рдкुрд╕्рддрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा: ‘рдЧूрдЧрд▓ рдмॉрдп’ рдЙрдкрди्рдпाрд╕


рд╕рдоीрдХ्рд╖ा: рд▓ाрдЬрдкрдд рд░ाрдп рдЧрд░्рдЧ

рдХृрддि: рдЧूрдЧрд▓ рдмॉрдп (рдХिрд╢ोрд░ рдЙрдкрди्рдпाрд╕)
рд▓ेрдЦрдХ: рдордзुрдХांрдд
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ: рдПрд╕. рдкी. рдХौрд╢िрдХ рдЗंрдЯрд░рдк्рд░ाрдЗрдЬेрдЬ, рджिрд▓्рд▓ी 
рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд░्рд╖: 2020
рдоूрд▓्рдп: ₹ 300/- (рд╕рдЬिрд▓्рдж), рдкृрд╖्рда рд╕ंрдЦ्рдпा: 110

'рд╕ोрдж्рджेрд╢्рдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдХृрддि'

рдордзुрдХांрдд
 рд╣рд░िрдпाрдгा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдХाрджрдоी рдж्рд╡ाрд░ा ‘рдмाрдмू рдмाрд▓рдоुрдХुंрдж рдЧुрдк्рдд рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕рдо्рдоाрди’ рд╕े рдкुрд░рд╕्рдХृрдд, рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╡िрдзा рдоें рд╕ृрдЬрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╡рд░िрд╖्рда рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░, рдбेрдв़ рд╕ौ рдХे рд▓рдЧрднрдЧ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдХृрддिрдпों рдХे рд░рдЪрдпिрддा рдбॉ. рдордзुрдХांрдд рдХा рд╕рдж्рдпः рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдЙрдкрди्рдпाрд╕ ‘рдЧूрдЧрд▓ рдмॉрдп’ рднी рдЙрдирдХी рдЕрди्рдп рдХृрддिрдпों рдХी рднाँрддि рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрд╣рдо рдЙрдж्рджेрд╢्рдп - рд╕्рд╡ैрдЪ्рдЫिрдХ рд░рдХ्рддрджाрди - рдХो рд╕рдоाрдЬ рдоें рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдпुрд╡ा рд╡рд░्рдЧ рдоें рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдмрдиाрдиे рдХा рдПрдХ рд╕ेрддु рд╣ै। рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рднूрдоिрдХा рдкрдв़рддे рд╕рдордп рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рд▓ेрдЦрдХ рдПрдХ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╡рд╕्рддु - рдПрдХ рдХрдмाрдб़ी рдХी рджुрдХाрди рдоें рд░рдЦी рдмрд╣ुрдд рдкुрд░ाрдиी рдХुрд░्рд╕ी рдЬिрд╕рдкрд░ рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдХाрд░ीрдЧрд░ी рдХी рд╣ुрдИ рд╣ै рддрдеा рдзूрд▓ рдЬрдоी рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЖрдо рд▓ोрдЧों рдХा рдз्рдпाрди рдХрднी рдЙрд╕рдкрд░ рдирд╣ीं рдкрдб़ा - рдХो рдк्рд░ाрдпः рдк्рд░рддिрджिрди рджेрдЦрддा рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдЙрдб़ाрди рднрд░рдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै рдФрд░ рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд░ोрдЪрдХ рдХृрддि рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рддी рд╣ै।

 рдЖрдЬ рдЬрдмрдХि рдмрдЪ्рдЪों рдФрд░ рдпुрд╡ाрдУं рдоें рдХोрд░्рд╕ рд╕े рдЗрддрд░ рдХрдеा-рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХी рдкुрд╕्рддрдХें рдкрдв़рдиे рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдХा рд▓ोрдк рд╣ोрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдЦрдг्рдб рдоें рдиाрдпрдХ - рдЧूрдЧрд▓ - рдХा рдкिрддा рдЧोрдкाрд▓ рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рд╢्рд░ीрдорддी рдЗрди्рдж्рд░ा рд╕्рд╡рдк्рди рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдкुрд╕्рддрдХ ‘рджाрдирд╡ीрд░ рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ’ рд▓ाрдХрд░ рджेрддा рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪे рдХो рд╕ंрд╕्рдХाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдоें рдоाँ рдХी рдк्рд░рдердо рддрдеा рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рднूрдоिрдХा рд╣ोрддी рд╣ै। рдЧूрдЧрд▓ рдХी рдоाँ рдиे рднी рдЙрд╕рдХो рдмрдЪрдкрди рд╕े рдорд╣ाрдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╕ुрдиा-рд╕ुрдиाрдХрд░ рдкाрд▓ा-рдкोрд╕ा рд╣ै। рдмрдЪрдкрди рдХे рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рд╣ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХे рдЖрдЧाрдоी рдЬीрд╡рди рдХी рджिрд╢ा рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। 

