เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคตिเคงाเค—เคค เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏเคคा เค”เคฐ เคชुเคฐเคธ्เค•ृเคค เคฒเค˜ुเค•เคฅाเคँ


http://www.setumag.com/2016/07/sukesh-sahni.html
เคธुเค•ेเคถ เคธाเคนเคจी 

15 เคฎाเคฐ्เคš 2016 เค•ो เคธाเคนिเคค्เคฏ เค…เค•ाเคฆเคฎी เค”เคฐ เคซिเคฐ 27 เคฎाเคฐ्เคš เค•ो เคนिเคจ्เคฆी เค…เค•ाเคฆเคฎी เคฆ्เคตाเคฐा เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคชाเค  เค•े เค†เคฏोเคœเคจ เค•ो เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคตिเค•ाเคธ เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงि เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงि เค•े เคชीเค›े เคœเคนाँ เคเค• เค“เคฐ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคฒेเค–เค•ों เค•े เค…เคฅเค• เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนैं, เคตเคนीं เค•ुเค› เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเค•ों เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธों เค•ो เคญी เคจเคœเคฐเค…ंเคฆाเคœ เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เค•เคฎเคฒेเคถ्เคตเคฐ เคœी เค•े เคธंเคชाเคฆเคจ เคฎें เคธाเคฐिเค•ा เค•े เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคตिเคถेเคทांเค• เค•ी เคนเคฎ เคธเคญी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เค‡เคงเคฐ เคชिเค›เคฒे เค•เคˆ เคตเคทों‍เคฐ् เคธे  เคนเคฐिเคจाเคฐाเคฏเคฃ เคœी เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค†เคฏोเคœिเคค เค…เค–िเคฒ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคจे เคญी เค‡เคธ เคตिเคงा เค•ो เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค—เคฐिเคฎा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เคนै। เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคฎूเคฒเคงाเคฐा เคธे เคœुเคก़े เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคจ เคœाเคจे เค•्เคฏों เค‡เคธ เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค†เคฏोเคœเคจ เค•ा เค…เคชเคจे เคฒेเค–ों เคฎें เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคจเคนीं เค•เคฐเคคे। 15 เคฎाเคฐ्เคš เค•ो เคธाเคนिเคค्เคฏ เค…เค•ाเคฆเคฎी เคฎें เค†เคฏोเคœिเคค เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคชाเค  เค•े เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคฐाเคœเค•ुเคฎाเคฐ เค—ौเคคเคฎ เคจे เค•เคฅाเคฆेเคถ เค•े เค‡เคธ เค†เคฏोเคœเคจ เค•ो เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคฐेเค–ांเค•िเคค เค•िเคฏा। เค‡เคงเคฐ เคฎเคงुเคฆीเคช เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเคจ เคฎें ‘เคชเคก़ाเคต เค”เคฐ เคชเคก़เคคाเคฒ’ เค•े 25 เค–เคฃ्เคกों เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เคญी เค‰เคฒ्เคฒेเค–เคจीเคฏ เคนै। เคฌเคฒเคฐाเคฎ เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคฒोเค•ाเคฏเคค เค•ी เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคนिเคจ्เคฆी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคธीเคฐीเคœ เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคธ्เคตाเค—เคค เคฏोเค—्เคฏ เคนै।


