рдЛрд╖िрдХा-рдЛрд╖ि рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा

рдкрдж्рдорд╢्рд░ी рдбॉ. рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░

рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░

рдкрдж्рдорд╢्рд░ी рдФрд░ рд╕рд░рджाрд░ рдкрдЯेрд▓ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдбॉ. рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рднाрд░рддीрдп рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдПрд╡ं рдоेрд░рда рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпрд▓рдп, рдоेрд░рда (рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢) рдХे рдкूрд░्рд╡ рдХुрд▓рдкрддि рд╣ैं।
рдЛрд╖िрдХा-рдЛрд╖ि-рдкрд░рдо्рдкрд░ा рднाрд░рддीрдп рдЬ्рдЮाрди-рджрд░्рд╢рди рдоें рдПрдХ рдРрд╕ा рдЕрддिрдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ, рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рддрдеा рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХ्рд░рдо рд░рд╣ा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рд╡िрд╢ेрд╖ рдЙрдж्рджेрд╢्рдп, рдЕрдкрдиे рдЬ्рдЮाрдиी рдПрд╡ं рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдпрдмрдж्рдз рд╢िрд╖्рдпाрдУं-рд╢िрд╖्рдпों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╡ृрд╣рдж् рдоाрдирд╡-рдХрд▓्рдпाрдг рдХा рдоाрд░्рдЧ рдк्рд░рд╢рд╕्рдд рдХрд░рдиा рдеा। рдЗрд╕ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рд╡िрджुрд╖ी рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдФрд░ рд╡िрдж्рд╡ाрди рдкुрд░ुрд╖, рджोрдиों, рд╕рдо्рдоिрд▓िрдд рдеे। рджोрдиों, рдкूрд░्рдгрддः рдиिрд╕्рд╕्рд╡ाрд░्рде рднाрд╡рдиा рдХे рд╕ाрде рдЕрдкрдиा рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЬीрд╡рди рдЬ्рдЮाрди рдХे рд╣рд╕्рддाрди्рддрд░рдг рд╣ेрддु рдЕрд░्рдкिрдд рдХрд░рддे рдеे। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рд╕рдоाрдЬ рдПрд╡ं рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд▓िрдП рди्рдпोрдЫाрд╡рд░ рдХрд░рддे рдеे। рд╕рдоाрдЬ рд╡ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░-рдиिрд░्рдоाрдг рдоें рд╡े, рдиिрд╕्рд╕рди्рджेрд╣, рдЕрддिрдк्рд░рдоुрдЦ рднूрдоिрдХा рдХा рдиिрд░्рд╡рд╣рди рдХрд░рддे рдеे। рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рдХे рдоूрд▓ рдЧ्рд░рди्рдеों рдоें рдЛрд╖िрдпों-рдорд╣рд░्рд╖िрдпों рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╣рдоें рдЕрдиेрдХ рдкрд░рдо рд╡िрджुрд╖ी рдЛрд╖िрдХाрдУं рдХे рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рдорд╣рд░्рд╖ि рдЕрдд्рд░ि рдФрд░ рджेрд╡ी рдЕрдиु рдХी рдкुрдд्рд░ी рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрджिрдиी рдЕрдкाрд▓ा, рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрджिрдиी рдШोрд╖ा, рдордорддा, рдоैрдд्рд░ेрдпी, рд╡िрд╢्рд╡рд╡ाрд░ा, рд╕ूрд░्рдпा рддрдеा рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдЗрдирдоें рдк्рд░рдоुрдЦ рд╣ैं। рдЛрдЧ्рд╡ेрдж рдХी рдЕрдиेрдХ рдЛрдЪाрдПँ рдЗрди рд╡िрджुрд╖ी рдорд╣िрд▓ाрдУं —рдЛрд╖िрдХाрдУं рдХे рд╕ौрдЬрди्рдп рд╕े рд╣ैं। рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░, рдЧाрд░्рдЧी, рдЬिрдирдХे рд╢ाрд╕्рдд्рд░ाрд░्рде рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдмृрд╣рджाрд░рдг्рдпрдХोрдкрдиिрд╖рдж् рдоें рдоिрд▓рддा рд╣ै, рдПрдХ рдРрд╕ी рдорд╣िрд▓ाрд░рдд्рди рдеीं, рдЬिрдирдХी рд╡िрдж्рд╡рддा рдкрд░ рднाрд░рдд рдЖрдЬ рднी рдЧрд░्рд╡ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै।

