เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•ी เค•เคตिเคคा เคฎें เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ

เคช्เคฐो. เค…เคจूเคช เคธिंเคน

เค…เคจूเคช เคธिंเคน

เคช्เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ, เคฐाเคœเค•ीเคฏ เค•เคจ्เคฏा เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคฌเคนाเคฆुเคฐเคชुเคฐ (เค…เคฒเคตเคฐ)
เคˆเคฎेเคฒ: anupsinghalwar@gmail.com
เคšเคฒเคญाเคท: 9414454143

เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा
 21เคตीं เคธเคฆी เค•ी เคนिंเคฆी เค•เคตिเคคा เคฎें เคธ्เคค्เคฐी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคต เคฆเคฒिเคค เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคจे เคตिเคถेเคท เคชเคนเคšाเคจ เคฌเคจाเคˆ เคนै। เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•ा เคนिंเคฆी เค•เคตिเคคा เคฎें เคœोเคฐ เคชเค•เฅœเคจा เค…เค•ाเคฐเคฃ เคจเคนीं เคนै। เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•े 77 เคตเคฐ्เคท เคฌीเคค เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เคฏเคฆि เค†เคฆिเคตाเคธी เคœเคจเคœीเคตเคจ เคชเค•्เค•ी เคธเฅœเค•ों, เค…เคš्เค›े เค…เคธ्เคชเคคाเคฒों, เคฌेเคนเคคเคฐ เคธ्เค•ूเคฒ เคต เค•ॉเคฒेเคœों, เคชेเคฏเคœเคฒ เค”เคฐ เคธเคฎुเคšिเคค เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคธเคช्เคฒाเคˆ เคธे เคตंเคšिเคค เคนैं เคคो เค‰เคธे เคธाเคนिเคค्เคฏ เคตिเคถेเคทเค•เคฐ เค•เคตिเคคा เค•ा เคนिเคธ्เคธा เคฌเคจเคจा เค…เคจเคตाเคฐ्เคฏ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคตिเคฆेเคถी เค”เคฐ เคฆेเคถी เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค•ंเคชเคจिเคฏों เคจे เค‰เคจเค•े เค†เคงाเคฐเคญूเคค เคœीเคตเคจ เค•े เค िเค•ाเคจों (เคœเคฒ-เคœंเค—เคฒ-เคœเคฎीเคจ) เคชเคฐ เคฒเคฒเคšाเคˆ เคฆृเคท्เคŸि เคกाเคฒ เคฐเค–ी เคนै เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เคจเคฆिเคฏों เค•ी เคธांเคธों เค•ो เคฌंเคฆ เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถें เคนो เคฐเคนी เคนैं, เคœंเค—เคฒों เค•ी เคคाเคœी เคนเคตा เค•ो เคธोเค– เคฒेเคจे เค•ा เค•ुเคค्เคธिเคค เค•เคฐ्เคฎ เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคœाเคฐी เคนै; เคคเคฌ เคเค• เคจिเคฐ्เคฆोเคท เค”เคฐ เค…เคฌोเคง เค†เคฆिเคตाเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•เคนाँ เคœाเค। เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เค”เคฐเคคों เค•ो เคฌाเคœाเคฐเคตाเคฆ เค•े เคนเฅœเค•ंเคช เคธे เคฌเคšाเคจा, เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค†เคธाเคจ เค•ाเคฎ เคจเคนीं เคนै। เคคเคฎाเคฎ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคช्เคฐเคฏाเคธों เคต เคฏोเคœเคจाเค“ं เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคเค• เค†เคฆिเคตाเคธी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค•ोเคˆ เค—ुเคฃाเคค्เคฎเค• เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคจเคนीं เค†เคฏा เคนै। เค…เคธเคฎाเคจเคคा, เค…เคจ्เคฏाเคฏ เคต เคถोเคทเคฃ เค•ो เคชीเฅिเคฏों เคธे เคेเคฒเคคे เคนुเค เค†เคœ เคตเคน เคจเค•्เคธเคฒเคตाเคฆ เคœैเคธे เค…เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค†เคคंเค• เค•े เคธाเคฏे เคฎें เคฏा เค‰เคธเค•े เคธाเคฅ เคœीเคจे เค•ो เคตिเคตเคถ เคนै เคคो เคฏเคน เคนเคฎाเคฐे เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคธเคญ्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ी เคจाเค•ाเคฎी เคนै। เคเค• เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เค•เคตि เคฆेเคถ เค•ी เคเค• เคฌเฅœी เค†เคฌाเคฆी เค•े เค‡เคธ เคฆुเค– เคฆเคฐ्เคฆ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคคा เคนै เคคो เค•เคตिเคคा เค•ा เค‡เคธเคธे เค—ौเคฐเคต เคนी เคฌเฅेเค—ा। 
 เค†เคฆिเคตाเคธी เคœเคจเคœीเคตเคจ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคต เคธाเคฎाเคœिเค• เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เค–ूเคฌ เคšเคฐ्เคšा เคนोเคคी เคนै; เคธเคฐเค•ाเคฐों เคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคฐ्เคฅเค• เคช्เคฐเคฏाเคธ เคญी เคคเคฆเคจुเคธाเคฐ เค•िเค เคœाเคคे เคฐเคนे เคนैं। เค•ाเคจूเคจ เคญी เค…เคชเคจा เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคนी เคฐเคนा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคเค• เค†เคฆिเคตाเคธी เค•े เคฎเคจ เค•ी เคฌेเคšैเคจी เค”เคฐ เค•เคธเคฎเคธाเคคे เค‰เคธเค•े เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ो, เค‰เคธเค•ी เคตिเคตเคถเคคा เค•ो เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคคंเค—เคนाเคฒी เค•ो เคœिเคคเคจे เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เคขंเค— เคธे เคเค• เค•เคตि เคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เค‰เคคเคจा เคฆूเคธเคฐे เคจเคนीं। เค”เคฐ เค•เคตि เค‰เคธ เคœเคจเคœीเคตเคจ เค•ा เคนी เคนिเคธ्เคธा เคฐเคนा เคนो เคคो เค‰เคธ เคœीเคตเคจ เค•ा เคธाเคฐा เคฆเคฐ्เคฆ เคœैเคธे เคจिเคšुเฅœ เค•เคฐ เคธाเคฎเคจे เค† เคœाเคคा เคนै।

 เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เค•เคตिเคคा เค•े เค•ुเค› เคเคธे เคนी เค‰เคฒ्เคฒेเค–เคจीเคฏ เค•เคตिเคฏों เคฎें เคธे เคนैं เคœिเคจเค•ा เค†เคฆिเคตाเคธी เคœीเคตเคจ เคธे เค—เคนเคฐा เคธंเคฌंเคง เคฐเคนा เคนै- เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคญी เค”เคฐ เค…เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคญी। เคนाเคฒांเค•ि เคฌเฅœे เคถเคนเคฐ เคฎें เคตे เคฐเคนเคคे เค†เค เค•िंเคคु เค‰เคจเค•ी เค†เคค्เคฎा เค•े เคญीเคคเคฐी เคนिเคธ्เคธे เคฎें เคœैเคธे ‘เค†เคฆिเคตाเคธी เคธंเคตेเคฆเคจा’ เคช्เคฐाเคฃเคตंเคค เคฅी। เค•्เคฏों? เคฆेเคตเคคाเคฒे เคถเคนเคฐों เคฎें เคฐเคนे เคฒेเค•िเคจ เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคœिเคจ เคธ्เคฅाเคจों เคธे เค‰เคจเค•ा เค—เคนเคฐा เคธंเคฌंเคง เคฐเคนा เคตे เค†เคฆिเคตाเคธी เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เค†เค—ोเคถ เคฎें เคฐเคนे เคนैं। เค…เคคः เค…เคฒ्เคชเคตเคฏ เคฎें เคœो เคฎเคนเคธूเคธ เค•िเคฏा เคตเคน เค†เคฆिเคตाเคธी เคธंเคธ्เคชเคฐ्เคถ เค•ा เคนै। เคœเคฌ เคตเคฏเคธ्เค• เคนुเค เคคเคฌ เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐा เคฎें เคตเคน เคœीเคตเคจ เค‰เคญเคฐ เค•เคฐ เค†เคฏा, เค…เคชเคจी เคชीเฅœा, เค…เคญाเคต เคต เคฆुःเค–ों เค•े เคธाเคฅ। เคตिเคšाเคฐ เค•ी เคช्เคฐเค–เคฐเคคा เคจे เคฐाเคœเคจीเคคि, เคงเคฐ्เคฎ, เคธเคค्เคคा, เคชूंเคœी เค•े เค•เคนเคฐ เค•ो เค‰เคœाเค—เคฐ เค•िเคฏा। เค•ेเคตเคฒ เค†เค•्เคฐोเคถ เคนी เคจเคนीं, เคธเคนाเคจुเคญूเคคि เคญी เค•เคตि เค•े เคญीเคคเคฐ เคนै। เคœเคนाँ เคนเคฎเคฒा เคนै। เคตเคนाँ เคญाเคทा เคคเคจाเคต เคญเคฐी เค”เคฐ เคฎเคฐ्เคฏाเคฆा เค–ोเคคी เคจเคœเคฐ เค†เคคी เคนै; เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคœीเคตเคจ เคฎें เค‰เคคเคฐเคคे เคนैं เคคो เคญाเคทा เคฎें เคฎाเคฐ्เคฎिเค•เคคा, เค•เคฐुเคฃा เค”เคฐ เคฒाเคฒिเคค्เคฏ เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคจे เคฒเค—เคคा เคนै। 
 เคฆेเคตเคคाเคฒे เคจे เค…เคชเคจी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เค†เคฆिเคตाเคธी เคœเคจเคœीเคตเคจ เคชเคฐ เคชूंเคœी, เคงเคฐ्เคฎ เคต เคธเคค्เคคा เค•े เคนเคฎเคฒों, เค‰เคจเค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों- เคœเคฒ, เคœंเค—เคฒ เคต เคœเคฎीเคจ เค•ो เคฒीเคฒ เคœाเคจे, เคตिเค•ाเคธ เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เค‰เคจเค•े เคจैเคธเคฐ्เค—िเค• เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ो เค‰เคœाเฅœ เคฆेเคจे, เคฌेเค˜เคฐ เคนोเคจे, เคญूเค–े เคฎเคฐเคจे, เคนाเฅœเคคोเฅœ เคฎेเคนเคจเคค เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคญी เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคตाเคน เคจเคนीं เค•เคฐ เคชाเคจे เค•ी เค…เคธเคฎเคฐ्เคฅเคคा เค•ो เคตाเคฃी เคฆी เคนै। เคฌเคš्เคšों เคต เค”เคฐเคคों เค•ो เคฌेเคนเคฆ เค•्เคฐूเคฐ เคต เค…เคธเคฎ्เคฎाเคจเคœเคจเค• เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคงเค•ेเคฒเคจे เค•ो เคตिเคตเคถ เคนोเคจा เคชเฅœा เคนै। เคญूเคฎंเคกเคฒीเค•เคฐเคฃ เค•े เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เคชूเคฐी เค•ी เคชूเคฐी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคœैเคธे เคฒीเคฒ เคœाเคจे เค•ो เคฌेเคคाเคฌ เคนैं। เคฎाँ, เคฆाเคฆी, เคจाเคจी เค•ी เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคฆेเค–ी เคธ्เคฅिเคคि เคธे เค‰เคชเคœी เค‰เคจเค•ी เคธंเคตेเคฆเคจा เค†เคฆिเคตाเคธी เคœीเคตเคจ เค•े เคช्เคฐเคคि เค‰เคจ्เคนें เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคง เค•เคฐเคคी เคนै; เคตे เค‰เคจเค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคฎเคœเคฌूเคคी เคธे เค–เฅœे เคนैं; เคงเคฎเคจเคญเคŸ्เคŸी เค•ो เคธुเคฒเค—ाเคจे เค•ी เคšाเคน เคฐเค–เคคे เคนैं। เค•เคตिเคคा เคฎें เค•เคฌเคฐเคฌिเคœ्เคœू เค”เคฐ เคฒเค•เฅœเคฌเค—्เคงा เคœैเคธे เคช्เคฐเคคीเค• เค‰เคจเค•ी เคญाเคทा เค•ो เค†เค•्เคฐाเคฎเค• เคฌเคจाเคคे เคนैं।

