рд╕ेрддु рдХी рддीрд╕рд░ी рд╡рд░्рд╖рдЧाँрда рдкрд░ рдЖрдк рд╕рднी рдХा рд╣ाрд░्рджिрдХ рдЕрднिрдиंрджрди! рд╕ेрддु рдХे рддीрди рд╡рд░्рд╖ рд╣рдоाрд░े рд▓िрдпे рдЖрд╢ा рдХी рдПрдХ рдХिрд░рдг рдХे рд╕рдоाрди рд╣ैं। рдЬो рдХुрдЫ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓िрдЦा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░ рд╕ाрдордиे рд▓ाрдиे рдХा рдпрд╣ рдЪрдд्рд╡рд░ рд╕्рдеाрдпिрдд्рд╡ рд▓े рд░рд╣ा рд╣ै, рдпрд╣ рд╣рдоाрд░े рд▓िрдпे рдЧрд░्рд╡ рдХा рд╡िрд╖рдп рд╣ै।
рдЗрди рддीрди рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдмрджрд▓ рдЪुрдХा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдХिрддрдиा рдХुрдЫ рд╡ैрд╕ा рдХा рд╡ैрд╕ा рд╣ी рд╣ै। рджुःрдЦрдж рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдоें рдЖрдЬ рднी рдХुрдкोрд╖िрдд рдмрдЪ्рдЪे рдХрдЪ्рдЪी рд▓ीрдЪी рдЦाрдХрд░ рдорд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдХुрдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЕрд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдпрд╣ рд╕рдорд╕्рдпा рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдЕрдХ्рд╖рдорддा рдХी рднी рд╣ै। рдЖрдЬ рд╕े рд╣реЫाрд░ों рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рдЬिрд╕ рднाрд░рдд-рднूрдоि рдиे рджुрдЧ्рдз рдФрд░ рд╢ाрдХाрд╣ाрд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдПрдХ рдкूрд░्рдг рдкोрд╖рдг рдХा рд╡рд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдоाрдирд╡рддा рдХो рджिрдпा рдЬो рдЖрдЬ рд╕ंрд╕ाрд░ рднрд░ рдоें рд╕рд░ाрд╣ा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рд╡рд╣ाँ рдХे рдиौрдиिрд╣ाрд▓ों рдХी рдРрд╕ी рдЕрдХाрд▓-рдоृрдд्рдпु рдЕрд╕рд╣рдиीрдп рд╢ोрдХ рдХा рд╡िрд╖рдп рд╣ै। рджुрд░्рднाрдЧ्рдп рд╕े рдпे рджुрдЦрдж рдШрдЯрдиाрдПँ рд░ाрдЬрдиीрддि рдХा рд╡िрд╖рдп рдмрдирдХрд░ рд░рд╣ рдЬाрддी рд╣ैं। рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рджोрдиों рдХो рд╣ी рдЗрдирд╕े рд╕рдмрдХ рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा, рдФрд░ рдд्рд╡рд░िрдд рд▓ाрдн рдХे рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рднी рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि рдкाрд░рдо्рдкрд░िрдХ рд╡рдирд╕्рдкрддि, рдлрд▓-рдлूрд▓ों рдХी рдЖрдо, рдЗрдорд▓ी, рдЕрдиाрд░, рдЕрдорд░ूрдж рдЬैрд╕ी рдЙрди рдк्рд░рдЬाрддिрдпों рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рджिрдпा рдЬाрдпे рдЬो рд╢рддाрдм्рджिрдпों рд╕े рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рд╣ैं। рднाрд░рддीрдп рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдоिрдб-рдбे рдоीрд▓ рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рдмाрдд рдмрд╣ुрдд рдкреЭрдиे рдоें рдЖрддी рд╣ै рд▓ेрдХिрди рд▓рдЧрддा рд╣ै рд╡рд╣ाँ рднी рд╕ंрддुрд▓िрдд рдкोрд╖рдг рдкрд░ рдФрд░ рдз्рдпाрди рджिрдпे рдЬाрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рдЬिрд╕ рджेрд╢ рдоें рдЬрд▓ рд╣ी рд╡िрд▓ाрд╕िрддा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдмрди рдЧрдпा рд╣ो рд╡рд╣ाँ рдиिрд░्рдзрди рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рджूрдз рдЬैрд╕े рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдкोрд╖рдг