рдкुрд╕्рддрдХ рд╕рдоीрдХ्рд╖ा: рд╣рд░ाрд░ी рдЕрдкрдиा рдлैрд▓ाрдпा рд░ाрдпрддा рдЕंрддрддः рд╕рдоेрдЯ рд▓ेрддे рд╣ैं

рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдиाрдо: рд╣ोрдоो рдбेрдпрд╕
рдЙрдкрд╢ीрд░्рд╖рдХ: рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдХрд▓ рдХा рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдЗрддिрд╣ाрд╕
рд▓ेрдЦрдХ: рдпुрд╡ाрд▓ рдиोрдЖ рд╣рд░ाрд░ी
рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ: рдорджрди рд╕ोрдиी
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ: рдоंрдЬुрд▓ рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ рд╣ॉрдЙрд╕, рднोрдкाрд▓
ISBN: 978-93-89143-13-3

рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ: - рдЕреЫीреЫ рд░ाрдп


рдоाрдирд╡-рдЬाрддि рдХा рдкिрдЫрд▓े 200 рд╡рд░्рд╖ों рдоें рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рджрд░ рд╕े рдЙрди्рдирддि рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдмрд╕े рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХाрд░рдг ‘рд╡िрдж्рд╡рддा рдХा рд╕्рдеाрди рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮрддा рдж्рд╡ाрд░ा’ рд▓े рд▓िрдпा рдЬाрдиा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдХि рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╡рд╕्рддुрдУं рдХे рдЙрдд्рдкाрджрди рдоें рдЪрд░рдШाрддांрдХी рд╡ृрдж्рдзि рд╣ुрдИ рд╣ै। рдЖрдзुрдиिрдХ рд╕рдордп рдоें ‘рдзाрд░्рдоिрдХ-рдкोрдеिрдпाँ x рддрд░्рдХ’ рдХा рд╕्рдеाрди ‘рдЕрдиुрднрд╡рдкрд░рдХ рдЬाрдирдХाрд░िрдпाँ x рдЧрдгिрдд’ рдиे рд▓े рд▓िрдпा рд╣ै। рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдХрд╣рддे рд╣ै рдХि рдЕрдиेрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдпंрдд्рд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдордиुрд╖्рдпों рдХा рд╡िрд╕्рдеाрдкрди рдпा рдЕрдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ो рдЬाрдиा рдЗрд╕рд▓िрдП рд╕ंрднрд╡ рд╣ुрдЖ рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╡िрдж्рд╡рддा рдХा рд╕्рдеाрди рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮрддा рдиे рд▓े рд▓िрдпा рд╣ै। рдпंрдд्рд░ рджрд░рдЕрд╕рд▓ рдордиुрд╖्рдпों рдХो рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╣ैं рдмрд▓्рдХि рд╡े рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮрддा рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрдкрдпोрдЧ рдоें рд▓ाрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдПрд▓्рдЧोрд░िрджрдо рдХे рд▓िрдП рдмिрдиा рдердХे-рддेрдЬ рдФрд░ рд╕рдЯीрдХ рдкрд░िрдгाрдо рджेрдиे рд╡ाрд▓े рд╡िрдХрд▓्рдк рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ा рджेрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рдпंрдд्рд░ рдмूрдЭ рд▓िрдпे рдЧрдП рдПрд▓्рдЧोрд░िрджрдо рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮрддा рдХा рд╕्рдеाрди рд▓े рд▓ेрддे рд╣ैं; рди рдХि рд╡िрдж्рд╡рддा рдХो рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рд▓िрдП, рдПрдХ рдЕрди्рдп рд╕्рд░ोрдд рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╣рд░ाрд░ी рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдкुрд░ाрддрдд्рдд्рд╡рд╡िрджों рдХो рд╡िрд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиा рдХेрд╡рд▓ 0.7% рд╣ै।

рдк्рд░ो. рдпुрд╡ाрд▓ рдиोрдЖ рд╣рд░ाрд░ी рдЕрдкрдиी рджूрд╕рд░ी рдкुрд╕्рддрдХ ‘рд╣ोрдоो рдбेрдпрд╕’ рдоें рдордиुрд╖्рдпों рдХे рджेрд╡рддा рдмрдирдиे рдХी рд╕ंрднाрд╡рдиाрдУं рдФрд░ рд╕ंрдмंрдзिрдд рдкрд░िрджृрд╢्рдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪाрдПँ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рдкреЭрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЗрд╕рдХे рдЙрдкрд╢ीрд░्рд╖рдХ ‘рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдХрд▓ рдХा рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдЗрддिрд╣ाрд╕’ рдиे рдоेрд░ा рдз्рдпाрди рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХिрдпा рдФрд░ рддрдм рдоेрд░ा рд╕рд╣рдЬ рдк्рд░рд╢्рди рдеा рдХि рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдЧुрдЬрд░े рд╣ुрдпे рдХрд▓ рдХे рдмाрд░े рдоें рд╣ोрддा рд╣ै рддो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдХрд▓ рдХा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХैрд╕े рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै? рд╣рд░ाрд░ी рд╕े рдЗрддрдиी рдмреЬी реЪрд▓рддी рдХैрд╕े рд╣ो рдЧрдИ! рдХрд╣ीं рдпрд╣ рд╕ंрдкाрджрдХ рдпा рдкुрд╕्рддрдХ-рд╕ंрдпोрдЬрдХ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ реЪрд▓рддी рддो рдирд╣ीं рд╣ै! рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди рдЗрд╕рд▓िрдП рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдеा, рдХ्рдпोंрдХि рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдХी рдкрд╣рд▓ी рдкुрд╕्рддрдХ рд╕ेрдкिрдпрди्рд╕ рдЙрдирдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ рд╣ोрдиे рдХा рдаोрд╕ рдк्рд░рдоाрдг рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ाрддी рд╣ै। рд╕ेрдкिрдпрди्рд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдПрдХ рдкाрдардХ рд╣ोрдиे рдХे рдиाрддे рдоैं рдЙрдирд╕े рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХी реЪрд▓рддी рди рд╣ो, рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд░рдЦ рд╣ी рд╕рдХрддा рдеा। рдФрд░ рдЖрдЦिрд░рдХाрд░ рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рд╢ुрд░ुрдЖрддी рдЕрдз्рдпाрдп рдоें рд╣ी рдоुрдЭे рдоेрд░े рдк्рд░рд╢्рди рдХा рдЙрдд्рддрд░ рдоिрд▓ рдЧрдпा।

рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдиे рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЕрдз्рдпрдпрдиों рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЧिрдиाрдП рд╣ैं। рдЬрд╣ाँ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдоें рд╣рдо рдХाрд░्рд▓ рдоाрд░्рдХ्рд╕ рдХे рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ-рднौрддिрдХрд╡ाрдж рдХो рдЙрдирдХी рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрдгिрдпों рдХे реЪрд▓рдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдЫрдж्рдо-рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХрд╣рддे рд╣ैं। рд╡рд╣ीं рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрдгिрдпाँ рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े реЪрд▓рдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी рд╣ैं рдмрд▓्рдХि рд╡े рдЕрдкрдиे рджाрд╡ों рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдордиुрд╖्рдпों рдХे рд╕ंрдЬ्рдЮाрди рдоें рдЖрдиे рд╕े рдЙрдирдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХो рдмрджрд▓ рджेрддी рд╣ैं рдЬिрд╕рд╕े рдХि рд╡े реЪрд▓рдд рд╕ाрдмिрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं। рдЕрд░्рдеाрдд рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े, рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рд╕े рдХिрдпे рдЧрдП рджाрд╡े рдпा рднрд╡िрд╖्рдпрд╡ाрдгिрдпाँ рдЕрдкрдиे рдорд╣ाрдирддрдо рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХो рдкूрд░ा рдХрд░ рд╣ी рд▓ेрддी рд╣ैं, рдХ्рдпोंрдХि рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХा рд╕ाрдоाрди्рдп рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдпрд╣ी рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рд╡िрдиाрд╢рдХाрд░ी рдкрд░िрдгाрдоों рдпा рдмंрдзрдиों рд╕े рдХैрд╕े рдоुрдХ्рдд рд╣ुрдЖ рдЬाрдП।