 เคธ्เคค्เคฐी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค”เคฐ เคฆเคฒिเคค เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•ी เคœเคฌ เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคšเคฐ्เคšा เคต्เคฏाเคชเค• เคนो เคฐเคนी เคฅी เคคเคฌ เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคฌเคนुเคค เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคœा เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคธ्เคค्เคฐी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค”เคฐ เคฆเคฒिเคค เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•ी เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค•เคคा เค•्เคฐเคฎเคถः เคธ्เคค्เคฐी เค”เคฐ เคฆเคฒिเคค เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนी เคฎเคนเคธूเคธ เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เคนाเคฒांเค•ि เค‡เคธे เคชूเคฐ्เคฃเคฐूเคช เคธे เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจเคจा เคฅोเฅœा เค•เค िเคจ เคนै। เคธ्เคค्เคฐी เค”เคฐ เคฆเคฒिเคค เคœीเคตเคจ เค•ी เคธเคš्เคšाเคˆ เค…เคจ्เคฏ เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐों เคฆ्เคตाเคฐा เคญी เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ी เคœाเคคी เคฐเคนी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•े เคฎाเคฎเคฒे เคฎें เค‰เค•्เคค เคฎाเคจเคฆंเคก เค•ो เคขीเคฒा เคฐเค–เคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै। เค…เคญी เค ेเค  เค†เคฆिเคตाเคธी เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคคीเค•्เคทा เค•เคฐเคจी เคชเฅœ เคธเค•เคคी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค†เคฆिเคตाเคธी เคœीเคตเคจ เค•े เคญोเค•्เคคा เค”เคฐ เคฆ्เคฐเคท्เคŸा เคคो เคนैं เคœिเคจเค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ी เค‰เคชेเค•्เคทा เค•เคฐเคจा เคจ्เคฏाเคฏोเคšिเคค เคจเคนीं เคนोเค—ा। เค…เคญी เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•ी เคฏเคนी เคชूंเคœी เคนै। เคฆेเคตเคคाเคฒे, เค•เคตि เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เค•ो เค†เคฆिเคตाเคธी เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคนी เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค‡เคธเคธे เคฏเคน เคธिเคฆ्เคง เคนोเคคा เคนै เค•ि เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•े เคญीเคคเคฐ เค†เคฆिเคตाเคธी เคœเคจเคœीเคตเคจ เค—เคนเคฐे เคธे เคชैเค  เคฌเคจाเค เคนुเค เคนै।

• เคเค• เค•เคตि เค•े เคธเคฐोเค•ाเคฐ เค†เคฆिเคตाเคธी เค•ी เคคเคฐเคน เคนोเคคे เคนैं। เค‰เคธเค•ी เคšिंเคคा เค…เคชเคจी เคญाเคทा, เค…เคชเคจे เคฆเคฐเค–्เคคों เค•ो เคฌเคšाเคจे เค•ी เคนोเคคी เคนै เคœिเคธเคฎें เค‰เคธเค•ी เคฆेเคถीเคฏเคคा, เค…เคธ्เคฎिเคคा เค”เคฐ เคชเคนเคšाเคจ เคญी เคนै।1 
• เคฎैं เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคคा เคนूँ เค•ि เคคเคฎाเคฎ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค”เคฐ เคธूเคšเคจाเค“ं เค•े เคตिเคธ्เคซोเคŸ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ 21เคตीं เคธเคฆी เคฎें เคเค• เค•เคตि เค•ी เคœो เคญूเคฎिเค•ा เคนै, เคตเคน เคเค• เค†เคฆिเคตाเคธी เค•ी เคนी เคญूเคฎिเค•ा เคนै। เคเค• เค†เคฆिเคตाเคธी เค•े เคฌเคคौเคฐ เค…เคชเคจी เคญाเคทा เค•ो, เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐों เค•ो, เค…เคชเคจी เคงเคฐเคคी เค•ो, เค…เคชเคจी เค…เคธ्เคฎिเคคा เค•ो, เค…เคชเคจी เคชเคนเคšाเคจ เค•ो เคตैเคถ्เคตीเค•เคฐเคฃ เค•ी เค†ंเคงिเคฏों-เค…ंเคงเฅœों เคธे เคฌเคšाเคจे เค•ी เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เคนोเคจी เคšाเคนिเค।2 

เค†เคฆिเคตाเคธी เคชเคฐिเคตेเคถ
 เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•ी เค•เคตिเคคा เคฎें เค†เคฆिเคตाเคธी เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ा เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เคšिเคค्เคฐ เคนै। เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ा เคฏเคน เค†เคฆिเคตाเคธी เคชเค ाเคฐी เคช्เคฐเคฆेเคถ เค‰เคจเค•ी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคœीเคตंเคค เคนो เค‰เค ा เคนै। เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคœीเคคा-เคฎเคฐเคคा เคนै เคฏเคน เคช्เคฐเคฆेเคถ।

 เคฎेเคฐी เค†เคงी เค‰เคฎเคฐ เคฌीเคค เคšुเค•ी เคนै/เค‡เคธ เคฎुเค•्เคค เค”เคฐ เค–ूเคฌเคธूเคฐเคค เค ंเคกी เคฐाเคคों เคตाเคฒे เคชเค ाเคฐ เคชเคฐ/เคฎैंเคจे เคญूเค•ंเคช เค•े เคงเค•्เค•े เคธे เค˜เฅœी เค•े เค—िเคฐเคจे/เคฏा เค–िเฅœเค•ी เค•े เคถीเคถे เคคเค• เค•े เคšเคŸเค•เคจे เค•ी/เค†เคตाเคœ เคจเคนीं เคธुเคจी/เคฆौเฅœเคคे เคนुเค เค˜ोเฅœों เคฏा เคฒเฅœाเค•ू เคตिเคฎाเคจों เค•े เคนเฅœเค•ंเคช เคธे/เคฏเคนाँ เค•ी เคงเคฐเคคी เค”เคฐ เค†เค•ाเคถ เค•ो เค•เคญी เคญी/เคธिเคนเคฐเคคे เคนुเค เคฎเคนเคธूเคธ เคจเคนीं เค•िเคฏा/
 เคซिเคฐ เคญी เคฒोเค—ों เค•े เคชैเคฐों เคฎें เค…เคธंเค–्เคฏ เคฆเคฐाเคฐे เคนैं/เคœिเคจเค•े เคšिเคฅเฅœा เคœूเคคों เคธे เค•ीเคšเฅœ เคนเคฐ เคฌाเคฐ/เค•ुเค› เคšเคฎเฅœी เคจोเคš เคฒेเคคा เคนै/เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคนोเค ों เคชเคฐ เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคชंเค•्เคคिเคฏों เค•े/เคธंเค—ीเคคเคฎเคฏ เค†เค•ाเคถ เค•े เคฌเคฆเคฒे/เคซเคธเคฒ เค•ाเคŸเคคे เคตเค•्เคค เคญी เค…เคœीเคฌ เคซुเคธเคซुเคธाเคนเคŸें เคนोเคคी เคนैं/เค”เคฐ เคšเคฎเค•เคจे เค•े เคฌเคฆเคฒे เค‰เคจเค•ी เค†ँเค–ों เคฎें/เค•िเคธी เคญी เค…เคจ्เคจ เค•े เคฆाเคจे เค•े เคญीเคคเคฐ เค›िเคชे/เค…ंเคงेเคฐे เค•े เคญเคฏ เค•ी เคชเคฐเค›ाเคˆ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคนै।3 
 เค†เคฆिเคตाเคธी เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฒोเค—ों เค•ी เคฌเคฆเคนाเคฒी-เค•्เคฏा เค†เคฆเคฎी, เค•्เคฏा เค”เคฐเคคें เค”เคฐ เค•्เคฏा เคฌเคš्เคšे- เคธे เคนी เค•เคตि เค•े เคญीเคคเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เค•ा เคธ्เคตเคฐ เคฆृเฅ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เคฎें เคตे เค‡เคจ เคฒोเค—ों เค•ो เคญी เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं। เค…เคชเคจी เคนी เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคฎเคœเคฆूเคฐ เคฌเคจ เค—เค เคนैं เค†เคฆเคฎी เค”เคฐ เค”เคฐเคคें। เคจिเคฐ्เคฆोเคท เคฌเคš्เคšे เคจिเคฐुเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคญเคŸเค•เคจे เคชเคฐ เคตिเคตเคถ เคนैं।