เค—เคค เคตเคฐ्เคทों เค•ी เคญाँเคคि เค‡เคธ เคตเคฐ्เคท เคญी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคนेเคคु เคฌเคก़ी เคธंเค–्เคฏा เคฎें เคฒเค˜ुเค•เคฅाเคँ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเคˆं, เคชเคฐ เคนเคฐ เคฌाเคฐ เค•ी เคคเคฐเคน เค—िเคจी เคšुเคจी เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ो เคนी เคตिเคšाเคฐाเคฐ्เคฅ เคšเคฏเคจिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•ा। เคœिเคจ เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ो เคจिเคฐ्เคฃाเคฏเค•ों เค•े เคชाเคธ เคญेเคœเคจे เคนेเคคु เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคจเคนीं เคชाเคฏा เค—เคฏा, เคฏเคนाँ เค‰เคจเค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคจा เคญी เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै। เคฎुเคे เคฏाเคฆ เคนै เคตเคฐ्เคทों เคชเคนเคฒे เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฏाเคฆเคต เคœी เคธे เคœเคฌ เคนंเคธ เคฎें เคตिเคšाเคฐाเคฐ्เคฅ เค†เคจेเคตाเคฒी เคฒเค˜ुเค•เคฅाเค“ं เคชเคฐ เคšเคฐ्เคšा เคนोเคคी เคฅी, เคคो เคตे เค‡เคจ เคฒเค˜ुเค•เคฅाเค“ं เค•ो ‘เคฎเคถीเคจी เคฒेเค–เคจ’ เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เคฐเค–เคคे เคฅे। เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคนेเคคु เคเคธी เคฐเคšเคจाเคँ เคฌเคนुเคคाเคฏเคค เคฎें เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเคˆं। เคฆूเคธเคฐे เคตे เค•เคฅाเคँ, เคœो เคเค• เคนी เคธाँเคšे เคฎें เคขเคฒी เคนुเคˆ เคฅीं। เคเคธी เคฐเคšเคจाเค“ं เค•े เคฒेเค–เค•ों เค•ो เคธ्เคตเคฐ्เค—ीเคฏ เคœเค—เคฆीเคถ เค•เคถ्เคฏเคช ‘เคกाเค‡เคฎेเค•เคฐ’ เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे। เคšिंเคคा เค•ा เคตिเคทเคฏ เคฏเคน เคญी เคนै เค•ि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ी เคธंเค–्เคฏा เคฌเคข़เคคी เคœा เคฐเคนी เคนै। เค‡เคงเคฐ เคซेเคธเคฌुเค•/เคฌ्เคฒाเค—्เคธ เคชเคฐ เคšเคŸ–เคชเคŸ เคคैเคฏाเคฐ เค•ी เค—เคˆ เคฒเค˜ुเค•เคฅाเคँ เค…เค•्เคธเคฐ เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคी เคนैं। เค†เค•ाเคฐเค—เคค เคฒเค˜ुเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค‡เคจ्เคนें เคชोเคธ्เคŸ เค•เคฐเคจे เคฎें เค•ाเคซी เคธुเคตिเคงा เคนोเคคी เคนै। เคฎเคœ़े เค•ी เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เค‡เคจ เคฒเค˜ुเค•เคฅाเค“ं เค•ो เคฌिเคจा เคชเคข़े ‘เคฒाเค‡เค•’ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒों เค•ी เคธंเค–्เคฏा เค…เคš्เค›ी เค–ाเคธी เคนै। เคตเคนी เคฏเคนाँ เค•ुเค› ‘เคธ्เค•ूเคฒ’ เคญी เค–ुเคฒ เค—เค เคนैं ,เคœो เคฌाเค•ाเคฏเคฆा เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฒिเค–เคจे เค•ी  เคŸ्เคฐेเคจिंเค— เคนी เคจเคนीं เคฆेเคคे; เคฌเคฒ्เค•ि เค…เคš्เค›ी เค–ाเคธी  เคฒเค˜ुเค•เคฅा (เคฏเคฆि เค•ोเคˆ เคนै เคคो) เค•ा เคชोเคธ्เคŸเคฎाเคฐ्เคŸเคฎ เค•เคฐ เคจเค เคธंเคญाเคตเคจाเคถीเคฒ เคฒेเค–เค• เค•ो เคญी เค…เคธเคนाเคฏ เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं।

เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•े เคชเค•्เคท เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฒेเค–เค• เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจों เคฎें เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคนोเคคे เคฐเคนे เคนैं। เค•ुเค› เคฌिเคจ्เคฆुเค“ं เคชเคฐ เค†เคฎ เคธเคนเคฎเคคि เคญी เคฌเคจी เคนैं। เคตเคฐिเคท्เค  เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฒेเค–เค• เคญी เคช्เคฐเคคिเคตเคฐ्เคท เคชंเคœाเคฌ เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒे ‘เคœुเค—เคจुเค“ं เค•े เค…ंเค—–เคธंเค—’ เค”เคฐ เคชเคŸเคจा เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคธเคฎ्เคฎेเคฒเคจ เคฎें เคช्เคฐเคคिเคญाเค—िเคคा เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคตिเคงाเค—เคค เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏเคคा เค•े เคก्เคฐाเคซ्เคŸ เค•ो เคธंเคถोเคงिเคค/เคชเคฐिเคฎाเคฐ्เคœिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं; เคชเคฐเคจ्เคคु เคธเคค्เคฏ เคฏเคนी เคนै เค•ि เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เคฏเคฆि เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคฎें เคตिเคงा เคฒेเค–เคจ เค•े เคจाเคฐ्เคฎ्เคธ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคฌैเค ेเค—ा, เคคो เคฎเคถीเคจी เคฒेเค–เคจ เคนी เคธंเคญเคต เคนोเค—ा। เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ा เคธृเคœเคจ เคญी เคฆूเคธเคฐी เคตिเคงाเค“ं เค•ी เคคเคฐเคน เคธ्เคตเคค:เคธ्เคซूเคฐ्เคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เค˜เคŸเคจा  เค•ो เคœเคธ เค•ा เคคเคธ เค‰เคคाเคฐ เคฆेเคจा เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคจเคนीं เคนै।

เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฒेเค–เค• เคถिเคตिเคฐों เคฎें เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคตिเคงाเค—เคค เคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏเคคा เคชเคฐ เค†เคงाเคฐ เคฒेเค– เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเค เคœाเคคे เคฐเคนे เคนैं; เคคाเค•ि เค‡เคธเค•ा เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคธเคฎीเค•्เคทाเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนो เคธเค•े। เค‡เคจ เค†เคงाเคฐ เคฒेเค–ों เคฎें เคฆी เค—เคˆ เคŸिเคช्เคชเคฃिเคฏाँ เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคนेเคคु เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ी เคœाเคคी เคฐเคนी เคนैं ;เคชเคฐเคจ्เคคु เค•เคˆ เคฌाเคฐ เค•ुเค› เคฒेเค–เค• เค‡เคจ्เคนें เคฒเค˜ुเค•เคฅा  เค•े เคฒिเค เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ  เค”เคฐ เค…เคจ्เคคिเคฎ เคถเคฐ्เคค เคฎाเคจ เคฒेเคคे เคนैं–
–เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคเคŸเคฎ เค•ा เคœो เคธ्เคซोเคŸ เคคเคต เคธเคจ्เคจिเคนिเคค เค”เคฐ เคธเคจ्เคจिเคตिเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै, เคตเคน เค…เคชเคจी เคชเค เคจ-เคฏाเคค्เคฐा เค•े เค…ंเคค เคฎें เคตिเคธ्เคซोเคŸ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคตिเคธ्เคซोเคŸ เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคตเคฐ्เคŸिเค•เคฒ เคนोเคคा เคนै। เคเค• เคจिเคฐ्เคฆिเคท्เคŸ เค”เคฐ เคฐिเคฎोเคŸ เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ्เคก เคŠँเคšाเคˆ เคชเคฐ เคœाเค•เคฐ เคงเคฎाเค•ा เคนोเคคा เคนै। เคซिเคฐ เคธเคฌ เค•ुเค› เคถाเคจ्เคค। เคฏเคน เค—्เคฐाเคซ เคจเคนीं เคฌเคจाเคคा।
–เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•े เคฒिเค เคฆो เค˜เคŸเคจाเค“ं เคตाเคฒे เค•เคฅाเคจเค• เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนोเคคे เคนैं।
–เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ो เคšเคฐเคฎोเคค्เค•เคฐ्เคท เคชเคฐ เคธเคฎाเคช्เคค เคนोเคจा เคนी เคšाเคนिเค।
– เค•เคนाเคจी เคฎें เค•เคฅा เค”เคฐ เค•เคฅ्เคฏ เคธाเคซ เคฆीเค–เคคे เคนै, เคถเคฌ्เคฆ เค”เคฐ เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เคคเคฐเคน เคญूเคฎिเค–ंเคก เค”เคฐ เค‡เคคिเคนाเคธ เค•े เค•ाเคฒเคฌोเคง เค•ी เคคเคฐเคน, เคชเคฐ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เค•เคฅा เคนी เค•เคฅ्เคฏ เคฌเคจ เคœाเคคी เคนै เค…เคฅเคตा เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เค•เคฅ्เคฏ เคนी เค•เคฒाเคฐूเคช เคฒे เคฒेเคคा เคนै।
– เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคชाเคค्เคฐों เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ–เคšिเคค्เคฐเคฃ เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคตเคธเคฐ เคจเคนीं เคนोเคคा।
–เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคฎाเคจเคตेเคค्เคคเคฐ เคชाเคค्เคฐों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค।
– เคชौเคฐाเคฃिเค• เคชाเคค्เคฐों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคธे เคฌเคšเคจा เคšाเคนिเค।
–เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เค•ाเคฒเคฆोเคท เคจเคนीं เคนोเคจा เคšाเคนिเค।
– เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคเค• เคถเคฌ्เคฆ เคญी เคซाเคฒเคคू เคจเคนीं เคนोเคจा เคšाเคนिเค।
–เคฒเค˜ुเค•เคฅा 500 เคถเคฌ्เคฆों เคธे เค…เคงिเค• เค•ी เคจเคนीं เคนोเคจी เคšाเคนिเค เค…เคฅเคตा เคเค• เคชृเคท्เค  เคธे เคฌเคก़ी เคจเคนीं เคนोเคจी เคšाเคนिเค।
– เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคญोเคœเคจ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคชूเคฐ्เคต เค•ी เคตिเคธ्เคคृเคค เค†เคฏोเคœเคจ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคจเคนीं เคนै,เคœैเคธा เค•เคนाเคจी เคฎें เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคคो เค•ुเค•เคฐ เคฎें เคฆाเคฒ เคญाเคค เคธเคฌ्เคœी เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคธเคญी เค–ाเคฆ्เคฏ เคชเคฆाเคฐ्เคฅों เค•ा เคธเคœाเค•เคฐ เคฐเค–เคจा เค”เคฐ เคฆो เคšाเคฐ เคธीเคŸिเคฏों เคชเคฐ เคฆो เคšाเคฐ เคฎिเคจเคŸों เคฎें เค‰เคคाเคฐ เคฒेเคจा เคนै।
–เคนเคฎ เค–ाเค•เคฐ (เคชเคข़เค•เคฐ) เคธंเคคुเคท्เคŸ เคนो เคœाเคคे เคนैं, เคเคธा เคนी เคถीเคฒ เคธ्เคตเคญाเคต เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏा เคช्เคฐเค•्เคฐि़เคฏा เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคนै।
 –เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ा เคถीเคฐ्เคทเค• เค•เคนाเคจी เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै।
 –เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ा เคธเคฎाเคชเคจ เคฌिเคจ्เคฆु เค…เคงिเค• เคฎेเคนเคจเคค เค•ी เคฎाँเค— เค•เคฐเคคा เคนै।
เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค‰เคชเคฏु‍เคฐ्เค•्เคค เคฌเคนुเคค เคธी เคŸिเคช्เคชเคฃिเคฏों เคชเคฐ เค†ंเคถिเค• เคธเคนเคฎเคคि เคนो เคธเค•เคคी เคนै เค”เคฐ เคนुเคˆ เคญी เคนै; เคชเคฐเคจ्เคคु เค•ुเค› เคŸिเคช्เคชเคฃिเคฏाँ เคคो เคนाเคธ्เคฏाเคธ्เคชเคฆ เคนैं। เคฌเคนुเคค เคธी เคธ्เคคเคฐเคนीเคจ เคฒเค˜ुเค•เคฅाเค“ं เค•ी เค‰เคชเคœ เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เค•ाเคฐเคฃ เค•ुเค•เคฐ เคฎें เคฆोเคšाเคฐ เคธीเคŸिเคฏाँ เคฌเคœाเค•เคฐ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจा เคจเคนीं เคคो เค”เคฐ เค•्เคฏा เคนै? เค•เคนीं เค•ोเคˆ เค˜เคŸเคจा เคฆेเค–ी … เค‰เคธे เค•ुเค•เคฐ เคฎें เคธเคœाเคฏा เค”เคฐ เคซिเคฐ เค‰เคธเคฎें เค†เค•्เคฐोเคถ/เคตिเคธ्เคซोเคŸ เค•ी เคธीเคŸिเคฏाँ เคฌเคœเคตाเคˆं … เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคคैเคฏाเคฐ। เคฒेเค–เค• เค•े เคญीเคคเคฐ เคตिเคšाเคฐों เค•े เคธाเคฅ เคชเค•เคจे เคฎें เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ो เคฎเคนीเคจों, เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคธाเคฒों เคฒเค— เคธเค•เคคे เคนैं। เคฎुเค–्เคฏ เคฌाเคค เคฏเคน เคนै เค•ि เคชเค•เคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เคฅीเคฎ เค•िเคธเค•ी เคนै? เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ी, เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी, เคฏा เค•เคนाเคจी เค•ी। เคฒोเคนे เค•ी เค•เคก़ाเคนी เคฎें เค˜เคฃ्เคŸों เคฎेเคนเคจเคค เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•ी เค—เคˆ เคธเคฌ्เคœी เค”เคฐ เค•ुเค•เคฐ เคฎें เคšुเคŸเค•िเคฏों เคฎें เคคैเคฏाเคฐ เค•ी เค—เคˆ เคธเคฌ्เคœी เค•े เคธ्เคตाเคฆ เคฎें เคœो เคซเคฐ्เค•़ เคนै,เค‰เคธเคธे เคนเคฎ เคธเคญी เคตाเค•िเคซ เคนैं।

