рдоीрд░ा рдХा рдХाрд╡्рдп

рдбॉ. рд░ूрдкा рдЪाрд░ी

рдЕрд╕ोрд╕िрдПрдЯ рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░, рд╣िंрджी рд╡िрднाрдЧ, рдЬ्рдЮाрди рдк्рд░рдмोрдзिрдиी рдоंрдбрд▓, рд╢्рд░ी рдорд▓्рд▓िрдХाрд░्рдЬुрди рдФрд░ рд╢्рд░ी рдЪेрддрди рдоंрдЬु рджेрд╕ाрдИ рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдХाрдгрдХोрдг рдЧोрд╡ा
рдЪрд▓рднाрд╖: +91 985 015 2578


 рдЖрдЬ рдЗрдХ्рдХीрд╕рд╡ीं рд╢рддी рдоें рд╣рдо рд╡िрд╡िрдз рд╡िрдорд░्рд╢ों рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рддे рд╣ैं। рдиाрд░ी  рд╡िрдорд░्рд╢ рдХे рдоंрдЪ рдкрд░ рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХे рд╕ाрд╣рд╕ рдФрд░ рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓рддा рдХे рд╡िрд╕्рддृрдд рд░ुрдк рдоें  рдЖрдпाрдо рдЦुрд▓рддे рд╣ैं। 15 рд╡ीं рд╢рддी рдХे рд░ाрдаोрдб рд╡ंрд╢ рдХी рдХрди्рдпा рдиे рдЕрдиेрдХ рдХрдЯु  рдЖрд░ोрдкों рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиे рдЗрд╖्рдЯ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рдпं рдХो  ‘рдЬोрдЧिрди’ рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддिрдд рдХिрдпा। рдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЗрд╖्рдЯ  рднрдХ्рддि рдоें рд░рдордоाрдг рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиे рдЕрдиोрдЦे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХрд░рд╡ाрдпा। рдоीрд░ा рдиे рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рднрдЧрд╡ाрди рдХे рдХрдИ рд░ूрдкों рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХिрдпा рд╣ै।  рднрдЧрд╡ाрди рдоीрд░ा рдХे рд▓िрдП рдк्рд░िрдп, рд╕рдЦा, рдкрддि рдФрд░ рдЙрдж्рдзाрд░рдХ рднी рд╣ै। рдоीрд░ा рдХा рдХाрд╡्рдп рдЬीрд╡рди рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХा рд░рд╣ा рд╣ै।

 рдоीрд░ाрдмाрдИ рдХा рдЬрди्рдо 1498 рдИ. рд╕े 1504 рдИ. рдХे рдмीрдЪ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХे рдоेреЬрддा рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдХुрдХреЬी  рдЧाँрд╡ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЗрдирдХे рдкिрддा рд░рддрдирд╕िंрд╣ рдФрд░ рдкिрддाрдорд╣ рджूрджा рд╕िंрд╣ рдеे। рдмрдЪрдкрди рдоें рднрдЧрд╡ाрди рд╢्рд░ीреШृрд╖्рдг рдХी рдоूрд░्рддि рдХे рдк्рд░рддि рдоीрд░ा рдХी рд▓рд▓рдХ рдмрд╣ुрдд рдеी। рд╡рд╣ рдоूрд░्рддि рдХी рдкूрдЬा рдЕрд░्рдЪा рдоें рдЗрддрдиी рдбूрдм рдЧрдпी рдХि рд╕рд╣рдЬ рднाрд╡ рд╕े рдЧा рдЙрдаी –
   рдкाрдпो рдЬी рдоैंрдиे рд░ाрдо рд░рддрди рдзрди рдкाрдпो।
   рд╡рд╕्рддु рдЕрдоोрд▓िрдХ рджी рдоेрд░े рд╕рддрдЧुрд░ु рдХिрд░рдкाрдХрд░ рдЕрдкрдиाрдпो।
   рдЬрдирдо рдЬрдирдо рдХी рдкूंрдЬी рдкाрдИ рдЬрдЧ рдоें рд╕рднी рдЦोрд╡ाрдпो॥

 1516 рдИ. рдоें рдоीрд░ा рдХा рд╡िрд╡ाрд╣ рдоेрд╡ाреЬ рдХे рд╢ाрд╕рдХ рд░ाрдгा рд╕ांрдЧा рдХे рдЬ्рдпेрд╖्рда  рдкुрдд्рд░ рднोрдЬрд░ाрдЬ рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдЖ। рд░ाрдЬрдХुрдоाрд░ рднोрдЬрд░ाрдЬ рдЕрдкрдиी рдкрдд्рдиी рдоीрд░ा рдХी рднрдХ्рддि рднाрд╡рдиा рдХो рдЙрджाрд░ рд╣ृрджрдп рд╕े рджेрдЦрддे рдеे। рдоीрд░ा рдЕрдкрдиे рджिрд╡्рдп рдк्рд░ेрдо рдХी  рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХрд░рддी рдеी –
   рд╣ेрд░ी рдоैं рддो рдк्рд░ेрдо рджिрд╡ाрдиी, рдоेрд░ो рджрд░рдж рди рдЬाрдиे рдХोрдп।
   рд╕ूрд▓ी рдКрдкрд░ рд╕ेрдЬ рд╣рдоाрд░ी, рдХिрд╕ рдмिрдз рд╕ोрдиा рд╣ोрдп।
   рдЧрдЧрди рдордг्рдбрд▓ рдоेँ рд╕ेрдЬ рдкिрдпा рдХी, рдХिрд╕ рдмिрдз рдоिрд▓рдиा рд╣ोрдп।
   рдШाрдпрд▓ рдХी рдЧрддि рдШाрдпрд▓ рдЬाрдиै, рдХी рдЬिрди рд▓ाрдИ рд╣ोрдп।
   рдЬौрд╣рд░ рдХी рдЧрддि рдЬौрд╣рд░ рдЬाрдиै, рдХी рдЬिрди рдЬौрд╣рд░ рд╣ोрдп।
   рджрд░рдж рдХी рдоाрд░ी рдмрди-рдмрди рдбोрд▓ूं, рдмेрдж рдоिрд▓ा рдирд╣िं рдХोрдп।
   рдоीрд░ां рдХी рдк्рд░рднु рдкीрд░ рдоिрдЯैрдЧी, рдЬрдм рдмैрдж рд╕ांрд╡рд▓िрдпा рд╣ोрдп।

