, рдоौрд╕рдо рдХे рдмрджрд▓рддे рд░ंрдЧ, рдорд╣ाрдирдЧрд░ों рдХा рд╕ंрдд्рд░ाрд╕ рд╡ рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं рдиे рдирдП рдЫंрджों, рдирдП рдк्рд░рддीрдХों рд╡ рдмिंрдмों рд╕े рдирд╡рдЧीрдд рдХो рдирд╡рдЪेрддрдиा рд╕े рд╕ंрд╡ाрд░рдХрд░, рдЧीрддों рдХी рдзाрд░ा рдХो рдорди рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдоें рдЕрдкрдиी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рдЕрджा рдХी рд╣ै। рдмрджрд▓рддे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдоें рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдоूрд▓्рдпों рдХो рднाрд╖ा рдХी рд░ोрдЪрдХрддा рд╕े рд╕ंрдЬोрдпा рд╡ рд╕ंрд╡ाрд░ा рд╣ै।
рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╢िрд▓्рдк рдоें рдЬрд╣ाँ рдмिंрдм рд╡ рдк्рд░рддीрдХों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै рдФрд░ рдЬिрдирдоें рдЕंрддрд░्рд╡рд░्рдд्рддी рд▓рдп рдХा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рд╣ै, рдЙрди рдЧीрддों рдоें рд╣ी рд╕рд╢рдХ्рдд рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░рд╕्рдлुрдЯिрдд рд╣ोрддी рд╣ै।"-3 рдЕрд░्рдеाрдд् рдЧीрдд рдЬрдм рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рд╡ рд╕рдоाрдЬ рдХी рдоूрд▓рднूрдд рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдХे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рдЦрдб़ा рд╣ोрдХрд░ рдЕрдкрдиी рдмाрдд рдЕрдкрдиे рдирд╡ीрдирддрдо рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддा рд╣ै, рддो рд╡рд╣ рдирд╡рдЧीрдд рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕ंрджрд░्рдн рдХो рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдпिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдбॉ. рд╢ंрднुрдиाрде рд╕िंрд╣ рдЬी 'рдирд╡рдЧीрдд рдЕрд░्рдж्рдзрд╢рддी' рдиाрдордХ рдирд╡рдЧीрдд рд╕ंрдХрд▓рди рдХी рднूрдоिрдХा рдоें "рдирд╡рдЧीрдд рд╡िрдХाрд╕ рдпाрдд्рд░ा" рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдоें рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - "рдирд╡рдЧीрдд рдХिрд╕ी рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрдиुрд╡ाрдж рд╣ै рдпा рдХि рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХे рдХिрд╕ी рдХाрд╡्рдпांрджोрд▓рди рдпा рдХाрд╡्рдп рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХा рдЕрдиुрдХрд░рдг рд╣ै, рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдоाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा। рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдирд╡рдЧीрдд рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХी рддрд░рд╣ рдкрд╢्рдЪिрдо рд╕े рдЖрдпाрддिрдд рдХाрд╡्рдп рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдирд╣ीं рд╣ै, рди рддो рд╡рд╣ рд╣िंрджी рдХी рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХे рд╡рдЬрди рдкрд░ рдЧрдв़ा рд╣ुрдЖ рд╢рдм्рдж рд╣ै। рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХे рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╕े рдмрд╣ुрдд рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдирдП рдвंрдЧ рд╕े рдЧीрддों рдХी рд░рдЪрдиा рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╣ो рдЧрдИ рдеी, рдЙрд╕рдХा рдиाрдордХрд░рдг 'рдирд╡рдЧीрдд' рднрд▓े рд╣ी рдмाрдж рдоें рд╣ुрдЖ।
рдирд╡рдЧीрдд рднाрд░рддेंрджु рдпुрдЧ рд╕े рдЪрд▓ी рдЖрддी рдЙрд╕ рдЧीрдд рдкрд░ंрдкрд░ा рдХी рд╕ंрдЬ्рдЮा рд╣ै, рдЬो рдк्рд░ाрд░ंрдн рд╕े рд╣ी рд▓ोрдХ рдЬीрд╡рди рд╕े рд╕ंрдкृрдХ्рдд рдеी рдФрд░ рдпुрдЧीрдирдмोрдз рд╕े рдЙрдд्рддрд░ोрдд्рддрд░ рдкрд░िрдкुрд╖्рдЯ рд╣ोрддी рд░рд╣ी।"-4 рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдирд╡рдЧीрдд рд╕рдордп рдХी рдзाрд░ा рдоें рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдЧीрдд рдХा рдирдпा рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ै, рдЬो рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕рдордп рдХी рдоांрдЧ рдХो рдкूрд░ा рдХрд░рдиे рдоें рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╕рдорд░्рде, рд╕рдХ्рд╖рдо рддрдеा рд╕рд╢рдХ्рдд рд╣ै।
рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдЖрдЪाрд░्рдпों рдХे рдоंрддрд╡्рдпों рдХी рд╡िрд╡ेрдЪрдиा рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЧीрдд рдХा рд╡рд╣ рдирд╡ीрдирддрдо рд╕्рд╡рд░ूрдк рдирд╡рдЧीрдд рд╣ै, рдЬो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рдпрдеाрд░्рде, рдоाрдирд╡ीрдп рдоूрд▓्рдпों рд╡ рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╡ैрдЪाрд░िрдХी, рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдЪिंрддрди, рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╕рд░ोрдХाрд░, рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рдк्рд░ोрди्рдирддि, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдХृрддिрдпों рд╡ рд╡िрд╕ंрдЧрддिрдпों рдЖрджि рдХो рдирд╡ीрди рдмिंрдмों рд╡ рдк्рд░рддीрдХों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдирд╡ीрди рд╢िрд▓्рдк рд╡ рд▓рдпाрдд्рдордХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЗрд╕ рд╕ंрдкूрд░्рдг рдЕрд╡рд▓ोрдХрди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдорд╣рдиीрдп рддрдд्рд╡ों рдХे рд░ूрдк рдоें рдирд╡ीрди рдмिंрдм, рдирд╡ीрди рдк्рд░рддीрдХ, рдирд╡ीрди рд╡ैрдЪाрд░िрдХी, рдирд╡ीрди рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЪिंрддрди, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдХृрддिрдпों рддрдеा рд╡िрдбंрдмрдиाрдУं рдХा рдпрдеाрд░्рде рдЪिрдд्рд░рдг рдЖрджि рдХो рдк्рд░рдоुрдЦрддा рд╕े рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕ рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдпрджि рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдХा рдоूрд▓्рдпांрдХрди рдХिрдпा рдЬाрдП рддो рдЙрдирдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдпे рд╕рднी рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рддрдд्рд╡ рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рдЦोрдЬे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рд╕рдЬрд▓ рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдЕрдкрдиी рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдХृрддि "рддीрд╕рд░ी рдЖँрдЦ рдФрд░ рд╕рдЬрд▓" рдоें рдпुрд╡ा рдХрд╡ि рдПрд╡ं рд╕ुрдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╕ाрд╣िрдд्рдпाрд▓ोрдЪрдХ рдХृрд╖्рдг рдХुрдоाрд░ 'рдХрдирдХ' рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - "рд╕рдЬрд▓ рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдЧीрддिрдХाрд╡्рдп-рдзाрд░ा рдХी рдирд╡ीрди рд╡िрдзा рд╣ै, рдЬोрдХि рдЙрд░्рджू рдХी рдЧрдЬрд▓ рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рдХрд╣ी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै; рдЙрд░्рджू рдЧрдЬрд▓ рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдпा рдЙрд╕рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдирд╣ीं। рдЗрд╕ рд╡िрдзा рдХे рдк्рд░рд╕्рддोрддा рдЖрдЪाрд░्рдп рдбॉ. рдЕрдиिрд▓ рдЧрд╣рд▓ोрдд рд╣ैं। рд╡े рдПрдХ рд╡्рд╣ाрдЯ्рд╕рдПрдк рдЧ्рд░ुрдк рдкрд░ рдеे, рдЬिрд╕рдХा рдиाрдо рдеा, 'рдЧ़рдЬ़рд▓ рд╣ै рдЬ़िंрджрдЧी'। рдЙрд╕ рдЧ्рд░ुрдк рдкрд░ рд▓ोрдЧ рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рд╕рдоाрди рд╣ी рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд░рдЪрдиाрдПँ рдХрд░рддे рдеे। рдХुрдЫ рдЧ़рдЬ़рд▓ें рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рд╡्рдпाрдХрд░рдг рддрдеा рдоाрдирдХों рдкрд░ рдЦрдб़ी рдЙрддрд░рддी рдеीं; рдмрд╕ рдЙрдирдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдпрд╣ рд╣ोрддी рдеी рдХि рд╡े рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рдеी, рд╢ेрд╖ рд░рдЪрдиाрдПँ рд╡े рдеीं, рдЬिрди्рд╣ें 'рдкूрд░्рдгिрдХा' рдХрд╣ा рдЬाрдиा рд╣ी рдЙрдЪिрдд рдФрд░ рд╕рдоीрдЪीрди рд╣ै। рдЧрд╣рд▓ोрдд рдЬी рдХो рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рд╡्рдпाрдХрд░рдг рдХा рдЕрдЪ्рдЫा рдЬ्рдЮाрди рдеा рдФрд░ рдЙрдирдХे рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдоें рд▓िрдЦी рд╣ुрдИ рд╢ुрдж्рдз рдЙрд░्рджू рдЧ़рдЬ़рд▓ों рдХे рджो рд╕ंрдХрд▓рди рднी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЪुрдХे рдеे। рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рдЬ्рдЮाрддा рд╡िрдж्рд╡ाрди рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЧрд╣рд▓ोрдд рдЬी рдХा рдЙрд╕ рд╕рдоूрд╣ рдХे рд╕рднी рд╕рджрд╕्рдпों рдкрд░ рдЕрдЪ्рдЫा-рдЦाрд╕ा рдк्рд░рднाрд╡ рднी рдеा। рдЕрдЧрд╕्рдд 2016 рдоें рдПрдХ рджिрди рдЙрд╕ рд╕рдоूрд╣ рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рдХिрд╕ी рдиे 'рд╣िंрджी рджिрд╡рд╕' рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдЫेрдб़ рджी, рддो рдЙрд╕ рд╕рдоूрд╣ рдХे рдЕрди्рдп рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдиे рднी рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рд╕े рдЙрд╕ рдЪрд░्рдЪा рдоें рднाрдЧ рд▓िрдпा рдФрд░ рдЪрд░्рдЪा рдмрдв़рддे рд╣ुрдП рдЧ़рдЬ़рд▓ рддрдХ рдЖ рдкрд╣ुँрдЪी। рдбॉ. рдЕрдиिрд▓ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдиे рддрднी рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд░рдЦा рдХि рдХ्рдпों рди рд╣рдо рд╣िंрджी рдоें рдХिрд╕ी рдРрд╕ी рд╡िрдзा рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░ें, рдЬो рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рд╕рдордХрдХ्рд╖ рд╣ो, рдЙрд╕рдХा рдЕрдкрдиा рд╡्рдпाрдХрд░рдг, рд╢िрд▓्рдк, рднाрд╖ा рдФрд░ рд╡िрдзाрди рд╣ो; рдЬोрдХि рд╣िंрджी рдХрд╡िрдпों рдХो рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╕े рдмрдЪा рд╕рдХे, рд╕ाрде рд╣ी рдЕрдкрдиी рдоौрд▓िрдХрддा рдХे рд▓िрдП рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬрдЧрдд् рдоें рд╕рдо्рдоाрдирдЬрдирдХ рд╕्рдеाрди рднी рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХे। рдЧрд╣рд▓ोрдд рдЬी рдХे рдЗрд╕ рд╡िрдЪाрд░ рдиे рд╣िंрджी рдХे рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдФрд░ рдХрд╡िрдпों рддрдеा рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХों рдоें рдПрдХ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдКрд░्рдЬा рдХा рд╕ंрдЪाрд░ рдХिрдпा, рд╕ाрде рд╣ी рд╕рдмрдХी рдиिрдЧाрд╣ें рдЙрди्рд╣ीं рдкрд░ рдЖрдХрд░ рдЯिрдХीं। рдПрдХ рджिрди, рджो рджिрди рдпा рдлिрд░ рдЪाрд░-рдЫ: рджिрди рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдкूрд░े рдПрдХ рдоाрд╣ рддрдХ рд╡िрдЪाрд░-рдоंрдерди рдЪрд▓ा। рдПрдХ рдоाрд╣ рдХे рд╕рдШрди рд╡िрдЪाрд░-рдоंрдерди рдХे рдЙрдкрд░ांрдд рд╕рд╣рдорддि рдмрдиी 'рд╕рдЬрд▓' рд╡िрдзा рдХे рдиाрдо рдкрд░ рддрдеा 'рд╕рдЬрд▓' рдХे рдЕंрдЧ-рдЙрдкांрдЧों рдХे рд╣िंрджी рдиाрдо рдкрд░ рд╕рд░्рд╡рд╕рдо्рдорддि рд╕े рдиिрд░्рдгрдп рд▓िрдпा рдЧрдпा। 'рд╕рдЬрд▓' рдХी рднाрд╖ा, рд╡्рдпाрдХрд░рдг рдФрд░ рд╢िрд▓्рдк рдХे рдоाрдирдХ рднी рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХिрдП рдЧрдП। рдЙрд╕рдХे рдЙрдкрд░ांрдд 5 рд╕िрддंрдмрд░ 2016 рдХो рдЙрд╕ рдЧ्рд░ुрдк рдкрд░ 'рд╕рдЬрд▓' рд╡िрдзा рдХे рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдкрджाрд░्рдкрдг рдХी рдШोрд╖рдгा рдХी рдЧрдИ рдФрд░ рдЧ्рд░ुрдк рдХा рдиाрдо рдмрджрд▓рдХрд░ 'рд╕рдЬрд▓ рд╕рд░्рдЬрдиा' рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। 'рд╕рдЬрд▓' рд╡िрдзा рдХे рдЙрдж्рднрд╡ рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдбॉ. рдорд╣ेрд╢ рджिрд╡ाрдХрд░ 'рдбी.