เคนिเคฎांเคถु เคœोเคถी: เคเค• เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ (เคธुเค–เคฆ เค…เคจुเคญूเคคिเคฏाँ)

เคนिเคฎांเคถु เคœोเคถी
(4 เคฎเคˆ 1935 - 23 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ 2018)

- เคฐเคตि เคถเคฐ्เคฎा (เคถोเคงाเคฐ्เคฅी)

                             เคœुเคฒाเคˆ เคฎाเคน เค•ी เคšिเคฒเคšिเคฒाเคคी เคงूเคช เค”เคฐ เคชเคธीเคจे เคธे เคฒเคฌเคฐेเคœ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เค…เคค्เคฏเคงिเค• เค—เคฐ्เคฎी เคนोเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เคญी เคฎेเคฐा เค‰เคค्เคธाเคน เค•เคฎ เคจเคนीं เคนो เคฐเคนा เคฅा เค•्เคฏोंเค•ि เคฐเคตिเคตाเคฐ, 27 เคœुเคฒाเคˆ 2014 เค•ो เคฎैं เคเค• เคเคธे เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคธे เคฎिเคฒเคจे เคœा เคฐเคนा เคฅा เคœो เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคฎเคนाเคจ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เคฎें เค…เคชเคจा เคธ्เคฅाเคจ เคฐเค–เคคे เคฅे। เคเค• เค…เคฒเค— เคนी เค‰เคค्เคธाเคน เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคธเคฎाเคฏा เคนुเค† เคฅा เค•ि เค‡เคคเคจे เคฎเคนाเคจ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคธे เค†เคœ เคฎेเคฐी เคฎुเคฒाเค•ाเคค เคนोเค—ी। เคนिเคฎांเคถु เคœोเคถी เคœी เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฎिเคฒเคจे เค•ा เคœो เคธเคฎเคฏ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा เค‰เคธी เคธเคฎเคฏ เคฎैं เค‡เคจเค•े เคจिเคตाเคธ เคธ्เคฅाเคจ เคจเคตเคญाเคฐเคค เคŸाเค‡เคฎ्เคธ เค…เคชाเคฐ्เคŸเคฎेंเคŸ, เคฎเคฏूเคฐ เคตिเคนाเคฐ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी เคชเคนुँเคšा। เคœเคฌ เคฎैं เค‡เคจเค•े เค…เคชाเคฐ्เคŸเคฎेंเคŸ เค•ि เคธीเคขिเคฏाँ เคšเฅ เคฐเคนा เคฅा เคคो เคฎเคจ เคฎें เค‰เคค्เคธाเคน เค•े เคธाเคฅ เคเค• เค˜เคฌเคฐाเคนเคŸ เคญी เคฅी เค•ि เคœोเคถी เคœी เค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎेเคฐे เคช्เคฐเคคि เค•ैเคธा เคฐเคนेเค—ा? เค‡เคจ เคธเคฌ เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•ो เคฎเคจ เคฎें เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฎैं เคœोเคถी เคœी เค•े เคธเคฎเค•्เคท เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนुเค†। เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคฐिเคšเคฏ เคนोเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคญी เคœोเคถी เคœी เค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคเค• เคฎिเคค्เคฐ เค•े เคธเคฎाเคจ เคฐเคนा। เคœเคฌ เคฎैंเคจे เคœोเคถी เคœी เค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•िเค เคคो เค‡เคจเค•े เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคจे เคธเคนเคœ เคนी เคฎुเคे เค…เคชเคจी เค“เคฐ เค†เค•เคฐ् เคทिเคค เค•िเคฏा। เค‡เคจเค•े เคšेเคนเคฐे เคชเคฐ เคšเคฎเค•, เคญเคฐा เคนुเค† เคšेเคนเคฐा, เค†ँเค–ों เคชเคฐ เคšเคถ्เคฎा เค”เคฐ เคฒเคฎ्เคฌा เค•เคฆ เค†เคฆि เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं เคจे เคเค• เคšुเคฎ्เคฌเค•ीเคฏ เค†เค•เคฐ्เคทเคฃ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•िเคฏा। เคฎैं เค‡เคจเค•े เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคธे เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคฐिเคšเคฏ เคนोเคคे เคนुเค เคญी เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเค†। เคœोเคถी เคœी เคจे เคเค• เคฎिเคค्เคฐ เค•े เคธเคฎाเคจ เค˜เคฐ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เค†เคจे เค•ा เค†เค—्เคฐเคน เค•िเคฏा เคฎुเคเคธे เคชเคฐिเคšเคฏ เคจเคนीं เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคฎुเคे เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เคฎें เค‰เคšिเคค เคธ्เคฅाเคจ เคฆिเคฏा, เค†เคตเคญเค—เคค เค•ी, เคฎुเคे เค…เคชเคจे เคจिเค•เคŸ เคฌैเค ाเคฏा, เคธเคนเคœเคคा เคเคตं เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เคตाเคฐ्เคคा เค•ी เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคธुเค–-เคฆुเค– เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคชूเค›ा; เค†เคฆि เค‡เคจเค•े เคธเคฐเคฒ เคนृเคฆเคฏ เคธे เคฏुเค•्เคค เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคจे เคเค• เคฎिเคค्เคฐ เค•ा เคธा เค…เคนเคธाเคธ เค•เคฐाเคฏा।

