рдоाँ рдХी рдордорддा рдХी рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा рдХो рд╕िрдж्рдз рдХрд░рддा рдЙрдкрди्рдпाрд╕: рдоाрддृрдЪेрддрдиा

рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ: рджिрдиेрд╢ рдкाрдардХ ‘рд╢рд╢ि’

28, рд╕ाрд░ंрдЧ рд╡िрд╣ाрд░, рдордеुрд░ा-6; рдЪрд▓рднाрд╖: +91 941 272 7361; рдИрдоेрд▓: drdinesh57@gmail.com


рдкुрд╕्рддрдХ- рдоाрддृрдЪेрддрдиा (рдЙрдкрди्рдпाрд╕)
ISBN- 81.89388.08.8
рд░рдЪрдиाрдХाрд░- рдбॉ. рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ- рд▓рд╡ рдХुрд╢ рдк्рд░рдХाрд╢рди, рд▓рдЦрдирдК-226006
рдкृрд╖्рда- 96
рдоूрд▓्рдп- ₹ 300.00
рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд░्рд╖- 2020
--------------------------------------------------------------------------

рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╡िрд╡िрдз рд╡िрдзाрдУं рдоें рд▓ेрдЦрдиी рдЪрд▓ाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╡िрджुрд╖ी, рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдХी рд╕рдж्рдпः рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдкुрд╕्рддрдХ "рдоाрддृ рдЪेрддрдиा" рдПрдХ рдРрд╕ा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╣ै рдЬिрд╕рдХी рд░рдЪрдиा рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрдиुрднрд╡ рдФрд░ рдЕрдиुрднूрддिрдпों рдХी рдЧрд╣рдирддा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░  рдХी рдЧрдИ рд╣ै।
рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдРрд╕ी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╣ैं рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓ेрдЦрди рдоें рдмрд╣ुрдд рд╕े рдирдпे рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдП рд╣ैं рдФрд░ рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рдЙрдирдХी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рдПрдХ рд╡िрд╢िрд╖्рда рдкрд╣рдЪाрди рдмрдиाрддी рд╣ै। рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдЕрдиुрднрд╡ рдФрд░ рдЕрдиुрднूрддिрдпों рдХा рдЕрдкाрд░ рднрдг्рдбाрд░ рд╣ै рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХी рд╕рд╢рдХ्рдд рдХ्рд╖рдорддा рднी।
 рдХुрд▓ 67 рдкुрд╕्рддрдХों рдХी рд░рдЪрдпिрддा рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдХा рдпрдж्рдпрдкि рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╡िрдзा рдоें рд░рдЪिрдд "рдоाрддृ рдЪेрддрдиा" рдкрд╣рд▓ा рд╣ी рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╣ै рдХिрди्рддु рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХो рдкреЭрддे-рдкреЭрддे рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдХрд╣ीं рднी рдЕрд╣рд╕ाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХि рдпрд╣ рд▓ेрдЦिрдХा рдХा рдк्рд░рдердо рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╣ै।
рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рдоुрдЦ्рдп рдкाрдд्рд░ рд╕ुрдиीрддा рд╣ै рдЬो рдЕрдкрдиे рдк्рд░рдердо рдкुрдд्рд░ рдХे рдЬрди्рдо рдХे рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рд╣ी рд╡ैрдзрд╡्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЧрдИ рдеी। рдкрддि рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ोрддे рд╣ी рд╕ाрд╕-рд╕рд╕ुрд░ рдиे рд╕ुрдиीрддा рдХो рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ рдХि рддेрд░ा рдкुрдд्рд░ рднाрдЧ्рдпрд╣ीрди рд╣ै, рдЬрди्рдо рд▓ेрддे рд╣ी рдЕрдкрдиे рдкिрддा рдХो рдЦा рдЧрдпा, рдЬрдмрд░рджрд╕्рддी рдЙрд╕рдХे рдоाрддा-рдкिрддा рдХे рд╕ाрде рдоाрдпрдХे рднेрдЬ рджिрдпा। рдоाрдпрдХे рдоें рдЖрдпे рд╣ुрдП рдЕрднी 28 рджिрди рд╣ी рдмीрддे рдеे рдХि рдПрдХ рджुрд░्рдШрдЯрдиा рдоें рд╕ुрдиीрддा рдХे рдкिрддा рдХी рднी рдоृрдд्рдпु рд╣ो рдЧрдИ। рдЕрдм рддो рд╕ुрдиीрддा рдХी рдоाँ рднी рд╡िрдЪрд▓िрдд рд╣ो рдЙрдаी рдФрд░ рдЙрд╕рдиे рд╕ुрдиीрддा рдХो рдЖрд░्рдеिрдХ рд╕рд╣ाрдпрддा рджेрдиे рдХा рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди рджेрддे рд╣ुрдП рдЙрд╕े рдЕрди्рдпрдд्рд░ рдХिрд░ाрдпे рдХे рдордХाрди рдоें рд░рд╣рдиे рдкрд░ рдордЬрдмूрд░ рдХрд░ рджिрдпा।

рдЙрд╕рдХी рдмाрддें рд╕ुрдирдХрд░ рдПрдХ рдоाрддाрдЬी рдиे, рдЬो рдЕрдкрдиे рдордХाрди рдоें рдЕрдХेрд▓ी рд╣ी рд░рд╣рддी рдеीं, рд╕ुрдиीрддा рдХो рдЖрд╢्рд░рдп рджे рджिрдпा-
"рд╕ुрдиीрддा рдХी рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдирдХрд░ рдоाрддा рдЬी рдХा рдорди рдж्рд░рд╡िрдд рд╣ो рдЙрдаा। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा-‘рд╕ंрдпोрдЧрд╡рд╢ рдШрдЯी рдШрдЯрдиाрдУं рдХो рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдЕрдкрд╢рдХुрди рдХा рдиाрдо рджे рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ै рдХि рдкреЭे-рд▓िрдЦे рд▓ोрдЧ рднी рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕ोрдЪ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЦैрд░, рдЬрдм рддрдХ рддुрдо рд╕рдоाрдпोрдЬिрдд рдирд╣ीं рд╣ो рдЬाрддी, рдоेрд░ा рдкूрд░ा рд╕рд╣рдпोрдЧ рд░рд╣ेрдЧा। рдЦाрдиा рддुрдо рдоेрд░े рд╕ाрде рдЦा рд▓िрдпा рдХрд░ो। рддुрдо рдкреЭी-рд▓िрдЦी рд╣ो, рд╕рд░рдХाрд░ी рдиौрдХрд░ी рдХे рд▓िрдП рдПрдк्рд▓ाрдИ рдХрд░рддी рд░рд╣ो, рддрдм рддрдХ рдЯ्рдпूрд╢рди рдкреЭाрдУ। рдоैं рдЖрдЬ рд╣ी рдоौрд╣рд▓्рд▓े рдоें рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ूँрдЧी। рдШрд░ рдкрд░ рдЖрдХрд░ рдмрдЪ्рдЪे рдкреЭ рд▓िрдпा рдХрд░ेंрдЧे।" (рдкृрд╖्рда-10)