рд▓ीрдЯ.' рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - рдбॉ. рдЕрдиिрд▓ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдЬी рдХे рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╡ाрджी рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг, рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдирдХे рд╕рдорд░्рдкрдг рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдирдХी рд╕ुрдиिрд╖्рдаु рдк्рд░рдЬ्рдЮा рдиे 'рд╕рдЬрд▓' рдЬैрд╕ी рд╣िंрджी рдЧीрддिрдХाрд╡्рдп рдХी рдЗрд╕ рдирдИ рд╡िрдзा рдХो рд╕ंрдЬ्рдЮाрдиिрдд рдХिрдпा। рдЕрдкрдиी рдЗрд╕ рд╢ाрд╢्рд╡рдд рд╕ंрдХрд▓्рдкрдиा рдХे рдоूрд▓ рдоें рдбॉ. рдЕрдиिрд▓ рдЧрд╣рд▓ोрдд рдиे 'рд╕рдЬрд▓' рдХे рд░ूрдк-рдмंрдз рдХो рд▓ेрдХрд░ рднाрд╖ा рдФрд░ рд╢िрд▓्рдк рдХे рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдирд╡ीрди рдоौрд▓िрдХ рдк्рд░рд╕्рдеाрдкрдиाрдПँ рдХीं рд╣ैं। рд╕рдЬрд▓ рдХो рд╡िрд╢ुрдж्рдз рд░ूрдк рд╕े рд╣िंрджी рдХाрд╡्рдп рдХी рд╡िрдзा рдоाрдирддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕े рджोрд╣ा рдФрд░ рдоुрдХ्рддрдХ рдХी рд╕рд╣рдЧोрдд्рд░ी рдмрддाрдпा рд╣ै, рд╕ाрде рд╣ी рд╣िंрджी рдХी рдирдИ рдХрд╡िрддा рдФрд░ рдирд╡рдЧीрдд рдХी рднांрддि рд╣ी рдЗрд╕े рднी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рд╡िрдзा рдоाрдиा рд╣ै।"-5 рдЗрд╕ рд▓ेрдЦांрд╢ рдоें 'рдкूрд░्рдгिрдХा' рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдЙрд╕े рд╕рдордЭрдиा рднी рдкрд░рдо рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдПрдХ рдмрдб़ा рдк्рд░рд╢्рди рдпрд╣ рдЙрдаा рдХि рдЬो рд░рдЪрдиाрдПँ рдЙрд░्рджू рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рдоाрдирдХों рдкрд░ рдЦрд░ी рдЙрддрд░рддी рд╣ैं рд╡े рддो рдЙрд░्рджू рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХрд╣рд▓ाрдПंрдЧी рдФрд░ рдЬो рд╕рдЬрд▓ рдХे рдоाрдирдХों рдкрд░ рдЦрд░ी рдЙрддрд░рддी рд╣ैं рд╡े рд╕рдЬрд▓; рдХिंрддु рдЗрд╕ рдкूрд░े рдХाрд▓рдЦंрдб рдоें рдЗрди рджोрдиों рдХे рдЧुрдгों рдХो рд▓िрдП рд╣ुрдП рдЬो рд░рдЪрдиाрдПँ рд╣ुрдИं рдЙрди्рд╣ें рдХ्рдпा рдоाрдиा рдЬाрдП? рдпा рдлिрд░ рдРрд╕ी рд░рдЪрдиाрдПँ рдЬो рдЧрдЬрд▓ рдФрд░ рд╕рдЬрд▓ рджोрдиों рдХे рдЧुрдгों рд╕े рдпुрдХ्рдд рд╣ोंрдЧी, рд╡े рдХ्рдпा рдХрд╣рд▓ाрдПंрдЧी? рддो рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рди рдХे рд╕рд╣рдЬ рдЙрдд्рддрд░ рдХी рдЦोрдЬ рдбॉ. рд╕рд▓рдлрдиाрде рдпाрджрд╡ 'рдк्рд░ेрдо' рдЬी рдиे рдХी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рдЬो рд░рдЪрдиाрдПँ рди рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдЧ़рдЬ़рд▓ рд╣ैं рдФрд░ рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╕рдЬрд▓, рдХिंрддु рд╡े рдХाрд╡्рдпрдордп рдПрд╡ं рд╕्рд╡рдпं рдоें рдкूрд░्рдг рд░рдЪрдиाрдПँ рддो рд╣ैं рд╣ी; рдЕрддः рдЙрди्рд╣ें 'рдкूрд░्рдгिрдХा' рдХрд╣ा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдбॉ. рд╕рд▓рдлрдиाрде рдпाрджрд╡ 'рдк्рд░ेрдо' рдЬी рдХा рдпрд╣ рдХрдерди рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी рдЙрдЪिрдд рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рд╣िंрджी рдЧ़рдЬ़рд▓, рдЧीрддिрдХा, рдоुрдХ्рддिрдХा, рддेрд░ी, рдиाрдЧрд░ी рдЧрдЬрд▓ рдЖрджि рдЕрдиेрдХ рдиाрдо рджिрдП рдЧрдП рдХिंрддु рдЙрдирдХा рдХोрдИ рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рд╡्рдпाрдХрд░рдг рди рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ें рд╡िрдзा рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЬाрдиा рд╕ंрднрд╡ рди рд╣ो рд╕рдХा। рдЕрддः 'рдЗрди рд░рдЪрдиाрдУं рдХे рд▓िрдП 'рдкूрд░्рдгिрдХा' рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдЕрдзिрдХ рд╕рдоीрдЪीрди рд╣ै। рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд╡िрд╡рд░рдг рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि 'рд╕рдЬрд▓' рд╣िंрджी рдЧीрддिрдХाрд╡्рдп рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рдПрдХ рдРрд╕ी рдирд╡ीрди рд╡िрдзा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рд╡िрдХाрд╕ рд╣िंрджी рдХे рдж्рд╡िрдкंрдХ्рддिрдХ рдкाрд░ंрдкрд░िрдХ рдЫंрджों рд╕े рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕ рд╡िрдзा рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдХा рдоूрд▓ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣िंрджी рдХрд╡िрдпों рдХो рдЙрд░्рджू рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓рдиे рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╣िंрджी рдоें рдЙрд░्рджू рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХे рд╕рдоाрдиांрддрд░ рдПрдХ рдРрд╕ी рд╡िрдзा рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХрд░рдиा рд╣ै, рдЬो рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рд▓िрдкि рдХे рдоाрдирдХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдХрд░े рдФрд░ рд╣िंрджी рднाрд╖ा рдХे рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕े рдкाрдардХ рдХो рд╡рд╣ी рдЖрдиंрдж рдк्рд░рджाрди рдХрд░े, рдЬिрд╕рдХी рдЦोрдЬ рдоें рд╡рд╣ рдЙрд░्рджू рдЧ़рдЬ़рд▓ рдХी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдпрд╣ рдмाрдд рднी рд╕рдордЭ рд▓ेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि 'рд╕рдЬрд▓' рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдпрд╣ рдирд╣ीं рдХि рдЙрд░्рджू рдпा рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рднाрд╖ा рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдЬाрдП, рдЕрдкिрддु рд╣िंрджी рднाрд╖ा рдХी рдоौрд▓िрдХрддा рдХो рд╕ंрд░рдХ्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд╕рдж्рдк्рд░рдпाрд╕ рдХा рдиाрдо рд╣ी 'рд╕рдЬрд▓' рд╣ै। рдЕрд░्рдеाрдд 