1523 рдИ. рдоें рднोрдЬрд░ाрдЬ рдХी рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдкिрддा рдФрд░  рд╕рд╕ुрд░ рдХी рднी рдоृрдд्рдпु рд╣ुрдИ। рдЖрдЪाрд░्рдп рдкрд░рд╢ुрд░ाрдо рдЪрддुрд░्рд╡ेрджी рдХा рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдоीрд░ा рдХी рдоाँ рдХा рдиिрдзрди, рдкिрддाрдорд╣, рдкिрддा, рд╢्рд╡рд╕ुрд░ рдФрд░ рдкрддि рдХी рдоृрдд्рдпु, рдЧृрд╣рдХрд▓рд╣ рдиे рдоीрд░ा рдХे рднीрддрд░ рд╡िрд░рдХ्рддि рдХा рднाрд╡ рднрд░ рджिрдпा। рд╡рд╣ рд╢्рд░ीреШृрд╖्рдг рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдоूрд░्рддि рдХे рд╕ाрдордиे рдЖрдиंрдж рдордЧ्рди рд╣ोрдХрд░ рдиाрдЪрддी рдФрд░ рдЧाрддी рдеी। рдЕрдиुрд╢्рд░ुрддिрдпाँ рдмрддाрддी рд╣ैं рдХि рдоीрд░ा рдмрдЪрдкрди рд╕े рд╣ी рдХृрд╖्рдг рдХी рдоूрд░्рддि рдХो рдЕрдкрдиे рд╕ाрде рд░рдЦрддी рдеी। рд╕рд╕ुрд░ाрд▓ рдоें рднी рдкूрдЬा рдХрд░рддी рдеी। рдоैрдиेрдЬрд░ рдкाрдг्рдбेрдп рдХे рдХрдерди рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ ‘рдоीрд░ा рдХो рдЕрдкрдиे рд╡िрд╡ेрдХ рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдЬिрд╕ рдЕрдЧ्рдиि рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕े рдЧुрдЬрд░рдиा рдкреЬा, рдЙрд╕рд╕े рднрдХ्рддिрдХाрд▓ рд▓े рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рдХрд╡ि рдХो рдирд╣ीं। рдХрдмीрд░, рдЬाрдпрд╕ी рдФрд░ рд╕ूрд░ рдХे  рд╕ाрдордиे рдЪुрдиौрддिрдпाँ рдФрд░ рдХрдаिрдиाрдЗрдпाँ рднाрд╡ рдЬрдЧрдд рдХी рдеीं। рдоीрд░ा рдХे рд╕ाрдордиे рднाрд╡рдЬрдЧрдд рд╕े рдЕрдзिрдХ рднौрддिрдХ рдЬрдЧрдд рдХी рд╕ीрдзे рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдЬीрд╡рди  рдХी рдЪुрдиौрддिрдпाँ рдФрд░ рдХрдаिрдиाрдЗрдпाँ рдеी। рдПрдХ рд╕्рдд्рд░ी, рд╡рд╣ рднी рдоेреЬрддा рдХे рд░ाрдаौрд░ рд░ाрдЬрдкूрдд рдХुрд▓ рдХी рдмेрдЯी рдФрд░ рдоेрд╡ाреЬ рдХे рдорд╣ाрд░ाрдгा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рдмрд╣ू, рдКрдкрд░ рд╕े рд╡िрдзрд╡ा। рдпрд╣ी рдеा рдоीрд░ा рдХा рдЕрдкрдиा рд▓ोрдХ। рдЙрд╕рдХे рдзрд░्рдо рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рд╕्рдд्рд░ी рдХी рд╕्рдеिрддि рдХा рдЕрдиुрдоाрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рднी рдХрдаिрди рд╣ै। рдоीрд░ा рдиे рдЙрд╕рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдЦुрд▓ा рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдХिрдпा। рдЙрд╕ рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ी рд╣ै рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рдФрд░ рдХाрд╡्рдп।’1

 рдоीрд░ा рд╕ाрдзु рд╕ंрдЧрддि рдФрд░ рдХृрд╖्рдг рдк्рд░ेрдо рдоें рдЗрддрдиा рд░ाрдо рдЧрдИ рдеी рдХि рдоाрдиो рд╡рд╣ рд▓ौрдХिрдХ рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рдЧрдИ рдеी। рдоीрд░ा рдХी рд╕рдЦी рдКрджा рдЪाрд╣рддी рдеी рдХि  рдоीрд░ा рд░ाрдЬ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рдиिрдпрдоों рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░ें рдЬिрд╕рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдоीрд░ा рдХे рдХाрд╡्рдп рдоें  рдЖрдпा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдоीрд░ा рдиे рдЙрд╕рдХी рдХिрд╕ी рдмाрдд рдХो рдирд╣ीं рд╕ुрдиा рдФрд░ рдХрд╣ा рдХि  рдХृрд╖्рдг рдк्рд░ेрдо рдХी рдмाрдд рдЪाрд╣े рдЬрдЧрдд рд╕े рдЫिрдкी рд╣ो рдкрд░ рд╕ाрдзुрдУं рд╕े рдирд╣ीं рдЫिрдкी рд╣ै।  рд╕ाрдзु рд╕ंрдЧрддि рд╣ी рдоेрд░े рд▓िрдП рд╕рдм рдХुрдЫ рд╣ै। рдоैं рд░ाрдгा рдХा рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╕ुрдиूंрдЧी। рдоेрд░े рд╕्рд╡ाрдоी рд╕िрд░्рдл рдЧिрд░िрдзрд░ рд╣ै। рдоीрд░ा рдХा рдХрдерди рд╣ै –
   рдо्рд╣ाрд░ी рдмाрдд рдЬрдЧрдд рд╕ू рдЫाрдиी, рд╕ाрдзा рд╕ूं рдирд╣ीं рдЫाрдиी рд░ी।
   рд╕ाрдзू рдоाрддा-рдкिрддा рдХुрд▓ рдоेрд░े, рд╕ाрдзू рдиिрд░рдорд▓े рдЬ्рдЮाрдиी рд░ी।
   рд░ाрдгा рдиे рд╕рдордЭाрдпो рдмाрдИ, рдКрджा рдоैं рддो рдПрдХ рди рдоाрдиी рд░ी।
   рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рдЧिрд░рдзрд░ рдиाрдЧрд░ рд╕ंрддрди рд╣ाрде рдмिрдХाрдиी рд░ी ॥

