เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•ा เคธाเคฎाเคœिเค• เคธเคฐोเค•ाเคฐ

- เคจिเคคเคช्เคฐिเคฏा เคช्เคฐเคฒเคฏ


“เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•” เคจाเคŸเค• เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคเค• เคจเคฏा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนै। เคธाเคนिเคค्เคฏ เค”เคฐ เคจाเคŸเค• เค•े เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เคถुเคฐुเค†เคคी เคฆौเคฐ เคฎें เค‡เคธे เคจाเคŸ्เคฏ เคตिเคงा เคฎाเคจเคจे เคธे เค‡ंเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा เคชเคฐंเคคु เคฏเคน เคจाเคŸ्เคฏ เคฐूเคช 8เคตें เคฆเคถเค• เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค•ाเคซी เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคนुเค†। เค•เคˆ เค–्เคฏाเคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เคจाเคŸเค•เค•ाเคฐ เค”เคฐ เคฐंเค—เค•เคฐ्เคฎी เค‡เคธ เคจाเคŸ्เคฏ เคฐूเคช (เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•) เคธे เคœुเฅœे เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เค‡เคธ เคจाเคŸ्เคฏ เคฐूเคช เคจे เคฐंเค—เคฎंเคšीเคฏ เคจाเคŸเค•ों เค•ो เคญी เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•िเคฏा।

เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•ो เค…ँเค—्เคฐेเคœी เคฎें ‘เคธ्เคŸ्เคฐीเคŸ เคช्เคฒे’ (Street Play) เค•े เคจाเคฎ เคธे เคธंเคฌोเคงिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค•ुเค› เคฒोเค—ों เคจे เค‡เคธे ‘เคšौเคฐाเคนा เคจाเคŸเค•’ เคญी เค•เคนा เคนै เค•िเคจ्เคคु เคฏเคน เคจाเคฎ เคช्เคฐाเคšเคฒिเคค เคจเคนीं เคนो เคธเค•ा। เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค…เคชเคจे เคจाเคฎ เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคนी เค•िเคธी เคธเฅœเค• เค•े เคšौเคฐाเคนे เคชเคฐ, เค•िเคธी เคซैเค•्เคŸ्เคฐी เค•े เค—ेเคŸ เคชเคฐ, เค•िเคธी เคชाเคฐ्เค•, เค—เคฒी เคฏा เคฎुเคนเคฒ्เคฒे เค•े เคจुเค•्เค•เฅœ เคชเคฐ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เคนोเคจे เคตाเคฒा เคจाเคŸ्เคฏ เคฐूเคช เคนै เคฏเคน (เคจुเค•्เค•เฅœ) เคตเคน เคœเค—เคน เคนोเคคा เคนै เคœเคนाँ เคชเคฐ เค†เคฎเค†เคฆเคฎी เคฎเคœเคฆूเคฐ, เค•िเคธाเคจ เคคเคฅा เคถोเคทिเคค เคคเคฌเค•े เค•े เคฒोเค— เคเค•-เคฆूเคธเคฐे เคธे เคฎिเคฒเคคे เคนै เค”เคฐ เค†เคชเคธ เคฎें เค…เคชเคจा เคธुเค–-เคฆुเค– เคฌांเคŸเคคे เคนैं। เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค†เคฎเคœเคจเคคा เค•े เคฒिเค เค‰เคธी เค•ी เคญाเคทा เคฎें, เค‰เคธी เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ो เค†เคงाเคฐ เคฌเคจाเค•เคฐ เค–ेเคฒा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคจ เคจाเคŸเค•ों เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฆेเคถ เค•ी เคœเคจเคคा เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ-เค…ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ, เคธाเคฎाเคœिเค•, เคฐाเคœเคจैเคคिเค•, เค†เคฐ्เคฅिเค•, เคงाเคฐ्เคฎिเค•, เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค•, เคถैเค•्เคทिเค• เค…เคฐ्เคฅाเคค เค‰เคจ เคธเคญी เคฎुเคฆ्เคฆों เคธे เค…เคตเค—เคค เค•เคฐाเคจा เคนोเคคा เคนै। เคœिเคธเค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा (system) เค‰เคจเค•े เคถोเคทเคฃ เค‰เคค्เคชीเฅœเคจ เคฎें เคธंเคฒเค—्เคจ เคนै। เค•ुเคฒ เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคฏเคน เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคšेเคคเคจा เค•े เคงเคฐाเคคเคฒ เคชเคฐ เค†เคฎเคœเคจเคคा เค•ो เคเค• เคœुเคŸ เค•เคฐเค•े เคถोเคทเคฃ เค”เคฐ เค‰เคค्เคชीเฅœเคจ เค•े เคตिเคฐोเคง เคเค• เคฌेเคนเคคเคฐ เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธเคฎाเคœ เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคฎें เคฆिเคถा เคฆेเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคा เคนै। เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เค•ी เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เค‡เคธ เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคญी เคนै เค•ि เคตเคน เคฏเคฅाเคธ्เคฅिเคค เค•ो เคคोเฅœเคจे เค”เคฐ เค‰เคธ เค…ंเคคเคฐ เคตिเคฐोเคง เค•ो เคธाเคฎเคจे เคฒाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคคा เคนै เคœिเคธे เคชूंเคœीเคตाเคฆ เคขเค•เคจा เคšाเคนเคคा เคนै। เค‰เคธเค•े เคธเคฎाเคœ เค•े เคช्เคฐเคคि เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏिเคค्เคต เค•ा เคธ्เคชเคท्เคŸ เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคนै।