'рд╕рдЬрд▓' рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдпрд╣ рдХрд╣рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि 'рд╕рдЬрд▓' рдоें рдЙрд░्рджू рдЕрдерд╡ा рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╢рдм्рджों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рд╡рд░्рдЬिрдд рдХрд░ рджेрдиा рд╣ी рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ै, рдЕрдкिрддु рдпрд╣ рдиिрд╡ेрджрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рд╣िंрджी рд╢рдм्рджрдХोрд╢ рдоें рдЖрдкрдХे рднाрд╡ों рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рдиे рд╣ेрддु рд╕рдЯीрдХ рд╢рдм्рджों рдХा рдЕрднाрд╡ рди рд╣ो рддрдм рддрдХ рдЖрдк рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рднाрд╖ा рдХे рд╢рдм्рджों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕ाрдпाрд╕ рдХрджाрдкि рди рдХрд░ें। рдЕрд░्рдеाрдд् 'рд╕рдЬрд▓' рдоें рд╣िंрджी рднाрд╖ा рдХे рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░्рдпрддा рдк्рд░рджाрди рдХी рдЧрдИ рд╣ै, рдХिंрддु рдЕрдиाрд╡рд╢्рдпрдХ рд░ूрдк рд╕े рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рднाрд╖ा рдХे рд╢рдм्рджों рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдХी рд╡рд░्рдЬрдиा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि 'рд╕рдЬрд▓' рд╡िрдзा рд╣िंрджी рднाрд╖ा рддрдеा рд╡्рдпाрдХрд░рдг рджोрдиों рдХी рд╕ंрдкोрд╖рдХ рд╣ै।
рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдЙрди рд╕рдЬрд▓рдХाрд░ों рдоें рд╕े рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рдПрдХрд▓ рд╕рдЬрд▓-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдП। рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХे рдЕрдм рддрдХ рджो рд╕рдЬрд▓-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं, 1- рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди, 2- рдЬрд▓рддी рд░ेрдд: рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓। рдЗрди рдХृрддिрдпों рдоें рд╕े 'рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди' рдХृрддि рдХो рд╕рдЬрд▓ рд╡िрдзा рдХे рдк्рд░рдердо рдПрдХрд▓ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा। рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╡े рд╕рднी рддрдд्рд╡ рд╡िрд░ाрдЬрдоाрди рд╣ैं, рдЬो рдирд╡рдЧीрдд рд╡िрдзा рдХे рдоूрд▓ рддрдд्рд╡ рд╣ैं। рдЗрди рддрдд्рд╡ों рдХो рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдЕрдиेрдХ рд╕्рдерд▓ों рдкрд░ рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдирд╡рдЧीрдд рдХा рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рдоुрдЦ рддрдд्рд╡ рд╣ै, рдпрдеाрд░्рде рдЪिрдд्рд░рдг। рдЗрд╕ рдмिंрджु рдкрд░ рд╡िрдорд░्рд╢ рдХрд░рдиे рд╕े рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЬिрд╕ рдЖрджрд░्рд╢рд╡ाрдж рдХो рдЪिрдд्рд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै, рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдоें рдзрд░ाрддрд▓ рдкрд░ рд╡ैрд╕ा рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕्рд╡рд░ूрдк рд╣ोрддा рдирд╣ीं рд╣ै; рдпाрдиी рдХि рдзрд░ाрддрд▓ рдХा рдпрдеाрд░्рде рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдХрд▓्рдкिрдд рдЖрджрд░्рд╢рд╡ाрдж рд╕े рднिрди्рди рдкाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬोрдХि рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рддрдеा рдирдХाрд░ाрдд्рдордХ рджोрдиों рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рд╣ै рдХिंрддु рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╡्рдпाрдк्рдд рд╡िрдХृрддिрдпां рдЗрддрдиी рдЕрдзिрдХ рд╣ैं рдХि рдпрд╣ाँ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдпрдеाрд░्рде рдХी рдоाрдд्рд░ा рдирдЧрдг्рдп-рд╕ी рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддी рд╣ै।рдЗрд╕ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдпрдеाрд░्рде рдХो рдирд╡рдЧीрддों рдХे рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрдд्рд╡ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдпрджि рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдХो рджेрдЦा рдЬाрдп рддो рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрдЧा рдХि рдЗрди рд╕рдЬрд▓ों рдоें рд╕рдЬрд▓рдХाрд░ рдиे рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдпрдеाрд░्рде рдХो рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕्рдеाрди рдк्рд░рджाрди рдХिрдпा рд╣ै। рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рдПрдХ рд╕рдЬрд▓ рдХे рдХुрдЫ рдкрджिрдХ рджृрд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ैं-
рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдХिрд░рджाрд░ рдХी рдмाрддें।
рдордд рд╕ोрдЪो рдмेрдХाрд░ рдХी рдмाрддें।।
рд╣рдд्рдпा, рдЪोрд░ी, рд▓ूрдЯ, рдЕрдкрд╣рд░рдг।
рд░ोрдЬ рдпрд╣ी рдЕрдЦрдмाрд░ рдХी рдмाрддें।।
рдЪाрд░ा, рдЪीрдиी, рдХोрд▓ рдШोрдЯाрд▓े।
рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ी рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдмाрддें।।"-6