 рдХрдЯ-рде्рд░ोрдЯ рдХрдо्рдкीрдЯिрд╢рди рдХे рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдПँ рдЗрддрдиी рдмрдв़ рдЧрдпी рд╣ैं рдХि рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдПрдХ-рдЖрдз рдк्рд░рддिрд╢рдд рдирдо्рдмрд░ рдХрдо рдЖрдиे рдкрд░ рднी рдоाрддा-рдкिрддा рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдмुрд░ा-рднрд▓ा рдХрд╣рдиे рдФрд░ рдХुрдЫ рдХेрд╕ों рдоें рдк्рд░рддाрдб़िрдд рдХрд░рдиे рдоें рднी рдирд╣ीं рд╣िрдЪрдХिрдЪाрддे। рдкрд░िрдгाрдо рдХ्рдпा рд╣ोрддा рд╣ै, рдирддीрдЬे рдЬрдм рдЖрддे рд╣ैं рддो рд╕рдоाрдЪाрд░рдкрдд्рд░ों рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдд्рдорд╣рдд्рдпा рдХे рдЕрдиेрдХ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдкрдв़рдиे рдХो рдоिрд▓рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рдиिрджाрди рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдвंрдЧ рд╕े рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдПрдХ, рдмрдЪ्рдЪा рдЬिрддрдиे рдирдо्рдмрд░ рд▓ेрдХрд░ рдкाрд╕ рд╣ो рдЧрдпा, рдЙрд╕े рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рд╢ाрдмाрд╢ी рджी рдЬाрдп। рдЧूрдЧрд▓ рджрд╕рд╡ीं рдХрдХ्рд╖ा рдоें рдкाрд╕ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рдоाँ рдпрд╣ рд╕рдоाрдЪाрд░ рдЙрд╕рдХे рдкाрдкा рдХो рд╕ुрдиाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддी рд╣ै рддो рдЧूрдЧрд▓ рдХे рдкाрдкा рдФрд░ рдоाँ рдХे рдмीрдЪ рдХा рд╕ंрд╡ाрдж рдЧ़ौрд░рддрд▓рдм рд╣ैं:- 

 ‘рдЕрд░े рд╡ाрд╣, рдпрд╣ рддो рдмрд╣ुрдд рдЦ़ुрд╢ी рдХा рд╕рдоाрдЪाрд░ рд╣ै... рд╢ाрдмाрд╢ рдмेрдЯे рдЧूрдЧрд▓, рд╢ाрдмाрд╢।’
 ‘рдкрд░рди्рддु рдирдо्рдмрд░ рдХुрдЫ рдХрдо рдЖрдпे рд╣ैं...।’
 ‘рдХिрддрдиे?’
 ‘рд╕ाрда рдк्рд░рддिрд╢рдд...’
 ‘рдЕрд░े рднाрдЧрд╡ाрди्, рд╕ाрда рдк्рд░рддिрд╢рдд рдХ्рдпा рдХрдо рд╣ोрддे рд╣ैं! рдкाрд╕ рд╣ो рдЧрдпा, рдоैं рддो рдЗрд╕рдоें рднी рдЧूрдЧрд▓ рдХी рдмрд╣ाрджुрд░ी рдоाрдирддा рд╣ूँ। рдоैं рддो рдЖрдард╡ीं рдкाрд╕ рднी рдирд╣ीं рдХрд░ рдкाрдпा рдеा...,’ рдЧोрдкाрд▓ рдиे рдЧूрдЧрд▓ рдХी рдкीрда рдердкрдердкाрдпी।

