เคฎเคนाเคฎाเคฐी เค”เคฐ เคจाเคฐी เค‰เคค्เคชीเฅœเคจ เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค•เคคा เคธे เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค•เคคा เค•ी เคฏाเคค्เคฐा

เคธเคฎीเค•्เคทเค•: เคฎเคงु เคธंเคงु

เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฆृเคถ्เคฏ เค•ा เคธเคซ़เคฐ (เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ)
เคฒेเค–เค•: เคธुเคงा เค“เคฎ เคขींเค—เคฐा
เคฎूเคฒ्เคฏ: ₹ 150 เคฐुเคชเคฏे
เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เคตเคฐ्เคท – 2021, เคชृเคท्เค  - 152
เคช्เคฐเค•ाเคถเค•: เคถिเคตเคจा เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคธीเคนोเคฐ, เคฎเคง्เคฏ เคช्เคฐเคฆेเคถ 466001


‘เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฆृเคถ्เคฏ เค•ा เคธเฅžเคฐ’ เคช्เคฐเคตाเคธी เคฎเคนिเคฒा เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคธुเคงा เค“เคฎ เคขींเค—เคฐा เค•ा เค‡เค•्เค•ीเคธเคตीं เคถเคคी เค•े เคคीเคธเคฐे เคฆเคถเค• เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคนै। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคเค• เค“เคฐ เค•ोเคฐोเคจा เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคธे เคธंเคฌเคฆ्เคง เคนै, เคคो เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคฌเคธी เคช्เคฐเคตाเคธी เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธ्เคค्เคฐी เคธे। เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค”เคฐ เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•े เค‡เคธ เค…เคค्เคฏाเคงुเคจिเค• เคธเคฎเคฏ เคฎें เคตिเคถ्เคต เค•ोเคฐोเคจा เค•े เคฌाเคฏोเคฒोเคœिเค•เคฒ เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เคธे เคค्เคฐเคธ्เคค เค”เคฐ เคญเคฏเคญीเคค เคนै। เคนเคตाเค“ं เคฎें เคธเคฎाเคˆ เคเค• เคจेเค—ेเคŸिเคต เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคถเค•्เคคि เค…เคœेเคฏ เคฌเคจเค•เคฐ เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•े เคชूเคฐे เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ो เคจिเค—เคฒ เคฐเคนी เคนै। เคฒेเค•िเคจ  เค—เคนเคฐी เค‰เคฆाเคธी, เคตीเคฐाเคจเค—ी, เคฎंเคฆी, เคญुเค–เคฎเคฐी, เค…เคธुเคฐเค•्เคทा, เค…เคชเคจों เค•ो เค–ोเคจे เค•े เคฆเคฐ्เคฆ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคกॉเค•्เคŸเคฐ, เคจเคฐ्เคธें, เคธเคญी เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐी/เค…เคงिเค•ाเคฐी, เคถोเคงाเคฐ्เคฅी เค‡เคธ เคฏुเคฆ्เคง เค•ो เคœीเคคเคจे เคฎें เคœुเคŸे  เคนैं। เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เคตिเคทเคฎเคคเคฎ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคญी เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจเคจे เคตाเคฒी, เค˜ुเคŸเคจे เคจเคนीं เคŸेเค•เคจे เคตाเคฒी เคธुเคงा เค•ी เคธ्เคค्เคฐी เคนै। เคชीเฅœा เคธे เคตเคน เค†เคค्เคฎเคฌเคฒ เคธँเคœोเคคी เคนै। เค‰เคธे เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค“ंเคงे เคฎुंเคน เค—िเคฐाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคตเคน เคนเคฐ เคฌाเคฐ เคœूเคเคจे เค•ी เคจเคˆ เคŠเคฐ्เคœा เคฒे เค‰เค  เค–เฅœी เคนोเคคी เคนै।    
‘เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฆृเคถ्เคฏ เค•ा เคธเฅžเคฐ’ เคช्เคฐเคตाเคธी เคฎเคนिเคฒा เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคธुเคงा เค“เคฎ เคขींเค—เคฐा เค•ा เค‡เค•्เค•ीเคธเคตीं เคถเคคी เค•े เคคीเคธเคฐे เคฆเคถเค• เค•े เคชเคนเคฒे เคตเคฐ्เคท เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคนै। เค…เคจेเค• เค•เคนाเคจी เคธंเค—्เคฐเคนों เค•ी เคฐเคšเคฏिเคคा เคธुเคงा เค•ा เคเค• เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคจเค•्เค•ाเคถीเคฆाเคฐ เค•ेเคฌिเคจेเคŸ’ 2016 เคฎें เค† เคšुเค•ा เคนै। ‘เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฆृเคถ्เคฏ เค•ा เคธเฅžเคฐ’ เค•ी เคฌिเคทเคฏ เคตเคธ्เคคु เค•े เคฆो เค›ोเคฐ เคนैं। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคเค• เค“เคฐ เค•ोเคฐोเคจा เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคธे เคธंเคฌเคฆ्เคง เคนै, เคคो เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคฌเคธी เคช्เคฐเคตाเคธी เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธ्เคค्เคฐी เคธे। เค‰เคจเค•े เคชเคนเคฒे เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคจเค•्เค•ाเคถीเคฆाเคฐ เค•ैเคฌिเคจेเคŸ’ เค•ी เคคเคฐเคน เคฏเคนाँ เคญी เคธुเคงा เค“เคฎ เคขींเค—เคฐा เค•ी เคจाเคฏिเค•ा เค•ो ( เคตเคนाँ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค†เคชเคฆा) เคฎเคนाเคฎाเคฐी เค”เคฐ เค…เค•ेเคฒाเคชเคจ เคกाเคฏเคฐी เค•ी เค“เคฐ เคฎोเฅœ เค…เคคीเคค เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เคฒे เคœाเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เคญी เคจाเคฏिเค•ा เคšाเคฒीเคธ เคธाเคฒ เค•ी เคจौเค•เคฐी เคธे เคเคš्เค›िเค• เคธेเคตाเคจिเคตृเคค्เคคि เค•े เคฌाเคฆ เค…เคชเคจे เคธंเคชเคฐ्เค• เคฎें เค†เคˆ เคช्เคฐเคตाเคธी เคญाเคฐเคคीเคฏ เค‰เคค्เคชीเฅœिเคค เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เค•เค िเคจ/ เคฌเคฆเคคเคฐ เคœीเคตเคจ เค•ो เค‰เค•ेเคฐ เคฐเคนी เคนैं। เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคธเคฎเคฏ- เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค‰เคจเค•े เคธंเคชเคฐ्เค• เคฎें เค†เคˆ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฏुเคตเคคिเคฏों เค•े เคค्เคฐाเคธเคฆ เคœीเคตเคจ เค•ी เคคीเคจ เคाँเค•िเคฏाँ เคนैं। 
เคเค• เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคชเคฐिเคตाเคฐ เคนै। เคชเคคि เคฐเคตि เคญाเคฐ्เค—เคต เคธंเค•्เคฐाเคฎเค• เคฐोเค—ों เค•े เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เคนै। เคชเคค्เคจी เคฒเคคा เคญाเคฐ्เค—เคต เคฎเคจोเคตिเคฆ เคนै। เคฌेเคŸा เคฐเคตिเคถ เค”เคฐ เคฌเคนू เค…ंเค•िเคคा เคชเคฒ्เคฎเคจेเคฐी เค•े เคคเคฅा เคฌेเคŸी เคฒเคคिเค•ा เค”เคฐ เคฆाเคฎाเคฆ เคญाเคฐเคค เคญूเคทเคฃ เค‡ंเคŸเคฐเคจเคฒ เคฎेเคกिเคธिเคจ เค•े เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคนैं। 
เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•ी เคธเคฎเคฏ เคธीเคฎा 8 เคฎाเคฐ्เคš 2020 เค•ी เคถाเคฎ เคธे เค•ोเคฐोเคจा เค•ी เคตैเค•्เคธीเคจ เค…เคช्เคฐूเคต เคนोเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคคเค• เค•ी- เคฏाเคจी เค•ोเคˆ เคเค• เคตเคฐ्เคท เค•ी เคนै, เคœเคฌเค•ि เคกाเคฏเคฐी เค•े เคชृเคท्เค  เคชाเค เค• เค•ो เคชंเคฆ्เคฐเคน เคตเคฐ्เคท เคชीเค›े เคคเค• เคฒे เคœाเคคे เคนैं। เคชूเคฐे เคตिเคถ्เคต เค•ो เคšीเคจ เค•ी เคฆेเคจ เค•ोเคตिเคก-19/ เค•ोเคฐोเคจा เคคเคนเคธ-เคจเคนเคธ เค•เคฐ เคฐเคนा เคนै। เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค”เคฐ เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•े เคฏुเค— เคฎें เคฌाเคฏोเคฒोเคœिเค•เคฒ เคœंเค— เค•े เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เคธे เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนै। เคนเคฐ เค“เคฐ เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคตाเคฏเคฐเคธ เคธे เคซैเคฒ เคฐเคนी เค‡เคธ เคฌीเคฎाเคฐी เค•ी เค…เคจเคนोเคจी เค•ा เคญเคฏ เคนै। เค—เคนเคฐी เค‰เคฆाเคธी เคนै, เคตीเคฐाเคจเค—ी เคนै, เคฎंเคฆी เค”เคฐ เคญुเค–เคฎเคฐी เคนै, เค…เคธुเคฐเค•्เคทा, เค…เคชเคจों เค•ो เค–ोเคจे เค•ा เคฆเคฐ्เคฆ เค”เคฐ เค†เคถंเค•ाเคं เคนैं। เคนเคตाเค“ं เคฎें เคธเคฎाเคˆ เคเค• เคจेเค—ेเคŸिเคต เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคถเค•्เคคि เค…เคœेเคฏ เคฌเคจเค•เคฐ เคฎाเคจเคต เคœाเคคि เค•े เคชूเคฐे เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ो เคจिเค—เคฒ เคฐเคนी เคนै। เค…เคธ्เคชเคคाเคฒों เคฎें เคฌिเคธ्เคคเคฐ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคीเค•्เคทा เค•เคฐ เคฐเคนे เคฎเคฐीเคœ เค”เคฐ เคฐेเคซ्เคฐीเคœเคฐेเคŸिเคก เคŸ्เคฐเค•ों เคฎें เค…ंเคคिเคฎ เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เค•ा เค‡ंเคคเฅ›ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคถเคต เคนैं। เคฎाเคธ्เค•, เคธेเคจेเคŸाเค‡เคœเคฐ, เคกिเคธเคชोเคœेเคฌเคฒ เคฆเคธ्เคคाเคจे, เค—्เคฐोเคธเคฐी เคธ्เคŸोเคฐ เค•े เคฌाเคนเคฐ เค•ी เคฒंเคฌी- เคฒंเคฌी เคฒाเค‡เคจें, เค•्เคตाเคฐिंเคŸीเคจ, เคฆूเคฐिเคฏों เคธे เค‰เคชเคœा เค…เคœเคจเคฌीเคชเคจ เคนै। เคธเคฌ เค•ुเค› เคฌंเคฆ เคนै เคฏा เค‘เคจ เคฒाเค‡เคจ เคนै। เคฆเคธ เคฎाเคฐ्เคš, 2020 เค•ो เคนी เค‰เคจเค•ी เคธ्เคŸेเคŸ เคฎें เค†เคชाเคคเค•ाเคฒ เค•ी เค˜ोเคทเคฃा เค•เคฐ เคฆी เค—เคˆ เคฅी। เคเค• เคตीเคญเคค्เคธ เค…เค•ेเคฒाเคชเคจ เคนै। เคฌीเคฎाเคฐों เค”เคฐ เคถเคตों เคธे เค…เคชเคจों เค•ी เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคฆूเคฐी เคฌเคจी เคนुเคˆ เคนै। เคœीเคตเคจ เค•ी เคญाเค— เคฆौเฅœ เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เค›ूเคŸเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै। เค‘เคจ เคฒाเค‡เคจ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि, เคตिเคกिเคฏो เคฎुเคฒाเค•ाเคคों เค•ी เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคนै। เคฒเคคा เค•ा เคธेเคตाเคจिเคตृเคค เคชเคคि เคญी เค•ोเคฐोเคจा เค•े เค‡เคธ เค†เคชाเคคเค•ाเคฒ เคฎें เคฎเคฐीเคœों เค•े เคฒिเค เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค• เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคฎें เคฌुเคฒा เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•े เคฌाเค•ी เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคธเคฆเคธ्เคฏ เคญी เค…เคธ्เคชเคคाเคฒों เคฎें เค‡เคธ เคฎเคนाเคฎाเคฐी เค•े เคฒिเค เคตैเคธे เคนी เคคैเคจाเคค เคนैं, เคœैเคธे เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคธเคฎเคฏ เคธैเคจिเค• เคธीเคฎाเค“ं เคชเคฐ เคคैเคจाเคค เคนोเคคे เคนैं। เคฒเคคा เคฌेเค˜เคฐ, เคจौเค•เคฐी เค–ो เคšुเค•े เคฒोเค—ों เค•े เคธूเคช เค•िเคšเคจ เค”เคฐ เคซूเคก เคฌैंเค• เคธे เคœुเฅœ เคธเคฎाเคœ เค•ो เคชूเคฐा เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆे เคฐเคนी เคนै। เคกॉเค•्เคŸเคฐों เค•ो เคคो เค‡เคธ เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เคนोเคจा เคนी เคนै। เค‰เคธเค•ा เคชเคคि เค”เคฐ เคฌेเคŸा- เคฌเคนू เคญी เค•ोเคฐोเคจा เคธंเค•्เคฐเคฎिเคค เคนोเคคे เคนैं। 
เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธเค•ाเคฐ เคจे เคฎเคนाเคฎाเคฐी เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชूเคฐे เคตिเคถ्เคต เคฎें เคซैเคฒी เคฌेเคšैเคจी, เคชเคฐेเคถाเคจी, เค…เคธुเคฐเค•्เคทा เค”เคฐ เค…เคฐाเคœเค•เคคा เค•े เค…เคจेเค• เคšिเคค्เคฐ เคฆिเคฏे เคนैं। เคฏเคน เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी, เคตเคฐ्เค• เคซ्เคฐाเคฎ เคนोเคฎ เค”เคฐ เคจेเคŸ เคธ्เค•ूเคฒिंเค— เค•ा เคค्เคฐाเคธเคฆ เค”เคฐ เค…เคตเคธाเคฆ เคธे เคญเคฐा เคธเคฎเคฏ เคนै।   
เคฎเคจोเคตिเคฆ เคกॉ เคฒเคคा เค…เคตเคธाเคฆเค—्เคฐเคธ्เคค เคฐोเค—िเคฏों เค•ा เค‰เคชเคšाเคฐ เค•เคฐเคคी เคนैं। เค‰เคจเค•े เคชाเคธ เค…ंเคคเคฐ्เคฆृเคท्เคŸि เคนै, เคชเคฐเค•ाเคฏा เคช्เคฐเคตेเคถ เค•ी เคถเค•्เคคि เคนै, เคชूเคฐ्เคตाเคญाเคธ เคนैं। เคฎाเคจเคคी เคนैं เค•ि เคธौเคฐเคฎंเคกเคฒ เค•े เค—ृเคน เคญी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคชเคฐ เคช्เคฐเคญाเคต เคกाเคฒเคคे เคนैं। เคชुเคฐाเคจी เคกाเคฏเคฐिเคฏों เคฎें เคฎเคจ: เคฐोเค—ी เคเคฎเคฐเคฒी เค”เคฐ เคช्เคฐเคคिเคญा เคธिंเคน เค•ो เค–ोเคœเคคे เค–ोเคœเคคे เคกॉ เคฒเคคा เคคीเคจ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคค्เคฐाเคธเคฆ, เค‰เคฒเคे เคœीเคตเคจ เคฎें เคกूเคฌเคจे เค‰เคคเคฐाเคจे เคฒเค—เคคी เคนै- เคกॉเคฒी, เคธाเคฏเคฐा เค”เคฐ เคฆเค•्เคทिเคฃ  เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐाเคจी เคธी เคธुंเคฆเคฐ, เคชเคฐ เคฆाเคธिเคฏों เคธा เคœीเคตเคจ เคœी เคฐเคนी เคธ्เคค्เคฐी।  
เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค‰เคค्เคชीเฅœिเคค เคธ्เคค्เคฐी เค•े เคœเค–्เคฎों เค•ो เค…เคจाเคตृเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เคนเคฐ เคธ्เคค्เคฐी เคช्เคฐाเคฃเค˜ाเคคी เคตेเคฆเคจा เคธे เค—ुเคœเคฐ เคฐเคนी เคนै। เค‡เคธ เค‡เค•्เค•ीเคธเคตीं เคถเคคी เคฎें เคญी เคธ्เคค्เคฐी เค•े เคชाเคธ เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค•ा เค…เคงिเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคนै। เคกॉเคฒी  เค•ो เคจเคถीเคฒा เคชाเคจी เคชिเคฒा เค•เคฐ เค‰เคธเค•े เคฆो เคฆेเคตเคฐों เค”เคฐ เคœेเค  เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै । เคธाเคธ เคธเคธुเคฐ เคญी เค‡เคธ เคทเคก्เคฏंเคค्เคฐ เคฎें, เค•ुเค•ृเคค्เคฏ เคฎें, เคธाเคœिเคถ เคฎें เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เคเคธा เค‡เคธเคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค‰เคธเคจे เค•เคญी เค‰เคธ เค†เคฆเคฎी เคธे เคถाเคฆी เคธे