рдпрд╣ाँ рд╕рдЬрд▓рдХाрд░ рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं рдФрд░ рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдХे рдмिрдЧрдб़рддे рд╕्рд╡рд░ूрдк рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рднोंрдб़े рдпрдеाрд░्рде рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╕्рд╡рд░ рджेрддा рд╣ुрдЖ рджृрд╖्рдЯिрдЧрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдиि:рд╕ंрджेрд╣ рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕рдордп рдоें рдоाрдирд╡ рдоूрд▓्рдпों рдХा рд╣्рд░ाрд╕ рдЗрд╕ рдХрджрд░ рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рдкрд░ рднी рднрд░ोрд╕ा рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा। рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рд╕рдЬрд▓рдХाрд░ рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдХिрд░рджाрд░ рдпाрдиी рдХि рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рдЙрд╕рдХे рдЖрдЪрд░рдг рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рддрдХ рдмेрдоाрдиी рд▓рдЧрдиे рд▓рдЧी рд╣ै। рд╕рдЪ рддो рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рдмाрддें рдХрд░рдиा рднी рдЕрдм рдоाрдд्рд░ рд╕рдордп рдХी рдмрд░्рдмाрджी рд╣ी рд╣ै। рдЬрд╣ाँ рдЧांрд╡ рдХे рдк्рд░рдзाрди рд╕े рд▓ेрдХрд░ рджेрд╢ рдХे рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдкрджों рддрдХ рдХे рд╕рднी рдЖрд▓ा рдЕрдзिрдХाрд░ी, рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдФрд░ рдЬрди рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдкрд╣рд▓े рдЕрдкрдиा рдХрдоीрд╢рди рддрдп рдХрд░рддे рд╣ैं рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рд╣ी рдлाрдЗрд▓ рд╕ाрдЗрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдк्рд░рдзाрди рдФрд░ рдк्рд░рдзाрдиाрдЪाрд░्рдп рдоिрд▓рдХрд░ рдоिрдб-рдбे-рдоीрд▓ рдЦा рдЬाрддे рд╣ैं, рдЖंрдЧрдирд╡ाрдб़ी рдХी рдкंрдЬीрд░ी рднैंрд╕ों рдХे рд▓िрдП рдмेрдЪ рджी рдЬाрддी рд╣ै, рд╕рднाрд╕рдж рдФрд░ рдкाрд░्рд╖рдж рдЧрд▓ी-рдЦрдбंрдЬे рдЦा рдЬाрддे рд╣ैं, рдорд╣ाрдкौрд░ рдиाрд▓े-рдиाрд▓िрдпां рдЦा рдЬाрддा рд╣ै, рд╡िрдзाрдпрдХ-рд╕ांрд╕рдж рд╣ाрдИ-рд╡े рдЦा рдЬाрддे рд╣ैं। рдк्рд░ाрдЪाрд░्рдп рдкांрдЪ рд░ुрдкрдпे рдХी рдХांрдЪ рдХी рдкрд░рдЦрдирд▓ी рдХो рдкांрдЪ рд╕ौ рд░ुрдкрдпे рдоें рдЦрд░ीрджрдХрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХी рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдЦा рдЬाрддे рд╣ै рдФрд░ рдлिрд░ рднी рдЬो рдХुрдЫ рдмрдЪ рднी рдЬाрддा рд╣ै рдЙрд╕े рд╕рд░рдХाрд░ी рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдиाрдордХ рджीрдордХ рдЪुрди рд▓ेрддी рд╣ै। рд╡рд░्рддрдоाрди рдХे рдЗрд╕ी рдпрдеाрд░्рде рдХो рд╕рдЬрд▓рдХाрд░ рдиे рдмрдб़े рд╕рд╣рдЬ рдв़ंрдЧ рд╕े рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдЖрдЬ рдХा рдоीрдбिрдпा рднी рдмрд╕ рдЙрддрдиा рд╣ी рдЫाрдкрддा рд╣ै, рдЬिрддрдиा рдХि рдЙрд╕рдХे рд╕्рд╡рдпं рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХे рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╣ो। рдЗрд╕ी рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рдоें рдПрдХ рдкрджिрдХ рдФрд░ рджेрдЦें-
"рдмрдЪрдкрди рдв़рд▓ा рдмुрдв़ाрдкे рдоें।
рдЦोрдИ рдХिрдзрд░ рдЬрд╡ाрдиी рдмोрд▓।।"-7
рдПрдХ рдпрдеाрд░्рде рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рдЖрдЬ рдХे рд╕рдордп рдоें рд▓ोрдЧों рдХे рдШрд░ों рдоें рдпा рддो рдмрдЪрдкрди рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै рдпा рдлिрд░ рдмुрдв़ाрдкा; рдЬрд╡ाрдиी рдХी рд╣ाрд▓рдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдпा рддो рд╡рд╣ рдЧрд░ीрдмी рдФрд░ рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдХी рднेंрдЯ рдЪрдв़ рдЪुрдХी рд╣ै, рдпा рдЕрдкрдиी рдЖрдЬीрд╡िрдХा рдХी рдЦोрдЬ рдоें рдХिрд╕ी рдорд╣ाрдирдЧрд░ рдХी рддंрдЧ рдЧрд▓िрдпों рдоें рдХोрдЪिंрдЧ - рдХोрдЪिंрдЧ рдЦेрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै, рдпा рджो рдЬूрди рдХी рд░ोрдЯी рдХрдоाрдиे рдХे рд▓िрдП рдордд्рдеा рдлोрдб़ рд░рд╣ी рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдХे рдПрдХ рдХрдб़рд╡े рдпрдеाрд░्рде рдХो рд╕्рд╡рд░ рджेрддा рдПрдХ рдкрджिрдХ рдФрд░ рджेрдЦें-
"рд╡рд░्рд╖ों рдкрд╣рд▓े рдЬिрдирдХो рдЬिрд▓ा рдмрджрд░ рд╣ो рдЬाрдиा рдеा।
"рдЖрдЬ рд╡рд╣ी рдмैрдаे рд╣ैं рдШрд░ рдоें рдмрдирдХрд░ рдмрдб़ी рдмुрдЖ।।"-8
рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдХा рдПрдХ рджुрд░्рджांрдд рд╕рдд्рдп рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рдпрд╣ाँ рдиेрддा рд╡рд╣ी рдмрдирддा рд╣ै, рдЬो рд▓ुрдЯेрд░ों рдХा рд╕рд░рджाрд░ рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдоुрдЦ рдХाрд░рдг рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЬрдирддा рдоें рд╕ौ рдоें рд╕े рдкिрдЪ्рдпाрдирд╡ें рдРрд╕े рд╣ैं рдЬिрдирдоें рдЫोрдб़ рднрд▓ाрдИ рд╕рдм рдЧुрдг рд╣ैं, рдФрд░ рдлिрд░ рдмрдЪे рдкांрдЪ рднрд▓े рд▓ोрдЧ; рддो рд╕ोрдЪрдиे рд╡ाрд▓ी рдмाрдд рд╣ै рдХि рдЙрди рдкांрдЪ рдк्рд░рддिрд╢рдд рд▓ोрдЧों рдоें рд╕े рдХोрдИ рдЪुрдиाрд╡ рд▓рдб़рдХрд░ рдЬीрддेрдЧा рднी рдХैрд╕े? рдпाрдиी рдХि рдмाрдд рд╡рд╣ीं рдЖ рдЧрдИ рдШूрдо рдлिрд░рдХрд░; рдЬो рдЬिрддрдиा рдмрдб़ा рдЧुंрдбा рд╡рд╣ рдЙрддрдиा рдмрдб़ा рдиेрддा।
рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдЙрдЪ्рдЪ рдХोрдЯि рдХे рдпрдеाрд░्рде-рдмोрдз рдХा рджрд░्рд╢рди рд╣ोрддा рд╣ै।
рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдПрдХ рдорд╣рдиीрдп рддрдд्рд╡ рдХे рд░ूрдк рдоें рдоाрдирд╡ рдоूрд▓्рдп, рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╡ рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं рдХो рднी рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдмेрд╣рдж рдХрд░ीрдм рдХрд╣ी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ैं। рдПрдХ рдкрджिрдХ рджेрдЦें -
"рдлांрд╕ी рджेрдХрд░ рдиिрд░рдкрд░ाрдз рдХो рдоुрдХ्рдд рдХрд░ рджिрдпा рдЕрдкрд░ाрдзी рдХो।
рдмोрд▓ा рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рдХि рдЕрдм рдпрд╣ рди्рдпाрдп рдкूрд░्рдг рдиिрд╖्рдкрдХ्рд╖ рд╣ो рдЧрдпा।।"-9