 рджूрд╕рд░े, рдЧूрдЧрд▓ рдиौрдХрд░ी рджिрд▓ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдкрдв़ाрдИ рдХी рдмрдЬाрдп рдкैрддृрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рдХो рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫे рд╕े рдЪрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдХाрд░рдкेंрдЯрд░ рдХा рд╢िрдХ्рд╖рдг рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЖрдИ.рдЯी.рдЖрдИ. рдоें рджाрдЦ़िрд▓ा рд▓ेрдиे рдХी рд╕ोрдЪрддा рд╣ै, рдЬिрд╕े рдЧोрдкाрд▓ рднी рдкрд╕рди्рдж рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрджि рд╕рднी рдЕрднिрднाрд╡рдХों рдХी рд╕ोрдЪ рдЧोрдкाрд▓ рдЬैрд╕ी рд╣ो рдЬाрдпे рддो рдирд╡ांрдХुрд░ों рдХो рдоाрдирд╕िрдХ рддрдиाрд╡ рд╕े рдЫुрдЯрдХाрд░ा рдоिрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рдЙрднрд░рддी рдк्рд░рддिрднाрдПँ рдЕрд╕рдордп рдХाрд▓-рдХ्рд╡рд▓िрдд рди рд╣ोрдХрд░ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рдоें рд╕рдоाрдЬ рдХे рдЙрдд्рдеाрди рдФрд░ рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдЕрдкрдиा рдпोрдЧрджाрди рджे рд╕рдХрддी рд╣ैं। 

рд▓ाрдЬрдкрдд рд░ाрдп рдЧрд░्рдЧ
 рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд╡िрдкрдд्рддि рдоें рд╣ी рдЖрдЧे рдмрдв़рдиे рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдЫिрдкे рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдПрдХ्рд╕ीрдбेंрдЯ рдоें рдЖрдХрд╕्рдоिрдХ рдоृрдд्рдпु рд╕े рд╣ी рдЧूрдЧрд▓ рдХो рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдХा рдмोрдз рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдХो рдмрдЦ़ूрдмी рдиिрднाрддा рд╣ी рдирд╣ीं, рдпुрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдпे рдЖрджрд░्рд╢ рднी рдмрдирддा рд╣ै। рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी, рдЙрд╕рдХी рдоाँ рдиाрд░ाрдпрдгी рдХा рдЙрд╕рдХी рдХ़ाрдмिрд▓िрдпрдд рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рддрдеा рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рдЙрд╕े рдЖрдЧे рдмрдв़рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдКрд░्рдЬा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЕрд╕्рдкрддाрд▓ рдоें рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдЕрд╕рдордп рдоृрдд्рдпु рдХा рдПрдХ рдХाрд░рдг рд░рдХ्рдд рдХा рд╕рдордп рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рди рд╣ो рдкाрдиा рдеा рдФрд░ рдпрд╣ीं рд╕े рдЧूрдЧрд▓ рд╕्рд╡ैрдЪ्рдЫिрдХ рд░рдХ्рддрджाрди рдХी рдУрд░ рдк्рд░рд╡ृрдд्рдд рд╣ुрдЖ। рдЙрд╕рдХी рдЗрд╕ рднाрд╡рдиा рдХो рдк्рд░рд╢्рд░рдп рдоिрд▓ा рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рд╕ुрднाрд╖ рдЪрди्рдж्рд░ рдмोрд╕ рдХी рдЬрдпंрддी рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдЖрдпोрдЬिрдд рд░рдХ्рддрджाрди рд╢िрд╡िрд░ рд╕े рдкूрд░्рд╡ рд╕ेрд╡ाрдиिрд╡ृрдд्рдд рд╕ैрди्рдп рдЕрдзिрдХाрд░ी рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдпा рдЧрдпा рднाрд╖рдг, рдЬिрд╕рдоें рд╕ैрди्рдп рдЕрдзिрдХाрд░ी рдиे рд╕ुрднाрд╖ рдЪрди्рдж्рд░ рдмोрд╕ рдХा рдЙрдж्рдШोрд╖ рджुрд╣рд░ाрдпा - ‘рддुрдо рдоुрдЭे рдЦूрди рджो, рдоैं рддुрдо्рд╣ें рдЖрдЬ़ाрджी рджूँрдЧा।’ рдЧूрдЧрд▓ рдХी рдоिрдд्рд░ рдЕрд░ुрдгा рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдХ्рддрджाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдЕрдкрдиा рдиाрдо рд▓िрдЦрд╡ाрдиा рдЧूрдЧрд▓ рдХे рд╕ाрд░े рд╕ंрд╢рдп рджूрд░ рдХрд░ рджेрддा рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рдмाрд░ рд░рдХ्рддрджाрди-рдпрдЬ्рдЮ рдоें рдЖрд╣ुрддि рдбाрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдЧूрдЧрд▓ рдкीрдЫे рдоुрдб़рдХрд░ рдирд╣ीं рджेрдЦрддा, рдмрд▓्рдХि рдЕрд░ुрдгा рдХी рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрдгी - ‘... рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рджेрдЦрдХрд░ рддो рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдПрдХ рджिрди рддुрдо рд░рдХ्рддрджाрди рдХे рдорд╣ाрдиाрдпрдХ рдмрдиोрдЧे....।’ - рдХो рдЕрдХ्рд╖рд░рд╢ः рдЪрд░िрддाрд░्рде рдХрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдорд╣ाрдорд╣िрдо рд░ाрдЬ्рдпрдкाрд▓ рдорд╣ोрджрдп рдЧांрдзी рдЬрдпंрддी рдХे рдкाрд╡рди рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рдЙрд╕े рдЙрд╕рдХी рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рд░рдХ्рддрджाрди рд╕ेрд╡ाрдУं рдХे рд▓िрдпे рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд╕े рдпрд╣ рдЙрдХ्рддि рдк्рд░рдоाрдгिрдд рд╣ोрддी рд╣ै рдХि рд╣рд░ рд╕рдлрд▓ рдЖрджрдоी рдХी рд╕рдлрд▓рддा рдХे рдкीрдЫे рдПрдХ рдФрд░рдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрд╣ рдмाрдд рдЕрд▓рдЧ рд╣ै рдХि рдЧूрдЧрд▓ рдХी рдЙрдкрд▓рдм्рдзिрдпों рдХे рдкीрдЫे рджो рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХा рд╕рдХ्рд░िрдп рд╕рд╣рдпोрдЧ рд░рд╣ा - рдПрдХ рдЙрд╕рдХी рдоाँ, рджूрд╕рд░ी рдЙрд╕рдХी рдоिрдд्рд░ рдЕрд░ुрдгा।

