เคŠँเคŸ เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เค…เคจोเค–ी เค•เคฐเคตเคŸ

เคšंเคฆ्เคฐ เคฎोเคนเคจ เคญเคฃ्เคกाเคฐी
เคšंเคฆ्เคฐ เคฎोเคนเคจ เคญเคฃ्เคกाเคฐी

เคกुเคฌोเคฏा เคฎुเคเค•ो เคนोเคจे เคจे เคจ เคนोเคคा เคฎैं เคคो เค•्เคฏा เคนोเคคा?
-        เคฎिเคฐ्เคœा เค—ाเคฒिเคฌ
เคฌाเคค เคจिเค•เคฒेเค—ी เคคो...
เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคฎेเคฐे เคฆिเคฎाเค— เคฎें เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•े เคธเคตाเคฒ เค‰เค ा เค•เคฐเคคे เคฅे เคตैเคธे เคนी เคœैเคธे เคธเคญी เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎเคจ เคฎें เค‰เค ा เค•เคฐเคคे เคนैं। เค•ुเค› เคธเคตाเคฒों เค•ो เคฌเฅœों เคธे เคชूเค›เคจे เค•ी เคฌाเคค เคฎเคจ เคฎें เค‰เค เคคी เคฅी เคœिเคจเคฎें เคธे เค•ुเค› เค•े เคธंเคคोเคทเคœเคจเค• เค‰เคค्เคคเคฐ เคญी เคฎिเคฒ เคœाเคฏा เค•เคฐเคคे, เคชเคฐ เค•ुเค› เคเคธे เคฅे เคœिเคจ्เคนें เคฆोเคธ्เคคों เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคฏा เค–ुเคฆ เคนी เคจिเคชเคŸเคจा เคนोเคคा เคฅा। เค•ुเค› เค‡เคคเคจे เคฌेเคนूเคฆा เค•िเคธ्เคฎ เค•े เคนोเคคे เคฅे เค•ि เค‰เคจ्เคนें  เคจिเค•ाเคฒ เคฌाเคนเคฐ เค•เคฐเคจा เคชเฅœเคคा เคฅा। เคตैเคธे เค…เค•्เคธเคฐ เค•เคˆ เคฎเคœेเคฆाเคฐ เคธเคตाเคฒ เคญी เคนोเคคे เคฅे เคœिเคจเคฎें เคเค• เคธเคตाเคฒ เคฅा เคเค• เคฎुเคนाเคตเคฐे เค•े เคฌाเคฐे เคฎें; เคฌाเคคเคšीเคค เคฎें เคฒोเค—ों เค•ो เค…เค•्เคธเคฐ เค•เคนเคคे เคธुเคจเคคे เคฅे ‘เคฆेเค–เคคे เคนैं เคŠँเคŸ เค•िเคธ เค•เคฐเคตเคŸ เคฌैเค เคคा เคนै ‘ เคœिเคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฏเคนी เคนै เค•ि ‘เคฆेเค–เคคे เคนैं เคนाเคฒाเคค เค•ैเคธे เคฌเคจเคคे เคนैं’। เคฌाเคค เคธเคฎเค เคฎें เค†เคฏी เค•ि เคฎाเคฎเคฒा เค…เคจिเคถ्เคšिเคค เคนाเคฒाเคค เคฌเคฏां เค•เคฐเคคा เคนै เคตैเคธे เคนी เคœैเคธे เค…เค—เคฐ เคธिเค•्เค•ा เค‰เค›ाเคฒा เคœाเคฏ เคคो เค•्เคฏा เคฎिเคฒेเค—ा เคšिเคค เคฏा เคชเคŸ, เคนैเคก เคฏा เคŸेเคฒ? เคคो เคซिเคฐ เคŠँเคŸ เค•िเคธ เค•เคฐเคตเคŸ เคฌैเค ेเค—ा, เคฆाเคนिเคจी เคฏा เคฌाเคฏीं? เค…เคฌ เค†เคคे เคนैं เคฆूเคธเคฐे เคฌिंเคฆु เคชเคฐ เค•ि เคŠँเคŸ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เค•ो เคนी เค•्เคฏों เค‡เคคเคจा เคฎเคนเคค्เคต เค•ा เคธเคฎเคा เค—เคฏा? เคตैเคธे เคฎुเคे เคคो เคŠँเคŸ เค•िเคธी เค•เคฐเคตเคŸ เคชเคฐ เคฌैเค ा เคจเคนीं เคฆिเค–ा เคนเคฎेเคถा เคฏเคนी เคฒเค—ा เคœैเคธे เคฌैเค ा เคนो เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เคธीเคงा, เคฆोเคจों เค•เคฐเคตเคŸों เค•े เคฌीเคš। เคตैเคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै เคœिเคธเคจे เคฎुเคนाเคตเคฐा เคˆเคœाเคฆ เค•िเคฏा เคนो เค‰เคธเค•े เคชाเคธ เคŠँเคŸ เคนो เคœिเคธเค•े เคฌैเค เคจे เคชเคฐ เค‰เคธเค•ा เคธाเคฎाเคจ เค—िเคฐ เคœाเคคा เคนो। เค…เค—เคฐ เค‰เคธे เคชเคนเคฒे เคธे เคชเคคा เคนो เค•ि เค‰เคธ เคฆिเคจ เคŠँเคŸ เคฌाเคฏीं เค•เคฐเคตเคŸ เคฌैเค ेเค—ा เคคो เคตเคน เค•ीเคฎเคคी เคธाเคฎाเคจ เคฆाเคฏीं เค“เคฐ เคฐเค– เคฒेเค—ा เค”เคฐ เค‡เคธเคฎें เค‰เคธเค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เค•เคฎ เคนोเค—ा। เคชเคฐ เคฏเคน เคคो เคตเคน เคœाเคจ เคจเคนीं เคธเค•เคคा เค”เคฐ เคธเคš เค•เคนूँ เคŠँเคŸ เค•ो เคถाเคฏเคฆ เค–ुเคฆ เคญी เคจ เคชเคคा เคจเคนीं เคนोเคคा เคนोเค—ा เคตเคน เค•ैเคธे เคฌैเค ेเค—ा? เคฎेเคฐे เคเค• เคœ्เคžाเคจी เคฆोเคธ्เคค เคจे เค•เคนा เค•ि เคŠँเคŸ เคฌเฅœा เค…เคกिเคฏเคฒ เค•िเคธ्เคฎ เค•ा เคœंเคคु เคนै เค‰เคธे เคฆाเคนिเคจी เค“เคฐ เคฌैเค เคจे เค•ो เค•เคนो เคคो เคตो เคฌाเคฏीं เค“เคฐ เคฌैเค  เคœाเคฏเค—ा। เคตैเคธे เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฎैं เคœाเคจ เค—เคฏा เค•ि เค•ुเค› เคธเคตाเคฒ เคนोเคคे เคนैं เคœिเคจเค•े เคœเคตाเคฌ เคจเคนीं เคนोเคคे เค”เคฐ เคฏे เคธเคตाเคฒ เคญी เคตैเคธा เคนी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฎुเคนाเคตเคฐा เค…เคชเคจी เคœเค—เคน เคธเคนी เคนै เค•ि เค•เคˆ เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคชเคนเคฒे เคธे เคฌเคคा เคธเค•เคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै เค•ि เคนाเคฒाเคค เค†เค—े เคšเคฒเค•เคฐ เค•्เคฏा เคนोंเค—े। เค•्เคฐिเค•ेเคŸ เค•े เค–ेเคฒ เคฎें เคฏเคน เคฌाเคค เค†เคธाเคจी เคธे เคธเคฎเค เค† เคœाเคคी เคนै เคœเคฌ เค†เคช  เคธोเคš เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं เค•ि เค†เคœ เค…เคฎुเค• เคฌเคฒ्เคฒेเคฌाเคœ เคชเคนเคฒी เค—ेंเคฆ เคชเคฐ เค†เค‰เคŸ เคนोเค—ा เคฏा เคถเคคเค•ीเคฏ เคชाเคฐी เค–ेเคฒेเค—ा?  
เคฌाเคค เคธे เคฌाเคค เคšเคฒ เคจिเค•เคฒเคคी เคนै เคธเคตाเคฒों เคธे เคจเคฏे เคธเคตाเคฒ เคจिเค•เคฒ เค†เคคे เคนैं। เคเคธा เค•्เคฏों เคนै เค•ि เค•เคฐเคตเคŸ เคฆो เคนी เคนो เคธเค•เคคी เคนै เคœ्เคฏाเคฆा เคจเคนीं? เค•िเคธी เคฌเฅœे เคธे เคชूเค›เคจे เคฎें เคคो เฅœांเคŸ เคชเฅœเคคी เค‡เคธเคฒिเคฏे เค…เคชเคจे เคœ्เคžाเคจी เคฆोเคธ्เคค เค•ा เคฐुเค– เค•िเคฏा। เค‰เคธเค•ो เคญी เคฏे เคฎाเคฒूเคฎ เคจ เคฅा เคชเคฐ เคตो เคฌเคกा เคœुเค—ाเคกू เค•िเคธ्เคฎ เค•ा เคฌंเคฆा เคนै เค•เคญी เคนเคคाเคถ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค‰เคธเคจे เคตाเคฆा เค•िเคฏा เค•ि เคตो เคœเคฒ्เคฆी เคชเคคा เคฒเค—ाเค•เคฐ เคฌเคคाเคฏेเค—ा। เคเค• เคฆिเคจ เคตो เคธเคตेเคฐे เคนी เค† เคชเคนुँเคšा เค”เคฐ เคฌोเคฒा เค•ि เค‰เคธ เคธเคตाเคฒ เค•ा เคœเคตाเคฌ เคฎिเคฒ เค—เคฏा เคนै เคฏाเคจि เค•ि เค•्เคฏा เค•เคฐเคตเคŸ เคฆो เคนी เคนो เคธเค•เคคी เคนैं เคœ्เคฏाเคฆा เคจเคนीं? เคฌเคธ เค…เคฌ เคคो เคตो เคถिเค•्เคทเค• เคฅा เค”เคฐ เคฎैं เคถिเค•्เคทाเคฐ्เคฅी, เคฌोเคฒा ‘เคคुเคฎ เคฒूเคกो เค–ेเคฒเคคे เคนो?’
