เค•ीเคฐ्เคคिเคถेเคท เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน: เคนिंเคฆी เคจเคตเค—ीเคคों เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค•

เคฎเคจोเคนเคฐ เค…เคญเคฏ

เคฎเคจोเคนเคฐ เค…เคญเคฏ


เคตिเค—เคค เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เค›เค े เคšเคฐเคฃ เคฎें เคฏूเคฐोเคช เค•े เค…เคจेเค• เคฆेเคถों เค•े เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐों เคฎें เค•ुเค› เคจเคฏा เค•เคฐ- เค—ुเคœเคฐเคจे เค•ी เคฒเคฒเค• เคฌเฅ เคฐเคนी เคฅी। เคฒเค—เคคा เคฅा เค•ि เคตे เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคชाเคฐเคฎ्เคชเคฐिเค• เคถैเคฒी เค•ी เค•เคตिเคคा, เค•เคนाเคจी เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค”เคฐ เคจिเคฌंเคง เค†เคฆि เคธे เคŠเคฌ เค—เค เคนैं। เค†เคงुเคจिเค•เคคा, เคธ्เคตाเคฏเคค्เคคा, เคธ्เคตเคคเคจ्เคค्เคฐเคคा เค”เคฐ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคธोเคš เค•े เคฌीเคš เค‰เคจ्เคนें เคเค• เคจเค เค†เคฆเคฎी เค•ा เคšेเคนเคฐा เคाँเค•เคคा เคจเคœเคฐ เค† เคฐเคนा เคฅा เคœो เคฎाเคจो เคชुเคฐाเคจी เคฎाเคจ्เคฏเคคाเค“ं เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคธเคฎเคฏ เคธाเคชेเค•्เคท เค…เคตเคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•ी เคฎांเค— เค•เคฐ เคฐเคนा เคนो। เค‡เคธ เคจเค เค†เคฆเคฎी เค•ी เคธंเคคुเคท्เคŸि เค•े เคฒिเค เคšเคฒ เคชเฅœा "เคจเคเคชเคจ" เค•ा เค…เคญिเคฏाเคจ। เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคงाเค“ं เค•े เค†เค—े เคœोเฅœ เคฆिเคฏा เค—เคฏा 'เคจเคฏा' ‘เคฏा 'เคจเคฏे ' เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เค‰เคชเคธเคฐ्เค—। เคตिเคฆेเคถी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคนिंเคฆी เค…เคง्เคฏेเคคा, เคœो เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•ाเคต्เคฏ เคถाเคธ्เคค्เคฐ เค•े เคฌंเคงเคจों เคธे เค‰เค•เคคा เค—เค เคฏा เค…เคงिเค• เคญिเคœ्เคž เคจเคนीं เคฅे, ''เคช्เคฐเคฏोเค—'' เค”เคฐ ''เคช्เคฐเค—เคคि'' เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ, เคœुเฅœ เค—เค 'เคจเคฏेเคชเคจ' เค•े เค‡เคธ เค…เคญिเคฏाเคจ เคธे। เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคตिเคตिเคง เคตिเคงाเค“ं เค•े เค†เค—े 'เคจเคต' เคฏा ',เคจเคˆ' เคœैเคธे เค‰เคชเคธเคฐ्เค— เคœोเฅœे เค—เค। เค•เคนाเคจी เคนुเคˆ ''เคจเคˆ เค•เคนाเคจी'', เค•เคตिเคคा 'เคจเคˆ เค•เคตिเคคा' เค”เคฐ เคจिเคฌเคจ्เคง ''เคฒเคฒिเคค เคจिเคฌंเคง''। เค—ीเคค เค•्เคฏों เคชीเค›े เคฐเคนเคจे เคฒเค—े ? ''เคชाเคฐเคฎ्เคชเคฐिเค• เคฆेเคนเคฏเคท्เคŸि'' เค•ो เคคिเคฒांเคœเคฒि เคฆेเค•เคฐ เค‡เคธเค•ा เคญी เคจเคฏा เคจाเคฎเค•เคฐเคฃ เค•िเคฏा ''เค—ीเคคंเค—िเคจी'' (1958) เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเค• เค•ीเคฐ्เคคि- เคถेเคท เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจे। เค‰เคจเค•ा เค•เคนเคจा เคฅा: ''เคจเคฏी เค•เคตिเคคा เค•े เค•ृเคคिเคค्เคต เคธे เคฏुเค•्เคค เคฏा เคตिเคฏुเค•्เคค เคญी เคเคธे เคงाเคคเคต्เคฏ เค•เคตिเคฏों เค•ा เค…เคญाเคต เคจเคนीं เคนै,เคœो เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•े เคŠँเคšे เค”เคฐ เค—เคนเคฐे, เค•िเคจ्เคคु เคธเคนเคœ เคจเคตीเคจ เค…เคจुเคญเคต เค•ी เค…เคจेเค•เคคा, เคฐเคฎเคฃीเคฏเคคा, เคฎाเคฐ्เคฎिเค•เคคा, เคตिเคš्เค›िเคค्เคคि เค”เคฐ เคฎांเค—เคฒिเค•เคคा เค•ो เค…เคชเคจे เคตिเค•เคธिเคค เค—ीเคคों เคฎें เคธเคนेเคœ-เคธंเคตाเคฐ เค•เคฐ เคจเคฏी ‘เคŸेเค•เคจीเค•’ เคธे, เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ी เคจเคฏी เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคช्เคฐเค—เคคि เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค‰เคจ เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ा เคฌเคนुเคค เคฎूเคฒ्เคฏ เคนै, เคœिเคจเคฎें เคจเคฏी เค•เคตिเคคा เค•ी เคช्เคฐเค—เคคि เค•ा เคชूเคฐเค• เคฌเคจเค•เคฐ ‘เคจเคตเค—ीเคค’ เค•ा เคจिเค•ाเคฏ เคœเคจ्เคฎ เคฒे เคฐเคนा เคนै। เคจเคตเค—ीเคค เคจเคฏी เค…เคจुเคญूเคคिเคฏों เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคธंเคšเคฏिเคค เคฎाเคฐ्เคฎिเค• เคธเคฎเค—्เคฐเคคा เค•ा เค†เคค्เคฎीเคฏเคคा เคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคนोเค—ा, เคœिเคธเคฎें เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เค†เคงुเคจिเค• เคจिเค•ाเคฏों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค”เคฐ เคจเคตीเคจ เคช्เคฐाเคตिเคงि เค•ा เคธंเคคुเคฒเคจ" เคญी।

เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน (12 เคœुเคฒाเคˆ 1930 - 8 เคจเคตंเคฌเคฐ, 2007) เคจे เคจเคตเค—ीเคคों เค•ो ''เคจเคˆ เค•เคตिเคคा'' เค•ी เคธเคฎाเคจ्เคคเคฐ เคงाเคฐा เคจ เคฎाเคจเค•เคฐ, เค‰เคธเค•े เคชूเคฐเค• เค•ी เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคฆी। เคœो เคจเคˆ เค•เคตिเคคा เคฎें เคจเคนीं เคนै, เคตเคน เคจเคตเค—ीเคคों เคฎें เคฎिเคฒेเค—ा। เค‰เคจเค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคจเคˆ เค•เคตिเคคा เค•े เคธाเคค เคฎाเคจ เคฌिंเคฆु เคนैं - เคเคคिเคนाเคธिเค•เคคा, เคธाเคฎाเคœिเค•เคคा, เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต, เคธเคฎाเคนाเคฐ, เคธเคฎเค—्เคฐเคคा, เคถोเคญा เค”เคฐ เคตिเคฐाเคฎ। เค‡เคธเค•े เคตिเคชเคฐीเคค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคจเคตเค—ीเคคों เค•े เคฒिเค เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•िเค เคชाँเคš เคฎूเคฒ เคคเคค्เคต: เคฏเคฅा: เคœीเคตเคจเคฆเคฐ्เคถเคจ, เค†เคค्เคฎเคจिเคท्เค ा, เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต -เคฌोเคง, เคช्เคฐीเคคि เคคเคค्เคต เค”เคฐ เคชเคฐिเคธंเคšเคฏ।

เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจे เคจเคตเค—ीเคค เค•ा เคจाเคฎเค•เคฐเคฃ เคนी เคจเคนीं เค•िเคฏा, เค…เคชिเคคु 'เคจเคตเค—ीเคค' เคœैเคธी เคตिเคงा เค•ी เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เค˜ोเคทเคฃा เคธे เคชूเคฐ्เคต เคญी เคเคธे เค—ीเคค เคฒिเค–े เคœो เค…เคชเคจे เคธเคฎเคฏ เค•े 'เค…เค˜ोเคทिเคค เคจเคตเค—ीเคค' เคฅे। เคซिเคฐ เคจเค เคธे เคจเค เค—ीเคค เคฒिเค– เค•เคฐ เค‡เคธ เคจूเคคเคจ เคตिเคงा เค•ो เคนเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคธเคฎृเคฆ्เคง เค•िเคฏा। เค—ीเคคांเค—िเคจी, เคญूเคฎिเค•ा’ เคฎाเคฆिเคจी เคฆिเค—्เคตเคงू, เคธंเคœीเคตเคจी เค•เคนाँ เคกाเคฏเคฐी',เค•े เคœเคจ्เคฎเคฆिเคจ,เคถเคฌ्เคฆ เคฏाเคค्เคฐा เคช्เคฐเคธ्เคฅाเคจ เคฌिंเคฆु เคœैเคธे เคธเคฎ्เคชाเคฆिเคค เคธंเค•เคฒเคจ เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค‰เคจเค•े เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เค—ीเคค เคธंเค•เคฒเคจ เคนैं 'เค†เค“ เค–ुเคฒी เคฌเคฏाเคฐ', 'เคฐाเคค เค†ँเค– เคฎूँเคฆ เค•เคฐ เคœเค—ी, 'เคญเคฐी เคธเฅœเค• เคชเคฐ', 'เค—เคœเคฐ เค†เคงी เคฐाเคค เค•ा', 'เคฒाเคฒ- เคจीเคฒी เคงाเคฐा'। เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎ्เคชाเคฆिเคค เคชเคค्เคฐिเค•ा เค—ीเคคांเค—िเคจी(1958)เคคो เคนिंเคฆी เคจเคตเค—ीเคคों เค•ी เคœเคจ्เคฎเค•ुंเคกเคฒी เคนै।