เคญाเคฐเคค เคฎें เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค‡เคช्เคŸा (เค‡ंเคกिเคฏเคจ เคชीเคชुเคฒ्เคธ เคฅिเคเคŸเคฐ เคเคธोเคธिเคเคถเคจ เคฏा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคœเคจเคจाเคŸ्เคฏ เคธंเค˜) เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคœिเคธเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค—เคฐीเคฌ เคเคตं เคถोเคทिเคค เคคเคฌเค•ों เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เคธे เค†เคฎเคœเคจเคคा เค•ो เค…เคตเค—เคค เค•เคฐाเคจा เคฅा। เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคคเคฅा เคตिเค•ाเคธ เคœเคจเคตाเคฆी เคจाเคŸ्เคฏ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคนुเค† เคนै। เคธ्เคตाเคคंเคค्เคฐ्เคฏोเคคเคฐ เคฏुเค— เคคเคฅा เค†เคชाเคค เค•ाเคฒ เค•े เคธเคฎเคฏ เคœो เคœเคจเคตाเคฆी เคจाเคŸ्เคฏ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคนुเค† เค‰เคธเค•े เคคเคนเคค เคตाเคฎเคชंเคฅी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐा เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคจाเคŸ्เคฏ เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค• เคจे เค…เคชเคจी เคฒोเค•-เคจाเคŸ्เคฏ เคชเคฐंเคชเคฐा เค•ो เคจเคˆ เคŠเคฐ्เคœा เคฆेเคคे เคนुเค เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค…เคชเคจे เคธเคฎाเคœ เคคเคฅा เคชเคฐिเคตेเคถ เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค•िเคฏा, เคœिเคธเค•ा เคตिเค•ाเคธ เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•े เคฐूเคช เคฎें  เคนुเค†।

เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฒेเค–िเค•ा “เคช्เคฐเคœ्เคžा” เค…เคชเคจी เคชुเคธ्เคคเค• เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคฐเคšเคจा เค”เคฐ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि เคฎें เคฒिเค–เคคी เคนैं เค•ि “ เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคœिเคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เค†เค•ाเคฐ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे เคตे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคœเคจเคตाเคฆी เคนเคธ्เคคเค•्เคทेเคช เค•ी เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคฅी। เคธเคฎाเคœ เค•ा เคฆเคฒिเคค-เคถोเคทिเคค เคตเคฐ्เค— เค…เคชเคจे เคœเคจเคตाเคฆी เค…เคงिเค•ाเคฐों เค•ी เคฐเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค”เคฐ เคธเคค्เคคा เค•ी เคœเคจ-เคตिเคฐोเคง เคจीเคคिเคฏों เค•े เคตिเคฐोเคง เคฎें เคฒाเคฎเคฌंเคฆ เคนो เคฐเคนा เคฅा। เคฆเคฒिเคคों, เคฎเคนिเคฒाเค“ं, เคฎเฅ›เคฆूเคฐों เค”เคฐ เค•िเคธाเคจों เค•े  เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ी เค†เค•ांเค•्เคทाเค“ं เค•े เคฒिเค เคธंเค˜เคฐ्เคทเคฐเคค เคฅे। เคเคธे เคฎें เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค‡เคธ เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•ा เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เค‰เคญเคฐा เค”เคฐ เคธंเคญเคตเคค: เคธเคญी เคช्เคฐเค—เคคिเคถीเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคฐूเคชเคฌंเคง เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•, เคœเคจเคคा เค•े เคฌीเคš เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคชैเค  เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒा เคฐूเคชเคฌंเคง เคฌเคจ เค—เคฏा।”