 рд╕рдо्рднрд╡рддः рдЧूрдЧрд▓ рд░рдХ्рддрджाрди рдпрдЬ्рдЮ рдоें рдЗрддрдиा рдмрдб़ा рдпोрдЧрджाрди рди рджे рдкाрддा рдпрджि рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдЬी рдХी рдЙрд╕ рдкрд░ рдЕрд╕ीрдо рдХृрдкा рди рдмрд░рд╕рддी। рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдИрд╢्рд╡рд░ рдЬो рдХрд░рддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХा рд╢्рд░ेрдп рд╕्рд╡рдпं рди рд▓ेрдХрд░ рдЕрдкрдиे рд╣ी рдХिрд╕ी рдЕंрд╢ рдХो рдЙрд╕рдХा рд╣рдХ़рджाрд░ рдмрдиा рджेрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЙрд╕ी рдХी рдХृрдкा рдХा рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдиिрдоिрдд्рдд рдмрдиा рд╡्рдпрдХ्рддि рдкूрд░ी рдХृрддрдЬ्рдЮрддा рд╕े рд╕ौंрдкा рдЧрдпा рдЙрдд्рддрд░рджाрдпिрдд्рд╡ рдиिрднाрддा рд╣ै। рдЧूрдЧрд▓ рдХी рдкाрд░рдЦी рджृрд╖्рдЯि рдоें рдХрдмाрдб़ी рдХी рдХुрд░्рд╕ी рдЪрдв़ рдЬाрддी рд╣ै, рдХिрди्рддु рдЙрд╕рдиे рджрд╕-рдмीрд╕ рд╣рдЬ़ाрд░ рдХрдоाрдиे рдХी рд╕ोрдЪी рдеी। рдЙрд╕े рдХ्рдпा рдкрддा рдеा рдХि рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдЬी рдЙрд╕े рдЫрдк्рдкрд░ рдлाрдб़ рдХे рджेрдиे рд╡ाрд▓े рд╣ैं। рдмрдв़рдИ рдХी рдЫोрдЯी-рд╕ी рджुрдХाрди рдеोрдб़े рд╕े рд╕рдордп рдоें рд╣ी рдЧोрдкाрд▓ рд╢ॉрдкिंрдЧ рдоॉрд▓ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕ी рддрде्рдп рдХी рдУрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдиे ‘рднूрдоिрдХा’ рдоें рд╕ंрдХेрдд рдХिрдпा рд╣ै - ‘рдЙрдкрди्рдпाрд╕ ‘рдЧूрдЧрд▓ рдмॉрдп’ рд▓िрдЦрддे рд╣ुрдП рдоुрдЭे рдПрдХ рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдЕрдиुрднूрддि рд╣ुрдИ। рд╡ैрд╕े рддो рдХрднी рднी рдоैं рдХрдЯ्рдЯрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рдирд╣ीं рд░рд╣ा, рд╕рднी рджेрд╡ी-рджेрд╡рддाрдУं рдоें рдоेрд░ी рдЖрд╕्рдеा рд░рд╣ी рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдХोрдИ рд╡िрд╢ेрд╖ рджेрд╡рддा рдоेрд░ा рдЖрд░ाрдз्рдп рдирд╣ीं рд░рд╣ा।....рди рдЬाрдиे рдХैрд╕े рдоेрд░े рдЕрди्рддрд░्рдорди рдоें ‘рд╢्рд░ी рдмाँрдХे рдмिрд╣ाрд░ी рдЬी’ рдиे рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░ рд▓िрдпा।’ рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдпрд╣ी рднाрд╡рдиा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдиाрдпрдХ рдХे рдЬीрд╡рди рдоें рдЙрджिрдд рд╣ोрддी рд╣ै।