 рдЗрд╕ рдХाрд▓ рдоें рдиाрд░िрдпां рдкूрд░्рдгрд░ूрдк рд╕े рдкिрддा, рдкрддि рдпा рдкुрдд्рд░ рдкрд░ рдЖрд╢्рд░िрдд рд╣ुрдЖ рдХрд░рддी рдеी। рдШрд░ рдХे рдк्рд░рдоुрдЦ рдХी рдЕрдиुрдорддि рдХे рдмिрдиा рдиाрд░ी рдШрд░ рдХे рдмाрд╣рд░ рдирд╣ीं рдиिрдХрд▓ рд╕рдХрддी рдеी। рдоीрд░ा рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рдмाрдж рдЪिрдд्рддौреЬ рдХे рд░ाрдгा рд╕ांрдЧा рдХी рдкुрдд्рд░рд╡рдзू рдмрдиी рдФрд░ рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рд╡ैрдзрд╡्рдп рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдИ। рджेрдЦा рдЬाрдП рддो рдпрд╣ рдХाрд▓ рдЕрдд्рдпंрдд рдХрдаिрди рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХा рдеा। рдордз्рдпрдпुрдЧ рдоें рдоीрд░ा рдПрдХ рдРрд╕ी рдиाрд░ी рд╣ै рдЬिрд╕рдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूреЭिрдпों рдФрд░ рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдоाрди्рдпрддाрдУं рдХो рддिрд▓ांрдЬрд▓ि рджी рдеी। рдоीрд░ा рдиे рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рдХा рдоाрд░्рдЧ рд╕्рд╡рдпं рдк्рд░рд╢рд╕्рдд рдХिрдпा। рдкрддि рдХे рджेрд╣ांрдд рдХे рдмाрдж рд╕्рдд्рд░ी рд╕рддी рдЬाрдиा рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддी  рдеी рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдХी рдкाрдд्рд░ рд╣ोрддी рдеी। рд▓ेрдХिрди рдоीрд░ा рдиे рдРрд╕ा рдХुрдЫ рдирд╣ीं  рдХिрдпा рдмрд▓्рдХि рднрдЧрд╡ाрди рдХो рд╣ी рдЕрдкрдиा рдкрддि рдоाрди рд▓िрдпा। рдоीрд░ा рдиे рд╕ाрдзुрдУं рдХे  рд╕ंрдЧ рдмैрдардХрд░ рдЕрд▓ौрдХिрдХ рдЖрдиंрдж рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХी।
рдо्рд╣ाрд░ा рд░ी рдЧिрд░िрдзрд░ рдЧोрдкाрд▓, рджूрд╕рд░ो рди рдХोрдИ।
 рднाрдпा рдЫांреЬрдпां рдмांрдзा рдЫांреЬрдпां, рдЫाреЬрдпां рд╕рдЧां рд╕ूрдпां।
    рд╕ाрдзा рд╕ंрдЧ рдмैрда –рдмैрда рд▓ोрдХ рд▓ाрдЬ рдЦूंрдпा।

