рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдоें рд╡िрдзрд╡ा-рд╡िрдорд░्рд╢

рдк्рд░рдХाрд╢ рдХुрдоाрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓


 рд╣ाрд▓ांрдХि рд╡िрдзрд╡ाрдУं рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рдПрдХ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕рдорд╕्рдпा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдХ्рдпोंрдХि рд╡िрдзрд╡ा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд░рд╣рддी рд╣ै, “рддो рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ोрддी рд╣ै। рд╡рд╣ рдмैрдаे-рдмैрдаे рдЦाрддी рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рд╕рдмрдХो рд╡рд╣ рднाрд░ рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рд▓ोрдЧ рдЙрд╕े рддंрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं।”1

 рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдоें рдЕрдиेрдХ рдРрд╕ी рд╡िрдзрд╡ाрдПँ рд╣ैं, рдЬो рдкрд░ाрд╢्рд░рдпी рдмрдирдХрд░ рджрдпрдиीрдп рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рдХो рдмाрдз्рдп рд╣ैं। ‘рдиिрд░्рдорд▓ा’ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдХрд▓्рдпाрдгी, рд░ुрдХ्рдордгी, рд╕ुрдзा рдЬैрд╕ी рдиाрд░िрдпाँ рд╡िрдзрд╡ा рдЬीрд╡рди рдХा рднाрд░ рдвोрдиे рдХो рд╡िрд╡рд╢ рд╣ैं। рдбॉ рдорд╣ेंрдж्рд░ рднрдЯрдиाрдЧрд░ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, “рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рдоें рд╡िрдзрд╡ा рд╕рдорд╕्рдпा рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ै, ‘рд╡рд░рджाрди’ рд╡ ‘рдиिрд░्рдорд▓ा’ рдоें рдЧौрдг рдФрд░ ‘рдХрд░्рдорднूрдоि’ рдоें рдЖрд░्рдеिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рд╕ंрдкрди्рди рд╡िрдзрд╡ा рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдирдЧрдг्рдп рд╣ी рд╣ै।”2

 рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХी рд╡िрдзрд╡ा рдиाрд░िрдпों рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рджрдпрдиीрдп рд╕्рдеिрддि ‘рдиिрд░्рдорд▓ा’ рдоें рддोрддाрд░ाрдо рдХी рд╡िрдзрд╡ा рдмрд╣рди рд░ुрдХ्рдордгी рдХी рд╣ै। рд╡рд╣ рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рддрдеा рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджोрдиों рдзрд░ाрддрд▓ рдкрд░ рджीрди-рд╣ीрди, рдЙрдкेрдХ्рд╖िрдд рдПрд╡ं рддिрд░рд╕्рдХृрдд рдЬीрд╡рди рдЬीрдиे рдХो рдмाрдз्рдп рд╣ै। ‘рдЧрдмрди’ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдкрддि рдХी рдоृрдд्рдпु рдХे рдмाрдж рд╡िрдзрд╡ा рд░рддрди рдЕрдкрдиे рднрддीрдЬे рдордгि рднूрд╖рдг рдж्рд╡ाрд░ा рд╢ोрд╖िрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЖрд░्рдеिрдХ рдХрдаिрдиाрдЗрдпों рдХे рдХाрд░рдг рд╡рд╣ рд░ोрдЯी-рдХрдкрдб़े рддрдХ рдХे рд▓िрдП рдоोрд╣рддाрдЬ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЗрд╕ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдкрдиा рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддी рд╣ुрдИ рдХрд╣рддी рд╣ै, “рди рдЬाрдиे рдХिрд╕ рдкाрдкी рдиे рдпрд╣ рдХाрдиूрди рдмрдиाрдпा рдХि рдкрддि рдХे рдорд░рддे рд╣ी рд╣िंрджू рдиाрд░ी рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕्рд╡рдд्рд╡ рд╡ंрдЪिрддा рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।”3