เคฎैंเคจे เคนाँ เคฎें เคœเคตाเคฌ เคฆिเคฏा เคคो เคฌोเคฒा ‘เคฌเคธ เคนो เค—เคฏा เคธเคตाเคฒ เค•ा เคœเคตाเคฌ’. เคฎैंเคจे เค•เคนा, ‘เคฎेเคฐे เคญाเคˆ เคชเคนेเคฒी เคจा เคฌुเคाเค“ เคธाเคซ-เคธाเคซ เคธเคฎเคाเค“’। เคœ्เคžाเคจी เคฆोเคธ्เคค เคจे เคœो เคธเคฎเคाเคฏा เคตเคน เค•ुเค› เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै: เคฒूเคกो เค–ेเคฒเคจे เคฎें เคœो เคชाเคธा เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคคा เคนै เคตเคน เค˜เคจाเค•ाเคฐ (เค•्เคฏूเคฌिเค•เคฒ) เคนोเคคा เคนै เคœिเคธเคฎें เค›เคน เคชृเคท्เค  เคนोเคคे เคนैं เคœเคฌ เคชाเคธा เคซेंเค•ा เคœाเคคा เคนै เคคเคฌ เค•ोเคˆ เคญी เคธเคคเคน เคŠเคชเคฐ เค† เคธเค•เคคी เคนै เค”เคฐ เคนเคฐेเค• เคธเคคเคน เค•े เคŠเคชเคฐ เค†เคจे เค•ी เคธंเคญाเคตเคจा เคธเคฎाเคจ เคนै เคœो 1/6 เค•े เคคुเคฒ्เคฏ เคนै। เคชाเคธा เค‡เคธ เคฎाเคฎเคฒे เคฎें เค›เคน เค•เคฐเคตเคŸों เคตाเคฒा เคŠँเคŸ เคนै เค”เคฐ เคชाเคธा เคซेंเค•เคจे เค•े เคชเคนเคฒे เคฏเคน เคฌเคคाเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै เค•ि เคตเคน เค•िเคธ เคธเคคเคน เคชเคฐ เคชเฅœेเค—ा- เค‡เค•्เค•ा, เคฆुเค—्เค—ी, เคคिเค—्เค—ी, เคšौเค•ा, เคชंเคœा เคฏा เค›เค•्เค•ा।  เคนเคฐ เคธเคคเคน เคเค• เค•เคฐเคตเคŸ เคนी เคคो เคนै। เคฌाเคค เคชเคนเคฒे เค…เคœीเคฌ เคธी เคฒเค—ी เคชเคฐ เคœเคฌ เคธोเคšा เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคคो เคฆेเค–ा เค•ि เคฌाเคค เคฆเคฎเคฆाเคฐ เคนै।
เคฌाเคค เคธे เคฌाเคค เคจिเค•เคฒเคคी เคนै เคคो เคธोเคšเคจे เคฒเค—เคคा เคนूँ เค…เค—เคฐ เค›เคน เค•เคฐเคตเคŸ เคธंเคญเคต เคนैं เคคो เคฌाเคฐเคน, เคฌीเคธ เคฏा เคชเคšाเคธ เคญी เคธंเคญเคต เคนोเคจे เคšाเคนिเคฏे। เค…เคฌเค•ी เคฌाเคฐ เคฎैंเคจे เคœ्เคžाเคจी เคฆोเคธ्เคค เค•ा เคฐुเค– เคจเคนीं เค•िเคฏा เค”เคฐ เคธोเคšा เค•ुเค› เคœुเค—ाเฅœ เคฎैं เคญी เค•เคฐूं। เคคเคญी เคฎुเคे เคฏाเคฆ เค†เคฏा เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เคฎें เค…เคฐ्เคœुเคจ เค•ा เคถ्เคฐीเค•ृเคท्เคฃ เคธे เคธंเคตाเคฆ: ‘เคšंเคšเคฒं เคนि เคฎเคจ: เค•ृเคท्เคฃ เคช्เคฐเคฎाเคฅि เคฌเคฒเคตเคฆ्เคฆเคขเคฎ, เคคเคธ्เคฏां เคจिเค—्เคฐเคนं เคฎเคจ्เคฏो เคตाเคฏुเคฐैเคต เคธुเคฆुเคท्เค•เคฐเคฎ’। เคฏเคน เคฎเคจ เคนी เคนै เคœो เค…เคจเค—िเคจเคค เค•เคฐเคตเคŸों เคตाเคฒा เคŠँเคŸ เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคธ เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคญी เค‰เคคเคจा เคนी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ। เคœเคฌ เคฆो เค•เคฐเคตเคŸों เคตाเคฒे เคŠँเคŸ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เคจเคนीं เคฌเคคा เคธเค•เคคे เคคो เคธौ เคฏा เคนเคœाเคฐ เค•เคฐเคตเคŸों เคตाเคฒे เคฎเคจ เคฐूเคชी เคŠँเคŸ เค•ी เค•्เคฏा เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं?   
เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค”เคฐ เคฎเคจ
เคตिเคถ्เคต เคฎें เคœो เคญी เคฐเคšเคจाเคँ เคนैं เค‰เคจเคฎें เคธเคฌเคธे เคœเคŸिเคฒ เค”เคฐ เคšुเคจौเคคी เคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคจเคต-เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคนै। เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เค…เคญूเคคเคชूเคฐ्เคต เคช्เคฐเค—เคคि เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคต เค‰เคธเค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคตिเคงि เค•ो เคธเคฎเคเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เค”เคฐ เค†เคœ เคตिเคœ्เคžाเคจเคตिเคฆों เค•े เคฒिเคฏे เคธเคฌเคธे เคฆुเคฐूเคน เค”เคฐ เคšुเคจौเคคीเคชूเคฐ्เคฃ [1] เคช्เคฐเคถ्เคจ เคฏเคนी เคนै। เคเคธा เคจเคนीं เค•ि เค†เคงुเคจिเค• เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•ा เคฒाเคญ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•ो เคธเคฎเคเคจे เคฎें เคจ เคนो เคชाเคฏा เคนो เคชเคฐ เคตเคน เคœिเคธे เคนเคฎ เคฎเคจ เค•เคนเคคे เคนैं เค‰เคธเค•ी เค—เคนเคจ เคœाเคจเค•ाเคฐी เค…เคญी เคฆूเคฐ เคนी เคฒเค—เคคी เคนै।
เคฎुเคे เคจเคนीं เคฎाเคฒूเคฎ เคฅा เคŠँเคŸ เค•ी เคœिเคจ เค•เคฐเคตเคŸों เคจे เคฎुเคे เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เค‡เคคเคจा เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•िเคฏा เคฌाเคฆ เค•े เคตเคฐ्เคทों เคฎें เคตเคนी เคฎเคจ เคฐूเคชी เคŠँเคŸ เคฎेเคฐे เคฒेเค– เคฎें เคšเคฐ्เคšा เค•ा เคตिเคถेเคท เคตिเคทเคฏ เคฌเคจेเค—ा। เคœो เค•ुเค› เคญी เคนเคฎ เคœाเคจเคคे เคธเคฎเคเคคे เคนैं เคฏा เคฆेเค–เคคे เคธुเคจเคคे เคนैं เค‰เคธเค•े เค†เคงाเคฐ เคฎें เคฏเคนी เคธैเค•เฅœों-เคนเคœाเคฐों เค•เคฐเคตเคŸों เคตाเคฒा เคŠँเคŸ เคนै। เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค•-เค—เคฃिเคคเคœ्เคž เคฐेเคจे เคฆेเค•ाเคฐ्เคค เค•ा เคเค• เค•เคฅเคจ เคฌเคนुเคšเคฐ्เคšिเคค เคนै ‘เคเคฐเค—ो เค•ोเค—िเคคो เคเคฐเค—ो เคธเคฎ’, เคฏाเคจि เคฎैं เคธोเคšเคคा เคนूँ เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฎैं เคนूँ। เคฌเฅœा เคฎเคœेเคฆाเคฐ เคตाเค•्เคฏ เคนै เค…เคฐे เคญाเคˆ เค•เคนเคจा เคšाเคนिเคฏे เคฅा ‘เคฎैं เคนूँ เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฎैं เคธोเคš เคชाเคคा เคนूँ เค…เค—เคฐ เคฎैं เคนोเคคा เคนी เคจเคนीं เคคो เคธोเคš เค•ैเคธे เคชाเคคा’? เคฒेเค•िเคจ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคฒोเค—ों เค•ो เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ी เคฌाเคคों เคฎें เคฎเคœा เค†เคคा เคนै। เคชเคฐ เคฎैंเคจे เคญी เคœเคฌ เคธोเคšा เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคคो เคฒเค—ा เคฆेเค•ाเคฐ्เคค เค•ी เคฌाเคค เคฎें เคฆเคฎ เคคो เคนै เคœเคฌเค•ि เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคค เคญी เค ीเค• เคนी เคฒเค—เคคी เคนै। เคธोเคšिเคฏे เค•्เคฏा เคเค• เคšींเคŸी เคœाเคจเคคी เคนै เค•ि เคตเคน เคนै? เค…เคฌ เคตเคน เคคो เคฌเคคाเคฏेเค—ी เคจเคนीं เคชเคฐ เคฒเค—เคคा เคนै เคตเคน เคจเคนीं เคœाเคจเคคी เค•ि เคตเคน เค…เคธ्เคคिเคค्เคตเคตाเคจ เคนै। เคเค• เค”เคฐ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฒेเคคे เคนैं เค•्เคฏा เคเค• เคชเคฐ्เคตเคค เคœाเคจเคคा เคนै เค•ि เคตเคน เคนै? เคถाเคฏเคฆ เคจเคนीं เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเค•ा เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคจ เคนोเคจे เคธे เคตเคน เคธोเคš เคจเคนीं เคธเค•ेเค—ा। เคนเคฎें เคเคธा เคฒเค—เคคा เคนै, เคตैเคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคตเคน เคธोเคšเคคा เคนो, เคชเคฐ เคœเคนाँ เคคเค• เคนเคฎाเคฐी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคนै เค‰เคธे เคจเคนीं เคฎाเคฒूเคฎ เค•ि เคตเคน เคนै เคœเคฌเค•ि เคนเคฎें เคฎाเคฒूเคฎ เคนै เค•ि เคตเคน เคนै। เคฆेเค•ाเคฐ्เคค เค•ी เคฌाเคค เคฎें เคฆเคฎ เคคो เคนै เค”เคฐ เคœिเคคเคจा เคธोเคšो เคฆเคฎ เคฌเฅเคคा เคœाเคคा เคนै। เคฆूเคธเคฐे เคชเค•्เคท เค•ी เคฌाเคค เค•ो เค•เคนเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค—ाเคฒिเคฌ เค•ा เค…ंเคฆाเคœे เคฌเคฏाँ: เคกुเคฌोเคฏा เคฎुเคเค•ो เคนोเคจे เคจे; เค…เคฆเคฐ เคฆेเค•ाเคฐ्เคค เคถाเคฏเคฐ เคนोเคคे เคคो เคถाเคฏเคฆ เค•เคน เคฌैเค เคคे- เคกुเคฌोเคฏा เคฎुเคเค•ो เคธोเคšเคจे เคจे.