 рдоीрд░ा рдиे рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдФрд░ рд▓ोрдХрд▓ाрдЬ рдХी рдкрд░рд╡ाрд╣ рди рдХрд░  рдЕрдкрдиे рдЧिрд░िрдзрд░ рдЧोрдкाрд▓ рдХी рдЖрд░ाрдзрдиा рдХी। рд░ीрддि-рд░िрд╡ाрдЬों рдХे рдмंрдзрди рдоें рди  рдЬрдХреЬрдХрд░ рдЕрдкрдиे рдЗрдЪ्рдЫा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬीрд╡рди рдЬीрдпा। рдоीрд░ा рдХे рдХाрд╡्рдп рдоें рдЬीрд╡рди рдХा  рджрд░्рдж рд╣ै, рдпाрддрдиा рд╣ै рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ рдХे рдк्рд░рддि рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рд╣ै, рдиाрд░ी рдХे рд╕्рд╡ाрдзीрдирддा-рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХा рдк्рд░рдоाрдг рд╣ै। рдоीрд░ा рдХो рдХрдаिрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддि рдоें рдЧिрд░िрдзрд░ рдкрд░ рдЗрддрдиा  рднрд░ोрд╕ा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╕рдд्рддा рдХो рд▓рд▓рдХाрд░рддी рд╣ै। рдоीрд░ा рдХा рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдЕрдЧрд░  рд░ाрдЬрд╡ंрд╢ рдиाрд░ाрдЬ рд╣ो рдЧрдпा рддो рдоुрдЭे рд░ाрдЬ рджрд░рдмाрд░ рд╕े рдиिрдХाрд▓ рд▓ेрдЧा рд▓ेрдХिрди рднрдЧрд╡ाрди  рд░ूрда рдЧрдпा рддो рдаिрдХाрдиा рдкाрдиा рдХрдаिрди рд╣ो рдЬाрдПрдЧा। рдоीрд░ा рдХो рд░ाрдЬрдкрд░िрд╡ाрд░,  рд░ाрдЬрд╕рдд्рддा рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдУं рд╕े рдЙрд▓рдЭрдиा рдкреЬा рдФрд░ рдЗрд╕ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдоें  рдЙрд╕рдиे рд╣ाрд░ рдирд╣ीं рдоाрдиी। рдПрдХ рдмाрдд рдпрд╣ां рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рдоीрд░ा  рд░ाрдЬрджрд░рдмाрд░ рдоें рдЧिрд░िрдзрд░ рдХी рдкूрдЬा рдХрд░рддी рдеी рддрдм рдХिрд╕ी рдХो рдЖрдкрдд्рддि рдирд╣ीं рдеी। рд░ाрдгा рд╕ांрдЧा рдХा рд╡िрд░ोрдз рддрдм рдЦреЬा рд╣ो рдЧрдпा рдЬрдм рдоीрд░ा рдЕрдд्рдпंрдд рд╕्рд╡рдЫंрдж рднाрд╡рдиा рд╕े рд╕ाрдзु рд╕ंрддों рдХी рдоंрдбрд▓ी рдоें рдЬाрдХрд░ рдоिрд▓рдиे рд▓рдЧी। рд░ाрдЬ рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХो рдпрд╣  рд╕्рд╡рдЫंрджрддा рдЕрдЦрд░рдиे рд▓рдЧी। рд▓ेрдХिрди рдоीрд░ा рдиे рдХिрд╕ी рдХी рдкрд░рд╡ाрд╣ рди рдХिрдП рдмिрдиा  рдЕрдкрдиी рднрдХ्рддि рдХा рдк्рд░рд╡ाрд╣ рдЕрдЦंрдб рд░ूрдк рдоें рд░рдЦा। рдоीрд░ा рдиिрд░्рднрдп рд╣ोрдХрд░ рдХрд╣рддी рд╣ै
   рд╕ीрд╕ोрджрдпो рд░ूрдардпो рдо्рд╣ाрд░ो рдХोрдИ рдХрд░ рд▓ेрд╕ी।
   рдо्рд╣ें рддो рдЧुрдг рдЧोрд╡िंрдж рдХे рдЧाрд╕्рдпां рд╣ो рдоाрдИ
   рд░ाрдгो рдЬी рд░ूрдардпां рдмाрд░ो рджेрд╕ рд░рдЦाрд╕ी
   рд╣рд░ि рд░ूрдардпां рдХुрдо्рд╣рд▓ाрд╕्рдпां рд╣ो рдоाрдИ

 рднрдХ्рддिрдХाрд▓ рдоें рдоीрд░ा рдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूреЭिрдпों рдФрд░ рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдоाрди्рдпрддाрдУं  рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХрд░ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░рддा рдХा рд╡рд░рдг рдХिрдпा। рд╡рд╣ рди рд░ाрдЬा рднोрдЬрд░ाрдЬ рдХे рд╢рд╡ рдХे  рд╕ाрде рд╕рддी рдЧрдпी рди рд╣ी рд╡िрдзрд╡ाрдУं рдХी рддрд░рд╣ рд╕рдоाрдЬ рд╕े рджूрд░ рд░рд╣ी। рд░ाрдгा рд╕ांрдЧा рдХी  рдкрд░рд╡ाрд╣ рди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕рдоाрдЬ рдоें рдШुрд▓рдиा рдоिрд▓рдиा рдЪाрд▓ू рд░рд╣ा, рд╕ंрддों рдХे рд╕ाрде  рдиाрдЪрддी рдЧाрддी рд░рд╣ी рдФрд░ рджिрди рд░ाрдд рдИрд╢्рд╡рд░ рднрдХ्рддि рдоें рд░рд╣ी। рдЦुрд▓े рд░ूрдк рд╕े рдкрд░рджा  рдк्рд░рдеा рдХा рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा। рдиाрд░ी рдХा рд╡िрдж्рд░ोрд╣ рдоीрд░ा рдХे рдХाрд╡्рдп рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрддा рд╣ै।  рдЧिрд░िрдзрд░ рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиा рд▓िрдпा рдеा -
рдоेрд░े рддो рдЧिрд░िрдзрд░ рдЧोрдкाрд▓, рджूрд╕рд░ो рди рдХोрдИ
рдЬाрдХे рд╕िрд░ рдоोрд░ рдоुрдХुрдЯ, рдоेрд░ो рдкрддि рд╕ोрдИ
рдЫाрдбि рджрдИ рдХुрд▓ рдХी рдХाрдиि рдХрд╣ा рдХрд░ि рд╣ै рдХोрдИ
рд╕ंрддрди рдвिрдЧ рдмैрдаि –рдмैрдаि, рд▓ोрдХрд▓ाрдЬ рдЦोрдИ

рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рд╡िрдХ्рд░рдоाрджिрдд्рдп рд░ाрдЬा рдмрди рдЧрдП рддрдм рдоीрд░ा рдХे рд╣рд░ рдХृрддि рдХी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рд╣ोрдиे рд▓рдЧी। рдоीрд░ा рдХो рдЬाрди рд╕े рдоाрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдпрдд्рди рд╣ोрдиे рд▓рдЧे। рддрдм рдоीрд░ा рдХрд╣ рдЙрдаी –
рдирд╣िं рднाрд╡ै рдеाрд░ो рджेрд╕реЬ рд▓ीрдЬो рд░ंрдЧрд░ूрдбो।
рдеाрд░ा рджेрд╕ा рдоें рд░ाрдгा рд╕ाрдз рдирд╣ीं рдЫे, рд▓ोрдЧ рдмрд╕े рд╕рдм рдХूреЬो।
рдЧрд╣рдгा рдЧांрдаी рд░ाрдЬा рд╣рдо рд╕рдм рдд्рдпाрдЧा-рдд्рдпाрдЧा рдХрд░ рд░ो рдЪूреЬो।
рдХाрдЬрд▓ рдХीрдаी рд╣рдо рд╕рдм рдд्рдпाрдЧो, рдд्рдпाрдЧो рд╣ै рдмांрдзрди рдЬूрдбो।
рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рдЧिрд░िрдзрд░ рдиाрдЧрд░, рд╡рд░ рдкाрдпौ рдЫै рд░ूреЬो।