рдоाрдирд╡ीрдп рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं рдХा рд╣्рд░ाрд╕ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рдЬрд╣ाँ рдПрдХ рдУрд░ рдЬрдирддा рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рди्рдпाрдпाрд▓рдпों рдкрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддी рд╣ै рдХि рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдЙрд╕े рди्рдпाрдп рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рдоिрд▓ेрдЧा рдХिंрддु рд╕ंрд╡ेрджрди рд╣ीрди рди्рдпाрдпрдзीрд╢ рднी рдЕрдм рдмрдб़ी рдмेрд╢рд░्рдоी рд╕े рдзрди рдХे рд▓ाрд▓рдЪ рдпा рд╕рдд्рддाрдУं рдХे рджрдмाрд╡ рдоें рдиिрд░рдкрд░ाрдзों рдХो рд╕рдЬा рд╕ुрдиाрдиे рдоें рдирд╣ीं рд╣िрдЪрдХрддे। рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рдПрдХрд▓ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें рдорд░рддी рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдУं рдХो рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рджो рдкрджिрдХ рджेрдЦें -
"рдмेрдЪ рджी рдмाрдмा рдХी рдлोрдЯो рдЖрдЬ рдЙрд╕рдиे рд╣ाрдЯ рдоें।
рдкुрдд्рд░ рдЗрд╕ рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЕрдм рдкेंрдЯिंрдЧ рд▓рдЯрдХाрдПрдЧा।।
рд╣ो рдЧрдпा рдмूрдв़ा рдЪрд▓ेрдЧी рдЕрдм рдХुрд▓्рд╣ाрдб़ी рджेрдЦिрдП।
рдлрд▓рд╕рдлा рджुрдиिрдпां рдХा рдпрд╣ рдЧिрд░рддा рд╕рдЬрд░ рдмрддрд▓ाрдПрдЧा।"- 10
рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╡िрдШрдЯрди рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рдПрдХрд▓ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХे рдк्рд░рддि рдЬो рдЖрдзुрдиिрдХ рдкीрдв़ी рдХी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдШрдЯी рд╣ै, рдЙрд╕ी рдХा рдкрд░िрдгाрдо рд╣ै рдХि рдЖрдЬ рджीрд╡ाрд░ों рдкрд░ рд░ंрдЧ-рдмिрд░ंрдЧी рдЪिрдд्рд░рдХाрд░िрдпां рддो рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдоिрд▓ рдЬाрддी рд╣ैं, рдХिंрддु рдШрд░ рдХे рдмुрдЬुрд░्рдЧों рдХे рдЪिрдд्рд░ рджिрдЦाрдИ рдирд╣ीं рджेрддे।
рдЖрдзुрдиिрдХ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХी рд╕्рдеिрддि рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдШрд░ рдХे рдмुрдЬुрд░्рдЧ рдЗрддрдиे рдЕрдХेрд▓े рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं рдХि рдЙрди्рд╣ें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХ्рд╖рдг рдХा рдЬीрд╡рди рдПрдХ рдХрдаिрди рдШрдб़ी-рд╕ा рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрдиे рд▓рдЧा рд╣ै।
рдирд╡рдЧीрдд рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдУं рдоें рд╕े рдПрдХ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдирд╡ीрди рдмिंрдм-рд╡िрдзाрди рднी рд╣ै। рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ें рдирд╡рдЧीрддрдиुрдоा рд╣ी рд╣ैं। рд╕ंрд╢्рд▓िрд╖्рдЯ рдмिंрдм рдХा рдПрдХ рдкрджिрдХ рджेрдЦें -
"рдЕрдм рди рдШूंрдШрдЯ рди рдкрдирдШрдЯ рди рдзीрдоी рд╣ंрд╕ी।
рдЦो рдЧрдпा рд╣ै рдХрд╣ीं рд▓ाрдЬ рдХा рдЖрднрд░рдг।।"-11
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдкрджिрдХ рдХे рдк्рд░рдердо рдкрд▓्рд▓рд╡ рдоें 'рдШूंрдШрдЯ' рдФрд░ 'рдкрдирдШрдЯ' рджृрд╢्рдп рдмिंрдм рд╣ैं, 'рдзीрдоी рд╣ंрд╕ी' рд╢्рд░рд╡्рдп рдмिंрдм рд╣ै рддрдеा рдж्рд╡िрддीрдп рдкрд▓्рд▓рд╡ рдоें рд▓рдЬ्рдЬा рдХे рднाрд╡ рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдХे рдХाрд░рдг рднाрд╡ рдмिंрдм рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕ंрдкूрд░्рдг рдкрджिрдХ рдоें рджो рд╕े рдЕрдзिрдХ рдмिंрдм рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕ंрд╢्рд▓िрд╖्рдЯ рдмिंрдм рд╣ै।
рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдПрдХ рдкрджिрдХ рдХे рдж्рд╡िрддीрдп рдкрд▓्рд▓рд╡ рдоें рд╢्рд░рд╡्рдп рдмिंрдм рдХा рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрдЦें-
"рдлिрд░ рдХिрд╕ी рдХुंрдЬ рдоें рдмрдЬ рдЙрдаी рдмांрд╕ुрд░ी।।"-12
рдпрд╣ाँ рдмांрд╕ुрд░ी рдХे рдмрдЬрдиे рдХी рдз्рд╡рдиि рдХा рдЖрд╕्рд╡ाрджрди рдХाрди рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╢्рд░рд╡्рдп рдмिंрдм рд╣ै।
рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рдкрд░्рд╢्рдп/рдд्рд╡рдХ рдмिंрдм рдХा рдПрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрдЦें-
"рджрд╣рдХी рдЖрдЧ рдЪिрдиाрд░ों рдоें।
рдШाрдЯी рд╣ै рдЕंрдЧाрд░ों рдоें।।'-13
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдкрджिрдХ рдоें рдЖрдЧ рдХे рджрд╣рдХрдиे рдХी рдЕрдиुрднूрддि рдд्рд╡рдЪा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣ोрдЧा рдЕрддः рдпрд╣ाँ рд╕्рдкрд░्рд╢्рдп/рдд्рд╡рдХ рдмिंрдм рд╣ै।
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрджाрд╣рд░рдгों рдкрд░ рджृрд╖्рдЯिрдкाрдд рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рд╡िрд╡िрдз рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдирд╡ीрди рдмिंрдм рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ैं, рдЬो рдХि рдЙрдирдХी рд╕рдЬрд▓ों рдХो рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рдЦрдб़ा рдХрд░рдиे рдоें рдкूрд░्рдг рд░ूрдкेрдг рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ैं।
рдирд╡ीрди рдк्рд░рддीрдХों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рднी рдирд╡рдЧीрдд рдХा рдПрдХ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрдд्рд╡ рд╣ै। рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдХो рджेрдЦें, рддो рдЗрди рд╕рдЬрд▓ों рдоें рднрд░рдкूрд░ рдоाрдд्рд░ा рдоें рдирд╡ीрди рдк्рд░рддीрдХों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЗрд╕ рддрде्рдп рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдПрдХ рд╕рдЬрд▓ рдХे рдХुрдЫ рдкрджिрдХ рджृрд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ैं-
"рдХंрдЪрди рдХुрд░्рд╕ी рд╡ाрд▓े рд╕рдм।
рддрди рдорди рдзрди рдХे рдХाрд▓े рд╕рдм।।
рднोрд▓ाрдкрди рдЖँрдЦों рдоें рд╣ै।
рдорди рдоें рддीрдЦे рднाрд▓े рд╕рдм।।"- 14