เค‰เคธी เคชुเคธ्เคคเค• เคฎें เค†เค—े เคฒेเค–िเค•ा เคฒिเค–เคคी เคนैं เค•ि เค†เค เคตें เคฆเคถเค• เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค‰เค  เค–เฅœे เคนुเค เคต्เคฏाเคชเค• เคœเคจเคตाเคฆी เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค•े เคคเคนเคค เค…เคจेเค• เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•เค•ाเคฐ, เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฒिเค–े เค—เค เค…เคจेเค• เคจाเคŸเค• เค”เคฐ เค‰เคจ เคจाเคŸเค•ों เค•ो เค†เคฎ เคœเคจเคคा เคคเค• เคชเคนुँเคšाเคจे เคตाเคฒी เค•เคˆ เคจाเคŸ्เคฏ เคฎंเคกเคฒिเคฏाँ เคธเค•्เคฐिเคฏ เคนुเคˆं। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคจिเค•เคฒ เคฐเคนी เค•เคˆ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เคจे เคญी เค‡เคจ เคจाเคŸเค•ों เค•ो เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเคฏा। เค‡เคจ เคจाเคŸเค•ों เคจे เค†เคฎ เคœเคจเคคा เค•ो เค‰เคธเค•े เค…เคงिเค•ाเคฐों เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคšेเคค เค•เคฐเคจे, เคถोเคทเคฃเคงเคฐ्เคฎी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เคจเค•ाเคฌ เค‰เค˜ाเฅœเคจे เค”เคฐ เคฏเคฅाเคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคฌเคฆเคฒเคจे เคฎें เคคเคฅा เค•เคฒा เค•ो เคธाเคฎाเคœिเค• เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เคฎเคนเคค्เคคเคฐ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เคœोเฅœเคจे เค•ी เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคˆ।

     เค‡เคธ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคจे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฒोเค•เค•เคฒा เคฐूเคชों เค•ो เคชुเคจเคฐ्เคœीเคตिเคค เค”เคฐ เคชुเคจเคฐ्เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•िเคฏा। เคเคธा เคญी เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เค‡เคช्เคŸा เคจे เคธाเคฐे เคฐंเค—-เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เค•ो เคฒोเค•เคงเคฐ्เคฎिเคคा เคธे เคœोเฅœा। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคœเคจเคจाเคŸ्เคฏ เคธंเค˜ เค•े เคจाเคŸเค•เค•ाเคฐों เคจे เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคฆेเคถों เค•ि เคฒोเค•เคจाเคŸ्เคฏ เคถैเคฒी เคฎें เคจाเคŸเค• เคฒिเค–े।  เคœाเคค्เคฐा, เคคเคฎाเคถा, เคฎाเคš, เคจाเคšा, เคญเคตाเคˆ, เคจौเคŸंเค•ी, เคชเคตाเฅœा, เคคेเคฐुเค•ुเคค्เคคू , เคฌुเคฐीเค•เคฅा เคเคตं เค–्เคฏाเคฒ เค†เคฆि เคฒोเค•เคจाเคŸ्เคฏ เคถैเคฒिเคฏों เคฎें เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคธाเคฎाเคœिเค• เคธंเค˜เคฐ्เคทों เค•ो เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคฎिเคฒी। เค•िเคธाเคจ เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคเคตं เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•ि เคนเฅœเคคाเคฒ เคชเคฐ เคคเคค्เค•ाเคฒ เคจाเคŸเค• เคฐเคšे เค”เคฐ เค–ेเคฒे เคœाเคคे เคฅे। เค‡เคช्เคŸा เค•े เฅ›्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เคจाเคŸ्เคฏ-เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคถเคนเคฐों เคฏा เค—ाँเคตों เคฎें เคนเคœाเคฐों เค•ी เคญीเฅœ เค•े เคธाเคฎเคจे เค•िเคธी เค–ुเคฒे เคฎैเคฆाเคจ เคฎें เค–ेเคฒे เคœाเคคे เคฅे। เค‡เคช्เคŸा เค•े เค‡เคจ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจों เคจे เคธाเคงाเคฐเคฃ เคœเคจเคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•ो เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคฐूเคช เคธे เคถिเค•्เคทिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคˆ।
เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•े เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै-
เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•
เค—ैเคฐ-เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•

เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคฎें เคธाเคฎाเคœिเค• เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค†เคฏाเคฎ เค•ो เค‰เคญाเคฐा เคœाเคคा เคนै เคฏा เคธเคฎाเคœ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคชเฅœเคคाเคฒ เค•เคฐเคคा เคนै , เคตเคนीं เค—ैเคฐ-เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคคเคฅा เค—ैเคฐ-เคธเคฐเค•ाเคฐी เค•เคฎ्เคชเคจिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคšเคฒाเคฏे เค—เค เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎों เค•ा เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•เคฐเคจा เคฎाเคค्เคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคฆोเคจों เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคจाเคŸเค•ों เคฎें เค…ंเคคเคฐ เคฌเคคाเคคे เคนुเค เคจीเคฒिเคฎा เคถเคฐ्เคฎा เค•เคนเคคी เคนैं , เค—ैเคฐ-เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคฎें เคชैเคธा เคฌเคนुเคค เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เคฌเคนुเคค เค•เคฎ।...... “เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ  เค”เคฐ เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เคธंเคฌंเคงी เคจाเคŸเค•ों เคฎें เคฏเคน เคคो เคฌเคคाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคธเคซाเคˆ เค•ैเคธे เคฐเค–ें, เคฐोเค— เค•ो เค•िเคจ เคฆเคตाเค‡เคฏों, เค‰เคชเคšाเคฐों เคธे เค–เคค्เคฎ เค•เคฐें। เคœैเคธे เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคฒे เคคो เค…เคงिเค•ांเคถ เคฎें เคนीเคฎोเค—्เคฒोเคฌिเคจ เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคตे เคฌเคนुเคค เคธी เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เค—्เคฐเคธ्เคค เคนै เคชเคฐ เคฏे เคจाเคŸเค• เคธिเคฐ्เคซ เคฌीเคฎाเคฐी เค•ा เค‡เคฒाเคœ เคฌเคคाเคคे เคนै। เคœเคจเคตाเคฆी เคจाเคŸเค• เค‡เคจ เคจाเคŸเค•ों เคธे เค‡เคธ เคฆृเคท्เคŸि เคฎें เคญिเคจ्เคจ เคนै เค•ि เคตो เคฌीเคฎाเคฐी เค•ो เคต्เคฏाเคชเค• เคธाเคฎाเคœिเค• เคธंเคฆเคฐ्เคญों เคฎें เคฆेเค–เคคे เคนैं। เคฎเคธเคฒเคจ, เค”เคฐเคคे เค•्เคฏों เค…เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคนैं? เค‡เคจเค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เค•ुเค› เคฆिเคจों เค•ा เค‡เคฒाเคœ เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เค–ाเคจे เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏा, เคฐोเฅ›เค—ाเคฐ, เคฌेเคนเคคเคฐ เคœीเคตเคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि, เคถोเคทเคฃ เค•ा เค…ंเคค, เคธเคซाเคˆ, เคชैเคธा เคธเคญी เค•ुเค› เคนै। เค‡เคธ เคฎाเคฏเคจे เคฎें เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค‡เคจเคธे เคญिเคจ्เคจ เคนै।”

เคœเคจเคตाเคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคธाเคฎाเคœिเค• เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคธเคฎाเคตेเคถ เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎें เค•เคฐเคคा เคนै। เคœो เคœเคจเคคंเคค्เคฐ เคฎें เคชเคจเคช เคฐเคนी เคคाเค•เคคเคตเคฐ เคœเคจ เคตिเคฐोเคงी เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ा เคตिเคฐोเคง เค•เคฐเคคा เคนै। เค†เค—े เค•ुเค› เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เค•े เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจी เคฌाเคค เค•ो เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคฆेเคจा เคšाเคนूंเค—ी।

เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคเค• เคเคธी เคตिเคงा เคนै, เคœिเคธเค•ा เค•เคฅ्เคฏ เค†เคฎเคœเคจเคคा เคธे เคฒेเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนीं เค•े เคฌीเคš เคฆिเค–เคฒाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค†เคฎเคœเคจเคคा เค•ी เคเคธी เค•ोเคˆ เคญी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคจเคนीं เคนोเค—ी เคœिเคธเค•ा เคธเคฎाเคตेเคถ เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เคฎें เคจเคนीं เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•े เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค• เคจे เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœเคจเคœीเคตเคจ เคธे เคœुเฅœी เคนुเคˆ เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคธเคฎाเคตेเคถ เค‡เคธ เคคเคฐीเค•े เคธे เค•िเคฏा เค•ि เคฆเคฐ्เคถเค• เค‡เคธ เคฌाเคค เค•े เคฒिเค เคฎเคœเคฌूเคฐ เคนो เค‰เค े เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคนाเคฒाเคค เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคจ เค•ेเคตเคฒ เคธोเคšे เคฌเคฒ्เค•ि เค•ुเค› เค•เคฐเคจे เค•ि เคถुเคฐुเค†เคค เคญी เค•เคฐे।