 рдкрддि рдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рдкрд░ рдХрдм्рдЬा рдХрд░ рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓े рд╕्рд╡ाрд░्рдеी рд░िрд╢्рддेрджाрд░ों рдХो рд╡рд╣ рдиिрдХрд▓ рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рдЬंрддु рдХрд╣рддी рд╣ै। рд╡рд╣ рдЗрддрдиी рд╕्рд╡ाрднिрдоाрдиी рд╣ै рдХि рдкрддि рдХी рд╕ंрдкрдд्рддि рд╣рдб़рдк рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рднрддीрдЬे рдордгि рднूрд╖рдг рд╕े рдХрд╣рддी рд╣ै, “рдоैं рдЕрдкрдиी рдорд░्рдпाрджा рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдЖрдк рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ूँ, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдорджрдж рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै... рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд╣рдЬाрд░ों рд╡िрдзрд╡ाрдПँ рд╣ैं, рдЬो рдоेрд╣рдирдд-рдордЬрджूрд░ी рдХрд░рдХे рдЕрдкрдиा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै। рдоैं рднी рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдордЬрджूрд░ी рдХрд░ूंрдЧी рдФрд░ рдЕрдЧрд░ рдиा рдХрд░ рд╕рдХूंрдЧी рддो рдХिрд╕ी рдЧрдб्рдвे рдоें рдбूрдм рдорд░ूंрдЧी। рдЬो рдЕрдкрдиा рдкेрдЯ рдиा рдкाрд▓ рд╕рдХे, рдЙрд╕े рдЬीрддे рд░рд╣рдиे рдХा рджूрд╕рд░ों рдХा рдмोрдЭ рдмрдирдиे рдХा рдХोрдИ рд╣рдХ рдирд╣ीं।”4 рд░рддрди рдХा рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдХрдерди рдиाрд░ी рдХे рдЬाрдЧृрдд рд╣ोрдиे рдХा рд╕ंрдХेрдд рджेрддा рд╣ै। рдЖрдЬ рддрдХ рдХрдардкुрддрд▓ी рдХी рддрд░рд╣ рджूрд╕рд░ों рдХे рдЗрд╢ाрд░ों рдкрд░ рдиाрдЪрдиे рд╡ाрд▓ी рдиाрд░ी рдЕрдм рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рдд्рд╡ рдХे рдк्рд░рддि, рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХे рдк्рд░рддि рдЬाрдЧृрдд рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै। рдЕрдкрдиी рдкрд░ंрдкрд░ाрдЧрдд рд╕्рдеिрддि рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдкрдиा рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддी рд╣ै। рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдиाрд░ी рдХी рд╕्рдеिрддि рдХी рд╡ेрджрдиा рдХो рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдиे рд░рддрди рдХे рд╡िрдж्рд░ोрд╣ी рдорди рд╕े рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░ाрдпा рд╣ै, “рдЕрдЧрд░ рдоेрд░ी рдЬुрдмाрди рдоें рдЗрддрдиी рддाрдХрдд рд╣ोрддी рдХि рд╕ाрд░े рджेрд╢ рдоें рдЙрд╕рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдкрд╣ुँрдЪрддी рддो рдоैं рд╕рдм рд╕्рдд्рд░िрдпों рд╕े рдХрд╣рддी рдмрд╣рдиों, рдХिрд╕ी рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╡िрд╡ाрд╣ рди рдХрд░рдиा рдФрд░ рдЕрдЧрд░ рдХрд░рдиा, рддो рдЬрдм рддрдХ рдЕрдкрдиा рдШрд░ рдЕрд▓рдЧ рдиा рдмрдиा рд▓ो, рдЪैрди рдХी рдиींрдж рди рд╕ोрдиा। рдпрд╣ рдордд рд╕рдордЭो рдХि рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкрддि рдХे рдкीрдЫे рдЙрд╕ рдШрд░ рдоें рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдоाрди рдХे рд╕ाрде рдкाрд▓рди рд╣ोрдЧा। рдЕрдЧрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкुрд░ुрд╖ рдиे рдХोрдИ рддрд░ीрдХा рдирд╣ीं рдЫोрдб़ा, рддो рддुрдо рдЕрдХेрд▓ी рд░рд╣ो, рдЪाрд╣े рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдПрдХ рд╣ी рдмाрдд рд╣ै। рддुрдо рдЕрдкрдоाрди рдФрд░ рдордЬрдмूрд░ी рд╕े рдирд╣ीं рдмрдЪ рд╕рдХрддी। рдЕрдЧрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкुрд░ुрд╖ рдиे рдХुрдЫ рдЫोрдб़ा рд╣ै рддो рдЕрдХेрд▓ी рд░рд╣ рдХрд░ рднोрдЧ рд╕рдХрддी рд╣ो, рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд░рд╣рдХрд░ рддुрдо्рд╣ें рдЙрд╕рд╕े рд╣ाрде рдзोрдиा рдкрдб़ेрдЧा। рдкрд░िрд╡ाрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП рдлूрд▓ों рдХी рд╕ेрдЬ рдирд╣ीं, рдХाँрдЯों рдХी рд╢рдп्рдпा рд╣ै। рддुрдо्рд╣ें рдкाрд░ рд▓рдЧाрдиे рд╡ाрд▓ी рдиौрдХा рдирд╣ीं, рддुрдо्рд╣ें рдиिрдЧрд▓ рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рдЬंрддु рд╣ै।”5