เคฎाเคจเคตेเคคเคฐ เคชाเคค्เคฐों เค•ा เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค— เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค, เค‡เคธ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคธे เคธเคนเคฎเคค เคจเคนीं เคนुเค† เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคน เคธเคนी เคนै เค•ि เคฏเคฆि เคฒेเค–เค• เค•ुเคถเคฒ เคจเคนीं เคนै, เค‰เคธเค•े เคชाเคธ เคฐเคšเคจाเค•ौเคถเคฒ เคจเคนीं เคนै, เคคो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคฏोเค—ों เคฎें เค…เคงिเค• เค–เคคเคฐा เคนै। เคนเคฎเคจे เคชिเค›เคฒे เคตเคฐ्เคทों เคฎें เค‰เคฐ्เคฎिเคฒ เค•ुเคฎाเคฐ เคฅเคชเคฒिเคฏाเคฒ เค•ी ‘เคฎुเคเคฎें เคฎเคฃ्เคŸों ’เคœैเคธी เคฐเคšเคจाเคँँ เคชเคข़ीं। เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฎเคฃ्เคŸों เค•ी เคเค• เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ी เค—เคˆ  เคฅी। เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคฌाเคฐीเค• เค–เคฏाเคฒी เค•े เคชเคฐिเคชेเค•्เคท्เคฏ เคฎें เค‰เคธ เคฐเคšเคจा เค•ो เคชेเคถ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा। เคชाเค เค•ों เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฎเคฃ्เคŸों เค•ी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เค—ोเคฒी เค•े ‘เคुँเคเคฒाเคจे’เค”เคฐ ‘เคญिเคจเคญिเคจाเคจे’ เค•ी เค“เคฐ เค†เค•ृเคท्เคŸ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा। เคฎเคฃ्เคŸों  เค•ी เคฒเค˜ुเค•เคฅा ‘เคฌेเค–เคฌเคฐी เค•ा เคซाเคฏเคฆा’ เคฎें เคชिเคธ्เคŸเคฒ เคธे เคจिเค•เคฒी เค—ोเคฒी เค…เคชเคจे เค—ुเคฃ–เคงเคฐ्เคฎ เค•े / เคœी เคนเคœूเคฐी เคจเคนीं เค•เคฐเคคी, เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฒเค—ी เคฅी। ‘เคฎुเคเคฎें เคฎเคฃ्เคŸो’ เคคเค• เค†เคคे–เค†เคคे เคชिเคธ्เคŸเคฒ เคธे เคจिเค•เคฒी เค—ोเคฒी เคฌเค—ाเคตเคค เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै। เค…เคฌ เค‡เคธे เค•्เคฏा เค•เคนा เคœाเค เค•ि เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคฎिเคค्เคฐों เค•ी เคฏเคน เคŸिเคช्เคชเคฃी เคชเคข़เคจे เค•ो เคฎिเคฒी เค•ि เคฅเคชเคฒिเคฏाเคฒ เคœी เค•ी เคฐเคšเคจा เค•ो เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคฃ्เคŸों เค•ी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคชเคข़เคจी เคชเคก़े, เคคो เคตเคน เคฐเคšเคจा เค•ी เค…เคธเคซเคฒเคคा เคนै।
เค•เคนเคจा เคจ เคนोเค—ा เค•ि เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค…เคชเคจी เคตिเค•ाเคธ-เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคงเคฎाเค•ेเคฆाเคฐ เค…ंเคค เคตाเคฒी เคธ्เคฅिเคคि เคธे เค•ाเคซी เค†เค—े เคจिเค•เคฒ เคšुเค•ी เคนै। เค…ंเคค เคชैเคจा/เคตिเคธ्เคซोเคŸเค• เคนो เคธเค•เคคा เคนै,เคชเคฐ เค‰เคธे เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•े เคธाเคฅ เคœोเคก़เคจा เค‰เคšिเคค เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‡เคธ เคŸिเคช्เคชเคฃी เคธे เคธเคนเคฎเคค เคจเคนीं เคนुเค† เคœा เคธเค•เคคा เค•ि เค‡เคธเค•ा เค—्เคฐाเคซ เคจเคนीं เคฌเคจ เคธเค•เคคा। เค‡เคธ เคตเคฐ्เคท เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เค…เคฐुเคฃ เค•ुเคฎाเคฐ เค•ी เคฒเค˜ुเค•เคฅा ‘เค—ाเคฒी’ เค•ो เคนी เคฆेเค–ें–