             เคนिเคฎांเคถु เคœोเคถी เคœी เคฎाเคจเคตเคคाเคฏुเค•्เคค เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा, "เค†เค‡เค เคฌैเค िเค! เค‡เคธ เคšिเคฒเคšिเคฒाเคคी เคงूเคช เคฎें เค†เคช เค…เคจेเค• เค•เคท्เคŸ เคธเคนเค•เคฐ เคฎुเคเคธे เคฎिเคฒเคจे เค†เค, เค‡เคธเค•े เคฒिเค เค†เคญाเคฐ! เค†เคชเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคนे เค—เคฏे เค‡เคจ เค•เคท्เคŸों เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏ เคฎैं เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคšुเค•ा เคธเค•เคคा เคนूँ, เค•เคนिเค!" เค‡เคธ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคจे เคฎुเคे เคœोเคถी เคœी เคฎें เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธंเคตेเคฆเคจा เค•ा เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐाเคฏा เค”เคฐ เคฎैंเคจे เคฏเคน เค…เคจुเคญเคต เค•िเคฏा เค•ि เคเค• เคฎเคนाเคจ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคเคธे เคนी เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคจเคนीं เคนो เคœाเคคा เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเคฎें เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि เคธे เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคตिเคถेเคทเคคा เคนोเคคी เคนै เคคเคญी เคตเคน เคฆूเคธเคฐों เค•े เคฆुเค–-เคฆเคฐ्เคฆ เค•ो เค…เคชเคจा เคธเคฎเคเคคे เคนैं เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เคฎें เค…เคชเคจा เคจाเคฎ เคเคตं เคธ्เคฅाเคจ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं।
       เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคตाเคฐ्เคคाเคฒाเคช เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคœोเคถी เคœी เคธे เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•ा เคฆौเคฐ เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคช्เคฐเคฅเคฎ เคช्เคฐเคถ्เคจ เคชूเค›เคคे เคนुเค เคฎैंเคจे เค•เคนा -
เคช्เคฐเคถ्เคจ:  เค…เคชเคจे เคœเคจ्เคฎ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคเคตं เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•ी เคคाเคค्เค•ाเคฒिเค• เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคฌเคคाเค‡เค?
เค‰เคค्เคคเคฐ -  เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ो เคธुเคจเค•เคฐ เคœोเคถी เคœी เคฅोเฅœा เคฎुเคธ्เค•เคฐाเคฏे เค”เคฐ เค—ंเคญीเคฐ เคนोเค•เคฐ เคฌोเคฒे - เคฎेเคฐा เคœเคจ्เคฎ เคชเคฐ्เคตเคคीเคฏ เค…ंเคšเคฒ เคฎें 4 เคฎเคˆ 1935 เค•ो เค‰เคค्เคคเคฐाเค–ंเคก เคฎें เค…เคฒ्เคฎोเฅœा เคœिเคฒे เค•े เคœोเคธ्เคฏूเฅœा เค—्เคฐाเคฎ เคฎें เคนुเค† เคฅा เคฎेเคฐे เคชिเคคा เคชूเคฐ्เคฃाเคจंเคฆ เคœोเคถी เค”เคฐ เคฎाเคคा เคคुเคฒเคธी เคฆेเคตी เคฅी। เค‡เคจเค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เคธंเค˜เคฐ्เคท เคจे เคฎुเคे เคœीเคตเคจ เคธे เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•เคฐเคจे เค•ा เคœोเคถ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा। เคชเคฐ्เคตเคคीเคฏ เค…ंเคšเคฒ เค•ी เค•เค ोเคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคจे เคญी เคฎुเคे เคฏเคน เคธंเคฆेเคถ เคฆिเคฏा เค•ि เคšाเคนे เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เค•ैเคธी เคญी เคนो เค˜เคฌเคฐाเคจा เคจเคนीं เคšाเคนिเค เค•्เคฏोंเค•ि เคœो เคต्เคฏเค•्เคคि เค‡เคจ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคธे เคธเคฎเคौเคคा เคจเคนीं เค•เคฐเค•े เค‡เคจ เคชเคฐ เคตिเคœเคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै เคตเคนी เคœीเคตเคจ เคฎें เคช्เคฐเค—เคคि เค•े เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนोเคคा เคนै। เคœीเคตเคจ เคฎें เคธเคฆैเคต เคตिเคชเคฐीเคค เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคนोเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคญी เคฎैंเคจे เค•เคญी เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจी เค”เคฐ เค‡เคจเคธे เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคธे เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•เคฐเคคा เคฐเคนा เค”เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐ เคญी เคฎेเคฐा เคธाเคฅ เคฆेเคคा เคฐเคนा เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เค†เคœ เคฎैं เค‡เคธ เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคนूँ เค•ि เค•ोเคˆ เคญी เคตिเคชเคฐीเคค เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคฎुเคे เคตिเคšเคฒिเคค เคจเคนीं เค•เคฐเคคी เคนै। เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคœीเคตเคจ เค•ी เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคคเคฌ เคคเค• เค…เคจुเค•ूเคฒ เคฐเคนी เคœเคฌ เคคเค• เคชिเคคाเคœी เคœिเคตिเคค เคฅे। เคชिเคคाเคœी เค•े เคฆेเคนांเคค เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคœीเคตเคจ เคธंเค˜เคฐ्เคท เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒा เคคเคฅा เคฎेเคฐी เคฎाเคคाเคœी เค•े เคธंเค˜เคฐ्เคท เคจे เคœीเคตเคจ เค•ी เค‰เคšिเคค เคชเคฐिเคญाเคทा เคฎेเคฐे เคธเคฎเค•्เคท เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ी।

เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคชเค•ा เคฒเค—ाเคต เค•ैเคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนुเค†?
เค‰เคค्เคคเคฐ - เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เคตिเคตिเคง เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนोเคคा เคนै। เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฌเคจाเคคी เคนैं। เคฎैं เคญाเคตुเค• เคนृเคฆเคฏ เคตाเคฒा เคนूँ। เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคญाเคตों เค•ी เคงाเคฐा เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เคนोเคคी เคฐเคนเคคी เคฅी। เค‡เคจ เคญाเคตों เค•ो เคœเคฌ เค•เคญी เคฎैं เคฒिเค– เคญी เคฆेเคคा เคฅा เคคो เคฏเคน เคฎुเคे เค…เคš्เค›ा เคฒเค—เคคा เคฅा। เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฏเคน เคฒเค—ाเคต เค•เคตिเคคा เค•े เคช्เคฐเคคि เคฌเคขเคคा เค—เคฏा เค”เคฐ เคฎैं เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคจे เคฒเค—ा। เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคช्เคฐौเฅเคคा เค†เคจे เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เคญी เคชเคฐिเคชเค•्เคต เคนोเคจे เคฒเค—े เค”เคฐ เคฎैं เค•เคตिเคคा เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•เคนाเคจी, เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค†เคฆि เคตिเคงाเค“ं เคฎें เคญी เคฒिเค–เคจे เคฒเค—ा। เคชเคฐिเคชเค•्เคต เคตिเคšाเคฐों เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เค†เคฏाเคฎ 1955 เคฎें เค‰เคฆिเคค เคนुเค† เคœเคฌ เคฎेเคฐी เคช्เคฐเคฅเคฎ เค•เคนाเคจी ‘เคฌुเคेเคฆीเคช’ เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเคˆ। เคฏเคน เค•เคนाเคจी เค•ाเคซी เคชเคธंเคฆ เค•ी เค—เคˆ เค”เคฐ เคฎैं เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธृเคœเคจ เค•เคฐเคคा เค—เคฏा। เค—เคฆ्เคฏ เค•ी เคฒเค—เคญเค— เคธเคฎเคธ्เคค เคตिเคงाเค“ं เคชเคฐ เคฎैं เคฒेเค–เคจी เคšเคฒा เคšुเค•ा เคนूँ। เคฒिเค–เคจे เค•ी เคคเคฅा เค”เคฐ เคชเฅเคจे เค•ी เค‡เคš्เค›ा เค†เคœ เคญी เคนोเคคी เคนै।
 
เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค†เคช เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฒेเค–เคจ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•्เคฏा เคฎाเคจเคคे เคนैं เคคเคฅा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•े เคฒिเค เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนो เคธเค•เคคा เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ - (เค•ुเค› เคฎुเคธ्เค•ुเคฐाเคคे เคนुเค) เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ा เคเค• เคฆเคฐ्เคชเคฃ เคนै। เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคธเคฎाเคœ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคฌिเคฎ्เคต เคฐूเคชाเคฏिเคค เคนोเคคा เคนै। เคธเคฎाเคœ เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เค•ोเคˆ เค”เคšिเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै। เคฎेเคฐी เคฆृเคท्เคŸि เคฎें เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคชเคจी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฌเคฆเคฒเคคा เคนै। เคชเคนเคฒे เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคญिเคจ्เคจ เคฅी เคคो เค‰เคธเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธृเคœเคจ เคนोเคคा เคฅा เค”เคฐ เค†เคœ เค‰เคธเคธे เคญिเคจ्เคจ। เค†เคœ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค…เคชเคจा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै। เค†เคœ เคตเคนी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนै เคœो เคธเคฎाเคœ เค•ी เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคเคตं เคตिเคธंเค—เคคिเคฏों เค•ो เคธเคฎाเคœ เคธाเคชेเค•्เคท เคฒाเค•เคฐ เค‰เคจเค•े เคจिเคตाเคฐเคฃ เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐें เค”เคฐ เคเคธे เคนी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เคฎैं  เคถ्เคฐेเคท्เค  เคฎाเคจเคคा เคนूँ เคœो เคธเคฎाเคœ เคนिเคค เค•े เคฒिเค เคฒिเค–ा เคœाเคคा เคนो เค•्เคฏोंเค•ि เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนी เคธเคญी เค•ा เคนिเคค เค•เคฐเคจा เคนै। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคœो เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ा เคนिเคค เคธुเคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐेเค—ा เคตเคนी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•े เคจिเค•เคŸ เคชเคนुँเคšเค•เคฐ เคœเคจเคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•े เคนृเคฆเคฏ เค•ा เคนाเคฐ เคฌเคจेเค—ा เคœैเคธा เค•ि เคช्เคฐेเคฎเคšंเคฆ เค•े เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคนเคฎें เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै।

เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค†เคชเค•े เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคœเคจเคœीเคตเคจ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนुเคˆ เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ - เคฎेเคฐा เคœเคจ्เคฎ เคชเคนाเฅœी เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคนुเค† เคฎैंเคจे เคœीเคตเคจ เค•ा เคธ्เคตเคฐ्เคฃिเคฎ เคธเคฎเคฏ เคตเคนाँ เคต्เคฏเคคीเคค เค•िเคฏा เค”เคฐ เคฎाเคจเคต เค•ी เคœเคจ्เคฎเคธ्เคฅเคฒी เคธเคฆैเคต เค‰เคธเค•े เคธंเคธ्เค•ाเคฐों เคฎें เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคนै। เค†เคœ เคฎैं เคฆेเคถ เค•ी เคฐाเคœเคงाเคจी เคฎें เคฐเคน เคฐเคนा เคนूँ เค”เคฐ เคฏเคนाँ เค•े เคชเคฐिเคตे เคถ เค•ो เคญी เคฌเคนुเคค เคจिเค•เคŸ เคธे เคฆेเค–ा เคนै เคต เคฎเคนเคธूเคธ เค•िเคฏा เคนै। เคฏเคฆि เคฎेเคฐे เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคœเคจเคœीเคตเคจ เค•ी เคฌाเคค เค•เคนी เคœाเค เคคो เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค”เคฐ  เคถเคนเคฐी เคฆोเคจों เคนी เคชเคฐिเคตेเคถों เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœैเคธे ‘เค…เคฐเคฃ्เคฏ’, ‘เค•เค—ाเคฐ เค•ी เค†เค—’ เค†เคฆि เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธों เคฎें เคชเคฐ्เคตเคคीเคฏ เค…ंเคšเคฒ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ा เคคเคฅा ‘เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฒिเค’ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคชเคฐ्เคตเคคीเคฏ เค…ंเคšเคฒ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ  เคถเคนเคฐी เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคฎेเคฐी เค•เคนाเคจिเคฏों เคฎें เคญी เคฏे เคฆोเคจों เคชเคฐिเคตेเคถ เคฆेเค–े เคœा เคธเค•เคคे เคนैं। เคฎेเคฐा เคธाเคนिเคค्เคฏ เค‡เคจ เคฆोเคจों เคนी เคชเคฐिเคตेเคถों เค•ा เคฎिเคฒा-เคœुเคฒा เคฐूเคช เคนै। เคฎैं เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคธे เคญी เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเค† เค”เคฐ  เคถเคนเคฐ เค†เค•เคฐ เคฏเคนाँ เค•े เคชเคฐिเคตेเคถ เคธे เคญी। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคฎेเคฐे เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เค‡เคจ เคฆोเคจों เคนी เคช्เคฐเค•ाเคฐों เค•े เคœเคจเคœीเคตเคจ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนुเคˆ เคนै।

เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐिเคคा เค•ो เคœीเคตเคจ เค•ा เค†เคงाเคฐ เคฌเคจाเคจे เค•ा เค•ोเคˆ เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเคฏोเคœเคจ เคฅा?
เค‰เคค्เคคเคฐ - เคฆेเค–िเค, เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐ เค–ुเคฒे เค—เค—เคจ เค•ा เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคชเค•्เคทी เคนोเคคा เคนै। เคตเคน เคธเคฎाเคœ เคฎें เคœो เคฌुเคฐाเคˆ เคฆेเค–เคคा เคนै เค‰เคธเค•े เคจिเคตाเคฐเคฃाเคฐ्เคฅ เคคเคค्เค•ाเคฒ เค…เคชเคจी เคฒेเค–เคจी เคšเคฒा เคฆेเคคा เคนै, เค‰เคธเค•ी เค•เคฒเคฎ เคฎें เคœो เคคाเค•เคค เคนोเคคी เคนै เค‰เคธเคธे เคตเคน เคธเคฎाเคœ เค•ी เคนเคฐ เคฌुเคฐाเคˆ เคชเคฐ เคตเคœ्เคฐเคชाเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐिเคคा เคจे เคฎुเคे เค…เคชเคจी เคคเคฐเคซ เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•िเคฏा। เคฎैं เคญी เคธเคฎाเคœ เคฎें เคตिเคธंเค—เคคिเคฏों เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคฅा เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคชเคค्เคฐเค•ाเคฐिเคคा เคธे เค…เคš्เค›ा เคฎाเคง्เคฏเคฎ เค”เคฐ เค•्เคฏा เคนो เคธเค•เคคा เคฅा เค‡เคธी เค•्เคฐเคฎ เคฎें เคฎैंเคจे ‘เค•ाเคฆंเคฌिเคจी’ เคคเคฅा ‘เคจเคตเคญाเคฐเคค เคŸाเค‡เคฎ्เคธ’ เคœैเคธी เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เคฎें เค…เคชเคจे เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा เคจिเคฐ्เคตाเคน เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคธे เค•िเคฏा। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคฎैंเคจे เค‡เคธे เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ा เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคฌเคจाเคฏा เค”เคฐ เคœीเคตिเค•ोเคชाเคฐ्เคœเคจ เค•ा เคธाเคงเคจ เคญी เคฏเคนी เคฌเคจा।