 เคชเคค्เคฅเคฐों เค•ो เคคोเฅœเคคे เคนुเค เค†เคฆเคฎी/เค”เคฐ เค•ोเคฏเคฒा เคฌीเคจเคคी เคนुเคˆ เค”เคฐเคคें/เค”เคฐ เคจंเค—े เคชैเคฐ เค िเค ुเคฐเคคे เคนुเค เคฌเคš्เคšे/เคฎुเคे เค‡เคธ เคชเค ाเคฐ เคชเคฐ/เค…เคชเคจे เคฎौเคœूเคฆा เคฎुเค•เคฆ्เคฆเคฐ เค•े เค–िเคฒाเคซ/เคนเคฐ เคฐोเคœ เค•ुเค› เคฆे เคฐเคนे เคนैं/ เคฎैं เค‰เคธเค•ो เคญเคŸ्เคŸी เคฎें เคชเค•ाเค•เคฐ/ เค‰เคจ्เคนें เคตाเคชเคธ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฒเค—ा เคนूँ/เค”เคฐ เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ เค…เคฌ เค‡เคธ เคชเค ाเคฐ เคชเคฐ/เค†เคนिเคธ्เคคा-เค†เคนिเคธ्เคคा เคฌเคฆเคฒเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै/ เคฎुเคŸ्เค िเคฏों เค•ा เค…เคฐ्เคฅ।4 

 เคฒेเค•िเคจ เคชเคฐिเคตेเคถ เค…เคฐ्เคฅाเคค् เค‰เคจเค•ी เคงเคฐเคคी, เค‰เคจเค•ी เคจเคฆिเคฏाँ, เค‰เคจเค•े เคœंเค—เคฒ, เค‰เคจ्เคนें เคชเคคा เคจเคนीं เค•िเคธ เค†เคถा เคฎें เคœीเคตिเคค เคฐเค– เคชाเคคे เคนैं। เคฅोเฅœी เคฆेเคฐ เค•ी เค–ुเคถी เคญी เค‰เคจเค•ी เคœीเคตเคจเคฆाเคฏिเคจी เคถเค•्เคคि เคฌเคจ เคœाเคคी เคนै।

 เคซिเคฐ เคญी เคฒोเค— เค‡เคธ เคชเค ाเคฐ เค•ी เค›ोเคŸी เคจเคฆिเคฏों เคฎें/เค•िเคธी เคถाเคฎ เคœเคฒเคคे เคนुเค เคฆीเคฏे เคฌเคนाเคคे เคนैं/เค”เคฐ เคซिเคฐ เค…ंเคงेเคฐी เคฆिเคถाเค“ं เคฎें เคกเค—เคฎเค— เค†เค—े เคฌเฅเคคे/เคฐोเคถเคจी เค•े เคชเค—เคšिเคน्เคจों เค•ो เค‰เคฎंเค— เค”เคฐ/เค‰เคฎ्เคฎीเคฆों เคธे เคจिเคนाเคฐเคคे เคนैं/เคšเค•เคฎเค• เคชเคค्เคฅเคฐ เค•ी เคšเคฎเค• เคœिเคคเคจी เคฆेเคฐ เค•ो เคนोเคคी เคนै เคฏเคน เค–ुเคถी/เค”เคฐ เคซिเคฐ เคถुเคฐू เคนो เคœाเคคा เคนै เคตเคนी/เคฒเคฆ्เคฆू เคœाเคจเคตเคฐों เค•ा เค•เคฎเคฐเคคोเฅœ เคธिเคฒเคธिเคฒा...।5 

เคตिเค•ाเคธ เคจเคนीं, เคถोเคทเคฃ เค”เคฐ เคฌเคฐเคฌाเคฆी
 เค†เคœाเคฆी เค•े 7 เคฆเคถเค• เคฌीเคค เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เคฌเคธ्เคคเคฐ เคœैเคธे เค†เคฆिเคตाเคธी เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ी เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เค”เคฐ เค•เคฐुเคฃ เคฆเคถा เค•ा เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै। เค•्เคฏा เค‡เคธเคธे เคฏเคน เคชเคคा เคจเคนीं เคšเคฒเคคा เค•ि เคนเคฎाเคฐी เคšुเคจी เคนुเคˆ เคธเคฐเค•ाเคฐों เค•ी เคญी เค‡เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคชเคฐ เค‰เคชेเค•्เคทा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคนी เคฐเคนी เคนै? เค‡เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค”เคฐ เคฏเคนाँ เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฎूเคฒ เคจिเคตाเคธिเคฏों เค•ो เคฎुเค–्เคฏเคงाเคฐा เคฎें เคฒाเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เคฎाเคค्เคฐ เคฆिเค–ाเคตे เค•े เคนैं। เคตिเค•ाเคธ เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เค‡เคจเค•ा เค…ंเคคเคคः เคถोเคทเคฃ เคนी เคนोเคคा เคนै। เคœเคฎीเคจ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคนเคฐे-เคญเคฐे เคœंเค—เคฒ เค”เคฐ เคชाเคจी เค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธ्เคฐोเคค เคฌเฅœे-เคฌเฅœे เคชूंเคœीเคชเคคिเคฏों เค•ो เคธौंเคช เคฆिเค เคœाเคคे เคนैं। เค”เคฐ เค†เคฆिเคตाเคธिเคฏों เค•े เคนिเคธ्เคธे เคฎें เค•्เคฏा เค†เคคा เคนै? เคฌेเคฆเค–เคฒी เค”เคฐ เคนाเฅœ-เคคोเฅœ เคฎเคœเคฆूเคฐी। เค‰เคจเค•ी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคŠเคฐ्เคœा เค•ो เคฒीเคฒ เคœाเคจे เค•ो เค†เคคुเคฐ เคฏे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคถเค•्เคฒ เคฎें เคญेเฅœिเค เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เคธเคฌเคธे เคฌเฅœी เคšोเคŸ เคนोเคคी เคนै- เค‡เคจเค•े เคธ्เคตाเคญिเคฎाเคจ เคชเคฐ।

 เคชเคฐ เคฎैं เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ/เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•े เคœंเค—เคฒ เคฎें เคœเคจ्เคฎांเคง เค…ंเคงेเคฐे เค•ा เคฆเคฎा/เคชेเฅœों เคชเคฐ เคŸंเค—े เค˜ोंเคธเคฒों เคฎें เค•ैเคฆ/เคšिंเคคाเค“ं เค•े เค›िเคจ्เคจ-เคญिเคจ्เคจ เค•ेंเคšुเคฒ/เค‡ंเคฆ्เคฐाเคตเคคी เค•े เคชाเคจी เคฎें เคŠเคญ-เคšूเคญ เคนोเคคी เคนुเคˆ เค—ुเคฎเคจाเคฎ เคธिเคธเค•िเคฏां/เค•เคนाँ เคนै เคนเคฎाเคฐा เค—ाเฅा เค–ूเคจ/เคนเคฎाเคฐा เคชैเคคृเค• เคฎเคธ्เคคเค•/เคธ्เคตाเคญिเคฎाเคจ เคธे เคฆเคฎเค•เคคा เคนुเค†/เคชเคธीเคจे เค•ो เคชीเคคा/เค†เคฆเคฎी เค•ा เคฒोเคนा เคฏเคนाँ/เคชेเฅœ เคฐेเคนเคจ เคชเฅœे เคธाเคนूเค•ाเคฐों เค•े เคฌเคนीเค–ाเคคों เคฎें/เคฌเคนीเค–ाเคคों เคฎें เคฌंเคฆ เคšเคฒเคคी เคซिเคฐเคคी เคนเคก्เคกिเคฏाँ/ เคœเค•เฅœे เคนुเค เคคिเคœोเคฐी เคฎें/เค—ोเคถ्เคค เค”เคฐ เคญूเค– เค•ी เค†ँเคคों เค•े เค—ुเคš्เค›े।6