เคกॉ. เคฐเคตि เคฐंเคœเคจ เค…เคชเคจे เค†เคฒेเค– "เคจเคตเค—ीเคค เคธे เคœเคจเค—ीเคค เคคเค•" เคฎें เค•เคนเคคे เคนैं : ''เคนिंเคฆी เค—ीเคคเค•ाเคต्เคฏ เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคฎुเคœเคซ्เคซเคฐเคชुเคฐ, เคฌिเคนाเคฐ เค•े เคจिเคตाเคธी เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน, เคจเคตเค—ीเคค เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เคคเคฅा เคเค• เคฌเฅœे เค•เคตि เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจे เคœाเคคे เคนैं। ('เคนिंเคฆी เคธเคฎเคฏ : เค†เคœाเคฆी เค•ा เค…เคฎृเคค เคฎเคนोเคค्เคธเคต)। เค•िเคธी เคญी เคญाเคต -เคงाเคฐा เค•ा เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เคตเคนी เค•เคนเคฒाเคเค—ा เคœिเคธเคจे เคตिเคšाเคฐोँ เค•ी เค–ोเคน เคฎें เคชเฅœी เค…ंเคค:เคธเคฒिเคฒा เค•े เค…เคตเคคเคฐเคฃ เคนेเคคु เคเคธी เคœเคฎीเคจ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी เคนो เคœिเคธ เคชเคฐ ''เค‰เคก़เคคी เคงूเคฒ" เคจ เคนो। เคฏเคนी เคคो เคฒिเค–ा เคฅा เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจे เค…เคชเคจे 'เคตिเคฐเคœเคชเคฅ’ เคจाเคฎเค• เค—ीเคค เคฎें ‘‘-เค‡เคธ เคชเคฅ เคชเคฐ เค‰เคก़เคคी เคงूเคฒ เคจเคนीं। \เค–िเคฒเคคे-เคฎुเคฐเคाเคคे เค•िเคจ्เคคु เค•เคญी\เคคोเคก़े เคœाเคคे เคฏे เคซूเคฒ เคจเคนीं। \เค–ुเคฒเค•เคฐ เคญी เคšुเคช เคฐเคน เคœाเคคे เคนैं เคฏे เค…เคงเคฐ เคœเคนाँ, \เค…เคงเค–ुเคฒे เคจเคฏเคจ เคญी เคฌोเคฒ-เคฌोเคฒ เค‰เค เคคे เคœैเคธे;\เค‡เคธ เคนเคฐिเคฏाเคฒी เค•ी เคธเค˜เคจ เค›ाँเคน เคฎें เคฎเคจ เค–ोเคฏा,\เค…เคฌ เคฒाเค–-เคฒाเค– เคชเคฒ्เคฒเคต เค•े เคช्เคฐाเคฃ เค›ुเคŠं เค•ैเคธे? (‘เค•เคตिเคคाเคँ-1956’)" เคตเคธ्เคคुเคคः เค‰เคจเค•े เค—ीเคคों เคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏ- เคœเคจ เค•ी เคชीเฅœा เค•ो เคธเคฎ्เคฌोเคงिเคค เค•เคฐเคคा เคธเคนเคœ เคธเคฎ्เคช्เคฐेเคทเคฃीเคฏ เคตเคธ्เคคुเค—เคค เค•เคฅ्เคฏ เคนै। เค•เคตि เค•ो เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เค†เคธ- เคชाเคธ เค•ा เคธाเคฐा เคชเคฐिเคตेเคถ เคตिเคทाเค•्เคค เคนो เคšुเค•ा เคนै। เคตंเคšเคจा, เค›เคฒเคจा, เค…ंเคงी เคคृเคท्เคฃा เคธे เคญเคฐा เค†เคงुเคจिเค• เคœीเคตเคจ เค…เคคृเคช्เคคि, เค…เคธंเคคोเคท เคธे เคฆंเคถिเคค เคนै। เคฏเคนाँ เคธเคค्เคฏ เคธ्เคตเคช्เคจ เค•ी เค›ाเคฏा เคธा เคนै। เคช्เคฐเคชंเคš เค…เคธंเคฏเคฎ เค•े เคฌीเคš เคจैเคคिเค• เคฎूเคฒ्เคฏ เค…เคฐ्เคฅเคนीเคจ เคนो เคšुเค•े เคนैं। เค…เคนเคฎเคจ्เคฏเคคा เคธเคฌเค•ो เคชเคคเคจ เค•ी เค“เคฐ เคขเค•ेเคฒ เคฐเคนी เคนै। เคเค• เคœाเค—เคฐूเค• เค•เคตि เคธे เค…เคชेเค•्เคทा เค•ी เคœाเคคी เคนै เค•ि เคตเคน เคชीเฅœिเคค เค…เคญाเคตเค—्เคฐเคธ्เคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ा เคธเคฎ्เคฌเคฒ เคฌเคจे। เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•ा เค•เคตि เคธाเคฐे เคœเค— เค•ी เคชीเฅœा เคชीเคจे เค•ो เค†เคคुเคฐ เคนैं '' เคฎैं เค…เคฐुเคฃ-เคจीเคฒ เค…เคฎ्เคฌเคฐ เค•ी\เคธुเคงा เค…เค—เคฐ เคชी เคฒूँ,\เคคो เค—เคฐเคฒ เคนเคตा เค•ा, เคฒाเคชเคค เคงाเคฐा เค•ी เค•ौเคจ เคชिเคฏे?\ เคฎैं เคญी เคฒूँ เคฎुเค–เคก़ा เคขाँเค•, เค˜ुเคŸเคจ เค•ी เคšाเคฆเคฐ เคธे,\เคคो เคคाเคฐ-เคคाเคฐ เค†ँเคšเคฒ เคœเคจเคคा เค•ा เค•ौเคจ เคธिเคฏे?\เคฎैं เคฏा เคฎेเคฐे เคœैเคธे เคนी เคธเคฌ เค—िเคฐเคคे เคœाเคँ\เคคो เคธเคฌเค•ो เคซिเคฐ เคธเคฌ เค•ुเค› เคœाเคฏेเค—ा เค•ौเคจ เคฆिเคฏे?(เค—ीเคคांเค—िเคจी-1958)। เคœो เค•เคตि เคœाเค—्เคฐเคค เคจเคนीं เคนै। เคธเคฎเคฏ-เค…เคธเคฎเคฏ เคšाเคฆเคฐ เค“เฅे เคธोเคฏा เคชเฅœा เคนुเค† เคนै, เคตเคน เคฆुःเค–- เคฆाเคฐिเคฆ्เคฐ्เคฏ เคธे เคคाเคฐ-เคคाเคฐ เค•ाเคคเคฐ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœเคจ เค•ो เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•ी เค†เคถ्เคตเคธ्เคคि เค•ैเคธे เคฆेเค—ा? ''เค˜ुเคŸเคจ เค•ी เคšाเคฆเคฐ'' 'เคฎुเค–เคก़ा เคขाँเค•' 'เคคाเคฐ- เคคाเคฐ เค†ँเคšเคฒ เคœเคจเคคा เค•ा' เคฎें เคाँเค•เคคे เคฌिเคฎ्เคฌ เค”เคฐ เคช्เคฐเคคीเค• เค•िเคธ เคธुเค˜เคฐाเคˆ เคธे เคฆुःเค–-เคฆाเคฐिเคฆ्เคฐ्เคฏ เค•ी เคชीเฅœा เค•ो เคถเคฌ्เคฆांเค•िเคค เค•เคฐเคคे เคนै। เค•เคตि เคœเคจเคคा- เคœเคจाเคฐ्เคฆเคจ เค•ो เคฎुเค•्เคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै เค—เคฐीเคฌी เคธे, เคชिเค›เฅœेเคชเคจ เคธे, เค…เคœ्เคžाเคจ, เค…เคธเคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ, เค…เคธเคฎाเคจเคคा เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏाเคฏ เคธे। เคชเคฐाเคˆ เคชीเฅœा เค•ो เค†เคค्เคฎเคธाเคค เค•เคฐ เค—िเคฐे- เคŸूเคŸे เคถเค•्เคคि เคธाเคฎंเคคों เค•े เคชैเคฐों เคฎें เคชเฅœे เคฆीเคจ เคนीเคจों เค•ो เค…เคชเคจे เค•ाเคต्เคฏ เค•ा เคฎเคนाเคจाเคฏเค• เคฌเคจाเคจे เค•ी เคœो เคคเฅœเคช เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•े เค—ीเคคों เคฎें เคช्เคฐเคคिเคฌिเคฎ्เคฌिเคค เคนोเคคी เคนै,เคตเคน เค‰เคจเค•े เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เค…เคจ्เคฏ เค•เคตिเคฏों เคฎें เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เคฅी। เคตे เค—िเคฐे เคนुเค“ं เค•ो เค‰เค ाเคจे เค•े เคฒिเค เคนी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคง เคจเคนीं เคฅे। เค‰เคจ्เคนें เค›ीเคœเคคी เค†เคฆเคฎिเคฏเคค เค•ा เคฆเคฐ्เคฆ เคญी เค•เคšोเคŸเคคा เคฅा। เคธंเคตेเคฆเคจเคนीเคจ เคนोเคคा เค†เคฆเคฎी। เคชเคค्เคฅเคฐ เค•ा เคŸुเค•เฅœा। เคเค• เค‰เคค्เคชाเคฆ เคฏा เคœिเคจ्เคธ। เคฒिเคช्เคธाเค“ं เคธे เคฒिเคชเคŸा เคญोเค•्เคคा। เคถ्เคฐुเคคि เค•เคนเคคी เคนै ''เคคू เคค्เคฏाเค— เค•े เคธाเคฅ เคญोเค— เค•เคฐ, เค—िเคฆ्เคง เค•ी เคคเคฐเคน เคฒाเคฒเคš เคฎเคค เค•เคฐ (เคคेเคจ เคค्เคฏเค•्เคคेเคจ เคญुเคž्เคœीเคฅा เคฎा เค—ृเคฆ्เคง: - เคˆเคถोเคชเคจिเคทเคฆ)। เคนाเคตी เคนो เคฐเคนा เคนै เคชเคฆाเคฐ्เคฅเคตाเคฆी เคšिंเคคเคจ। เค†เคฆเคฎी เคฎเคถीเคจ เคฏा เค•เคนें เคฏंเคค्เคฐ เค•ा เคฆाเคธ เคนोเค—เคฏा เคนै। เคชเคฒंเค— เคชเคฐ เคฒेเคŸे- เคฒेเคŸे เคธीเคฒिंเค— เคซेंเคจ เคนो เคฏा เคŸी เคตी เคธ्เคตเคคः เคšเคฒเคจे เคฒเค—ेंเค—े เคฌเคธ เคฐिเคฎोเคŸ เค•ा เคฌเคŸเคจ เคนी เคฆเคฌाเคจा เคนै। เคฐोเคฌो เค†เคชเค•ी 'เคกिเคจเคฐ- เคŸेเคฌเคฒ' เคธเคœा เคธเค•เคคा เคนै, เคฌเคš्เคšे เค•ो เคฌोเคคเคฒ เค•ा เคฆूเคง เคชिเคฒा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธे เค•เคนเคคे เคนैं 'เคชुเคถ -เคฌเคŸเคจ เค•เคฒ्เคšเคฐ'। เค•เคนीं เค†เคจे -เคœाเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนी เคจเคนीं เคซोเคจ เค•ॉเคฒ เค•ीเคœिเค เคธाเคฐा เคธाเคฎाเคจ เคนाเคœिเคฐ เคนै 'เคนोเคฎ เคกिเคฒीเคตเคฐी เคธเคฐ्เคตिเคธ' เคœो เคนै। เค†เคชเค•ो เคจเคนीं เคฒเค—เคคा เค†เคฆเคฎी เคเค•ांเคค- เคตाเคธी เคนो เค—เคฏा เคนै। เคชเฅœ เค—เคฏा เคนै เค…เคฒเค—- เคฅเคฒเค— ''เคเคฒिเคจेเคŸेเคก''। เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค‰เคธे เค…เคฒเค—ाเคต(เคเคฒीเคฒिเคจेเคถเคจ) เคคเคฅा เค…เคฎाเคจเคตीเค•เคฐเคฃ( เคกी-เคน्เคฏूเคฎैเคจाเค‡เคœेเคถเคจ) เค•ी เค“เคฐ เคงเค•ेเคฒ เคฐเคนी เคนै। เคฎाเคจเคตीเคฏ เคฎूเคฒ्เคฏों เคธे เคฐเคนिเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เคเค• เคชเคฆाเคฐ्เคฅ เคนै, เคธंเคšेเคคเคจा -เคธंเคตेเคฆเคจा เคฐเคนिเคค เคฒोเคนा, เคคाँเคฌा, เคชीเคคเคฒ เค•ी เคคเคฐเคน। เคง्เคฏाเคคเคต्เคฏ เคนै เค‰เคจเค•ा เค—ीเคค : ''เคคाँเคฌे เค•ा เค†เคธเคฎाเคจ,\เคŸिเคจ เค•े เคธिเคคाเคฐे,\เค—ैเคธीเคฒा เค…เคจ्เคงเค•ाเคฐ,\เค‰เคก़เคคे เคนैं เค•เคธเค•ुเคŸ เค•े เคชंเค›ी เคฌेเคšाเคฐे,\เคฒोเคนे เค•ी เคงเคฐเคคी เคชเคฐ\เคšाँเคฆी เค•ी เคงाเคฐा\เคชीเคคเคฒ เค•ा เคธूเคฐเคœ เคนै,\เคฐाँเค—े เค•ा เคญोเคฒा-เคธा เคšाँเคฆ เคฌเคก़ा เคช्เคฏाเคฐा,\เคธोเคจे เค•े เคธเคชเคจों เค•ी เคจौเค•ा เคนै\เค—เคจ्เคงเค• เค•ा เคोंเค•ा เคนै,\เค†เคฆเคฎी เคงुเคँ เค•े เคนैं,\เค›ाเคฏा เคจे เคฐोเค•ा เคนै,\เคนीเคฐे เค•ी เคšाเคนเคค เคจे\เค•เคญी-เค•เคญी เคŸोเค•ा เคนै,\เคถीเคถे เคจे เคธเคฎเคा\เค•ि เคฐेเคกिเคฏเคฎ เค•ा เคฎौเค•ा เคนै\เคงूเคฒ ‘เค…เคจเค•เคฒ्เคšเคฐ्เคก’ เคนै,\เค‡เคธीเคฒिเค เคฌिเค•เคคी เคนै-\- ‘เคœ़िเคจ्เคฆเค—ी เคจเคนीं เคนै \เคฏเคน- เคงोเค–ा เคนै, เคงोเค–ा เคนै’\เคฌैเคœเคจी เคธाँเค เคจे เคชाँเคต เค›ुเค เคšंเคฆा เค•े,\เค›ूเคคी เคธूเคฐเคœ เค•े เคšเคฐเคฃ เค‰เคทा เคจाเคฐंเค—ी;\เคฏเคน เคเค• เคชเคฐिเคงि เคชूเคฐी เคนोเคคी เค…เคจुเคญเคต เค•ी\เคฎेเคฐा เคธाเคฐा เค†เค•ाเคถ เคšเค•िเคค-เคตिเคธ्เคฎिเคค เคนै!'เค†เคฆเคฎी เคงुเคँ เค•े เคนैं' (เคชเคฐिเคงि เค•ा เค—ीเคค)।

