рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी

рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी
(04 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1923- 20 рдЬूрди 2018)

рдЖреЮрддाрдм рдЕрд╣рдордж


рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рд╕рдордХाрд▓ीрди рдпुрдЧ рдоें рдЙрд░्рджू рдЧрдж्рдп рдХे рд╕рдмрд╕े рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ाрд╕्рдп-рд▓ेрдЦрдХ рдоाрдиे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрд░्рджू рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдбॉрдХ्рдЯрд░ реЫрд╣ीрд░ реЮрддेрд╣рдкुрд░ी рдиे рд▓िрдЦा рд╣ै “ рд╣рдо рдЙрд░्рджू рд╣ाрд╕्рдп рдХे рдпूрд╕ुреЮी-рдпुрдЧ рдоें рдЬी рд░рд╣े рд╣ैं।” рдЙрд░्рджू рдХे рд╣ाрд╕्рдп-рдХрд╡ि рд╕ैрдпрдж реЫрдоीрд░ рдЬाреЮрд░ी рдиे рдЙрди्рд╣ें рдЙрд░्рджू рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдоुрд╕्рдХрд░ाрддा рд╣ुрдЖ рджाрд░्рд╢рдиिрдХрдФрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдоुрд╣рдо्рдордж рд╣рд╕рди рдиे рд╕рддрд░ंрдЧे рд▓рдо्рд╣ों рдХा рддाрдЬрджाрд░рдХрд╣ा рд╣ै। рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХे рдЕंрд╢ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЧोрд╖्рдаिрдпों рд╡ рдиिрдЬी рдорд╣реЮिрд▓ों  рдоें рдкреЭे рдЬाрддे рд╣ैं। рдоिрдд्рд░рдЧрдг реЮोрди рдкрд░ рдЙрдирдХे рд╡рдХ्рддрд╡्рдпों рдХा рдЖрджाрди-рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЙрдирдХे рдЬुрдорд▓ों рдХो рдмाрд░-рдмाрд░ рджोрд╣рд░ाрдХрд░ рдХрд╡िрддा рдХी рдоाрдиिंрдж рдЙрдирдХा рдЖрдиंрдж рд▓िрдпा рдЬाрддा। рдкाрдардХों рдХे рджिрд▓ों рдоें рдЕрдкрдиे рдк्рд░рддि рдЬिрддрдиा рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рд╕рдо्рдоाрди рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рдиे рдкैрджा рдХिрдпा рд╣ै рд╕ंрднрд╡рддः рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рдЙрд░्рджू рд╣ाрд╕्рдп рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдирд╣ीं рдХिрдпा। рдЙрди्рд╣ें рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рд╕рдмрд╕े рдмреЬे рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕рдо्рдоाрдиों, рд╕िрддाрд░ा-рдП-рдЗрдо्рддिрдпाреЫ (1999) рдФрд░ рд╣िрд▓ाрд▓-рдП-рдЗрдо्рддिрдпाреЫ (2002) рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЬा рдЪुрдХा рд╣ै। рд╕рди 2014 рдоें рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдЬिрдпो-рди्рдпूреЫ рдиे рдмреЫрдмाрди-рдП-рдпूрд╕ुреЮीрдиाрдордХ рдПрдХ рдзाрд░ाрд╡ाрд╣िрдХ рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рдЬिрд╕рдоें рдпूрд╕ुреЮी рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиाрдУं рдХे рдЕंрд╢ рдкреЭрдХрд░ рджрд░्рд╢рдХों рдХो рд╕ुрдиाрддे рд╣ैं। рдЙрдирдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рдпрд╣ рдзाрд░ाрд╡ाрд╣िрдХ рдмрдиाрдпा рдЧрдпा рдХ्рдпोंрдХि рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдк्рд░ेрдоी рдЕрдкрдиे рдк्рд░िрдп рд▓ेрдЦрдХ рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдЙрдирдХी рдЖрд╡ाреЫ рдоें рд╕ुрдирдиे рдХे рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рдеे।  
  
рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд░рдЪрдиाрдПँ
рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд╕рдмрд╕े рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд░рдЪрдиाрдПँ рдЖрдм-рдП-рдЧुрдо (1990)  рдФрд░ реЫрд░्рдЧुреЫрд╢्рдд (1976) рд╣ैं। рдЙрдирдХी рдкрд╣рд▓ी рджो рд░рдЪрдиाрдПँ 'рдЪिрд░ाреЪ рддрд▓े' ( 1961) рдФрд░ 'реЩाрдХрдо рдмрджрд╣рди' (1969) рд╣ैं। 'рдЪिрд░ाреЪ рддрд▓े рдкрд╣рд▓ी рд░рдЪрдиा рд╣ै। рдпрд╣ рддेрд░рд╣ рд╣ाрд╕्рдп-рдиिрдмंрдзों рдФрд░ рд░ेрдЦाрдЪिрдд्рд░ों рдХा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╣ै рдЬो 1961 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ। рд╡िрд╖рдпрд╡рд╕्рддु рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдпрд╣ рд╣рд▓्рдХी-рдлुрд▓्рдХी рдФрд░ рд╕ाрдзाрд░рдг рд░рдЪрдиा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдХрд▓ाрдд्рдордХрддा рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдпрд╣ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдЙрд░्рджू рдХे рд╣ाрд╕्рдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдХ्рд╖िрддिрдЬ рдкрд░ рдПрдХ рдирдП рд╕ूрд░्рдп рдХा рдЙрджрдп рдеा। рдЗрд╕рдиे рдЕрддिрд╢ीрдШ्рд░ рдЖрд▓ोрдЪрдХों рдХा рдз्рдпाрди рдЕрдкрдиी рдУрд░ рдЖрдХृрд╖्рдЯ рдХрд░ाрдпा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХे рдЙрд░्рджू рдХे рдк्рд░рдЦ्рдпाрдд рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдордЬрдиूँ рдЧोрд░рдЦрдкुрд░ी “рдЪिрд░ाреЪ рддрд▓े” рдФрд░ рдпूрд╕ुреЮी рдХी рджूрд╕рд░ी рдкुрд╕्рддрдХ “реЩाрдХрдо рдмрджрд╣рди*(1969) рдХे рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें рд▓िрдЦрддे рд╣ैं : 
рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд▓ेрдЦрдиी рдЬिрд╕ рдЪीреЫ рдХो рднी рдЫूрддी рд╣ै рдЙрд╕рдоें рдирдИ рдЙрдкрдЬ рдФрд░ рдЙрдаाрди рдкैрджा рдХрд░ рджेрддी рд╣ै। рдЙрдирдХा рдХोрдИ рд╡ाрдХ्рдп рдпा рд╡ाрдХ्рдпांрд╢ рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдЬो рдкреЭрдиे рд╡ाрд▓े рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдФрд░ рджृрд╖्рдЯि рдХो рдирдИ рд░ोрд╢рдиी рди рджे рдЬाрддा рд╣ो। рдпूрд╕ुреЮी рдПрдХ рд╣ाрд╕्рдп-рд▓ेрдЦрдХ рдХी рд╣ैрд╕िрдпрдд рд╕े рдПрдХ рдирдИ рдкाрдард╢ाрд▓ा рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХे рджोрдиों рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╣ाрд╕्рдп-рд▓ेрдЦрди рдоें рдПрдХ рдирдпा рдЕрдз्рдпाрдп рд╣ैं। рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╣ाрд╕्рдп-рд▓ेрдЦрдХों рдХो рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдЙрд░्рджू рд╣ाрд╕्рдп-рд▓ेрдЦрди рдХे рд▓िрдП рдирдП рд╢ुрдн-рд╢рдЧुрди рдоिрд▓ेंрдЧे। “