 рдЕрд░्рдеाрдд рд░ाрдЬा, рддुрдо्рд╣ाрд░ा рджेрд╢ рд▓िрдП рд░рд╣рдиा। рдоुрдЭे рд╕ुंрджрд░ рд╡рд░ рдоिрд▓ рдЧрдпा рд╣ै। рдоुрдЭे рдХिрд╕ी рднौрддिрдХ рд╢्рд░ुंрдЧाрд░ рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं рд╣ै। рдоैंрдиे рдЬूреЬा рдмांрдзрдиा рднी рдЫोреЬ рджिрдпा рд╣ै рдФрд░ рдоुрдЭे рдХिрд╕ी рдЖрднूрд╖рдг рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं рд╣ै। рдоैं рдпрд╣ рд╕्рдеाрди рдд्рдпाрдЧ рд░рд╣ी рд╣рдо рдХ्рдпोंрдХि рддुрдо्рд╣ाрд░े рджेрд╢ рдоें рд╕ाрдзु рд╕рдЬ्рдЬрди рдирд╣ीं рд░рд╣ рдЧрдП।

 рдоीрд░ा рдХे рдХाрд╡्рдп рдоें рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рджृреЭрддा рд╣ै, рдЖрдд्рдорд╢рдХ्рддि рд╣ै। рдЕрдЬ्рдЮाрдд рд╕рдд्рддा рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдЯूрдЯ рдк्рд░ेрдо, рднрдХ्рддि рд╣ै। рдк्рд░ेрдо рдоें рдоांрд╕рд▓ рднाрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░ेрдо рдоें рддрди्рдордпрддा рд╣ै, рд╕рдорд░्рдкрдг рд╣ै рдФрд░ рдЕрдирди्рдпрддा рд╣ै। рдоीрд░ा рдХी рд╡िрд░рд╣рднрдХ्рддि рдЕрдд्рдпंрдд рдоाрд░्рдоिрдХ рд╣ै। рдоीрд░ा рдХी рд╡िрд░рд╣ рд╡ेрджрдиा рдоें рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдЙрдЪ्рдЪ рдХोрдЯि рдХी рд╣ै। рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ, рдзाрд░्рдоिрдХ рдФрд░ рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдиे рдоीрд░ा рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा। рдЙрд╕рдХे рдХाрд╡्рдп рдоें рдоाрдирд╡ीрдп рдФрд░ рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдХे рд╕्рд╡рд░ рдиिрдХрд▓рддे рд╣ै।

  рдоीрд░ा рдиे рд╡िрдирдп рдХे рдкрдж рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд▓िрдЦे рд╣ैं, рдЬिрд╕рдоें рдЕрд╕ीрдо рджрдпा рдФрд░ рдХрд░ुрдгा рдоिрд▓рддी рд╣ै। рдоीрд░ा рдЕрдкрдиे рдЧिрд░िрдзрд░ рдХी рдХृрдкा рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рддी рд╣ै –
рддुрдо рд╕ुрдгौ рджрдпाрд▓ рдо्рд╣ाрд░ी рдЕрд░рдЬी,
рднрд╡ рд╕ाрдЧрд░ рдоें рдмрд╣ी рдЬाрдд рд╣ूं, рдХाреЭो рддो рдеाрд░ो рдорд░рдЬी।
рдпौ рд╕ंрд╕ाрд░ рд╕рдЧो рдирд╣ीं рдХोрдИ, рд╕ाँрдЪा рд╕рдЧा рд░рдШुрдмрд░ рдЬी॥

 рдоीрд░ा рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдХृрдкा рдХे рд▓िрдП рдмेрдЪैрди рд╣ै। рд╡рд╣ рдХрдаिрди рд╕े рдХрдаिрди рдкрде рдкрд░ рдЪрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рд╣ै।
рдоीрд░ा рдордЧрди рднрдИ рд╣рд░ि рдХे рдЧुрди рдЧाрдп।
рд╕ांрдк рдкिрдЯाрд░ा рд░ाрдгा рднेрдЬ्рдпा, рдоीрд░ा рд╣ाрде рджिрдпो рдЬाрдп।
рди्рд╣ाрдп рдзोрдп рдЬрдм рджेрдЦрдг рд▓ाрдЧी, рд╕ाрд▓िрдЧрд░ाрдо рдЧрдЗ рдкाрдп।
рдЬрд╣рд░ рдХा рдк्рдпाрд▓ा рд░ाрдгा рднेрдЬ्рдпा, рдЕрдоृрдд рджीрди्рд╣ рдмрдиाрдп।
рди्рд╣ाрдп рдзोрдп рдЬрдм рдкीрд╡рдг рд▓ाрдЧी, рд╣ो рдЕрдорд░ рдЕंрдЪाрдп।
рд╕ूрд▓ рд╕ेрдЬ рд░ाрдгा рдиे рднेрдЬी, рджीрдЬ्рдпो рдоीрд░ा рд╕ुрд▓ाрдп।
рд╕ाँрдЭ рднрдИ рдоीрд░ा рд╕ोрд╡рдг рд▓ाрдЧी, рдоाрдиो рдлूрд▓ рдмिрдЫाрдп।
рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рд╕рджा рд╕рд╣ाрдИ, рд░ाрдЦे рд╡िрдШрди рд╣рдЯाрдп।
рднрдЬрди рднाрд╡ рдоें рдорд╕्рдд рдбोрд▓рддी, рдЧिрд░рдзрд░ рдкै рдмрд▓ि рдЬाрдп।