เค‡เคธ เค—ीเคค เคจे เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคธเคฎเคฒोเคšเค•ों เค•े เคฌीเคš เค–เคฒเคฌเคฒी เคฎเคšा เคฆी। เคœเคนाँ เคฒเค•्เคท्เคฎीเค•ांเคค เคตเคฐ्เคฎा เคจे เค‡เคธे ''เคจिเคฐ्เคฅเค• เค”เคฐ เคŸूเคŸे เคนुเค เคฌिंเคฌों เค•ा เคขेเคฐ'' เค˜ोเคทिเคค เค•िเคฏा เคคो เค•ैเคฒाเคถ เคตाเคœเคชेเคฏी เคจे เค•เคนा :เค•ि "เคจเคตीเคจเคคा เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เค‡เคธ เคฏुเค— เค•े เค•เคตि เคตिเคšिเคค्เคฐ เค‰เคค्เคช्เคฐेเค•्เคทाเคँ เค•เคฐเคคे เคนैं, เค‰เคจ्เคนें เค†เคธเคฎाเคจ เคคाँเคฌे เค•ा เค”เคฐ เคธिเคคाเคฐे เคŸिเคจ เค•े เคฌเคจे เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคे เคนैं"। เคฎुเคฆ्เคฐाเคฐाเค•्เคทเคธ เค•ो เค—ीเคค เคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เค‰เค ाเค เคช्เคฐเคคीเค• เค”เคฐ เคฌिเคฎ्เคฌ เค…เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคฒเค—े। เคซिเคฐ เคญी เค‰เคจเค•ी เคธเคฎ्เคฎเคคि เคธंเคคुเคฒिเคค เคฅी " เคจเคฏा เค•เคตि เคœเคฌ เคญाเคทा เคฎें เค•ुเค› เคธเคฐ्เคตเคฅा เคจเคฏा เค•เคนเคจा เคšाเคนเคคा เคนै เคฏा เค…เคฐ्เคฅ เค•ो เค•ोเคˆ เคจเคฏा เค†เคฏाเคฎ เคฆेเคจा เคšाเคนเคคा เคนै, เคคो เคตเคน เค•ृเคคि เค•े เคคเคค्เคตों เค•ो เคฌेเคคเคฐเคคीเคฌ (เคกिเคธ्เคŸोเคฐ्เคถเคจ)เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคฌेเคคเคฐเคคीเคฌी เค•เคตिเคคा เค•े เคคเคค्เคตों เค•ो เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคธे เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เคฌเคจा เคฆेเคคी เคนै। เค‡เคธ เคฐเคšเคจा เค•ी เคฌेเคคเคฐเคคीเคฌी เค•ो เคฎैं เคช्เคฐเคคीเค• เคฏा 'เคฌिंเคฌเคฆेเคถीเคฏ' เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆेเคจा เคšाเคนूँเค—ा। เคซिเคฒ्เคฎी เคธेเคŸ เคฏा เคจाเคŸ्เคฏเคฎंเคš เค•ी เคธเคœाเคตเคŸ เคฎें เคจเค•เคฒी เคซूเคฒ-เคชเคค्เคคों,เคชเค•्เคทिเคฏों เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคฎिเคŸเคŸी เคฏा เค•ाเค  เค•े เคจाเคฐी- เคชुเคฐुเคท เค•ी 'เคกเคฎी' เคช्เคฐเคฏोเค— เคฎें เคฒाเคˆ เคœाเคคी เคนैं। เค…เคชเคจी เคฌाเคค เค•ो เค…เคงिเค• เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฎुเคฆ्เคฐाเคฐाเค•्เคทเคธ เคจे เค•เคนा ''เคชเค•्เคทी เค•ो เค…เค—เคฐ เคœिंเคฆเค—ी เค•ी เค‰เคก़ाเคจ เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคฎाเคจें เค”เคฐ เคซिเคฐ เค‰เคธी เคชเค•्เคทी เค•ो เค•เคธเค•ुเคŸ เค•ा เคฆेเค–ें, เคคो เคธिเคฐ्เคซ เคเค• เค…เคฐ्เคฅ เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆ्เคฏ เคฒเค—เคคा เคนै - เคœिंเคฆเค—ी เค•ी เคธंเคญाเคตเคจाเคँ, เคŠँเคšी เค‰เคก़ाเคจें เคฎाเคค्เคฐ' เคกเคฎी' เคฐเคน เค—เคˆ เคนैं। เคธ्เคตाเคญाเคตिเค•เคคा เคฏा เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคธे เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคนोเคจे เค•ा เคฏเคน เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคช्เคฐเคคीเค• เคเค• เคตिเคถिเคท्เคŸ เคœीเคตเคจ เค•ा เคธंเค•ेเคค เคฆेเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं - เคœीเคตเคจ เคœो เคूเค ा เคนै, เคฌเคจाเคตเคŸी เคนै, เคฆिเค–ाเคตเคŸी เคนै। เคถाเคฌ्เคฆिเค• เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฏเคน เคฒเคฏ-เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจเคคा, เคธंเคญाเคตเคจाเค“ं เคธे เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคœिเคธ เคœीเคตเคจ เค•ो เคธंเค•ेเคคिเคค เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै, เคตเคนी เคฐเคšเคจा เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆ्เคฏ เคนै। "เค‡เคธ เคคเคฅ्เคฏ เค•ा เค–ुเคฒाเคธा เค•เคตि เคจे เคธ्เคตเคฏं เค•िเคฏा เคฏเคน เค•เคน เค•เคฐ เค•ि ''เคœ़िเคจ्เคฆเค—ी เคจเคนीं เคนै \เคฏเคน- เคงोเค–ा เคนै, เคงोเค–ा เคนै’\। เคตเคธ्เคคुเคคः เคจ เค‡เคธ เค—ीเคค เคฎें เค•िเคธी เคคเคฐเคน เค•ी เค…เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคฏा เคฌेเคคเคฐเคคीเคฌी (เคกिเคธ्เคŸोเคฐ्เคถเคจ) เคฌเคฒ्เค•ि เคฌเคจाเคตเคŸी เคœिंเคฆเค—ी เค…เคฒเค—ाเคต (เคเคฒिเคฏเคจेเคถเคจ) เคคเคฅा เค…เคฎाเคจเคตीเค•เคฐเคฃ (เคกी-เคน्เคฏूเคฎैเคจाเค‡เคœेเคถเคจ) เค•ा เคถเคฌ्เคฆांเค•เคจ เคนै, เคจเคตीเคจเคคเคฎ เคช्เคฐเคคीเค•ों, เคฌिเคฎ्เคฌोंเค”เคฐ เค‰เคชเคฎाเคจों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा। เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•े เค—ीเคค เคธंเค•เคฒเคจ ' เค‰เคœเคฒी เค•เคธौเคŸी'(1969) เคฎें เคธंเค—्เคฐเคนीเคค เค‡เคธ เค—ीเคค เคชเคฐ เคกॉ เคฐเคตिเคฐंเคœเคจ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि ''เคฏเคน เคฐเคšเคจा เค…เคฎाเคจเคตीเค•เคฐเคฃ เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคนै, เคœिเคธे เค†เค—े เคšเคฒเค•เคฐ เคธाเค ोเคค्เคคเคฐ เค•ाเคต्เคฏांเคฆोเคฒเคจों เคจे เค…เคชเคจा เค•เคฅ्เคฏ เคฌเคจाเคฏा''। เค‡เคธ เคฎीเคฒ เค•े เคชเคค्เคฅเคฐ เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•ी เค—ीเคคเคฏाเคค्เคฐा เค•े เค…เคจेเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคชเฅœाเคต เคนैं, เคœो เคจเคตเค—ीเคคों เค•ी เคช्เคฐเคถเคธ्เคคि เค”เคฐ เคช्เคฐเคฏोเค—เคงเคฐ्เคฎिเคคा เค•ो เคช्เคฐเคถเคธ्เคค เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เคจे เคจเคตเค—ीเคคों เค•ी เคœो เคคाเคค्เคตिเค• เคตिเคตेเคšเคจा เค•ी เคนै, เคตเคน เค‰เคจเค•े เค—ीเคคों เคฎें เคाँเค•เคคी เคฎिเคฒेเค—ी। เคฏเคนाँ เคช्เคฐीเคคि เคคเคค्เคต เค•े เคฎเคจเคญाเคตเคจ เค—ीเคค เคนैं เคช्เคฐเค•ृเคคि เคช्เคฐेเคฎ เคฎें เคฎाเคจเคตीเคฏ เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เคฎเคงुเคฐ เคต्เคฏंเคœเคจा เคนै। เคธांเคง्เคฏ เคตเคฐ्เคฃเคจ เคนै :เคฌैเคœเคจी เคธाँเค เคจे เคชाँเคต เค›ुเค เคšंเคฆा เค•े,\เค›ूเคคी เคธूเคฐเคœ เค•े เคšเคฐเคฃ เค‰เคทा เคจाเคฐंเค—ी;\เคฏเคน เคเค• เคชเคฐिเคงि เคชूเคฐी เคนोเคคी เค…เคจुเคญเคต เค•ी,\เคฎेเคฐा เคธाเคฐा เค†เค•ाเคถ เคšเค•िเคค-เคตिเคธ्เคฎिเคค เคนै!\...เค—ोเคงूเคฒि เคฏाเคฆ เค†เคคी, เคตเคน เคœाเคฆूเค—เคฐเคจी,\เค›ूเค•เคฐ, เคธूเคฐเคœ เค•ो เคšाँเคฆ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒी;\.เคตเคน เคธॉเค,- เคญुเคฒाเคคी เคจเคนीं เคชुเคœाเคฐिเคจ เค•ोเคˆ-\เคšिเคคเคตเคจ เคธे เคฎเคจ्เคฆिเคฐ – เคฆीเคช เคœเคฒाเคจे เคตाเคฒी,\.เคตเคน เคฐाเคค,-เคšाँเคฆเคจी เคชเคนเคจ เคญเคŸเค•เคคी เคฎाเคฒिเคจ,\เคตीเคฐाเคจ เคฆเคฏाเคฐों เค•ो เคฆुเคฒเคฐाเคจे เคตाเคฒी!\เค‡เคจ เค“เคธ-เค•เคฃों เคฎें เคฌीเคœ เคธ्เคตเคช्เคจ เค•े เคฌोเค•เคฐ,\เค•ुเคนเคฐे เคฎें เค…เคชเคจा เคœाเคฆुเคˆ เคคเคจ เค–ोเค•เคฐ-\เคซिเคฐ เคธूเคฐเคœ เคงเคจ्เคฏ เคนुเค† เคœिเคธเค•े เคธ्เคตाเค—เคค เคฎें,\เคฎेเคฐे เคธाเค—เคฐ เคฎें เคตเคนी เค‰เคทा เคฌिंเคฌिเคค เคนै!\...เค‡เคธ เคเค• เคชเคฐिเคงि เคฎें เคฆो เคฌूँเคฆों เค•ा เคธाเค—เคฐ,\เคคिเคฐ เคฐเคนीं เคฌिเค•ी, เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคซूเคฒ-เคฎाเคฒाเคँ;\...เคคเคŸ เคชเคฐ เคฌเคœเคคी เคœंเคœीเคฐ–เคฌंเคงी เคถเคนเคจाเคˆ\เคธुเคฒเค—ाเคคी เคฎंเคฆ เคนเคตा เคœเคฒ เคฎें เคœ्เคตाเคฒाเคँ;\...เคฌเคจ–เคฌเคจ เค•เคฐ เคฎिเคŸ เคœाเคคीं เค—ीเคคाเคญ เค—เค—เคจ เคฎें\เคฒाเคฒเคธा-เคญเคฐी, เคฌाเคฆเคฒी เคฐंเค—เคถाเคฒाเคं!\เคœाเคฆू เค•ी เคฒाเคฒी, เค…ंเคคเคฐ เค•ी เค‰เคœिเคฏाเคฒी\เค†เคญा,-เคธोเคฏा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคœเค—ाเคจे เคตाเคฒी-\เค˜ुเคฒ เคฐเคนीं เคธเคญी เค—ौเคฐเคต เค•ी เค…เคฐुเคฃाเคฒी เคฎें,\เคฎेเคฐे เคคเคจ-เคฎเคจ เคฎें เคตเคนी เคตिเคญा เคชुเคฒเค•िเคค เคนै''!(เคนिंเคฆी เค•เคตिเคคा เค•ोเคถ)