рд╕ुрдиीрддा рдиे рдоाрддा рдЬी рдХा рд╕рдо्рдмрд▓ рдкाрдХрд░ рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдХो рдЕрдкрдиे рдкुрдд्рд░ рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рд▓ाрд▓рди-рдкाрд▓рди рдФрд░ рдЬीрд╡िрдХा рдЪрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХाрд░्рдп рдоें рд╡्рдпрд╕्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा। рдк्рд░рдгрд╡ рдХाрдлी рдоेрдзाрд╡ी рдиिрдХрд▓ा рдФрд░ рдЙрд╕рдиे рд╕рднी рдХрдХ्рд╖ाрдПँ рдЕрдЪ्рдЫे рдЕंрдХों рд╕рд╣िрдд рдкाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдмैंрдХ рдоें рдкрд░िрд╡ीрдХ्рд╖ाрдзीрди рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХी рдкोрд╕्рдЯ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ी। рдоाрддाрдЬी рдЕрдм рдЕрдзिрдХ рд╡ृрдж्рдз рд╣ो рдЧрдИ। рд╕ुрдиीрддा рдФрд░ рдк्рд░рдгрд╡ рдиे рдЙрдирдХी рдЦूрдм рд╕ेрд╡ा рдХी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиा рдордХाрди рд╕ुрдиीрддा рдХे рдиाрдо рд▓िрдЦрд╡ाрдиें рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा рддो рд╕ुрдиीрддा рдиे рдоाрддा рдЬी рд╕े рдиिрд╡ेрджрди рдХिрдпा рдХि рдпрджि рдЖрдк рдордХाрди рдХो рдоुрдЭे рджेрдиा рд╣ी рдЪाрд╣рддी рд╣ैं рддो рдоेрд░ी рдк्рд░ाрд░्рдердиा рд╣ै рдХि рдЗрд╕े рдоेрд░े рдиाрдо рди рдХрд░рдХे рд╕ीрдзे рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рдиाрдо рд╣ी рдХрд░ा рджीрдЬिрдП рддाрдХि рдмाрд░-рдмाрд░ рдиाрдо рдмрджрд▓рд╡ाрдиे рдХा рдЭंрдЭрдЯ рди рд░рд╣े। рдоाрддा рдЬी рдиे рдРрд╕ा рд╣ी рдХिрдпा-
"рд╕ुрдиीрддा рдиे рдХрд╣ा-‘рдоाрддा рдЬी рдЖрдк рдордХाрди рдоुрдЭे рджेрдиा рд╣ी рдЪाрд╣рддी рд╣ैं рддो рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рдиाрдо рд▓िрдЦिрдП рддाрдХि рдмाрд░-рдмाрд░ рдиाрдо рди рдмрджрд▓рдиा рдкреЬे। рдоाрддा рдЬी рдХो рднी рдпрд╣ рдаीрдХ рд▓рдЧा।" (рдкृрд╖्рда-12)

рдк्рд░рдгрд╡ рдЬрдм рд╡िрд╡ाрд╣ рдпोрдЧ्рдп рд╣ो рдЧрдпा рддो рдПрдХ рд╕ुрди्рджрд░ рд╕ी рд▓реЬрдХी рджेрдЦрдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдиे рд░ूрдоा рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдгрд╡ рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рднी рдХрд░ рджिрдпा। рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рджो рдмрдЪ्рдЪे рднी рд╣ो рдЧрдпे рдФрд░ рд╡े рд╕्рдХूрд▓ рдкреЭрдиे рднी рдЬाрдиे рд▓рдЧे।

рджिрдиेрд╢ рдкाрдардХ ‘рд╢рд╢ि’
рд╕ुрдиीрддा рдЕрдм рдЕрд╕्рд╡рд╕्рде рд░рд╣рдиे рд▓рдЧी। рдбॉрдХ्рдЯрд░्рд╕ рдиे рдмрддाрдпा рдХि рдЗрди्рд╣ें рдЯी.рдмी. рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЪिंрддा рдХी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдЖрдЬрдХрд▓ рдиिрдпрдоिрдд рдЗрд▓ाрдЬ рд╕े рдЯी.рдмी. рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдаीрдХ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै।
рд░ूрдоा рдиे рд╕ुрдиा рддो рд╡рд╣ рдЪिंрддिрдд рд╣ो рдЙрдаी। рдЙрд╕рдиे рдк्рд░рдгрд╡ рд╕े рдХрд╣ा рдХि рдоाрддाрдЬी рдХो рдЯी.рд╡ी. рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдЫूрдд рдХा рд░ोрдЧ рд╣ै। рдРрд╕ा рди рд╣ो рдХि рдШрд░ рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХो рднी рд╣ो рдЬाрдп। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдк рдоाрддाрдЬी рдХो рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рд░рдЦ рдЖрдУ рддो рдаीрдХ рд╣ै-
"рдоाрддा рдЬी рдХो рдХिрд╕ी рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рд░рдЦ рджिрдпा рдЬाрдп। рд╡рд╣ाँ рд╕ंрдЧी-рд╕ाрдеिрдпों рдоें рдЙрдирдХा рдорди рднी рд▓рдЧा рд░рд╣ेрдЧा рдФрд░ рд╣рдоें рд╕ंрдХ्рд░рдордг рдХा рдЦрддрд░ा рднी рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧा।" (рдкृрд╖्рда-14)                                                                                                                       

рдк्рд░рдгрд╡, рд░ूрдоा рдХो рд╕рдордЭाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ै рдХिрди्рддु рд░ूрдоा рд╣рда рдХрд░рддी рд╣ै рддो рдк्рд░рдгрд╡ рдПрдХ рджिрди рджрдлрддрд░ рд╕े рд▓ौрдЯрдХрд░ рдШुрдоाрдиे рдХे рдмрд╣ाрдиे рд╕ुрдиीрддा рдХो рдПрдХ рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдХे рдЧेрдЯ рдкрд░ рд▓े рдЬाрддा рд╣ै। рдЧेрдЯ рдкрд░ рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдХा рдмोрд░्рдб рд▓рдЧा рджेрдЦрдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рднреЬрдХ рдЙрдарддी рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдХिрд╕ी рдкाрд░्рдХ рдоें рдЪрд▓рдХрд░ рдмैрдардиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рддी рд╣ै। рдкाрд░्рдХ рдХी рдмैंрдЪ рдкрд░ рдмैрдардХрд░ рд╕ुрдиीрддा, рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдмрд╣ुрдд рдбाँрдЯрддी рд╣ै рдФрд░ рдХрд╣рддी рд╣ै рдХि рдХ्рдпा рд╣рд░ рдоाрддा-рдкिрддा рдЕрдкрдиी рд╕рди्рддाрди рдХो рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдкाрд▓рддे-рдкोрд╕рддे рд╣ैं рдХि рдмреЬे рд╣ोрдХрд░ рд╕рди्рддाрди рдЙрди्рд╣ें рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рдЫोреЬ рджे।
"рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рддेрдЬ рдЖрд╡ाрдЬ рдоें рдХрд╣ा-‘рдЪुрдк рд░рд╣ो। рддुрдо्рд╣ें рдХिрди рдоुрд╕ीрдмрддों рдоें рдкाрд▓ा, рддुрдо рд╕ोрдЪ рднी рдирд╣ीं рд╕рдХрддे рд╣ो। рдФрд░ рдЕрдм рдоेрд░ी рдЬрд░ूрд░рдд рднी рдХ्рдпा рд╣ै? рдордХाрди рднी рддुрдо्рд╣ाрд░े рдиाрдо рдХрд░рд╡ा рджिрдпा рд╣ै рдФрд░ рдоेрд░े рд╕ाрд░े рдкैрд╕ों рдоें рднी рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдЬ्рд╡ाрдЗрдг्рдЯ рдПрдХाрдЙрдг्рдЯ рд╣ै।
рдоैं рдЪाрд╣ूँ рддो рддुрдо्рд╣ाрд░े рдКрдкрд░ рдХेрд╕ рдХрд░рдХे рдЧुрдЬाрд░ा рднрдд्рддा рдоाँрдЧ рд╕рдХрддी рд╣ूँ। рд▓ेрдХिрди рдЫोреЬो, рдоुрдЭे рдЕрдкрдиी рдХोрдЦ рдкрд░ рдЧрд░्рд╡ рдеा, рдЖрдЬ рд╢рд░्рдо рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै। рдоैं рдЬाрдКंрдЧी рдЕрд╡рд╢्рдп рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рд▓ेрдХिрди рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╕ाрде рдирд╣ीं, рдкुрд▓िрд╕ рдХे рд╕ाрде рдЬाрдКंрдЧी।
"рдкुрд▓िрд╕ рдХे рд╕ाрде?" рдк्рд░рдгрд╡ рдШрдмрд░ाрддे рд╣ुрдП рдмोрд▓ा।

