(เคฎเคนिเคฒा เคเคนाเคจीเคाเคฐों เคे เคตिเคถेเคท
เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें)
เคกा. เคฎเคงु เคธंเคงु |
เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ, เคจृเคाเคคिเคตाเคฆ เค
เคฅเคตा เคฐेเคธिเคธ्เคฎ เคा เคธंเคฌंเคง
เคเคธ เค
เคตเคงाเคฐเคฃा เคธे เคนै, เคिเคธเคฎें เคเค เคจเคธ्เคฒ เคे เคฒोเคों เคो เคฆूเคธเคฐी
เคธे เคถ्เคฐेเคท्เค เค
เคฅเคตा เคจिเคฎ्เคจ เคฎाเคจा เคाเคคा เคนै। เคฎाเคจा
เคเคฏा เคนै เคि เคนเคฐ เคจเคธ्เคฒ เคी เค
เคชเคจी เคूเคฌिเคฏाँ เคเคฐ เคเคฎिเคฏाँ เคนोเคคी เคนैं। เคुเค เคชूเคฐ्เคตाเค्เคฐเคน เคฏा เคญेเคฆเคญाเคต
เคเคจเคी เคชเคนเคाเคจ เคฌเคจे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคเค เคฒเคเคญเค 35 เคฒाเค เคช्เคฐเคตाเคธी เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตिเคถ्เคต เคे เคญिเคจ्เคจ เคนिเคธ्เคธों
เคฎें เคฐเคน เคฐเคนे เคนैं। เคเคธे เคฎें เคตिเคถ्เคตเค्เคฐाเคฎ เคे, เคญूเคฎंเคกเคฒीเคเคฐเคฃ เคे เคธเคฎเคฏ
เคฎें เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคी เคฌाเคคें เคฎाเคจเคตเคคा เคो เคฏुเคों เคชीเคे เคงเคेเคฒ เคฆेเคคी เคนैं। ‘เคธंเคฏुเค्เคค เคฐाเคท्เค्เคฐ เคे เคเค เคธเคฎाเคเคฎ เคे เค
เคจुเคธाเคฐ เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคญेเคฆเคญाเคต เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ
เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा, เคตैเค्เคाเคจिเค เคฆृเคท्เคि เคธे เคเคฒเคค,
เคจैเคคिเค เคฐूเคช เคธे เคจिंเคฆเคจीเคฏ, เคธाเคฎाเคिเค เค
เคจ्เคฏाเคฏ เคเคฐ เคเคคเคฐเคจाเค เคนै เคเคฐ
เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคญेเคฆเคญाเคต เคे เคฒिเค เคोเค เคเคिเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै, เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เคฎें เคฏा
เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคเคนीं เคญी।‘[1] 21 เคฎाเคฐ्เค (2001 เคธे) เคो เค
ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เค्เคฐीเคฏ เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคญेเคฆเคญाเคต เคเคจ्เคฎूเคฒเคจ
เคฆिเคตเคธ เคฎเคจाเคฏा เคाเคคा เคนै। 2017 เคो เคเคธเคी 16เคตीं เคตเคฐ्เคทเคांเค เคฎเคจाเค เคเค เคนै ।
เคเค เคญूเคฎंเคกเคฒीเคเคฐเคฃ, เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค्เคทเคคा, เคฌเคนुเคाเคคीเคฏเคคा เค
เคฅเคตा เคฌเคนुเคธांเคธ्เคृเคคिเคเคคा
เคी เคฌाเคคें เคญเคฒे เคนी เคी เคाเคคी เคนों, เคฒेเคिเคจ เคธเคฎเคฏ เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค
เคเคฌाเคฐों เคी
เคธुเคฐ्เคिเคฏों เคฎें เคจเคธ्เคฒเคญेเคฆ, เคฐंเคเคญेเคฆ เคชเคฐ เคชเฅเคจे เคो เคฎिเคฒเคคा เคนी เคฐเคนเคคा เคนै।
เคเคญी เคถाเคนเคฐुเค, เคเคญी เคนเคฐเคญเคเคจ, เคเคญी เคจिเคिเคคा เคฐाเคต, (เค
เคฎेเคฐिเคा เคा เค्เคฏाเคฐเคน เคตเคฐ्เคทीเคฏ เคธ्เคूเคฒी เคाเคค्เคฐा), เคเคญी เคฅเคจเคนเคฒเคตा( เคฎिเฅोเคฐเคฎ เคे เคฎुเค्เคฏเคฎंเคค्เคฐी) เคจे เคตिเคฆेเคถ เคเคฐ เคฆेเคถ เคฎें เคนो เคฐเคนे เคเคธ เคถाเคฐीเคฐिเค
เคเคฐ เคฎाเคจเคธिเค เค
เคชเคฎाเคจ, เคृเคฃा, เคฆुเคฐ्เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ, เค
เคธเคฎाเคจเคคा, เคฐंเคเคญेเคฆ เคเคฐ เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคिเคช्เคชเคฃिเคฏों เคชเคฐ เคिंเคคा
เคต्เคฏเค्เคค เคी เคนै। เค
เคฎेเคฐिเคा, เคเคธ्เค्เคฐेเคฒिเคฏा,
เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคฎें เค
เคซ्เคฐीเคเคจ เคฏा เคเคถिเคฏाเค เคฒोเค เคฏเคน เคธเคฌ เคेเคฒเคจे เคे เคฒिเค เคตिเคตเคถ เคนैं। เคเคฌเคि
เคญाเคฐเคค เคฎें เคญी เคธ्เคฅिเคคि เคเคธเคธे เคोเค เคाเคธ เคญिเคจ्เคจ เคจเคนीं เคนै।
เค
เคฎेเคฐिเคा เคธे เคเคทा เคช्เคฐिเคฏเคฎ्เคตเคฆा, เคธुเคทเคฎ เคฌेเคฆी เคी เคเคนाเคจिเคฏों เคฎें
เคฐंเคเคญेเคฆ เคฏा เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคा เค
ंเคเคจ เค
เคจेเค เคธ्เคฅเคฒों เคชเคฐ เคฎिเคฒ เคाเคคा เคนै। เค
เคฎेเคฐिเคा เคธเคชเคจों เคा เคฆेเคถ เคฎाเคจा
เคเคฏा เคนै। เคเคธे เคช्เคฐเคตाเคธिเคฏों เคी เคงเคฐเคคी เคญी เคเคนा เคเคฏा เคนै। เคฌेเคนเคคเคฐ เคถिเค्เคทा เคเคฐ เคฌेเคนเคคเคฐ เคฐोเคเคाเคฐ เคे
เคฒिเค เคฒोเค เคตเคนाँ เคเคคे,
เคฐเคนเคคे เคเคฐ เคฌเคธเคคे เคนैं। เคฒेเคिเคจ เค
เคฎेเคฐिเคा เคฎें เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคी เคเฅें เคฌเคนुเคค เคเคนเคฐी เคนैं। เค
เคถ्เคตेเคค เค
เคฎेเคฐीเคเคจ
เคฐाเคท्เค्เคฐเคชเคคि เคฌเคฐाเค เคเคฌाเคฎा เคจे เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคชเคฐ เคिंเคคा เคต्เคฏเค्เคค เคเคฐเคคे เคฎाเคจा เคนै เคि เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ
เค