рдХी рдоाрдд्рд░ा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рдХрдаिрди рднрд▓े рд╣ो рд▓ेрдХिрди рдоिрдб-рдбे рдоीрд▓ рдЬैрд╕े рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕े рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рджेрд╢ рднрд░ рдоें рдХुрдХुрд░рдоुрдд्рддों рдХी рддрд░рд╣ рдЙрдЧी рдПрдирдЬीрдУ рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдоें рд╕े рдЫाँрдЯрдХрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЬрдирд╕ेрд╡рдХों рдХो рдЪुрдирдХрд░ рдЙрдирдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд▓ी рдЬाрдиी рдЪाрд╣िрдпे। рдХेंрдж्рд░ рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╡िрднाрдЧों, рдФрд░ рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХों рдХी рдЬाрдЧ्рд░рддि рднी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЗрди рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХो рд╕рдЪेрдд рд╣ोрдиा рдкреЬेрдЧा। рд╕िрд╡िрд▓ рд╕рд░्рд╡ेंрдЯ्рд╕ рдХो рд╕рд░्рд╡ेंрдЯ рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рд╕рдордЭрдиे рдХी реЫрд░ूрд░рдд рд╣ै рдФрд░ рдЬрди-рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдпों рдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд╢рдм्рдж рдХा, рддрднी 'рдоा рдХрд╢्рдЪिрдж्рджुःрдЦрднाрдЧ्рднрд╡ेрдд्' рдХे рдЙрдж्рдШोрд╖ рд╡ाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡िрдд рд╣ोрдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рдХрд░ рд╕рдХेрдЧी।
рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें 6-7 рд╕ाрд▓ рдХी рднाрд░рддीрдп рдмрдЪ्рдЪी рдоेрдХ्рд╕िрдХो рд╕ीрдоा рд╕े рдЕрдкрдиी рдоाँ рдХे рд╕ाрде рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдЕрд╡ैрдз рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдХे рджौрд░ाрди рдПрд░िреЫोрдиा рдХे рдорд░ुрд╕्рдерд▓ рдоें рдк्рдпाрд╕ рдФрд░ рд▓ू рд▓рдЧрдиे рд╕े рдорд░ рдЧрдИ। рдмрдЪ्рдЪी рдХा рдкिрддा рд╢рд░рдгाрдЧрддि рдХे рдЖрд╡ेрджрди рдХे рд╕ाрде рд╕рди 2013 рд╕े рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рд╣ै। рдкंрдЬाрдм рдоें рдХिрддрдиे рд╣ी рд▓ोрдЧ рдХैрд╕े рднी, рдЦेрдд, рдЯ्рд░ैрдХ्рдЯрд░ рдЖрджि рдмेрдЪрдХрд░, рдХрд░्реЫ-рдЙрдзाрд░ рд▓ेрдХрд░, рдпा рдЕрди्рдп рддрд░ीрдХों рд╕े рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдХो рд▓ाрдЦों рд░ुрдкрдпे рдЪुрдХाрдХрд░, рдХрдИ рдмाрд░ рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдкрд╢्рдЪिрдоी рджेрд╢ों рдоें рд╢рд░рдг рдкाрдиे рдХे рд▓िрдпे рджрдорди рдФрд░ рднेрджрднाрд╡ рдХे рдЭूрдаे рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдХрд░ рднी рдЕрдкрдиी рдЬाрди рдиृрд╢ंрд╕ рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдХे рд╣рд╡ाрд▓े рдХрд░рдиे рдХा рдЬोрдЦिрдо рдЙрдаाрддे рд╣ैं। рдРрд╕ी рднी рдШрдЯрдиाрдПँ рд╣ुрдИ рд╣ैं рдЬрд╣ाँ рдЕрдирдкреЭ рд▓ोрдЧ рдЬाрд▓ी рд╡ीрд╕ा рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдпूрд░ोрдк рдмрддाрдХрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХी реЮ्рд▓ाрдЗрдЯ рдоें рдЪреЭा рджिрдпे рдЧрдпे।