เคเคธे เค—ीเคคों เคฎें เคœเคฌ เคฒोเค• เคคเคค्เคต เคง्เคตเคจिเคค เคนोเคคा เคนै เคคो เค—ीเคค เค•ा เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เคฆेเค–เคคे เคนी เคฌเคจเคคा เคนै --เคชूเคจเคฎ เค•ो เคฎैंเคจे เคจ เคฆिเคฏเคจा เคœเคฒाเค\เค‡เคธ เคฎाเคตเคธ เค•े เค‡ंเคคเคœाเคฐ เคฎें\ เค†ँเค—เคจ, เคฐाเคค เคญเคฐ เค…เคงूเคฐे เคนी เคฌोเคฒ เคฐเคนे เคšुเคช เคฎेเคฐे เคฎเคจ। เคนै !เค‰เคงเคฐ เคœाเคँ เคจ เคนिเคฏ เค•े เคธเคค เคงाเคฐ เคฎें \เคฌเคธ เคฐเคน เค—เคˆ เค‡เคธी เคตिเคšाเคฐ เคฎें\เคšंเคฆเคจ เค•ी เคฐाเคค เค•เคญी เคฌीเคค เค—เคˆ \เค•िเคธी เคคเคฐเคน เคฏों, เค•ाเคœเคฒ เค•ी เคฐाเคค เคญी เค•เคฐेเค—ी เคฏเคน \เค‰เคธी เคคเคฐเคน เค•्เคฏों \เคเคธे เค†เค เค•ि เคชिเคฏा เคนो เค—เค เคชเคฐाเค\เคฎुเคฐเคा เค—เค เคฆिเค เค•เคคाเคฐ เคฎें \เค‡เคธी เคฎाเคตเคธ เค•े เค‡ंเคคเคœाเคฐ เคฎें (เค–ुเคฒी เคตाเคฏเคฐ)। เค‡เคธी เค•्เคฐเคฎ เคฎें 'เค•เคฐुเคฃ เค†ँเคธुเค“ं เคธे เคฌเคจे เคนैं \เคคเคฐเคฒ เคตेเคฆเคจा เค•े เคธเคœเคฒ เค—ीเคค เคฎेเคฐे ' เคฏा 'เคšाँเคฆ เคนै เคฎेเคฐा เคจเคญ เคฎें \เคฎเค—เคฐ เคคुเคฎ เคงเคฐा เคชเคฐ, เคšाँเคฆเคจी เคนो' (เคญूเคฎिเค•ा)

เคช्เคฐीเคคि เคคเคค्เคต เคฎें เค•ेเคตเคฒ เคฎाเคจเคตी เคฏा เคช्เคฐเค•ृเคคि เคช्เคฐेเคฎ เคจเคนीं เค…เคชिเคคु เค‡เคธ เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เค˜เคฐ, เคชเคฐिเคตाเคฐ, เคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เค…เคชเคจा เคœीเคตเคจ เคคเคฅा เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เคฌเคฆเคฒเคคी เค…เคตเคงाเคฐเคฃाเค“ं เคชเคฐ เคคाเคœे- เคŸเคŸเค•े เค—ीเคคों เค•ी เค•เคฎी เคจเคนीं เคนैं। เคฆाเคฎ्เคชเคค्เคฏ เคธंเคฌंเคงों เค•े เคงाเค—े เค•ोเคˆ เค”เคฐ เคฌुเคจเคคा เคนै। เค˜เคฐ เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•े เคฌुเคœुเคฐ्เค—। เคœเคจ्เคฎเค•ुंเคกเคฒी เคฆेเค–เคจे-เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคชंเคกिเคค। เคฎเคจ เค•िเคธी เค”เคฐ เคธे เคฌंเคงा เคนै, เคคเคจ เค•िเคธी เค”เคฐ เค•ा เคนोเคจे เคœा เคฐเคนा เคนै। เคšเคฒเคคे -เคšเคฒเคคे เคญोเค•्เคคा เคฏเคนी เค•เคนेเค—ा เคจ ''เคฒेเคฒो เคœी !เค…เคชเคจा เคญाเค— \เค•เคฒ เคฏे เคนाเคฅ เคชเคฐाเค เคนोंเค—े \เค†ँเค—เคจ เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคฎँเคน- เคฎँเคน\ เคšंเคฆเคจ เคšुเค• เคœाเคเค—ा\เคชिंเคœเคฐे เคฎें เคฌैเค  \เคธुเค† เคชाँเค–ी \เคธเคฐเค—เคฎ เคคเค• เคฐुเค• เคœाเคเค—ा\เค—ौเคฐเค‡เคฏा เคฆเคฐ्เคชเคฃ เคฆ्เคตाเคฐ เคจ เค–เคŸเค•ाเคเค—ी\ เคฒेเคฒो เคœी! เค•เคฒ เคฏे เคšเคทเค• เคœुเค ाเค เคนोंเค—े"। เค‡เคธी เค…เคจुเคญूเคคि เค•ो เคธ्เคตเคฐ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคเค• เค”เคฐ เค—ीเคค เคนै "เค–ोเคฒो เคœी,เคธुเคฌเค• เคจเคฏเคจ เค–ोเคฒो --เคฏเคน เค‰เคœเฅœा เคธा เคจीเฅœ เคคुเคฎ्เคนाเคฐा \เคฌเคธ, เคŸूเคŸा เคชेเฅœ เคธเคนाเคฐा \เคคूเคซाเคจों เคธे เคฒเฅœ เค•เคฐ เคญी เคœो เคจ เค•เคญी เคญीเคคเคฐ เคธे เคนाเคฐा \เคกाเคฒें เค•เคนเคคीं เคธुเคงाเคชाเคจ เค•ो \เคตिเคท เคธे เคนोँเค  เคญिเค—ो เคฒो เคœी (เคฐाเคค เคœเค—ी เค†ँเค– เคฎเคฒเคคे)

เคฎाเคจเคต เคฎूเคฒ्เคฏों เค•े เค•्เคทเคฐเคฃ เค•ी เคœเคฌ เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เคคो เค‰เคธ เคธंเคตाเคฆ เคฎें เคช्เคฐेเคฎ เค•ो เคฆैเคนिเค• เคธंเคฌंเคงों เคฏा เคธेเค•्เคธ เคคเค• เคธीเคฎिเคค เคฐเคน เคœाเคจे เค•ी เคšिंเคคा เค—เคนเคฐाเคคी เคนै, เคŸूเคŸเคคे- เคฌिเค–เคฐเคคे เคฆाเคฎ्เคชเคค्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•ी เคฆुเคฐ्เคฆเคถा เคฆेเค– เค•เคฐ। ''เคœเคฒ เค—ुเคซा เค•ा เคฆ्เคตाเคฐ เค†เค–िเคฐ เคขเคน เค—เคฏा \เค†เค‡เคจा ''เคฎैं" เคจเคˆ เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ी เคฆेเคนी \เคคुเคฎ เค•्เคฏा เคนो เคซैเคถเคจ เค•े เคจเค เค•เคฒेเคตเคฐ เคฎें เคœो เคฌเฅเคคी เคฐเคนी เคฆुเคฐाเคถा \เคฎैं เคชเคฒเคคी เคฐเคนी เค‰เคธी เคฎें \เค…เคงिเค•ाเคฐोँ เค•े เคนเคฐ เคคेเคตเคฐ เค•ा \เคœो เคšเคฒเคคा เคฐเคนा เคคเคฎाเคถा \เคฎैं เคขเคฒเคคी เคฐเคนी เค‰เคธी เคฎें \เค…เคฌ "เคฎैं" เคคเคจाเคต เค•ी เค›เคตि เคจे เคนी \เคคुเคฎ เค•्เคฏा เคนो''। เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•ी เคธเคฎเคคा -เคฎूเคฒเค• เคตैเคšाเคฐिเค•ी เคฎें เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคธเคฌ เคธเคฎाเคจ เคงเคฐाเคคเคฒ เคชเคฐ เคนों। เคตिเคถेเคทเคคः เคจाเคฐी เค”เคฐ เคชुเคฐुเคท เค•ी เคธเคค्เคคा เคธเคฎाเคจ เคนो। เค•िเคจ्เคคु เค•्เคฏा เคฆिเคฏा เคนै เค†เคงुเคจिเค•เคคा เคจे? เคจाเคฐी- เคชुเคฐुเคท เคฎाเคค्เคฐ เคฆेเคน เค•ी เคฆเคนเคฒीเคœ เคชเคฐ เค–เฅœे เคนैं --''เคฎैं เคจเคˆ เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ी เคฆेเคนी \เคคुเคฎ เค•्เคฏा เคนो เคซैเคถเคจ เค•े เคจเค เค•เคฒेเคตเคฐ เคฎें\ เคœो เคฌเฅเคคी เคฐเคนी เคฆुเคฐाเคถा \เคฎैं เคชเคฒเคคी เคฐเคนी เค‰เคธी เคฎें\เค…เคงिเค•ाเคฐोँ เค•े เคนเคฐ เคคेเคตเคฐ เค•ा \เคœो เคšเคฒเคคा เคฐเคนा เคคเคฎाเคถा''। เค…เคงिเค•ाเคฐों เค”เคฐ เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•े เค‡เคธ เค…ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคง เคฎें เค•िเคคเคจे เคนी เคชเคฐिเคตाเคฐ เคตिเค–ंเคกिเคค เคจเคนीं เคนुเค। เค–เคŸाเคธ เคญเคฐी เค…เคจुเคญूเคคिเคฏों เคจे เค…เคชเคนृเคค เค•เคฐ เคฒी เค•िเคคเคจे เคนी เคฆाเคฎ्เคชเคค्เคฏ เคœीเคตเคจ เค•ी เคฎिเค ाเคธ। ''เคœเคฒ เค—ुเคซा เค•ा เคฆ्เคตाเคฐ เค†เค–िเคฐ เคขเคน เค—เคฏा'' เค…เคฐ्เคฅाเคค เคถुเคšिเคคा, เคถीเคคเคฒเคคा เค”เคฐ เคธुเค– เค•ी เค›ाเคฏा เคฆेเคจे เคตाเคฒा เค˜เคฐ เคง्เคตเคธ्เคค เคนोเค—เคฏा, เค…เคนंเค•ाเคฐों เค•े เคŸเค•เคฐाเคต เคฎें।
เคจाเคฐी เค•े เคฌเคฆเคฒเคคे เคฐूเคช, เค‰เคธเค•े เคตिเคšाเคฐ, เคฐเคนเคจ -เคธเคนเคจ เคคเคฅा เคชुเคฐुเคท เคธे เค…เคฒเค— เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคชเคนเคšाเคจ เคฌเคจाเคจे เค•ी เค‰เคค्เค•ंเค ा เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคœो เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคตिเค—เคค เคธเคฆी เค•े เคชाँเคšเคตें เคฆเคถเค• เคฎें เคฒिเค– เค—เค, เคตเคน เค†เคœ เค•े เค•เคตिเคฏों เค•ा เคตिเคถेเคท เคฎुเคฆ्เคฆा เคนै। เคฆ्เคฐเคท्เคŸเคต्เคฏ เคนै เคจเคตเค—ीเคคों เค•ी เคธเคฎृเคฆ्เคงि เค•े เคฒिเค เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคชूเคฐ्เคฃिเคฎा เคตเคฐ्เคฎเคจ เค•ी เคฐเคšเคจा : "เคฌिंเคฆी เคœो เค•เคญी เคฅी เคเค• เคฌूंเคฆ เคฐเค•्เคค \เคนोเคคी เค—เคˆ เคฌเคก़ी เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ\เค‡เคคเคจी เคฌเคก़ी เค•ि\เค”เคฐเคค เคจे เค‰เคธे เค‰เคคाเคฐा\เค”เคฐ เคŸांเค— เคฆिเคฏा เค†เคธเคฎाเคจ เคชเคฐ\เคธूเคฐเคœ เค•ी เคคเคฐเคน\เค…เคฌ เคตเคน เคธूเคฐเคœ เค‰เคธเค•ी เคฐाเคนों เค•ो\เคฐोเคถเคจ เค•เคฐเคคा เคนै\เคนँเคธुเคฒी เคฌเคฐเคธों เคคเค•\เคœो เคฒเคŸเค•ी เคฐเคนी เค—เคฒे เคฎें\เค…เคšाเคจเค• เคเค• เคฆिเคจ เค‡เคคเคจी เคญाเคฐी เคฒเค—ी\เค•ि เค”เคฐเคค เคจे เค‰เคธे เค‰เคคाเคฐा\เค”เคฐ เคŸांเค— เคฆिเคฏा เค†เคธเคฎाเคจ เคชเคฐ เคšाँเคฆ เค•ी เคคเคฐเคน \เค“เคน! เคฎเคจ เคเคธा เคถीเคคเคฒ เคนुเค† เค•ि\เคœैเคธे เคšंเคฆ्เคฐเค•िเคฐเคฃ เคธเคฎा เค—เคˆ เคนो\เคญीเคคเคฐ เคคเค•\เค•िเคธी เค•ो เคชเคคा เคจเคนीं เคšเคฒा ''। เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เค”เคฐเคค เคนो เค—เคˆ เค•िเคคเคจी เคŠँเคšी เค•ि เค…เคชเคจी เคนी เคฌिंเคฆी เค…เคชเคจी เคนी เคนंเคธुเคฒी\เค†เคธเคฎाเคจ เคชเคฐ เคŸांเค—\เค…เคชเคจी เคฐाเคน เค–ोเคœ เคฒी เค‰เคธเคจे\เค–ोเคœ เคฒी เค…เคชเคจी เคถांเคคि\เคฒोเค— เคจเคนीं เคœाเคจเคคे\เคœो เคฆूเคธเคฐों เค•े เคฒिเคฏे เค–เคŸเคจे เคตाเคฒे เค…เคชเคจा เคญी เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เค•ाเคฏाเคชเคฒเคŸ! (เค†เคธเคฎाเคจ เคชเคฐ เคฌिंเคฆी เค•เคตिเคคा เค•ोเคถ)