 ‘рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा’ рдХी рдкूрд░्рдгा рдРрд╕ी рдиाрд░ी рд╣ै, рдЬो рдпुрд╡ाрд╡рд╕्рдеा рдоें рд╣ी рд╡िрдзрд╡ा рдмрди рдЬाрддी рд╣ै। рдкूрд░्рдгा рдХा рдкрддि рдЧंрдЧा рд╕्рдиाрди рдХрд░рддे рд╕рдордп рдкाрдиी рдоें рдбूрдм рдХрд░ рдорд░ рдЬाрддा рд╣ै। рдкूрд░्рдгा рдХो рдЙрд╕рдХे рдкрддि рдХे рдоिрдд्рд░ рдПрд╡ं рдкрдб़ोрд╕ी рдХрдорд▓ा рдк्рд░рд╕ाрдж рдХे рдШрд░ рдЖрд╢्рд░рдо рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдХрдорд▓ा рдк्рд░рд╕ाрдж рдХे рдорди рдоें рдЙрдирдХे рдк्рд░рддि рд╡ाрд╕рдиा рдХा рднाрд╡ рдЬाрдЧрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдЙрд╕े рдЕрдкрдиी рдЕंрдХрд╢ाрдпिрдиी рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдкूрд░्рдгा рдЗрд╕рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рддी рд╣ुрдИ рдХрд╣рддी рд╣ै, “рдЕрдм рдЬाрдиे рднी рджो рдмाрдмूрдЬी, рдХ्рдпों рдоेрд░ा рдЬीрд╡рди рдн्рд░рд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ो? рддुрдо рдорд░्рдж рд╣ो, рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП рддो рд╕рдм рдоाрдл़ рд╣ै। рдоैं рдФрд░рдд рд╣ूँ, рдХрд╣ाँ рдЬाрдКंрдЧी? рдбूрдм рдорд░рдиे рдХे рд╕िрд╡ाрдп рдоेрд░े рд▓िрдП рдХोрдИ рд░ाрд╕्рддा рдиा рд░рд╣ рдЬाрдПрдЧा।”6

 'рдиिрд░्рдорд▓ा' рдХी рд╕ुрдзा рдЕрдкрдиे рдкрддि рдХी рдХाрдоुрдХ рдХुрдЪेрд╖्рдЯाрдУं рд╕े рдЪрдв़рдХрд░ рдЙрд╕े рдЗрддрдиा рдлрдЯрдХाрд░рддी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдЖрдд्рдорд╣рдд्рдпा рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рд╣ाрде рд╕े рдЕрдкрдиा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рд╕िंрджूрд░ рдкोंрдЫ рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓ी рд╕ुрдзा рдЬीрд╡рди рдХे рднрдпाрдирдХрддрдо рд╡ेрджрдиा рдХे рдХ्рд╖рдгों рдоें рднी рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдиाрд░ी рдХे рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ, рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡ों рдХे рдк्рд░рддि рдкूрд░्рдг рдЬाрдЧрд░ूрдХ рд░рд╣рддी рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдиिрд░्рд╡ाрд╣ рдХрд░рддी рд╣ै। рдХाрдоुрдХ рдкрддि рдХे рд╕्рдеाрдпी-рд╡िрдЫोрд╣ рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें рдЙрд╕рдХा рдПрдХ рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ рд╣ै, “рдРрд╕े рд╕ौрднाрдЧ्рдп рд╕े рд╡ैрдзрд╡्рдп рдХो рдоैं рдмुрд░ा рдирд╣ीं рд╕рдордЭрддी।”7

 рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╕े рдкूрд░्рд╡ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдоें рдиाрд░ी рд╡िрдзрд╡ा рд╣ोрдиा рдЕрдкрдиा рджुрд░्рднाрдЧ्рдп рд╕рдордЭрддी рдеी। рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡ рдЬрди्рдо рдХा рдлрд▓ рдоाрдирддी рдеी। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдЖрдкрдХो рджोрд╖ी рд╕рдордЭрдХрд░ рд╡े рдЕрдкрдиे рдХो рд╣ी рдХोрд╕рддी рдеी। рд╣ीрдирддा рдХी рднाрд╡рдиा рдХे рдХाрд░рдг рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рджाрд╕ी рдЬैрд╕ा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоिрд▓рдиे рдкрд░ рднी рдоुँँрд╣ рдиा рдЦोрд▓рддी рдеी। рдкрд░ंрддु рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рд╡िрдзрд╡ा рдЕрдкрдиी рд╕्рдеिрддि рдХे рд▓िрдП рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рднाрдЧ्рдп рдХो рджोрд╖ी рдирд╣ीं рдард╣рд░ाрддी, рдмрд▓्рдХि рдХрд╣ीं-рдХрд╣ीं рддो рдЙрд╕рдХे рдЕंрджрд░ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдХी рднाрд╡рдиा рднी рд╣ै। рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХो рд╡िрдзрд╡ा рдХे рдк्рд░рддि рдкूрд░ी рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдеी। рд╡рд╣ рд╡िрдзрд╡ा-рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдкрдХ्рд╖рдзрд░ рдеे। рдЗрд╕ рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдбॉрдХ्рдЯрд░ рд╢ंрднूрдиाрде рдХрд╣рддे рд╣ैं, “рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рдХे рдкुрд░ाрдиे рдФрдкрди्рдпाрд╕िрдХ рд░ूрдк ‘рдк्рд░ेрдоा’ рдоें рдмाрдмू рдЕрдоृрддрд░ाрдп рдиे рд╡िрдзрд╡ा рдкूрд░्рдгा рд╕े рд╡िрд╡ाрд╣ рдХा рдиिрд╢्рдЪрдп рдХिрдпा рдеा, рдЗрд╕рд╕े рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЦрд▓рдмрд▓ी рдордЪ рдЧрдИ рдеी। рд╡рд╣ рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рдХрджрдо рдеा, рд▓ेрдХिрди рдкрддा рдирд╣ीं рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдиे ‘рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा’ рдоें рдпрд╣ рдХрджрдо рдХ्рдпों рд╡ाрдкрд╕ рд▓े рд▓िрдпा।”8