เคช्เคฐเคถ्เคจ: เค†เคช เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เค•िเคจ-เค•िเคจ เคฒेเค–เค•ों เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเค เคนैं เคคเคฅा เค‡เคจเค•ा เคธाเคนिเคค्เคฏ เค†เคชเค•ो เค•्เคฏों เค…เคš्เค›ा เคฒเค—ा?
เค‰เคค्เคคเคฐ - เคฎैंเคจे เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เค…เคจेเค• เคฒेเค–เค•ों เค•े เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ เค‡เคจ เคธเคญी เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เคจे เค•เคนीं เคจ เค•เคนीं เคฎुเคे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค…เคตเคถ्เคฏ เค•िเคฏा เคนै। เค‡เคจเคฎें เคฌांเค—्เคฒा เคฒेเค–เค•  เคถเคฐเคค्เคšंเคฆ्เคฐ, เคช्เคฐेเคฎเคšंเคฆ, เคšेเค–เคต, เคŸाเคฒ्เคธเคŸॉเคฏ, เคธ्เคŸीเคซเคจ เค†เคฆि เคช्เคฐเคฎुเค– เคนैं। เคฎैं เค‡เคจ เคธเคฌเค•ा เค•ृเคคเคœ्เคž เคนूँ เค•ि เค‡เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคคเคจी เค…เคš्เค›ी เค•ृเคคिเคฏाँ เคธเคฎाเคœ เค•ो เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी। เค‡เคจเค•े เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคเค• เคตिเคถेเคท เค…เคจुเคญूเคคि เคนुเคˆ เค•ि เคฎुเคे เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธे เค…เคš्เค›ा เค•ोเคˆ เคธाเคฅी เคจเคนीं เคฎिเคฒा। เค‡เคจ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•ा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคœเคจเคœीเคตเคจ เค•ा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคนै। เคœเคจเคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค‡เคจเค•े เคจाเคฏเค• เคนैं। เคœเคฌ เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•िเคธी เค•ृเคคि เค•ा เคจाเคฏเค• เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै เคคो เคตเคน เค•ृเคคि เคตिเคถेเคท เคนो เคœाเคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคตเคน เคœเคจเคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคคเค• เค…เคชเคจी เคชเคนुँเคš เคฌเคจा เคฒेเคคी เคนै। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคœเคจเคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคชเคฐ เคฒिเค–ा เค—เคฏा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคนी เคฎुเคे เค…เคงिเค• เคช्เคฐिเคฏ เคฒเค—เคคा เคนै เค”เคฐ เคฎैंเคจे เคญी เค…เคชเคจे เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เค…เคงिเค•ांเคถเคคः เค‡เคธी เคชเคฐंเคชเคฐा เค•ा เคจिเคฐ्เคตाเคน เค•िเคฏा เคนै।