рдШрдмрд░ाрдУ рдирд╣ीं, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд░िрдкोрд░्рдЯ рдирд╣ीं рдХрд░ूंрдЧी। рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд░िрдкोрд░्рдЯ рдХрд░рдиे рдХा рдорддрд▓рдм рд╣ै рдЕрдкрдиी рд░िрдкोрд░्рдЯ рдХрд░рдиा। рдоेрд░े рд╣ी рдкाрд▓рди-рдкोрд╖рдг рдоें рдХुрдЫ рди рдХुрдЫ рдХрдоी рд░рд╣ рдЧрдИ рд╣ोрдЧी। рддрднी рддूрдиे рдРрд╕ा рдХрджрдо рдЙрдаाрдпा рд╣ै। рдоैं рд░ूрдоा рдХो рджोрд╖ рдирд╣ीं рджे рд░рд╣ी। рдЕрдЧрд░ рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा рднी рдеा рддो рддू рдоुрдЭрд╕े рддो рдХрд╣ рд╕рдХрддा рдеा। рдЦैрд░, рдЕрдм рддू рдЬा рдФрд░ рдЬीрд╡рди рдоें рдлिрд░ рдХрднी рдоिрд▓рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдордд рдХрд░рдиा। (рдкृрд╖्рда-15)

рд╕ुрдиीрддा, рдк्рд░рдгрд╡ рдХी рдХाрд░ рд╕े рдЙрддрд░рдХрд░ рд░िрдХ्рд╢ा рдХрд░рдХे рдкुрд▓िрд╕ рд╕्рдЯेрд╢рди рдкрд╣ुँрдЪрддी рд╣ै рдФрд░ рдкुрд▓िрд╕ рдЗंрд╕рдкेрдХ्рдЯрд░ рдХो рд╕ाрд░ी рдмाрдд рдмрддाрдХрд░ рдХрд╣рддी рд╣ै рдХि рдЙрд╕े рдХिрд╕ी рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рдкрд╣ुँрдЪрд╡ा рджीрдЬिрдП-

"рдЬрдм рдмेрдЯे-рдмрд╣ू рдХी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдРрд╕ी рд╣ो рдЬाрдП рддो рдЙрд╕ рдЬрдЧрд╣ рдХो рдЫोреЬ рджेрдиा рд╣ी рдмेрд╣рддрд░ рд╣ोрддा рд╣ै। рдоैंрдиे рдЙрд╕े рднрдЧा рджिрдпा рд╡ рдХрд╣ा рдХि рдоैं рддेрд░े рд╕ाрде рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдкुрд▓िрд╕ рдХे рд╕ाрде рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдЬाрдКंрдЧी।"
"рдоाрддाрдЬी рдЖрдЬ рддो рдЖрдк рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ो рдХिрди्рддु рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рдЖрдкрдХा рдк्рдпाрд░ рд▓реЬрдХे рдХे рд▓िрдП рдЙрдореЬेрдЧा рддрдм рдЖрдк рдлिрд░ рдЙрд╕ी рдХी рддрд░рдл рдоुँрд╣ рдХрд░ेंрдЧी।"
"рдирд╣ीं,рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा।"
"рд▓ेрдХिрди рдкुрд▓िрд╕ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХे рдХाрдЧрдЬों рдХा рдкेрдЯ рднрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдкрдХो рд▓реЬрдХे рдХा рдиाрдо, рдкрддा рддो рдмрддाрдиा рд╣ी рдкреЬेрдЧा।"
"рдаीрдХ рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдоैं рдЬрд╣ाँ рдкрд░ рд░рд╣ूँрдЧी рдЙрд╕ рдЬрдЧрд╣ рдХा рдкрддा рдЙрд╕े рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП।"
"рдаीрдХ рд╣ै, рдЙрд╕ рдЬрдЧрд╣ рдХा рдкрддा рд╣рдо рдЙрд╕े рдирд╣ीं рдмрддाрдпेंрдЧे।" (рдкृрд╖्рда-18)

рдкुрд▓िрд╕ рдЗंрд╕рдкेрдХ्рдЯрд░ рдиे рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХी рдкूрд░ी рдмाрдд рд╕ुрдирдХрд░, рдХाрдЧрдЬी рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдХрд░рдХे рдЙрди्рд╣ें рдПрдХ рдорд╣िрд▓ा рд╕िрдкाрд╣ी рдХो рд╕ाрде рднेрдЬрдХрд░ рдПрдХ рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рдкрд╣ुँрдЪрд╡ा рджिрдпा।

рд╕ंрдЪाрд▓िрдХा рдХे рдкूрдЫे рдЬाрдиे рдкрд░ рдХि рдЖрдкрдХा рд╕ाрдоाрди рдХрд╣ाँ рд╣ै?, рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рд╕ाрде рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд▓ाрдИ рд╣ै। рд╕ंрдпोрдЧ рд╕े рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдХी рдк्рд░рдмрди्рдзрди рд╕рдоिрддि рдоें рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХी рдкрд░िрдЪिрдд рдЖрд╢ा рдЬी рдоिрд▓ рдЬाрддी рд╣ैं। рд╡े рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХो рд╡рд╣ाँ рджेрдЦрдХрд░ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдХрд░рддी рд╣ैं। рдЬрдм рдЙрди्рд╣ें рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै рдХि рд╕ुрдиीрддा рдХो рдЙрд╕рдХे рдмेрдЯे-рдмрд╣ू рдиे рдпрд╣ाँ рднेрдЬ рджिрдпा рд╣ै рддो рдЖрд╢ा рдЬी рдХो рдмрд╣ुрдд рдмुрд░ा рд▓рдЧрддा рд╣ै-
"рдЖрд╢ा рдЬी рдХा рдоुँрд╣ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╕े рдЦुрд▓ा рд░рд╣ рдЧрдпा। рд╡рд╣ рдмोрд▓ीं-‘рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ै рдоुрдЭे। рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рдХिрди рдоुрд╕ीрдмрддों рд╕े рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдкाрд▓ा рдеा। рдЬрдм рд╡рд╣ рдПрдХ рдорд╣ीрдиे рдХा рдеा рддрдм рдЙрд╕рдХे рдкिрддा рдХा рджेрд╣ाрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा। рд╕рд╕ुрд░ाрд▓ рд╡ाрд▓ों рдиे рдЙрд╕े рдоाрдпрдХे рднेрдЬ рджिрдпा। рдоाрдпрдХे рдЬाрдиे рдХे рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рд╣ी рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХे рдкिрддाрдЬी рдХा рднी рджेрд╣ाрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा। рдоाрдпрдХे рд╡ाрд▓ों рдиे рднी рдмрдЪ्рдЪा рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдЕрдкрд╢рдХुрдиी рдоाрдирдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХो рдирди्рд╣े рдмрдЪ्рдЪे рдХे рд╕ाрде рдШрд░ рд╕े рдиिрдХाрд▓ рджिрдпा।" (рдкृрд╖्рда-21)

рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдХी рд╕ंрдЪाрд▓िрдХा, рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХो рдЧेрд╕्рдЯ рд╣ाрдЙрд╕ рдоें рдард╣рд░ाрдХрд░, рджूрд╕рд░े рджिрди рдЖрд╢ा рдЬी рдХो рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдмाрдЬाрд░ рднेрдЬрдХрд░ рдХुрдЫ рдЬрд░ूрд░ी рд╕ाрдоाрди рдоंрдЧрд╡ा рд▓ेрддी рд╣ै। рд╕ुрдиीрддा рдЬी рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдХो рдмрд╣ुрдд рдЕрд╕рд╣рдЬ рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддी рд╣ैं । рдЗрд╕ рдмीрдЪ рдк्рд░рдгрд╡ рднी рд░ोрдЬाрдиा рджрдл्рддрд░ рд╕े рд╢ाрдо рдХो рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдЖ рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рд░ोрддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиी рднूрд▓ рдХे рд▓िрдП рдоाрдлी рдоांрдЧрддा рд╣ै рдХिрди्рддु рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХी рдЦुрдж्рджाрд░ी рд╡ाрдкрд╕ рдШрд░ рдЬाрдиे рд╕े рд░ोрдХрддी рд░рд╣рддी рд╣ै।

рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рдЕрдХ्рд╕рд░ рд╣ी рдмाрд╣рд░ рд╕े рд▓ोрдЧ рдХрднी рдЦाрдиा рдмाँрдЯрдиे рдЖрддे рд╣ैं рддो рдХрднी рдХोрдИ рдХрдо्рдмрд▓ рдмाँрдЯрдиे рдЖрддा рд╣ै । рдХрднी рдХोрдИ рдФрд░ рдЕрди्рдп рдЬрд░ूрд░рдд рдХी рдЪीрдЬें рдмाँрдЯрдиे рдЖрддा рд╣ै। рдЖрд╢्рд░рдо рдХी рд╕рднी рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдЙрди рдмाрд╣рд░ी рд▓ोрдЧों рд╕े рд╕ाрдоाрди рд▓ेрдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ाрдЗрди рд▓рдЧाрдХрд░ рдЦреЬी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं рдЬिрди्рд╣ें рджेрдЦ-рджेрдЦрдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХो рдмрд╣ुрдд рд╕ंрдХोрдЪ рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рд╕े рднी рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд▓ेрдиा рдЪाрд╣рддी।

рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рднрд╡िрд╖्рдп рдХो рд▓ेрдХрд░ рдЪिंрддिрдд рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ो рдЙрдарддी рд╣ैं-

"рд╕ुрдиीрддा рдЬी рд╕ोрдЪ рдоें рдбूрдм рдЬाрддी рд╣ैं। рдЖрдЧे рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा рдЙрдирдХा? рдХौрди рдХрд░ेрдЧा рд╕ेрд╡ा? рдЗрддрдиी рдЪिंрддिрдд рддो рд╡рд╣ рддрдм рднी рдирд╣ीं рд╣ुрдИ рдеीं рдЬрдм рдорд╣ीрдиे рднрд░ рдХे рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рд▓ेрдХрд░ рдШрд░ рд╕े рдЖрдИ рдеीं। рдЙрд╕ рд╕рдордп рди рддो рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдкैрд╕ा рдеा। рди рдШрд░ рдФрд░ рди рдиौрдХрд░ी। рдЕрдЧрд░ рдоाрддा рдЬी рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рди рдоिрд▓ा рд╣ोрддा рддो рдХ्рдпा рд╣ोрддा? рдЖрдЬ рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рд╕рдм рдХुрдЫ рд╣ै। рдЕрдкрдиा рдШрд░, рдЕрдкрдиा рдмेрдЯा-рдмрд╣ू рд╡ рдмैंрдХ рдмेрд▓ैंрд╕। рд▓ेрдХिрди.....?" (рдкृрд╖्рда-27)

рдПрдХ рджिрди рдк्рд░рдгрд╡ рдЕрдкрдиी рдоाँ рд╕े рдоिрд▓рдиे рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдЖрддा рд╣ै। рдЧेрдЯрдоैрди рд╕े рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдоुрдЭे рд╕ुрдиीрддा рдоाрддाрдЬी рд╕े рдоिрд▓рдиा рд╣ै рддो рдЪैрдХीрджाрд░ рдкूрдЫрддा рд╣ै-
"рдХौрди рд╕ी рд╕ुрдиीрддा рдоाрддाрдЬी рд╕े? рдЬो рдкिрдЫрд▓े рд╕рдк्рддाрд╣ рдЖрдИ рд╣ैं?"
"рд╣ाँ рдЬी।"
"рдЖрдкрдХा рдиाрдо рдХ्рдпा рд╣ै?"
"рдоैं рдЙрдирдХा рдмेрдЯा рд╣ूँ।"
"рдмेрдЯा !" рдХрд╣рдХрд░ рдЪैрдХीрджाрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдпाрдд्рдордХ рд╣ँрд╕ी рд╣ँрд╕рдиे рд▓рдЧा।
"рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ?" рдк्рд░рдгрд╡ рдиे рдХрд╣ा।
"рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╕ाрд╣рдм। рдЬрдм рдоाрддा рдЬी рдХो рдпрд╣ाँ рдкрд░ рднेрдЬ рджिрдпा рддрдм рдХौрди рдХिрд╕рдХा рдмेрдЯा, рдХेрд╡рд▓ рдЕрдкрдиा рдиाрдо рдмрддाрдЗрдпे।"(рдкृрд╖्рда-28)

рдкुрдд्рд░ рднрд▓े рд╣ी рдХुрдкुрдд्рд░ рд╣ो рдЬाрдп рдкрд░ рдоाँ, рдоाँ рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрд╣ рдмाрдд рдкूрд░े рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдЙрднрд░ рдХрд░ рд╕ाрдордиे рдЖрдИ рд╣ै। рдкुрдд्рд░ рдХो рд╕ाрдордиे рджेрдЦрдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдЬी рднूрд▓ рдЧрдИं рдХि рдпрд╣ी рдкुрдд्рд░ рдПрдХ рд╕рдк्рддाрд╣ рдкрд╣рд▓े рдЙрд╕े рдЗрд╕ рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рдЫोреЬрдХрд░ рдЧрдпा рд╣ै। рд╡рд╣ рдк्рд░рдгрд╡ рд╕े рдкूрдЫрддी рд╣ैं-
"рдЕрднी рддैंрдиे рдХुрдЫ рдЦाрдпा рддो рд╣ोрдЧा рдирд╣ीं? рдЕрднी рдиाрд╢्рддे рдХा рд╕рдордп рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рддुрдо्рд╣ाрд░े рдиाрд╢्рддे рдХे рд▓िрдП рднी рдмोрд▓ рдЖрдКं। рдХрд╣рдХрд░ рд╡рд╣ рдЙрдардХрд░ рдХрдорд░े рдХे рдмाрд╣рд░ рдЧрдИ। рдЬрдм рд╡рд╣ рд▓ौрдЯрдХрд░ рдЖрдИं рддो рдЙрдирдХे рд╣ाрде рдоें рдк्рд▓ेрдЯ рдоें рдЖрд▓ू рдХे рдкрд░ाрдаे рдеे।"(рдкृрд╖्рда-28)