เคฏเคน เคธเคฌ เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•ी เคฆेเคจ เคนै। เค†เคฏाเคคिเคค เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ा เคชैเค•ेเคœ। เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เคคो เค†เคงुเคจिเค•เคฌोเคง เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ाเคฐों เคคเคฅा เคฒोเค• เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคฅे। 'เค‰เคœเคฒी เค•เคธौเคŸी' เคฎें เคธंเค•เคฒिเคค 'เค‰เคทा เคธ्เคคเคตเคจ' เคตैเคฆिเค• เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•े เคธเคฎเคคुเคฒ्เคฏ เคนै। เคตे เคœเคฌ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคตเคฌोเคง เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เคคो เค‰เคธเคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœเคจ เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฎूเคนिเค• เคธाเคชेเค•्เคทเคคा เค•ा เคฌोเคง เคญी เคนै। เคฆ्เคฐเคท्เคŸเคต्เคฏ เค‰เคจเค•े เคœเคจเคตाเคฆी เค—ीเคค เค•ा เค…ंเคถ:"เค“ เคญैเคฏा, เคจ เคธाเคงू เคจा เคšोเคฐ \เคนเคฎ เคฎुँเคน เคœोเคฐ\เคुเค—ी เคตाเคฒे \ เคšเคŸเค•เคฒ เค•ी เคšिเคฎเคจी เคจे \เค†เคœ เคคเคฐेเคฐी เค†ँเค–ें\เคฎिเคฒ เค•ी เคญเคŸ्เคŸी\เค†เค— เคฒเคนू เค•ा เคญेเคฆ เคฎिเคŸाเคคी\เค•เคฐเค–เคจिเคฏा เคฎเคœเคฆूเคฐ \เค‡เค•्เค े เคนिเคฎ्เคฎเคค เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ \เคจเคถे เคฎें เคšूเคฐ, --เค•เคฌीเคฐा เค—ाเคคे"। เคฒเค•्เคท्เคฎीเคชเคคिเคฏों เคชเคฐ เค•िเคฏा เค•เคŸाเค•्เคท เคฆेเค–िเค 'เคฒเค›เคฎी เคœी เคธเคฆा เคธเคนाเคฏ'\เค‰เคงเคฐ เค†ँเค–ें เคนैं เคธोเคจे เค•ी\เค—เคก्เคกिเคฏों เคฎें เค•ीเคฎเคค เคšुเค•เคคी\เค–िเคฒเค–िเคฒाเคจे เคฏा เคฐोเคจे เค•ी \เคจ เค…เคนเคธाเคธों เค•ा เค•ोเคˆ เคฎोเคฒ\เคจ เค•ुเค› เคฎเคœเคฌूเคฐी เค•ी เคชเคฐเคตाเคน\เคจ เคเคธी เคจเคจ्เคนी-เคจเคจ्เคนी เค–ुเคถी\เคจ เคเคธी เค‰เคฎ्เคฐ เค–ींเคšเคคी เค†เคน। \× × ×\เค‡เคงเคฐ เคนै เคชเฅœी เค—เคฐीเคฌी เค—เคฒे\เคœिเคงเคฐ เคธीเคจे เคนैं เคซौเคฒाเคฆी,\เคชเคธीเคจा เคฌिเค•เคคा เค…เคชเคจा เคฐोเคœ,เค—ैเคฐ เค•ी เคนोเคคी เค†เคฌाเคฆी !\เคจ เค…เคฐเคฎाเคจों เค•े เค–िเคฒเคคे เคซूเคฒ\เคจ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆों เค•ी เคฌเฅเคคी เคฌेเคฒ,\เค—เคฐीเคฌी เคซाँเค• เคฐเคนी เคœो เคฐेเคค,\เค…เคฎीเคฐी เค‰เคธे เคฌเคจाเคคी เคคेเคฒ"। เค‡เคธ เค—ीเคค เคฎें เคฒเคฏ เคนै, เค—ेเคฏเคคा เคนै เค”เคฐ เค›ाเคจ्เคฆिเค• เค•เคธाเคต।

เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เคฎाเคฐ्เค•्เคธ เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคจเคนीं เคฅे। เค‰เคจเค•े เค—ीเคคों เคฎें เคญोเค—ी เคนुเคˆ เคœเคจ เคชीเฅœा เคนै। เค‡เคธीเคฒिเค เค†เคฆเคฎीเค‰เคจเค•े เคฒिเค เค•ेเคตเคฒ เค†เคฆเคฎी เคนै, เคงเคฐ्เคฎ เคœाเคคि เคตเคฐ्เค— เคฎเคค -เคฎเคคाเคจ्เคคเคฐ เคธे เคŠเคชเคฐ। เคœिเคธ เคถिเคฆ्เคฆ्เคค เคธे เคซौเคฒाเคฆ เคชिเค˜เคฒाเคคे ''เค•เคฐเค–เคจिเคฏा'' เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•े เคถोเคทเคฃ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เค†เคตाเคœ เค‰เค ाเคˆ, เค‰เคธी เคœोเคถ- เค–เคฐोเคถ เคธे เคฆเคซ्เคคเคฐों เคฎें เคซाเค‡เคฒें เคจिเคฌเคŸाเคคे, เคŸाเค‡เคช เคฐाเค‡เคŸเคฐ \เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เคชเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เค›ोเคŸे- เคฌเฅœे เคฌाเคฌू เค”เคฐ เคŠँเคšी เค•ुเคฐ्เคธी เคชเคฐ เคฌैเค े เค…เคซเคธเคฐ เค•ी เคฆिเคจเคšเคฐ्เคฏा เคญी เคฐेเค–ंเค•िเคค เค•ी। เคฎเคถीเคจी เคœिंเคฆเค—ी เคœीเคคे เคฏे เค•ैเคธे เค•ाเคŸเคคे เคนैं เคชूเคฐा เคฆिเคจ। เคชเฅिเค เค—ीเคค 'เคธुเคฌเคน เคฆुเคชเคนเคฐ เคถाเคฎ' : เคถाเคฎ เคขเคฒी \เคšเคฒे เค•ुเคšเคฒे เคธे เคนเคฎ เคฐाเคนों เคชเคฐ \เค›ुเคŸ्เคŸी เคชाเคคे เคนी เค˜िเคฐ เค†เคˆ เคงเคฐा เคจเคถीเคฒी \เคœोเคค เคฐंเค—ीเคฒी \เคฌिเคจ เคฌเคฐเคธे เค—เคนเคฐाเคˆ \เคฌंเคง เคšเคฒे \เคธเคญी เค†เคฐोเคช เคธे \เคฆเคฐ्เคชเคฃ เค•ो เคฒेเคคे เคšूเคฎ \เคจिเคฐे เค†เคฐोเคช เคธे (เคญเคฐी เคธเฅœเค• เคชเคฐ)। เคฎเคนाเคจเค—เคฐों เคฎें เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนोเคคे เคตिเคธ्เคฅाเคชिเคค เค‰เคจเค•े เคฒिเค เคฎाเคจो เคœเคฒเคคे เคนुเค เคซूเคฒ เคนों : -''เคฎเคนाเคจเค—เคฐी เค•े เค—เค—เคจ เค•ा \เคเค• เคคाเคฐा \เคงूเคฎिเคฒ เค—เค—เคจ เคฎें เคตाเคธ \เคงूเคธเคฐ เคนเคตा เคฎें เคธांเคธ \เคšुเคชเคšाเคช เคœเคฒเคคा เคซूเคฒ \เคฌिเคฎ्เคฌिเคค เคฆเคนเค•เคคी เคช्เคฏाเคธ। เค˜ुเคŸเคจ เค•े เคคเคฎ เคฎें เคœเคฒा เคนै เคฆीเคช เคงीเคฐเคœ เค•ा \เคฏाเคคเคจाเค“ं เคฎें เคชเคฒा เคตเคน เคถौเคฐ्เคฏ เคนाเคฐा--เคฆเคฃ्เคก เคชा\เค…เคชเคฐाเคง เคธीเค–े เคœंเคคु เคจ्เคฏाเคฐा \เคเค• เคคाเคฐा'' (เคญเคฐी เคธเฅœเค• เคชเคฐ)। เคเคธे เค—ीเคคों เคฎें เคเค• เค“เคฐ เคฎเคนाเคจเค—เคฐ เค•ा เคจाเคฐเค•ीเคฏ เคœीเคตเคจ เคนै เคคो เคชूंเคœीเคตाเคฆ เค•ी เคฆाเคฐुเคฃ เค…เคตเคนेเคฒा, เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•ी เคšเคฎเค•- เคฆเคฎเค• เค•ी เค…เคธเคฒिเคฏเคค เค”เคฐ เคฎाเคจเคตी เค—เคฐिเคฎा เค•ा เค…เคจ्เคคเคฐ्เคตिเคฐोเคงी เค…เคจुเคญเคต เคนै।

