рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕рдоाрд▓ोрдЪрдиा рдХी рдПрдХ рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдкुрд╕्рддрдХ: рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡िрдорд░्рд╢

рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ: рджिрдиेрд╢ рдкाрдардХ ‘рд╢рд╢ि’

28, рд╕ाрд░ंрдЧ рд╡िрд╣ाрд░, рдордеुрд░ा-6; рдЪрд▓рднाрд╖: +91 987 063 1805; рдИрдоेрд▓: drdinesh57@gmail.com

рд╕рдоीрдХ्рд╖्рдп рдкुрд╕्рддрдХ: рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡िрдорд░्рд╢ (рдмाрд▓ рд╕рдоाрд▓ोрдЪрдиा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣) 
рд▓ेрдЦрдХ: рджेрд╡ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧौреЬ
рдЖрдИрдПрд╕рдмीрдПрди: 978-93-91454-80-7
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ: рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдп, рдордеुрд░ा
рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд░्рд╖: 2023 
рдоूрд▓्рдп: ₹ 250 рд░ुрдкрдпे 
рдкृрд╖्рда: 80 

рдХिрд╕ी рднी рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХा рд╕ुрджृреЭ़ рд╣ोрдиा рдЗрд╕ рдмाрдд рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдХे рднाрд╡ी рдХрд░्рдгрдзाрд░ рдпाрдиि рдЙрд╕ рджेрд╢ рдХे рдмрдЪ्рдЪे рдХिрддрдиे рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХाрд░िрдд рд╣ैं। 
рдмрдЪ्рдЪे рдЪूंрдХि рдХुрдо्рд╣ाрд░ рдХे рдЪाрдХ рдкрд░ рд░рдЦी рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рд▓ौрджे рд╕рд░ीрдЦे рд╣ोрддे рд╣ैं, рдХुрдо्рд╣ाрд░ рдЕрдкрдиे рдЪाрдХ рдХो рдШुрдоाрдХрд░, рдЕрдкрдиे рд╣ाрде рдХे рд╕рд╣ाрд░े рд╕े рдЙрд╕ рдоिрдЯ्рдЯी рдХो рдЬो рд░ूрдк рджेрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै, рджे рджेрддा рд╣ै, рдЙрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдмрдЪ्рдЪें рдХे рднोрд▓े рдФрд░ рдиिрд░्рджोрд╖ рдорди рдкрд░ рд╣рдо рдЬो рдЗрдмाрд░рдд рд▓िрдЦрдиा рдЪाрд╣ें, рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рд▓िрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдпाрдиि рдмрдЪ्рдЪे рдХे рд╢ाрд░ीрд░िрдХ, рдоाрдирд╕िрдХ, рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рдФрд░ рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕рд░्рд╡ांрдЧीрдг рд╡िрдХाрд╕ рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕े рдмрдЪрдкрди рд╕े рд╣ी рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХाрд░िрдд рдХрд░рдиा рдкрд░рдо рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдоाрддा-рдкिрддा, рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдФрд░ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рднूрдоिрдХा рдЕрд╣рдо् рд╣ोрддी рд╣ै।
рджिрдиेрд╢ рдкाрдардХ ‘рд╢рд╢ि’
рд╡рд░्рддрдоाрди рдЕрддिрднौрддिрдХрддाрд╡ाрджी рдЗрд╕ рдпुрдЧ рдоें рдПрдХрд▓ рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें рд╡िрднрдХ्рдд рд╣ोрддे рдЬा рд░рд╣े рдкрд░िрд╡ाрд░, рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдиाрдиा-рдиाрдиी рдФрд░ рдмाрдмा-рджाрджी рдХे рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдФрд░ рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рдЪрд░िрдд्рд░ рдиिрд░्рдоाрдг рдХे рдХाрд░्рдп рд╕े рдЙрдирдХो рд╡ंрдЪिрдд рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╢िрдХ्рд╖рдХ рднी рдХॉрди्рд╡ेंрдЯ рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рджрдмाрд╡ рдоें рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдкूрд░्рдгрд░ूрдкेрдг рд╡े рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рджेрдиे рдоें рдЕрдХ्рд╖рдо рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं рдЬो рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдП рдЬाрдиे рдЪाрд╣िрдП। рдРрд╕े рдоें рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдХा рджाрдпिрдд्рд╡  рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ो рдЬाрддा рд╣ैं।
рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╕ंрдЧीрдд рдФрд░ рдХрд▓ा рд╕े рд╣ीрди рдк्рд░ाрдгी рдкूंрдЫрд╣ीрди рдкрд╢ु рдЬैрд╕ा рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдЖрд╢рдп рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╕ंрдЧीрдд рдФрд░ рдХрд▓ा рдордиुрд╖्рдп рдХो рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓, рднाрд╡ुрдХ рдФрд░ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЬрдЧ рдмрдиाрддे рд╣ैं। рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдмाрд▓्рдпाрд╡рд╕्рдеा рд╕े рд╣ी рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕рд░्рд╡ांрдЧीрдг рд╡िрдХाрд╕ рдкрд░ рдз्рдпाрди рджिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП।
рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХैрд╕ा рд▓िрдЦा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП? рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓ेрдЦрди рдкрд░ рд╡िрдорд░्рд╢ рд╣ोрдиा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдмाрд▓्рдпाрд╡рд╕्рдеा рд╣ी рд╡рд╣ рд╕ीреЭी рд╣ै рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдХे рдкूрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХрд░рддी рд╣ैं। 
рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рдк्рд░ौреЭ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рджोрдиों рдХी рд╣ी рд╡िрд╡िрдз рд╡िрдзाрдУं рдоें рдЕрдкрдиी рд▓ेрдЦрдиी рд╕े рд╕ाрдзिрдХाрд░ рд▓ेрдЦрди рдХрд░, рдЕрдиेрдХ рдкुрд╕्рддрдХों рдХा рд╕ृрдЬрди рдХрд░рдХे рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╢्рд░ीрд╡ृрдж्рдзि рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े, рд╡рд░िрд╖्рда рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╢्рд░ी рджेрд╡ीрдк्рд░рд╕ाрдж рдЧौреЬ рдЬी рдиे рдкूрд░े рдордиोрдпोрдЧ рд╕े рдиिрд░рди्рддрд░рддा рдмрдиाрдпे рд╣ुрдП, рд▓рдЧрдирд╢ीрд▓ рдПрд╡ं рдЖрдЧे рдмреЭрддे рдЬाрдиे рдХी рдЙрдд्рдХрдЯ рдЕрднिрд▓ाрд╖ा рдХे рд╕ाрде ‘рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡िрдорд░्рд╢’ рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рд╕ृрдЬрди рдХिрдпा рд╣ै।

рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдмाрд▓ рд╡िрдорд░्рд╢ рд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╕ाрдд рдЖрд▓ेрдЦ рд╕рдоाрд╣िрдд рдХिрдП рдЧрдпे рд╣ैं। рдк्рд░рдердо рдЖрд▓ेрдЦ -‘рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг’ рдоें рд╢्рд░ी рджेрд╡ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧौреЬ рдиे рдмाрд▓ рдорди рдХो рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЪेрдд рдПрд╡ं рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдкрдХ्рд╖рдзрд░рддा рдХी рд╣ै। рд╡рд╣ рдРрд╕े рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдмृрдХ्рд╖ाрд░ोрдкрдг, рдШрд░-рдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рдоौрд╣рд▓्рд▓ा-рдкреЬोрд╕, рдирджी-рдиाрд▓े рдЖрджि рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╕्рд╡рдпं рдХी рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा рдХी рдУрд░ рднी рдЙрди्рдоुрдЦ рдХрд░े-
“рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдХो рджूрд╖िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдХोрдИ рдФрд░ рдирд╣ीं рдХ्рд╖ुрдж्рд░ рд╕्рд╡ाрд░्рдерд╡рд╢ рдЗрди рд╡ृрдХ्рд╖ों рдХो рдХाрдЯрдХрд░ рд╣рдо рд╕्рд╡рдпं рд╣ी рдЕрдкрдиी рдХрдм्рд░ рдЦोрджрдиे рдоें рд▓рдЧे рд╣ैं।“ (рдкृрд╖्рда 17)