рдЗрд╕ी рд╡рд░्рд╖ рджेрд╡ाрдоाрддा-2 рдиाрдордХ рдордд्рд╕्рдп-рдиौрдХा рдХेрд░рд▓ рдоें рдПрд░्рдиाрдХुрд▓рдо рдХे рддрдЯ рд╕े рдЕрдкрдиी рдХ्рд╖рдорддा рд╕े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рдХुрд▓ 243 рд▓ोрдЧों рдХो рди्рдпू реЫीрд▓ैंрдб рдоें рдмेрд╣рддрд░ рдЬीрд╡рди рджिрд▓ाрдиे рдХा рд╕рдкрдиा рджिрдЦाрдХрд░ рд▓ाрдкрддा рд╣ै। рдХेрд░рд▓ рдФрд░ рдкंрдЬाрдм рдЬैрд╕े рддрдеाрдХрдеिрдд рд╕рдоृрдж्рдз рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рднी рдРрд╕ी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдШाрддрдХ рд╣ै। рдоाрдирд╡-рддрд╕्рдХрд░ी рдХो рдоाрдУрд╡ाрдж, рдЬिрд╣ाрдж, рдирдХ्рд╕рд▓рд╡ाрдж рдЖрджि рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░рдХे рдирд╣ीं рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рдХ्рдпोंрдХि рдб्рд░рдЧ्рд╕, рд╣рдеिрдпाрд░ рдФрд░ рдоाрдирд╡ рддрд╕्рдХрд░ी рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЧिрд░ोрд╣ рд╕рдм рдПрдХ рд╣ी рд╣ैं। рдЬрдм рддрдХ рдРрд╕े рдЕрдкрд░ाрдз рднाрд░ी рдЖрд░्рдеिрдХ рд▓ाрдн рдХा рд╕ाрдзрди рдмрдиे рд░рд╣ेंрдЧे, рдЧिрд░ोрд╣рдмंрджी рдЪрд▓рддी рд░рд╣ेрдЧी। рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдЗрд╕ рдХोреЭ рдХी рдЦाрдЬ рд╣ै। рдоाрдирд╡ рддрд╕्рдХрд░ी рднाрд░рддीрдп рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдХा рдПрдХ рдРрд╕ा рдмреЬा рдФрд░ рд╕ंрдЧрдаिрдд рдЕрдкрд░ाрдз рд╣ै рдЬिрд╕ рдкрд░ рдкрдХреЬ рд╣рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдЙрдЪ्рдЪ рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдпे। рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рд╕рдордЭрдиे рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рднी реЫрд░ूрд░ी рд╣ैं рдХि рдЦाрддे-рдкीрддे рдШрд░ рдХे рд▓ोрдЧ рдХिрд╕ी рдЕрдЬ्рдЮाрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЭूрда рдмोрд▓рдХрд░, рдкैрд╕े рд▓ुрдЯाрдХрд░, рдХ्рд░ूрд░ рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдХे рдЪंрдЧुрд▓ рдоें рдлँрд╕рдиे рдХो рдмेрддाрдм рдХ्рдпों рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं।
***
рддीрд╕рд░े рд╡ाрд░्рд╖िрдХाрдЩ्рдХ рдкрд░ рдЕрдкрдиी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рд╕े рд╣рдоें рдЕрд╡рдЧрдд рдХрд░ाрддे рд╣ुрдП рд╣рдоाрд░ा рдЙрдд्рд╕ाрд╣рд╡рд░्рдзрди рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╣рдоाрд░ी рдХрдоिрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрд╡рд╢्рдп рдмрддाрдЗрдпे рддाрдХि рд╣рдоाрд░ा рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕ाрд░्рдердХ рд╣ो।
рдЗрди рддीрди рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рдмрджрд▓ рдЪुрдХा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдХिрддрдиा рдХुрдЫ рд╡ैрд╕ा рдХा рд╡ैрд╕ा рд╣ी рд╣ै। рджुःрдЦрдж рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдоें рдЖрдЬ рднी рдХुрдкोрд╖िрдд рдмрдЪ्рдЪे рдХрдЪ्рдЪी рд▓ीрдЪी рдЦाрдХрд░ рдорд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдХुрдкोрд╖рдг рдФрд░ рдЕрд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдпрд╣ рд╕рдорд╕्рдпा рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдЕрдХ्рд╖рдорддा рдХी рднी рд╣ै। рдЖрдЬ рд╕े рд╣реЫाрд░ों рд╕ाрд▓ рдкрд╣рд▓े рдЬिрд╕ рднाрд░рдд-рднूрдоि