рдк्рд░рдгрд╡ рдпрд╣ рд╕ुрдирдХрд░ рд╣ैрд░ाрди рд░рд╣ рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдкрд░ाँрдаे рдХिрд╕ी рджाрдиी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдП рд╣ुрдП рд╣ैं।
"рдЬिрд╕ рдоाँ рдиे рдЕрдердХ рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХрд░рдХे рд╕рджा рджूрд╕рд░ों рдХो рджिрдпा рд╣ी рд╣ो, рдЖрдЬ рд╡рд╣ рджूрд╕рд░ों рдХी рджрдпा рдкрд░ рдЖрд╢्рд░िрдд рд╣ोрдХрд░ рджाрди рдХा рдЦाрдиे рдкрд░ рдордЬрдмूрд░ рд╣ै।" (рдкृрд╖्рда-29)

рд╕ुрдиीрддा рдЬी, рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рд╕ाрдордиे рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдорд░्рдорднेрджी рдЬ्рд╡рд▓ंрдд рдк्рд░рд╢्рди рд░рдЦрддी рд╣ैं, рд╡рд╣  рдкूрдЫрддी рд╣ैं рдХि-
"рдмीрдоाрд░ी рдХी рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рдмрдЪ्рдЪे рддो рдмूреЭे рдоाँ-рдмाрдк рдХो рдШрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдХрд░рдХे рдЕрдиाрдеाрд▓рдп рдоें рдбाрд▓ рджें рдХिрди्рддु рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЙрдирдХी рд╕ेрд╡ा рдЬो рдХрд░ेंрдЧे рдЙрдирдХो рдмीрдоाрд░ी рдирд╣ीं рд▓рдЧेрдЧी рдХ्рдпा?" (рдкृрд╖्рда-29)

рдк्рд░рдгрд╡ рдЬрдм рдмाрд░-рдмाрд░ рдоाँрдлी рдоांрдЧрддे рд╣ुрдП рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХो рдШрд░ рд╡ाрдкрд╕ рд▓े рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा рддो рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рдЙрд╕рд╕े рдк्рд░рддिрдк्рд░рд╢्рди рдХिрдпा-

"рдк्рд░рдгрд╡, рдПрдХ рдмाрдд рдмрддाрдУ, рд░ूрдоा рдиे рддुрдорд╕े рдХुрдЫ рднी рдХрд╣ा рд╣ो, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдПँ рдХрд╣ाँ рдЪрд▓ी рдЧрдИ рдеीं? рд╡िрдкрд░ीрдд рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдоें рднी рдоैंрдиे рддो рддुрдо्рд╣ें рдЕрдиाрдеाрд▓рдп рдоें рдирд╣ीं рдбाрд▓ा рдеा। рдЖрдЬ рдЬрдм рдоैं рд╕рд░्рд╡рд╕рдорд░्рде рд╣ूँ। рдоेрд░े рдкाрд╕ рдЬрд╡ाрди рдмेрдЯा-рдмрд╣ू, рдк्рдпाрд░े-рдк्рдпाрд░े рдкोрддा-рдкोрддी рд╣ैं। рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдзрди рд╣ै। рдЕрдкрдиा рдШрд░ рд╣ै। рддрдм рдЕрдиाрдеाрд▓рдп рдоें рд░рд╣рдиे рдХो рдордЬрдмूрд░ рд╣ूँ। (рдкृрд╖्рда-30)

рд╡िрдж्рд╡ाрди рд▓ेрдЦिрдХा рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдиे рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдоों рдХे рдЕрди्рджрд░ рдХी рдоाрд░्рдоिрдХ рдмाрддों рдХो рднी рдмреЬे рд╣ी рд╕рд▓ीрдХे рд╕े рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рд╣ै-

"рд╕ुрдиीрддा рдЬी, рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЬो рднी рдЖрддा рд╣ै,рджрд░्рдж рдХा рдоाрд░ा рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рд╣рдоाрд░े-рдЖрдкрдХे рдЬैрд╕े рд▓ोрдЧ рдЕрдкрдиा рдЦрд░्рдЪ рддो рдЙрдаा рд▓ेрддे рд╣ैं। рдХुрдЫ рдмрд╣рдиों рдХे рдкाрд╕ рддो рдкैрд╕ा рднी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЙрдирдХा рд╕ाрд░ा рдЦрд░्рдЪ рдЖрд╢्рд░рдо рд╣ी рдЙрдаाрддा рд╣ै"-рд╕ुрдзा рдЬी рдиे рдХрд╣ा।
"рдЬрд╣ाँ рддрдХ рд╣рдХ рдХी рдмाрдд рд╣ै, рддрдм рддрдХ рддो рдаीрдХ рд╣ै рдХिрди्рддु рдкрд╣рд▓े рддो рдоाрддाрдПँ рд╕ोрдЪрддी рд╣ैं рдХि рдмрдЪ्рдЪे рддो рдЙрдирдХे рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдиाрдо рдкрд░ рдзрди-рд╕рдо्рдкрдд्рддि рдЬрдоा рдирд╣ीं рдХрд░рддीं рд╣ैं। рд╕ोрдЪрддी рдХि рдХ्рдпा рдХрд░рдиा рд╣ै рдЕрдкрдиे рдиाрдо рдкрд░ рдкैрд╕ा рдЬрдоा рдХрд░рдХे। рд░рд╣ी рдмाрдд рдмिрдЬрдиेрд╕ рдоें рд╣िрд╕्рд╕े рд╡ рд╣рдХ рдХी рддो рд╕ोрдЪрддी рд╣ैं рдХि рдХौрди рдХрд░े рдпрд╣ рд╕рдм। рд╡ैрд╕े рднी рдмुреЭाрдкे рдоें рдХोрд░्рдЯ-рдХрдЪрд╣рд░ी рд╡рдХीрд▓ рдпрд╣ рд╕рдм рдХрд░рдиा рдХिрд╕ी рдХे рдмрд╕ рдоें рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै। (рдкृрд╖्рда-33)
рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рд╕ीрдиिрдпрд░ рд╕िрдЯीрдЬрдиों рдХो рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдУрд░ рд╕े рджी рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдХी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЬाрдирдХाрд░ी, рд╣ेрд▓्рдкेрдЬ рдЗंрдбिрдпा рдФрд░ рдоाрдирд╡ рдЕрдзिрдХाрд░ों рдЖрджि рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рднी рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдмреЬे рд╣ी рд╕рд╣рдЬ рд░ूрдк рд╕े рджे рджी рдЧрдИ рд╣ै।
рдПрдХ рджुрдЦिрдд рдоाँ рдХे рд╣ृрджрдп рдХी рдкीреЬा рдХो рднुрдХ्рддрднोрдЧी рдоाँ рд╣ी рдЬाрди рд╕рдХрддी рд╣ै। рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХी рдоुрд▓ाрдХाрдд рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рд░рд╣ рд░рд╣ी рд╕ुрдзा рдЬी рд╕े рд╣ुрдИ। рд╕ुрдзा рдЬी рдиे рдЕрдкрдиी рдЬो рдкीреЬा рд╡्рдпрдХ्рдд рдХी рдЙрд╕े рд╕ुрдирдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдж्рд░рд╡िрдд рд╣ो рдЙрдаीं।
"рд╕ुрдзा рдЬी, рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХे рдХंрдзे рдкрд░ рд╣ाрде рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдмोрд▓ीं-‘рдмрд╣рди рдЬी, рдоुрдЭे рдЖрдкрдХी рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдХा рдкрддा рдирд╣ीं рдХिрди्рддु рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдиोрдЧी рддो рджांрддों рддрд▓े рдЙंрдЧрд▓ी рджрдмा рд▓ोрдЧी।" рдХрд╣рддे рд╣ुрдП рд╡рд╣ рднाрд╡ुрдХ рд╣ो рдЙрдаी।
"рдЬीрд╡рди рднрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рдХрд░рддी рд░рд╣ी। рдЕрдм рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рд╕рдм рдмेрдХाрд░ рдХिрдпा। рдпрджि рдмрдЪ्рдЪे рди рд╣ोрддे рддो рдЗрддрдиा рджुःрдЦ рди рд╣ोрддा। рдХिрд╕ी рдХा рди рд╣ोрдиा рдЙрддрдиा рджुःрдЦрджाрдпी рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै рдЬिрддрдиा рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЕрдирд╣ोрдиा рд╣ोрдиा।
рдкрддि рдХे рдЧुрдЬрд░рдиे рдХे рдмाрдж рддेрд░рд╣рд╡ीं рд╡ाрд▓े рджिрди рд╕े рд╣ी рдоेрд░े рдмँрдЯрд╡ाрд░े рдХी рдмाрдд рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдИ।"
‘рдордХाрди рддो рдЖрдкрдХे рдпा рдЖрдкрдХे рдкрддि рдХे рд╣ी рдиाрдо рд╣ोрдЧा рди?’-рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рд╕ुрдзा рдЬी рд╕े рдкूрдЫा।
"рдпрд╣ी рддो рд╡िрдбрдо्рдмрдиा рд╣ै рдХि рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдиे рдордХाрди рдмрдирд╡ाрдХрд░ рддीрдиों рдкोрд░्рд╢рди рдХी рд░рдЬिрд╕्рдЯ्рд░ी рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рддीрдиों рдмेрдЯों рдХे рдиाрдо рдХрд░рд╡ा рджी। рд╣рдоें рдХ्рдпा рдХрд░рдиा рдеा? рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдХो рддो рдкेंрд╢рди рдоिрд▓ рд╣ी рд░рд╣ी рдеी।" (рдкृрд╖्рда-36)