 เคธूเคฆเค–ोเคฐी เค•ी เค‡เคธ เค…เคจเค•เคนी เคฎเคฐ्เคฎांเคคเค• เคชीเฅœा เคธे เคธ्เคค्เคฐिเคฏाँ เค…เคงिเค• เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเคˆ।

เคจंเค—े เคชैเคฐ เคฌเคŸोเคฐเคคी เคฒเฅœเค•िเคฏाँ เค—ोเคฌเคฐ/เคธूเคฆ เคชเคฐ เคธूเคฆ เคจोเคšเคคे เคฎเคนाเคœเคจ/เค•เคŸเค•เคฐ เค—िเคฐเคคे เคฎांเคธ เคฒोเคฅเฅœों เค•े เคชेเฅœ/เค”เคฐเคคें เคจिเคชเคŸ เคจเคนीं เคชाเคคी เค‰เคจเคธे/เค–ूเคจ เค–เคš्เคšเคฐ เค•ी เค…ंเคคเคนीเคจ เค•เคฅाเคँ/เคซुเคซเค•ाเคฐเคคे เคธाँเคช เคนเคตा เคฎें7

 เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•ा เคฌเคšเคชเคจ เคœเคนाँ เคฌीเคคा เคตเคนाँ เคฒเค•เฅœเคฌเค—्เค˜ों, เค•เคฌเคฐเคฌिเคœ्เคœुเค“ं เคคเคฅा เคคेंเคฆुเค“ं เค•ा เค†เคคंเค• เคฐเคนा เคนै। เคฆेเคตเคคाเคฒे เค‡เคธी เค†เคคंเค• เค•े เคฌीเคš เคฎเคนाเคœเคจों เค•े เค†เคคंเค•, เค‰เคจเค•ी เคจिเคท्เค ुเคฐเคคा เคต เค•्เคฐूเคฐเคคा เค•ो เค…เคชเคจी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคต्เคฏंเคœिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฎเคนाเคœเคจों เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเค เคœा เคฐเคนे เคถोเคทเคฃ เค•े เค•्เคฐूเคฐ เคฐूเคช เค•ो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจे เคธाเคฎเคจे เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคชเคฐिเคœเคจों เค•े เคธाเคฅ เค˜เคŸเคคे เคนुเค เคฆेเค–ा เคนै। เค•เคตि เค•ा เค•्เคทोเคญ เคธे เคญเคฐा เคฎเคจ เค‰เคจ เค•्เคทเคฃों เค•ा เคธ्เคฎเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•ी เคญเคฏाเคตเคนเคคा เคธे เคœैเคธे เคชเคฐเคฆा เค‰เค เคคा เคนै।

 เค•เคฌเคฐเคฌिเคœ्เคœुเค“ं เค•े เค†เคคंเค• เค”เคฐ เคฌเคฎों เค•े เคนाเคฆเคธों เค•े เคฌीเคš/เคฎเคนाเคœเคจ เค•ी เค–เคคเคฐเคจाเค• เคฆोเคธ्เคคी เคนै... เคคเคญी เค†เคœी เค†เคˆ เคฆौเฅœเคคी เคšीเค–เคคी เคฆเคนเคฒाเคคी/เค—ोंเคกเคชเคŸ्เคŸी เค•े เคฎंเค—เคฒเคตाเคฐी เคนाเคŸ เคฎें/เคธोเคจे เค•ा เค•เฅœा เค‰เคธเค•ा/เคฎเคนाเคœเคจ เคจे เค•ाเคŸเค•เคฐ เคจिเค•ाเคฒा เคฅा/เคฌเคนเคคा เค–ूเคจ เคฌाเฅœी เคคเค• เคŸเคชเค•เคคे เค†เคฏा/เค”เคฐ เค†เคœी เค•เคชเฅœे เคงोเคจे เค•े เคชเคค्เคฅเคฐ เคชเคฐ/เคชเค›ाเฅœ เค–ाเค•เคฐ เค—िเคฐ เค—เคˆ।8 

เคธुเคตिเคงाเค“ं เค•ा เคจिเคคांเคค เค…เคญाเคต 
 เค†เคฆिเคตाเคธी เค‡เคฒाเค•ों เคฎें เคชाเคจी เค”เคฐ เคฌिเคœเคฒी เคœैเคธी เคฎूเคฒเคญूเคค เคธुเคตिเคงाเค“ं เค•ा เคจिเคคांเคค เค…เคญाเคต เค†เคœ เคญी เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคा เคนै। เคคเคฌ เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคฐเคซ्เคคाเคฐ เค‡เคจ เค‡เคฒाเค•ों เคฎें เค•ैเคธे เคฅเคฎ เค—เคˆ। เคตिเคšाเคฐเคฃीเคฏ เคนै।

เคจाเคฎ เคคो เคฆेเค–ो เค…เคญाเค—ी เคฌเคธ्เคคी เค•ा/‘เคธाเค—เคฐเคชैเคธा เค—ाँเคต’/เค‡ंเคฆ्เคฐเคชुเคฐी เคธे เคชाँเคš-เค›ः เค•ोเคธ เคฌเคธ/เค”เคฐ เคฆेเคถเค•ाเคฒ-/เคธเคฆी เค‡เค•्เค•ीเคธเคตीं-เค‡ंเคกिเคฏा เคถाเค‡เคจिंเค—/เคชเคฐ เค—ाँเคต เค•ी เคธीเคฎा เคธे เคฆूเคฐ-เคฆूเคฐ เคคเค• เคญी/เคจเคนीं เคฎुเคนैเคฏा เคฐोเคถเคจी เคฌिเคœเคฒी เค•ी/เคฌिเคœเคฒी เคคो เคฌिเคœเคฒी เคชเคฐ เคชाเคจी... /เคชाเคจी เคฒाเคจे เคญी เคเค•-เคกेเฅ เค•ोเคธ เคœाเคจे เค•ो เคฎเคœเคฌूเคฐ/‘เคธाเค—เคฐเคชैเคธा เค—ाँเคต’ เค•ी เค”เคฐเคคें/ เคชเคฐ เค†เคœ เค† เค—เคฏा เคญเคŸเค•เคคे เค•เคนीं เคธे/เคเค• เคฅเค•ा-เคฎांเคฆा เค‰เคฎ्เคฐเคฆเคฐाเฅ›... /เค‰เคธเคจे เคœो เคฆुเค–เฅœा เคฐोเคฏा เค…เคชเคจा... / เคเค• เคฎเคนीเคจे เคธे เค˜ाเคธ เค•ी เคฐोเคŸी เค•े เคธเคนाเคฐे/เคœैเคธे-เคคैเคธे เคฆिเคจ เค—ुเคœाเคฐ เคฐเคนे/เคฎेเคฐे เค•ाเคŸी เค—ाँเคต เค•े เคฒोเค—9

 เคธเคฐเค•ाเคฐी เคช्เคฐเคฏाเคธों เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค†เคฆिเคตाเคธी เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคธुเคตिเคงाเคँ เคจเคนीं เคชเคนुँเคš เคชाเคˆ เคนैं। เค…เคฒเคฌเคค्เคคा เคฆिเค–ाเคตे เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคฌเคฒ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เคूเค े เค†ँเค•เฅœों เคชเคฐ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐ เคธเคฐเค•ाเคฐें เค…เคชเคจे เค•เคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เค•ी เค‡เคคिเคถ्เคฐी เคธเคฎเค เคฒेเคคी เคนैं। เค”เคฐ เคฏเคนी เคธिเคฒเคธिเคฒा เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคšเคฒเคคा เคฐเคนเคคा เคนै เค…เคจ्เคฏเคฅा เค ीเค• เคธे เคจिเค—เคฐाเคจी เคนो เค”เคฐ เค‡เคš्เค›ाเคถเค•्เคคि เคนो เคคो เคธเคฐเค•ाเคฐी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคญी เคฐंเค— เคฒा เคธเค•เคคे เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เค›िเคชाเคˆ เคœाเคคी เคนै, เคฌเคจाเคตเคŸी เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฆो เคšाเคฐ เคšिเคน्เคจ เคฆिเค–ाเค เคœाเคคे เคนैं।

 เค•ोเคˆ เคจเคนीं เคœाเคจ เคชाเคเค—ा เค•เคญी/เค‡เคธ เคฌीเคนเฅœ เคฎें เค…ंเคงेเคฐे เค•े/เคœिंเคฆเค—ी เค•ो เคธเคนाเคฐा เคฎिเคฒा เค•िเคคเคจा เค•เคฌ เค•เคนाँ/เคฆเคซ्เคคเคฐों, เค…เคจुเคตिเคญाเค—ों, เคคเคนเคธीเคฒ-เคฎुเค•ाเคฎों/เค”เคฐ เค•เคฒเคฏाเคฃ เค•े เคฎเคนเค•เคฎों เค•े เคฐเคนเคคे10

 เคนाเคˆเคชॉเคตเคฐ เค•ो เคฆिเค–ाเคจा เคชเฅœेเค—ा เคธाเคฌ/เค†เคฆिเคตाเคธी เคธ्เค•ूเคฒ/เคšिเฅœीเคฎाเคฐ เคช्เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ-เคช्เคฐเคงाเคจाเคง्เคฏाเคชเค• เคชเคนเคฒे/เค–ुเคฆ เค•ो เคชเคนुँเคšाเคंเค—े เคชเฅाเคˆ เค•े เคฎुเค•ाเคฎ เคชเคฐ 