เคฎेเคฐिเคा เคे เคกी. เคเคจ. เค. เคฎें เคนै, เคตเคน
เคเคธเคธे เคเคญเคฐ เคจเคนीं เคชा เคฐเคนा। เคเคทा เคช्เคฐिเคฏเคฎ्เคตเคฆा เคी เคเคนाเคจी ‘เคถूเคจ्เคฏ’[2]
เคा เคจाเคฏเค เค
เคฎेเคฐिเคा เคे เคธंเคเคฐ्เคทเคฎเคฏ
เคीเคตเคจ เคा เคเคฒ्เคฒेเค เคเคฐเคคा เคเคนเคคा เคนै- ‘เคตเคนाँ
เคी เฅिंเคฆเคी, เคाเคธเคเคฐ เคนเคฎ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคी เคฌेเคนเคฆ
เคฎुเคถ्เคिเคฒ เคนै। เคैเคจेเคกिเคฏเคจ,
เค
เคฎेเคฐिเคเคจ, เค
ंเค्เคฐेเคों เคธे เคॉเคฎ्เคชเคिเคถเคจ เคเคฐเคจा
เคชเฅเคคा เคนै।’
เคธुเคทเคฎ เคฌेเคฆी เคे เคชाเคค्เคฐ เคाเคจเคคे
เคนैं เคि เคตे เคिเคคเคจे เคญी เคนोเคถिเคฏाเคฐ เคฏा เคชเคขे เคฒिเคे เคนों, เคชเคฐ เคเคจเคी เคจिเคฏเคคि เคเคจเคी เคเคฎเฅी เคे เคฐंเค เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนै। เคฏเคนाँ เคฌ्เคฐाเคนเคฎเคฃ เค
เคฎेเคฐिเคเคจ
เค
ंเค्เคฐेเฅ เคนै, เค्เคทเคค्เคฐिเคฏ เคฏเคนूเคฆी เคนै, เคตैเคถ्เคฏ
เคเคถिเคฏाเค เคนै เคเคฐ เคถूเคฆ्เคฐ เคाเคฒा เคนै। เคฏाเคจी เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคญेเคฆเคญाเคต เคฏเคนाँ เคाเคฐ เคธ्เคคเคฐों เคชเคฐ เคนै- เค
เคฎेเคฐिเคเคจ, เคฏूเคฐोเคชिเคฏเคจ, เคเคถिเคฏเคจ เคเคฐ เค
เคถ्เคตेเคค। เคเคจเคी ‘เคตिเคญเค्เคค’/ ‘เคाเคฒा เคฒिเคฌाเคธ’[3] เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ
เคฎूเคฒ เคे เคเคจ เค
เคฎेเคฐिเคเคจों เคा เคฎเคจ:เคคाเคช เคนै, เคिเคจเคा เคต्เคฏเค्เคคिเคค्เคต เคชूเคฐ्เคฃเคค:
เคตिเคญเค्เคค เคนै। เคตे เค
เคฎेเคฐिเคा เคฎें เคเคจ्เคฎ เคนोเคจे เคชเคฐ เคญी เค
เคฎेเคฐिเคเคจ เคจเคนीं เคฎाเคจे เคाเคคे เคเคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎूเคฒ
เคे เคนोเคจे เคชเคฐ เคญी เคिเคจ्เคนें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคจเคนीं เคเคน เคธเคเคคे। เคเคนाเคจी เคी เค
เคจเคจ्เคฏा เคกॉเค्เคเคฐ เคฎाँ เคฌाเคช เคी
เค
เคฎेเคฐिเคा เคฎें เคเคจ्เคฎी เค
เคคि เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคฌेเคी เคนै। เคตเคน เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคे เคूเคจिเคฏเคฐ เคเคฏเคฐ เค
เคตाเคฐ्เคก
เคाเคฐ्เคฏเค्เคฐเคฎ เคे เค
ंเคคเคฐ्เคเคค เคชเฅाเค เคे เคธिเคฒเคธिเคฒे เคฎें เคธाเคฒ เคญเคฐ เคे เคฒिเค เคญाเคฐเคค เคเคคी เคนै। เคเคธเคे เค
ंเคฆเคฐ
เคเฅों เคी เคชเคนเคाเคจ เคी เคिเค्เคाเคธा เคนै। เคฏเคนीं เคเคเคฐ เคเคธे เคชเคคा เคเคฒเคคा เคนै เคि เคिเคธ เคฆेเคถ เคो เค
เคฎेเคฐिเคा เคฎे
เคเคคเคจा เคชिเคเฅा, เคนींเคจ, เคเคฐीเคฌ เคเคนा เคाเคคा เคนै, เคตเคนाँ เคเคธा เคुเค เคจเคนीं เคนै। เค
เคฎेเคฐिเคเคจ เคนोเคคे เคนुเคฏे เคญी เคตเคนाँ เคนเคฐ เคฎिเคฒเคจे เคตाเคฒे เคा
เคช्เคฐเคถ्เคจ เคนोเคคा เคนै- เคเคช เคเคนाँ เคธे เคนैं, เคเคฌเคि เคญाเคฐเคค เคฎे เคเคธा เคोเค เคจเคนी
เคชूเคเคคा। เค
เคฎेเคฐिเคा เคฒौเค เคเคฐ เคตเคน เคिเคฒे เคिเคฒे เคฐंเคों เคे เคเคชเฅे เคชเคนเคจเคจे เคฒเคเคคी เคนै। เคเคค्เคฅเค เคे เคฒिเค
เคुเคฐु เคขूंเคข เคฒेเคคी เคนै। เคเค เคाเคฒे เคฏुเคตเค เคे เคธाเคฅ เคฐเคนเคจा เคถुเคฐू เคเคฐ เคฆेเคคी เคนै। เคเคธเคी เคฎाเคจเคธिเคเคคा
เคตिเคญเค्เคค เคนो เคाเคคी เคนै। เคฏเคน เคตिเคญเค्เคค เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคเคธे เค
เคธ्เคชเคคाเคฒ เคชเคนुँเคा เคเคฐ เคนी เคฆเคฎ เคฒेเคคी เคนै।
เคธुเคทเคฎ เคฌेเคฆी เคी ‘เคเค เค
เคงूเคฐी เคเคนाเคจी’[4] เค
เคฎेเคฐिเคा เคे เคाเคจूเคจ
เคฎें, เค
เคฎेเคฐिเคा เคे เคธเคฎाเค เคฎें,
เค
เคฎेเคฐिเคा เคे เคीเคตเคจ เคฎें, เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค เคैเคธे เคฎेเค्เคฐो เคฎें เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคे
เคตीเคญเคค्เคธ เคฐंเค-เคฐूเคช เคฆिเคाเคคी เคนै। เคฒेเคिเคा เคธोเคเคคी เคนै เคि เคญाเคฐเคค เคे เค
เคूเคคों เคैเคธा เคीเคตเคจ เคนी
เค
เคฎेเคฐिเคी เค
เคซ्เคฐीเคिเคฏों เคा เคนै। เคฏเคนाँ เคคเค เคि เคเคจเคी เคฐिเคนाเคฏเคถी เคॉเคฒोเคจिเคฏों เคे เคญाเคต เคญी เคฌเฅे เคเคฎ
เคนोเคคे เคนैं। เคเคนเคฐे เคธाँเคตเคฒे เคฐंเค เคा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฐाเคा เค
เคถ्เคตेเคค เคฏुเคตเคคी เคธे เคช्เคฐेเคฎ เคตिเคตाเคน
เคเคฐเคคा เคนै। เคเคจเคा เคिเคถोเคฐ เค्เคน เคซुเค เคฒंเคฌा เคฌेเคा
เคฎाเคเคเคฒ เคฅा। เค
เคฎेเคฐिเคा เคे เคाเคฒे เคाเคจเคคे เคนैं เคि เคชुเคฒिเคธ เคเคจเคी เคธंเคฐเค्เคทเค เคจเคนीं, เคฎाเคค्เคฐ เคเค เคฆाเคจเคตी เคถเค्เคคि เคนै। เคेเคฒ เคฐเคนे เคฌเค्เคों เคจे เคชुเคฒिเคธ เคी เคाเฅी เคฆेเคी เคเคฐ เคญเคฏเคญीเคค
เคนो เคญाเคเคจे เคฒเคे। เคชुเคฒिเคธ เคจे เคोเคฒिเคฏों เคी เคฌौเคाเคฐ เคถुเคฐू เคเคฐ เคฆी เคเคฐ เคोเคฒिเคฏों เคธे เคญाเค เคฐเคนे เคฎाเคเคเคฒ