рд╕ुрдиीрддा рдЬी рд╕ोрдЪрдиे рд▓рдЧीं рдХि рдЙрдирдХे рддो рдПрдХ рд╣ी рдмेрдЯा рд╣ै। рдЗрдирдХे рдПрдХ рдирд╣ीं рддीрди-рддीрди рдмेрдЯे рд╣ैं। рдЦुрдж рдХा рдордХाрди рднी рд╣ै। рдкेंрд╢рди рднी рдкा рд░рд╣ी рд╣ैं। рддрдм рднी рдЗрди्рд╣ें рдпрд╣ाँ рдЖрдиा рдкреЬा।
рдХрд╣ाँ рдЪрд▓ी рдЧрдИ рд╣рдоाрд░ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि? рд╣рдо рдХिрд╕ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХी рджुрд╣ाрдИ рджेрддे рд╣ैं? рднाрд░рдд рдоें рддो рдоृрддрдХों рддрдХ рдХो рддрд░्рдкрдг рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рд╣рд░ рд╡рд░्рд╖ рдЙрд╕ी рддिрдеि рдоें рдоृрддрдХ рдХा рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░рдХे рдЙрдирдХो рдпाрдж рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЙрд╕ी рджेрд╢ рдоें рдЬीрд╡िрдд рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рдпрд╣ рджुрд░्рдЧрддि! рдкुрдд्рд░-рдкुрдд्рд░िрдпाँ рдШрд░ рдоें рд░рдЦрдиे рддрдХ рдХो рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдоें рддो рдЗрди्рд╣ें рдЬीрд╡िрдд рджेрд╡рддा рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। (рдкृрд╖्рда-37)

 рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХे рдХрдорд░े рдоें рдмैрдардХрд░ рдЖрд╢ा рдЬी рд╕ुрдиीрддाрдЬी рдХो рд╕рдордЭाрддी рд╣ैं рдФрд░ рдШрд░ рд▓ौрдЯ рдЬाрдиे рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рджेрддी рд╣ै। рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдмрддाрддी рд╣ैं рдХि рдШрд░ рдкрд░ рддो рдХेрд╡рд▓ рдоेрд░ी рдХिрддाрдм рдФрд░ рдХрдкреЬे рд╣ी рд╣ैं। рдмैंрдХ рдХे рд╕рднी рд╕ाрд╡рдзि рдЬрдоा рдЖрджि рдоें рддो рдоैंрдиे рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рд╕ाрде рдЬ्рд╡ाрдЗрдг्рдЯ рдПрдХाрдЙрдг्рдЯ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рд╕ुрдирдХрд░ рдЖрд╢ा рдЬी рдиाрд░ाрдЬ рд╣ोрддी рд╣ैं рдФрд░ рдкूрдЫрддी рд╣ैं рдХि рддुрдордиे рдРрд╕ा рдХ्рдпों рдХिрдпा рддो рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдПрдХ рдоाँ рдХी рдордорддा рдХा рд╕рдмूрдд рджेрддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддी рд╣ैं рдХि рдоेрд░े рдЗрд╕ рджुрдиिрдпा рд╕े рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдЦाрддा рд╕्рдеाрдиाрди्рддрд░िрдд рдХрд░рдиे рдЖрджि рдХे рдЭंрдЭрдЯों рдоें рди рдкреЬрдиा рдкреЬे, рдЗрд╕рд▓िрдП।
"рдЖрд╢ा рдЬी рдЭुंрдЭрд▓ाрддे рд╣ुрдП рдмोрд▓ीं- рддुрдо्рд╣ाрд░ा рджिрдоाрдЧ рдЦрд░ाрдм рд╣ै। рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдХिрд╕ी рдЭंрдЭрдЯ рдоें рди рдкреЬрдиा рдкреЬे, рдКँрд╣... рдФрд░ рдк्рд░рдгрд╡ рдЖрдЬ рдХ्рдпा рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП? рдордХाрди рднी рдЙрд╕рдХे рдиाрдо рдХрд░рд╡ा рджिрдпा рдФрд░ рд╕ाрд░े рдкैрд╕े рдоें рднी рдЬ्рд╡ाрдЗрдг्рдЯ рдПрдХाрдЙрдг्рдЯ।"(рдкृрд╖्рда-40)
рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдоाँ рдХी рдордорддा рдХी рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा рдХो рд╕िрдж्рдз рдХрд░рддे рдЕрдиेрдХ рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрдЦे рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं -
"рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЬो рдПрдл.рдбी. рд╣ैं, рдЙрдирдХा рд╡्рдпाрдЬ рддो рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╣ी рдЦाрддे рдоें рдЬाрддा рд╣ोрдЧा рди?"
‘рдирд╣ीं, рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рд╡рдпрд╕्рдХ рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдЬ्рд╡ाрдЗрдг्рдЯ рдПрдХाрдЙрдг्рдЯ рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдоैंрдиे рд╡्рдпाрдЬ рдЙрд╕ी рдХे рдмрдЪрдд рдЦाрддे рдоें рдЬाрдиे рдХा рд╡िрдХрд▓्рдк рджिрдпा  рдеा।’-рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рдХрд╣ा। (рдкृрд╖्рда-53)