เคชเคนเคฒी เคธ्เคฅिเคคि– เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ เค•ी เค‡เคธ เค•्เคฐि़เคฏा เคธे เคฌเคก़े เคฌाเคฌू เค•ी เค•्เคฐोเคงाเค—्เคจि เคฎें เค˜ी เคชเคก़ เค—เคฏा เคฎाเคจो। เคตเคน เค•ुเคฐ्เคธी เค•ो เคชीเค›े เคงเค•ेเคฒเค•เคฐ เค–เคก़े เคนोเคคे เคนुเค เคšिเคฒ्เคฒाเคฏा, ‘‘เค…เคฌे เค“ เคšूเคนเคก़े เค•े เคฌीเคœ… เคคू เค…เคชเคจा เคšूเคนเคก़ाเคชเคจा เค˜เคฐ เคชเคฐ เคนी เค›ोเคก़เค•เคฐ เค†เคฏा เค•เคฐ… เคฏเคนाँ เคนเคฎाเคฐे เคฆเคซ्เคคเคฐ เคฎें เค…เคชเคจी เค—ंเคฆเค—ी เคฎเคค เค–िंเคกाเคฏा เค•เคฐ…’

เคฆूเคธเคฐी เคธ्เคฅिเคคि–เคฌเคก़े เคฌाเคฌू เคตो เคฎाเคจो เค‡เคธी เคคाเค• เคฎें เคฅा। เค•्เคทเคฃांเคถ เค•ी เคฆेเคฐी เค•िเค เคฌिเคจा เค‰เคธเคจे เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ เค•े เคชैเคฐ เค›ू เคฒिเคฏे। เคนाเคฅ เคœोเคก़เค•เคฐ เคซเคซเค•เคคा เคนुเค†, ‘‘เคฎेเคฐी เคจौเค•เคฐी เคคेเคฐे เคนाเคฅ เคนै เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ… เคฎेเคฐी เคฆो เคฌेเคŸिเคฏाँ เค…เคญी เค…เคจเคฌ्เคฏाเคนी เคนै… เคฎुเคे เคฎाเคซ เค•เคฐ เคฆे।’’

เคคीเคธเคฐी เคธ्เคฅिเคคि –เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ เค•ी เค—เคฐ्เคฆเคจ เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคธे เคคเคจी เคนुเคˆ เคฅी เคคเคฅा เค‰เคธเค•ा เคšेเคนเคฐा เคธ्เคตाเคญिเคฎाเคจ เค•ी เค†เคญा เคธे เคฆเคฎเค• เคฐเคนा เคฅा। เคฏเคน เคฆेเค–เค•เคฐ เคฌเคก़े เคฌाเคฌू เค•े เคฎเคจ เคฎें เคœाเคคीเคฏ เคฆ्เคตेเคท เค•ी เคญाเคตเคจा เคซिเคฐ เคธे เคœाเค—्เคฐเคค เคนो เค—เคˆ เคฅी। เคฌเคก़ा เคฌाเคฌू เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ เค•े เคจเคœเคฆीเค• เค†เค•เคฐ เคจเคซเคฐเคค เคธे เค‰เคธเค•ी เคคเคฐเคซ เคฆेเค–เคคा เคนुเค† เคฌुเคฆเคฌुเคฆाเคฏा, ‘‘เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ… เคนो เค—เคˆ เคคेเคฐे เคฎเคจ เค•ी เคชूเคฐी! เค…เคฌ เคคो เคคू เค–ुเคถ  เคนै। เคชเคฐ เคเค• เคฌाเคค เคฌเคคा … เค…เคฌ เค•्เคฏा เคคू เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคนो เค—เคฏा เคนै?’’

เคฌเคก़े เคฌाเคฌू เค•ी เคตिเค•ृเคคि เค•ो เค‡เคธ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เคฎें เคเคŸเคฎ เค•ा เคธ्เคซोเคŸ เคคเคต เคฎाเคจ เคฒें, เคคो เคญी เคฌเคก़े เคฌाเคฌू เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•े เค†เคฐोเคน เค”เคฐ เค…เคตเคฐोเคน เคธे เค—्เคฐाเคซ เคคो เคฌเคจ เคนी เคฐเคนा เคนै… เคฌเคจเคคा เคนी เคนै। เคคीเคธเคฐी เคธ्เคฅिเคคि เคคเค• เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค•ा เคชเคนुँเคšเคจा เคนी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ो เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค”เคฐ เคŠँเคšाเคˆ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคคो เค•्เคฏा’ (เค•ुเคฎाเคฐ เคถเคฐ्เคฎा เค…เคจिเคฒ) เค•ो เคชเคข़เคคे เคนुเค เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ (เคธूเคฐ्เคฏเค•ांเคค เคจाเค—เคฐ) เคเคตं เคฌाเคฒीเคตुเคก เคกेเคœ (เคธुเค•ेเคถ เคธाเคนเคจी) เคธ्เคฎเคฐเคฃ เคนो เค†เคˆं। ‘เคคो เค•्เคฏा’ เคฒेเค–เค• เค•ी เค†เคงुเคจिเค• เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคชเคฐ เคธोเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏเคชूเคฐ्เคฃ เคฐเคšเคจा เคนै ,เคœिเคธเคฎें เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เค•เคฅा เคนी เค•เคฅ्เคฏ เคฌเคจ เค—เคˆ เคนै। เคฏเคนी เคตเคœเคน เคนै เค•ि เคฐเคšเคจा เคฎें เคคीเคจ เคฎाเคน เค•ा เค…ंเคคเคฐाเคฒ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ, เคฐเคšเคจा เค•ी เคคीเคต्เคฐเคคा เค•เคนीं เคญी เค•เคฎ เคจเคนीं เคนुเคˆ เคนै।