‘‘рдордиुрд╖्рдп рд╢рдХ्рддि рдХे рдмрджрд▓े рдоें рдЕрд░्рде (рддाрдд्рдкрд░्рдп) рдХो рдд्рдпाрдЧрдиे рдкрд░ рд╕рд╣рдордд рд╣ै’’ – рдордиुрд╖्рдпों рдХा рдЖрдзुрдиिрдХрддा рдХे рд╕ाрде рдЕрдиुрдмंрдз

рдЖрдЧाрдоी рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рдкрд░िрджृрд╢्рдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиा, рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХा рд╣ी рдПрдХ рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╣ै рдФрд░ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдЙрди्рд╣ीं рдкрд░िрджृрд╢्рдпों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪाрдПँ рдХрд░рддी рд╣ै, рдЬो рдоाрдирд╡-рдЬाрддि рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╕ंрднрд╡ рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЬрд╣ाँ рдХुрдЫ рд▓ोрдЧों рдХो рдЕрдкрдиी рдмाрдд рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд╣рдиे рдоें рд╕рдорд╕्рдпा рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирдХी рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдоें рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рд╕ीрдзे рдоुँрд╣ рдпрд╣ рдХрд╣ рджेрддे рд╣ैं рдХि рдЖрдЦिрд░ рдХрд╣рдиा рдХ्рдпा рдЪाрд╣рддे рд╣ो! рд╡рд╣ीं рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдЕрдкрдиे рд▓ेрдЦрди рдоें рджрд╕ рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рд╡िрдж्рдпाрдУं, рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдФрд░ рд╡िрд╖рдпों рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдкрд░ рдЪрд░्рдЪाрдПँ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рдкрд░िрджृрд╢्рдпों рдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдПँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдЕंрддрддः, рдЕрдкрдиे рджाрд╡े рдХे рдЕрднिрдк्рд░ाрдп рдХो рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоैंрдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╣рд░ाрд░ी рдЕрдкрдиा рдлैрд▓ाрдпा рд░ाрдпрддा рдЕंрддрддः рд╕рдоेрдЯ рд▓ेрддे рд╣ैं।

рд╣рд░ाрд░ी рдПрдХ рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрдкрдиी рдкрд╣рд▓ी рдкुрд╕्рддрдХ ‘рд╕ेрдкिрдпрди्рд╕’ рдоें рдХेрд╡рд▓ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рддрде्рдпों рдФрд░ рддुрд▓рдиाрдд्рдордХ рдЕрдз्рдпрдпрдиों рдХे рдмाрд░े рдоें рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдЬрдмрдХि ‘рд╣ोрдоो рдбेрдпрд╕’ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рд╡े рдаोрд╕ рдЖрдзाрд░ рдХे рд▓िрдП рддрде्рдпों рдФрд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдк्рд░рдпोрдЧों рдХे рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ों рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕्рд░ोрддों рдХे рдмाрд░े рдоें рдЪрд░्рдЪाрдПँ рдХрд░рддे рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдЗрд╕ рдмाрд░ рд╡े рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рдмाрд░े рдоें рджाрд╡े рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬो рд╕ंрднрд╡рддः рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдЗрдо्рдоाрди्рдпूрдЕрд▓ рдХांрдЯ рдФрд░ рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдХाрд░्рд▓ рдоाрд░्рдХ्рд╕ рдХे рд╕рдоाрди рд╣ी рдХ्рд░рдорд╢ः рд╕рдоाрдЬрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдФрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХी рдПрдХ рд╢ाрдЦा рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рд╣ो। рдРрд╕ा рдоाрдирдиे рдХे рдкीрдЫे рдПрдХ рдаोрд╕ рдХाрд░рдг рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рд╕ाрдзाрд░рдгрддः рдПрдХ рдЗрддिрд╣ाрд╕рдХाрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рддрде्рдпों рдФрд░ рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдУं рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬрдмрдХि рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдХे рддрде्рдп рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдФрд░ рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рдЯ рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕ेрдкिрдпрди्рд╕ рдФрд░ рд╣ोрдоो рдбेрдпрд╕ рдоें рдЕрдзिрдХрддрд░ рд╡िрд╖рдп-рд╡рд╕्рддु рдПрдХ рд╕рдоाрди рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЪेрддрдиा, рдЬैрд╡рдк्рд░ोрдж्рдпोрдЧिрдХी, рдХृрдд्рд░िрдо рдмुрдж्рдзिрдордд्рддा рдФрд░ рдЖрдЧाрдоी рдордиुрд╖्рдпों рдХो рдмाрд░ीрдХी рд╕े рд╕рдордЭрдиे рдоें рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп-рд╡рд╕्рддु рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЬैрд╕े рдХि реЩुрд╢ी рдХा рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рдЯ рд╕्рд╡рд░ुрдк, рдоाрдирд╡рд╡ाрдж рдХा рд╡рд░्рдЧीрдХрд░рдг рдФрд░ рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХे рддीрди рд░ूрдк рдЖрджि।