рджाрджी рдЬी рдХो рдХрдИ рджिрди рддрдХ рдЬрдм рдШрд░ рдоें рдирд╣ीं рджेрдЦा рддो рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХे рдкोрддा рд╣рд░ीрд╢ рдФрд░ рдкोрддी рдХрдиु рдиे рдЦुрд╕ुрд░-рдкुрд╕ुрд░ рдХी। рд╡े рджोрдиों рджाрджी рдЬी рд╕े рд░ोрдЬाрдиा рдХрд╣ाрдиी рд╕ुрдирддे рдеे। рджाрджी рдЬी рдЙрди्рд╣ें рдк्рдпाрд░ рднी рддो рдХिрддрдиा рдХрд░рддी рд╣ैं। рдкाрдкा рдмोрд▓ो рди рджाрджी рдЬी рдХрд╣ाँ рдкрд░ рд╣ैं? рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдк्рд░рд╖्рдиों рдиे рдк्рд░рдгрд╡ рдХो рдиिрд░ूрдд्рддрд░ рдХрд░ рджिрдпा । рддीрд░्рде рдпाрдд्рд░ा рдкрд░ рдЧрдИ рд╣ैं рдХрд╣рдХрд░ рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╕рди्рддुрд╖्рдЯ рдХрд░ рддो рджिрдпा, рдкрд░ рдХрдм рддрдХ?
рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рдоुँрд╣ рд╕े рдмрдЪ्рдЪों рдХी рдмाрддें рд╕ुрдирдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдХा рдорди рдж्рд░рд╡िрдд рд╣ो рдЙрдаा। ‘рдЙрдирдХे рдкोрддा-рдкोрддी рдХे рдорди рдоें рдЕрдкрдиे рдоाрддा-рдкिрддा рдХे рдк्рд░рддि рдЧрд▓рдд рднाрд╡рдиा рди рдШрд░ рдХрд░ рдЬाрдП’ рд╕ोрдЪрдХрд░  рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╢рдиिрд╡ाрд░ рдХी рд╕ाрдпं рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рджिрди рдХे рд▓िрдП рдШрд░ рдЪрд▓рдиे рдХा рд╡ाрдпрджा рдХिрдпा। рдШрд░ рдкрд╣ुँрдЪрдХрд░ рд╕ुрдиीрддा рдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдмрддाрдпा рдХि рддीрд░्рде рдХрд░рдиे рдЬिрдирдХे рд╕ाрде рдЧрдИ рдеी, рд▓ौрдЯрдиे рдкрд░ рд╡рд╣ाँ рдПрдХ рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рджेрдЦा। рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдХे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХो рдЪрд▓ाрдиे рд╡ाрд▓ी рдоाрддाрдЬी рдХी рддрд╡िрдпрдд рдЦрд░ाрдм рд╣ो рдЧрдИ। рдоुрдЭे рдкुрд╕्рддрдХें рдкреЭрдиे рдХा рдХिрддрдиा рд╖ौрдХ рд╣ै, рддुрдо рдЬाрдирддे рд╣ो рдЗрд╕рд▓िрдП рдоैं рдЙрд╕ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп рдХा рдХाрд░्рдпрднाрд░ рджेрдЦ рд░рд╣ी рд╣ूँ। рдкुрд╕्рддрдХें рднी рдкреЭрддी рд╣ूँ рдФрд░ рдЕрдкрдиी рдЙрдо्рд░ рдХी рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдорд╣िрд▓ाрдУं рд╕े рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рдХे рдЕрдЪ्рдЫा рднी рд▓рдЧрддा рд╣ै।

рдоाрддाрдЬी рдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрдордиे рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдкрд░ рдЖрд░ोрдк рди рд▓рдЧाрдХрд░ рд╕ाрд░े рдЗрд▓्рдЬाрдо рдЕрдкрдиे рд╣ी рдКрдкрд░ рд▓े рд▓िрдП, рд╕ोрдЪрдХрд░ рд░ूрдоा рдХी рдЖрдд्рдоा рдЕрдкрд░ाрдзрдмोрдз рд╕े рдХрд░ाрд╣ рдЙрдаी। рдк्рд░рдгрд╡  рд╡ рд░ूрдоा рдиे рдоाрддाрдЬी рдХे рдХрдорд░े рдоें рдЬाрдХрд░ рдЙрдирдХे рдкैрд░ рдкрдХреЬрдХрд░ рдоाрдлी рдоांрдЧी рдФрд░ рд╡ाрдкрд╕ рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рди рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा рддो рд╕ुрдиीрддा рдиे рдЕрднी рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा।
рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдкрд╣ुँрдЪрдиे рдкрд░ рд╕ुрдзा рдЬी рд╡ рдЖрд╢ा рдЬी рдЖрджि рдиे рдШрд░ рдХे рд╣ाрд▓рдЪाрд▓ рдкूрдЫे। рдЖрд╢ा рдЬी рдиे рдХрд╣ा рдХि рд╕ुрдиीрддा рдЖрдЬ рдоैं рддुрдордХो рдПрдХ рдмिрдиा рдоांрдЧी рд╕рд▓ाрд╣ рджे рд░рд╣ी рд╣ूँ। рдоैं рдЪाрд╣рддी рд╣ूँ рдХि рддुрдо рдЕрдкрдиे рдШрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЪрд▓ी рдЬाрдУ। рдЗрд╕рдХे рдХрдИ рдХाрд░рдг рд╣ैं-
рдПрдХ рддो рдШрд░, рдШрд░ рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЪाрд╣े рдЬिрддрдиी рднी рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ рдоिрд▓ рдЬाрдпें, рдЕрдкрдирдд्рд╡ рдХी рдПрдХ рдЯीрд╕ рд╕рджा рдЙрдарддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рджूрд╕рд░ा, рддुрдо рдмीрдЪ рдоें рдШрд░ рдЧрдИ рддो рдк्рд░рдгрд╡, рд░ूрдоा рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рд╕рднी рдиे рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдХिрдпा। рдк्рд░рдгрд╡ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд░ूрдоा рдХो рднी рдЧрд▓рддी рдХा рдЕрд╣рд╕ाрд╕ рд╣ुрдЖ।

рдк्рд░рдгрд╡ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкाрд╕ рдЖрддा рд╣ी рд░рд╣рддा рд╣ै рди। рдЕрдмрдХी рдмाрд░ рдЬрдм рдЖрдпे рдФрд░ рдШрд░ рдЪрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣े рддो рдордиा рдордд рдХрд░рдиा।"
рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдиे рдоुрд╕्рдХрд░ाрддे рд╣ुрдП рджोрдиों рд╣ाрде рдЬोреЬрдХрд░ рд╕िрд░ рдЭुрдХा рдХрд░ рдХрд╣ा-‘рдЬो рдЖрдЬ्рдЮा рдЧुрд░ुрджेрд╡।’
"рдФрд░... рдЗрддрд╡ाрд░ рдХे рджिрди рдк्рд░рдгрд╡, рдк्рд░рдгрд╡ рдХी рдкрдд्рдиी рд░ूрдоा рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪे рд╣рд░ीрд╢ рд╡ рдХрдиु рд╕рднी рд▓ोрдЧ рд╕ुрдиीрддा рдЬी рдХे рдкाрд╕ рдЖрдпे। рд╕рдмрдХे рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдкрд░ рд╕ुрдиीрддा рдЬी рд╕рд╕рдо्рдоाрди рдШрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЪрд▓ी рдЧрдИ।"(рдкृрд╖्рда-96)

рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдШрд░ों рдоें рдкुрдд्рд░-рдкुрдд्рд░рд╡рдзू рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╡ृрдж्рдзрдЬрдиों рдХे рдк्рд░рддि рдХिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдЙрдкेрдХ्рд╖ाрднाрд╡ рд╕े  рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдмाрд░ीрдХी рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рдХрд░ाрддे рд╣ुрдП рдЖрдЧे рдмреЭрддा рд╣ै। рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдоें рд░рд╣ рд░рд╣ी рдЕрди्рдп рдорд╣िрд▓ा рдкाрдд्рд░ों рдХी рднी рдШрдЯрдиाрдУं рдХा рднी рд╕рд╡िрд╕्рддाрд░ рдоाрд░्рдоिрдХ рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдоुрдЭे рдкूрд░्рдг рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै рдХि рдпрджि рдирдИ рдЬैрдиेрд░ेрд╢рди  рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХो рдПрдХ рдмाрд░ рдкреЭ рд▓े рддो рдлिрд░ рдЕрдкрдиे рдмुрдЬुрд░्рдЧो рдХा рдЕрдкрдоाрди рдФрд░ рдЙрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд░рдиे рдХी рд╣िрдо्рдордд рдирд╣ीं рдХрд░ेрдЧा। рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рдЕрддिрд╢ंрдпोрдХ्рддि рдкूрд░्рдг рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा рдХि "рд░ाрдордЪрд░िрдд рдоाрдирд╕ рдХी рддрд░рд╣ рд╣ी рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХो рднी рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдШрд░ рдХे рдк्рд░ाрдгी рдпрджि рдкреЭें рддो рдЙрдирдХे рдЕрди्рджрд░ рдХी рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдФрд░ рдЗंрд╕ाрдиिрдпрдд рдХा рд╢्рд░ोрдд рд╕ूрдЦेрдЧा рдирд╣ीं"।