 рдоीрд░ा рдХा рдХिрд╕ी рдзрд░्рдо рдпा рд╕ंрдк्рд░рджाрдп рд╕े рдХोрдИ рд╕ंрдмंрдз рдирд╣ीं рдеा। рдЙрд╕рдХा рд╕ाрд░ा рдЬीрд╡рди рдордиाрдУ рдХृрд╖्рдгрдордп рд╣ुрдЖ рдеा। рдХृрд╖्рдг рдХे рдЧुрдгрдЧाрди рдоें рд╣ी рдЕрдкрдиा рдЬीрд╡рди рдмिрддा рджिрдпा рдеा। рдЬрдм рд░ाрдгा рд╕ांрдЧा рдиे рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рддрдм рдоीрд░ा рд╡ृंрджाрд╡рди рдЪрд▓ी рдЧрдИ। рдЕрдЯूрдЯ рднрдХ्рддि рдХे рдХाрд░рдг рдоीрд░ा рдХे рдорди:рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рд╢्рд░ीреШृрд╖्рдг рдХी рдЫрдмि рдЕंрдХिрдд рд╣ो рдЧрдИ рдеी। рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рднрдХ्рддि рдоें рдЙрд╕рдХा рдЕрди्рддрд░्рдорди рдЗрддрдиा рджृреЭ рдеा рдХि рд╡рд╣ рдХुрд▓-рдХрд▓рд╣ рддрдеा рд░ाрдЬрджंрдб рд╕े рднрдпрднीрдд рди рд╣ो рдкाрдИ।

 рдоीрд░ा рдиे рдЧिрд░िрдзрд░ рдЧोрдкाрд▓ рдХा рдкрддि рд░ूрдк рдоें, рдПрдХрдиिрд╖्рда рднाрд╡ рд╕े рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХрд░ рд▓िрдпा рд╣ै:
рдоेрд░े рддो рдЧिрд░рдзрд░ рдЧोрдкाрд▓ рджूрд╕рд░ों рди рдХोрдИ।
рдЬाрдХे рд╕िрд░ рдоोрд░ рдоुрдХुрдЯ, рдоेрд░ो рдкрддि рд╕ोрдИ॥
рдЫाँрдбि рджрдИ рдХुрд▓ рдХी рдХाрдиि, рдХрд╣ा рдХрд░ि рд╣ै рдХोрдИ।
рд╕ंрддाрди рдвिрдЧ рдмैрдаि-рдмैрдаि рд▓ोрдХрд▓ाрдЬ рдЦोрдИ ॥
рдЕंрд╕ुрд╡рди рдЬрд▓ рд╕ींрдЪि рд╕ींрдЪि рдк्рд░ेрдо рдмेрд▓ рдмोрдИ।
рдЕрдм рддो рдмेрд▓ рдлैрд▓ि рдЧрдИ, рдЖрдгंрдж рдлрд▓ рд╣ोрдИ ॥

рдХुрд▓ рдХी рдХाрдиि –рдХुрд▓ рдХी рдорд░्рдпाрджा рдЫोрдбрдХрд░ рдФрд░ рд╕ंрддों рдХे рд╕ाрде рдмैрдардХрд░ рдоीрд░ा рдиे рдЖрдиंрдж рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा। рдоीрд░ा рдиे рд▓ोрдХ рд▓ाрдЬ рдЫोрдбрдХрд░ рдХृрд╖्рдг рдХी рдмेрд▓ рдХो рдЖंрд╕ुрдУं рд╕े рд╕ींрдЪा। рд╕ंрддों рдХी рд╕ंрдЧрддि рд╕े рдмेрд▓ рдкрд▓्рд▓рд╡िрдд рд╣ुрдИ рдЙрд╕ рдмेрд▓ рдоें рдлрд▓ рд▓рдЧрдиे рд╕े рдЖрдд्рдоिрдХ рдЖрдиंрдж рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ।

 рдоीрд░ा рдХे рдкрджों рдоें рднрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рдЪрд░рдо рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ рдкрд░ рд╣ै। рдоीрд░ा рдХी рд╡ाрдгी рдЬ्рд╡ाрд▓ा рдмрдиाрдХрд░ рдлूрдЯ рдкреЬी рд╣ै।
рджрд░рд╕ рд╡िрди рджूрдЦрдг рд▓ाрдЧे рдиैрди।
рдЬрдм рд╕े рддुрдо рдмिрдЫрд░े рд╣ो рд╕्рд╡ाрдоी рдХрдмрд╣ु рди рдкाрдпो рдЪैрди।
рд╕рдм рд╕ुрдгрдд рдоोрд░े рдЫрддिрдпा рдХांрдкे рдоीрдаे –рдоीрдаे рдмैрди।
рд╡िрд░рд╣ рд╡्рдпрдеा рдХाрд╕े рдХрд╣ुं рд╕рдЬрдиी рдмрд╣ рдЧрдИ рдХрд░рд╡рдд рдРрди ॥
 рдЬрдм рдоीрд░ा рд╣рд░ि рдХी рдЖрд╡ाреЫा рд╕ूрдирддी рд╣ै рддрдм рд╡рд╣ рдЧा рдЙрдарддी рд╣ै –
рд╕ुрдиी рд░ी рдоैंрдиे рд╣рд░ि рдЖрд╡рди рдХी рдЖрд╡ाрдЬ।
рдорд╣рд▓ рдЪрдвि-рдЪреЭि рдЬोрдКं рдоेрд░ी рд╕рдЬрдиी рдХрдм рдЖрд╡े рдорд╣ाрд░ाрдЬ।
рджाрджुрд░ рдоोрд░ рдкрдкрдИрдпा рдмोрд▓े рдХोрдЗрд▓ рдордзुрд░े рд╕ाрдЬ।
рдЙрдоंрдЧ्рдпो рдЗंрджु рдЪрд╣ु рджिрд╕ि рдмрд░рд╕ै рджाрдоिрдгी рдЫोреЬी рд▓ाрдЬ।
рдзрд░рддी рд░ूрдк рдирд╡ा рдирд╡ा рдзрд░िрдпा рдЗंрдж्рд░ा рдоिрд▓рди рдХे рдХाрдЬ।
рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рд╣рд░ि рдЕрд╡िрдиाрд╕ी рд╡ेрдЧ рдоिрд▓ो рдорд╣ाрд░ाрдЬ ॥