เคी เคोเคฒिเคฏां เคฒเคเคจे เคธे เคฎृเคค्เคฏु เคนो เคเค เคเคฐ เคนृเคฆเคฏเคนीเคจเคคा เคฏा เคฆเคฐिंเคฆเคी เคा เคเคฒเคฎ เคฏเคน เคนै เคि เคंเคों
เคเคธเคी เคฒाเคถ เคชुเคฒिเคธ เคธ्เคेเคถเคจ เคे เคซเคฐ्เคถ เคชเคฐ เคเคธเคฒिเค เคชเคกी เคฐเคนเคคी เคนै เค्เคฏोंเคि เคตเคน เค
เคฎेเคฐिเคเคจ เคฏा
เคฏूเคฐोเคชिเคฏเคจ เคจเคนीं เคนै।
เคเคจเคी ‘เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคी เคงाเคฐ’[5] เคฎें เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฆोเคนเคฐी เคนै। เค
เคซ्เคฐीเคा เคธे เคธाเคฐे เคญाเคฐเคคिเคฏों เคो เคธเคฌ
เคुเค เคीเคจ เคเคฐ เคจिเคाเคฒ เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคถाเคฐเคฆा เคे เคกॉเค्เคเคฐ เคฎเคฎ्เคฎी-เคชाเคชा เคญी เคंเคाเคฒ เคนोเคเคฐ เคญाเคฐเคค
เคฒौเค เคเคคे เคนैं। เคुเค เค
ंเคคเคฐाเคฒ เคे เคฌाเคฆ เคถाเคฐเคฆा เคญाเค เคे เคैंเคธเคฐ เคे เคเคฒाเค เคे เคฒिเค เค
เคฎेเคฐिเคा เคเคคी เคนै
เคเคฐ เคตเคนीं เคเค เคธ्เคूเคฒ เคฎें เคจौเคเคฐी เคเคฐ เคฒेเคคी เคนै। เคธ्เคूเคฒ เคा เค
เคงिเคเคคเคฐ เคธ्เคाเคซ เคौเคฐों เคा เคนै। เคฎैเคฒเคเคฎ
เคैเคธे เคाเคฒे เคฌเค्เคों เคे เคฎเคจ เคฎें เคฐंเคเคญेเคฆ เคे เคाเคฐเคฃ เคเคจ เคे เคฒिเค เค
เคชाเคฐ เคจเคซเคฐเคค เคนै।
เคเคจเคी ‘เค
เคेเคฒिเคฏा
เคे เคซूเคฒ’[6] เคी เคจाเคฏिเคा เคจे เคฌीเคธ เคตเคฐ्เคท เคชเคนเคฒे เคจिเค เคธे เคถाเคฆी เคी เคฅी। เคจिเค เคเค เคॉเคฒेเค เคा
เคช्เคฐिเคจ्เคธिเคชเคฒ เคนै। เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เคीเคตเคจ เคนै, เคिเคจ्เคคु เคจाเคฏिเคा เคฎिเคธेเค เคฎिเคฒเคฐ
เค
เคชเคจे เคो เคฏเคนाँ- เคตเคนाँ เคเคนीं เคจเคนीं เคชाเคคी। เคตเคนाँ เคोเค เคเคจ्เคนें เค
เคชเคจा เคจเคนीं เคฎाเคจเคคा। เคนเคฐ เคोเค เคชूเคเคคा
เคนै- เคเคช เคिเคธ เคฎुเคฒ्เค เคธे เคนैं। เคจिเค เคे เคฎाँ-เคฌाเคช เคจे เคเคญी เคเคธ เคถाเคฆी เคो เคธ्เคตीเคाเคฐ เคจเคนीं เคिเคฏा।
เคเคนเคคा เคोเค เคुเค เคจเคนीं, เคชเคฐ เคธเคฌ เคเคธे เคฆेเคเคคे เคนैं, เคฎाเคจों เคตเคน เคจिเค เคी เคोเค เคเคฒเคคी เคนै। เค
เคฎेเคฐिเคा เคฎें เคเคจे เคตाเคฒे เคเคถिเคฏाเค เคฏเคนाँ เคเคเคฐ เคเคคเคจी
เคฎेเคนเคจเคค เคเคฐเคคे เคนैं เคि เคฎूเคฒ เคฒोเค เค
เคชเคจे เคจिเค เคฒ्เคฒेเคชเคจ เคे เคाเคฐเคฃ เคเคฐ्เคท्เคฏाเคตเคถ เคเคจ्เคนें เค
เคชเคจे เคขंเค เคธे
เคคंเค เคเคฐเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคเคจเคी ‘เคฌ्เคฐाเคกเคตे’[7] เคฎें เคเค เคเคถिเคฏाเค
เคฏुเคตा เคฆंเคชเคคि เคूเคฌ เคฎेเคนเคจเคค เคเคฐ เคिเคซाเคฏเคค เคธे เคी เคฐเคนा เคนै। เคชुเคฐुเคท เคฆिเคจ เคฎे เคซเคฒों เคी เคฆुเคाเคจ เคเคฐเคคा เคนै
เคเคฐ เคฐाเคค เคो เคเคฐ เคฎें เคคाเคฌूเคค เคฌเคจाเคคा เคนै। เคเค เคฐोเค เคाเคจा เคाเคเคฐ เคฒौเคे เคชเคฐिเคตाเคฐ เคे เคชुเคฐुเคท เคो เคुंเคกे
เคชुเคฒिเคธ เคे เคाเคฐเคฃ เคฌंเคงเค เคฌเคจा เคฒेเคคे เคนैं। เคฌिเคจा เคिเคธी เค
เคชเคฐाเคง เคे เคเคธเคी เคนเคค्เคฏा เคนो เคाเคคी เคนै เคเคฐ
เคเคธी เคคाเคฌूเคค เคฎें เคเคธเคे เคถเคต เคो เคฐเค เคชเคฐिเคตाเคฐ เค
เคชเคจे เคฆेเคถ เคฒौเค เคเคคा เคนै। เคฐंเคเคญेเคฆ เคंเคธाเคจ เคเคฐ เคंเคธाเคจ
เคे เคฌीเค เคी เคฆूเคฐिเคฏाँ เคฌเฅाเคจे เคตाเคฒी เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคो เคเคจ्เคฎ เคฆेเคคा เคนै। เคเคจเคी ‘เคเค्เคाเคจ เคे เคเคชเคฐ, เคเค्เคाเคจ เคे เคจीเคे’[8] เคฎें
เคจ्เคฏूเคฏाเคฐ्เค เคे เคเค เคนिเคธ्เคธे เคฎें เคเค्เคाเคจ เคे เคเคชเคฐ เคोเคฐे เค
เคฎेเคฐिเคเคจों เคी เคถ्เคฐेเคท्เค เคฌเคธ्เคคी เคเคฐ
เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคी เคนै เคเคฐ เคเค्เคाเคจ เคे เคจीเคे เค
เคญाเคต เคเคฐ เคเคฐीเคฌी เคฎें เคชเคฒเคคी เคाเคฒों เคी เคฌเคธ्เคคी। เคกोเคฐा
เคॉเคจเคธเคจ เคชिเคเคฒे เคชाँเค เคตเคฐ्เคท เคธे เคเค्เคाเคจ เคे เคเคชเคฐ เคे เค
เคญिเคाเคค เคเคฒाเคे เคฎें เคฐเคนเคคी เคนै। เค
เคตเคงाเคฐเคฃा เคนै
เคि เคธเคฌ เคाเคฒे เคฒเฅเคे เคोเคฐ เคกाเคू เคนी เคนोเคคे เคนैं। เคเคชเคฐ เคे เคเคฒाเคे เคी เคธुเคฐเค्เคทा เคे เคฒिเค เคตे เคेเคคाเคตเคจी
เคนैं। เคกोเคฐा เคจीเคे เคी เคฌเคธ्เคคी เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคैเคธ्เคธी เคो เคถुเค्เคฐเคตाเคฐ เคे เคถुเค्เคฐเคตाเคฐ เคธเคซाเค เคे
เคฒिเค เคเคนเคคी เคนै। เคฒेเคिเคจ เคोเคฐी เคฎैเคจेเคเคฎेंเค เคธुเคฐเค्เคทा เคा เคนเคตाเคฒा เคฆेเคคी เคाเคฒे เคैเคธ्เคธी เคे เคเคจे เคชเคฐ
เคฐोเค เคा เคซเคฐเคฎाเคจ เคाเคฐी เคเคฐ เคฆेเคคी เคนै।
เคเคจเคी ‘เคฌीเค เคी เคญเคเคเคจ’[9] เคी เคตीเคฃा เคฌेเคฌी เคธे เคเคนเคคी เคนै- เคฏเคนाँ เคคूँ เคฌैเคฒเคिเคฏเคจ, เคซ्เคฐेंเค, เคเคैเคฒिเคฏเคจ เคฏा เค
เคซ्เคฐीเคเคจ เคธे เคถाเคฆी เคเคฐ เคฒे, เคฎाเคฎा เคชाเคชा เคो เคोเค เคเคชเคค्เคคि เคจเคนीं เคนोเคी, เคฒेเคिเคจ เคिเคธी
เคชाเคिเคธ्เคคाเคจी เคธे?