เคธ्เคตเคคाเคจ्เคค्เคฐ्เคฏोเคคเคฐ เคญाเคฐเคค เคฎें เคฌूเคฐ्เคœूเค† เคคเคฅा เคธเคฐ्เคตเคนाเคฐा เคตเคฐ्เค— เค•े เคฌीเคš เค•ा เค…ंเคคเคฐ เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคฌเฅเคจे เคฒเค—ा เคฅा। เค‰เคš्เคšเคตเคฐ्เค— เคตिเคฒाเคธिเคคा เคชूเคฐ्เคฃ เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•ी เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐ เคฐเคนा เคฅा। เคœिเคธเคธे เค•ि เคธเคฐ्เคตเคนाเคฐा เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฆिเคจ-เคช्เคฐเคคि-เคฆिเคจ เคจिเคฎ्เคจ เคธ्เคคเคฐ เคคเค• เคชเคนुँเคšเคจे เคฒเค—ा। เค‡เคธी เคธเคฐ्เคตเคนाเคฐा เคตเคฐ्เค— เค•े เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•े เคถोเคทเคฃ เค•ी เคค्เคฐाเคธเคฆ เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เคฎें เคนुเค† เคนै।

เคœเคจ-เคจाเคŸ्เคฏเคฎंเคš, เคฆिเคฒ्เคฒी เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎूเคนिเค• เคฐूเคช เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค•िเค เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• ‘เค—ाँเคต เคธे เคถเคนเคฐ เคคเค•’ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•ी เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เค‰เคญाเคฐा เค—เคฏा เคนै। เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค‡เคคเคจी เคฆเคฏเคจीเคฏ เคนै เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจी เคฐोเฅ›เคฎเคฐ्เคฐा เค•ी เคœिंเคฆเค—ी เคšเคฒाเคจा เคญी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนो เค—เคฏा เคนै । เค‡เคธ เคจाเคŸเค• เคฎें เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि เค˜เคฐ-เค˜เคฐ เค•ी เคฏเคนी เค•เคนाเคจी เคนै। เคฌเฅœे เคชเคฆ/ เค“เคนเคฆों เคชเคฐ เคตिเคฐाเคœเคฎाเคจ เคฎाเคฒिเค• เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•े เคช्เคฐเคคि เค•ैเคธा เคฐเคตैเคฏा เค…เคชเคจाเคคा เคนै เค‡เคธเค•ा เคชเคคा เคฆเคฐ्เคถเค• เค•ो เคธूเคค्เคฐเคงाเคฐ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै। เคธूเคค्เคฐเคงाเคฐ เค•เคนเคคा เคนै –
“เคฌोเคจเคธ เค•े เคฎाเคฎเคฒे เคฎें เคฎाเคฒिเค• เคธे เคฒेเค•เคฐ เคฒेเคฌเคฐ เค•เคฎिเคธเคจเคฐ เคคเค• เคธเคฌเค•ा เคเค• เคนी เคฐเคตैเคฏा เคนै- เคฌाเคคเคšीเคค เคšเคฒ เคฐเคนी เคนै, เคฅोเฅœा เคธเคฌ्เคฐ เค•ीเคœिเค।...................เคนเคฎเคจे เคœाเค•เคฐ เคฎिเคจिเคธ्เคŸเคฐ เคธे เคถिเค•ाเคฏเคค เค•ी เคคो เค‰เคฒ्เคŸा เคนเคฎें เคนी เคงเคฎเค•ाเคจे เคฒเค—ा, เคคुเคฎเคจे เค•ंเคชเคจी เค•े เค—ुเคช्เคค เค•ाเค—เคœाเคค เค•्เคฏूँ เคชเคขे?”
เค†เค—े เค…เคชเคจे เค•ो เคธเคฐ्เคตเคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เคฎाเคจ เคฌैเค ा เคฎाเคฒिเค• เคเค• เคนी เคช्เคฐเคถ्เคจ เคชूเค›เคคा เคนै เค•ि-
“เคฏूเคจिเคฏเคจ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนी เค•्เคฏा เคนै? เคฏเคน เคถ्เคฐเคฎिเค•ों เค•ा เคšिเคค्เคค เคšंเคšเคฒ เค•เคฐเคคी เคนै, เค‰เคจ्เคจเคคि เค•े เคชाเค  เคฎें เคฌाเคงा เคกाเคฒเคคी เคนै।”