เค‡ंเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคฅा, เคœो เค†เคœ เค‰เคธเค•ा เคœेเค  เคนै। เคธाเคฏเคฐा เคเคธिเคก เค…เคŸैเค• เค•ा เคถिเค•ाเคฐ เค‡เคธเคฒिเค เคฌเคจเคคी เคนै เค•ि เค‰เคธเคจे เคฐाเคœเคจेเคคा เค•े เค‰เคธ เคฌेเคŸे เค•े เคช्เคฐेเคฎ เค†เคฎंเคค्เคฐเคฃ เค•ो เค…เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคฅा। เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฒเฅœเค•ी เค•ा เคชเคคि เค‰เคธเค•ा เคฐोเฅ› เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคชเคคि เคœाเคจเคคा เคนै เค•ि เคตเคน เคฏुเคตเคคी เคตिเคตाเคน เคธे เคชเคนเคฒे เค•िเคธी เค“เคฐ เคฏुเคตเค• เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค•เคฐเคคी เคฅी। เค‰เคธे เคชเคนเคฒे เคฆिเคจ เคนी เคฌเคคा เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคตเคน เคฒเคต เค•ी เคจเคนी เคฒเคธ्เคŸ เค•ी เคšीเฅ› เคนै। เคฌเคš्เคšों เค•े เคธाเคฎเคจे เคฎाँ เค•ी เค—ंเคตाเคฐ, เคฎाเคจเคธिเค• เคฐोเค—ी เคธी เคคเคธ्เคตीเคฐ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ी เคœाเคคी เคนै। เคธोเคšเคคी เคนै- “เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎाँ- เคฌाเคช เค…เคชเคจी เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ो เค–ुเคฆ เคจ เคฎाเคฐ เค•เคฐ เคฎเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคถाเคฆी เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เค–ूंเค–ाเคฐ เคœाเคจเคตเคฐों เค•े เคนเคตाเคฒे เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं।“  เคฒेเค•िเคจ เค•्เคฐूเคฐ เคชเคคिเคฏों เค”เคฐ เค•्เคฐूเคฐเคคเคฎ เคธเคธुเคฐाเคฒ เคตाเคฒों เค•े เคนाเคฅों เค…เคชเคจी เคฌเคฒि เคฆेเคจे เค•ो เคตिเคตเคถ เคฏुเคตเคคिเคฏाँ เค†เคœ เค…เคชเคจे เคฒिเค เคถเค•्เคคि/ เคœीเคตเคŸ เคฌเคŸोเคฐ เคฐเคนी เคนैं।   
เคธुเคงा เค•ी เคธ्เคค्เคฐी เคตिเคทเคฎเคคเคฎ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคญी เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจเคคी, เค˜ुเคŸเคจे เคจเคนीं เคŸेเค•เคคी। เคชीเฅœा เคธे เคนी เค†เคค्เคฎเคฌเคฒ เคธँเคœोเคคी เคนै। เค‰เคธे เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค“ंเคงे เคฎुंเคน เค—िเคฐाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคตเคน เคนเคฐ เคฌाเคฐ เคœूเคเคจे เค•ी เคจเคˆ เคŠเคฐ्เคœा เคฒे เค‰เค  เค–เฅœी เคนोเคคी เคนै। เคฏเคน เคตाเคฐिเคฏाเคฐ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เค•เคฅा เคนै। เคถाเคฐीเคฐिเค• เค”เคฐ เคฎाเคจเคธिเค• เค†เค˜ाเคค เค‰เคจเค•े เค—ुเคธ्เคธे เค•ो เค†เค— เคชเคฐ เค˜ी เค•ी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเคœ्เคตเคฒिเคค เค•เคฐ เคฐเคนे เคนै। เคกॉเคฒी เค•ा เคœीเคตเคŸ เคฌเคนुเคค เคธเคถเค•्เคค เคนै। เคตเคน เคนॉเค•ी เค•ी เค–िเคฒाเฅœी เคฐเคนी เคนै, เคŸाเคฏเค•्เคตोंเคฆों เคœाเคจเคคी เคนै, เคนॉเคธ्เคชिเคŸเคฒ เคฎें เคจเคฐ्เคธ เคฅी । เคœेเค  เคฆेเคตเคฐों เค•ा เคธाเคฎूเคนिเค• เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เค‰เคธे เค…ंเคฆเคฐ เคฌाเคนเคฐ เคธे เค•्เคทเคค- เคตिเค•्เคทเคค  เค•เคฐ เคฆेเคคा เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคตเคน เคชเคฐाเคฏे เคฆेเคถ เคฎें, เคชเคฐाเคฏे เคฒोเค—ों เค•े เคฌीเคš เคนोเค•เคฐ เคญी เค…เคชเคจे เคฒिเค เคฒเฅœเคคी เคนैं। เค‰เคธी เฅ›เคฎीเคจ เคชเคฐ เคœเคฐूเคฐी เคชเฅाเคˆ เค•เคฐ เค…เคธ्เคชเคคाเคฒ เคฎें เคจเคฐ्เคธ เคฒเค—เคคी เคนै। เค—ुเคฐเคฆीเคช เคนुเคก्เคกा เคธे เคคเคฒाเค• เคฒेเคคी เคนै। เคชुเคจเคฐ्เคตिเคตाเคน เค•เคฐเคคी เคนै। เคคीเคจ เคฌเคš्เคšों เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆेเคคी เคนै। เคธाเคฏเคฐा เคชเคฐ เคฐाเคœเคจेเคคा เค•े เคชुเคค्เคฐ เค•ा เคช्เคฐेเคฎ เค†เคฎंเคค्เคฐเคฃ เค…เคธ्เคตीเค•ाเคฐเคจे เคชเคฐ เคญเคฏंเค•เคฐ เคเคธिเคก เค…เคŸैเค• เคนोเคคा เคนै। เค‰เคธे เคฎाเคคाเคชिเคคा เค•े เคธाเคฅ เคฐाเคœเคจैเคคिเค• เคถเค•्เคคि เคธे เค‡เคธ เคฆेเคถ เคฎें เคจिเคท्เค•ाเคธिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‰เคชเคšाเคฐ เค•े เคธाเคฅ- เคธाเคฅ เคตเคน เคชीเคเคš. เคกी. เคชूเคฐी เค•เคฐเคคी เคนै।  