рд╕рд╣рдЬ,рд╕рд░рд▓ рднाрд╖ा-рд╢ैрд▓ी рдоें рд▓िрдЦा рдЧрдпा рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдХा рдпрд╣ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ ‘рдоाрддृрдЪेрддрдиा’ рдоुрдж्рд░рдг рдХी рдд्рд░ुрдЯिрдпों рд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ै। рдкाрдд्рд░ों рдХे рдоुрдЦ рд╕े рдиिःрд╕ृрдд рдПрдХ-рдПрдХ рд╡ाрдХ्рдп рдкाрдардХ рдХे рджिрд▓ рдоें рдЙрддрд░рддा рдЬाрддा рд╣ै।

рдкाрдд्рд░ों рдХा рдЪрд░िрдд्рд░ рдЪिрдд्рд░рдг рдЬीрд╡ंрдд рд╣ै। рдкाрдд्рд░ рдпोрдЬрдиा рддрдеा рдЙрдирдХे рдкाрд░рд╕्рдкрд░िрдХ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдПрд╡ं рд╕рдо्рдмрди्рдзों рдХो рдЬिрд╕ рдмाрд░ीрдХी рд╕े рдЧреЭा рдЧрдпा рд╣ै рдк्рд░рд╢ंрд╕рдиीрдп рд╣ै। рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХा рдЕрди्рдд рд╕ुрдЦाрди्рдд рд╣ै।

рд▓ेрдЦिрдХा рдиे рдЕрдкрдиी рдмाрдд рдХे рдЕрди्рддрд░्рдЧрдд рдХрд╣ा рд╣ै рдХि "рдмुрдЬुрд░्рдЧ рд╣ो рдЧрдпे рд▓ोрдЧों рдХो рдорд╣рдд्рд╡рд╣ीрди рд╕рдордЭрдиा рд╣рдоाрд░ी рднूрд▓ рд╣ै। рд╡рд╣ рдХुрдЫ рди рднी рдХрд░ें рддो рднी рдЙрдирдХे рдЕрди्рддрд░ рд╕े рдиिрдХрд▓ा рд╣ुрдЖ рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рд╣ी рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдХाрдлी рд╣ै। рдЬो рдмрдЪ्рдЪा рдоाँ рдХा рдкрд▓्рд▓ू рдкрдХреЬрдХрд░ рдкीрдЫे-рдкीрдЫे рдШूрдорддा рдеा рд╡рд╣ рдЗрддрдиा рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ूрди्рдп рдХैрд╕े рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЙрди्рд╣ें рд╡ृрдж्рдзाрд╢्рд░рдо рдХा рд░ाрд╕्рддा рджिрдЦा рджेрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХो рд▓िрдЦрдиे рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ी рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд▓ोрдЧों рдХी рд╕рд╣рдЬ рд╕ंрд╡ेрджрдиाрдПँ рдЙрдирдХे рдорди рдоें рд╕्рдеिрд░ рд░рд╣ें। рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдоाрддृ рджेрд╡ो рднрд╡, рдкिрддृ рджेрд╡ो рднрд╡ рдХी рдз्рд╡рдиि рдЧुंрдЬाрдпрдоाрди рд╣ो।"

рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдкूрд░्рдгрддः рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╢्рд░ेрдгी рдоें рдЧिрдиा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдзुрд╡ाрдж рдХी рдкाрдд्рд░ рд╣ैं। рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬрдЧрдд рдоें рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ोрдЧा рдРрд╕ी рдЖрд╢ा рд╣ै।

2 comments :

  1. рд╡ाрд╣! 'рдоाрддृ рдЪेрддрдиा' рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рд▓ेрдЦिрдХा рдбॉ рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдиे рдПрдХ рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рд░рдЪрдиा рдХी рд╣ै। рдЙрди्рд╣ें рд╣ाрд░्рджिрдХ рдмрдзाрдИ।
    рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рд╣ेрддु рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЧौрд░рд╡ рд╢्рд░рдж्рдзेрдп рдбॉ рджिрдиेрд╢ рдкाрдардХ'рд╢рд╢ि'рдЬी рдХो рдХोрдЯि-рдХोрдЯि рдирдорди।

    ReplyDelete
    Replies
    1. рд╢рдХुрди्рддрд▓ा рдмрд╣ाрджुрд░June 8, 2020 at 10:11 AM

      рдбॉ. рд╢ोрднा рдЕрдЧ्рд░рд╡ाрд▓ рдХा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ “ рдоाрддृ-рдЪेрддрдиा “ рдПрдХ рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рдХ рдПрд╡ं рдЙрдд्рд╕ाрд╣рд╡рд░्рдзрдХ рдХृрддि рд╣ै। рдпुрд╡ा рдкीрдв़ी рдХी
      рдЖँрдЦों рд╕े рд╕्рд╡ाрд░्рдердкрд░рддा рдХा рдЖрд╡рд░рдг рд╣рдЯाрдХрд░ , рдЙрдирдХो рдЬीрд╡рди рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рднрд░ рдмрдиाрдиे рд╡ाрд▓े рдоाрддा-рдкिрддा рдХी рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиे рдФрд░ рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рдкाрд▓рди рдХрд░рдиे рдХा рд╕ंрджेрд╢ рджेрдиे рдоें рд▓ेрдЦिрдХा рдкूрд░्рдгрдд: рд╕рдлрд▓ рд░рд╣ी рд╣ैं। рдпрд╣ рд╡ृрдж्рдзрдЬрдиों рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рд╕рдо्рдоाрдирдЬрдирдХ рд╕рдоाрдзाрди рджेрддा рд╣ै। рд╡िрдж्рд╡рдж्рд╡рд░ рдбॉ. рджिрдиेрд╢ рдкाрдардХ рдЬी рдиे рдЗрд╕ рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी
      рдЙрдд्рддрдо рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рд╣ेрддु рд▓ेрдЦिрдХा рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ рдорд╣ोрджрдп рдХो рднी рдЕрдиेрдХрд╢ः рд╕ाрдзुрд╡ाрдж!!


      рдк्рд░рд╢ंрд╕рдиीрдп рд╕рдоीрдХ्рд╖ा рдХрд░рдиे рдоें рд░рдЪрдиा
      рдХेрд╕ाрде рдкूрд░ा рди्рдпाрдп рдХिрдпा рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдХрд╣рдиे рдХे рд▓िрдпे рдХुрдЫ рдЕрд╡рд╢ेрд╖ рдирд╣ीं рд░рд╣рддा рд╣ै। рд▓ेрдЦिрдХा рдХे рд╕ाрде рд╣ी
      рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ рдорд╣ोрджрдп рдХो рднी рдЕрдиेрдХрд╢ः рд╕ाрдзुрд╡ाрдж।

      Delete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।