เค”เคฆ्เคฏोเค—ीเค•เคฐเคฃ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคค เคฎें เคœो เคจเคˆ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคจीเคคि เคคเคฅा เค•ाเคฐ्เคฏ-เคตिเคญाเคœเคจ เคช्เคฐเคฏोเค— เคฎें เค†เค เค‰เคธเค•े เคคเคนเคค เคฎเคœเคฆूเคฐों เค•ो เค•เคˆ เคฏाเคคเคจाเคं เคेเคฒเคจी เคชเฅœी। เคœเคจ เคจाเคŸ्เคฏ เคฎंเคš เค•ा เคชเคนเคฒा เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• ‘เคฎเคถीเคจ’ เคฎें เคฎเคœเคฆूเคฐ เคตเคฐ्เค— เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เคนुเค† เคนै। เค‡เคธ เคจाเคŸเค• เค•ा เคจाเคฎ เคช्เคฐเคคीเค•ाเคค्เคฎเค• เคนै। เคฆिเคจ-เคฐाเคค เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคฎเคœเคฆूเคฐ เคตเคฐ्เค— เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคนै –เคฎเคถीเคจ। เคจाเคŸเค• เคฏเคน เคฌเคคเคฒाเคคा เคนै เค•ि เคฏเคน เคฎเคถीเคจ เค•เคญी เคญी เคจเคนीं เคฐुเค•เคคी เค…เคจเคตเคฐเคค เคšเคฒเคคी เคฐเคนเคคी เคนै। เคธूเคค्เคฐเคงाเคฐ เค•เคนเคคा เคนै-
“เคœी เคนाँ เคฏเคน เคนै เคฎเคถीเคจ। เคฒोเคนे เค•ी เคฎเคถीเคจ, เค•ाเคฐเค–ाเคจे เค•ी เคฎเคถीเคจ, เคฎเคถीเคจ เค•ा เคนै เคเค• เคฎाเคฒिเค• เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เคธे เคชुเคฐ्เคœे เคฏाเคจि เค•ि เคฎเคœเคฆूเคฐ। เคฆिเคจ เคญเคฐ เคšเคฒเคคी เคนै เค”เคฐ เคฐाเคค เค•ो เคญी।”

เค‡เคธ เคจाเคŸเค• เคฎें เคฎเคถीเคจ เค•ो เค•ाเคฎเคงेเคจु เค•ी เคฌเคนเคจ เค•เคนा เค—เคฏा เคนै। เคฏเคน เคเคธी เค•ाเคฎเคงेเคจु เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคฎाเคฒिเค• เค•ी เคธाเคฐी เค†เคถाเค“ं เค”เคฐ เค†เค•ांเค•्เคทाเค“ं เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌाเคง्เคฏ เคนै เค”เคฐ เคœिเคจเค•ी เค…เคชเคจी เค•ोเคˆ เค†เคถा-เค†เค•ांเค•्เคทा เคจเคนीं เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฎाเคฒिเค• เค•ी เคธाเคฐी เค†เคฆेเคถों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคญी เค‡เคธเค•ो เคฎाเคฐ-เคชीเคŸ เค–ाเคจी เคชเฅœเคคी เคนै। เคฎเคœเคฆूเคฐों เคชเคฐ เคนोเคจे เคตाเคฒे เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคชीเฅœाเค“ं เค•ा เค…ंเค•เคจ เคญी เค‡เคธ เคจाเคŸเค• เคฎें เคนै। เคฎเคœเคฆूเคฐ เค•เคนเคคा เคนै-
“เคฒाเคค เค–ाเคคे-เค–ाเคคे เคญेเคœा เคนी เค–เคฐाเคฌ เคนो เค—เคฏा। เคฌเคคाเคจा เคนी เคญूเคฒ เค—เคฏा”

เค…เคชเคจे เคŠเคชเคฐ เคนोเคจे เคตाเคฒे เคœुเคฒ्เคฎ เค•ो เค•ोเคˆ เคญी เคต्เคฏเค•्เคคि เค†เคธाเคจी เคธे เคธเคฎเค เคฒेเคคा เคนै। เค•िเคจ्เคคु เค…เคถिเค•्เคทिเคค เคนोเคจे เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคถोเคทเค• เค•े เค–िเคฒाเคซ เค†เคตाเคœ เค‰เค ाเคจे เคธे เคถोเคทिเคค เคกเคฐเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เค‡เคธ เคคเคฅ्เคฏ เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนुเค เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸ्เคฏ เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค•ों เคจे เคถिเค•्เคทा เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค”เคฐ เคช्เคฐเคงाเคจเคคा เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•ा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•िเคฏा। เคœเคจ เคจाเคŸ्เคฏ เคฎंเคš, เคฆिเคฒ्เคฒी เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เค…เคญिเคฏाเคจ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคจाเคŸเค• ‘เคชเฅเคจा เคฒिเค–เคจा เคธीเค–ो’ เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคจाเคŸเค• เคนै। เค‡เคธ เคจाเคŸเค• เคฎें เคฎाเคธ्เคŸเคฐ เคจाเคฎเค• เคเค• เคช्เคฐเคคीเค•ाเคค्เคฎเค• เคชाเคค्เคฐ เค•ी เคฐเคšเคจा เค•เคฐเค•े เค‰เคธเค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคถिเค•्เคทा เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคชเคฐ เคœोเคฐ เคกाเคฒा เค—เคฏा เคนै। เค‡เคธ เคจाเคŸเค• เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค—ाँเคต เคตाเคฒे เคจाเคŸเค• เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं , เคฎाเคธ्เคŸเคฐ เคจाเคฎเค• เคชाเคค्เคฐ เค—ाँเคต เคธे เคฌเคš्เคšों เค•ो เค‡เค•เคŸ्เค ा เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคชเฅाเคจे เค•ा เค‡ंเคคเคœाเคฎ เค•เคฐเคคा เคนै। เคฒोเค—ों เค•ो เคถिเค•्เคทिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เคฎाเคธ्เคŸเคฐ เค•ो เค•เฅœी เคšुเคจौเคคिเคฏों เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเฅœเคคा เคนै। เค—ाँเคต เคตाเคฒों เค•े เคธाเคฎเคจे เคธเคฌเคธे เคฌเฅœी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฏเคน เคนोเคคी เคนै เค•ि เค‰เคจเค•ा เคšूเคฒ्เคนा เคšौเค•ा เค•ैเคธे เคšเคฒे เคเคธे เคฎें เคตे เคธเคนเคœ เคนी เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•เคฐเคคे เคนैं-
“เคœเคฌ เคชेเคŸ เค•ी เคญूเค– เค†ंเคค เคจोเคšเคคी เคนै เคคเคฌ เคฆिเคฎाเค— เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•ौเคจ เคธोเคš เคธเค•เคคा เคนै”।