เค•เคฐเคตเคŸों เค•ी เค•िเคธ्เคฎें
เคฎเคจ เคœเคฌ เค•เคฐเคตเคŸ เคฒेเคคा เคนै เคคเคฌ เคจ เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจเค•ी เคธंเค–्เคฏा เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนै เค…เคชिเคคु เค‰เคจเค•ी เค•िเคธ्เคฎें เคญी เค•เคˆ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคคी เคนैं। เคŠँเคŸ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸों เคฎें เคธिเคฐ्เคซ เคฌाเคฏें เค”เคฐ เคฆाเคฏें เค•ा เคซเคฐ्เค• เคนै เคœเคฌเค•ि เคฎเคจ เคฐूเคชी เคŠँเคŸ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸें เค…เคฒเค— เคคเคฐเคน เค•ी เคนोเคคी เคนैं। เค…เคชเคจी เคธเคฌเคธे เคชुเคฐाเคจी เค”เคฐ เคœाเคจी-เคชเคนเคšाเคจी เค•เคฐเคตเคŸ เคฎें เคตเคน เคฆिเคฒ เคคเค• เคœा เคชเคนुँเคšเคคा เคนै เคœो เค•เคตिเคฏों เคต เคถाเคฏเคฐों เค•े เคฒिเคฏे เคเค• เคตเคฐเคฆाเคจ เคธा เคนै। เคฆिเคฒ เคฆेเคจा เค”เคฐ เคฒेเคจा –เค‡เคธเค•े เคฌिเคจा เคธाเคนिเคค्เคฏ เค…เคงूเคฐा เคนी เคฐเคน เคœाเคคा เค…เค—เคฐ เคฎเคจ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เคฆिเคฒ เคคเค• เคจ เคชเคนुँเคš เคชाเคˆ เคคो เคธเคฌ เคฌेเค•ाเคฐ เคœเคฌเค•ि เคฌेเคšाเคฐा เคฆिเคฒ เคธिเคฐ्เคซ เคงเฅœเค•เคจा เคœाเคจเคคा เคนै เคธाเคฐा เคœเคฒเคœเคฒा เคคो เคฎเคจ เคฎें เคนी เค‰เค เคคा เคนै। เคเคธी เคนเคฐ เคฒेเคจ-เคฆेเคจ เคฎें เคธเคš เค•เคนें เคคो เคฎเคจ เคนी เคฒिเคฏा-เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै เคชเคฐ เคธाเคฐी เคตाเคนเคตाเคนी เคฆिเคฒ เค•ो เคฎिเคฒ เคœाเคคी เคนै।  เค…เคฌ เคฌเคคाเค‡เคฏे เค•ि เคฎเคจ-เคŠँเคŸ เคฆिเคฒ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เคจ เคฌैเค เคคा เคคो เค•เคตिเคฏों เค•ा เค•्เคฏा เคนोเคคा? เคธाเคฅ เคนी เคถ्เคฐोเคคाเค“ं เคฏा เคชाเค เค•ों เค•ा เคญी เค†เคจเคจ्เคฆ เค†เคงा เคฐเคน เคœाเคคा।
เคฌाเคคें เค•เคˆ เคนैं เค”เคฐ เค•เคˆ เคคเคฐเคน เค•ी เคนैं। เคœเคฌ เคธे เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เคฎें เค†เคจे เคฒเค—े เคนैं เคฌเคนुเคค เคธा เค•ाเคฎ เคœो เคฎाเคจเคต เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•िเคฏा เค•เคฐเคคा เคฅा เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เคฆोเคจों เคฎें เคธाเคฎ्เคฏ เคฆेเค–ा เคœाเคจा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคนै เค”เคฐ เคœो เคฌाเคค เคจเคœเคฐ เค†เคคी เคนै เคตเคน เคฏเคน เค•ि เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคเค• เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เค•ी เคคเคฐเคน เคนै เค”เคฐ เคฎเคจ เค‰เคธเค•ा เคธौเคซ्เคŸเคตेเคฏเคฐ। เคฎเคจ เค•เคˆ เคœเคŸिเคฒ เคเคตं เคธเคฐเคฒ เคช्เคฐोเค—्เคฐाเคฎों เค•ा เคตिเคฐाเคŸ เคธเคฎूเคน เคธा เคนै เคœो เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคจाเคฎเค• เคฎเคถीเคจ เคชเคฐ เคšเคฒाเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคฏเคน เคคुเคฒเคจा เคถाเคฏเคฆ เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธเคนी เคจ เคญी เคนो เคชเคฐ เค‡เคธเคฎें เค•ुเค› เคธเคšाเคˆ เคœเคฐूเคฐ เคนै เค”เคฐ เคเคธा เคธเคฐเคฒीเค•เคฐเคฃ เค•เคˆ เคฌाเคฐ เค—เคนเคจ เคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•े เคธเคฎเคเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆเค—ाเคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธ เคธाเคฎ्เคฏ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคฆोเคจों เคฎें เค•ुเค› เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค…ंเคคเคฐ เคญी เคนैं। เคฏเคน เคธเคนी เคนै เค•ि เค•เคฎ्เคช्เคฏूเคŸเคฐ เคฎाเคจเคต เคฎเคจ เคธे เค•เคˆ เค—ुเคจा เค…เคงिเค• เคคेเคœी เคธे เค—เคฃเคจा เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เคœिเคธเค•े เคฒिเคฏे เค‰เคธเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคญी เคœाเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคตเคน เคถเคคเคฐंเคœ เคญी เค–ेเคฒ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เคฎाเคจเคต เค•ो เคนเคฐा เคฆेเคคा เคนै เคชเคฐ เค•ुเค› เค–ाเคธ เคคเคฐเคน เค•ी เคฌाเคคें เคนैं เคœो เคฎाเคจเคต เคฎเคจ เค•ी เค…เคชเคจी เคตिเคถेเคทเคคा เคนै। เคฎाเคจเคต เคฎเคจ เคนเคฎेเคถा เคฎเคถीเคจी เคคเคฐीเค•े เคธे เค—เคฃเคจ‍ा เคจเคนीं เค•เคฐเคคा เค…เคชिเคคु เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคตเคน เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เค‰เคธเค•ी เคธเคฎเค—्เคฐเคคा เคฎें เคฒेเค•เคฐ เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เคฒे เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธे เคนเคฎ เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค†เคงाเคฐिเคค เค•ाเคฐ्เคฏเคตिเคงि เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เคœिเคธเค•ा เคœिเค•्เคฐ เคชเคนเคฒे เค•े เคฒेเค– [1] เคฎें เค•िเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै เคซिเคฐ เคญी เคธंเค•्เคทेเคช เคฎें เค‰เคธเค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคฏเคนाँ เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนोเค—ा। เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคเคธा เคนोเคคा เคนै เค•ि เคนเคฎ เค•िเคธी เคšेเคนเคฐे เคชเคฐ เคจเคœเคฐ เคกाเคฒเคคे เคนैं เค”เคฐ เค…เคšाเคจเค• เคนเคฎें เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เค‡เคธे เคฆेเค–ा เคนै เค•เคนीं, เคชเคฐ เค•เคนाँ เคฏाเคฆ เคจเคนीं? เค•ुเค› เคœोเคฐ เคกाเคฒเคคे เคนैं เคฏाเคฆเคฆाเคถ्เคค เคชเคฐ, เค…เคฐे เคนाँ, เค•ुเค› เคธेเค•ेंเคก, เค”เคฐ เค…เคšाเคจเค• เคฏाเคฆ เค† เคœाเคคा เคนै เค•ि เคฏे เคคो เค…เคชเคจे เคนी เค—ाँเคต เค•ा เคนเคฐिเคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคธाเคฅ เค—ुเคฒ्เคฒी-เคกंเคกा เค–ेเคฒा เค•เคฐเคคे เคฅे। เค•िเคธी เค—ीเคค เค•ी เคฒाเค‡เคจ เคนเคฎ เคญूเคฒ เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं เคฒाเค– เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคญी เคฏाเคฆ เคจเคนीं เค†เคคा เคชเคฐ เคคเคญी เค•ोเคˆ เค—ीเคค เค•ा เคชเคนเคฒा เคนी เคถเคฌ्เคฆ เคฌोเคฒ เคฆेเคคा เคนै เคฌเคธ เคคเคฌ เคธाเคฐा เค—ीเคค เคฏाเคฆ เค† เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธे เคชैเคŸเคฐ्เคจ-เค†เคงाเคฐिเคค เค•ाเคฐ्เคฏเคตिเคงि เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค”เคฐ เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคฌเฅœी เค–ूเคฌเคธूเคฐเคคी เคธे เคเคกเคตเคฐ्เคก เคฆि เคฌोเคจो เคเค• เคธเคฐเคฒ เคช्เคฐเคฏोเค— [2] เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎเคाเคคे เคนैं।
เคœिเคฒेเคŸिเคจ เคช्เคฐเคฏोเค—
 เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐें เคเค• เคธเคฎเคคเคฒ เคฌोเคฐ्เคก เค•ी เคœिเคธ เคชเคฐ เคœिเคฒेเคŸिเคจ เค•ी เคคเคน เคšเฅी เคนुเคˆ เคนै เคœिเคธे เคฅोเฅœा เคคिเคฐเค›ा เคฐเค– เคฆेเคคे เคนैं เคคाเค•ि เคนเคฒ्เค•ा เคขाเคฒ เค‰เคธเคฎें เคฌเคจा เคฐเคนे। เค…เคฌ เคฌोเคฐ्เคก เค•े เคŠเคชเคฐी เคนिเคธ्เคธे เค•े เค•िเคธी เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค—เคฐเคฎ เคธ्เคฏाเคนी เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เค‰เฅœेเคฒเคคे เคนैं  เคธ्เคฏाเคนी เคขाเคฒ เค•ी เคฆिเคถा เคฒेเค•เคฐ เคฌเคนเคจा เค†เคฐเคฎ्เคญ เค•เคฐเคคी เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฌเคนाเคต-เคชเคฅ เคฎें เค•ुเค› เคœिเคฒेเคŸिเคจ เคชिเค˜เคฒ เคœाเคคा เคนै เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคœिเคฒेเคŸिเคจ เค•ी เคธเคคเคน เคชเคฐ เคฌเคนाเคต-เคชเคฅ เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคฏी เคฆेเคคा เคนै। เคฏเคนी เคช्เคฐเคฏोเค— เคฆोเคนเคฐाเคจे เคชเคฐ เคเค• เคฌाเคค เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคฏी เคฆेเคคी เคนै เค•ि เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคฐ เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคธ्เคฏाเคนी เคชूเคฐ्เคต เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคฌเคนाเคต-เคชเคฅ เค•ी เค“เคฐ เคนी เคฌเคนเคคी เคนै เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•ुเค› เค”เคฐ เคœिเคฒेเคŸिเคจ เคชिเค˜เคฒ เค•เคฐ เคฌเคนाเคต-เคชเคฅ เค•ो เค•ुเค› เค”เคฐ เค—เคนเคฐा เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै। เคฏเคน เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคเค• เคฌเคš्เคšे เค•ा เคฎเคจ เค•ुเค› เคœिเคฒेเคŸिเคจ เคธเคคเคน เค•ी เคคเคฐเคน เคนी เคนोเคคा เคนै เคœिเคธเคชเคฐ เคชเคนเคฒी เคธूเคšเคจा เค—เคนเคฐा เค”เคฐ เคธ्เคฅाเคฏी เค…เคธเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै। เคนเคฎाเคฐे เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เค•ुเค› เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคฎเคจ-เคชเคŸเคฒ เคชเคฐ เค…ंเค•िเคค เคนोเคคे เคนैं, เค‡เคจ्เคนीं เคชूเคฐ्เคต เค…ंเค•िเคค เคฒเค—เคญเค— เคธ्เคฅाเคฏी เคต เค…เคฐ्เคฆ्เคง-เคธ्เคฅाเคฏी เคช्เคฐเคญाเคตों เค•ो เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคนเคฎाเคฐी เค•เคˆ เค†เคฆเคคें, เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เค”เคฐ เค…เคตเคงाเคฐเคฃाเคँ เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคชैเคŸเคฐ्เคจ เคนी เคนैं।
เคนเคฎाเคฐा เค•ाเคฎ เค…เค•्เคธเคฐ เค†เคธाเคจ เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं เคฏे เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐी เคถिเค•्เคทा เคฎें เคฌเฅœी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคे เคนैं। เคธाเคฅ เคนी เคฏเคน เคญी เคœाเคจ เคฒेเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคนเคฎ เค‡เคจเค•ी เค—िเคฐเคซ्เคค เคฎें เคญी เค†เคธाเคจी เคธे เค† เคธเค•เคคे เคนैं เคœिเคจเคธे เคฌाเคนเคฐ เค†เคจा เค…เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคชเคฐ เค•เค िเคจ เคœเคฐूเคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคจเค•ा เคช्เคฐเคญाเคต เคตांเค›िเคค เคญी เคนो เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค…เคตांเค›िเคค เคญी। เค•เคŸ्เคŸเคฐเคชंเคฅी เคšाเคนे เคงाเคฐ्เคฎिเค• เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคนो เคฏा เคฐाเคœเคจैเคคिเค• เคฏा เค•िเคธी เคญी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐा เคธे เคœुเฅœे เคนों เคเคธे เคนी เคชैเคŸเคฐ्เคจों เค•ी เค—िเคฐเคซ्เคค เคฎें เคนुเคตा เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‰เคจ्เคนें เคจเคนीं เคฒเค—เคคा เค•ि เค‰เคจเค•ी เคธोเคš เคฎें เค•เคนीं เค•ुเค› เค—เคฒเคค เคนो เคธเค•เคคा เคนै เคฏा เคตे เค•िเคจ्เคนीं เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค•ी เค—िเคฐเคซ्เคค เคฎें เคนैं।
เคฎเคจ เค•ा เคŠँเคŸ เค…เคชเคจी เคธैเค•เฅœों เคธंเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคตเคŸों เค•े เคšเคฒเคคे เคนเคฎाเคฐी เคšเคฐ्เคšा เค•ा เคตिเคทเคฏ เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคชैเคŸเคฐ्เคจ เคเค• เค—เคก्เคขे เค•े เคธเคฎाเคจ เคนै เค”เคฐ เคฎเคจ เคตเคนाँ เคœा เคชเคนुँเคšा เคคो เค•ाเคซी เคœोเคฐ เคฒเค—ाเคจा เคชเฅœ เคธเค•เคคा เคนै เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคฏा เคซिเคฐ เค…ंเคงेเคฐी เค—ुเคซा เค•ी เคคเคฐเคน เคœเคนाँ เคฐाเคธ्เคคा เค–ोเคœเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนो เคœाเคคा เคนै। เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคคो เคฏเคน เคญी เคนोเคคा เคนै เค•ि เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค•ा เค•ैเคฆी เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจा เคนी เคจ เคšाเคนे เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธे เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคธเคค्เคฏ เค•ो เค‰เคธเคจे เค–ोเคœ เคฒिเคฏा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เค…เคชเคจी เคฎंเคœिเคฒ เคฎिเคฒ เค—เคฏी เคนै।
เค‡เคคเคจा เคธเคฌ เคœाเคจ เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคฎुเคे เคซिเคฐ เคฏाเคฆ เค†เคคा เคนै เคฎेเคฐा เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เคชुเคฐाเคจा เคธเคตाเคฒ เค•ि เคŠँเคŸ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เค•ो เคนी เค•्เคฏों เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เค•्เคฏों เคจเคนीं? เคฌाเคค เคธเคฎเคเคจे เค•ी เค•ुเค› เค”เคฐ เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคŠँเคŸ เค…เคชเคจी เค•เคฐเคตเคŸ เค†เคธाเคจी เคธे เคจเคนीं เคฌเคฆเคฒ เคธเค•เคคा เค‰เคธเค•े เคฒिเคฏे เค‰เคธे เค…เคชเคจी เคฒเคฎ्เคฌी เคŸांเค—ों เคชเคฐ เค–เฅœा เคนोเคจा เคชเฅœेเค—ा เคคเคฌ เค•เคนीं เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เค•ा เคฐुเค– เค•เคฐเคจा เคชเฅœेเค—ा। เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ो เค•ुเค› เคฆेเคฐ เคจเคนीं เคฒเค—เคคी เคฒेเค•िเคจ เคธเคฌเคธे เคฎเคœेเคฆाเคฐ เค•ेเคธ เคคो เค…เคชเคจे เคฒोเค—ों เคฏाเคจि เค‡ंเคธाเคจों เค•ा เคนै เคฌเคธ เคฅोเคขा เคฒुเฅเค• เคœाเคจा เคนै เค”เคฐ เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคी เคนै เค•เคฐเคตเคŸ, เคœैเคธे เคฌेเคชैंเคฆी เค•ा เคฒोเคŸा। เคฎเคจ เคšंเคšเคฒ เคนै เคœैเคธे เคฌेเคชैंเคฆी เค•ा เคฒोเคŸा, เคฏाเคจि เคœो เคธ्เคฅिเคฐ เคจเคนीं। เคตैเคธे เคšंเคšเคฒ เคฎเคจ เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค•ी เค—िเคฐเคซ्เคค เคฎें เคจเคนीं เคฒेเค•िเคจ เคฌेเคชैंเคฆी เค•ा เคฒोเคŸा เคนोเคจा เคญी เคตांเค›िเคค เคจเคนीं। เค†เคฆเคฐ्เคถ เคธ्เคฅिเคคि เคคो เคฆोเคจों เค•े เคฎเคง्เคฏ เค•เคนीं เคนोเคจी เคšाเคนिเคฏे।