เคช्เคฐเคถ्เคจ:  เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เค†เคช เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เค•िเคธ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฆेเค–เคคे เคนो เคคเคฅा เคญเคตिเคท्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคชเค•ा เค•्เคฏा เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคนै?
เค‰เคค्เคคเคฐ -  เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เคœเคฌ เคฎैं เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เคฆेเค–เคคा เคนँ เคคो เค‰เคธเคฎें เค•เคนीं-เค•เคนीं เคฎुเคे เค‰เคชเคฏोเค—िเคคाเคตाเคฆ เค•ी เคเคฒเค• เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคนै। เคฏเคน เคฎैं เคธเคฎเคธ्เคค เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคฒिเค เคจเคนीं เค•เคน เคฐเคนा เคฌเคฒ्เค•ि เค•ुเค› เคธाเคนिเคค्เคฏ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคฒिเค–ा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคœिเคธเคธे เคธเคฎाเคœ เค•ो เค•ोเคˆ เคฒाเคญ เคจเคนीं เคนोเคจे เคตाเคฒा เคนै। เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคเค• เค‡เคš्เค›ा เค†เคœ เคญी เคฎुเคे เค•เคšोเคŸเคคी เคนै เค•ि เคฎैंเคจे เค…เคฌ เคคเค• เคœो เค•ुเค› เคฒिเค–ा เคนै เคฎैं เค‰เคธเคธे เค”เคฐ เคญी เค…เคš्เค›ा เคฒिเค– เคธเค•เคคा เคฅा เค”เคฐ เค‰เคธे เคฒिเค–เคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคญी เค•िเคฏा เคฅा เคชเคฐเคจ्เคคु เคตเคน เค†เคœ เคคเค• เคจเคนीं เคฒिเค– เคธเค•ा เคœो เคฎैं เคฒिเค–เคจा เคšाเคนเคคा เคฅा, เค•ोเคˆ เคเค• เคเคธी เคฐเคšเคจा เคœो เคธเคฎाเคœ เค•े เคฒिเค เคเค• เค†เคฆเคฐ्เคถ เค”เคฐ เคเค• เคฎिเคธाเคฒ เค•ाเคฏเคฎ เค•เคฐ เคธเค•े। เคฎैं เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏाเคธเคฐเคค เคนूँ। เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เค…เคชเคจा เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคฌเคคाเคคे เคนुเค เคœोเคถी เคœी เค†เค—े เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เคธเคฎाเคœเคนिเคค เค•े เคฒिเค เคœो เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธृเคœिเคค เค•िเคฏा เคœाเคเค—ा เคตเคนी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนोเค—ा เค”เคฐ เคฎैं เคเคธे เคนी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เคชเค•्เคทเคงเคฐ เคนूँ।

      เค•ुเค› เคฎुเคธ्เค•เคฐाเคคे เคนुเค เคœोเคถी เคœी เค•เคนเคคे เคนैं เค•ि เค†เคœ เคญी เค†เคช เคฒोเค—ों เค•ी เคฎुเคเคชเคฐ เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เคœो  เคถ्เคฐเคฆ्เคงा เคนै เคตเคน เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคœ 79 เคตเคฐ्เคท เค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เคนोเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคญी เคœเคฌ เค†เคช เคฎुเคเคธे เคฏเคน เค•เคนเคคे เคนो เค•ि เค…เคฌ เค†เคช เค•्เคฏा เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เคคो เคฎेเคฐी เค‡เคš्เค›ा เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เค…เคš्เค›ा เคฒिเค–เคจे เค•ी เคนोเคคी เคนै เคชเคฐเคจ्เคคु เคฏเคน เค‡เคš्เค›ा เค•ेเคตเคฒ เค‡เคš्เค›ा เคคเค• เคนी เคธीเคฎिเคค เคฐเคน เคœाเคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคคเคจी เค‰เคฎ्เคฐ เคนोเคจे เค•े เคชเคถ्เคšाเคค् เคคเคฅा เค…เคธ्เคตเคธ्เคฅเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค…เคฌ เคฒिเค–เคจा เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคนो เคชाเคคा เคนै।