 рд╕्рд╡ैрдЪ्рдЫिрдХ рд░рдХ्рддрджाрди рдХो рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЖрди्рджोрд▓рди рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХрд░рдиे рдХी рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдкрд░िрдХрд▓्рдкрдиा рдкूрд░्рдгрддः рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд╣ै। рд▓ेрдЦрдХ рдиे рд░рдХ्рддрджाрди рдХो рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХा рдоिрд╢рди рдмрдиाрдпा рд╣ुрдЖ рд╣ै рдФрд░ рдаोрд╕ рдзрд░ाрддрд▓ рдкрд░ рдЖрд╢ाрддीрдд рд╕рдлрд▓рддा рднी рдкाрдпी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдкाрдардХों рддрдеा рд╕рдоाрдЬ рдХे рд▓िрдпे рдк्рд░ेрд░рдгा рдХा рд╕्рд░ोрдд рд╕िрдж्рдз рд╣ोрдЧा। 

 рд╢िрд▓्рдк рдХी рдмाрдд рдХрд░ें рддो рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдЕрд░ुрдгा рдФрд░ рдЧूрдЧрд▓ рдХे рдк्рд░ेрдо рдХो рдмрд╣ुрдд рдоुрдЦрд░рддा рд╕े рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рди рдХрд░рдХे рднी рдХрдеाрдирдХ рдХो рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдиे рдХा рдоाрдз्рдпрдо рдмрдиाрдпा рд╣ै। рдЕрд░ुрдгा рд░рдХ्рддрдиाрд░ाрдпрдг рдХрдеा рдХे рдЖрдпोрдЬрди рдоें рдЕрд╣рдо рднूрдоिрдХा рдиिрднाрддी рд╣ै рддрдеा рд░рдХ्рддрджाрди рдХे рд╕ाрд░्рдердХ рд╕ंрджेрд╢ рдХो рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдЬ़рд░िрдП рд╣рд░ рдкрд░िрд╡ाрд░ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдоें рдЧूрдЧрд▓ рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╕рд╣ाрдпрдХ рдмрдирддी рд╣ै। рд▓ेрдЦрдХ рдиे рджो рд╕्рд╡рдк्рди-рджृрд╢्рдпों рдХा рд╕ृрдЬрди рдХिрдпा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдоें рдк्рд░рдердо рд░рдХ्рддрджाрди рдХрд░рдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЧूрдЧрд▓ рд╕्рд╡рдк्рди рдоें рдЕрд░ुрдгा рд╕ंрдЧ рдЖрдХाрд╢ рдоें рдЙрдб़ाрди рднрд░рддा рд╣ै। рдЧूрдЧрд▓ рдХे рдбीрд▓-рдбौрд▓ рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдиाрд░ाрдпрдгी рд╕्рд╡рдк्рди рдоें рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рдкрддि рдЧोрдкाрд▓ рдХे рдЦ़्рдпाрд▓ों рдоें рдЦो рдЬाрддी рд╣ै। рджोрдиों рд╣ी рд╕्рд╡рдк्рди-рджृрд╢्рдп рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХрддा рдФрд░ рд░ोрдЪрдХрддा рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╣ैं। 