เคตाเคชเคธ เค†เคคे เคนैं เค…เคชเคจे เคฎूเคฒ เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ – เคฎเคจ เคฐूเคชी เคŠँเคŸ เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคธैเค•เคกों เค•เคฐเคตเคŸें। เค…เค—เคฐ เคนเคฐ เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค•ो เคเค• เค•เคฐเคตเคŸ เคธे เคจिเคฐूเคชिเคค เค•िเคฏा เคœाเคฏ เคคो เคคเคฏ เคนै เค•ि เคชैเคŸเคฐ्เคจ เค•ी เค—िเคฐเคซ्เคค เคธे เคจिเค•เคฒเคจा เค†เคธाเคจ เคจเคนीं। เค†เคฆเคคें เคฏा เคฎाเคจเคธिเค•เคคा เค…เค—เคฐ เคฌเคฆเคฒเคจा เคšाเคนे เคคो เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคจा เคชเฅœेเค—ा เค”เคฐ เคธเคฎเคฏ เคฒเค—ेเค—ा। เคœเคฌ เคฌाเคค เคธे เคฌाเคค เคจिเค•เคฒ เคฐเคนी เคนै เคคเคฌ เค•्เคฏों เคจ เค•ुเค› เค”เคฐ เคคเคฐเคน เค•े เค•ाเคฎ เค•ी เคฌाเคค เคชเคฐ เค† เคœाเคฏें। เคŠँเคŸ เคœिเคธ เคคเคฐเคน เคฌैเค เคคा เคนो เคฌैเค े เคนเคฎ เค‰เคธเค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคฐूเคชเคฐेเค–ा เคธे เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคธीเค– เคธเค•เคคे เคนैं। เคฏौเค—िเค• เค†เคธเคจों เคฎें เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค†เคธเคจ เคนै เค‰เคท्เคŸ्เคฐाเคธเคจ เคœिเคธเคฎें เคชเคนเคฒे เค˜ुเคŸเคจों เค•े เคฌเคฒ เคฌैเค เคคे เคนैं เคซिเคฐ เคถเคฐीเคฐ เค•ो เคชीเค›े เค•ी เค“เคฐ เคฒे เคœाเค•เคฐ เคธीเคจा เค†เค—े เคฌเฅा เคนाเคฅों เค•ो เคญी เคชीเค›े เคชैเคฐों เค•े เคชाเคธ เคŸिเค•ा เคฆेเคคे เคนैं। เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคฏเคน เค†เคธเคจ เค•ुเค› เค•เค िเคจ เคœเคฐूเคฐ เคนै เคชเคฐ เค‡เคธเคฎें เคฎेเคฐुเคฆंเคก เคต เคธीเคจे เคชเคฐ เค…เคš्เค›ा เค…เคธเคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เค†เคฐंเคญिเค• เคฐूเคช เค…เคฐ्เคฆ्เคง เค‰เคท्เคŸ्เคฐाเคธเคจ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै เคœिเคธเคฎें เคนाเคฅों เค•ो เคชीเค›े เค•เคฐ เคชैเคฐों เค•े เคชाเคธ เคคเค• เคจ เคฒाเค•เคฐ เค•เคฎเคฐ เคธे เคจीเคšे เคฒे เคœाเค•เคฐ เคŸिเค•ाเคจा เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคฌเคคाเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เค‡เคจ เคธเคญी เคฏोเค—ाเคธเคจों เค•ो เคชเคนเคฒे เค•िเคธी เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเค• เค•ी เคฆेเค–-เคฐेเค– เคฎें เคนी เค•เคฐเคจा เค‰เคšिเคค เคนै เคเค• เคฌाเคฐ เคธीเค– เคฒेเคจे เคชเคฐ เคซिเคฐ เคธ्เคตเคฏं เคญी เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคฎैंเคจे เค…เคฌ เคœ्เคฏाเคฆा เคธเคตाเคฒ เคชूเค›เคจा เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค…เคจ्เคฏเคฅा เคชूเค›เคคा เค•ि เค‰เคท्เคŸ्เคฐाเคธเคจ เคนी เค•्เคฏों เค˜ोเฅœाเคธเคจ เคคा เคฌเค•เคฐाเคธเคจ เค•्เคฏों เคจเคนीं? เคถाเคฏเคฆ เคŠँเคŸ เค•ी เคถाเคฐीเคฐिเค• เคฐूเคชเคฐेเค–ा เคฎें เค•ुเค› เค–ाเคธ เคนो। เค‰เคธเค•े เคฎเคจ เคฎें เค•्เคฏा เคนै เค‡เคธเค•ो เคœाเคจ เคธเค•เคจे เค•ा เคธเคตाเคฒ เคนी เคจเคนीं।
เคตैเคธे เค•ुเค› เค–ाเคธ เคนै เคœเคฐूเคฐ เคŠँเคŸ เคฎें, เค‰เคธเค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เคฎें เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เค–ाเคจे เคฎें เคญी। เค…เคฌ เคตเคน เคฎुเคนाเคตเคฐा เคญी เคฏाเคฆ เค•เคฐें, เคŠँเคŸ เค•े เคฎुँเคน เคฎें เคœीเคฐा। เคธเคฎเคเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เคตเคนी เคธเคตाเคฒ เคŠँเคŸ เค•ो เคนी เค•्เคฏों เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै เคนाเคฅी เค•ो เคฏा เค˜ोเฅœे เค•ो เค•्เคฏों เคจเคนीं। เคœเคฌ เค–ाเคธ เคฌाเคคों เคชเคฐ เคฌाเคค เคนो เคฐเคนी เคนै เคคเคฌ เคŠँเคšाเคˆ เค•ी เคฌाเคค เคญी เค•เคฐ เคฒें: ‘เคŠँเคŸ เค•ी เคŠँเคšाเคˆ เคŠँเคšाเคˆ เคธे เคจเคนीं เคนोเคคी, เคนोเคคी เคนी เคนै เคนोเคคी เคนी เคนै เคชीเค  เคŠँเคšी เคŠँเคŸ เค•ी’। เคฌเคš्เคšे เค…เค•्เคธเคฐ เค‡เคธे เค—ाเคฏा เค•เคฐเคคे เคฅे เค”เคฐ เคฎैं เค‡เคธเค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคจिเค•ाเคฒเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคा เคฐเคนเคคा เคฅा เค”เคฐ เค†เคœ เคคเค• เค•เคฐ เคฐเคนा เคนूँ
เค†เคงुเคจिเค• เคชเคฐिเคฆ्เคฆเคถ्เคฏ
เคฆेเค•ाเคฐ्เคค เค•े เค•เคฅเคจ - ‘เคฎैं เคธोเคšเคคा เคนूँ เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฎैं เคนूँ’ เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं ‘เคนเคฎ เคธोเคš เคธเค•เคคे เคนैं เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฏे เคฆुเคจिเคฏा เคนै’- เคเค•เคฆเคฎ เคธเคš เคนै। เคธैเค•เฅœों เค‡เคš्เค›ाเค“ं เคตाเคฒे เคฒाเค–ों เค•เคฐोเคกों เคฎเคจ เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคธंเค˜เคฐ्เคทเคฐเคค เคนैं เค•เคญी เค–ुเคฆ เคธे เค•เคญी เค”เคฐों เคธे। เคฏเคน เคŸเค•เคฐाเคนเคŸ เคนी เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เค•ा เคฎूเคฒ เคนै, เคนाเคฒ เค•े เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฆो เคตिเคถ्เคต-เคฏुเคฆ्เคงों เค•ा เคญी เค”เคฐ เค†เคคंเค•ी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เคธเคนिเคค เคธंเคธाเคฐ เค•े เค…เคงिเค•ांเคถ เคธंเค˜เคฐ्เคทो เค•ा। เคธाเคฅ เคนी เค˜เคฐ-เค˜เคฐ เคฎें เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เค•ा เคญी।
เคฏों เคค्เคฐाเคธเคฆी เค•े เคธ्เคตเคฐूเคช เค”เคฐ เคญी เคนैं। เค…เค–เคฌाเคฐ เคฆेเค–เคคे เคฐूเคน เค•ांเคช เคœाเคคी เคนै เคฎाเคธूเคฎों เคชเคฐ เคนो เคฐเคนे เค…เคฎाเคจเคตीเคฏ เคœुเคฒ्เคฎ, เคจिเคœी เคธ्เคตाเคฐ्เคฅों เคธे เคช्เคฐेเคฐिเคค เคฌเคฐ्เคฌเคฐ เค•्เคฐूเคฐ เค•ृเคค्เคฏ, เคฌเคš्เคšों เค•े เคช्เคฐเคคि เคฏौเคจ เคนिंเคธा; เคเคธी เคญी เค•เคฐเคตเคŸें เคนैं เคฎเคจ เค•ी เคœो เคนाเคฒाเคค เค•ो เค‡เคคเคจा เคฌेเค•ाเคฌू เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนै। เคฏเคน เค…เค•्เคธเคฐ เคธुเคจाเคˆं เคฆेเคคा เคนै เค•ि เค…เคตเคธाเคฆ เค•ी เคนाเคฒเคค เคฎें เค•िเคธी เคจे เค†เคค्เคฎเคนเคค्เคฏा เค•เคฐ เคฒी, เค•เคญी-เค•เคญी เคชूเคฐे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค‰เคœเฅœ เคœाเคคे เคนैं เคœเคฌ เค•ोเคˆ เค–ाเคธ เค…เคชเคจा เคนी เค‰เคธ เคฎเคจोเคฆเคถा เคฎें เคชเคนुँเคš เคœाเคคा เคนै। เคœเคฌเคธे เคฎीเคกिเคฏा เค•ी เคชเคนुँเคš เคฌเฅी เคนै เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ी เคงเคŸเคจाเคฏें เคญी เคฌเฅी เคนैं। เคคเคจाเคตเค—्เคฐเคธ्เคค เคฎเคจ:เคธ्เคฅिเคคि เคเคตं เคตिเค•ृเคค เคฎाเคจเคธिเค•เคคा เค•े เคจिเคค เคจเคฏे เคฐूเคช เค‰เคœाเค—เคฐ เคนोเคคे เคนैं। เคฎเคจ เค•ी เค‡เคจ เคฌेเคนूเคฆा เค•เคฐเคตเคŸों เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคชाเคจा เคนी เคนोเค—ा เคชเคฐ เค•ैเคธे?