เคฆเคธ เคฌเคฐเคธ เคฎें เคšเคฎเค• เค†เคคी เคนै/เค˜ूเคฐे เค•ी เค•िเคธ्เคฎเคค เคญी/เคชเคฐ เคคीเคธ เคฌเคฐเคธ เคธे เคฏเคนाँ เคคो/เคตैเคธा เค•ा เคตैเคธा เคนी เค…ंเคงेเคฐा เคนै... เคฎเคนुเค เค•े เคซूเคฒों เค•े เคธाเคฅ/เค•เคฌ เคธे เคšू เคฐเคนा เคนै เคงเคฐเคคी เคชเคฐ/เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ा เคœीเคตเคจ เคฐเคธ/เคšू เคฐเคนा เคนै เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ा เคœीเคตเคจ เคฐเคธ11 
 เคœीเคตเคจ เคฐเคธ เคคो เคจिเคšुเฅœ เคนी เคฐเคนा เคนै เคธाเคฅ เคนी เคฏเคนाँ เค•ी เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคงเคฐोเคนเคฐ เคญी। เค•เคตि เคตिเค•เคฒ เคนो เค‰เค เคคा เคนै เค”เคฐ เค…เคจाเคฏाเคธ เคนी เค‰เคธเค•ा เคธ्เคตเคฐ เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคा เคนै; เค‰เคธเคฎें เคšेเคคाเคตเคจी เคคो เคนै เคนी, เค•ुเค› เคฌเคšाเคจे เค•ी เค…เคชीเคฒ เคญी।
 เคธुเคจो เคถเคนเคฐों เค•े เคฒोเค—ो/เคธुเคจो เค•เคชเฅœों เค•े เคฒोเค—ो/เคฎเคถीเคจों, เคถเคฌ्เคฆों, เคตिเคšाเคฐों เค•े เคฒोเค—ो, เคธुเคจो/เค…เคชเคจे เค‡เคธी เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ा/เคนเคฒ्เคฆी เคฎंเคกा เคชंเคœा เค…เคฌ/เคชเคชเฅœी-เคธा เคŸूเคŸเค•เคฐ เคฌिเค–เคฐ เคฐเคนा เคนै/เคฆेเค–ो/เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ी เคชीเค  เคชเคฐ เค•िเคคเคจे เคนी เคšाเคฌुเค• เค•े เคจिเคถाเคจ12

เค—เคฐीเคฌी เค”เคฐ เคญुเค–เคฎเคฐी เค•ी เคฎाเคฐ
 เค†เคฆिเคตाเคธी เค—ाँเคตों เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฌเคนुเคค เคนी เคšिंเคคाเคœเคจเค• เคนै। เค—เคฐीเคฌी เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเคธे เคญी เคญंเคฏเค•เคฐ เคนै-เคญुเค–เคฎเคฐी। เค…เคชเคจे เคต्เคฏंเค—्เคฏ เค•ी เคงाเคฐ เคธे เคฆेเคตเคคाเคฒे เค‡เคธ เคญूเค– เค•े เคชเคฐिเคตेเคถ เค•ो เคธเคœीเคต เค•เคฐ เคฆेเคคे เคนैं เค”เคฐ เคนเคฎ? เค เค—े เคธे เคฐเคน เคœाเคคे เคนैं। เคธोเคšเคจे เคชเคฐ เคตिเคตเคถ เคนो เคœाเคคे เคนैं เค•ि เคฏเคนी เคนै เคนเคฎाเคฐा เคšเคฎเค•เคคा-เคฆเคฎเค•เคคा เคฆेเคถ

 เค‡เคงเคฐ เคญूเคฒเค•เคฐ เคญी เคฎเคค เค†เคจा เคญเค‡เคฏा/เคฏเคน เค•ाเคŸी เค—ाँเคต เคนै/เค…เคชเคจी เคชเคตिเคค्เคฐ เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคนी เคชृเคฅ्เคตीเคชुเคฐ เค‡เคฒाเค•े เคฎें/ เคฏเคนाँ เค—ांเคงी-เคตांเคงी เค•ी เค•ोเคˆ เคฎूเคฐเคค เคจเคนीं/เคœเคš्เคšाเค–ाเคจा-เคฅाเคจा-เคธ्เค•ूเคฒ เคœैเคธा เคฒเคซเฅœा เคญी เคจเคนीं/เค†เคฆिเคตाเคธी เค•เคนाเคคे เคนैं เคฏเคนाँ เค•े เคฌाเคถिंเคฆे ... เคฆो เคช्เคฐเคตेเคถ เคฆ्เคตाเคฐ เค—ाँเคต เค•े/เคฆोเคจों เคชเคฐ เคฐोเคคी-เคฌिเคฒเค–เคคी-เคญूเค–ी/เคฌिเคฒ्เคฒिเคฏाँ เค•ाเคŸ เคฐเคนीं เคฐाเคธ्เคคा เคฆिเคจ-เคฐाเคค/เค‡เคจ्เคนीं เค•े เคตिเคฒाเคช เคฎें เคชเค• เคฐเคนे/เคญूเค– เค•े เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เค…ंเคงेเคฐे เคธे เคชเคŸा เคนै เค•ाเคŸी เค—ाँเคต ... เค•िเคธी เคฎเคนाเคฐाเคฃा เคช्เคฐเคคाเคช-เคต्เคฐเคคाเคช เค•े เคตंเคถเคœ เคจเคนीं เคฏे/เคจ เคนी เค•ोเคˆ เคธ्เคฎृเคคि เค‰เคค्เคธเคต, เคจ เค•िเคธी เค—िเคจीเฅ› เคฌुเค• เคฎें/เคจाเคฎ เคฆเคฐ्เคœ เค•เคฐाเคจे เค•ो เคฌेเคคाเคฌ/เคซिเคฐ เคญी เคฎเคนीเคจे เคญเคฐ เคธे เค˜ाเคธ เค•ी เคฐोเคŸी/เค–ाเคจे เค•ो เคฎเคœเคฌूเคฐ เค…เคชเคจे เค•ाเคŸी เค—ाँเคต เค•े เคฒोเค—13 

 เคธเคฌเคธे เคฆเคฏเคจीเคฏ เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคนैं- เคฌเคš्เคšे। เคเค• เคคो เค—เคฐीเคฌी เคŠเคชเคฐ เคธे เคญुเค–เคฎเคฐी- เคคเคฌ เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค•เคตि เค•ी เคšिंเคคा เคฌเคนुเคค เคฌเฅœी เคนो เคœाเคคी เคนै। เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคœी เคฌाเค˜ เค…เคญเคฏाเคฐเคฃ्เคฏ เคฎें เคœाเคคे เคนैं เค”เคฐ เคตเคจ्เคฏ เคœीเคตों เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคฐोเคฎांเคšिเคค เคญी เคนुเค เคนोंเค—े। เค‡เคธी เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค•เคตि เค•े เคต्เคฏंเค—्เคฏ เค•ी เคงाเคฐ เค”เคฐ เคคेเคœ เคนो เคœाเคคी เคนै। เคฆेเคถ เค•े เคธเคฌเคธे เคฌเฅœे เค•ाเคฐ्เคฏเคชाเคฒเค• เค•ा เคง्เคฏाเคจ เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคคे เคนैं। 

 เคฌाเค˜ों เค•ो เคฆेเค–เคจे เค—เค เคนเคฎाเคฐे เคฆเคฏाเคฒु เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी/เค‡เคงเคฐ เคจเคนीं เค†เค เคाเคฌुเค†-เคงाเคฐ เค•े เค‡เคฒाเค•े เคฎें/เคœो เค†เคฆिเคตाเคธी เคฌเคš्เคšों เค•े เคจเคธीเคฌ เคฎें เคนोเคจा เคนोเคคा เคฌाเค˜-เคฌเคš्เคšों เคœैเคธा/เคคो เค‡เคจเค•ा เคญी เคจंเคฌเคฐ เค†เคคा/เคœंเค—เคฒ เค•े เคนीเคฐे เคนैं เคฏे เคตเคจ्เคฏ เคชเคถु/เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ी เคตिเคฒเค•्เคทเคฃ เคธौเค—ाเคค/เคชเคฐ เคฏे เคฌเคš्เคšे เค•เคฐोเฅœों เคšिเคฅเฅœों เคฎें เคคเคฐเคธเคคे เคฆाเคจे-เคฆाเคจे เค•ो/เค‡เคจเค•ा เคญी เคคो เค•ोเคˆ เคงเคจी-เคงोเคฐी เคนोเคจा เคšाเคนिเค เคฎเคนाเคฐाเคœ...