рдиे рджुрдЧ्рдз рдФрд░ рд╢ाрдХाрд╣ाрд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдПрдХ рдкूрд░्рдг рдкोрд╖рдг рдХा рд╡рд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдоाрдирд╡рддा рдХो рджिрдпा рдЬो рдЖрдЬ рд╕ंрд╕ाрд░ рднрд░ рдоें рд╕рд░ाрд╣ा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рд╡рд╣ाँ рдХे рдиौрдиिрд╣ाрд▓ों рдХी рдРрд╕ी рдЕрдХाрд▓-рдоृрдд्рдпु рдЕрд╕рд╣рдиीрдп рд╢ोрдХ рдХा рд╡िрд╖рдп рд╣ै। рджुрд░्рднाрдЧ्рдп рд╕े рдпे рджुрдЦрдж рдШрдЯрдиाрдПँ рд░ाрдЬрдиीрддि рдХा рд╡िрд╖рдп рдмрдирдХрд░ рд░рд╣ рдЬाрддी рд╣ैं। рд╕рдоाрдЬ рдФрд░ рд╕рд░рдХाрд░ рджोрдиों рдХो рд╣ी рдЗрдирд╕े рд╕рдмрдХ рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдк्рд░рддिрд╕्рдкрд░्рдзा, рдФрд░ рдд्рд╡рд░िрдд рд▓ाрдн рдХे рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рднी рдпрд╣ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдХि рдкाрд░рдо्рдкрд░िрдХ рд╡рдирд╕्рдкрддि, рдлрд▓-рдлूрд▓ों рдХी рдЖрдо, рдЗрдорд▓ी, рдЕрдиाрд░, рдЕрдорд░ूрдж рдЬैрд╕ी рдЙрди рдк्рд░рдЬाрддिрдпों рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рджिрдпा рдЬाрдпे рдЬो рд╢рддाрдм्рджिрдпों рд╕े рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рд╣ैं। рднाрд░рддीрдп рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдоिрдб-рдбे рдоीрд▓ рдпोрдЬрдиाрдУं рдХी рдмाрдд рдмрд╣ुрдд рдкреЭрдиे рдоें рдЖрддी рд╣ै рд▓ेрдХिрди рд▓рдЧрддा рд╣ै рд╡рд╣ाँ рднी рд╕ंрддुрд▓िрдд рдкोрд╖рдг рдкрд░ рдФрд░ рдз्рдпाрди рджिрдпे рдЬाрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рдЬिрд╕ рджेрд╢ рдоें рдЬрд▓ рд╣ी рд╡िрд▓ाрд╕िрддा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдмрди рдЧрдпा рд╣ो рд╡рд╣ाँ рдиिрд░्рдзрди рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдХे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рджूрдз рдЬैрд╕े рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдкोрд╖рдг рдХी рдоाрдд्рд░ा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиा рдХрдаिрди рднрд▓े рд╣ो рд▓ेрдХिрди рдоिрдб-рдбे рдоीрд▓ рдЬैрд╕े рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдоों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕े рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рджेрд╢ рднрд░ рдоें рдХुрдХुрд░рдоुрдд्рддों рдХी рддрд░рд╣ рдЙрдЧी рдПрдирдЬीрдУ рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдоें рд╕े рдЫाँрдЯрдХрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдЬрдирд╕ेрд╡рдХों рдХो рдЪुрдирдХрд░ рдЙрдирдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд▓ी рдЬाрдиी рдЪाрд╣िрдпे। рдХेंрдж्рд░ рдФрд░ рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╡िрднाрдЧों, рдФрд░ рдЪिрдХिрдд्рд╕рдХों рдХी рдЬाрдЧ्рд░рддि рднी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЗрди рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдк्рд░рд╢ाрд╕рди рдХो рд╕рдЪेрдд рд╣ोрдиा рдкреЬेрдЧा। рд╕िрд╡िрд▓ рд╕рд░्рд╡ेंрдЯ्рд╕ рдХो рд╕рд░्рд╡ेंрдЯ рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рд╕рдордЭрдиे рдХी реЫрд░ूрд░рдд рд╣ै рдФрд░ рдЬрди-рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдпों рдХो рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд╢рдм्рдж рдХा, рддрднी 'рдоा рдХрд╢्рдЪिрдж्рджुःрдЦрднाрдЧ्рднрд╡ेрдд्' рдХे рдЙрдж्рдШोрд╖ рд╡ाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡िрдд рд╣ोрдиे рдХी рдШोрд╖рдгा рдХрд░ рд╕рдХेрдЧी।
рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें 6-7 рд╕ाрд▓ рдХी рднाрд░рддीрдп рдмрдЪ्рдЪी рдоेрдХ्рд╕िрдХो рд╕ीрдоा рд╕े рдЕрдкрдиी рдоाँ рдХे рд╕ाрде рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдЕрд╡ैрдз рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдХे рджौрд░ाрди рдПрд░िреЫोрдиा рдХे рдорд░ुрд╕्рдерд▓ рдоें рдк्рдпाрд╕ рдФрд░ рд▓ू рд▓рдЧрдиे рд╕े рдорд░ рдЧрдИ। рдмрдЪ्рдЪी рдХा рдкिрддा рд╢рд░рдгाрдЧрддि рдХे рдЖрд╡ेрджрди рдХे рд╕ाрде рд╕рди 2013 рд╕े рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рд╣ै। рдкंрдЬाрдм рдоें рдХिрддрдиे рд╣ी рд▓ोрдЧ рдХैрд╕े рднी, рдЦेрдд, рдЯ्рд░ैрдХ्рдЯрд░ рдЖрджि рдмेрдЪрдХрд░, рдХрд░्реЫ-рдЙрдзाрд░ рд▓ेрдХрд░, рдпा рдЕрди्рдп рддрд░ीрдХों рд╕े рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдХो рд▓ाрдЦों рд░ुрдкрдпे рдЪुрдХाрдХрд░, рдХрдИ рдмाрд░ рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдкрд╢्рдЪिрдоी рджेрд╢ों рдоें рд╢рд░рдг рдкाрдиे рдХे рд▓िрдпे рджрдорди рдФрд░ рднेрджрднाрд╡ рдХे рдЭूрдаे рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдХрд░ рднी рдЕрдкрдиी рдЬाрди рдиृрд╢ंрд╕ рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдХे рд╣рд╡ाрд▓े рдХрд░рдиे рдХा рдЬोрдЦिрдо рдЙрдаाрддे рд╣ैं। рдРрд╕ी рднी рдШрдЯрдиाрдПँ рд╣ुрдИ рд╣ैं рдЬрд╣ाँ рдЕрдирдкреЭ рд▓ोрдЧ рдЬाрд▓ी рд╡ीрд╕ा рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдпूрд░ोрдк рдмрддाрдХрд░ рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХी реЮ्рд▓ाрдЗрдЯ рдоें рдЪреЭा рджिрдпे рдЧрдпे।
рдЗрд╕ी рд╡рд░्рд╖ рджेрд╡ाрдоाрддा-2 рдиाрдордХ рдордд्рд╕्рдп-рдиौрдХा рдХेрд░рд▓ рдоें рдПрд░्рдиाрдХुрд▓рдо рдХे рддрдЯ рд╕े рдЕрдкрдиी рдХ्рд╖рдорддा рд╕े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рдХुрд▓ 243 рд▓ोрдЧों рдХो рди्рдпू реЫीрд▓ैंрдб рдоें рдмेрд╣рддрд░ рдЬीрд╡рди рджिрд▓ाрдиे рдХा рд╕рдкрдиा рджिрдЦाрдХрд░ рд▓ाрдкрддा рд╣ै। рдХेрд░рд▓ рдФрд░ рдкंрдЬाрдм рдЬैрд╕े рддрдеाрдХрдеिрдд рд╕рдоृрдж्рдз рд░ाрдЬ्рдпों рдоें рднी рдРрд╕ी рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдШाрддрдХ рд╣ै। рдоाрдирд╡-рддрд╕्рдХрд░ी рдХो рдоाрдУрд╡ाрдж, рдЬिрд╣ाрдж, рдирдХ्рд╕рд▓рд╡ाрдж рдЖрджि рд╕े рдЕрд▓рдЧ рдХрд░рдХे рдирд╣ीं рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рдХ्рдпोंрдХि рдб्рд░рдЧ्рд╕, рд╣рдеिрдпाрд░ рдФрд░ рдоाрдирд╡ рддрд╕्рдХрд░ी рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЧिрд░ोрд╣ рд╕рдм рдПрдХ рд╣ी рд╣ैं। рдЬрдм рддрдХ рдРрд╕े рдЕрдкрд░ाрдз рднाрд░ी рдЖрд░्рдеिрдХ рд▓ाрдн рдХा рд╕ाрдзрди рдмрдиे рд░рд╣ेंрдЧे, рдЧिрд░ोрд╣рдмंрджी рдЪрд▓рддी рд░рд╣ेрдЧी। рдк्рд░рд╢ाрд╕рдиिрдХ рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдЗрд╕ рдХोреЭ рдХी рдЦाрдЬ рд╣ै। рдоाрдирд╡ рддрд╕्рдХрд░ी рднाрд░рддीрдп рдЙрдкрдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдХा рдПрдХ рдРрд╕ा рдмреЬा рдФрд░ рд╕ंрдЧрдаिрдд рдЕрдкрд░ाрдз рд╣ै рдЬिрд╕ рдкрд░ рдкрдХреЬ рд╣рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдЙрдЪ्рдЪ рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рд╣ोрдиी рдЪाрд╣िрдпे। рд╕ाрде рд╣ी рдпрд╣ рд╕рдордЭрдиे рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рднी реЫрд░ूрд░ी рд╣ैं рдХि рдЦाрддे-рдкीрддे рдШрд░ рдХे рд▓ोрдЧ рдХिрд╕ी рдЕрдЬ्рдЮाрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЭूрда рдмोрд▓рдХрд░, рдкैрд╕े рд▓ुрдЯाрдХрд░, рдХ्рд░ूрд░ рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдХे рдЪंрдЧुрд▓ рдоें рдлँрд╕рдиे рдХो рдмेрддाрдм рдХ्рдпों рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं।
***
рддीрд╕рд░े рд╡ाрд░्рд╖िрдХाрдЩ्рдХ рдкрд░ рдЕрдкрдиी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рд╕े рд╣рдоें рдЕрд╡рдЧрдд рдХрд░ाрддे рд╣ुрдП рд╣рдоाрд░ा рдЙрдд्рд╕ाрд╣рд╡рд░्рдзрди рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╣рдоाрд░ी рдХрдоिрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрд╡рд╢्рдп рдмрддाрдЗрдпे рддाрдХि рд╣рдоाрд░ा рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕ाрд░्рдердХ рд╣ो।
ReplyDeleteрдЕрдиुрд░ाрдЧ рдЬी,
рд╕ेрддु рдкрдд्рд░िрдХा рдХा рддीрди рд╡рд░्рд╖ों рдХा рдпрд╣ рд╕рдлрд░ рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд▓िрдпे рд╕ंрдЬीрд╡рдиी рдХे
рд╕рдоाрди рд░рд╣ा рд╣ै рдЬिрд╕рдиे рд╣िंрджी рдЬрдЧрдд рдХी рдПрдХ рдмреЬी рдХрдоी рдХो рджूрд░ рдХिрдпा рд╣ै. рдЖрдЬ рдПрдХ рдРрд╕ा
рдоंрдЪ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдПрдХ рд╡िрд░ाрдЯ рдЬрдирд╕рдоूрд╣ рдХी рд╕ृрдЬрдирд╢ीрд▓рддा рдХो рдоुрдЦрд░ рдХрд░рдиे рдХा
рдЕрд╡рд╕рд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै. рдЖрдкрдХा рдПрд╡ं рдЖрдкрдХे рд╕рд╣рдпोрдЧी рдмंрдзुрдУं рдХा рдпрд╣ рдк्рд░рдпाрд╕ рд╕рд░ाрд╣рдиीрдп рд╣ै.
рдЬрд░ूрд░рдд рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рд╣ै рдХि рдпрд╣ рд░рде рд░ुрдХे рдирд╣ीं рдФрд░ рдпрд╣ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдпाрдд्рд░ा рд╕рдордп рд╕े рд╕ाрде рдЕрдзिрдХ
рдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ो рд╕рдХे.
рд╕ाрде рд╣ी рдЖрдкрдиे рд╕ंрдкाрджрдХीрдп рдоें рдЕрдкрдиे рджेрд╢ рдоें рдХुрдкोрд╖рдг рд╕े рд╣ुрдИ рдд्рд░ाрд╕рджी рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдХिрдпा рд╣ै рдЬो
рди рдХेрд╡рд▓ рд╕ाрдордпिрдХ рдПрд╡ं рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ै рдЕрдкिрддु рд╣рдоाрд░े рджैрд╢ рд╕े рдЬुреЬी рдЕрдиेрдХ рд╡िрд╕ंрдЧрддिрдпों рдХो рдЙрдЬाрдЧрд░
рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै. рдЗрд╕рдоें рдХрд╣ीं рди рдХрд╣ीं рд╣рдо рд╕рднी рдХी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рдмрдирддी рд╣ै рдЕрдЧрд░ рд╣рдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा
рдЕрд░्рде рдаीрдХ рд╕े рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╕ाрде рд╣ी рдиाрдЧрд░िрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рднी. рдХрднी рдЗрди рдорд╕рд▓ों
рдкрд░ рднी рдкрд░िрдЪрд░्рдЪा рд╕ंрднрд╡ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै.
рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рдЖрдкрдХे рдк्рд░рдпाрд╕ों рдПрд╡ं рд╕ेрддु рдХे рд▓िрдпे рд╢ुрднрдХाрдордиाрдУं рдХे рд╕ाрде
рдЪрди्рдж्рд░ рдоोрд╣рди рднंрдбाрд░ी
рдЕрдиुрд░ाрдЧ рдЬी , рд╣ेрддु рдХा рдЬूрди рдЕंрдХ рд╕ाрдордиे рд╣ै . рдЖрдкрдХे рдЗрд╕ рд╢ाрдирджाрд░ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХे рддीрди рд╡рд░्рд╖ рдкूрд░्рдг рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं рдпрд╣ рд╣рд░्рд╖ рдХी рдмाрдд рд╣ै рдФрд░ рдЖрдкрдХे рд▓िрдпे рдЧрд░्рд╡ рдХी рднी .
ReplyDeleteрд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп рдоें рдЖрдкрдиे рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдкрд░ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдк्рд░рд╢्рди рдЙрдаाрдП рд╣ैं . рдпрд╣ рд╕рд╣ी рд╣ैं рдХि рдпрджि рд╕рднी рдЕрдкрдиे рдкрдж рдФрд░ рджाрдпिрдд्рдд्рд╡ рдХा рдз्рдпाрди рд░рдЦें рддो рдмрд╣ुрдд рд╕ी рд╕рдорд╕्рдпाрдПं рдЦрдд्рдо рд╣ो рдЬाрдПं рд▓ेрдХिрди рдЕрдм рдпрд╣ рдмाрдд рдмрдб़ी рдмेрдоाрдиी рд▓рдЧрддी рд╣ै . рдлिрд░ рднी рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рд╣ैं рдЬो рд▓ौ рдХो рдЬрд▓ाрдП рд╣ुрдП рд╣ैं рд╕ेрддु рдЗрд╕ी рджिрд╢ा рдоें рдПрдХ рдк्рд░рдпाрд╕ рд╣ै .
рдкрдв़ рд░рд╣ी рд╣ूं . рд▓рдШुрдХрдеा рдкुрдд्рд░рд╣ीрди рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫी рд▓рдЧी .
рдЕрдиुрдЬ рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╕ेрддु рдХी рддीрд╕рд░ी рд╡рд░्рд╖рдЧाँрда рдкрд░ рдЖрдкрдХो рд╡ рдЗрд╕рд╕े рдЬुрдб़े рд╕ेрддु рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХो рдмрдзाрдИ । рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рд╕्рдеाрдкिрдд рд╡ рдЦ्рдпाрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै ।рдмрдзाрдЗрдпाँ рдкाрдардХ рд╡рд░्рдЧ рдХो рднी ।
ReplyDeleteрд╕ंрдкाрджрдХीрдп рдоें рддрдХрд░ीрдмрди рдЧंрднीрд░ рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХी рддрд░рдл़ рдз्рдпाрди рдЖрдХृрд╖्рдЯ рдХрд░рд╡ाрдпा рд╣ै । рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी рд╕рдорд╕्рдпाрдПँ рд▓ाрдкрд░рд╡ाрд╣ी рдХा рдирддीрдЬा рд╣ैं ,рд╡े рд╡िрдХрд░ाрд▓ рд░ूрдк рдзाрд░рдг рдХрд░ рд▓ेрддी рд╣ैं । рд╕िрд▓рд╕िрд▓ेрд╡ाрд░ рдШрдЯрдиाрдПँ рдШрдЯ рдЬाрддी рд╣ैं । рдЫिрддрд░ी - рдкрд╕рд░ी рдЕрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рдХोрдИ рдЦाрд╕ рд╕ुрдзाрд░ рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддा । рдЬрдб़ рдоें рд╣рдоाрд░ी рдмрдв़рддी рд╕ंрд╡ेрджрдирд╣ीрдирддा рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╕ेрд╡ाрднाрд╡рдиा рдХा рд╣्рд╡ाрд╕ рд╣ै । рдЖрдкрдиे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕рд╣ी рдирдм्рдЬ़ рдкрдХрдб़ी рд╣ै । рд╡िрджेрд╢ рдоें рдмрд╕рдиे рдХा , рд░ोрдЬрдЧाрд░ рдХा рд╕рдкрдиा рдЖрдЬ рднी рдЧ़рд░ीрдм рдФрд░ рдордз्рдпрд╡рд░्рдЧीрдп рднाрд░рддीрдпों рдХा 'рд╕рдкрдиा' рд╣ै । рд╕ंрдкाрджрдХीрдп рд╡िрдЪाрд░рдгीрдп рд╣ै ।
рд╢рдиै: рд╢рдиैः рдЕрди्рдп рдЪुрдиी рд╣ुрдИ рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдкрдвूँрдЧी рдЬो рд╕рджा рдЕрдЪ्рдЫी рд▓рдЧрддी рд╣ै ।
рдк्рд░िрдп рдЕрдиुрд░ाрдЧ рдЬी,
ReplyDeleteрд╕ेрддु рдХी рддीрд╕рд░ी рд╡рд░्рд╖рдЧाँрда рдХी рдЕрдиेрдХ рдмрдзाрдЗрдпाँ।рд╕ेрддु рдЬुрдмрд▓िрдпाँ рдордиाрдпे।рдХुрдкोрд╖рдг рдФрд░ рдоाрдирд╡ рддрд╕्рдХрд░ी рдЬैрд╕े рдЬ्рд╡рд▓ंрдд рдоुрдж्рджों рдкрд░
рд╕ंрддुрд▓िрдд рдПрд╡ं рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рд╕ंрдкाрджрдХीрдп рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдзुрд╡ाрдж ।
'рдЧौрд░ैрдпा рдХा рдЬॊреЬा'--рд╡ीрдиा рдЬैрди ---рд▓рддा,рдкрдд्рд░,рддрд░ु рдЬैрд╕े рд╣рдоाрд░े рдоौрди рдоिрдд्рд░ рдФрд░ рдЧौрд░ैрдпे рдХे рдЬोреЬे рдЬैрд╕े рдиिрдХрдЯрддрдо рдкреЬोрд╕ी
рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рд╣рдоाрд░ी рдЪिंрддा рдХे рдЙрди्рдоुрдЦीрдХрд░рдг рдХे рд░ोрдЪрдХ рдПрд╡ं рдФрдд्рд╕ुрдХ्рдпрдкूрд░्рдг рдЖрдпोрдЬрдирдХ рдХे рд▓िрдП
рд╡ीрдиा рдЬी рдХो рд╕ाрдзुрд╡ाрдж।
рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХे рдХрдеा рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдХा рдЖрдзुрдиिрдХ рдкрд░िрдк्рд░ेрдХ्рд╖्рдп рд╕े рдХрд▓ाрдд्рдордХ рдпोрдЧ --'рдкुрдд्рд░рд╣ीрди'।рдоृрдгाрд▓ рдЖрд╢ुрддोрд╖ рдХी рд▓рдзुрдХрдеा
рдЕрдЪ्рдЫी рд▓рдЧी।
рд╡िрд╕्рддाрд░рднрдп рдХे рдХाрд░рдг рдЕрднी рдЗрддрдиा рд╣ी।।
рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖рддः,рд╕ेрддु рдХे рд╕ाрд░े рдЕंрдХ рд░ोрдЪрдХ рдФрд░ рдЬ्рдЮाрдирд╡рд░्рдзрдХ рд╣ोрддे рд╣ैं-рдХो рдмреЬ рдЫोрдЯ рдХрд╣рдд рдЕрдкрд░ाрдзू...।
рдЗрд╕рдХा рд╕्рддрд░ рдФрд░ рдЗрд╕рдХी рд╡ांрдЫрдиीрдпрддा рдмрдиी рд░рд╣ेрдЧी рдРрд╕ा рджृреЭ
рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै ।।
рдзрдиेрди्рдж्рд░ рдк्рд░рд╡ाрд╣ी।