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдкрджिрдХों рдоें 'рдХंрдЪрди рдХुрд░्рд╕ी рд╡ाрд▓े' рд╡рд░्рддрдоाрди рдиेрддाрдУं рдХा рдк्рд░рддीрдХ рд╣ै рдФрд░ 'рддीрдЦे рднाрд▓े' рдЖрдзुрдиिрдХ рдоाрдирд╡ рдХी рдХुрдд्рд╕िрдд рдоाрдирд╕िрдХрддा рдХा рдк्рд░рддीрдХ। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдирд╡ीрди рдк्рд░рддीрдХों рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг рдПрдХ рдкрджिрдХ рдФрд░ рджृрд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ै -
"рд╕ूрд░्рдп - рдЪंрдж्рд░ рддрдХ рд╣ाрд░ рдоाрди рд▓ेрддे рд╣ैं рддрдо рд╕े рдХрднी-рдХрднी।
рдЬीрдд рди рдкाрдпा рдЕंрдзрдХाрд░ рджीрдкрдХ рдХी рдирди्рд╣ी рдЬाрди рд╕े।।"-15
рдпрд╣ाँ рд╕ूрд░्рдп рдФрд░ рдЪंрдж्рд░рдоा рдХो рднрд▓े рдордиुрд╖्рдпों рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рд╡рд╣ीं рджीрдкрдХ рдХो рдПрдХ рджृрдв़ рд╕ंрдХрд▓्рдкिрдд рд╡ीрд░ рдпोрдж्рдзा рдпाрдиी рдХि рднाрд░рддीрдп рд╕ीрдоाрдУं рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдоें рддैрдиाрдд рдПрдХ рд╕ैрдиिрдХ рдХे рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдпा рд╣ै, рдЬो рдЕрдкрдиी рдЕंрддिрдо рд╢्рд╡ाрд╕ рддрдХ рджुрд╢्рдорди рдХो рдЕрдкрдиी рд╕ीрдоा рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдирд╣ीं рдХрд░рдиे рджेрддा।
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдкрджिрдХों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдирд╡рдЧीрдд рдоें рдирд╡ीрди рдк्рд░рддीрдХों рдХा рд╕्рдеाрди рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ें рднी рдирд╡ीрди рдк्рд░рддीрдХों рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ैं।
рддрджुрдкрд░ांрдд рдирд╡рдЧीрдд рдХी рдПрдХ рдЕрди्рдп рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдирд╡ीрди рдЫंрдж рдФрд░ рдирд╡ीрди рд▓рдп рд╡िрдзाрди рдХी рд╣ै, рддो рдЗрд╕ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рднी рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╕рдордХ्рд╖ рд╣ी рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдЗрдирдХा рд╢िрд▓्рдк рд╡िрдзाрди рдмрд╣ुрдд рд╕ीрдоा рддрдХ рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╡िрдзाрди рдХे рд╕рдоीрдкрд╕्рде рд╣ै। рддрдеाрдкि рд╕рдЬрд▓ рдХा рдЕрдкрдиा рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╢िрд▓्рдк рд╡िрдзाрди рд╣ै, рдЕрддः рдЗрди рд╕рдЬрд▓ों рдХो рдирд╡рдЧीрдд рддो рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा; рдХिंрддु рдпрд╣ рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рддрдд्рд╡ рдк्рд░рдЪुрд░ рдоाрдд्рд░ा рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ैं।
рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖: рдирд╡рдЧीрдд рдХी рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдкृрд╖्рдарднूрдоि, рд╡िрдХाрд╕ рдХ्рд░рдо, рднाрд╡ рддрдеा рдХрд▓ा рдкрдХ्рд╖ рдкрд░ рджृрд╖्рдЯिрдкाрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХे рдЕрдм рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рджोрдиों рд╕рдЬрд▓-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ों рдоें рд╕ंрдХрд▓िрдд рд╕рдЬрд▓ों рдХा рд╕ांрдЧोрдкांрдЧ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиे рдПрд╡ं рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рд╡ рдЧрд╡ेрд╖рдгाрдд्рдордХ рдЕрдиुрд╢ीрд▓рди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ рд░ूрдк рдоें рдпрд╣ рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░' рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ों рдоें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╕рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рддрдд्рд╡ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ैं। рдЗрди рд╕рдЬрд▓ों рдХा рднाрд╡ рдкрдХ्рд╖ рдЙрддрдиा рд╣ी рдзाрд░рджाрд░ рд╣ै рдЬिрддрдиा рдХि рдПрдХ рдЙрдд्рддрдо рдХोрдЯि рдХे рдирд╡рдЧीрдд рдХा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдаीрдХ рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЗрди рд╕рдЬрд▓ों рдХा рдХрд▓ा рдкрдХ्рд╖ рднी рдЙрддрдиा рд╣ी рд╕рдЯीрдХ рдПрд╡ं рдкुрд╖्рдЯ рджिрдЦाрдИ рджेрддा рд╣ै, рдЬिрддрдиा рдХि рдирд╡рдЧीрдд рдХा। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдбॉ. рдпाрдпाрд╡рд░ рдЬी рдХी рд╕рдЬрд▓ें рдирд╡рдЧीрдд рдХे рд╕рднी рдк्рд░рдоुрдЦ рддрдд्рд╡ों рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╣ैं।
рд╕ंрджрд░्рдн:
1- рдоा. рдЪंрдж्рд░рджेрд╡ рд╕िंрд╣: рдкांрдЪ рдЬोрдб़ рдмांрд╕ुрд░ी ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 10-11, рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрдирдкीрда рдк्рд░рдХाрд╢рди, 9 рдЕрд▓ीрдкुрд░ рдкाрд░्рдХ рдк्рд▓ेрд╕, рдХрд▓рдХрдд्рддा -27 ; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 1969 рдИ.
2- рдоा. рдХृрд╖्рдг рдХुрдоाрд░ 'рдХрдирдХ': рд╣िंрджी рдЧीрдд рдкрд░ंрдкрд░ा рдоें рдирд╡рдЧीрдд: "рдирд╡рдЧीрдд: рдЬрдм рдЧीрдд рдХे рдмрджрд▓े рддेрд╡рд░", рдоा. рдирд░ेрд╢ рд╕ाрдг्рдбिрд▓्рдп: рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 19, рдЕрд╡िрдХрд▓्рдк рдк्рд░ाрдг рдк्рд░рдХाрд╢рди, рдк्рд░рдЬ्рдЮा рд╣िंрджी рд╕ेрд╡ाрд░्рде рд╕ंрд╕्рдеाрди рдЯ्рд░рд╕्рдЯ, "рдХрдирдХ-рдиिрдХुंрдЬ", рдаाрд░ рдоुрд░рд▓ी рдирдЧрд░, рдЧुंрджाрдК, рд▓ाрдЗрди рдкाрд░, рдлिрд░ोрдЬाрдмाрдж -283203; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2021 рдИ.
3- рдоा. рднाрд░рддेंрджु рдоिрд╢्рд░: рдирд╡рдЧीрдд рдПрдХाрджрд╢ ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 23, рдЕрдпрди рдк्рд░рдХाрд╢рди, 1/20, рдорд╣рд░ौрд▓ी, рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी-110030; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 1994 рдИ.