рдЗрд╕рдоें рдХोрдИ рджो рдордд рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рд╕ेрдкिрдпрди्рд╕ рдФрд░ рд╣ोрдоो рдбेрдпрд╕ рджोрдиों рдкुрд╕्рддрдХें рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╡्рдпाрдкрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं рдмрд▓्рдХि рд╡े рд╡्рдпाрдкрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХे рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╕े рд╕рдорд╕्рдпाрдУं рдХे рдиिрджाрди рдХे рд▓िрдП рдЕंрддрд░рд╡ैрдпрдХ्рддिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдУं рдХो рд╡्рдпाрдкрдХ рдмрдиाрдиे рдХा рд╕ुрдЭाрд╡ рджेрддी рд╣ैं। рд╡्рдпाрдкрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХो рдпрд╣ рджोрд╖ рд╕рджैрд╡ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдирд╣ीं рд╣ै рдпा рд╡рд╕्рддुрд╕्рдеिрддि рд╕े рдЕрдирднिрдЬ्рдЮ рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрддрдиी рдмреЬी-рдмреЬी рдмाрддें рдФрд░ рджाрд╡े рдХрд░ рдкा рд░рд╣ा рд╣ै, рдкрд░ंрддु рдЗрди рджोрдиों рдкुрд╕्рддрдХों рдХे рдк्рд░рдХрд░рдг рдоें рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рд╕рд░्рд╡рдеा реЪрд▓рдд рд╣ोрдЧा। рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рд╕े рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी реЪрд▓рддिрдпाँ рд╣ुрдИं рд╣ैं। рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЙрди्рд╣ें рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдирджेрдЦा рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдоूрд▓ рд╡िрд╖рдп рдирд╣ीं рдеा рдпा рдЙрди рдкрд░ рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд▓िрдЦрдиा рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдзाрд░ाрдк्рд░рд╡ाрд╣ рд╕े рд╕рдордЭौрддा рдХрд░рдиा рд╣ोрддा।

рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдХा рд▓ेрдЦрди рдкрдХ्рд╖рдкाрдд рд░рд╣िрдд рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рдПрдХ рд╕िрдж्рдзांрдд, рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ा рдпा рдордд рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдзिрдХ рджृрдв़ рд╣ोрдиे рд╕े рднिрди्рди рдпा рд╡िрд░ोрдзी рд╕िрдж्рдзांрддों, рд╡िрдЪाрд░рдзाрд░ाрдУं рдпा рдорддों рдХे рдмीрдЪ рдмреЭрддी рд╢рдд्рд░ुрддा рдХो рдирдП рд╡िрдЪाрд░ों рдФрд░ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХे рдЬ्рдЮाрди рд╕े рдХрдо рдХрд░рдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рдкреЭрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рддрдХ рдЖрддंрдХрд╡ाрдж рддрдеा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рдирдП рд╕िрд░े рд╕े рд▓िрдЦрдиे рдХी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рд╕े рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдЪिреЭ рдеी, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рджोрдиों рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпाँ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдЖंрддрд░िрдХ рдЯрдХрд░ाрд╡ों рдХो рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рддी рд╣ैं, рдЬिрд╕े рдЙрдирдХे рд▓ेрдЦрди рдиे рдЕрдм рдмрджрд▓ рджिрдпा рд╣ै। рд╡े рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдордиुрд╖्рдп рдЕрдкрдиे рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╡्рдпाрдк्рдд рдПрдХ рдоिрд▓ीрдЬुрд▓ी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдзाрд░्рдоिрдХ-рд╕ाрдоाрдЬिрдХ-рдЖрд░्рдеिрдХ-рд░ाрдЬрдиीрддिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдУं рдоें рдЬीрд╡рди рдЬीрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ीं рдХो рдЕрдкрдиी рдкрд╣рдЪाрди рдоाрдирддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рд╡े рдЙрдирд╕े рдмंрдзे рд╣ोрддे рд╣ैं рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рджुрдиिрдпा рдХो рдмрджрд▓े рд╕्рд╡рд░ूрдк рдоें рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рдирдП рд╕िрд░े рд╕े рд▓िрдЦрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ोрддा рд╣ै। рдХिंрддु рддрдм рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рд╣рдоाрд░े рджिрдоाрдЧों рдоें рдпрд╣ рдЖрд╢ंрдХा рдмрди рдЬाрддी рд╣ै рдХि рдХрд╣ीं рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХो рдЫेреЬрдиे рд╕े рд╕्рдеिрддि рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рдмिрдЧреЬ рди рдЬाрдП рдпा рд╣рдо рджोрдмाрд░ा рдЖрджिрдо рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдУं рдХी рдУрд░ рди рдЬाрдиे рд▓рдЧें। рдЗрд╕ рдоुрдж्рджे рдкрд░ рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдФрд░ рдЗрддिрд╣ाрд╕рдмोрдз рдХे рднेрдж рдХो рди рдХेрд╡рд▓ рдЕрдЪ्рдЫे рд╕े рд╕рдордЭाрддे рд╣ैं рдмрд▓्рдХि рдмैрд░ рдХी рднाрд╡рдиा рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдкрддрди рдХी рдЖрд╢ंрдХा рдХो рдоिрдЯाрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдП рд╣ैं।

рдм्рд░ाрдПрд╕ рд╡िрд░ोрдзाрднाрд╕ (Braess's paradox) рдХा рдиाрдо рд▓िрдпे рдмिрдиा рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рд╕рдордЭाрддे рдХि рдЖрдЦिрд░ рдорд╢ीрдиें рдХैрд╕े рдордиुрд╖्рдпों рдХी рдХ्рд░िрдпाрдХрд▓ाрдкों рдХो рдиिрд░्рджेрд╢िрдд рдФрд░ рдиिрдпंрдд्рд░िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ैं। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рд╕े рдоैрдЯ्рд░िрдХ्рд╕ реЮिрд▓्рдо рдХा рдиाрдо рд▓िрдпे рдмिрдиा рдк्рд░ो. рд╣рд░ाрд░ी рд╕рдордЭाрддे рд╣ैं рдХि рдЖрдЦिрд░ рдоाрдирд╡-рдЬाрддि рдХैрд╕े рдФрд░ рдХिрди рд╕ाрдоूрд╣िрдХ реЪрд▓рддिрдпों рдпा рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХे рдХाрд░рдг рдЗрд╕ рджुрдиिрдпा рд╕े рдЕрдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ो рдЬाрдПрдЧी। рджрд░рдЕрд╕рд▓ рдЕрдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा рдХी рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рдЬैрд╡-рдЙрдж्рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рднुрд▓ाрдХрд░ рдХे рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рддрднी рд╕ंрднрд╡ рд╣ै рдЬрдмрдХि рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднी рдЕрдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рдХाрд░рдгों рдХे рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рддрд░ीрдХे рд╕े рдоाрдирд╡-рдЬाрддि рдХे рдкूрд░्рдгрддः рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рди рд╣ो।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।