เคฏाเคจि เค
เคฎेเคฐिเคा เคी เคช्เคฐเคตाเคธी
เคฎเคนिเคฒा เคเคนाเคจीเคाเคฐों เคจे เคเคธ เคช्เคฐเคฅเคฎ เคฆुเคจिเคฏा เคे เคธเคฐ्เคตाเคงिเค เค
เคญिเคाเคค เคฎाเคจे เคाเคจे เคตाเคฒे เคฆेเคถ เคी
เคธंเคुเคिเคค เคฐाเคเคจैเคคिเค, เคธाเคฎाเคिเค, เคตीเคญเคค्เคธ เคธोเค เคเคฐ เคเคธเคे เคถिเคाเคฐ เค
เคถ्เคตेเคค, เคเคถिเคฏเคจ เคी
เคค्เคฐाเคธเคฆिเคฏों เคो เคช्เคฐเคเคฐ เคธ्เคตเคฐ เคฆिเคฏे เคนैं।
เค
เคชเคจी เคงเคฐเคคी เคธे เคเคเฅ เคเคฐ เคชเคฐाเค เฅเคฎीเคจ เคชเคฐ เคธांเคธ เคฒेเคจा เคोเค เคฌเคนुเคค เคเคธाเคจ
เคाเคฎ เคจเคนीं। เคเคทाเคฐाเคे เคธเค्เคธेเคจा, เคाเคฆंเคฌเคฐी เคฎेเคนเคฐा, เคเคทा เคตเคฐ्เคฎा, เคฆिเคต्เคฏा เคฎाเคฅुเคฐ เคจे เคญी เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคे เคธंเคฆเคฐ्เคญ
เคฎें เคंเค्เคฒैंเคก เคे เคช्เคฐเคตाเคธिเคฏों เคी เคจंเคฌเคฐ เคฆो เคी เคนैเคธिเคฏเคค เคो เคฎเคนเคธूเคธा เคเคฐ เคธ्เคตเคฐ เคฆिเคฏा เคนै। เคเคทा
เคฐाเคे เคธเค्เคธेเคจा เคी ‘เคช्เคฐเคตाเคธ เคฎें’[10] เคा เคถंเคถाเค เค
เคชเคจी เคฎेเคนเคจเคค เคे เคฌเคฒ เคชเคฐ เคฒंเคฆเคจ เคे เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคธเคฐ्เคตिเคธ เคเคฎिเคถเคจ เคฎें เคँเคा
เคฐुเคคเคฌा เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐเคคा เคนै। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคนी เคจเคนीं เคตเคนाँ เคे เคธเคญी เคช्เคฐเคाเคฐ เคे เคจाเคเคฐिเคों เคฎें
เค
เคชเคจा เคตिเคถेเคท เคธ्เคฅाเคจ เคฌเคจा เคฒेเคคा เคนै। เคเคธเคे เค
ंเค्เคฐेเฅ เคฎिเคค्เคฐ เคญी เคนैं। เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคชเคฐ เคตเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ
เคเคฐ เคนी เคจเคนीं เคธเคเคคा। เคเคธे เคฒเคเคคा เคนै เคि เคฒंเคฆเคจ เคฎें เคฐเคน เคฐเคนे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคนीเคจ เค्เคฐंเคฅि เคเคฐ เคुเคฒाเคฎ
เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคे เคถिเคाเคฐ เคนैं। เคตเคนाँ เคे เค
เคฆเคฌ-เคाเคฏเคฆे, เคฐीเคคि-เคฐिเคตाเค, เคฎเคจोเคญाเคต- เคธเคฌ เคชเคฐ เคเคธเคी เคชเคเฅ เคนै। เคฒेเคिเคจ เคฏเคนी เคช्เคฐเคเคคि เค
เคตเคฐोเคง เคฌเคจ เคाเคคी เคนै। เคตเคน เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ
เคा เคถिเคाเคฐ เคนोเคคा เคนै เคเคฐ เค
เคตिเคถ्เคตเคธเคจीเคฏเคคा เคे เคเคฐोเคช เคฎें เคเคธे เคจिเคฒंเคฌिเคค เคเคฐ เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคเคจเคी ‘เคฎेเคฐा เค
เคชเคฐाเคง เค्เคฏा เคนै’[11] เคी เคธ्เคेเคฒा
เคฐोเคเคฐ्เคธ เคे เคชाँเค เคญाเค- เคฌเคนเคจ เคนैं। เคธเคญी เคญूเคฐी- เคจीเคฒी เคँเคों เคเคฐ เคोเคฐे เคฐंเค เคे เคนैं। เคธ्เคेเคฒा เคी
เคाเคฒी เคँเคें เคเคฐ เคंเคฆुเคฎी เคฐंเค เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคे เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆी เคिंเคคเคจ เคฎें เคเคธเคा เคीเคตเคจ เคตिเคทเคฎ เคฌเคจा เคฆेเคคा
เคนै। เคฌเค्เคे เคฎाँ เคे เคฒिเค เคिเคฒ्เคก्เคฐेเคจ เค
เคฒाเคंเคธ เคเคฐ เคธोเคถเคฒ เคฒाเคญांเคถों เคे เคฎोเคนเคฐे เคฎाเคค्เคฐ เคนैं।
เคชिเคคाเคจुเคฎा เคเคฆเคฎी เคเคธे เคธिเคฐ्เคซ เคฆुเคคเคाเคฐเคคा เคนै। เคจाเคจी เคเคธे เคฌेเคी เคे เคฆुเคฐ्เคญाเค्เคฏ เคा เคाเคฐเคฃ เคฎाเคจเคคी
เคนै। เคเคฐीเคฌी เคे เคाเคฐเคฃ เคเคธे เคเคฐ เคญाเค-เคฌเคนเคจों เคो เคธोเคถเคฒ-เคเคธ्เคเคกी เคฎें เคฐเคนเคจे เคी เคเคฆเคค เคนो เคเค เคนै।
เคชिเคคा เคे เคจ เคฒौเคเคจे, เคจाเคจी เคे เคตृเคฆ्เคงाเคถ्เคฐเคฎ เคฎें เคाเคจे เคเคฐ เคฎाँ เคे
เคชुเคจ: เคเคฐ्เคญ เคงाเคฐเคฃ เคเคฐเคจे เคชเคฐ เคฌเค्เคे เค
เคชเคจी เคจीเคฒी เคँเคों, เคोเคฐे เคฐंเค เคเคฐ
เคธुเคจเคนเคฐे เคฌाเคฒों เคे เคाเคฐเคฃ เค
เคฒเค-เค
เคฒเค เคฆเคฎ्เคชเคคिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคोเคฆ เคฒिเค เคाเคคे เคนैं। เคฒेเคिเคจ เคंเคฆुเคฎी
เคฐंเค เคी เคธ्เคेเคฒा เคो เคोเค เคोเคฆ เคจเคนीं เคฒेเคคा। เค
เคจाเคฅाเคฒเคฏों เคธे เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เคเคฐ เค
เคธुเคฐเค्เคทा
เคนी เคเคธเคी เคจिเคฏเคคि เคนै। เคธोเคฒเคน เคธाเคฒ เคी เคนोเคจे เคชเคฐ เคเคธे เค