 рд╕рдЪ рддो рдпрд╣ рд╣ै рдХि ‘рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा’ рдоें рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдиे рд╡िрдзрд╡ा рд╡िрд╡ाрд╣ рд╡ाрд▓ी рдЕрдкрдиी рд╕ोрдЪ рд╕े рдкैрд░ рдкीрдЫे рдирд╣ीं рдЦींрдЪा рдмрд▓्рдХि рдПрдХ рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рд╕рдоाрдзाрди рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рд╡िрдзрд╡ा-рд╡िрд╡ाрд╣ рдХो рдЕंрддिрдо рд╡िрдХрд▓्рдк рдХे рд░ूрдк рдоें рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рд╡िрдзрд╡ा рдХी рд░ुрдЪि рдПрд╡ं рдЗрдЪ्рдЫा рдХे рд╕ाрдкेрдХ्рд╖ рджрд░्рд╢ाрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдХुрд▓ рдоिрд▓ाрдХрд░ “рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдиे рд╡िрдзрд╡ा- рдЬीрд╡рди рдХी рд╡िрд╡рд╢рддाрдПँ, рдЙрдирдкрд░ рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░, рдЙрдирдХे рд▓िрдП рд╕рдо्рдоाрдирдкूрд░्рдг рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдмрдиाрдиे рдХे рдЙрдкाрдп рдХा рд╡рд░्рдгрди рдЕрдкрдиी рдХृрддिрдпों рдоें рдХिрдпा рд╣ै। рд╡िрдзрд╡ा рдХे рдк्рд░рддि рдЙрдирдХे рд╣ृрджрдп рдоें рдЬो рджрд░्рдж рдеा, рд╡рд╣ी рдЬрдЧрд╣-рдЬрдЧрд╣ рдЬ्рд╡ाрд▓ाрдордп рд╢рдм्рджों рдоें рдЕंрдХिрдд рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै।”9

рд╕ंрджрд░्рдн рдЧ्рд░ंрде:-
1. рдк्рд░ेрдордЪंрдж: рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рдкрд░िрдЪрдп, рдбॉ рд░ाрдордмिрд▓ाрд╕ рд╢рд░्рдоा, рдкृрд╖्рда 119
2. рд╕рдорд╕्рдпाрдоूрд▓рдХ рдЙрдкрди्рдпाрд╕рдХाрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж, рдбॉ рдорд╣ेंрдж्рд░ рднрдЯрдиाрдЧрд░, рдкृрд╖्рда 158
3. рдЧрдмрди, рдк्рд░ेрдордЪंрдж, рдкृрд╖्рда 333
4. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 230
5. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 266
6. рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा, рдк्рд░ेрдордЪंрдж, рдкृрд╖्рда 25
7. рд╣िंрджी рдЙрдкрди्рдпाрд╕: рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдЬीрд╡рди, рдбॉ рд╢ांрддि рднाрд░рдж्рд╡ाрдЬ, рдкृрд╖्рда 108
8. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХा рдкुрдирд░्рдоूрд▓्рдпांрдХрди, рдбॉ рд╢рдо्рднूрдиाрде, рдкृрд╖्рда 41
9. рд╕рдорд╕्рдпाрдоूрд▓рдХ рдЙрдкрди्рдпाрд╕рдХाрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж, рдбॉ рдорд╣ेंрдж्рд░ рднрдЯрдиाрдЧрд░, рдкृрд╖्рда 133


рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ, рдЦреЬрдЧрдкुрд░ рдХॉрд▓ेрдЬ, рд╣िंрджी рд╡िрднाрдЧ,
рдЪрд▓рднाрд╖: +91 993 293 7094; рдИрдоेрд▓: agarwalparkash196@gmail.com

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।