เคฌเคนुเคฎुเค–ी เค…เคญिเคฏाเคจ
เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เค†เคฐเคฎ्เคญिเค• เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฏเคน เคงाเคฐเคฃा เคฅी เค•ि เคตिเคœ्เคžाเคจ เคญौเคคिเค• เคœเค—เคค เค•ो เคธเคฎเคเคจे เคฎें เค•ाเคฐเค—เคฐ เคนो เคธเค•เคคा เคนै เคชเคฐ เคฎเคจ เค”เคฐ เค‰เคธเคธे เคœुเฅœे เคตिเคทเคฏ เค‰เคธเค•ी เคชเคฐिเคงि เค•े เคฌाเคนเคฐ เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคงाเคฐเคฃा เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคฌเฅเคคी เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เค•े เคธाเคฎเคจे เค…เคงिเค• เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคŸिเค• เคจ เคธเค•ी। เค†เคœ เคฎเคจ เค•ो เคธเคฎเคเคจे เค•ा เคฌเคนुเคฎुเค–ी เค…เคญिเคฏाเคจ เค†เคฐเคฎ्เคญ เคนो เคšुเค•ा เคนै เคœिเคธเคฎें เคจ्เคฏूเคฐोเคฒाเคœी เค•ी เคช्เคฐเคฎुเค– เคญूเคฎिเค•ा เคนै เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เคชเคนเคฒे เคคเค• เคฎเคจोเคฐोเค—ों เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคต เคจिเคฆाเคจ เคธाเคฏเค•िเคเคŸ्เคฐिเคธ्เคŸ เคฏा เคฎเคจोเคšिเค•िเคค्เคธเค• เค•ी เค…เคชเคจी เคธीเคฎिเคค เคœाเคจเค•ाเคฐी เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฅा เคชเคฐ เค†เคงुเคจिเค• เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•े เคฌเคขเคคे เค•เคฆเคฎों เคธे เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคตिเคงि เค•ो เคธเคฎเคเคจा เค•ुเค›-เค•ुเค› เคธंเคญเคต เคนो เคธเค•ा เคนै เคœिเคธเคฎें เคเคฎ เค†เคฐ เค†เคˆ (MRI) เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคช्เคฐเคฎुเค– เคฐเคนी เคนै। เคนเคฎाเคฐी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฌเคขी เคœเคฐूเคฐ เคนै เคชเคฐ เค†เคงुเคจिเค• เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•े เคธाเคฅ เคชुเคฐाเคจी เคชเคฆ्เคงเคคिเคฏों เค•ा เคธाเคฐ เคญी เคฒेเค•เคฐ เคšเคฒเคจा เคนोเค—ा เคธाเคฅ เคนी เคฎเคจ เค•ी เคชเคฐिเคตेเคถीเคฏ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคฎें เคญी เคœเคฐूเคฐी เคธुเคงाเคฐ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा। เค†เคœ เคจ เค•ेเคตเคฒ เคนเคฎाเคฐा เคญौเคคिเค• เคชเคฐिเคตेเคถ เคช्เคฐเคฆूเคทिเคค เคนुเคตा เคนै เค…เคชिเคคु เคฎเคจ เค•ा เคชเคฐिเคตेเคถ เคญी เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเคฆूเคทिเคค เคนो เคšुเค•ा เคนै[3]
เคค्เคฐाเคธเคฆी เค•े เคตिเคตिเคง เคฐूเคช, เคตिเค•ृเคคिเคฏों เค•े เคจเคฏे เค†เคฏाเคฎ เค”เคฐ เคฎเคจोเคฐोเค—ों เคธे เคœुเฅœे เคธเคญी เคฎाเคฎเคฒे เคฎเคจ เคฐूเคชी เคŠँเคŸ เค•ी เคฆเคถाเคं เคนैं เค•เคฐเคตเคŸें เคนैं। เคชเคฐ เคเคธा เคจเคนीं เค•ि เคธเคฌ เค•ुเค› เค…เคตांเค›िเคค เคนै เคค्เคฏाเคœ्เคฏ เคนै। เค‡เคธเคฎें เค”เคฐ เคญी เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคนै เคœो เคธंเคญाเคตिเคค เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•े เค†เคฏाเคฎ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เคฅोเฅœा เคนी เคธเคนी เคตเคน เคญी เคนै เคœो เคตांเค›िเคค เคเคตं เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏ เคนै। เค‡เคจ เค…เคจोเค–ी เคฆाเคธ्เคคाเคจों เคฎें เคเค• เค•ी เคšเคฐ्เคšा เคฏเคนाँ เค•เคฐेंเค—े।
เคŠँเคŸ เค•ी เค…เคธเคฒी เคฐेเค—िเคธ्เคคाเคจी เค•เคฐเคตเคŸ: เค…เคฎเคฐเค—ोเคธा เค•ी เคจृเคค्เคฏांเค—เคจा                                   
 เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เค•ैเคฒीเคซोเคฐ्เคจिเคฏा เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคตिเคถाเคฒ เคฎเคฐुเคธ्เคฅเคฒ เคนै เคœिเคธे เคกैเคฅ เคตैเคฒी เคจाเคฎ เคธे เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै. เคจเคตाเคฆा เคฐाเคœ्เคฏ เคฎें เคฒाเคธ เคตेเค—ाเคธ เคนोเคคे เคนुเค เคฏเคนाँ เคชเคนुँเคšा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค…เคฎเคฐเค—ोเคธा เคจाเคฎเค• เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคฎเคฐुเคฅเคฒ เค†เคฐंเคญ เคฎाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธ เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคœुเฅœी เคจृเคค्เคฏांเค—เคจा, เค—ाเคฏिเค•ा, เคšिเคค्เคฐเค•ाเคฐ เคต เคฒेเค–िเค•ा เคฎाเคฐ्เคฅा เคฌैเค•ेเคŸ เค•ी เคฆाเคธ्เคคाเคจ [4] เค…เคชเคจे เคคเคฐเคน เค•ी เค…เคจूเค ी เคนै। เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค• เค•ी เคฌैเคฒेเคฐिเคจा เคฎाเคฐ्เคฅा เค†เคชเคจी เคฎंเคกเคฒी เค•े เคธाเคฅ เคฆेเคถ เคญ्เคฐเคฎเคฃ เคชเคฐ เคจिเค•เคฒी เคœเค—เคน-เคœเค—เคน เคชเคฐ เค…เคชเคจे เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคชेเคถ เค•เคฐเคจे เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธे। เคฒाเคธ เคตेเค—ाเคธ เค•े เคชाเคธ เคฎเคฐूเคฅเคฒ เคคเค• เคœเคฌ เคตเคน เคชเคนुँเคšी เคคो เค‰เคธे เคฒเค—ा เค•ि เคตเคน เคธเคนी เคœเค—เคน เค† เคชเคนुँเคšी เค”เคฐ เค…เคฌ เคตเคน เค‡เคธी เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคฐเคนเคจा เคšाเคนेเค—ी। เคเค• เคนाเคฒ เค‰เคธเคจे เค•िเคฐाเคฏे เคชเคฐ เคฒिเคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เคจाเคฎ เคฐเค–ा เค…เคฎเคฐเค—ोเคธा เค“เคชेเคฐा เคœเคนाँ เคตเคน เค…เคชเคจे เคจृเคค्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคชेเคถ เค•เคฐเคคी। เคนाเคฒ เค•ी เคฆीเคตाเคฐों เค•ो เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจे เคฌเคจाเคฏे เคšिเคค्เคฐों เคธे เคญเคฐ เคฆिเคฏा เคœो เคฆเคฐ्เคถเค•ों เค•ी เคญीเฅœ เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคคे। เคฏเคนाँ เคฐेเค—िเคธ्เคคाเคจ เคฎें เค‰เคธ เคจिเคฐ्เคœเคจ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฎें เคœเคนाँ เคคเคฌ เคเค• เคฆเคฐ्เคœเคจ เคฒोเค— เคนी เคฐเคนเคคे เคฅे เค•िเคธी เคฆเคฐ्เคถเค• เคธเคฎूเคน เค•ी เคฌाเคค เคธोเคšी เคญी เคจเคนीं เคœा เคธเค•เคคी เคฅी। เคฏเคน เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคจ เคงเคจ เค•े เคฒिเคฏे เคฅा เคจ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคงि เค•े เคฒिเคฏे เค•्เคฏोंเค•ि เคœเคนाँ เค…เคงिเค• เคฒोเค— เคชเคนुँเคšเคคे เคนी เคจเคนीं เคตเคนाँ เคช्เคฐเคถंเคธा เคฏा เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคงि เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। เคฏเคนाँ เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•ी เค•เคฒा เค•ेเคตเคฒ เค‰เคธเค•ी เคšाเคนเคค เคฅी เค•เคฒा เค•ेเคตเคฒ เค•เคฒा เค•े เคฒिเคฏे เคฅी। เคเค• เคนเคฐे เคญเคฐे เคช्เคฐเคฆेเคถ เคเคตं เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค• เคœैเคธे เคตिเคถाเคฒ เคจเค—เคฐ เคฎें เคเค• เคธเคซเคฒ เคœिंเคฆเค—ी เค›ोเฅœ เค…เคชเคจी เค•เคฒा เค•ा เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เคเค• เคจिเคฐ्เคœเคจ เคฎเคฐुเคฅเคฒ เคฎें เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เคตเคน เคญी เคฒเค—เคญเค— เคชैเคคाเคฒीเคธ เคฒเคฎ्เคฌे เคตเคฐ्เคทों เคคเค• – เค…เคชเคจे เค•िเคธ्เคฎ เค•ी เคเค• เค…เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคฆाเคธ्เคคाเคจ। เคฎाเคฐ्เคฅा เค•े เคฎเคจ เค•ा เคŠँเคŸ เค…เคชเคจे เคฎเคฐु-เคช्เคฐेเคฎ เค•ो เคฐोเค• เคจ เคชाเคฏा เค”เคฐ เคตเคนीं เคฌเคธ เค—เคฏा। เค‡เคธी เคœเค—เคน 92 เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ เคฎें เคฎाเคฐ्เคฅा เคจे เค…เคชเคจा เคถเคฐीเคฐ เคค्เคฏाเค—ा।  

       เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ी เค…เคจोเค–ी เคฎเคจ:เคธ्เคฅिเคคि เค•ी เคฌाเคค เคนเคฐ เคฆेเคถ-เค•ाเคฒ เคฎें เฅूंเฅी เคœा เคธเค•เคคी เคนैं। เค•्เคฏा เคนเคฎ เคธเคญी เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เค•ि เคขाเคˆ เคนเคœाเคฐ เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เค•िเคธ เคคเคฐเคน เคเค• เคฐाเคœเค•ुเคฎाเคฐ เคจे เค†เคชเคจा เคฐाเคœเคธी เคตैเคญเคต เคต เคชเคฐिเคตाเคฐ เค›ोเฅœ เคธเคจ्เคฏाเคธ เคฒिเคฏा เคœीเคตเคจ เค•े เค•ुเค› เคฎूเคฒเคญूเคค เคธเคตाเคฒों เค•े เคœเคตाเคฌ เคคเคฒाเคถเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें। เคนाเคฒ เค•े เคตเคฐ्เคทो เคฎें เคเค• เคญाเคตी เคธเคฎ्เคฐाเคŸ เคจे เคธिंเคนाเคธเคจ เค›ोเฅœ เคฆिเคฏा เค…เคชเคจे เคช्เคฏाเคฐ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค”เคฐ เค•ैเคธे เคเค• เคตเค•ीเคฒ เคจे เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เค…เคจ्เคฏाเคฏ เค•े เค–िเคฒाเคซ เค†เคตाเคœ เค‰เค ाเคจे เค•े เคธाเคฅ เค†เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ी เคฐाเคน เคฌเคฆเคฒ เคฆी เค”เคฐ เค•िเคธी เคนเคฆ เคคเค• เค…เคชเคจे เคฆेเคถ เค•ी เคญी। เคฏे เคธเคฌ เคฎเคจ เค•ी เค…เคจोเค–ी เค•เคฐเคตเคŸों เค•े เคนी เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคชเคนเคฒू เคนैं।

       เคฌाเคคें เค”เคฐ เคญी เคนैं เค•ि เค•ुเค› เค–ाเคธ เคคเคฐเคน เค•ी เค•เคฐเคตเคŸें (เคฎเคจोเคฆเคถा) เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•े เคšुเคจिंเคฆा เคธ्เคฅเคฒों เคชเคฐ เคฐाเคธाเคฏเคจिเค• เค…เคฅเคตा เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคช्เคฐเคญाเคตों เคธे เคญी เคชैเคฆा เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนैं [5]। เค•ुเค› เคฐเคธाเคฏเคจ เคฎเคจ เค•ो เคตिเคถेเคท เคฆिเคถा เคฎें เคœाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคชाเคฏे เค—เคฏे เคนैं เคฌीเคธเคตीं เคธเคฆी เค•े เคฎเคง्เคฏเคตเคฐ्เคคी เคฆเคถเค•ों เคฎें เคเคฒ เคเคธ เคกी เคจाเคฎเค• เคฐเคธाเคฏเคจ เค•ा เคช्เคฐเคšเคฒเคจ เคนुเคตा เคฅा เคœो เคฎเคจ เค•ो เคตिเคถेเคท เค•เคฒाเคค्เคฎเค• เค…เคญिเคฐुเคšि เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคฅीं เค”เคฐ เคคเคฌ เค‡เคจเค•े เคธेเคตเคจ เคธे เคธेเคตเคจ เค•เคฐ्เคคा เค–ाเคธ เคคเคฐเคน เค•ी เคชेเคจ्เคŸिंเค— เค•ा เคธृเคœเคจ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเค•्เคทเคฎ เคนो เคœाเคคा เคฅा เคœिเคจ्เคนें ‘เคธाเค‡เค•ेเคกेเคฒिเค• เค•เคฒा’ (psychedelic art) เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคฏเคน เคฌाเคค เค…เคฌ เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธ्เคตीเค•ाเคฐ्เคฏ เคนै เค•ि เคฎเคจ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เค•ो เค…เคธ्เคฅाเคฏी เคฐूเคช เคธे เคฐเคธाเคฏเคจों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคธे เคจिเคฐ्เคฆेเคถिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เคœिเคธเค•ा เคเค• เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนเคฎ เคฒे เคšुเค•े เคนैं। เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•े เค•ुเค› เคšुเคจिंเคฆा เคธ्เคฅเคฒ เคเคธे เคนैं เคœिเคจ्เคนें เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐोเคกों เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคค्เคคेเคœिเคค เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคฎเคจ เค•ी เค•เคฐเคตเคŸ เคฎें เค–ाเคธ เคคเคฐเคน เค•े เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•िเคฏे เคœा เคธเค•เคคे เคนैं เคœैเคธे เค•ि เค…เคง्เคฏाเคค्เคฎ เค•े เคฒिเคฏे เคตिเคถेเคท เค…เคญिเคฐुเคšि। เคฏเคน เคญी เค…เคชเคจे เคคเคฐเคน เค•ी เค…เคจोเค–ी เค•เคฐเคตเคŸ เคนै।
 เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคฎें เคšोเคŸ เคฒเค—เคจे เคธे เคญी เคเคธे เคฌเคฆเคฒाเคต เค† เคธเค•เคคे เคนैं เคœो เคฒเค—เคญเค— เคธ्เคฅाเคฏी เคนो เคœाเคคे เคนैं เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•े เคจ्เคฏूเคฐोเคจों เค•े เค†เคชเคธी เคธंเคชเคฐ्เค• เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ। เคจ्เคฏूเคฐोเคฒोเคœिเคธ्เคŸ เค“เคฒिเคตเคฐ เคœैเค• [6] เคจे  เคฎเคจोเคฐोเค—ों เค•े เค…เคชเคจे เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคฎें เคเคธी เค•ुเค› เคฎเคจोเคฆเคถाเค“ं เค•ा เคœिเค•्เคฐ เค•िเคฏा เคนै เคœो เคธंเค—ीเคค เค•े เคช्เคฐเคคि เคจ เค•ेเคตเคฒ เค†เค•เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคขा เคฆेเคคी เคนै เค…เคชिเคคु เค…เคšाเคจเค• เคธंเค—ीเคค เค•ी เค—เคนเคจ เคธเคฎเค เคญी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐ เคฆेเคคी เคนैं। เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคœเคฌ เคนเคฎ เค•िเคธी เค•ी เคช्เคฐเคคिเคญा เค•ा เคœिเค•्เคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं เคคो เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคถिเค•्เคทा เคเคตं เคธंเคธ्เค•ाเคฐों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै เคชเคฐ เค•ुเค› เคเคธा เคญी เคนै เคœो เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•े เคจ्เคฏूเคฐोเคจी เคชเคฐिเคชเคฅ เค•े เคœुเคกाเคต เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคจ เคœुเฅœाเคตों เคฎें เค•ुเค› เค‡เคงเคฐ-เค‰เคงเคฐ เคนो เคœाเคฏ เคคो เคฎเคจोเคฐोเค— เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคฌเคจ เคธเค•เคคा เคนैं เคชเคฐ เค•ुเค› เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เคฆिเคถा เคฎें เคช्เคฐเคคिเคญा เค•े เคงเคจी เคญी।
เคธเคฌ เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคฏเคน เคคो เคธเคฎเค เคฎे เค†เคคा เคนै เค•ि เคนเคœाเคฐ เค•เคฐเคตเคŸों เคตाเคฒे เคนเคœाเคฐ เค•เคฐोเฅœ เคŠँเคŸ (เคฆुเคจिเคฏा เค•ी เคฒเค—เคญเค— เคชूเคฐी เค†เคฌाเคฆी) เคœเคฌ เคฌैเค ेंเค—े เคคเคฌ เค•เคฐเคตเคŸों เคต เคŸเค•्เค•เคฐों เค•े เค•िเคฒเคจे เค†เคฏाเคฎ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคนोंเค—े เคฌเคคाเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै। เคเคธे เคนी เคเค• เค†เคงुเคจिเค• เคŠँเคŸ เค•ी เคšเคฐ्เคšा เค…เค—เคฐ เคจเคนीं เค•ी เคคो เคฌाเคค เค…เคงूเคฐी เคฐเคน เคœाเคฏเค—ी।
เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ा เคŠँเคŸ
เคŠँเคŸ เคตैเคธे เคคो เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เค…เคจोเค–ा เคœเคจ्เคคु เคนै เคชเคฐ เคœเคฌ เคฌเฅœी เคธंเค–्เคฏा เคฎें เคเค• เคธाเคฅ เคนों เคคो เค”เคฐ เคญी เค…เคจोเค–ा เคนो เคœाเคคा เคนै।  เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคเค• เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคนै เค•िเคธी เคฆेเคถ เค•े เคถाเคธเคจ เค•ो เคชเคฐिเคšाเคฒिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคœिเคธเคฎें เคนเคฐ เคตเคฏเคธ्เค• เคญाเค— เคฒे เคธเค•เคคा เคนै เคšुเคจाเคต เค•े เคฆ्เคตाเคฐा। เคฌाเคค เคตैเคธे เคธीเคงी เคธी เคฒเค—เคคी เคนै เคชเคฐ เค‡เคธเค•ी เคœเคฎीเคจी เคนเค•ीเค•เคค เคธे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐें เคคो เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เคฎाเคฎเคฒा เค‰เคฒเคा เคนुเคตा เคนै।  เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ा เคนเคฐ เคŠँเคŸ เค…เคชเคจी เค…เคฒเค— เคชเคนเคšाเคจ เคฐเค–เคคा เคนै। เค…เคชเคจे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ो เคนी เคฒें เคนเคฐ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค…เคฒเค— เคฆाเคธ्เคคाเคจ เคนै เคนเคฐ เคตोเคŸเคฐ เค•ी เค…เคชเคจी เค”เคฐ เคšुเคจे เค—เคฏे เคตिเคงाเคฏเค•ों เค•ी เค…เคชเคจी। เค•ोเคˆ เคฌเคคा เคจเคนी เคธเค•เคคा เค•ि เคšुเคจाเคต เค•े เคฌाเคฆ เคŠँเคŸ เค•िเคธ เค•เคฐเคตเคŸ เคนोเค—ा? เคฏा เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เคฎเคคเคฆाเคคा เค•ी เคนी เคฌाเคค เค•เคฐें। เค†เคช เคตोเคŸ เค•े เคฒिเคฏे เคœाเคคे เคนैं เคคो เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฎเคคเคฆाเคคा เคฏเคนी เค•เคนเคคे เคฎिเคฒेंเค—े เค•ि เค…เคฐे เคนเคฎाเคฐा เคตोเคŸ เค†เคชเค•ो เคนी เคชเคกेเค—ा। เคฆूเคธเคฐी เคชाเคฐ्เคŸी เคตाเคฒों เคธे เคญी เคฏเคนी เค•เคนेंเค—े। เคฎเคคเคฆाเคคा เค•े เคฎเคจ เค•ा เคŠँเคŸ เค…เคชเคจे เคคเคฐเคน เค•ा เคนै।
เค•เคนเคจे เค•ो เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เคนै เคชเคฐ เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคฒोเค• เค…เคฒเค— เคนोเคคा เคนै เคคंเคค्เคฐ เค…เคฒเค—। เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคคो เค‡เคธ เคŠँเคŸ เค•ी เคšाเคฐों เคŸांเค—े เคšाเคฐ เค…เคฒเค— เคฆिเคถाเค“ं เคฎें เคœाเคคी เคฆीเค–เคคी เคนैं। เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ी เค…เคชเคจी เคชเคนเคšाเคจ เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•ो เค†เคงुเคจिเค• เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•ा เค—ौเคฐเคต เคช्เคฐाเคช्เคค เคนै। เค…เคฎेเคฐिเค•ी เคธंเคตिเคงाเคจ เคจिเคฐ्เคฎाเคคाเค“ं เคจे เคœเคฌ เค‡เคธเค•ी เคจींเคต เคฐเค–ी เคคो เคฏเคน เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค•ि เคฏเคน เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค†เคฆเคฐ्เคถ เคจเคนीं เค•เคนी เคœा เคธเค•เคคी เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคฎें เคฌเคนुเคค เค–ाเคฎिเคฏां เคนैं เค”เคฐ เค‡เคธเค•ा เค†เคธाเคจी เคธे เคฆुเคฐुเคชเคฏोเค— เคนो เคธเค•เคคा เคนै เคœिเคธเค•े เคช्เคฐเคญाเคต เค•ो เค•เคฎ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคช्เคฐाเคตเคงाเคจ เคฐเค–เคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै। เคฏเคน เคเค• เคธเคฎเคเคฆाเคฐी เคญเคฐा เคธोเคš เคฅा เคœिเคธเค•ा เคฒाเคญ เคฆेเคถ เค•ो เคฎिเคฒเคคा เคฐเคนा।
เคฎเคจ เค•ा เคญी เคเค• เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคนै เคœो เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคญौเคคिเค• เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ी เคคเคฐเคน เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคœीเคตเคจ เคต เคšिंเคคเคจ เค•े เคฒिเคฏे เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคญौเคคिเค• เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เค•ी เคฌाเคค เคนเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं เคฒेเค•िเคจ เคฎเคจ เค•े เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ी เคฌाเคค เคชเคฐ เคง्เคฏाเคจ เค•เคฎ เคœाเคคा เคนै। เคœैเคธे เคญौเคคिเค• เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคช्เคฐเคฆूเคทिเคค เคนोเคคा เคฐเคนा เคนै เคตैเคธे เคนी เคฎเคจ เค•ा เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคญी เคช्เคฐเคฆूเคทिเคค เคนुเคตा เคนै เคœिเคธเคฎें เค†เคงुเคจिเค• เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เคเคตं เคฎीเคกिเคฏा เค•ा เคฌเฅœा เคฏोเค—เคฆाเคจ เคนै। เคฎเคจ เค•ा เคช्เคฐเคฆूเคทिเคค เคชเคฐिเคตेเคถ เคนเคฎें เคจเคฏे เค•िเคธ्เคฎ เค•ी เค‰เคจ เค…ंเคง เค—ुเคซाเค“ं เคฎें เคชเคนुँเคšा เคธเค•เคคा เคนै เคœเคนाँ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคตिเคถेเคท เคช्เคฐเคฏเคค्เคจों เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเค—ी เคœिเคธเคฎें เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•े เคธाเคฅ เคชाเคฐเคฎ्เคชเคฐिเค• เคชเคฆ्เคงเคคिเคฏों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนै เคซिเคฐ เคšाเคนे เคตเคน เคฐाเคœ-เคฏोเค— เคฎें เคถाเคฐीเคฐिเค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคธे เคฎเคจ เค•ो เคธंเคคुเคฒिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌाเคค เคนो เคฏा เคจिเคœेเคคเคฐ เคธंเคฆเคฐ्เคญों [7] เคธे เคœुเฅœเคจे เค•ा เคฎเคจीเคทिเคฏों เค•ा เคธुเคाเคต। 
เคธंเคฆเคฐ्เคญ:

[1] เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฎोเคนเคจ เคญंเคกाเคฐी, เค…ंเคง-เค—ुเคซाเค“ं เค•ा เค•ैเคฆी, เคธेเคคु, เคธिเคคเคฎ्เคฌเคฐ 2011.
[2] เคเคกเคตเคฐ्เคก เคฆि เคฌोเคจो, เคชाเคฐ्เคถ्เคต เคšिंเคคเคจ, เคถुเคฎाเค–เคฐ เคฒेเค•्เคšเคฐ्เคธ (Ed. Satish Kumar) , Blond and Briggs,
[3] เคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคฎोเคนเคจ เคญंเคกाเคฐी, Deep Transpersonal Ecology: Gandhian Connection, Mainstream Weekly, October 2009.
[4] เคฎाเคฐ्เคฅा เคฌैเค•ेเคŸ, To Dance on Sands: The Life and Art of Marta Becket, Page Publishing, Inc., 2015.
[5] Ray Kurzweil, the Age of Spiritual Machines, Penguin Books (USA), 2000.
[6] Oliver Sacks, Musicophilia, Vintage Books, 2008.
[7] เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฎोเคนเคจ เคญंเคกाเคฐी, เคนिเคฎाเคฒเคฏ เค”เคฐ เคนเคกเคธเคจ เค•े เคฌीเคš: เคเค• เค…ंเคฆเคฐूเคจी เคญ्เคฐเคฎเคฃ-เคชเคฅ เคชเคฐ, เคธेเคคु เคชเคค्เคฐिเค•ा (เคนिंเคฆी), เคœूเคจ 2019.

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।