เคธेเคธเคฎेंเค เคธेंเคเคฐ เคญेเค เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคเคทा เคฐाเคे เคธเค्เคธेเคจा เคी ‘เค
เคญिเคถเคช्เคค’[12] เคฎें เคเค เคोเคฐे เคเคถिเคฏเคจ เคे เคोเคฐे เคेเคนเคฐे เคชเคฐ เคเคนเคฐे เคฐंเคों เคा เคฎेเค เค
เคช เคเคฐเคे เคเคธे เคाเคฒा
เคฆिเคाเคฏा เคाเคคा เคนै। เคชเคขे เคฒिเคे, เคฌौเคฆ्เคงिเค เคธे
เคนाเคธ्เคฏเคธ्เคชเคฆ เคธंเคตाเคฆ เคฌुเคฒเคตाเค เคाเคคे เคนैं। เคฎीเคฐा เคธोเคเคคी เคนै เคि เคเคธ เคฆेเคถ เคฎें เคเคถिเคฏเคจ เค
เคญिเคจेเคคा เคो
เคจिเคฐाเคถा, เคुंเค ा, เคคเคจाเคต เคเคฐ เคนเคคाเคถा เคฎें เคนी
เคीเคจा เคนै।
เคคเคธ्เคตीเคฐ เคा เคเค เคฆूเคธเคฐा เคชเคนเคฒू เคญी เคนै। เคैเคธे เคธुเคทเคฎ
เคी ‘เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคी เคงाเคฐ’ เคฎें เค
เคฎेเคฐिเคा เคा เค
เคถ्เคตेเคค เคฎैเคฒเคเคฎ เคौเคฐों เคเคฐ เคเคถिเคฏเคจ เคธे เคจเคซเคฐเคค เคเคฐเคคा
เคนै, เคตैเคธे เคนी เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคे เคฎुเคธ्เคฒिเคฎ เคเคถिเคฏเคจ เคนैं। เคเคทा
เคฐाเคे เคธเค्เคธेเคจा เคी ‘เคฎเฅเคนเคฌ’[13] เคे เคชเคฐिเคตाเคฐ
เคा เคชुเคฐुเคท เคตिเคฎ्เคฌुเคฒ्เคกเคจ เคชाเคฐ्เค เคी เคฎเคธ्เคिเคฆ เคฎें เคจเคฎाเค เคชเฅเคตाเคจे เคा เคाเคฎ เคเคฐเคคा เคนै। เคเคธเคจे เค
เคชเคจे
เคชเคฐिเคตाเคฐ เคो เคोเคฐों เคธे เคธเคฒाเคฎ-เคฆुเค เคจ เคเคฐเคจे เคे เคเคฆेเคถ เคฆिเคฏे เคนुเคฏे เคนैं। เคเคธเคे เค
เคจुเคธाเคฐ เคोเคฐे
เค
เคฒ्เคฒाเคน เคे เคฌंเคฆे เคจเคนीं เคเคฐ เคจ เคนी เคเคจเคा เคोเค เคฆीเคจ เคนै। เคธाเฅे เคाเคฐ เคตเคฐ्เคทीเคฏ เฅेเคฌा เคเค्เคทा เคे
เคฌเค्เคों เคธे เคเค เคธे เคाเคฒी-เคเคฒौเค เคชเคฐ เคเคคเคฐ เคเคคी เคนै- เคถिเค, เคฏू เคोเคฐा, เคेเค เคฒॉเคธ्เค, เคฏू เคฌ्เคฒเคกी । เคตเคน เคธ्เคूเคฒ เคฎें เคนिเคाเคฌ เคฌांเคง เคเคฐ
เคเคคी เคนै เคธ्เคूเคฒ เคฎें เคाเคจा เคเคธเคฒिเค เคจเคนीं เคाเคคी เคि เคตเคน เคนเคฒाเคฒ เคจเคนीं เคนोเคคा। เคเคธเคी เคฆाเคฆी เคो เคฒंเคฆเคจ
เคा เคเคจ्เคฎुเค्เคค เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฆोเฅเค เคฒเคเคคा เคนै। เคฆूเคธเคฐी เคเคฐ เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคा เคธ्เคूเคฒ เคเคนเคคा เคนै เคि
เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคธे เคเค เคฌเค्เคों เคธे เคเคจเคी เคญाเคทा เคฎें เคนी เคธंเคชเคฐ्เค เคिเคฏा เคाเคฏ। เคเคจ्เคนें เคฐोเฅों เคฎें
เคจเคฎाเฅ เค
เคฆा เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคธंเคीเคค เคเค्เคท เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เคเค เคเคฐ เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคธे เคเคเคฐ เคฎिเคเคฒ
เคฎें เคฌเคธा เค
เคคि เคฐूเฅिเคตाเคฆी, เคชूเคฐा เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆी,
เคซिเคฐเคाเคชเคฐเคธ्เคค เคชเคฐिเคตाเคฐ เคนै เคคो เคฆूเคธเคฐी เคเคฐ เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคी เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคตिเคฐोเคงी เคจीเคคिเคฏाँ เคนैं।
เคเคจเคी เคเคฒोเคฐा[14] เคी เคจाเคฏिเคा เคชंเคฆ्เคฐเคน
เคตเคฐ्เคทीเคฏ เคंเคกो-เคฌ्เคฐिเคिเคถ เคिเคถोเคฐी เคนै। เคเคธเคฎें เค
ंเค्เคฐेเฅ เคฏुเคตเคคिเคฏों เคตाเคฒा เค เคธเคेเคฆाเคฐ เคเค्เคฐोเคถ, เคคिเคฒเคฎिเคฒाเคนเค, เคจिเคถ्เคเคฏ เคเคฐ เคฌेเคฌाเคी เคนै। เคจเค
เคชीเฅी เคा เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคि เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคे เคจाเคเคฐिเค เคो เคตเคนाँ เคธे เคนी เค
เคชเคจे เค
เคงिเคाเคฐ เคฎांเคเคจे
เคนोंเคे। เคเคธเคा เคเคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคเคนเคคा เคนै เคि เคตเคน เคैเค्เคธ เคชेเคंเค เคจाเคเคฐिเค เคนै, เค
เคคिเคฅि เคจเคนीं।
เคธเคฎเคौเคคे
เคเคฐเคจा เคช्เคฐเคตाเคธिเคฏों เคी เคจिเคฏเคคि เคนै। เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคे เคธाเคฎเคจे เคฎाเคจเคตाเคงिเคाเคฐों เคी เคฌाเคค เคซीเคी เคชเฅ เคाเคคी
เคนै। เคขेเคฐों เคเคธे เคธเคฎाเคाเคฐ เคชเฅเคจे เคो เคฎिเคฒเคคे เคนैं เคि เคธเคฎाเคจ เค
เคชเคฐाเคง เคฎें เค
ंเค्เคฐेเคों เคो เคเคฐ เคธเฅा
เคฎिเคฒเคคी เคนै เคเคฐ เคเคถिเคฏเคจ เคो เคเคฐ। เคाเคฆเคฎ्เคฌเคฐी เคฎेเคนเคฐा เคी ‘เคธเคฎเคौเคคा’[15] เคฎें เคฌเคฆเคฎाเคถ เค