 рд▓ौрдХिрдХ рд╕े рдЕрд▓ौрдХिрдХ рд╕рдд्рддा рдХी рдУрд░ рдЙрди्рдоुрдЦ рд╣ोрдиा рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрдж рд╣ै। рдоीрд░ा рдиे рдЕрдкрдиी рднрдХ्рддि рдоें рдирд╡рдзा рднрдХ्рддि рдХा рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдХिрдпा рд╣ै। рд╕ंрддों рдХे рдмीрдЪ рдмैрдардХрд░ рд╣рд░ि рдХी рдЪрд░्рдЪा рд╕ुрдирдиे рдоें рдЙрди्рд╣ें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рдЖрдиंрдж рдЖрддा рд╣ै।
  рдХुंрдЬрди –рдХुंрдЬрди рдлिрд░рдпां рд╕ांрд╡рд░ा, рд╕рдмрдж рд╕ुрдг्рдпां рдоुрд░рд▓ी рдХां।
  рдоीрд░ा рд░े рдк्рд░рднु рдЧिрд░िрдзрд░ рдиाрдЧрд░, рднрдЬрди рдмिрдиा рдирд░ рдлीрдХां॥

 рдоीрд░ा рдХीрд░्рддрди рдХे рдмिрдиा рдирд╣ीं рд░рд╣ рд╕рдХрддी рдеी। рдк्рд░рднु рдХे рдХीрд░्рддрди рдХो рд╡рд╣ рдоृрдд्рдпु-рдкाрд╢ рд╕े рд░рдХ्рд╖ा рдХा рдЙрдкाрдп рдоाрдирддी рд╣ै।
рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рдЧिрд░िрдзрд░ рдиाрдЧрд░ рд╣рд░рдЦ-рд╣рд░рдЦ рдЬрд╕ рдЧाрдпो।
рд╡िрд░рд╣ рдоें рдбूрдмी рдоीрд░ा рдк्рд░рднु рдХा рдиिрд░ंрддрд░ рд╕्рдорд░рдг рдХрд░рддी рд╣ै।
рд░рдоैрдпा –рдмिрди рдиींрдж рдЖрд╡ै।
рдиींрдж рди рдЖрд╡ै рд╡िрд░рд╣ рд╕рддाрд╡े, рдк्рд░ेрдо рдХी рдЖंрдЪ рдвुрд▓ाрд╡ै।

 рдоीрд░ा рдиे рдЕрдиेрдХ рдкрдж рд░рдЪे рд╣ैं рдЬिрд╕рдоें рд╡рд╣ рдк्рд░рднु рдХे рдЪрд░рдгों рдоें рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ोрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддी рд╣ै। рдорди, рд╡рдЪрди рдФрд░ рдХрд░्рдо рд╕े рд╡рд╣ рдк्рд░рднु рдХे рдЪрд░рдгों рдоें рд▓ीрди рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ै।
рдо्рд╣ाрд░ां рд▓рдЧां рд▓рдЧрдг рд╕िрд░ि рдЪрд░рдгा рд░ी।
рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рдЧिрд░िрдзрд░ рдиाрдЧрд░ рд╕рд░рдгाрд░ी।

 рднрдЧрд╡ाрди рдХी рдоूрд░्рддि рдкрд░ рдЬрдм рдкुрд╖्рдк рдЕрдерд╡ा рдлрд▓ рдЪреЭाрдП рдЬाрддे рд╣ैं рддрдм рдЙрд╕े рдЕрд░्рдЪрди рдХрд╣рд▓ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рдоीрд░ा рд╣рд░ि рдХी рд╣ाрде рдмिрдХाрдгी, рдЬрдгрдо рдЬрдгрдо рдХी рджाрд╕ी
рдоीрд░ा рд╕рд░рдг рдЧрд╣ां рдЪрд░рдгाрд░ी, рд▓ाрдЬ рд░рдЦा рдорд╣ाрд░ाрдЬ।

 рднрдЧрд╡ाрди рдХो рдЕрдкрдиा рд╕्рд╡ाрдоी рд╡ рд╕्рд╡рдпрдо рдХो рдЙрдирдХा рд╕ेрд╡рдХ рдЬाрдирдХрд░ рдкूрдЬा рдХрд░рдиा рдЗрд╕ рднाрд╡ рдХो рджाрд╕्рдп рднрдХ्рддि рдХрд╣рддे рд╣ै। рдоीрд░ा рдиे рд╕्рд╡рдпрдо рдХी рд╕рдд्рддा рдХो рдирдХाрд░ा рд╣ै।
рдоीрд░ा рдХे рдк्рд░рднु рд╣рд░ि рдЕрд╡िрдиाрд╢ी,
рддुрдо рдоेрд░े рдаाрдХुрд░ рдоैं рддेрд░ी рджाрд╕ी।

 рдоीрд░ा рдХे рдЧ्рд░ंрдеों рдоें рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдХा рдиाрдо рд▓िрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдХुрдЫ рд░рдЪрдиाрдПँ рд╡िрд╡ाрджों рдХे рдШेрд░े рдоें рдлंрд╕ी рд╣ुрдИ рд╣ै।
1) рдирд░рд╕ीрдЬो рд░ो рдоोрд╣ेрд░ो
2) рдЧीрдд рдЧोрд╡िंрдж –рдЯीрдХा
3) рд░ाрдЧ рдЧोрд╡िंрдж
4) рд╕ोрд░рдаा рдХे рдкрдж
5) рдоीрд░ाрдмी рдорд▓ाрд░
6) рдЧрд░्рд╡ांрдЧीрдд
7) рд╕्рдлुрдЯ рдкрдж