рдРрд╕ी рд╡िрдХрдЯ рд╕्рдеिрддि рдоें рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рднूрдоिрдХा рдПрдХ рд╡िрдЪाрд░рдгीрдп рдк्рд░рд╢्рди рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЗрди рд╕рдм рд╡िрд╕ंрдЧрддिрдпों рдХे рд╕рдо्рднाрд╡िрдд рд╕рдоाрдзाрди рдХे рд▓िрдП рдЬाрдЧрд░ूрдХ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рджूрд╖िрдд рд░्рдк्рдпाрд╡рд░рдг рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╕ंрдХрдЯ рдХाрд▓ीрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рд╕े рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рднी рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП। (рдкृрд╖्рда 22)

рджूрд╕рд░ा рдЖрд▓ेрдЦ-‘рдЖрдзुрдиिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╕ांрд╕्рдХृрддिрдХ рдкрд░िрд╡ेрд╢’ рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рд╢्рд░ी рджेрд╡ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧौреЬ рдЬी рдиे рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдПрд╡ं рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕े рдЬुреЬाрд╡ рдХे рд▓ाрдн, рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдПрдХ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рд╣िрдд рдоें рдЗрди्рд╣ें рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдмрддрд▓ाрдпा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा, рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдЙрди्рдирдпрди рдХी рдмाрдд рдХो рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдкैрд░ोрдХाрд░ी рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं -
“рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдоंрдЧрд▓ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдЕрдкрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдорд░्рдо рдХो рди рд╕рдордЭ рдХрд░ рд╡िрджेрд╢ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ो рдЬाрдиा, рдЧंрдЧाрдЬрд▓ рдЫोреЬ рдХिрд╕ी рдРрд╕े рдк्рд░рджूрд╖िрдд рддाрд▓ाрд╡ рдХा рдкाрдиी рдкीрдиे рдЬैрд╕ा рд╣ै рдЬिрд╕े рдкीрдХрд░ рдмीрдоाрд░ рд╣ोрдиा рдк्рд░ाрдпः рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ै।“ (рдкृрд╖्рда 26)
рддीрд╕рд░े рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рд╡िрдж्рд╡ाрди рд▓ेрдЦрдХ рдиे рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХी рд░рдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рд╕्рд╡рдЪ्рдЫрддा рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХो рдк्рд░рддिрдкाрджिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдмрдЪ्рдЪों рдоें рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рдиे рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХिрдпा рд╣ै।
рдмाрд▓ рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХो рд╕рдордЭे рдмिрдиा рд▓िрдЦा рд╣ुрдЖ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЕрдиुрдкрдпोрдЧी,рдиीрд░рд╕ рдПрд╡ं рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЙрдкрджेрд╢ों рдХी рдШुрдЯ्рдЯी рдкिрд▓ाрдиे рдЬैрд╕ा рд╣ी рд╣ोрдЧा рдЕрддः рдПрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдХो рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХो рднрд▓ी рднाँрддि рд╕рдордЭрдХрд░ рд╣ी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд░рдЪрдиा рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП рддрднी рдЙрд╕рдХा рд▓ेрдЦрди рд╕ाрд░्рдердХ рд▓ेрдЦрди рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕ी рдмाрдд рдХी рдкुрд╖्рдЯि рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ рд╣ै рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдЕрдЧрд▓ा рдЖрд▓ेрдЦ рдЬिрд╕рдХा рд╢ीрд░्рд╖рдХ рд╣ै-‘рд╡рд░्рддрдоाрди рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рдмाрд▓ рдордиोрд╡िрдЬ्рдЮाрди-
“рдмाрд▓्рдпрдХाрд▓ीрди рд╡ृрдд्рддि рдФрд░ рд░ुрдЪिрдпों рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░, рддрджрдиुрд╕ाрд░ рд╡िрд╖рдпрд╡рд╕्рддु рдХो рдкрд░ोрд╕рдиा рд╣ी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдпों рдХी рд╕рдлрд▓рддा рдХा рдж्рдпोрддрдХ рд╣ोрдЧा। рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдХी рдЕрдкрдиी рдмाрд▓ рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╕рдордЭ рд╣ी рдмрдЪ्рдЪे рдоें рд╕рдж्рдЧुрдгों рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рд╡िрдХाрд╕ рдХी рдк्рд░ि▀ардпा рдоें рд╕рд╣рдпोрдЧी рдмрдирддी рд╣ै।“ (рдкृрд╖्рда 45)