рдХ्рд░िрдХेрдЯ
рдпрд╣ рдПрдХ рд╣ाрд╕्рдп рдиिрдмंрдз рд╣ै рдЬो рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рдХी рдкрд╣рд▓ी рдкुрд╕्рддрдХ ‘рдЪिрд░ाреЪ-рддрд▓े’ рдХे рддेрд░рд╣ рдЦрдЯрдоिрдЯ्рдаे рдиिрдмंрдзों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै। рдпрд╣ рдоिрд░्реЫा (рдЕрдм्рджुрд▓ рд╡рджूрдж рдмेрдЧ) рдХा рд░ेрдЦाрдЪिрдд्рд░ рднी рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдоिрд░्реЫा рдХे рдХ्рд░िрдХेрдЯ рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рдЗрд╕ рдЦेрд▓ рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдЦेрд▓ों рдХे реЩिрд▓ाреЮ рдЙрдирдХी рджрд▓ीрд▓ों рд╕े рд╣ँрд╕ी рдФрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХी рдлुрд▓рдЭреЬिрдпाँ рдЫोреЬी рдЧрдИ рд╣ैं рдпрд╣ाँ рдпрд╣ рд╕ूрдЪрдиा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рдХि рдоिрд░्реЫा рдЕрдм्рджुрд▓ рд╡рджूрдж рдмेрдЧ рдФрд░ рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ реШाреЫी рдЕрдм्рджुрд▓ реШुрдж्рджूрд╕ рдПрдо.рдП.рдмी.рдЯी. рдЧोрд▓्рдбрдоेрдбрд▓िрд╕्рдЯ, рдЬिрди्рд╣ें рд▓ेрдЦрдХ ‘рдоिрд░्реЫा’ рдФрд░ ‘рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░’ рдХे рдиाрдо рд╕े рдЙрдж्рдзृрдд рдХрд░рддे рд╣ैं, рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХे рдоिрдд्рд░ рдпा рд╣рдореЫाрдж (рдЫाрдпाрдкुрд░ुрд╖) рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдирдХी рд╣рд░ рд░рдЪрдиा рдоें рдоौрдЬूрдж рд╣ोрддे рд╣ैं। рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдЕрдкрдиी рдЯेреЭी-рдоेреЭी рд╡ рдЙрд▓рдЯी-рд╕ीрдзी рджрд▓ीрд▓ें, рдЕрдиोрдЦे рд╡िрдЪाрд░, рдЙрдд्рддेрдЬрдХ рд╡ рдЕрдХрдердиीрдп рдмाрддें рдоिрд░्реЫा рдФрд░ рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдХे рдоुँрд╣ рдоें рд░рдЦрдХрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдпे рджोрдиों рдХिрд░рджाрд░ рд╣рдоें рд╣рдоाрд░ी рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рд╕ुрдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдХिрд░рджाрд░ рдоुрд▓्рд▓ा рдирд╕рд░ुрдж्рджीрди рдХी рдпाрдж рджिрд▓ाрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдиिрдмंрдз рдоें рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдЪрдордХ рд╣рд░ реШрджрдо рдкрд░ рдЙрдЬाрд▓ा рдХिрдпे рд╣ुрдП рд╣ै рдФрд░ рд╣рдо рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХे рдоाрдирд╡ рдорди рдХी рдЭрд▓рдХिрдпाँ рджेрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдореЫाреШ рдХी рдлुрд▓рдЭреЬिрдпों рдХे рдмीрдЪ рдмрд╣ुрдд рд╕े рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рд╕ंрдХेрдд рдЫोреЬे рд╣ैं рдЬो рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХा реЩाрд╕ рд░ंрдЧ рд╣ै।



*реЩाрдХрдо рдмрджрд╣рди: рдЕрд░्рдеाрдд рдоेрд░े рдоुँрд╣ рдоें реЩाрдХ - рдХोрдИ рдмреЬी рдпा рдЧुрд╕्рддाреЩीрдкूрд░्рдг рдмाрдд рдмोрд▓рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡िрдирдо्рд░рддा рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдпрд╣ рдмोрд▓рддे рд╣ैं।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।