ंเค्เคฐेเฅ เค्เคฐाเคนเคों เคฆ्เคตाเคฐा เคैเค्เคธी เคा เคญाเฅा เคจ เคฆेเคจे เคชเคฐ เค्เคฐोเคงिเคค เคธเคค्เคคा
เคเคฐ เคเคคा เคนै เคเคฐ เคเคถ เค्เคฐे เฅोเคฐ เคธे เฅैเคเคคा เคนै। เค
เคाเคจเค เคเคงเคฐ เคธे เค เคฐเคนी เคเคธเคी เคชเคค्เคจी เคो เคเคถ เค्เคฐे
เคฒเคเคคा เคนै เคเคฐ เคตเคน เคूเคจ เคธे เคจเคนा เคाเคคी เคนै। เคตเคน เคเคธे เค
เคธ्เคชเคคाเคฒ เคญिเคเคตाเคคा เคนै เคเคฐ เคเคฐेเคฒू เคนिंเคธा เคे
เคเคฐोเคช เคฎें เคชुเคฒिเคธ เคเคธे เคชเคเฅ เคฒेเคคी เคนै। เคธเคค्เคคे เคชเคฐ เคเคฐोเคช เคนै เคि เคตเคน เคถเคฐाเคฌ เคชीเคเคฐ เคाเฅी เคเคฒाเคคा เคนै
เคเคฐ เคाเคจเคตเคฐों เคी เคคเคฐเคน เคชเคค्เคจी เคो เคชीเคเคคा เคนै। เคชुเคฒिเคธ เคเคธे เคเคคเคจा เคฎाเคฐเคคी เคนै เคि เคเค เคฐाเคค เคฎें เคนी
เคธเคค्เคคे เคी เคฎृเคค्เคฏु เคนो เคाเคคी เคนै। เคฎाँ เคिเคจ्เคฆो เค्เคฏा เคเคฐे? เคเคธเคे เคชाเคธ เคฌोเคธ्เคเคจ เคธे เคเคฏा เคฎिเคी เคैเคธा เคญाเค เคนै। เคชीเคเคฐ,
เคนेเคฒेเคจ เคैเคธे เคชเคกौเคธी เคนैं। เคुเคฐुเคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคนเคฌ เคนै। เคถเคตเคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เคธเฅेเคฆ เคชเคเฅी เคชเคนเคจ เคเคฐ เคाเคจे
เคตाเคฒे เคเค เคนเคाเคฐ เคฒोเค เคนैं। เคซिเคฐ เคญी เคช्เคฐเคตाเคธिเคจी เค
เคेเคฒी เคนै। เคธเคฎเคौเคคे เคเคฐเคจे เคे เคฌाเคฆ เคนी เคเคธे
เคชंเคฆ्เคฐเคน เคฆिเคจ เคฌाเคฆ เคถเคต เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคाเคฆเคฎ्เคฌเคฐी เคฎेเคนเคฐा เคी เคนी ‘เคीเคคा เคीเคค เคเคฏा’[16] เคा เคाँเคต เคा เคंเคตाเคฐ เคฎाเคจिंเคฆเคฐ เคीเคคा เคो เคญाเคฐเคคीเคฏों เคธे เคृเคฃा เคเคฐเคจे เคตाเคฒी เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆी เค
เคง्เคฏाเคชिเคा
เคฒूเคธी เคे เคूเค े เคोเคฐी เคเคฐ เค
เคถ्เคฒीเคฒเคคा เคे เคเคฐोเคช เคा เคถिเคाเคฐ เคนो เคชเฅाเค เคोเฅเคจी เคชเฅเคคी เคนै।
เค
เคชเคตाเคฆ
เคฏเคนाँ เคญी เคนैं। เคต्เคฏเค्เคคि เคाเคนे เคिเคคเคจा เคญी เคोเคฐे, เคंเคฆเคฎी, เคाเคฒे เคฐंเค เคे เคชीเคे เคญाเคे, เคिเคจ्เคคु เคเคค्เคฎिเค เคธंเคฌंเคง เคฐंเคों เคे เคเคธ เคชाเคฐ เคนी เคเคจ्เคฎ เคฒेเคคे เคนैं। เคाเคฆเคฎ्เคฌเคฐी เคฎेเคนเคฐा
เคी ‘เคฐंเคों เคे เคเคธ เคชाเคฐ’[17] เคฎें เคौเคฐे
เคฎाเคฐ्เคिเคจ เคी เคธिเคฐ्เคซ เคเค เคนी เคชเคธंเคฆ เคนै - เคเคฌเคจूเคธ เคธी เคाเคฒी เคुเคเคฐाเคคी
เคोเคฏเคจा, เคตเคน เคเคธเคी เคฌเคเคชเคจ เคी เคธाเคฅिเคจ เคนै। เคตเคน เคเคธी เคธे เคถाเคฆी เคเคฐเคคा เคนै। เค्เคฏोंเคि
เคเคค्เคฎिเค เคเคฐ เคंเคคเคฐिเค เคช्เคฐेเคฎ เคौเคฐे เคाเคฒे เคฎें เคญेเคฆ เคจเคนीं เคเคฐเคคा।
เคเคทा
เคตเคฐ्เคฎा เคจे เคญी เคฐंเคเคญेเคฆ เคे เคถिเคाเคฐ เคเคถिเคฏเคจ เคเคฐ เค
เคถ्เคตेเคค เค
เคชเคจी เคเคนाเคจिเคฏों เคฎें เคिเคค्เคฐिเคค เคिเค เคนैं।
เคเคจเคी ‘เคฎंเคूเคฐ เค
เคฒी’[18] เคฎें เคญी เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคा เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคนै। เคชाเคिเคธ्เคคाเคจ เคे เคฎंเคूเคฐ เค
เคฒी เคเคฐ เคญाเคฐเคค (เคเฅीเคธा) เคे เคธुเคงाเคเคฐ เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคी เคเค เคนी เคॉเคฒोเคจी เคे เคซ्เคฒैเคเคธ เคฎें เคฐเคนเคคे เคนैं। เคฅोเฅे เคฌเคนुเคค
เคชเคฐिเคिเคค เคนैं। เคชเคฐ्เคธ เคो เคाเคจे เคธे เคชเคฐेเคถाเคจ เคฎंเคूเคฐ เค
เคฒी เคเคธे เคोเคเคคा เคเคฐीเคฆเคจे เคे เคฒिเค เคชเคเฅी เคीเคों
เคे เคธाเคฅ เคนी เคธ्เคोเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เค เคाเคคा เคนै เคเคฐ เคเคธ เคชเคฐ เคोเคฐी เคा เคชुเคฒिเคธ เคेเคธ เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคाเคคा เคนै।
เคธुเคงाเคเคฐ เคเคฎाเคจเคค เคชเคฐ เคเคธे เคुเฅाเคคा เคนै। เคคเคฅ्เคฏों เคเคฐ เคช्เคฐเคฎाเคฃों เคे เค
เคญाเคต เคฎें เคเคธे เค
เคชเคฐाเคงी เคฎाเคจ
เคฒिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคนों เคฏा เคชाเคिเคธ्เคคाเคจी, เค
ंเค्เคฐेเคों เคे เคฒिเค เคธเคฌ เคाเคฒे เคนैं,
เคธเคฌ เคเคถिเคฏเคจ เคนैं, เคธเคฌ เคฎुเคเคฐिเคฎ เคนैं, เคธเคฌ เคธเฅा
เคे เคाเคฌिเคฒ เคนैं।