(เคœोเคถी เคœी เค•े เค˜เคฐ เคฎें เคชเค•्เคทिเคฏों เค•े เค˜ोंเคธเคฒों เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคเค• เคช्เคฐเคถ्เคจ เคธเคนเคœ เคนी เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนुเค†)
เคช्เคฐเคถ्เคจ: เคฏे เค˜ोंเคธเคฒे เคชเค•्เคทिเคฏों เคจे เคธ्เคตเคฏं เคฌเคจाเคฏे เคนैं เคฏा เค†เคชเคจे?         
เค‰เคค्เคคเคฐ- เคนเคฎाเคฐे เค˜เคฐ เคฎें เคชเค•्เคทी เค†เคคे-เคœाเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคชเคนเคฒे เคฏे เคชเค•्เคทी เคœเคฌ เค†เคคे เคฅे เคคो เค˜เคฐ เคฎें เคฌिเคœเคฒी เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒे เคชंเค–े เคธे เค‡เคจเค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนो เคœाเคคी เคฅी เคชเคฐเคจ्เคคु เค…เคฌ เคฎैंเคจे เค‡เคจเค•े เคฒिเค เค…เคฒเค— เคธे เค˜ोंเคธเคฒा เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคนै। เคœिเคธเคฎें เคฏे เค†เคฐाเคฎ เคธे เคฐเคน เคธเค•ें। เคœोเคถी เคœी เค•ा เคชเค•्เคทिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เคธंเคตेเคฆเคจाเคค्เคฎเค• เคœเคฌाเคต เค•ो เคธुเคจเค•เคฐ เคฎैं เค—เคฆ्เค—เคฆ เคนो เค—เคฏा।

        เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‡เคจเค•े เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธंเคตेเคฆเคจाเคฏुเค•्เคค เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคจे เคฎुเคे เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•िเคฏा। เคœोเคถी เคœी เค•े เคธाเคฅ เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•ा เคฆौเคฐ เคธเคฎाเคช्เคค เคนुเค† เคคเคฅा เคฎैंเคจे เค‡เคจเคธे เค˜เคฐ เคœाเคจे เค•ी เค†เคœ्เคžा เคฎाँเค—ी เคคो เคตे เค…เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคฎुเคे เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เค•े เค—ेเคŸ เคคเค• เค›ोเฅœเคจे เค•े เคฒिเค เค†เค।

23 เคจเคตंเคฌเคฐ, 2018 เค•ो เคœเคฌ เคฎैंเคจे เคฏเคน เคธुเคจा เค•ि เคœोเคถी เคœी เคฆिเคต्เคฏเคฒोเค• เค—เคฎเคจ เค•เคฐ เค—เคฏे เคคเคฌ เคฎेเคฐा เคนृเคฆเคฏ เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฆुเค–ी เคนुเค†। เคœोเคถी เคœी เค•ा เคตเคน เคšेเคนเคฐा เคœो เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•े เคธเคฎเคฏ เคฎुเคे เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•เคฐ เคฐเคนा เคฅा เคตเคน เค†เคœ เค‡เคธ เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคจเคนीं เคฐเคนा! เคฎैं เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคจเคนीं เค•เคฐ เคชा เคฐเคนा เคฅा เคชเคฐเคจ्เคคु เคฏเคนी เคธเคค्เคฏ เคฅा เค”เคฐ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคฏเคนी เค‡เคš्เค›ा เคฅी। เคฎैंเคจे เค…เคชเคจी เคจเคฎ เค†ँเค–ों เคธे เค‡เคธ เคฎเคนाเคจ เค†เคค्เคฎा เค•ो  เคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคœंเคฒि เคฆी। เคฎैं เค†เคœ เคญी เคœोเคถी เคœी เค•े เคฎเคนाเคจเคคเคฎ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เค‡เคจเค•े เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธंเคตेเคฆเคจाเคฏुเค•्เคค เค†เคฆเคฐ्เคถ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคคि เคจเคคเคฎเคธ्เคคเค• เคนूँ।

เคกॉ. เค…เคถोเค• เค•ुเคฎाเคฐ เค—ुเคช्เคคा                              เคฐเคตि  เคถเคฐ्เคฎा
เคถोเคง-เคจिเคฐ्เคฆेเคถเค•, เคเคธोเคธिเคเคŸ เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ                 เคฒेเค–เค•, เคถोเคงाเคฐ्เคฅी
เคšเคฒเคญाเคท: +91 861 946 1921                        เคšเคฒเคญाเคท: +91 894 709 2951
เคนिเคจ्เคฆी เคตिเคญाเค—, เคเคฎ. เคเคธ. เคœे เคฐाเคœเค•ीเคฏ, เคธ्เคจाเคคเค•ोเคค्เคคเคฐ เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคญเคฐเคคเคชुเคฐ (เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ)

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।