4- рдбॉ. рд╢ंрднुрдиाрде рд╕िंрд╣: рдирд╡рдЧीрдд рдЕрд░्рдж्рдзрд╢рддी ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 6-7, рдкрд░ाрдЧ рдк्рд░рдХाрд╢рди, 3/114, рдХрд░्рдг рдЧрд▓ी, рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдирдЧрд░, рд╢ाрд╣рджрд░ा, рджिрд▓्рд▓ी - 32; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 1985 рдИ.
5- рдоा. рдХृрд╖्рдг рдХुрдоाрд░ 'рдХрдирдХ': рддीрд╕рд░ी рдЖँрдЦ рдФрд░ рд╕рдЬрд▓; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 94-95, рдЕрд╡िрдХрд▓्рдк рдк्рд░ाрдг рдк्рд░рдХाрд╢рди, рдк्рд░рдЬ्рдЮा рд╣िंрджी рд╕ेрд╡ाрд░्рде рд╕ंрд╕्рдеाрди рдЯ्рд░рд╕्рдЯ, "рдХрдирдХ-рдиिрдХुंрдЬ", рдаीрдХ рдоुрд░рд▓ी рдирдЧрд░, рдЧुंрджाрдК, рд▓ाрдЗрди рдкाрд░, рдлिрд░ोрдЬाрдмाрдж - 283203; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2023 рдИ.
6- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 35, рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдПрд╡ं рд╡िрддрд░рдХ, рдордеुрд░ा -281001; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2017 рдИ.
7- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 21, рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдПрд╡ं рд╡िрддрд░рдХ, рдордеुрд░ा -281001; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2017 рдИ.
рео- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 26, рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдПрд╡ं рд╡िрддрд░рдХ, рдордеुрд░ा -281001; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2017 рдИ.
9- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 28, рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдПрд╡ं рд╡िрддрд░рдХ, рдордеुрд░ा -281001; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2017 рдИ.
10- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рддृрд╖ा рдХा рдЖрдЪрдорди; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 43, рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдПрд╡ं рд╡िрддрд░рдХ, рдордеुрд░ा -281001; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2017 рдИ.
11- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рдЬрд▓рддी рд░ेрдд:рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓ ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 22, рдиिрдЦिрд▓ рдкрдм्рд▓िрд╢рд░्рд╕ рдПंрдб рдбिрд╕्рдЯ्рд░ीрдм्рдпूрдЯрд░्рд╕, 37, "рд╢िрд╡рд░ाрдо рдХृрдкा", рд╡िрд╖्рдгु рдХॉрд▓ोрдиी, рд╢ाрд╣рдЧंрдЬ, рдЖрдЧрд░ा-10 ; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2021 рдИ.
12- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рдЬрд▓рддी рд░ेрдд:рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓ ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 59, рдиिрдЦिрд▓ рдкрдм्рд▓िрд╢рд░्рд╕ рдПंрдб рдбिрд╕्рдЯ्рд░ीрдм्рдпूрдЯрд░्рд╕, 37, "рд╢िрд╡рд░ाрдо рдХृрдкा", рд╡िрд╖्рдгु рдХॉрд▓ोрдиी, рд╢ाрд╣рдЧंрдЬ, рдЖрдЧрд░ा-10 ; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2021 рдИ.
13- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рдЬрд▓рддी рд░ेрдд:рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓ ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 24, рдиिрдЦिрд▓ рдкрдм्рд▓िрд╢рд░्рд╕ рдПंрдб рдбिрд╕्рдЯ्рд░ीрдм्рдпूрдЯрд░्рд╕, 37, "рд╢िрд╡рд░ाрдо рдХृрдкा", рд╡िрд╖्рдгु рдХॉрд▓ोрдиी, рд╢ाрд╣рдЧंрдЬ, рдЖрдЧрд░ा-10 ; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2021 рдИ.
14- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рдЬрд▓рддी рд░ेрдд:рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓ ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 43, рдиिрдЦिрд▓ рдкрдм्рд▓िрд╢рд░्рд╕ рдПंрдб рдбिрд╕्рдЯ्рд░ीрдм्рдпूрдЯрд░्рд╕, 37, "рд╢िрд╡рд░ाрдо рдХृрдкा", рд╡िрд╖्рдгु рдХॉрд▓ोрдиी, рд╢ाрд╣рдЧंрдЬ, рдЖрдЧрд░ा-10 ; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2021 рдИ.
15- рдбॉ. рд░ाрдорд╕рдиेрд╣ी рд▓ाрд▓ рд╢рд░्рдоा 'рдпाрдпाрд╡рд░': рдЬрд▓рддी рд░ेрдд:рджрд╣рдХрддा рдорд░ुрдерд▓ ; рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा 55, рдиिрдЦिрд▓ рдкрдм्рд▓िрд╢рд░्рд╕ рдПंрдб рдбिрд╕्рдЯ्рд░ीрдм्рдпूрдЯрд░्рд╕, 37, "рд╢िрд╡рд░ाрдо рдХृрдкा", рд╡िрд╖्рдгु рдХॉрд▓ोрдиी, рд╢ाрд╣рдЧंрдЬ, рдЖрдЧрд░ा-10 ; рдк्рд░рдердо рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг: 2021 рдИ.
***
рд╕ंрдкрд░्рдХ:
"рдХрдирдХ -рдиिрдХुंрдЬ", рдаाрд░ рдоुрд░рд▓ी рдирдЧрд░, рдЧुंрджाрдК, рд▓ाрдЗрди рдкाрд░, рдлिрд░ोрдЬाрдмाрдж -283203 (рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢)
рдЪрд▓рднाрд╖: 7017646795, рд╡ाрдЯ्рд╕рдРрдк 9259648428
рдИрдоेрд▓:- kanakkavya@gmail.com
рдмेрдмрд╕ाрдЗрдЯ:- www.pragyahinditrust.in
рд╕ंрдкाрджрдХ - рдХрдирдХ рдХाрд╡्рдп рдХुрд╕ुрдо (рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдкрдд्рд░िрдХा)
рдк्рд░рдмंрдзрдХ-рд╕рдЪिрд╡ - рдк्рд░рдЬ्рдЮा рд╣िрди्рджी рд╕ेрд╡ाрд░्рде рд╕ंрд╕्рдеाрди рдЯ्рд░рд╕्рдЯ
рдоुрдЦ्рдп-рд╕рдЪिрд╡ - рд╣िंрджी рд╢ोрдзाрд░्рдеी рд╕ंрдШ, рднाрд░рдд
рд╕рдЪिрд╡ - рдЬे.рдЖрд░.рдПрдл. рд╢ोрдзाрд░्рдеी рд╕ंрдШ, рдЖрдЧрд░ा рд╡ि.рд╡ि.
рдк्рд░рдмंрдзрдХ - рдЕрд╡िрдХрд▓्рдк рдк्рд░ाрдг рдк्рд░рдХाрд╢рди, рдлिрд░ोрдЬाрдмाрдж
рд╕ंрдкрд░्рдХ/рдХाрд░्рдпाрд▓рдп - "рдХрдирдХ-рдиिрдХुँрдЬ", рдаाрд░ рдоुрд░рд▓ी рдирдЧрд░, рдЧुँрджाрдК, рд▓ाрдЗрди рдкाрд░, рдлिрд░ोрдЬाрдмाрдж- 283203(рдЙ.рдк्рд░.)
No comments :
Post a Comment
We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।