เคเคทा เคตเคฐ्เคฎा เคी ‘เคฐौเคจी’[19] เคฎें เค
เคจाเคฅ เค
เคถ्เคตेเคค เคฌเค्เคे
เคी เคฆुเคฐाเคตเคธ्เคฅा เคเคฐ เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคा เคจเคธเคฒเคตाเคฆ เคนै। เคธाเคค เคตเคฐ्เคทीเคฏ เค
เคถ्เคตेเคค เคฐोเคจी เคी เคฎाँ เคेเคฒ
เคฎे เคฅी เคเคฐ เคชिเคคा เคा เคชเคคा เคจเคนीं เคฅा। เคเคธเคा เคीเคตเคจ เคธोเคถเคฒ เคตเคฐ्เคเคฐ เคเคฐ เคซॉเคธ्เคเคฐ เคชेเคฐेंเคเคธ เคे เคฌीเค เคญเคเค เคฐเคนा เคฅा। เคเคธे ‘เคฌ्เคฒเคกी เคจिเคเคฐ’ เคเคนा เคाเคคा, ‘เคธाเคฐे เคाเคฒे เคोเคฐ เคนोเคคे เคนैं’ - เคเคนा เคाเคคा। เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคเคฐ เค
เคง्เคฏाเคชเค เคฆोเคจों เคเคธे เค
เคชเคฎाเคจिเคค เคเคฐเคคे, เคชीเคเคคे, เค
เคฎाเคจเคตीเคฏ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคเคฐเคคे।
เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคा เคฏเคน เคฐोเค เคเคคเคจा
เคซैเคฒा เคนुเค เคนै เคि เคฆिเคต्เคฏा เคฎाเคฅुเคฐ เคो เคจเคนीं เคฒเคเคคा เคि เคเคธเคธे เคเคจे เคตाเคฒे เคฆเคถเคों เคฎें เคुเคเคाเคฐा เคฎिเคฒ
เคธเคเคคा เคนै। เคเคจเคธंเค्เคฏा เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคे เคจिเคฐเคुเคถ เคाเคจूเคจ, เคจเคธเคฒเคตाเคฆ เคी เคชเคฐाเคाเคท्เค ा เคเคจเคी เคเคนाเคจी ‘2050’[20] เคฎें เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคซैंเคेเคธी เคे เคชเคฐिเคช्เคฐेเค्เคท्เคฏ เคฎें เคเคนเคคी เคนैं เคि เคฌ्เคฐिเคेเคจ เคे เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคจे
เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคธ्เคตเคฐ्เค เคฒाเคจे เคे เคฒिเค เค
เคจेเค เคนिเคเคฒเคฐเคถाเคนी เคाเคจूเคจ เคฌเคจा เคฐเคे เคนैं। เคเคा เคเคฐ เคตेเคฆ
เคจिเคธ्เคธंเคคाเคจ เคฆंเคชเคคि เคฌเค्เคे เคे เคฒिเค เคคเฅเคช เคฐเคนे เคนै। เคเคจ्เคนोเคจे เคธเคฎाเค เคธुเคฐเค्เคทा เคชเคฐिเคทเคฆ เคฎें เคฌเค्เคा
เคชैเคฆा เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคตेเคฆเคจ เคฆे เคฐเคा เคนै, เคชเคฐ เค
เคญी เคคเค เค
เคจुเคฎเคคि เคจเคนीं
เคฎिเคฒ เคชाเค। เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคเคธा เคนै เคि เคोเคฐों เคो เคเค เคธे เคฌเค्เคा เคชैเคฆा เคเคฐเคจे เคी เคเคाเคเคค เคฎिเคฒ เคाเคคी เคนै।
เคเคจเคी เคชंเคा เคी เคชเคจ्เคจा เคก्เคฐाเคเคตिंเค เคเคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคिเคธी เคोเคฐे เคो เคเคตเคฐเคेเค เคเคฐเคจे เคा เคชंเคा เคจเคนीं
เคฒेเคจा เคाเคนเคคी। เค्เคฏोंเคि เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคตเคน เคाเคจเคคी เคนै।
เคฏเคน เคญाเคฐเคค เคी เคช्เคฐเคตाเคธी
เคฒेเคिเคाเคฏेँ เคนैं। เคเคธ เคฆेเคถ เคी เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆी เคธोเค เคी เคคो เคตे เคฐเค-เคฐเค เคชเคนเคाเคจเคคी เคนैं। เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆी เคธोเค
เคเคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคीเคตเคจ เคฎें เคธ्เคตीเคृเคค เคนो เคฐเคนे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคो เคเคจ्เคนोเคจे เคฌเฅी เคฌाเคฐीเคी เคธे เคฆेเคा เคธเคฎเคा
เคเคฐ เคिเคค्เคฐिเคค เคिเคฏा เคนै। เคฏเคนाँ เคเคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคค เคฎें เคเคฐ्เคฏ, เคฆเค्เคทिเคฃ เคฎें เคฆ्เคฐเคตिเฅ, เคชूเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฐ เคฎें เคฎंเคोเคฒ เคจเคธ्เคฒ เคे
เคฒोเค เคนै। เค
เคฐ्เคเคจा เคชेเคจ्เคฏूเคฒी เคी ‘เคुเค เคฌเคฆเคฒ เคฐเคนा เคนै’[21] เคฎें เค
ंเคคเคฐ्เคฆेเคถीเคฏ, เค
เคจ्เคคเคฐ्เคाเคคीเคฏ, เค
ंเคคเคฐ्เคงाเคฐ्เคฎिเค เคถाเคฆिเคฏों เคธे เคจเคธ्เคฒเคเคค, เคाเคคीเคฏ เคเคตं เคงเคฐ्เคฎเคเคค เคเค्เคเคฐเคคा เคเคฎ เคนोเคจे เคा เคธंเคฆेเคถ เคนै। เคฎाँ เคธुเคจीเคคा เคถเคฐ्เคฎा
เค
เคชเคจी เคธाเคฐी เคเค्เคเคฐเคคा เคे เคฌाเคตเคूเคฆ เคฌेเคे เคो เค
เคธเคฎ เคी เคเคธ เคตिเคाเคคीเคฏ เคเคธाเค เคฒเฅเคी เคธे เคถाเคฆी เคी เคเคाเคเคค เคฆे เคฆेเคคी เคนै, เคो เคขंเค เคธे เคนिเคจ्เคฆी เคญी เคจเคนीं เคฌोเคฒ เคชाเคคी ।
เคเคจเคी ‘เคฎैं เคเคจ्เคนें เคชเคนเคाเคจ เคจ เคธเคी’[22] เคเคนाเคจी เคเค्เคเคฐ