เค ीเค• เคนोเคจे เคชเคฐ เคตเคน เคซाเคฐ्เคฎेเคธिเคฏूเคŸीเค•เคฒ เค•ंเคชเคจी เคฎें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค”เคฐ เคซिเคฐ เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคฌเคจเคคी เคนै। เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคคीเคฏ, เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เค•ी เคฏเคน เคฏुเคตเคคी, เคชुเคฒिเคธ, เคคेเคฒเค—ू เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎเคนिเคฒा เค”เคฐ เคฎเคจोเคตिเคฆ เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคฒเคคा เค•ी เคฎเคฆเคฆ เค”เคฐ เคชिเคคा เค•ा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคœीเคค เคงीเคฐे เคงीเคฐे เค…เคชเคจे เค†เคฐ्เคฅिเค•, เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค•, เคธाเคฎाเคœिเค• เค…เคงिเค•ाเคฐ เคชाเคจे เค”เคฐ เคฌเคš्เคšों เค•ा เคธ्เคจेเคน- เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคœीเคคเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนो เคนी เคœाเคคी เคนै। 
เคฏเคน เคคीเคจ เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ी เคค्เคฐाเคธเคฆ เคต्เคฏเคฅा- เค•เคฅा เคจ เคนोเค•เคฐ เคธเคฎूเคšे เคจाเคฐी เคœเค—เคค เค•े เคฆเคฎเคจ, เคถोเคทเคฃ, เคธंเค•เคŸ เค•ी เค•เคนाเคจी เคนै। เคฎเคง्เคฏเคตเคฐ्เค—ीเคฏ เคจเคฐ्เคธ, เค‰เคš्เคš เคฎเคง्เคฏเคตเคฐ्เค—ीเคฏ เคธाเคฏเคฐा เค”เคฐ เค‰เคš्เคšเคตเคฐ्เค—ीเคฏ เคคेเคฒเค—ू  เคฏुเคตเคคी- เคธเคญी เคเค• เคธी เคญเคฏंเค•เคฐ เคตिเคธंเค—เคคि เคธे เคœूเค เคฐเคนी เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคธ्เคตเคช्เคจ เคญंเค— เค•ी เค•เคฅा เคจเคนीं เคนै। เคชुเคฐुเคท เคธเคค्เคคाเค• เค•े เคฒिเค เคšुเคจौเคคी เค‰เคญเคฐ เคฐเคนी เคนै- เคฎเคจुเคท्เคฏ เคฌเคจो। เค…เคจ्เคฏเคฅा เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคญी เคตเคนी เคนाเคฒ เคนोเค—ा, เคœो เค—ुเคฐเคฆीเคช เคนुเคก्เคกा เค•ा, เคจेเคคा เคœी เค•े เคฌेเคŸे เคฏा เคฐाเคœा เคœी เค•ा เคนुเค†।    
           เคฐाเคœเคจेเคคा เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคि เคฆोเคจों เค•े เค•ुเคšिเคค्เคฐ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคฌिเค–เคฐे เคชเฅœे เคนैं। เค•ोเคฐोเคจा เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค†เคชाเคคเค•ाเคฒ เคฎें เคญी เคฐाเคœเคจीเคคि เคธเค•्เคฐिเคฏ เคนै। เคธเคค्เคคा เคฆेเคถ เค”เคฐ เคฆेเคถเคตाเคธिเคฏों เคธे เคŠเคชเคฐ เคนो เค—เคˆ เคนै। เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค• เค•ा เคฎेเคฏเคฐ เค‘เคชोเฅ›िเคŸ เคฆเคฒ เค•ा เคนै เคตเคน เคฎเคฆเคฆ เค•े เคฒिเค เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฆुเคนाเคˆ เคฆेเคคा เคนै เคœเคฌเค•ि เคฐूเคฒिंเค— เคฆเคฒ เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค• เค•ी เค‰เคชेเค•्เคทा เค•เคฐ เค…เคชเคจे เคฐाเคœ्เคฏों เค•ो เคฎเคฆเคฆ เคชเคนुंเคšाเคจे เคฎें เคต्เคฏเคธ्เคค เคฐเคนเคคा เคนै। เคกॉเคฒी เค•ा เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค•เคฐเคตाเคจे เคตाเคฒा เค‰เคธเค•ा เคœेเค  เค•เคฐเคจाเคฒ เค•ा เคเค• เค—ुंเคกा เคนै เค”เคฐ เค•िเคธी เคฐाเคœเคจेเคคा เค•े เคธाเคฅ เคœुเฅœा เคนै। เคธाเคฏเคฐा เคชเคฐ เคเคธिเคก เค…เคŸैเค• เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เค›ाเคค्เคฐ เคฏूเคจिเคฏเคจ เค•ा เคจेเคคा เคฅा เค”เคฐ เคšुเคจाเคต เค•ा เคธเคฎเคฏ เค•เคฐीเคฌ เค†เคคा เคฆेเค– เค‰เคธเค•े เคฐाเคœเคจेเคคा เคชिเคคा เคจे เคกเคฐा- เคงเคฎเค•ा เค•เคฐ เคฆेเคถ เคธे เคนी เคจिเค•ाเคฒ เคฆिเคฏा। เค‰เคจเค•ा เค˜เคฐ เคคीเคจ เค•เคฐोเฅœ เคฎें เค–เคฐीเคฆ เค‰เคจ्เคนें เคฆเคธ เคธाเคฒ เค•ा เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ा เคตीเฅ›ा เคฆिเคฒเคตा เคฆिเคฏा। เคฐाเคœเคจीเคคि เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เค–เคฒเคชाเคค्เคฐों เค•ा เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เค†เคˆ เคนै। เคฐाเคœเคจेเคคा เคฌेเคชเคจाเคน เคฆौเคฒเคค เคฎें เค–ेเคฒเคคे เคนैं। เคฆเค•्เคทिเคฃ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฏुเคตเคคी เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฏुเคตเค• เคธे เคช्เคฐेเคฎ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคฐाเคœเคจेเคคा เคชिเคคा เค•ो เค‡เคคเคจा เคจाเค—เคตाเคฐ เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เค‡เคธ เคช्เคฐेเคฎ เค•ो เค—ुเคจाเคน เคฎाเคจ เค‰เคธ เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ो เคนी เคตเคนाँ เคธे เค…เคชเคจा เคต्เคฏाเคชाเคฐ เคธเคฎेเคŸ เคญाเค—เคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคตเคถ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคฌेเคŸी เค•ी เคถाเคฆी เค•เคฐ เค‰เคธे เคตिเคฆेเคถ เคญेเคœ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। 