рдЙрд╕ी рдЛрд╖िрдХा-рдЛрд╖ि рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдорд╣ाрди рджाрд░्рд╢рдиिрдХ, рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрджिрдиी (рд╡िрджुрд╖ी рдорд╣िрд▓ा —рдм्рд░рд╣्рдо-рдЬ्рдЮाрди рдЕрди्рд╡ेрд╖िрдХा) рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдХा рд╕्рдеाрди рдЖрдЬрддрдХ рднी рдЕрддि рдЖрджрд░рдгीрдп рд╣ै। рд░ाрдЬрдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рдФрд░ рдкрд▓ी-рдмреЭीं рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдиे, рдЬिрди्рд╣ें 'рд╡рд░рдк्рд░рджा', ’рд╡ैрджрд░्рднी’ рдФрд░ 'рдХौрд╢ीрддрдХी' рдЬैрд╕े рдиाрдоों рд╕े рднी рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै, рдорд╣рд░्рд╖ि рдЕрдЧрд╕्рдд्рдп рд╕े рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдЙрдкрд░ाрди्рдд рдЖрднूрд╖рдгों, рд░ाрдЬрд╕ी рд╡рд╕्рдд्рд░ों рдФрд░ рд╕ुрдЦ-рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ ‘рд╡рд▓्рдХрд▓’ (рд╡ृрдХ्рд╖-рдЫाрд▓ рдиिрд░्рдоिрдд рд╡рд╕्рдд्рд░) рдФрд░ ‘рдоृрдЧрдЪрд░्рдо’ рдзाрд░рдг рдХिрдП; рдЛрд╖ि-рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╕ाрджрдЧी рд╕े рднрд░рдкूрд░ рдЬीрд╡рди рдЬीрдиा рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा।

рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдмुрдж्рдзिрдордд्рддा, рд╕рджाрдЪाрд░ рдПрд╡ं рднрдХ्рддि рдХी рдк्рд░рддिрдоूрд░्рддि рдеी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे 'рд╣ाрджी рдкंрдЪрджрд╢ी' (рдЖрдд्рдоा рдХे рдкрд░рдорд╕рдд्рддा рдХे рд╕ाрде рдПрдХीрдХрд░рдг рдХी рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рдоंрдд्рд░; рдЕрди्рдп рд╢рдм्рджों рдоें, рдЖрдд्рдоा рдХी рдЙрдЪ्рдЪрддрдо рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХी рдУрд░ рдк्рд░рдердо рдХрджрдо —рдкूрд░्рдгрддा рдХे рд▓िрдП рдоाрд░्рдЧ рдк्рд░рд╢рд╕्рддि рдХा рдоाрдз्рдпрдо) рдХी рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рд╕ाрд░ рдХिрдпा; рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рдорд╣िрд▓ा-рд╢рдХ्рддि рд╡ рдмौрдж्рдзिрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдХा рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рдПрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा। рдЛрдЧ्рд╡ेрдж рдХे рдЕрдиेрдХ рдорди्рдд्рд░ों рдХी рд░рдЪрдиाрдХाрд░, рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдХे рдорд╣िрд▓ा рдЖрдд्рдо-рд╡िрдХाрд╕, рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░рддा рд╡ рд╕рд╢рдХ्рддीрдХрд░рдг, рджाрдо्рдкрдд्рдп рдЬीрд╡рди рдоें рд╕्рдд्рд░ी рдХी рдЕрдЧ्рд░рдгीрдп рднूрдоिрдХा, рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд╕ाрдорди्рдЬрд╕्рдп рд╡ рдПрдХрддा рдФрд░ рдк्рд░ेрдо-рд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╡िрдЪाрд░ рдЖрдЬрддрдХ рднी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ैं।

рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдЖрдЬीрд╡рди рдкрд░рдордЬ्рдЮाрди рдХी рдЬ्рд╡рд▓рди्рдд рдк्рд░рддीрдХ рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдоाрдирд╡рддा рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдордз्рдп рд╕рдж्рднाрд╡рдиा рдХी рдж्рдпोрддрдХ рднी рд░рд╣ीं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे, рдЕрдкрдиे рдкрд░рдо рдЬ्рдЮाрди рдХे рдмрд▓ рдкрд░, рдЕрдкрдиे рдкрддि рдорд╣рд░्рд╖ि рдЕрдЧрд╕्рдд्рдп рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा; рднाрд╡ी рдкीреЭिрдпों, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдорд╣िрд▓ा-рд╡рд░्рдЧ рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиी рдЪिрд░рдХाрд▓ рддрдХ рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓ी рд╡ рдЕрдиुрдХрд░рдгीрдп рд╡ैрдЪाрд░िрдХ рд╡िрд░ाрд╕рдд рдЫोреЬी।

рдЛрдЧ्рд╡ेрдж рдХे рдк्рд░рдердо рдордг्рдбрд▓ рдХे рд╕ूрдХ्рдд 179 рдХे рдоंрдд्рд░ (1 рдПрд╡ं 2), рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рдЛрд╖िрдХा рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдХे рд╕ौрдЬрди्рдп рд╕े рдЙрдж्рднूрдд рд╣ैं:
“рдкूрд░्рд╡ीрд░рд╣ं рд╢рд░рдж: рд╢рд╢्рд░рдоाрдгा рджोрд╖ा рд╡рд╕्рддोрд░ुрд╖рд╕ो рдЬрд░рдпрди्рддी:/
рдоिрдиाрддि рд╢्рд░िрдпं рдЬрд░िрдоा рддрдиूрдиाрдордк्рдпू рдиु рдкрдд्рдиीрд░्рд╡ृрд╖рдгो рдЬрдЧрдо्рдпु://
рдпे рдЪिрдж्рдзि рдкूрд░्рд╡ рдЛрддрд╕ाрдк рдЖрд╕рди्рдд्рд╕ाрдХं рджेрд╡ेрднिрд░рд╡рджрди्рдиृрддाрдиि/
рддे рдЪिрджрд╡ाрд╕ुрд░्рдирд╣्рдпрди्рддрдоाрдкुः рд╕рдоू рдиु рдкрдд्рдиीрд░्рд╡ृрд╖рднिрд░्рдЬрдЧрдо्рдпुः//”

рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЧрд╣рд░े рдЕрд░्рдеों рд╡ाрд▓े рдЗрди рджोрдиों рдоंрдд्рд░ों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдиाрд░ी-рдХрд░्рдоों —рдЙрдЪ्рдЪ рдЪрд░िрдд्рд░, рд╡िрдж्рдпрдоाрди рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдЧुрдгों, рд╕्рд╡ाрд╡рд▓рдо्рдмрди рд╡ рд╕рдоाрдирддा рдХा рдк्рд░рдХрдЯीрдХрд░рдг рд╣ै।

рд╡ैрджिрдХ рдоंрдд्рд░ों рдХे рдпोрдЧрджाрди рдФрд░ рдЕрди्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рдЙрд▓्рд▓ेрдЦों рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХे рд╡рдирдкрд░्рд╡, рдЬрд╣ाँ рд╡िрджрд░्рдн рдХी рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдирдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рд╣ै, рддрдеा рдЧंрдЧाрдж्рд╡ाрд░ (рд╣рд░िрдж्рд╡ाрд░) рдоें рдЕрдкрдиे рдкрддि рдорд╣рд░्рд╖ि рдЕрдЧрд╕्рдд्рдп рдХी рддрдкрд╕्рдпा рд╣ेрддु рд╕рд╣ाрдпрддा рдХा рдк्рд░рд╕ंрдЧ рднी рд╣ै, рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдпрд╣ рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рд╕рдд्рдп-рдЕрди्рд╡ेрд╖िрдХा рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрджिрдиी рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдХे рдЬीрд╡рди рдХे рдкाँрдЪ рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें, рдЕрддिрд╕ाрдзाрд░рдг рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рд╡िрдЪाрд░ рд╕рд░्рд╡рдХाрд▓िрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рдХे рд╣ैं:

1. рджाрдо्рдкрдд्рдп рдЬीрд╡рди рдХेрд╡рд▓ рд╕рди्рддाрдиोрдд्рдкрдд्рддि рдФрд░ рдкुрд░ुрд╖ рдкрд░ाрдзीрдирддा рддрдХ рд╣ी рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ै, рдЕрдкिрддु рдпрд╣ рдЖрдд्рдоिрдХ рд╕рди्рддुрд▓рди рдХा рдоाрдз्рдпрдо рд╣ै;
2. рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рдк्рд░ेрдо рдЖрдд्рдоिрдХ рд╕ंрдпोрдЧ рд╣ै; рдпрд╣ рд╡ाрд╕рдиा-рдкूрд░्рддि рддрдХ рд╣ी рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ै;
3. рдорд╣िрд▓ा, рдзрди-рдРрд╢्рд╡рд░्рдп-рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░рдгाрд╕्рд░ोрдд рд╣ोрддी рд╣ै; рд╡рд╣ рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рдмोрдз рдХрд░ाрдиे рдоें рдкूрд░्рдг рд╕рдХ्рд╖рдо рдПрд╡ं рд╕्рд╡рдпं рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдЕрдкрдиे рд╕ाрдеी рдХे рдЬीрд╡рди рдХी рд╕ाрд░्рдердХрддा рд╣ेрддु —рдЕрди्рддिрдо рд▓рдХ्рд╖्рдп-рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рдоाрд░्рдЧ рдХी рд╕рд╣ाрдпрдХ рднी рдмрдирддी рд╣ै;
4. рдЬ्рдЮाрди-рдк्рд░ाрдк्рддि рдПрд╡ं рдк्рд░рд╕ाрд░ рд╕рдоाрди рд░ूрдк рд╕े рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХा рднी рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै; рдФрд░
5. рдоाрдирд╡ рдФрд░ рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдордз्рдп рд╕ौрд╣ाрд░्рдж рдХा рд╕рджैрд╡ рд╣ी рдорд╣рдд्рдд्рд╡ рд╣ै; рдоाрдирд╡ рдХा рдпрд╣ рдкрд░рдо рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рдк्рд░рдХृрддि —рд╡ृрдХ्рд╖ों, рд╡рдирд╕्рдкрддि рдФрд░ рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕ंрд╕ाрдзрдиों рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдорди्рдЬрд╕्рдп рдмрдиाрдП рд░рдЦे।

рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा, рдиिрд╕्рд╕рди्рджेрд╣ рдПрдХ рдРрд╕ी рдЛрд╖िрдХा рдеीं, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдд्рдпाрдЧ, рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╕ाрдзрдиा рдХे рдмрд▓ рдкрд░ рдкुрд░ुрд╖-рдк्рд░рдзाрди рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рди рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиा рдЕрддिрдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╕्рдеाрди рдмрдиाрдпा, рдЕрдкिрддु рд╕्рдд्рд░ी-рдХ्рд╖рдорддा рдХा рдкрд░िрдЪрдп рджिрдпा। рд╕ाрде рд╣ी, рдЕрддिрдк्рд░ाрдЪीрдирдХाрд▓ рдоें рд╣ी рднाрд░рдд рдХी рдЬ्рдЮाрди-рдк्рд░рдзाрди рджाрд░्рд╢рдиिрдХ-рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдоें рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рдпोрдЧрджाрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдорд╣िрд▓ा рдЙрдд्рдеाрди, рд╕рдоाрдирддा рд╡ рд╕рд╢рдХ्рддीрдХрд░рдг рдХा рдоाрд░्рдЧ рдк्рд░рд╢рд╕्рдд рдХिрдпा। рдРрд╕ी рдкрд░рдо рд╡िрджुрд╖ी рдЛрд╖िрдХा (рдоाрддा) рд▓ोрдкाрдоुрдж्рд░ा рдкрд░ рд╣рдоें рдЖрдЬ рднी рдЧрд░्рд╡ рд╣ै।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।