เคงाเคฐ्เคฎिเคเคคा เคเคฐ เคงเคฐ्เคฎเคจिเคฐเคชेเค्เคทเคคा เคा เคเค เคธाเคฅ เคिเคค्เคฐเคฃ เคเคฐเคคी เคนै। เคกेเคจเคฎाเคฐ्เค เคเค เคกॉ
เคृเคท्เคฃเคจ เคिเคคเคจे เคเค्เคเคฐ เคงाเคฐ्เคฎिเค เคเคฐ เคाเคคिเคตाเคฆी เคฆिเคเคคे เคนैं, เคเคคเคจे เคนैं เคจเคนीं। เคเคจเคा เคฎुँเคนเคฌोเคฒा
เคฌेเคा เคตिเคเคฏ เคฎเคฐाเค ी เคฆเคฒिเคค เคนै। เคตเคน เคเค เคตเคฐ्เคท เคा เคฅा, เคिเคธी เคขाเคฌे เคฎें
เคाเคฏ เคा เคाเคฎ เคเคฐเคคा เคฅा। เคเคจ्เคนोเคจे เคเคธे เค्เคฐेเคुเคเคถเคจ เคเคฐเคตाเคฏा เคเคฐ เค
เคฌ เคกेเคจ्เคฎाเคฐ्เค เคธे
เคชोเคธ्เค-เค्เคฐेเคुเคเคถเคจ เคเคฐเคตाเคจा เคाเคนเคคे เคนैं।
เคจเคธ्เคฒเคตाเคฆ เคช्เคฐเคตाเคธिเคฏों เคी เคฆुเคเคคी เคฐเค เคนै। เคเคธा เคฎเคจ:เคธ्เคคाเคช – เคिเคธे
เคญुเค्เคค เคญोเคी เคนी เคธเคฎเค เคธเคเคคा เคนै। เคธुเคจเคนเคฐे เคญเคตिเคท्เคฏ เคी เคोเค เคฎें เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เคเคฐ เค
เคธुเคฐเค्เคทा। เคจเคฎ्เคฌเคฐ เคฆो-เคคीเคจ เคी เคธ्เคฅिเคคि เคเคฐ เคुंเค ा, เคคเคจाเคต, เคจिเคฐाเคถा, เคนเคคाเคถा เคเคฐ เคตिเคญเค्เคค เคต्เคฏเค्เคคिเคค्เคต। เคชुเคฒिเคธ เคเคฐ
เคช्เคฐเคถाเคธเคจ เคा เค
เคฎाเคจเคตीเคฏ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ/เคจिเคฐ्เคฃเคฏ। เคธเคฎเคौเคคे, เคจिเคชเค เค
เคธเคนाเคฏाเคตเคธ्เคฅा เคเคฐ เค
เคชเคจेเคชเคจ เคी เคोเค। เคฒेเคिเคจ เคเคธ เคช्เคฐเคตाเคธी เคจे เคนाเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจी। เค
เคงिเคाเคฐों เคे เคฒिเค เคฒเฅเคจे เคो เคเคिเคฌเคฆ्เคง เคนै।
เคนाเคฒांเคि เคเคธे เคธ्เคชเคท्เค เคนै เคि เคฆूเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เคญी เคฐंเคเคญेเคฆ เคी เคเคธ เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคธे เคुเคเคाเคฐा
เคธเคฎ्เคญเคต เคจเคนीं।
เคธंเคฆเคฐ्เคญ:-
[2] เคเคทा เคช्เคฐिเคฏंเคตเคฆा, เคถूเคจ्เคฏ เคเคฐ เค
เคจ्เคฏ เคเคนाเคจिเคฏाँ, เคถूเคจ्เคฏ, เคชृ. 48
[3] เคธुเคทเคฎ เคฌेเคฆी, เคตिเคญเค्เคค/ เคाเคฒा เคฒिเคฌाเคธ, เคिเฅिเคฏा เคเคฐ เคीเคฒ, เคชเคฐाเค, เคฆिเคฒ्เคฒी, 1995
[4] เคตเคนी, เคเค เค
เคงूเคฐी เคเคนाเคจी, เคนंเคธ, เคธिเคคเคฎ्เคฌเคฐ
2015
[5] เคตเคนी, เคธเคฐเคธ्เคตเคคी เคी เคงाเคฐ, เคिเฅिเคฏा เคเคฐ เคीเคฒ, เคชเคฐाเค, เคฆिเคฒ्เคฒी, 1995
[6] เคตเคนी, เค
เคेเคฒिเคฏा เคे เคซूเคฒ
[7] เคตเคนी, เคฌ्เคฐाเคกเคตे
[8] เคตเคนी, เคเค्เคाเคจ เคे เคเคชเคฐ, เคเค्เคाเคจ เคे เคจीเคे, เคคीเคธเคฐी เคँเค, เคชเคฐाเค, เคฆिเคฒ्เคฒी, 2016
[9]
เคตเคนी, เคฌीเค เคी เคญเคเคเคจ, เคिเฅिเคฏा เคเคฐ เคीเคฒ, เคชเคฐाเค, เคฆिเคฒ्เคฒी, 1995
[10] เคเคทा เคฐाเคे เคธเค्เคธेเคจा, เคช्เคฐเคตाเคธ เคฎें, เค
เคญिเคต्เคฏเค्เคคि, 15
เคुเคฒाเค 2009
[11] เคตเคนी, เคฎेเคฐा เค
เคชเคฐाเคง เค्เคฏा เคนै, เค
เคญिเคต्เคฏเค्เคคि, 24 เคฎाเคฐ्เค, 2008
[12]
เคตเคนी, เค
เคญिเคถเคช्เคค, เคช्เคฐเคตाเคธ เคฎें, เค्เคाเคจ เคंเคा, เคฆिเคฒ्เคฒी, 2002
[13] เคตเคนी, เคฎเฅเคนเคฌ, เคตाเคिंเค เคชाเคฐ्เคเคจเคฐ, เคฆिเคฒ्เคฒी, 2004
[14]
เคตเคนी, เคเคฒोเคฐा, เคตเคน เคฐाเคค เคเคฐ เค
เคจ्เคฏ เคเคนाเคจिเคฏाँ, เคธाเคฎเคฏिเค, เคฆिเคฒ्เคฒी, 2007
[15]
เคाเคฆंเคฌเคฐी เคฎेเคนเคฐा, เคธเคฎเคौเคคा, เคนंเคธ, เค
เค्เคคूเคฌเคฐ 2006
[16] เคตเคนी, เคीเคคा เคीเคค เคเคฏा , เค
เคญिเคต्เคฏเค्เคคि, 9
เคूเคจ, 2015
[17] เคตเคนी, เคฐंเคों เคे เคเคธ เคชाเคฐ, เคเคฏ เคตिเคเคฏ, 24 เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ 2015
[18] เคเคทा เคตเคฐ्เคฎा, เคฎंเคूเคฐ เค
เคฒी, เค
เคญिเคต्เคฏเค्เคคि, 28 เค
เคช्เคฐैเคฒ, 2012
[19] เคตเคนी, เคฐौเคจी, เคाเคฐाเคตाเคธ, เคตिเคฆ्เคฏा เคตिเคนाเคฐ, เคฆिเคฒ्เคฒी, 2009
[20] เคฆिเคต्เคฏा
เคฎाเคฅुเคฐ, 2050, 2050 เคเคฐ เค
เคจ्เคฏ เคเคนाเคจिเคฏाँ, เคกाเคฏเคฎंเคก เคชॉเคेเค เคฌुเค्เคธ, เคฆिเคฒ्เคฒी,
2011
[21]
เค
เคฐ्เคเคจा เคชेเคจ्เคฏूเคฒी, เคुเค เคฌเคฆเคฒ เคฐเคนा เคนै, เคเคฐ्เคญเคจाเคฒ -41, เคฎाเคฐ्เค 2010
[22]
เคตเคนी, เคฎैं เคเคจ्เคนें เคชเคนเคाเคจ เคจ
เคธเคी, เคเคฐ्เคญเคจाเคฒ-7, เคूเคจ 2007
No comments :
Post a Comment
We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคฐเคเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เคा เคธ्เคตाเคเคค เคนै।