 เค•เคนाँ เคฌाเค˜ เค•เคนाँ เคชिเค›เฅœे-เค‰เคœाเฅœ เค‡เคฒाเค•ों เค•े เคฏे เคฌเคš्เคšे/เค…เคชเคจी เค†เคฆเคค เคธे เคฎเคœเคฌूเคฐ/เคชเคค्เคฅเคฐ เคซेंเค• เคฐเคนा เคนूँ/เคœिเคจเคธे เคซूเคŸ เคฐเคนी เคนैं เคœเคฒเคคे เคถเคฌ्เคฆों เค•ी เคšिเคจเค—ाเคฐिเคฏाँ/เคซेंเค•เคคा เคฐเคนूंเค—ा เคถ्เคฐीเคฎाเคจ/เค•्เคฏोंเค•ि เค†เคชเค•ी เคฆिเคฒเคšเคธ्เคชी เคฌाเค˜ों เคฎें/เค”เคฐ เค‡เคคเคจी เคšिंเคคा เคฆेเค–/เคฎेเคฐे เคญीเคคเคฐ เค‡เคจ เคซूเคŸे เคจเคธीเคฌ เคฌเคš्เคšों เค•ा/เค‰เคฎเฅœเคจे เคฒเค—ा เคนाเคนाเค•ाเคฐ/เคฎैंเคจे เคธोเคšा เค…เคธंเคตैเคงाเคจिเค• เค•เคคเคˆ เคจเคนीं เคนोเค—ा/เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เค†เคชเค•ो/เค‡เคธ เคคเคฐเคธเคคे เค…เคฌूเคเคฎाเฅœ เคฎें เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคจा14

เค•เคตि เค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा
 เค…เคชเคจी เคฌเคนुเคค เคธी เค•เคตिเคคเค“ं เคฎें เคฆेเคตเคคाเคฒे เค†เคฆिเคตाเคธी เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคช्เคฐเคคि เคเค• เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคง เค•เคตि เค•े เคฐूเคช เคฎें เค…เคชเคจे เค•ो เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฏเคน เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เค‰เคจ्เคนें เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•े เค•ुเค› เคฌเฅœे เค”เคฐ เคธเคš्เคšे เค•เคตिเคฏों เค•ी เคชंเค•्เคคि เคฎें เคตिเคถेเคท เคธ्เคฅाเคจ เคฆिเคฒाเคคी เคนै। เคฏเคน เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เค•เคญी เค•เคฐुเคฃा เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•เคญी เคนिเคฎाเคฏเคคी เค•े เคฐूเคช เคฎें, เค•เคญी เคช्เคฐเคตเค•्เคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธाเคฎเคจे เค†เคคी เคนै। เค•เคตि เคฎें เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เค•ा เคธाเคนเคธ เคญी เคนै।

 เคฆेเคตเคคाเคฒे เคฌเคนुเคค เคนी เคธ्เคชเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌेเคšเคจे เคตाเคฒी เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ी เคœिเคœीเคตिเคทा เค•ो เคฆेเค–เคคे เคนैं เค”เคฐ เคตे เค เค—ी เคœाเคจे เคชเคฐ เคญी เคœैเคธे เคช्เคฐाเคฃเคตंเคค เคนैं- เคฏเคน เค•เคฐुเคฃा เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•ी เค•เคตिเคคा เคฎें เคช्เคฐเค•เคŸ เคนोเคคी เคนै। เคฏเคน เค•เคฐुเคฃा เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌेเคšเคจे เคตाเคฒी เคฒเฅœเค•िเคฏों เคคเค• เคนी เคธीเคฎिเคค เคจเคนीं เคนै เค†เคฆिเคตाเคธी เคฌेเคŸिเคฏाँ เค•เคนीं เคญी เคฎिเคฒें-เคฐाเคธ्เคคे เคฎें, เคฌเคธ เคฎें, เคฌाเคœाเคฐ เคฎें-เค•เคตि เค•ी เคธंเคตेเคฆเคจा เคœैเคธे เคธाเค•ाเคฐ เคนोเคจे เคฒเค—เคคी เคนै।

 เค•ोเคˆ เคฒเคฏ เคจเคนीं เคฅिเคฐเค•เคคी เค‰เคจเค•े เคนोเค ों เคชเคฐ/เคจเคนीं เคšเคฎเค•เคคी เค†ँเค–ों เคฎें/เฅ›เคฐा เคธी เคญी เค•ोเคˆ เคšीเคœ/เค—เค เคฐी เคธी เคฌเคจी เคฌैเค ी เคนैं เคธเคŸเค•เคฐ/เคฒเฅœเค•िเคฏाँ เคธाเคค เคธเคฏाเคจी เค”เคฐ เค•เคš्เคšी เค‰เคฎ्เคฐ เค•ी/เคซैเคฒाเค•เคฐ เคšिเคฅเฅœे เคชเคฐ/เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เค†เค—े/เคธैเคฒाเคจा เคตाเคฒी เคฎเคถเคนूเคฐ/เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœिเคฏों เค•ी เคขीเค—15 

 เคฌเฅœी เคซเคœเคฐ เคธे เค†เค•เคฐ เคฌैเค  เค—เคˆ เคนैं/เคชเคค्เคฅเคฐ เค•े เค˜ोเฅœे เค•े เคชाเคธ... เคนोंเค—ी เค”เคฐ เคญी เคฆूเคฐ เคฆूเคฐ/เคธเคฎुเคฆ्เคฐ เค•े เค•िเคจाเคฐे เคชเคนाเฅœों เคชเคฐ/เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•े เคถाเคฒ เคตเคจों เค•ी เค›ाเคฏा เคฎें/เคฎांเคกू เคงाเคฐ เค•ी เคธเฅœเค• เคชเคฐ/เคाเคฌुเค† เค•ी เคोเคชเฅœिเคฏों เคธे/เค…เคฒเคธाเคˆ เคจिเค•เคฒเคคी เคนुเคˆ/เคชीเคฒे เคซूเคฒ เค•े เค–เคฏाเคฒों เค•े เคธाเคฅ/เคนोंเค—ी เค…ंเคงेเคฐे เค•े เค•เคˆ-เค•เคˆ เคฎोเฅœ เคชเคฐ/เค‡เคธ เคตเค•्เคค เคฎेเคฐे เคฆेเคถ เค•ी เค•िเคคเคจी เคนी เค†เคฆिเคตाเคธी เคฌेเคŸिเคฏाँ16 
 เคฎैं เคธเคตाเคฐी เค•े เค‡ंเคคเคœाเคฐ เคฎें เค–เฅœा เคนूँ/เค”เคฐ/เคฏे เค—्เคฐाเคนเค• เค•े เค‡ंเคคเคœाเคฐ เคฎें เคฌैเค ी เคนैं/เคธोเคšเคคा เคนूँ เคฌैเค ी เคฐเคน เคธเค•ेंเค—ी เค•्เคฏा/เคฏे เค…ंเคคिเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌिเค•เคจे เคคเค• เคญी/เคฏे เคญेเฅœों เคธी เค–เคฆेเฅœी เคœाเคंเค—ी/เคฅोเฅœा เคธा เคฆिเคจ เฅเคฒเคจे เค•े เคฌाเคฆ/เคซूเค•เคŸ เคฎें เคฒे เคœाเคเค—ा เค•เค•เฅœी/เคธंเคคเคฐी เคเค• เคธे เคเค• เคจเคนीं/เคธाเคคों เคธे เคเค•-เคเค• เค•ुเคฒ เคธाเคค17

 เคธाँเค เค•े เคुเคŸเคชुเคŸे เค•े เคชเคนเคฒे/เคฒौเคŸ เคšเคฒेंเค—े เค‡เคจเค•े เคชाँเคต เค‰เคธी เคฐाเคธ्เคคे/ เค‡เคคเคจी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคฎें เคฏเคนाँ/เคถेเคท เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा/เคฆुเค– เค•ी เคชเคฐเค›ाเคˆ เค•ा เคीเคจा เคจिเคถाเคจ/... เคซिเคฐ เคœंเค—เคฒों เค•े เคोंเคชเฅœी เคญเคฐ เค…ंเคงेเคฐे เคฎें/เคงเคฐเคคी เค•ा เค‡เคคเคจा เคœीเคตเคจ/เคธो เคœाเคเค—ा เค—เค เคฐी เคฌเคจเค•เคฐ/เคฌाเคนเคฐ เคฐोเคคे เคฐเคนेंเค—े เคธिเคฏाเคฐ/เคฎैं เคญी เคฒौเคŸ เค†เคŠंเค—ा/เคฆेเคฐ เคฐाเคค เคคเค• เคธोเคคे เคตเค•्เคค เคญी/เค•्เคฏा เค•ाँเคŸों เค•ी เคคเคฐเคน/เคฎुเคเคฎें เคšुเคญเคคी เคฐเคนेंเค—ी/เค…เคญी เค‡เคธी เคธुเคฌเคน เค•ी เคฏे เคฒเฅœเค•िเคฏाँ เคธाเคค18

เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคฌเคธ เคฎें เคฏाเคค्เคฐा เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจเค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เคฆेเค–िเค-
 เคชเคฃเคœी เคธे เคšเคฒी เคฌเคธ/เคชเคคा เคจเคนीं เค•्เคฏों เคจเคนीं เคฆिเค– เคชเฅœी เคฌเคš्เคšी เคตเคน/... เค‰เคธเค•ी เคฎाँ เคญी เค–เฅœी เคฅी เค—ोเคฆ เคฎें เคฌเคš्เคšा เคฒिเค/เค‡เคคเคจी เค†เคฆिเคตाเคธी เค•ि เคฌเคธ เคฎें เคถोเคญा เคจเคนीं เคฆेเคคी เคฅी/เค˜ुเคŸเคจों เคธे เคŸिเค•ी เคนिเคšเค•ोเคฒे เค–ा เคฐเคนी เคฅी/เค—िเคฐเคจे เค—िเคฐเคจे เค•ो เคนो เค†เคคी เคฅी เค•เคญी/เค…เคชเคจी เคฐोเคจी เคธूเคฐเคค เค•े เคธाเคฅ/เค‰เคธे เค‰เค ाเค•เคฐ เคฌैเค ा เคฒिเคฏा เคฎैंเคจे เค—ोเคฆ เคฎें เค…เคชเคจी/เค‰เคธเค•ी เคฎाँ เค•े เคธंเค•ोเคš เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ/เค‰เคธเค•ा เคธिเคฐ เคฎेเคฐी เค›ाเคคी เคธे เคŸिเค• เค—เคฏा/เค”เคฐ เค…เคชเคจे เค–เคฏाเคฒों เคฎें เคธเคซเคฐ เค•เคฐเคคे เคนुเค/เคฎैं เคชंเคฆ्เคฐเคน เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เค•ी เคฌเคธ เคฎें เคถुเคœाเคฒเคชुเคฐ เคธे เคฐाเคœเค—เฅ เคœाเคจे เคฒเค—ा/เคคเคฌ เค‡เคคเคจी เคนी เคฌเฅœी เคฅी เคฎेเคฐी เคฌेเคŸी/เค‰เคธเค•ा เคฎाเคฅा เคธूंเค˜เคคे เคนुเค เคฎुเคे เคฒเค—ा/เคฏเคนी เคนै เคฌेเคŸी เค•ी เค—ंเคง/... เค”เคฐ เคฎेเคฐे เคญीเคคเคฐ เค†เคฆเคฎी เค•े เค•เคฒेเคœे เค•ी เคœเค—เคน เคงเฅœเค•เคจे เคฒเค—ा เคฌाเคช เค•ा เคฆिเคฒ/เคซिเคฐ เคฏเคนी เคธोเคšเค•เคฐ เคฆुःเค– เคนुเค† เคฎुเคे/เค•ि เคฌเคš्เคšी เค•ो เคถाเคฏเคฆ เคนी เคฎिเคฒी เคนोเค—ी/เคฎुเคเคธे เคฌाเคช เค•ी เค—ंเคง/เคฎैं เค•्เคฏा เค•เคฐเคคा เคฎेเคฐी เคชोเคถाเค• เคนी เคเคธी เคฅी/เคฎेเคฐा เคœीเคตเคจ เคนी เคฆूเคธเคฐा เคฅा19 
 เคเค• เค•เคตि เค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เคธเคฆैเคต เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เคช्เคฐเคคि เคนोเคคी เคนै เคœो เค…เค•ाเคฐเคฃ เคนी เคถोเคทเคฃ เค•े เคถिเค•ाเคฐ เคนैं, เคจ्เคฏाเคฏ เคœिเคจเค•ी เคชเคนुँเคš เคธे เคฌाเคนเคฐ เคนै, เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคช्เคฐเคคि เคœिเคจ्เคนें เคฎूเคฒเคญूเคค เคธुเคตिเคงाเคँ เค…เคชेเค•्เคทिเคค เคนैं เค”เคฐ เคตे เคฆूเคฐ-เคฆूเคฐ เคคเค• เค‰เคธे เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคชाเคคी। เค‡เคธเค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค‰เคจ्เคนें เค‰เคจเค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคชเคฐिเคตेเคถ เคธे เคญी เคฌेเคฆเค–เคฒ เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी เคœाเคคी เคนै। เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคธเคญ्เคฏ เคธเคฎाเคœ เคเคธे เคฒोเค—ों เคธे เคฒेเคคा เคฌเคนुเคค เคนै เคฒेเค•िเคจ เคฆेเคคा เค•ुเค› เคจเคนीं। เคœो เค•เคฐ्เคฃเคงाเคฐ เคนैं เค‰เคจ्เคนें เคธเคนी เคคเคธ्เคตीเคฐ เคฆिเค–ाเคˆ เคนी เคจเคนीं เคœाเคคी เคคो เคซिเคฐ เค•ौเคจ เค‡เคจเค•ी เค“เคฐ เคง्เคฏाเคจ เคฆेเค—ा? เคธเคฎाเคœ เคฎें เค‡เคคเคจे เค…ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคง เคนैं เค•ि ‘เคฎाเคจเคตเคคा’ เค•ा เคฆंเคญ เคญเคฐเคจे เคตाเคฒा เคธเคฎाเคœ เคธ्เคตเคฏं เคนी เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ा เคญเค•्เคทเค• เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै। เคจเคˆ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅाเคँ เค†เคคी เคนैं, เคธเคชเคจे เคฆिเค–ाเคคी เคนैं, เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคฆाเคตा เค•เคฐเคคी เคนैं เคฒेเค•िเคจ เค…ंเคคเคคः เคธเคค्เคคा เค•ी เคฆाเคธ เคฌเคจ เคœाเคคी เคนैं। เคชाเค–ंเคก, เคงोเค–ा, เคूเค , เคซเคฐेเคฌ, เคฒूเคŸ, เคนिंเคธा, เคญเคฏ เค•ा เคตเคฐ्เคšเคธ्เคต เคฌเฅเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคเคธे เคฎें เค•เคตि เค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เค•्เคฏा เคนोเคจी เคšाเคนिเค। เคฆेเคตเคคाเคฒे เค‡เคธे เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•เคนเคคे เคนैं-
 เคตเคฐ्เคšเคธ्เคต เค”เคฐ เคถोเคทเคฃ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง เค•เคตिเคคा เค•ो เคนोเคจा เคนी เคชเฅœेเค—ा। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เคฐाเคธ्เคคे เคชเคฐ เคฌเฅा। เค‰เคธเคฎें เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคตिเคทเคฎเคคा เคฌเฅी। เคถोเคทเคฃ, เค…เคจ्เคฏाเคฏ เค•ी เคตिเคงिเคฏाँ เคตिเค•เคธिเคค เคนुเคˆ। เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏเคตाเคฆ, เคœाเคคिเคตाเคฆ, เคคाเค•เคคเคตाเคฆ เค”เคฐ เคชूंเคœीเคตाเคฆ เค•ो เคนเคฎเคจे เคฆेเค–ा। เค…เคฌ เค‡เคจเค•े เคจเค เคšेเคนเคฐे-เคฎोเคนเคฐे เค”เคฐ เคฒुเคญाเคตเคจे เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं। เคฏे เคนैं เคคो เค•เคตि เคตाเคฎเคชंเคฅी เคนोเค—ा เคนी। เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคงเคฐเคคी เค•े เคšेเคนเคฐे เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคนोเค—ा। เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค”เคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เคนोเค—ा।20

 เคฏเคน เคคो เคนुเคˆ ‘เคตिเคšाเคฐ’ เค•ी เคฌाเคค। เคฒेเค•िเคจ เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•เคตिเคฏों เค•ी เค‰เคธ เคชंเค•्เคคि เคฎें เคนैं เคœเคนाँ เคœीเคตเคจ เค•ो เคซिเคฐ เคธे เคฌเคธाเคจे, เค‰เคธे เคธुเค—ंเคงिเคค เค•เคฐเคจे, เค‰เคธे เคฎाเคจเคตीเคฏ เคชเคนเคšाเคจ เคฆेเคจे เค•ी เค…เคฆเคญ्เคฏ เคฒाเคฒเคธा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจเคฎें ‘เค•เคฐुเคฃा’ เค•ा เคธ्เคฐोเคค เคฌเคนเคคा เคนै। เค•เคฐुเคฃा เค•ा เคฏเคน เคธ्เคฐोเคค เค‰เคจเค•ी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เค—ाเคนे-เคฌเค—ाเคนे เคต्เคฏเค•्เคค เคนोเคคा เคฐเคนा เคนै।

 เคฎैं เคจाเค—เคिเคฐी เค•्เคฏों เค†เคฏा เคฅा, เค•्เคฏा เคขूंเฅเคจे/เคฎैं เค‰เคธ เค—ाเคฏเคฌ เค•ो เค›ू เคจเคนीं เคธเค•เคคा เคฅा/เคœो เค•เคญी เคธเคค्เคฏ เคฅा เคฏเคนाँ เคธूเคฐเคœ เค•ी เคฐोเคถเคจी เคฎें/เคฎैं เคฆेเค– เคฐเคนा เคนूँ/เคญूเค– เค”เคฐ เคช्เคฏाเคธ เค•ी เค—เคนเคฐी เค›ाเคฏाเคँ/เคชเคฐ เค‰เคจเคฎें เคญी เคงंเคธा เคจเคนीं เคธเค•เคคा เค…เคชเคจे เคชंเคœे/เคฎेเคนเคฎाเคจों เคœैเคธी เคซूเคธ เค•ी เค›เคคें/เค˜ाเคฏเคฒ เค•เคฌूเคคเคฐों เค•ी เค—เคฐเคฆเคจों เคœैเคธे เคฒเคŸเค• เคฐเคนे/เคฌौเคจे เค˜เคฐ เค•े เคฆเคฐเคตाเคœे เค•เคตि เคจे เค•เคนा21

 เคนเคตा เค•ो เค˜ाเคฏเคฒ เค•เคฐเคคे เคตिเคฐाเคŸ เค…เคธ्เคฅि เคชंเคœเคฐ/เค˜เคฐ เค•े เค‰เคœाเคฒे เค•ो เคฐोเค•เคคे, เค–เคคเคฐเคจाเค• เคชंเคœे/เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•े เคญीเคคเคฐ เคŸूเคŸเคคे เค†เคตाเคœों เค•े เคฆเคฐเค–्เคค/เคฐौंเคฆเคคे เคงเคฐเคคी เค•ा เค—เคฐ्เคญ, เคฎเคถीเคจों เค•े เคฆांเคคेเคฆाเคฐ เคชाँเคต/เค”เคฐ เคจींเคฆ เคฎें เคญी เค•เคฐ เคฆेเคคे เค›ेเคฆ, เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคชीเค ाเคธीเคจों เค•े เคญेเฅœिเคฏा เคฆाँเคค-... เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เค‰เคคเคจे เคนी เค†เคฆिเคฎ เค‰เคœाเคฒे เคฎें/เคคैเคฐเคคे เคœीเคตเคจ เค•े เคธเคชเคจे/เคฆीเคตाเคฐों เคชเคฐ เคธंเคा เค•े เคฎांเคกเคจे, เค†ंเค—เคจ เคฎें เคนเคฒ्เคฆी เค•ी เค—ंเคง/เค—เคฐ्เคญเคตเคคी เคธांเคธों เค•ी เค‰เคท्เคฎा เคธे เคชिเค˜เคฒเคคा เคšंเคฆ्เคฐเคฎा/เคฆाเคจा-เคชाเคจी เค•เคฐเคคे เค—ाเคฏ-เคฌैเคฒों เค•ो เคธเคนเคฒाเคคे เคนाเคฅ/เคงเคฐเคคी-เค†เค•ाเคถ เค•ो เคคเค•เคคी เค‰เคฎ्เคฎीเคฆเคญเคฐी เคœीเคตเคจ เค†ँเค–े/เคญूเค– เค•े เค…ंเคงेเคฐे เคฎें เคญी เคšเคฎเค•เคคी เคฐोเคถเคจी เค•ी เคช्เคฏाเคธ/22