рдЕрдЧрд▓े рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ-рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╕ंрд╕्рдХाрд░ों рдХे рд╕рдоाрд╡ेрд╢ рдХो рдЕрддि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдмрддाрддे рд╣ुрдП рдмрдЪ्рдЪे рдХी рдиिрдпрдоिрдд рджिрдирдЪрд░्рдпा рдХो рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдмрддрд▓ाрдпा рд╣ै। рд╡рд╣ рд░ाрдордЪрд░िрдд рдоाрдирд╕ рдХा рдЙрдж्рдзрд░рдг рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд▓िрдЦрддे рд╣ैं-
рдк्рд░ाрддрдХाрд▓ рдЙрдаि рдХैं рд░рдШुрдиाрдеा
рдоाрддु-рдкिрддा, рдЧुрд░ु рдиाрд╡рд╣ि рдоाрдеा।
рдкुрд╕्рддрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╡िрдорд░्рд╢ рдХा рдЫрдард╡ाँ рдЖрд▓ेрдЦ-‘рдЖрдзुрдиिрдХ рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдЪेрддрдиा’ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЖрд▓ेрдЦ рд╣ै। рдмाрд▓ рдордиोрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдпों рдХा рдРрд╕ा рдоाрдирдиा рд╣ै рдХि рдмाрд▓рдХ рдХे рдЕрди्рджрд░ рд╕рдм рдХुрдЫ рдиिрд╣िрдд рд╣ै, рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЖрдкрдХो рдЙрд╕рдХे рднाрд╡ों рдХो рдЙрдХेрд░рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рджेрд╡ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧौреЬ рдЬी рдиे рднी рдЗрд╕ рдЖрд▓ेрдЦ рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдпрд╣ी рд╡िрдорд░्рд╢ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рд╣ै-
“рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдпрддा рд╕े рддाрдд्рдкрд░्рдп рдХेрд╡рд▓ рд╕ेрдиा рдоें рднрд░्рддी рд╣ोрдХрд░ рд╕ीрдоा рдкрд░ рдпुрдж्рдз рдХрд░рдиे рд╕े рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै рдЕрдкिрддु рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдХे рдЙрди рд╕рднी рдШрдЯрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдмрдЪ्рдЪे рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиे рд╕े рд╣ै рдЬिрдирд╕े рджेрд╢ рдХा рд╡िрдХाрд╕ рдФрд░ рдоाрди рдорд░्рдпाрджा рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ोрддी рд╣ै।“ (рдкृрд╖्рда 65)

рд╕ाрддрд╡ाँ рдЖрд▓ेрдЦ рд╣िрди्рджी рдХी рдкрдХ्рд╖рдзрд░рддा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдмाрд▓ рдХрд╡िрддाрдУं рдоें рд╣िрди्рджी рдХे рдЕрдзिрдХाрдзिрдХ рдк्рд░рдпोрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рдк्рд░рддि рдЕрдкрдиे рдк्рд░ेрдо рдХो рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддा рд╣ै-
“рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рд╣िрди्рджी рдХी рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рддिрдпोрдЧिрддाрдПँ, рдЕंрдд्рдпाрдХ्рд╖рд░ी, рдиिрдмрди्рдз рдЖрджि рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд░ूрдк् рд╕े рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░ाрдИ рдЬाрдпें। рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╣िрди्рджी рдХे рд▓ेрдЦрди рдХो рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рднी рдирдпे-рдирдпे рдк्рд░рдпोрдЧ рдХिрдП рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं।“ (рдкृрд╖्рда 79)
рд╡рд░िрд╖्рда рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╢्рд░ी рджेрд╡ी рдк्рд░рд╕ाрдж рдЧौреЬ рдиे рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рд╕рднी рдЖрд▓ेрдЦों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЬिрди-рдЬिрди рд╡िрд╖рдпों рдкрд░ рд╡िрдорд░्рд╢ рдХिрдпा рд╣ै рд╡рд╣ рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै। рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ी рдмाрд▓ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рд╕े рд▓ाрднाрди्рд╡िрдд рд╣ोंрдЧे। рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ोрдЧा, рдРрд╕ी рдЖрд╢ा рд╣ै।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।