เคฎเคนाเคฎाเคฐिเคฏों เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ, เคšिเค•िเคค्เคธा เค”เคฐ เคฎเคจोเคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคœเค—เคค เค•ी เคฌाเคฐीเค•िเคฏों เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธเค•ाเคฐ เค•े เค—เคนเคจ เคถोเคงเคชเคฐเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคฆेเคคा เคนै เคคो เค•ोเคฐोเคจा เค•े เคธเคตिเคธ्เคคाเคฐ เคช्เคฐเคญाเคต, เคธเคฎाเคšाเคฐ, เคนเคฒเคšเคฒें เค†เคธเคจ्เคจ เคธเคฎเคธाเคฎเคฏिเค• เคœीเคตเคจ เค•े เคช्เคฐเคคि เค‰เคจเค•ी เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เค”เคฐ เคธเค•्เคฐिเคฏเคคा  เค•ो เค‰เค•ेเคฐเคคे เคนैं। เคœैเคธे เคฒेเค–िเค•ा เคตैเคถ्เคตिเค• เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคฎเคนाเคฎाเคฐिเคฏों เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคคी เคนै:-      
เคšौเคนเคฆเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เคฎें เค‡ंเค—्เคฒैंเคก เคฎें ‘เคฌ्เคฒैเค• เคกैเคฅ’ เคซैเคฒी- เคœिเคธเคฎें เคเค• เคคिเคนाเคˆ เค†เคฌाเคฆी เคฎाเคฐी เค—เคˆ।
1647 เคฎें ‘เคชीเคฒा เคฌुเค–ाเคฐ’ เค•ा เคช्เคฐเค•ोเคช เค…เคซ्เคฐीเค•ा เค•े เคฌाเคฐाเคฌाเคกोเคธ เคฆ्เคตीเคช เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคฆेเคถों เคฎें เคซैเคฒा। 
1817 เคฎें เคเคถिเคฏाเคˆ เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคนैเคœा เคซैเคฒी ।
1878 เคฎें เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•ी เคฎिเคธिเคธเคธिเคชी เคจเคฆी เค•ी เค˜ाเคŸी เคฎें เคซैเคฒी เคฌीเคฎाเคฐी เคฎें เคฌीเคธ เคนเฅ›ाเคฐ เคฒोเค— เคฎाเคฐे เค—เค।
1918 เคฎें เคฎुंเคฌเคˆ เคฎें เคซैเคฒे เค‡ंเคซ्เคฒुเคंเคœा เคธे 2 เค•เคฐोเฅœ เคฒोเค—ों เค•ी เคฎौเคค เคนो เค—เคˆ। 
1918 เคฎें เคนी, เคช्เคฐเคฅเคฎ เคตिเคถ्เคต เคฏुเคฆ्เคง เค•े เคธเคฎเคฏ เคธ्เคชैเคจिเคถ เคซ्เคฒू เคธे เคธौ เคฎिเคฒिเคฏเคจ เคธे เคญी เค…เคงिเค• เคฒोเค—ों เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนुเคˆ। 
1980 เคธे 2018 เคคเค• เคเคก्เคธ เคธे 32 เคฎिเคฒिเคฏเคจ เคฒोเค—ों เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนुเคˆ।
2013- 14 เคฎें เค…เคซ्เคฐीเค•ा เคฎें เคซैเคฒाเคจे เคตाเคฒे เค‡เคฌोเคฒा เคตाเคฏเคฐเคธ เคธे เค—्เคฏाเคฐเคน เคนเฅ›ाเคฐ เคธे เคญी เคœ्เคฏाเคฆा เคฒोเค—ों เค•ी เคฎृเคค्เคฏु เคนुเคˆ। 
เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคšिเคค्เคฐ, เค‰เคธเค•ा เคฎाเคจเคตीเค•เคฐเคฃ เคฏเคนाँ- เคตเคนाँ เคฎिเคฒ เคœाเคคा เคนै। เคฒเคคा เค•े เคšाเคฐ เคฎंเฅ›िเคฒा เค˜เคฐ เคฎें เคŠँเคšे เคŠँเคšे เค“เค•, เคชाเค‡เคจ, เคชाเคฎ, เคกเค—เคฒเคธ เคซเคฐ เค•े เคตृเค•्เคท เค—เคฐเคฎ เคถाเคฎों เค•ो เคธुเคนाเคตเคจा เคฌเคจाเคฏा เค•เคฐเคคे เคนैं। เค—िเคฒเคนเคฐिเคฏां, เคฎोเคฐ, เคจीเคฒเค•ंเค , เค•ोเคฏเคฒ, เคนिเคฐเคฃ, เค…เคจेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคšिเฅœिเคฏाँ- เคธเคญी เคธे เค‰เคธे เคช्เคฏाเคฐ เคนै। เคเค• เคฐिเคŸाเคฏเคฐ्เคก เคธ्เคค्เคฐी- เคฌเคš्เคšे เค•ैเคฒिเคซोเคฐ्เคจिเคฏा เคฎें, เคชเคคि เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค• เคฎें- เคช्เคฐเค•ृเคคि เคนी เค‰เคธเค•ी เคธเคนเคšเคฐी เคนै।  
“เคนเคฒ्เค•ी- เคนเคฒ्เค•ी เคนเคตा เคšเคฒเคจे เคฒเค—ी เค”เคฐ เคชेเฅœों เค•ी เคฒंเคฌी เคŸเคนเคจिเคฏाँ เคนเคตा เค•े เคธाเคฅ เคฒเคนเคฐाเคจे เคฒเค—ी। --- เคœैเคธे เคŸเคนเคจिเคฏाँ เคนเคตा เค•ी เคฌाเคนों เคฎें เคूเคฒ- เคूเคฒ เค•เคฐ เคจाเคš เคฐเคนी เคนैं, เค•เคญी เคตे เคฌाเคฒ เคฐूเคฎ, เคคो เค•เคญी เคธाเคฒเคธा เคกांเคธ เค•เคฐเคคी ।“     