เค—เคนเคฐी เคธे เค—เคนเคฐी เค…เคจुเคญूเคคि เค•ो เคธเคนเคœ เคธเคฐเคฒ เคคเคฅा เคฆेเคถเคœ เคถเคฌ्เคฆोँ เคธे เค…เคฒंเค•ृเคค เคญाเคทा เคฎें เคธเคฎ्เคช्เคฐेเคทिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เคช्เคฐเคตीเคฃเคคा เคตเคฐेเคฃ्เคฏ เคนै। เคถเคฌ्เคฆ เคฏा เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เคฒเคฏ เค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคตे เคช्เคฐเคงाเคจเคคा เคฆेเคคे เคนैं 'เคฎเคจोเคฒเคฏ' เค•ो। เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฐเคšเคจा เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค•ी เคธเคฎเค—्เคฐ เคฎเคจःเคธ्เคฅिเคคि เค•ी เคฒเคฏ เค‰เคฆ्เค˜ाเคŸिเคค เคนो। เค‰เคจเค•े เคถเคฌ्เคฆ เคนैं :"เคจเคตเค—ीเคค เค•ी เคฌेเคงเค•เคคा เค‡เคธी เคฎें เคนै เค•ि เค‰เคธ เคธเคฎเค—्เคฐ เคฎเคจःเคธ्เคฅिเคคि เค•ी เคฒเคฏ เค•ो, เคญाเคทा เค•े เคตिเคจ्เคฏाเคธ เคฎें, เค•เคฅ्เคฏ เค•ी เค•ाเคŸ-เค›ाँเคŸ เค”เคฐ เค…เคฐ्เคฅ เค•ी เคฒเคฏ เค•े เคนाเคตी เคนोเคจे เคธे เคฌเคšाเค•เคฐ เคชूเคฐे เค…เคจुเคญเคต เค•े เคนी เค•ेंเคฆ्เคฐเคฃ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा, เค…เคงिเค•ाเคงिเค• เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃเคถीเคฒ เคฌเคจाเคฏा เคœाเค। "เคตे เคฌเคฒ เคฆेเค•เคฐ เค•เคนเคคे เคนैं เค•िเค…เคจुเคญเคต เค”เคฐ เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฌीเคš เคธंเคคुเคฒเคจ เคนो। เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคฎ्เคฎोเคนเคจ เคธे "เคšเคฎเคค्เค•ाเคฐ เคคो เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนो เคœाเคคा เคนै, เคชเคฐ เค‰เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค˜เคจीเคญूเคค เค…เคจुเคญเคต เคธเคนी- เคธเคนी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนीं เคนो เคชเคคा''। เคฎเคจोเคฒเคฏ เคธे เค•เคฅ्เคฏ เค•เคนीं เค…เคงिเค• เคœीเคตंเคค เคนो เค‰เค เคคा เคนै। เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคนीं เค…เคงिเค• เคธเคœीเคต --''เคฒเคนเคฐों เค•ी เค†เค— เคฐुเคชเคนเคฒी เค“ s s เคชुเคฐเคตाเคˆ \เคเค• เคฎौเคจ เคธे เคนाเคฐ เค—เคˆ เคถเคนเคจाเคˆ' --\'เคšाँเคฆ เคฌिเคจा เค†เคธเคฎाเคจ เคกूเคฌ เค—เคฏा เคงाเคฐा เคฎें\เคฒเคนเค• เคญी เคจ เค‰เค เคคी เคคो เคนाเคฏ!เค•्เคฏों เคจ เคฌुเคเคคी เค…เคฌ เค‡เคจ เค ंเคกे เคถोเคฒों เค•ी เค…ंเค—เฅœाเคˆ เคฎें ''। เคฏเคนाँ เคฐुเคชเคนเคฒी เค†เค— เคชूเคฐ्เคตा เคนเคตा เค•े เคौंเค•े เคธे เค†เคฒोเฅœिเคค เคช्เคฐเคฃเคฏी เค•ी เคธ्เคฎृเคคि เคนै। เค ंเคกे เคถोเคฒों เค•ी เค…ंเค—เฅœाเคˆ เคจเคฆी เคฎें เคฒเคนเคฐाเคคी เคคเคŸเคตเคฐ्เคคी เคช्เคฐเค•ाเคถ เคชंเค•्เคคिเคฏाँ। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคถเคนเคจाเคˆ เค•ी เคเค• เคงुเคจ เค•ा เคนाเคฐ เคœाเคจा, เคŸूเคŸे เคนुเค เคฆाเคฎ्เคชเคค्เคฏ เคธूเคค्เคฐ เค•ा เคฌिเคฎ्เคฌ เคนै।

เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•ी เคฐเคšเคจा เคงเคฐ्เคฎिเคคा เคœिเคคเคจी เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคนै, เค‰เคคเคจी เคนी เคช्เคฐเคญाเคตी เคฐเคนी เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि। เคกॉ เคฐเคตि เคฐंเคœเคจ เค•े เคถเคฌ्เคฆों เคฎें : ''เคธंเคญเคตเคคः 1985-86 เคฎें เคชเคŸเคจा เคธाเค‡ंเคธ เค•ॉเคฒेเคœ เค•े เคธเคญाเค—ाเคฐ เคฎें 'เคœเคจเคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎंเคš' เค•े เคเค• เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฎैंเคจे เค‰เคจ्เคนें เคœเคจเค—ीเคค เค—ाเคคे เคธुเคจा,- เคญैเคฏा, เค•ूเคฆे เค‰เค›เคฒ เค•ुเคฆाเคฒ,\ เคนँเคธिเคฏाँ เคฌเคฒ เค–ाเคฏे, \เคญोเคฐ เคนुเคˆ, เคšिเฅœिเคฏเคจ เคธंเค— เคœाเค—े,\เค–ैเคจी เคฆाเคฌ, เคขोเคฐ เคธंเค— เคฒाเค—े,\เค†ँเค—เคจ เคฒीเคช, เคฎेเคนเคฐिเคฏा เค เคจเค•ी,\เคฆे เคจ เค‰เคงाเคฐ เคฌเคจिเคฏเคตां เคธเคจเค•ी,\เค•ाเคฐเคœ-เค…เคฐเคœ เคœिเคฎเคฆाเคฐ เคจ เคฎाเคจे,\เคฒाเค िเคฏเคฒ เค…เคฎเคฒा เคตिเคฐเคฆ เคฌเค–ाเคจे.\ เคญैเคฏा, เคคाเคฎे เคญूเค– เค•िเคตाเคฒ,\ เคคिเคฐเค–ा เค•เคŸเค–ाเคฏे, \“เคธाँเค เคญเคˆ, เคจเคนिं เค†เคฏ เคฎुเคฐाเคฐी,”\-เคญैเคฏा, เค•ूเคฆे เค‰เค›เคฒ เค•ुเคฆाเคฒ เคนँเคธिเคฏा เคฌเคฒ เค–ाเค' (เค—เคœ़เคฐ เค†เคงी เคฐाเคค เค•ा,เคชृ.32)เค…เคฌ เคชเฅिเคเคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคฎाเคฐ्เค•्เคธเคตाเคฆी เค•ेเคฆाเคฐเคจाเคฅ เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ (01 เค…เคช्เคฐैเคฒ 1911-22 เคœूเคจ 2000) เค•ा เค—ीเคค เคนै: "เคฏเคน เคฌाँเคฆा เคนै। เคธूเคฆเค–़ोเคฐ เค†เคข़เคค เคตाเคฒों เค•ी เค‡เคธ เคจเค—เคฐी เคฎें,\เคœเคนाँ เคฎाเคฐ, เค•ाเคฌเคฐ, เค•เค›ाเคฐ, เคฎเคก़ुเค† เค•ी เคซ़เคธเคฒें,\เค•ृเคทเค•ों เค•े เคชौเคฐुเคท เคธे เค‰เคชเคœा เค•เคจ-เค•เคจ เคธोเคจा,\เคฒเคข़िเคฏों เคฎें เคฒเคฆ-เคฒเคฆ เค•เคฐ เค†-เค† เค•เคฐ,\เคฌीเคš เคนाเคŸ เคฎें เคฌिเค• เค•เคฐ เค•ोเค ों-เค—ोเคฆाเคฎों เคฎें,\เค—เคนเคฐी เค–ोเคนों เคฎें เค–ो เคœाเคคा เคนै เคœा-เคœा เค•เคฐ,\เค”เคฐ เคฏเคนाँ เคชเคฐ\เคฐाเคฎเคชเคฆाเคฐเคฅ, เคฐाเคฎเคจिเคนोเคฐे,\เคฌेเคจी เคชंเคกिเคค, เคฌाเคธुเคฆेเคต, เคฌเคฒ्เคฆेเคต, เคตिเคงाเคคा\เคšंเคฆเคจ, เคšเคคुเคฐी เค”เคฐ เคšเคคुเคฐ्เคญुเคœ,เค—ाँเคตों เคธे เค†-เค† เค•เคฐ เค—เคนเคจे เค—िเคฐเคตी เคฐเค–เคคे,\เคฌเคข़े เคฌ्เคฏाเคœ เค•े เคฎुँเคน เคฎें เคฌเคฐ-เคฌเคธ เคฌेเคฌเคธ เค˜ुเคธเคคे,\เคซिเคฐ เคญी เค˜เคฐ เค•ा เค–़เคฐ्เคš เคจเคนीं เคชूเคฐा เค•เคฐ เคธเค•เคคे,\เคฎोเคŸा เค–ाเคคे, เคซเคŸा เคชเคนเคจเคคे,เคฒเคธ्เคŸเคฎ-เคชเคธ्เคŸเคฎ เคœैเคธे-เคคैเคธे เคฎเคฐเคคे –เค–เคชเคคे"। เคธीเคงा เคธเคชाเคŸ เค•เคฅ्เคฏ। เคธीเคงी เคธเคชाเคŸ เคญाเคทा। เคจ เค—ेเคฏเคคा,เคจ เคฒเคฏ เค”เคฐ เค›ाเคจ्เคฆिเค• เค•เคธाเคต।

เคตिเคถ्เคต เคตिเค–्เคฏाเคค เคšिเคค्เคฐเค•ाเคฐ เคฌिเคฎเคฒ เคฌिเคถ्เคตाเคธ เค•ो เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐเคชเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•ा เคธाเคฎीเคช्เคฏ เคนी เคจเคนीं, เค‰เคจ्เคนें เคจिเค•เคŸ เคธे เคธเคธ्เคตเคฐ เคธुเคจเคจे เค•े เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เค…เคตเคธเคฐ เคญी เคฎिเคฒे।

เค…เคจौเคชเคšाเคฐिเค• เคฌाเคคเคšीเคค เคฎें เค‰เคจเคธे (เค‡เคธ เคฒेเค–เค• เค•ो)เค—ीเคค เคธुเคจเคจे เค•ा เคธौเคญाเค—्เคฏ เคฎिเคฒा। เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคนै เคเค• เค—ीเคคांเคถ : ''เค‡เคธ เคจเคฏे เค—ाเค› เค•े เคคुเคจुเค• เคคเคจे เคธे เคชीเค  เคธเคŸा\เค…เคชเคจे เคฌाเคœू เคชเคฐ \เค…เคชเคจी เค—เคฐ्เคฆเคจ เคฎोเฅœो เคคो;\เคฎुเคŸ्เค ी เคฎें เคฌाँเคงे เคนो\ เคœिเคธ เคฆिเคฒ เค•ी เคšिเฅœिเคฏा เค•ो,\เค‰เคธเค•ो เค›เคจ เคญเคฐ เค‡เคธ เค–ुเคฒी เคนเคตा เคฎें เค›ोเฅœो เคคो,\เคซिเคฐ เคฆेเค–ो, เค•ैเคธे เคฌเคจ เคœाเคคी เคนै\เค•ौเคจ เคฆिเคถा เค…เคจुเค•ूเคฒ เคจเคนीं"। เค‡เคธ เค—ीเคคांเคถ เคฎें เค•िเคคเคจे เคœीเคตंเคค เคฌिเคฎ्เคฌ เคนैं, เคœเคฐा เค—िเคจिเค เค”เคฐ เคจाเคฐी เคฎुเค•्เคคि เค•े เคช्เคฐเคš्เค›เคจ्เคจ เคธंเคฆेเคถ เคŸเคŸोเคฒिเค। เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เค•เคญी ''เคฆिเคถा-เคถूเคฒ" (เคตเคน เค˜เฅœी, เคชเคนเคฐ เคœिเคธเคฎें เค•िเคธी เคœเค—เคน เคœाเคจा เค…เคถुเคญ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै)เคœ्เคžाเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เค เคคा เคฅा। เค‡เคธ เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐเคœी เค•เคนเคคे เคนैं เคœिเคธ เคฆिเคฒ เค•ी เคšिเฅœिเคฏा (เค…เคชเคจी เคช्เคฐिเคฏा) เค•ो เคตเคจ्เคฆी เคฌเคจा เคฐเค–ा เคนै, เค‰เคธे เค•्เคทเคฃ เคญเคฐ เค•े เคฒिเค เค–ुเคฒी เคนเคตा เคฎें เค›ोเฅœ เค•เคฐ เคคो เคฆेเค–ो, เคซिเคฐ เคชเคคा เคฒเค— เคœाเคฏेเค—ा เค•ि เค‡เคธ เคตंเคฆिเคจी เค•े เคฒिเค เค•ौเคจ เคธी เคฆिเคถा เค…เคจुเค•ूเคฒ เคฏा เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคนै।

เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐเคชเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•े เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญिเค• เค—ीเคคों เคฎें เค†ंเคšเคฒिเค• เคญाเคทा เค•ा เคฒाเคฒिเคค्เคฏ เคฆेเค–เคคे เคนी เคฌเคจเคคा เคนै; เคœैเคธे ''เค—ा เคฎंเค—เคฒ เค•े เค—ीเคค เคธुเคนाเค—िเคจ เคšौเคฎुเค– เคฆिเคฏเคฐा เคฌाเคฒ เค•े\ เคธเคฎ्เคฎुเค– เค‡เคš्เค›ा เคฌुเคฒा เคฐเคนी / เคชीเค›े เคธंเคฏเคฎ-เคธ्เคตเคฐ เคฐोเค•เคคे,\เคงเคฐ्เคฎ-เค•เคฐ्เคฎ เคญी เคฆाเคँ-เคฌाเคँ/เคฐुเค•ी เคฆेเค–เค•เคฐ เคŸोเค•เคคे, \เค…เค—-เคœเค— เค•ी เคฏे เคšाเคฐ เคฆिเคถाเคँ / เคคเคฎ เคธे เคงुँเคงเคฒीเคฆिเค–เคคी,\เคšเคคुเคฐ्เคฎुเค–ी เค†เคฒोเค• เคœเคฒा เคฒे / เคธ्เคจेเคน เคธเคค्เคฏ เค•ा เคขाเคฒ เค•े\ เคฆीเคช-เคฆीเคช เคญाเคตों เค•े เคिเคฒเคฎिเคฒ / เค”เคฐ เคถिเค–ाเคँ เคช्เคฐीเคคि เค•ी, \เค—เคคि-เคฎเคคि เค•े เคชเคฅ เคชเคฐ เคšเคฒเคจा เคนै / เคœ्เคฏोเคคि เคฒिเค เคจเคต เคฐीเคคि เค•ी,\เคฏเคน เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ा เคชเคฐ्เคต เค…เคฎเคฐ เคนो / เคคเคฎ เค•े เคฆुเคฐ्เค—เคฎ เคฆेเคถ เคฎें\เคšเคฎเค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เค‰เคœिเคฏाเคฒी เคจเคญ เค•ा เค•ुเคนเคฐा เคŸाเคฒ เค•े। " เคฆेเคถเคœ เคถเคฌ्เคฆ ''เคฆिเคฏเคฐा'' เค‡เคธ เค—ीเคค เค•ी เค•ेंเคฆ्เคฐीเคฏ เคถเค•्เคคि เคนै। เค‡เคคเคจी เคถเค•्เคคि เคจ 'เคฆीเคช' เคฎें เคนै เคจ 'เคฆिเคตเคฒा' เคฎें। เค‡เคธ เค—ीเคค เค•ी เคธเคฎीเค•्เคทा เค•เคฐเคคे เคนुเค เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคธเคฎीเค•्เคทเค• เคฐाเคฎเคจเคฐेเคถ เคชाเค เค• เคจे เค•เคนा เคฏเคน '' เคฆीเคช-เค—ीเคค เคจเคˆ เคชीเฅी เค•ी เค†เคถा-เค†เค•ांเค•्เคทा เค•ा เคนौเคธเคฒा-เคญเคฐा เคฎंเค—เคฒ เคจเคฐ्เคคเคจ เคนै। เคตे เค‡เคธे เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•ा 'เคช्เคฐเคฅเคฎ เคจเคตเค—ीเคค-เคฌीเคœ' เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค‡เคธ เค—ीเคค เคธे เค—ुเคœเคฐเคคे เคนुเค เคฏाเคฆ เค†เคฏा เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคถเคฐ्เคฎा เค•ा เคฆीเคช-เค—ीเคค : "เคšौเคฎुเค– เคฆिเคตเคฒा เคฌाเคฒ \เคงเคฐूँเค—ी เคšौเคฌाเคฐे เคชเคฐ เค†เคœ,\เคœाเคจे เค•ौเคจ เคฆिเคถा เคธे เค†เคตें\เคฎेเคฐे เคฐाเคœเค•ुเคฎाเคฐ?" เคฆोเคจों เค—ीเคคों เค•ी เคคुเคฒเคจाเคค्เคฎเค• เคธเคฎीเค•्เคทा เค•เคฐเคคे เคนเค เคฐाเคฎเคจเคฐेเคถ เคชाเค เค• เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคนเคฎें เคธเคฎเคเคจा เคนोเค—ा เค•ि '' เค‡เคธ เคฐเคšเคจा เคฎें (เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•े เค—ीเคค เคธे)) เคฒोเค•-เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฌिंเคฌ 'เคšौเคฎुเค– เคฆिเคฏเคฐा’ เคคो เคฒे เคฒिเคฏा เคนै, เคฎเค—เคฐ เค•ाเคฎ เค‰เคธเคธे เคญाเคตुเค•เคคा เค•ा เคนी เคฒिเคฏा เคนै। เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคถเคฐ्เคฎा เค•ी เคธीเคฎा เค•ो เคชीเค›े เค›ोเฅœ เค•เคฐ เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจे เค‰เคธ เคฆीเคชเค• เค•े เคšाเคฐों เคฆिเคถा-เคฎुเค–ों เคธे เคœुเฅœे เคฒोเค•เคงเคฐ्เคฎी เคช्เคฐเคคीเค•ाเคฐ्เคฅों เค•ो เค‰เคœाเค—เคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค•िเคฏा เคนै"।

เคฐाเคฎเคจเคฐेเคถ เคœी เคญूเคฒ เค—เค เค•ि เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคญी เค…เคชเคจे เค—ीเคค เคฎें ''เค”เคฐ เคถिเค–ाเคँ เคช्เคฐीเคคि เค•ी,\เค—เคคि-เคฎเคคि เค•े เคชเคฅ เคชเคฐ เคšเคฒเคจा เคนै / เคœ्เคฏोเคคि เคฒिเค เคจเคต เคฐीเคคि เค•ी'',। เคœเคฌ เคถिเค–ाเคं เคช्เคฐीเคคि เค•ी เคนैं, เคœ्เคฏोเคคि เคจเคต เคฐीเคคि เค•ी เคนै เคคो เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคถเคฐ्เคฎा เค•े เคฎाเคฅे ''เคญाเคตुเค•เคคा''เค•ा เคŸीเค•ा เค•्เคฏों เคฅोเคช เคฆिเคฏा। เคจเคฐेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•े เค—ीเคค เค•ा เคตाเคšเค• เคนै เคช्เคฐोเคทिเคคเคชเคคिเค•ा, เคœो เคšाเคนเคคी เคนै เค•ि เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคคीเค•्เคทिเคค เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เค•เคนीं เคญเคŸเค• เคจ เคœाเคฏ। เคจเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคœी เคจे เค•ुเค› เคญी เค‰เคงाเคฐ เคจเคนीं เคฒिเคฏा। เคตे เคฆीเคช เค•ो เคฆिเคฏเคฐा เคจเคนीं, เคฆिเคตเคฒा เค•เคนเคคे เคนै (เค…เคคि เคฒเค˜ु เคฆीเคช) ‘เคšौเคฎुเค– เคฆिเคตเคฒा’ เคฆเคนเคฒीเคœ เคชเคฐ เคจเคนीं, เคคुเคฒเคธी เคšौเคฐे เคชเคฐ เคญी เคจเคนीं เค…เคชिเคคु เคšौเคฌाเคฐे (เค˜เคฐ เค•ी เค–ुเคฒी เค›เคค)เคชเคฐ เคเคธे เคงเคฐेเค—ी เค•ि เคฆूเคฐ เคธे เคนी เคšเคคुเคฐ्เคฆिเค• เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆे। เคœเคฌ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคšเคคुเคฐ्เคฆिเค• เคซैเคฒेเค—ा, เคคो เค•ेเคตเคฒ เคช्เคฐเคคीเค•्เคทिเคค เคนी เคจเคนीं, เคšाเคฐोँ เคฆिเคถाเค“ं เคธे เค†เคจे เคตाเคฒे เคฒाเคญเคจ्เคตिเคค เคนोंเค—े। เคฏเคน เคช्เคฐเค•ाเคถ เคธเคฌเค•े เคฒिเค เคฎंเค—เคฒเคฎเคฏ เคนोเค—ा। เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคค, เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เคฎंเค—เคฒ เค—ाเคจ เค•े เคฒिเคเค†เคฎंเคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เคธुเคนाเค—िเคจ เคจाเคฐिเคฏों เค•ो ''เค—ा เคฎंเค—เคฒ เค•े เค—ीเคค เคธुเคนाเค—िเคจ เคšौเคฎुเค– เคฆिเคฏเคฐा เคฌाเคฒ เค•े''। เคตैเคงเคต्เคฏ เคेเคฒเคคी เคฎเคนिเคฒा เค•ो เคฎंเค—เคฒ เค—ीเคค เค—ाเคจे เค•े เคฒिเค เคจिเคฎंเคค्เคฐिเคค เค•्เคฏों เคจเคนीं เค•िเคฏा ?। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคธाเคฐे เคฎांเค—เคฒिเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เคธुเคนाเค—िเคจ เค•े เคฒिเค เค†เคฐเค•्เคทिเคค เคนैं। เคตिเคงเคตा เค•ी เคคो เคชเคฐเค›ाเคˆं เคญी เคจเคนीं เคชเฅœเคจी เคšाเคนिเค เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐเคœी เคธे เค…เคชेเค•्เคทा เคฅी เค•ि เคตे เคฌेเคขเคต เคฐीเคคी- เคฐिเคตाเคœों เคตिเค•ृเคคिเคฏों เคตเคฐ्เคœเคจाเค“ं, เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐाเค“ं -เคธंเคธ्เค•ाเคฐों เคชเคฐ เคช्เคฐเคนाเคฐ เค•เคฐेंเค—े। เคตिเคงเคตाเค“ं เค•ो 'เคฎंเค—เคฒ เค•े เค—ीเคค,' เค—ाเคจे เคธे เคตंเคšिเคค เค•เคฐ, เคตिเค•ृเคค เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ा เคชोเคทเคฃ เคนी เค•िเคฏा, เคœिเคธ เคธे เคจเคต्เคฏเคคा เค•े เคชोเคทเค• เค•ो เคฌเคšเคจा เคšाเคนिเค เคฅा।