 рдоीрд░ा рдХी рд░рдЪрдиाрдПँ рдЧेрдп рд╣ैं рдФрд░ рдЧेрдп рдкрдж рд╕्рд╡рдд: рдкूрд░्рдг рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЧेрдп рдкрджों рдХी рдЕंрддिрдо рдкंрдХ्рддि рдоें рдЕрдкрдиा рдиाрдоोрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдоीрд░ा рдиे рдЗрд╕ рдкрдж्рдзрддि рдХो рдЕрдкрдиाрдпा рд╣ै। рдЬैрд╕े – ‘...рдоीрд░ा рд░े рдк्рд░рднु рдЕрд░рдЬी рдо्рд╣ाрд░ी…। рдЗрди рдЧेрдп рдкрджों рдоें рднाрд╡рдиाрдУं рдХा рдк्рд░рдХрдЯीрдХрд░рдг рд╣ोрддा рд╣ै। рдоीрд░ाрдмाрдИ рдХा рдЬीрд╡рди рд╕ंрдШрд░्рд╖рдордп рд░рд╣ा рдЬिрд╕рдХी рдЪрд░्рдЪा рд╢ुрд░ुрдЖрдд рдоें рдХी рд╣ै। рдЧेрдп рдкрджों рдоें рднाрд╡рдиाрдУं рдХा рдк्рд░рдХрдЯीрдХрд░рдг рд░рд╣рддा рд╣ैं। рдоीрд░ा рдиे рдЧिрд░िрдзрд░ рдХे рднाрд╡рдЬрдЧрдд рдоें рдбुрдмрдХिрдпां рд▓рдЧाрдИ рд╣ै। рдЬрд╣ां рдПрдХ рдУрд░ рдорд░्рдпाрджा рдеी, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмंрдзрди рдФрд░ рдиिंрджा рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиा рдеा, рд╡рд╣ां рдоीрд░ा рдиे рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░ рднाрд╡рдЬрдЧрдд рдоें рд▓ीрди рд╣ोрдиा рдЦुрдж рдХे рд▓िрдП рд╕рдлрд▓рддрдо рдоाрди рд▓िрдпा।
рдкрдЧ рдмांрдз рдШुंрдШрд░िрдпा рдиाрдЪी рд░ी।
рд▓ोрдЧ рдХрд╣ै рдоीрд░ा рднрдпी рдмाрд╡рд░ी, рд╕ाрд╕ू рдХрд╣ै рдХुрд▓рдиाрд╕ी рд░ी।
рдмिрд╖ рд░ो рдк्рдпाрд▓ो рд░ाрдгा рднेрдЬ्рдпो, рдкीрд╡ै рдоीрд░ा рд╣ांрд╕ी рд░ी।
рддрди рдорди рд╡ाрд░ूं рд╣рд░ि рдЪрд░рдг рдоें, рджрд░рд╕рдг рдЕрдорд░िрдд рдкाрд╕्рдпां рд░ी।
рдоीрд░ा рд░े рдк्рд░рднु рдЧिрд░рдзрд░ рдиाрдЧрд░, рдеाрд░ी рд╕рд░рдиा рдЖрд╕्рдпां рд░ी ॥

 рдоीрд░ा рдХे рдкрджों рдоें рднाрд╡ों рдХी рдПрдХрддा рд╣ै, рддीрд╡्рд░ рд░ाрдЧाрдд्рдордХрддा рд╣ै, рдиिрдЬीрдкрди рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд╡ेрджрди рд╣ै। рдкрджों рдоें рд╣ै рднाрд╡рдиाрдУं рдХी рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХрддा рдФрд░ рд╕рдЪ्рдЪाрдкрди। рдоीрд░ा рдХे рдкрджों рдоें рд╕ंрдЧीрдд рдХे рд╡िрднिрди्рди рд░ाрдЧों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЧाрдпрди рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рд╕े рдЫंрджों рдоें рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рд╣ुрдЖ рд╣ै। рд╕рд╡ैрдпा, рджोрд╣ा, рдЙрдкрдоाрди, рдХुंрдбрд▓ рдЖрджि рд╕рднी рдЫंрджों рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ैं। рдпрд╣ рдкрдж рдЧुрдЬрд░ाрддी, рдм्рд░рдЬрднाрд╖ा рдФрд░ рд░ाрдЬрд╕्рдеाрдиी рднाрд╖ा рдоें рд░рдЪे рд╣ैं। рдоीрд░ा рдХे рдкрджों рдоें рдЕрд▓ंрдХाрд░ों рдХा рдмрд╣ुрдд рдХрдо рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै।

рдоीрд░ा рдХे рдкрдж рдордз्рдпрдпुрдЧ рдоें рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдеे рдФрд░ рдЖрдЬ рднी рд╣ै рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рдирдХाрд░ा рдирд╣ीं рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдк्рд░рддिрд░ोрдз рдХी рднाрд╡ рднूрдоि рдкрд░ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХी рдк्рд░ेрдо рдЕрд░्рдЪрдиा рдоें рд╣ृрджрдп рд╕े рд╕рд╣рдЬ рднाрд╡ाрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХी। рдк्рд░рддिрд░ोрдзाрдд्рдордХ рд╢рдХ्рддिрдпों рд╕े рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдкрджों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдирд╡ीрди рдЖрд╢ा, рдЖрд╕्рдеा рдФрд░ рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдХा рд╕ंрдЪाрд░ рдХिрдпा। рдоीрд░ा рдХाрд╡्рдп рдХा рдХी рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХрддा рдЖрдЬ рднी рд╣ै рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднी рд░рд╣ेрдЧी।


рдЯिрдк्рдкрдгी
1. рднрдХ्рддि рдЖंрджोрд▓рди рдФрд░ рд╕ूрд░рджाрд╕ рдХा рдХाрд╡्рдп (2001) –рдкृ .21

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।