เคฐाเค•ेเคถ เคฎाเคนेเคถ्เคตเคฐी ‘เค•ाเคฒ्เคชเคจिเค•’ เค•ी เคฆाँเคค เค•ुเคšเคฐเคจी เคฎें เคฒेเค–เค• เคธे เค…เคงिเค• เคฎेเคนเคจเคค เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฅी। เคชाเค เค• เค•ो เคชเคคा เคšเคฒเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เคฆाँเคค เค•ुเคšเคฐเคจी เคฎाँ เค•ी เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคाเค“ं เคฎें เคธे เคเค• เคฅी। เคตเคฐ्เคทों เคฌाเคฆ เคตिเคฆेเคถ เคธे เคฒौเคŸा เคฌेเคŸा เคฎाँ เค•ो เคธोเคจे เค•ी เคฆाँเคค เค•ुเคคเคฐเคจी เคฆेเคคा เคนै, เคคो เคฎाँ เคœोเคฐ เคธे เคนँเคธ เคชเคก़เคคी เคนै। เคนँเคธเคคे เคธเคฎเคฏ เค‰เคธเค•ा เคชोเคชเคฒा เค–ुเคฒा เคนुเค† เคฎुँเคน เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। เคฏเคนी เคšिเคค्เคฐ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตी เคฌเคจा เคฆेเคคा เคนै เค”เคฐ เคชोเคชเคฒे เคฎुँเคน เคตाเคฒी เคฎाँ เค•ी เคนँเคธी เค•े เคชीเค›े เค›िเคชा เคฐुเคฆเคจ เคชाเค เค• เค•े เคฆिเคฒोเคฆिเคฎाเค— เคฎें เค•เคนीं เค—เคนเคฐे เค…ंเค•िเคค เคนो เคœाเคคा เคนै।

เคœเคนाँ เค…เคค्เคฏाเคตเคถ्เคฏเค• เคนो, เคตเคนाँ เคชौเคฐाเคฃिเค• เคชाเคค्เคฐों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ो เคถเค•्เคคि เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฐाเคฎ เค•ुเคฎाเคฐ เค†เคค्เคฐेเคฏ เค•ी ‘เคเค•เคฒเคต्เคฏ เค•ी เคตिเคกเคฎ्เคฌเคจा’ เคฎें เค‡เคธे เคฆेเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฆ्เคฐोเคฃाเคšाเคฐ्เคฏ เค”เคฐ เคเค•เคฒเคต्เคฏ เค•ी เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคธे เค…เคตเค—เคค เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชाเค เค• เค•े เคฆिเคฒो.เคฆिเคฎाเค— เคชเคฐ เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค†เคงुเคจिเค• เคธंเคฆเคฐ्เคญों เคฎें เค—เคนเคฐा เคช्เคฐเคญाเคต เค›ोเคก़เคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนोเคคी เคนै।

เค…เคชเคจा–เค…เคชเคจा เคˆเคฎाเคจ (เคนเคฐीเคถ เค•ुเคฎाเคฐ เค…เคฎिเคค), เคธเคนाเคฐा (เคฐเคฃเคœीเคค เคŸाเคกा), เค–ुเคถिเคฏों เค•ी เคนोเคฎ เคกिเคฒीเคตเคฐी (เคœเค—เคตเคคी), เคฌเคšเคชเคจ–เคฌเคšเคชเคจ (เคฎीเคฐा เคœैเคจ), เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เค•เคธौเคŸी เคชเคฐ เค–เคฐी เค‰เคคเคฐเคคी เคฎुเค•เคฎ्เคฎเคฒ เคฐเคšเคจाเคँ เคนैं।