เค•िंเคคु, เค‡เคคเคจे เคธे เคจเคตเค—ीเคคों เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เคช्เคฐเคคि เคฐाเคœेเคจ्เคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•े เค…เคตเคฆाเคจ เค•ो เค•เคฎ เคจเคนीं เค†ँเค•ा เคœा เคธเค•เคคा। เคฐाเคท्เคŸ्เคฐเค•เคตि เคฆिเคจเค•เคฐ เคจे เคœ्เคžाเคจเคชीเค  เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•ो เคจเคตเค—ीเคคों เค•ा เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เค•เคน เค•เคฐ เคธเคฎ्เคฌोเคงिเคค เค•िเคฏा। เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฌोเคงเคจ เคฎें เค•ोเคˆ เค…เคคिเคถ्เคฏोเค•्เคคि เคจเคนीं เคฅी। เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจ เค•ेเคตเคฒ เคจเคตเค—ीเคคों เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เคฐเคนे, เค…เคชिเคคु เค‡เคธ เคจूเคคเคจ เคตिเคงा เค•ो เคธเคฎृเคฆ्เคง เค•เคฐเคจे เคฎें เค‰เคจเค•ा เคฏोเค—เคฆाเคจ เคธ्เคตเคฐ्เคฃाเค•्เคทเคฐों เคฎें เคฒिเค–เคจे เคฏोเค—्เคฏ เคนै। เคกॉ. เคถिเคตเคฆाเคธ เคชांเคกेเคฏ (เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค…เคชเคจे เค†เคฒेเค– เคฎें) เคฒिเค–เคคे เคนैं :' 'เคจเคตเค—ीเคค เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค•, เค•เคตि เคต เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคเค• เคธाเคนिเคค्เคฏिเค•-เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธंเคธ्เคฅा เคฅे। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เคช्เคฐเคคिเคญा, เคฎेเคนเคจเคค เค”เคฐ เคฒเค—เคจ เคธे เคเค• เคเคธा เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคฎाเคนौเคฒ เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เคœिเคธเคฎें เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เค•เคตिเคฏों เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนुเค†। เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธेเคตी เคกॉ. เคฐेเคตเคคी เคฐเคฎเคฃ เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•ी เค•เคตिเคคा เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ी เคตเค•ाเคฒเคค เค•เคฐเคคी เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เคงเคฐ्เคฎ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ो เคฎाเคจा। เคธाเคฎंเคคी เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจों เค•ो เคคोเฅœเคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค•िเคฏा। (เคฆेเค–ें เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ28 เคธिเคคเคฎ्เคฌเคฐ 2021) เค—ीเคคเค•เคตि เคฎเคงुเค•เคฐ เค…เคท्เค ाเคจा เค•े เคตिเคšाเคฐ เคธे เคธเคฐ्เคต เคช्เคฐเคฅเคฎ เค—ीเคคि เคฐเคšเคจाเค“ं เคฎें เคจूเคคเคจเคคा เค•ा เคธเคฎाเคตेเคถ เคนเคฎें เคตเคฐ्เคท 1955 เคฎें เค…เคœ्เคžेเคฏ เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเคจ เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคคाเคฐเคธเคช्เคคเค• เคฎें เคฆिเค–ाเคˆ เคชเฅœเคคा เคนै เคœिเคธเค•ी เคชुเคจเคฐाเคตृเคคि เคตเคฐ्เคท 1958 เคฎें เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎ्เคชाเคฆिเคค เคธंเค•เคฒเคจ (เค—ीเคคांเค—िเคจी) เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค—ीเคคों เคฎें เคนोเคคी เคนै, เคœिเคจ्เคนें เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคจเคตเค—ीเคค เค…เคฅเคตा เคจเค เค—ीเคค เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆी เค—เคˆ। เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เค‰เค•्เคค เค•ाเคต्เคฏ เคธंเค•เคฒเคจ เคจे เค‡เคคเคจा เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•िเคฏा เค•ि เค…เคจेเค• เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เคจे เคตैเคธे เคนी เค—ीเคคों เค•े เคตिเคถेเคทांเค• เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเค (เคจเคตเค—ीเคค: เคจเคˆ เคฆเคธ्เคคเค•ें -- เคธเคฎ्เคชाเคฆเค• เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคถुเค•्เคฒ ’। เคถ्เคฐी เคจเคšिเค•ेเคคा เค•เคนเคคे เคนैं: ''เคฏเคน เคเค• เคเคคिเคนाเคธिเค• เคธเคšाเคˆ เคนै เค•िเค…เคตिเคฐเคฒ เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เค—ीเคค-เคงाเคฐा เค•े เค—เคฐ्เคญ เคธे, เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•े เคฆเคตाเคฌ เคธे เค”เคฐ เคœเคจเค—ीเคค เค•े เคฆो เคธเคฎाเคจांเคคเคฐ เคชाเคŸों เค•े เคฌीเคš เคธे เคนोเค•เคฐ เคฌเคนเคจे เคตाเคฒी เคเค• เคจเคˆ เค—ीเคค-เคงाเคฐा เคช्เคฐเคธ्เคซुเคŸिเคค เคนुเคˆ, เคœिเคธे เคตเคฐ्เคท 1958 เคฎें 'เค—ीเคคांเค—िเคจी' เค•े เคธเคฎ्เคชाเคฆเคจ- เค•्เคฐเคฎ เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคจเคตเค—ीเคค เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคธे เค…เคญिเคนिเคค เค•เคฐ เคชเคนเคšाเคจเคจे เค”เคฐ เคชเคฐเค–เคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจे เค•ी'' (เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เคฎें เค–เฅœा เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เค—ीเคค)। เคถ्เคฐी เคจเคšिเค•ेเคคा เคจे ''เคจเคตเค—ीเคค เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคธे เค…เคญिเคนिเคค เค•เคฐ เคชเคนเคšाเคจเคจे เค”เคฐ เคชเคฐเค–เคจे เค•ी เคšेเคท्เคŸा'' เค•ी เคนी เคฌाเคค เค•เคนी เคจเคตเค—ीเคค เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ी เคจเคนीं। เค‰เคจเค•े เคตिเคšाเคฐ เคธे เค•िเคธी เค•ाเคต्เคฏ- เคงाเคฐा เคฏा เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ा เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เคจเคนीं เคนोเคคा।

เค‡เคธเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค…เคจ्เคฏ เค•िเคธी เคจเคตเค—ीเคคเค•ाเคฐ เคจे เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•ो เคจเคตเค—ीเคค เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค•เค•ी เคช्เคฐเคคिเคท्เค ा เคช्เคฐเคฆाเคจ เคจเคนीं เค•ी। เค•เคฐเคคे เคญी เค•्เคฏों เค‰เคจเค•े เคธाเคฐे เค…เคจुเคตเคฐ्เคคी เคšाเคนे เคกॉ. เคฆेเคตेंเคฆ्เคฐ เคถเคฐ्เคฎा เค‡ंเคฆ्เคฐ เคนों เคฏा เค•ोเคˆ เค”เคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค…เคฅเคตा เค…เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฐूเคช เคธे เค…เคชเคจे เค•ो เคชुเคฐोเคงा เคนी เคจเคนीं เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เคชเคฆ เคธे เคจीเคšा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ो เคคैเคฏाเคฐ เคจเคนीं เคฅे।

เคจเคตเค—ीเคคों เค•े เคญाเคฐी -เคญเคฐเค•เคฎ เค—्เคฐंเคฅोँ เคฎें เคฎाเคฏเค•्เคฐो- เคฒेंเคธ เคฒเค—ा เค•เคฐ เคญी เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•ा เคเค• เคญी เค—ीเคค เคชเฅเคจे เค•ो เคจเคนीं เคฎिเคฒेเค—ा, เคœเคฌเค•ि เคจเคตเค—ीเคค เค•ी เคœเค—เคน ''เคจเคตांเคคเคฐ'' เค•े เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค• เค•े เค—ीเคคों เค•ो เคช्เคฐเคคिเคท्เค ा เคฎिเคฒी। เคœिเคจ्เคนें เคธ्เคฅाเคจ เคฆेเคจा เคฅा, เค‰เคจ्เคนें เค›ोเฅœ, เคเคธों เค•ो เคช्เคฐเคคिเคท्เค ा เคฆी เค—เคˆ เคœो เค‰เคธเค•े เค…เคงिเค•ाเคฐी เคจเคนीं เคฅे। เคถीเคฐ्เคท เคจเคตเค—ीเคคเค•ाเคฐ เคกॉ. เคฎाเคนेเคถ्เคตเคฐ เคคिเคตाเคฐी เคจे เคเค• เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เคฎें เค—ीเคคเค•เคตि เคฏोเค—ेंเคฆ्เคฐ เคต्เคฏोเคฎ เค•े เคเคธे เคนी เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคฆेเคคे เคนुเค เค•เคนा ''เคฏเคน เคฌाเคค เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคธเคš เคนै เค•ि เคจเคตเค—ीเคค เคฆเคถเค• เคคเคฅा เคจเคตเค—ीเคค เค…เคฐ्เคฆ्เคงเคถเคคी เคฎें เค•ुเค› เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค›ोเฅœ เคฆिเค เค—เค เคฏा เค›ूเคŸ เค—เค। เคเคธा เคคाเคฐเคธเคช्เคคเค•, เคฆूเคธเคฐा เคธเคช्เคคเค• เค”เคฐ เคคीเคธเคฐा เคธเคช्เคคเค• เคฎें เคญी เคนुเค† เคฅा เค”เคฐ เคชिเค›เคฒे เคฆिเคจों เคธाเคนिเคค्เคฏ เค…เค•ाเคฆเคฎी เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค ‘เคถ्เคฐेเคท्เค  เค—ीเคค เคธंเคšเคฏเคจ’ เคฎें เคญी เคฏเคน เค•เคฎी เคชाเคˆ เค—เคˆ। --- เคจเคตเค—ीเคค เคฆเคถเค• (เคเค•) เค•े เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เค•े เคฌाเคฆ เคธ्เคต. เค ाเค•ुเคฐเคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เคจे เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคเคคเคฐाเคœ เค•िเคฏा เคฅा เค•ि เค‰เคธเคฎें เค•ुเค› เคเคธे เคจाเคฎ เคนैं เคœो เคจเคนीं เคนोเคจे เคšाเคนिเค เค”เคฐ เค•ुเค› เคเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคจाเคฎ เคนैं เคœो เคนोเคจे เคšाเคนिเค เคฅे"। เคกॉ. เคฐเคตि เคฐंเคœเคจ เค•เคนเคคे เคนैं :'' เคœเคฎींเคฆाเคฐ เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎें เคœเคจ्เคฎ เคฒेเคจे (เคœिเคจเคฎें เคธे เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคœเคฎीเคจ-เคœाเคฏเคฆाเคฆ เค‰เคจเค•े เคœเคจ्เคฎ เค•े เคชเคนเคฒे เคธे เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เคฎुเค•เคฆเคฎेเคฌाเคœी เคฎें เคซँเคธी เคฅी) เค”เคฐ เคฎुเคœเคซ्เคซเคฐเคชुเคฐ เคœैเคธे เคเค• เค›ोเคŸे-เคธे เคถเคนเคฐ เคฎें เค†เคœीเคตเคจ เคฐเคนเคจे เค•े เคšเคฒเคคे เคตे เคนिंเคฆी เคœเค—เคค เค•ी เค‰เคชेเค•्เคทा เคเคตं เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคฏेเคจ-เค•ेเคจ-เคช्เคฐเค•ाเคฐेเคฃ เคนเคฐเคฆเคฎ เค›ोเคŸा-เคฌเฅœा เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เคœुเค—ाเฅœ- เคญिเฅœाเคจे เค”เคฐ เคชैเคธा เคฌเคจाเคจे เค•ी เคซिเคฐाเค• เคฎें เคฒเค—े เคคเคฅा เค•เคฅिเคค เคธाเคนिเคค्เคฏिเค•ों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคชเคนाเคธ เค•े เคถिเค•ाเคฐ เคญी เคนुเค"। 'เค‰เคชเคนाเคธ' เคจเคนीं, เคถिเคตिเคฐเคฌเคฆ्เคงเคคा เค…เคฅเคตा เค–ेเคฎेเคตाเคœी เค•े เค•ाเคฐเคฃ, เค‰เคชेเค•्เคทा เค•े เคชाเคค्เคฐ เคนुเค। เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคœी เค•े เคธाเคฐ्เคฅเค• เคช्เคฐเคฏเคค्เคจों เคธे เคœเคฌ เคจเคตเค—ीเคค เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏเคคा เค•े เคถीเคฐ्เคท เคชเคฐ เคฅे, เคคเคฌ เคฌเคนुเคค เคธे เค•เคตि เคจเคˆ เค•เคตिเคคा เค•े เคชोเคธ्เคŸเคฐ เคฌॉเคฏ เคฌเคจे เคนुเค เคฅे। เคฏे เคนी เคฏเค•ाเคฏเค• เคฒिเค–เคจे เคฒเค—े 'เคธเคฎเคฏ เค•ी เคถिเคฒा เคชเคฐ เคฎเคงुเคฐ เคšिเคค्เคฐ เค•िเคคเคจे,\เค•िเคธी เคจे เคฌเคจाเค, เค•िเคธी เคจे เคฎिเคŸाเค'। เคเคธे เคธृเคœเคจเคงเคฐ्เคฎिเคฏों เคจे เคนी "เคธเคฎเคฏ เค•ी เคถिเคฒा" เคชเคฐ เคชเคนเคฒा เคจเคตเค—ीเคค เคฒिเค–เคจे เคตाเคฒे เค•ो "เคฎिเคŸाเคจे" เค•ी เคœी เคคोเฅœ เค•ोเคถिเคถ เค•ी เค”เคฐ เคธ्เคตเคฏंเคญू เค•ी เคคเคฐเคน เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคนी เคจเคตเค—ीเคคों เค•ा เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค•, เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เคช्เคฐเคธ्เคฐोเคคा เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เคฒेเค•िเคจ เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ो เคुเค เคฒाเคจा เค‡เคคเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เคจ เคฐाเคœेंเคฆ्เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคธिंเคน เค•े เค•เคฆ เค•ो เค˜เคŸा เคชाเคจा।

1 comment :

  1. เคฎेเคฐे เค†เคฒेเค– เค•ो เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคธेเคคु เค•े เคฏเคถเคธ्เคตी เคธเคฎ्เคชाเคฆเค• เคถ्เคฐी เค…เคจुเคฐाเค— เคถเคฐ्เคฎा เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธเคนเคฏोเค—िเคฏों เค•ो เค†เคค्เคฎीเคฏ เค†เคญाเคฐ| เคธाเคฆเคฐ
    เคจोเคนเคฐ เค…เคญเคฏ

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।