เค‡เคธी เคจाเคŸเค• เค•ी เคธ्เคค्เคฐी เคชाเคค्เคฐ เคšंเคฆा เคญाเคฐเคค เค•ी เค‰เคจ เคนเคœाเคฐों เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ी เคช्เคฐเคคिเคจिเคงि เคฌเคจเค•เคฐ เค†เคคी เคนैं เคœिเคจ्เคนें เคชเฅเคจे เค•ा เคถौเค• เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคธ्เค•ूเคฒ เค•ा เคšौเค–เคŸ เคฆेเค–ा เคคเค• เคจเคธीเคฌ เคจเคนीं เคนोเคคा। เคšंเคฆा เค•ा เคชिเคคा เค—ोเค•ुเคฒ เค•เคนเคคा เคนै-
“ เคฏเคนाँ เคฒเฅœเค•िเคฏां เคฏूं เคจा เคจिเค•เคฒा เค•เคฐे เคนैं เคฌाเคนเคฐ, เค•्เคฏा เค•เคฐेเค—ी เคชเฅ-เคฒिเค– เค•เคฐ? เคธंเคญाเคฒเคจा เคคो เค‡เคจ्เคนें เคšूเคฒ्เคนा เคนी เคนै।”
เคญाเคฐเคค เค•ी เค†เฅ›ाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เคธ्เคค्เคฐी-เคธเคถเค•्เคคीเค•เคฐเคฃ เคคเคฅा เคธाเคฎाเคœिเค• เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे เคฎเคนिเคฒा เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคนुเคˆ। เคธ्เคค्เคฐी เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เคชเคฐ เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐिเคค เคชเคนเคฒा เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• ‘เฅ เคธ्เคตाเคนा’ เคฅा เคœो เคจाเคฐी เคฐเค•्เคทा เคธเคฎिเคคि เค•ी เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि เคฅी เคœो ‘เคฆเคนेเคœ-เคนเคค्เคฏा’ เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคฅा। เคฏเคน เค‡เคคเคจा เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เคนुเค† เคฅा เค•ि เคธเคฎिเคคि เค•े เคชाเคธ เค‡เคธเค•े เค†เคฏोเคœเคจ เค•เคฐเคจे เคนेเคคु เค…เคจुเคฐोเคง เคชเคค्เคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชूเคฐे เคฆेเคถ เคธे เค† เคฐเคนे เคฅे। เคจाเคฐीเคตाเคฆी เค•ाเคฐ्เคฏเค•เคฐ्เคคाเค“ं เคจे เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ुเคช्เคฐเคฅाเค“ं เค•ो เคธเคฌเค•े เคธाเคฎเคจे เคฒाเคจे เค•ा เคคเคฐीเค•ा เค…เคชเคจाเคฏा।

เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เคฎें เค…เคงिเค•ांเคถเคค: เคธाเคฎंเคคी เคฎाเคจเคธिเค•เคคा เคนी เคšเคฒเคคी เคนै เคœो เคจाเคฐी เค•ो เคนเคฎेเคถा เคชुเคฐुเคท เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฎें เคฆेเค–เคจा เคชเคธंเคฆ เค•เคฐเคคी เคนै।  เค‡เคธ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เคช्เคฐเคคि เคœिเคธ เคธ्เคค्เคฐी เคจे เคตिเคฐोเคง เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เค•िเคฏा เค‰เคธे เคฏเคน เคธเคฎाเคœ เคนเคฎेเคถा เคซเคŸเค•ाเคฐเคคा  เคฐเคนเคคा เคนै। เค”เคฐเคค เคจเคฎเค• เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคฎें เคฏเคน เคฆिเค–เคฒाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि เคฆिเคนाเคฐी เคชเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคเค• เค”เคฐเคค เคœเคฌ เค…เคชเคจे เคฎेเคนเคจเคคाเคจे เคชเคฐ เค†เคตाเคœ เค‰เค เคคी เคนै เคคो เค‰เคธे เคจौเค•เคฐी เคธे เคจिเค•ाเคฒ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै।

เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ो เค˜ूเคฐ เค•เคฐ เคฆेเค–เคจा เคฎाเคจो เคชुเคฐुเคท เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคธिเคฆ्เคง เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै। เคœเคจ-เคจाเคŸ्เคฏ เคฎंเคš เค•े เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• ‘เคฏเคน เคญी เคนिंเคธा เคนै’ เคฎें เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เค“เคฐ เคธंเค•ेเคค เคฎिเคฒเคคा เคนै

“เคฆेเค–ेंเค—े เคนเคฐ เคฌเคš्เคšी เค•ो, เคœเคตाเคจ เค•ो, เคฌूเฅी เค•ो, เคนเคฐ เค”เคฐเคค เค•ो... เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें, เคธเฅœเค• เคชเคฐ, เคฌाเฅ›ाเคฐ เคฎें, เค•ॉเคฒेเคœ เคฎें, เค˜เคฐ เคฎें เค‘เคซिเคธ เคฎें ... เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เค•ी เคถैเคฏा เคชเคฐ เคญी เค˜ूเคฐेंเค—े เค‰เคธे। เค‡เคธเคฎें เคนเคฐ्เคœ เคนी เค•्เคฏा เคนै? เคฏเคน เคคो เคนเคฎाเคฐा เคฎौเคฒिเค• เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै, เค†เค–िเคฐ เคนเคฎ เคเค• เค†เคœाเคฆ เคฆेเคถ เค•े เค†เคœाเคฆ เคฌाเคถिเคจ्เคฆे เคนैं।”

เค‰เคชเคฐोเค•्เคค เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฏเคน เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เคฒเค—เคญเค— เคธเคญी เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं, เคถोเคทเคฃ/เค‰เคค्เคชीเฅœเคจ เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค…เคชเคจे เคตिเคทเคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคฐเคนा เคนै เคœो เค•ि เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เคธเคฐोเค•ाเคฐ เคนोเคจे เค•ो เคตैเคงเคคा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै।


เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ-
เคชुเคท्เค•เคฒ เค…เคœिเคค เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ เคนเคฐिเคถเคšंเคฆ्เคฐ (เคธंเคชाเคฆเค•): เคจाเคŸเค• เค•े เคธौ เคฌเคฐเคธ, เคถिเคฒ्เคชाเคฏเคจ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2004
เคช्เคฐเคœ्เคžा: เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคฐเคšเคจा เค”เคฐ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคจाเคŸ्เคฏ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2006
เคเคจ. เค…ंเคœเคฒि: เคนिเคจ्เคฆी เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค•ों เค•ा เคธाเคฎाเคœिเค• เคธเคฐोเค•ाเคฐ:เคเค• เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃाเคค्เคฎเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ, (เคถोเคง เคช्เคฐเคฌंเคง) เค•ोเคšीเคจ เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी เค†เคซ เคธाเค‡ंเคธ เคंเคก เคŸेเค•्เคจोเคฒोเคœी
เค—ाँเคต เคธे เคถเคนเคฐ เคคเค•: เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคœเคจเคฎ เคธंเคตाเคฆ เค…ंเค• 16-17
เคฎเคถीเคจ: เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคœเคจเคฎ เคธंเคตाเคฆ เค…ंเค• 16-17
เคนเคฒ्เคฒा เคฌोเคฒ: เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคœเคจเคฎ เคธंเคตाเคฆ เค…ंเค• 16-17
เค”เคฐเคค: เคจुเค•्เค•เฅœ เคจाเคŸเค• เคœเคจเคฎ เคธंเคตाเคฆ เค…ंเค• เคœเคจเคตเคฐी- เคœूเคจ 2003

1 comment :

  1. เคฌเคนुเคค เคนी เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคฒेเค– เคนै เคชเฅœเค•े เคฌเคนुเคค เคนी เค…เคš्เค›ा เคฒเค—ा
    https://www.samajsastra.com/2018/09/Manav-samaj-me-bhrashtachar-ke-prabhav.html

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।