เคšाँเคฆ เค•े เค‰เคธ เคชाเคฐ (เคธเคตिเคคा เคชांเคกे) เค†เคญाเคธी เคธंเคธाเคฐ เค•े เคธเคš เค•ो เค‰เคœाเค—เคฐ เค•เคฐเคคी เคนै। เคฐเคšเคจा เค•ो เค”เคฐ เค•เคธा เคœा เคธเค•เคคा เคฅा। เค˜ेเคตเคฐ (เค•िเคฐเคฃ เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ) เค…-เคœाเคคिเคตाเคฆी  (เค“เคฎเคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ृเคค्เคฏांเคถ) เคชाเค เค•ों เคธे เคธंเคตाเคฆ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคฐเคนी เคนैं। เคฏे เคฒเค˜ुเค•เคฅाเคँ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เค…เคจ्เคฏ เคตिเคงाเค“ं เค•ी เคคเคฐเคน เคชाเค เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคญूเค– เคœเค—ाเคคी เคนै, เคช्เคฏाเคธ เคœเค—ाเคคी เคนैं … เค‰เคธเค•े เคธाเคฎเคจे เคช्เคฐเคถ्เคจ เค–เคก़े เค•เคฐเคคी เคนैं ... เค‰เคธे เคธोเคšเคจे เคชเคฐ เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•เคฐเคคी เคนैं।

เคญाเคทा เค”เคฐ เคถिเคฒ्เคช เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคเค• เคฌाเคค เค•เคนเคจा  เคœ़เคฐूเคฐी เคนै– เคฌเคข़िเคฏा เค•เคฅ्เคฏ เค•เคฎเคœ़ोเคฐ เคญाเคทा เค”เคฐ เคถिเคฒ्เคช เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค…เคชเคจी  เคธเคนी เค›ाเคช เคจเคนीं เค›ोเคก़ เคชाเคคा, เค…เคค: เคฒेเค–เค• เคญाเคทा เค•ी เคถुเคฆ्เคงเคคा, เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃिเค• เค—เค เคจ, เค…เคฒ्เคชเคตिเคฐाเคฎ, เค…เคฐ्เคงเคตिเคฐाเคฎ เค†เคฆि เค•ा เคธเคนी เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐें। เคฏเคฅाเคธ्เคฅाเคจ เค‡เคจเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคจ เค•เคฐเคจे เคธे เค…เคฐ्เคฅ เค•ा เค…เคจเคฐ्เคฅ เคญी เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคธाเคงाเคฐเคฃ เค”เคฐ เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคถเคฌ्เคฆ เคญी เค…เค—เคฐ เค…เคถुเคฆ्เคง เคฒिเค–े เคœाเคँเค—े (เคœैเคธे เคชाเคจी เคชीเคจे เค•ा เคฒोเคŸा เคนोเคคा เคนै, เคฒौเคŸा เคจเคนीं), เคคो เคเคธे เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค•ो เค•ोเคˆ เค—เคฎ्เคญीเคฐเคคा เคธे เคจเคนीं เคฒेเค—ा। เค—ुเคก़िเคฏा เค•ा เคฌเคนुเคตเคšเคจ เค—ुเคก़िเคฏाเคँ (เคฒเค˜ुเค•เคฅा–เคคो เค•्เคฏा) เคจเคนीं; เคฌเคฒ्เค•ि เค—ुเคกि़เคฏाँ เคนोเคคा เคนै। เค…เคฒ्เคนเคก़ เคถเคฌ्เคฆ เคคเคค्เคธเคฎ เคถเคฌ्เคฆ เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคคा เคช्เคฐเคค्เคฏเคฏ เคฒเค—ाเค•เคฐ เค…เคฒ्เคนเคก़เคคा เคถเคฌ्เคฆ เคจเคนीं เคฌเคจเคคा। เคธเคนी เคถเคฌ्เคฆ เค…เคฒ्เคนเคก़เคชเคจ เคนोเค—ा। เคเคธे เคนी ‘… เคชเคนिเค เค•े เคจीเคšे เค‰เคธเค•ी เค—เคฐ्เคฆเคจ เค†เคคी–เค†เคคी เคฌเคšी เคนो’ เคฏเคนाँ ‘เค†เคคे–เค†เคคे’ เคนोเคจा เคšाเคนिเค; เค•्เคฏोंเค•ि เคฏเคน เค•्เคฐिเคฏाเคชเคฆ เคจเคนीं, เค•्เคฐिเคฏा เคตिเคถेเคทเคฃ เคนै। เคตिเคทเคฏเคตเคธ्เคคु เค”เคฐ เคถिเคฒ्เคช เคชเคฐ เคฎเคœ़เคฌूเคค เคชเค•เคก़ เคนी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ो เค”เคฐ เคช्เคฐเค–เคฐ เคฌเคจा เคธเค•เคคी เคนै। เคฒเค˜ुเค•เคฅाเค•ाเคฐ เค•ी เคฏเคนी เคธเคœเค—เคคा เค‡เคธ เคตिเคงा เค•ो เค”เคฐ เค…เคงिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจเคœเคจเค• เคธ्เคฅाเคจ เคฆिเคฒा เคธเค•เคคी เคนै। เคฏเคน เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ เคนी เคฒเค˜ुเค•เคฅा เค•ी เคถเค•्เคคि เคนै।
-0-