เคชเคนเคฒे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจे เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ो เคฐुเคฒाเคฏा เค”เคฐ เค†เคœ เคตเคน เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฐुเคฒा เคฐเคนी เคนै। เคตिเค•ाเคธ เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เคตृเค•्เคท เค”เคฐ เคœंเค—เคฒ เค•ाเคŸเคจे, เคชृเคฅ्เคตी เค•ा เคธंเคคुเคฒเคจ เคฌिเค—ाเฅœเคจे, เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เค•ा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคฎुเค†เคตเคœा เคคो เคฆेเคจा เคนी เคฅा। เค•ोเคฐोเคจा, เคถเคฐीเคฐ เคฎें เค†เค•्เคธीเคœเคจ เค•ी เค•เคฎी- เคฎाเคจो เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เคฐोเคท เคนी เคนै। 
เคธूเคค्เคฐाเคค्เคฎเค•เคคा เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคšिเคจ्เคคเคจ เคชเค•्เคท เค•ो, เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคธ्เคตเคฐ เค•ो เคงाเคฐเคฆाเคฐ เคฌเคจा เคฐเคนी เคนै:-        
เคธूเคค्เคฐ:-
1. เคฏुเคฆ्เคง เค•ैเคธा เคญी เคนो เคจेเค—ेเคŸिเคต เคเคจเคฐ्เคœी เคœเคจเคฐेเคŸ เค•เคฐเคคा เคนै। - - เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค•เคคा เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค•เคคा เคธे เค…เคงिเค• เคคेเคœी เคธे เคซैเคฒเคคी เคนै।  
2. เคšेเคนเคฐा เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›ा เคชाเคธเคตเคฐ्เคก เคนै, เคตเคน เฅžाเค‡เคฒ เค–ोเคฒเค•เคฐ เคเค•เคฆเคฎ เคธाเคฎเคจे เคฐเค– เคฆेเคคा เคนै।   
3. เคธाเค‡เค•ोเคฒोเคœिเคธ्เคŸ เค•ी เคฎेเคฎोเคฐी เค•เคฎ्เคช्เคฏुเคŸเคฐ เคฎेเคฎोเคฐी เคนोเคคी เคนै।  
4. เค”เคฐเคคों เค•ी เคฏाเคฆाเคถ्เคค เคฎเคฐ्เคฆों เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคคेเคœ เค”เคฐ เค…เคš्เค›ी เคนोเคคी เคนै।  
5. เค…เค—เคฐ เคคुเคฎ เค…เคชเคจे เคฒिเค เค–เฅœी เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी เคคो เค•ोเคˆ เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เคฎเคฆเคฆ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคा।  
6. เคœเคนाँ เคฎृเคค्เคฏु เค•ा เคคांเคกเคต เคนो เคฐเคนा เคนो, เคตเคนाँ เค–ुเคฆ เค•ो เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคฐเค–เคจा เคญी เคเค• เคšुเคจौเคคी เคนै।  
7. เคœीเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เค…เคš्เค›ा เคฎिเคค्เคฐ เค”เคฐ เคเค• เคชเฅœोเคธी เคนी เค•ाเคซी เคนोเคคा เคนै।  
8. เคจेเค—ेเคŸिเคตे เค”เคฐ เคชॉเฅ›िเคŸिเคต เคธोเคš เค”เคฐ เคญाเคตเคจाเคं เคนी เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคฌเคจाเคคी เคนैं; เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคจ्เคนीं เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคฎाเคจเคต เคฆृเคถ्เคฏ เคฆेเค–เคคा เคนै เค”เคฐ เค…เคฆृเคถ्เคฏ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคธोเคšเคคा เคนै।  
9. เค•ुเค› เคญी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคจเคนीं เคนोเคคा। เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคต เค‡เคš्เค›ा เคถเค•्เคคि เคšाเคนिเค।  
10. เคชเคฐेเคถाเคจी เคฎें เคฆिเคฎाเค— เค•เคญी เค–ाเคฒी เคฎเคค เค›ोเฅœो। เคนเคฎेเคถा เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคธोเคšเคคा เคนै।   
11. เคเค• เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคธเคค्เคฏ เค•ो เคชाเคจे เค•ी เคšाเคน เคฎें  เคนเคฎ เค‰เคฎ्เคฐ เคญเคฐ เคญเคŸเค•เคคे เคฐเคนเคคे เคนैं, เคœเคฌเค•ि เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•ी เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคถเค•्เคคिเคฏाँ เคนเคฎाเคฐे เค…ंเคฆเคฐ เคนी เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนैं। 
12. เคนเคฐ เคฎाเคจเคต เค•ा เค…ंเคคिเคฎ เคธเคค्เคฏ เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคนी เคฌเคจा เคฐเคนเคคा เคนै। 
‘เคฐเคฌ เคฐाเค–ा, เคเคตाเคˆ’ เคœैเคธे เคถเคฌ्เคฆों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เค‰เคจเค•े เคชाเคค्เคฐों เค•ो เคชंเคœाเคฌ เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เค”เคฐ เค…ँเค—्เคฐेเคœी เคฌोเคฒเคšाเคฒ เค•े เคถเคฌ्เคฆ เคญाเคทा เค•ो เค†เคœ เค•े เคœीเคตเคจ เคธे เคœोเฅœเคคे เคนैं।   
เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เคนी เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคा เคนै เค•ि เคฐเคšเคจा เค•ा เคธृเคœเคจ เคธौเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏเคคा เคธे เคœुเฅœा เคนै- “เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคŠเคฐ्เคœाเค“ं เค•ो, เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคนเคฐ เคฏुเค— เค•े เค…เคถांเคค เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฎाเคจเคตเคคा เค•ो เคฌเคšाเค เคฐเค–ा।“  เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคญी เคฏเคนाँ- เคตเคนाँ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคฌिเค–เคฐी เคชเฅœी เคนैं-  “ เคเค• เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคธเคค्เคฏ เคชाเคจे เค•ी เคšाเคน เคฎें เคนเคฎ เค‰เคฎ्เคฐ เคญเคฐ เคญเคŸเค•เคคे เคฐเคนเคคे เคนैं, เคœเคฌเค•ि เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•ी เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคถเค•्เคคिเคฏाँ เคนเคฎाเคฐे เค…ंเคฆเคฐ เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนैं।“  (148)- - -  “เคชूเคฐा เคตिเคถ्เคต เคฆो เคนी เคถเค•्เคคिเคฏों เคชเคฐ เคŸिเค•ा เคนै, เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เค”เคฐ เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค•। เคฆोเคจों เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคธเคฎाเคˆ เคนैं। เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคŠเคฐ्เคœा เคนी เค‰เคธ เค…ंเคคिเคฎ เคธเคค्เคฏ เค•ी เค“เคฐ เคฒेเค•เคฐ เคœाเคคी เคนै, เคœिเคธे เค•ुเค› เคฒोเค— เคฌाเคนเคฐ เคธे เคญीเคคเคฐ เค–ोเคœเคคे เคนैं เค”เคฐ เค•ुเค› เค‰เคธे เคญीเคคเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เคคเคฒाเคถเคคे เคนैं।- - -  เคนเคฐ เคฎाเคจเคต เค•ा เค…ंเคคिเคฎ เคธเคค्เคฏ เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคนी เคฌเคจा เคฐเคนเคคा เคนै।“ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฆो เคงเคฐाเคคเคฒों เคชเคฐ เคเค• เคธाเคฅ เคšเคฒ เคฐเคนा เคนै। เคฆो เคฏुเคฆ्เคง เค”เคฐ เคฆो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฏोเคฆ्เคงा เคนैं। เคเค• เคฏुเคฆ्เคง เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคถเคค्เคฐु เค•ोเคฐोเคจा เค•े เคธाเคฅ เคนै เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐा เคฏुเคฆ्เคง เค‰เคธ เค†เคงी เคฆुเคจिเคฏा เค•ा เคนै, เคœिเคธ เคชเคฐ เค‰เคค्เคชीเฅœเคจ, เค…เคค्เคฏाเคšाเคฐों เค•े เคœाเคจเคฒेเคตा เคนเคฎเคฒे เคจिเคฐंเคคเคฐ เคšเคฒ เคฐเคนे เคนैं। เคเค• เคคเคฐเคซ เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคตाเคฐिเคฏเคฐ เคฌเคจ เคฏुเคฆ्เคง เคฒเฅœ เคฐเคนे เคนैं เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เค…เคชเคจो เค•ी เคฆाเคจเคตी เคตृเคคिเคฏों เคธे เคฒเฅœ เคฐเคนी เคฏुเคตเคคिเคฏाँ เคนैं। 
เคธंเคฆเคฐ्เคญ:
  เคธुเคงा เค“เคฎ เคขींเค—เคฐा, เคฆृเคถ्เคฏ เคธे เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคคเค•, เคถिเคตเคจा เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคธीเคนोเคฐ, เคเคฎ. เคชी॰,เคช्เคฐเคฅเคฎ, 2021, เคชृเคท्เค  125  
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  11  
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  15
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  31
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  31
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  32
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  52
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  73
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  106
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  115
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  121
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  138
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  149
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  150
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  5
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  148 
  เคตเคนी, เคชृเคท्เค  150
***

เคกॉ. เคฎเคงु เคธंเคงु, เคชूเคฐ्เคต เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ เคเคตं เค…เคง्เคฏเค•्เคท, 
เคนिเคจ्เคฆी เคตिเคญाเค—, เค—ुเคฐु เคจाเคจเค• เคฆेเคต เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เค…เคฎृเคคเคธเคฐ, เคชंเคœाเคฌ ।


No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।