 рд╕्рд╡ैрдЪ्рдЫिрдХ рд░рдХ्рддрджाрди рдХे рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рднाрд╡ рдХे рд╕ाрде рд▓ेрдЦрдХ рдиे рд╕ुрдмрд╣ рдХी рд╕ैрд░ (рдЧूрдЧрд▓ рдХा рд╕ैрд░ рдХो рдЬाрдиा), рд╕рджैрд╡ рдХुрдЫ рдирдпा рдХрд░рдиे рдХी рддрдорди्рдиा (рдЧूрдЧрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдХृрд╖्рдг рдХे рд╡िрд░ाрдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рд▓рдХрдб़ी рдкрд░ рдЙрддाрд░рдиा), рдПрдХ рдЧाँрд╡ рдХे рд▓рдб़рдХे-рд▓рдб़рдХी рдХे рд╡िрд╡ाрд╣ рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рдХो рдирдХाрд░рдиा рдЬैрд╕े рдоुрдж्рджों рдХो рднी рд░ेрдЦांрдХिрдд рдХिрдпा рд╣ै। рднाрд╖ा рдкाрдд्рд░ाрдиुрдХूрд▓ рддрдеा рд╕ंрд╡ाрдж рдХрдеाрдирдХ рдХो рдЧрддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЪрд░िрдд्рд░-рдЪिрдд्рд░рдг рдХрд░рдиे рдоें рднी рд╕рд╣ाрдпрдХ рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдП рд╣ैं।рджृрд╖्рдЯांрдд рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдиिрдо्рди рд╕ंрд╡ाрдж рдЧ़ौрд░рддрд▓рдм рд╣ै:

 ‘рдкाрдкा, рд▓рдХрдб़ी рдХे рдЗрд╕ рдЯुрдХрдб़े рдкрд░ рдоैं рднрдЧрд╡ाрди рдХृрд╖्рдг рдХे рд╡िрд░ाрдЯ рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХा рдЪिрдд्рд░ рдЙрдХेрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ рдЬैрд╕ा рдХि рдЙрд╕ рдХैрд▓ेंрдбрд░ рдоें рдмрдиा рд╣ुрдЖ рд╣ै।’

 ‘...рдмेрдЯे, рд╡िрдЪाрд░ рддो рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै, рдкрд░рди्рддु рдХाрдо рдХрдаिрди рд╣ै...।’

 ‘рдкाрдкा, рдЖрдк рд╣ी рддो рдХрд╣рддे рд╣ो рдХि рдЗंрд╕ाрди рдХे рд▓िрдпे рдХुрдЫ рднी рдЕрд╕ंрднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै। рдоुрдЭे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै рдХि рдЖрдкрдХे рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рд╕े рдоैं рдЗрд╕рдХो рдЕрд╡рд╢्рдп рдмрдиा рд▓ूँрдЧा।’

 ‘рджैрдиिрдХ рдЯ्рд░िрдм्рдпूрди’ рдоें рд╕ुрд╢ीрд▓ рдХुрдоाрд░ рдлुрд▓्рд▓ рд▓िрдЦрддे рд╣ैं - ‘рдЧूрдЧрд▓ рдмॉрдп’ рдПрдХ рдЖрджрд░्рд╢рдкрд░рдХ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╣ै, рдЬो рдмрдиाрд╡рдЯ рдПрд╡ं рдмुрдиाрд╡рдЯ рдоें рдХुрд╢рд▓ рд╢िрд▓्рдкी рдХा рдЕрд╣рд╕ाрд╕ рдХрд░рд╡ाрддा рд╣ै।.... рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХिрд╢ोрд░ों рдПрд╡ं рдЕрди्рдп рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдП рднी рд░ोрдЪрдХ рдПрд╡ं рдк्рд░ेрд░рдгाрдк्рд░рдж рддрдеा рд╕рджाрд╢рдп рд╕े рд▓िрдЦी рдЙрдкрдпोрдЧी рд░рдЪрдиा рд╣ै।’

 рд╕рдордЧ्рд░рдд: рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЕрдкрдиे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдоें рдкूрд░्рдгрддः рд╕рдлрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै। рдпुрд╡ाрд╡рд░्рдЧ рдЗрд╕рд╕े рдк्рд░ेрд░рдгा рдЧ्рд░рд╣рдг рдХрд░рдХे рд░рдХ्рддрджाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрдЧा рдФрд░ рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рд╕рдлрд▓ рдХрд░ेрдЧा, рдХ्рдпोंрдХि рд░рдХ्рддрджाрди рд╣ी рдорд╣ाрджाрди рд╣ै।
рд▓ाрдЬрдкрдд рд░ाрдп рдЧрд░्рдЧ
150, рд╕ेрдХ्рдЯрд░ 15, рдкंрдЪрдХूрд▓ा-134113 (рд╣рд░िрдпाрдгा), рднाрд░рдд
рдЪрд▓рднाрд╖: +91 921 644 6527; рдИрдоेрд▓: blesslrg@gmail.com

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।