 เคจाเค—เคिเคฐी! เคฎैं เคนूँ เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคญाเคŸ/เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เคงเฅœเค•เคจों เคธे เคธ्เคชंเคฆिเคค/เคฆौเฅœเคคा เคฎेเคฐा เคฐเค•्เคค/เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เคชเคธเคฒिเคฏों เคฎें เคงंเคธी เค•िंเคตเคฆंเคคिเคฏों เค”เคฐ เคชीเฅœा เค•े เคฒिเค/เคฎैं เคจเคนीं เคธिเคฐ्เคซ เคถเคฌ्เคฆ, เคฎैं เค‰เคธ เค•เคชเคŸ เค•े เคตिเคฐुเคฆ्เคง/เคœो เคŸुเค•เฅœों เคฎें เคฌांเคŸ เคฐเคนा เคšेเคนเคฐा/เคœो เคœुเคŸा เคจเคนीं เคชाเคฏा เค…เคฌ เคคเค• เค•ीเคšเฅœ เค•े เคŸाเคชू เคฎें, เคธाเคซ-เคธुเคฅเคฐे เค˜เคฐ/เคฎैं เคšुเคช्เคชी เค•ी เค—ुเคนा เคฎें เคถंเค– เค•ी เคคเคฐเคน/เคฎैं เค†เค— เค•ी เคคเคฐเคน เคœเคฎे เคนुเค เคฆुःเค– เค•ी เคฌเคฐ्เคซीเคฒी เคšเคŸ्เคŸाเคจों เคฎें/เคจाเค—เคिเคฐी, เคฎैं เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคญाเคŸ, เคฎैं เค†เคตाเคœ, เคเค• เคฆเคนเค•เคคी เคญเคŸ्เคŸी/เค…เคชเคจे เคฒोเค—ों เค•ी เค†เคค्เคฎा เคฎें เคฌเคฐเคฎे เค•ी เคคเคฐเคน เค›ेเคฆ เค•เคฐเคคे/เคญเคฏ เค•े เค…ंเคงेเคฐे เคธे เคฒे เคœाเคจा เคšाเคนเคคा เคนूँ เคธเคฌเค•ो, เคงूเคช เค•े เคชเค ाเคฐ เคชเคฐ/เคूเค  เค•ी เคซเคนเคฐाเคคी เคชเคคाเค•ाเค“ं เค•ो เคšींเคฅเคคा/เคฎเคนाเค•ाเคฒ เค•ी เคคीเคธเคฐी เค†ंเค– เคœैเคธा/เคคเคฎเคคเคฎाเคคा เคตिเคฆ्เคฐोเคนी เคšेเคนเคฐा เคธाเคฎूเคนिเค• เคฆेเค–เคจा-เคฆिเค–ाเคจा เคšाเคนเคคा เคนूँ23

 เค•เคฐुเคฃा เค”เคฐ เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง-เคฆोเคจों เคเค• เคธाเคฅ। เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•ी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคเคธा เค•ंเคŸ्เคฐाเคธ्เคŸ เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคฐเคšเคจा เคธंเคธाเคฐ เค•ा เคเค• เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนिเคธ्เคธा เคนै। เค‡เคธी เค•ंเคŸ्เคฐाเคธ्เคŸ เค•े เคธเคนाเคฐे เคตे เค†เคฆिเคตाเคธी เคœीเคตเคจ เค•ो เค‰เคธเค•ी เคธเคฎเค—्เคฐเคคा เคฎें เคฐूเคชाเคฏिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฌेเคนเคฆ เคธเคซเคฒ เคฐเคนे เคนैं।

เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐเคจ्เคฅ
1.  เคฎेเคฐे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ (เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे); เคธं. เค†เคถीเคท เคค्เคฐिเคชाเค ी, เค•िเคคाเคฌเค˜เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2013, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 9
2.  เคฎेเคฐे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ (เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे); เคธं. เค†เคถीเคท เคค्เคฐिเคชाเค ी, เค•िเคคाเคฌเค˜เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2013, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 9
3.  เค‡เคธ เคชเค ाเคฐ เคชเคฐ (เค•เคตि เคจे เค•เคนा-เคšुเคจी เคนुเคˆ เค•เคตिเคคाเคँ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เค•िเคคाเคฌเค˜เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 23-24
 4. เค‡เคธ เคชเค ाเคฐ เคชเคฐ (เค•เคตि เคจे เค•เคนा-เคšुเคจी เคนुเคˆ เค•เคตिเคคाเคँ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เค•िเคคाเคฌเค˜เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 25
 5. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 25
 6. เคนाเคˆเคชॉเคตเคฐ เคจंเค—े เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ो เค•เคชเฅœे เคชเคนเคจाเคเค—ा (เค•เคตि เคจे เค•เคนा) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 77
 7. เคญूเค–ंเคก เคคเคช เคฐเคนा เคนै- เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคตाเคฃी เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012 เคชृเคท्เค  46
 8. เคญूเค–ंเคก เคคเคช เคฐเคนा เคนै- เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคตाเคฃी เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 76-77
 9. เค–ुเคฆ เคชเคฐ เคจिเค—เคฐाเคจी เค•ा เคตเค•्เคค (เคฆुเค–เฅœों เค•ी เคธिเคธเค•เคคी เคฆाเคธ्เคคाเคจ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคตाเคฃी เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2015, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 75
 10. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคนाเคˆเคชॉเคตเคฐ เคจंเค—े เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ो เค•เคชเฅœे เคชเคนเคจाเคเค—ा) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 79
 11. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคนाเคˆเคชॉเคตเคฐ เคจंเค—े เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ो เค•เคชเฅœे เคชเคนเคจाเคเค—ा) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 81
 12. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคนाเคˆเคชॉเคตเคฐ เคจंเค—े เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•ो เค•เคชเฅœे เคชเคนเคจाเคเค—ा) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 81-82
 13. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เค‡เคงเคฐ เคฎเคค เค†เคจा เคฏเคน เค•ाเคŸी เค—ाँเคต เคนै) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 126-127
 14. เคชเคค्เคฅเคฐ เคซेंเค• เคฐเคนा เคนूँ, เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคตाเคฃी เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2010, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 156 
 15. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌेเคšเคจे เคตाเคฒी เคฒเฅœเค•िเคฏाँ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 60-61 
 16. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌेเคšเคจे เคตाเคฒी เคฒเฅœเค•िเคฏाँ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 61
 17. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌेเคšเคจे เคตाเคฒी เคฒเฅœเค•िเคฏाँ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 61
 18. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคฌाเคฒเคฎ เค•เค•เฅœी เคฌेเคšเคจे เคตाเคฒी เคฒเฅœเค•िเคฏाँ) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 64-65
 19. เค•เคตि เคจे เค•เคนा (เคฎेเคฐी เคชोเคถाเค• เคนी เคเคธी เคฅी) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 47-48
 20. เคฎेเคฐे เคธाเค•्เคทाเคค्เค•ाเคฐ (เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे); เคธं. เค†เคถीเคท เคค्เคฐिเคชाเค ी เค•िเคคाเคฌเค˜เคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, เคจเคˆ เคฆिเคฒ्เคฒी, 2013, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 13-14
 21. เค•เคตि เค•े เค•เคนा (เคจाเค—เคिเคฐी) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 34
 22. เค•เคตि เค•े เค•เคนा (เคจाเค—เคिเคฐी) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 41
 23. เค•เคตि เค•े เค•เคนा (เคจाเค—เคिเคฐी) เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे, เคชृเคท्เค  เคธंเค–्เคฏा 42

เคธเคนाเคฏเค• เค—्เคฐเคจ्เคฅ
1.  เคšंเคฆ्เคฐเค•ांเคค เคฆेเคตเคคाเคฒे เค•ी เค•เคตिเคคा เคฎें เคธंเคตेเคฆเคจा เค”เคฐ เคถिเคฒ्เคช; เคกॉ. เค…เคจूเคช เคธिंเคน, เคช्เคฐเคคीเค•्เคทा เคชเคฌ्เคฒिเค•ेเคถเคจ्เคธ, เคœเคฏเคชुเคฐ, 2016
2.  เคนिंเคฆी เค•เคตिเคคा เค”เคฐ เค†เคฆिเคตाเคธी เคตिเคฎเคฐ्เคถ- เค‰เคฎेเคถ เคšंเคฆ्เคฐ เคถुเค•्เคฒ, เคธेเคคु (ISSN 2475-1359), เคฎाเคธिเค• เคชिเคŸ्เคธเคฌเคฐ्เค—, เคฏूเคเคธเค, เคœूเคจ, 2018

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।