เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคšเคฒिเคค เคฎोเคŸเคฐเคตाเคนเคจों เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें – เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा


เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा 
(เคฏเคน เคชเคค्เคฐ เคฎेเคจूเฅžेเค•्เคšเคฐเคฐ्เคธ เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก เค•े เคตिเคถेเคท เคธंเคตाเคฆเคฆाเคคा เค…เคฒ्เคฌเคฐ्เคŸ เฅžेเคจिเคฏा เคจे เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा เคธे เคฌाเคคเคšीเคค เค•े เคฌाเคฆ เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เคฅा, เคœो เค•ि เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा เค•ी เคคเคฐเฅž เคธे เคชเคค्เคฐिเค•ा เค•ो เคฒिเค–ा เค—เคฏा เคฅा। เค‡เคธ เคชเคค्เคฐ เคฎें เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒे เคฎोเคŸเคฐ เคตाเคนเคจों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐเคคे เคนुเคฏे เค‡เคจ्เคนें เคฌेเคนเคฆ เคธंเคญाเคตเคจाเคถीเคฒ เค•เคน เคฐเคนे เคนैं। เคธเคจ 1904 เค•े เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฏเคน เคเค• เคธเคชเคจे เคœैเคธी เคฌाเคค เคฅी।)


เคฎेเคจूเฅžेเค•्เคšเคฐเคฐ्เคธ เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก
เคฆिเคธเคฎ्เคฌเคฐ 29, 1904, เคชेเคœ- 583
เค‡เคฒैเค•्เคŸ्เคฐिเค• เค‘เคŸोเฅ›,
เคฎोเคŸเคฐ เคตाเคนเคจ เคŠเคฐ्เคœा (Motive Power) เคฎें เคจिเคนिเคค เคญเคตिเคท्เคฏ เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा เค•े เคตिเคšाเคฐ
(เคตिเคถेเคท เคธंเคตाเคฆเคฆाเคคा, เคฎेเคจूเฅžेเค•्เคšเคฐเคฐ्เคธ เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก)

เคจ्เคฏू เฅŸोเคฐ्เค•, เคฆिเคธเคฎ्เคฌเคฐ 27,

เคฎेเคจूเฅžेเค•्เคšเคฐเคฐ्เคธ เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก เค”เคฐ เค•ुเค› เค…เคจ्เคฏ เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเคฏे เค—เคฏे เคงเคฐเคคी เค”เคฐ เคœเคฒ เคฎें เคฏाเคคाเคฏाเคค เค•े เคฒिเคฏे เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เค†เคจ्เคคเคฐिเค•-เคช्เคฐเคฆाเคน เค‡ंเคœเคจ เค•े เฅ›เคฐिเคฏे, เคจเคฏे เคคเคฐเคน เค•े เคŠเคฐ्เคœा เค‰เคค्เคชाเคฆเค•ों เค•े เคตिเค•ाเคธ เคธे เคธเคฎ्เคฌเคงिเคค เคฒेเค–ों เคฎें เคชाเค เค•ों เค•ी เค…เคค्เคฏाเคงिเค• เคฐुเคšि เค•ो เคฆेเค–เคคे เคนुเคฏे, เคฎเคจเคนाเคŸเคจ เคŸ्เคฐांเคœिเคŸ เค•ंเคชเคจी เค•े เคฏाँเคค्เคฐिเค• เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ เคถ्เคฐी เคšाเคฐ्เคฒ्เคธ เค. เคฒीเคฌ เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคจाเคฏे เค—เคฏे เคจเคฏी เคคเคฐเคน เค•ी เคฎोเคŸเคฐ-เคฌเคธ เค•े เคจเคฎूเคจे เค•ो เคฎเคฆ्เคฆेเคจเคœเคฐ เคฐเค–เคคे เคนुเคฏे, เคถ्เคฐी เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा เค•ा เคฌเคฏाเคจ เคญेเคœ เคฐเคนा เคนूँ, เคœो เค‰เคจเคธे เค•ाเฅžी เคฌाเคคเคšीเคค เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै. เคฌेเคถเค•, เค†เคถा เคนै เคฏเคน เคชाเค เค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคค्เคฏाเคงिเค• เคฐुเคšि เค•े เคธाเคฅ เคชเฅा เคœाเคฏेเค—ा. 

เคจ्เคฏू เคฏॉเคฐ्เค•, 17 เคฆिเคธเคฎ्เคฌเคฐ,1904

เคถ्เคฐी เค…เคฒ्เคฌเคฐ्เคŸ เคซेเคจिเคฏा, 
เคตिเคถेเคท เคธंเคตाเคฆเคฆाเคคा, เคฎेเคจूเคซेเค•्เคšเคฐเคฐ्เคธ เคฐिเค•ॉเคฐ्เคก

-----------------
เคช्เคฐिเคฏ เคถ्เคฐीเคฎाเคจ,

เคฎोเคŸเคฐ-เคตाเคนเคจों เค•े เคช्เคฐเคšाเคฒเคจ เคฎें เคตिเคฆ्เคฏुเคค เค•ा เค…เคจुเคช्เคฐเคฏोเค— เคจिเคถ्เคšिเคค เคนी เค…เคค्เคฏंเคค เคคเคฐ्เค•เคธंเค—เคค เคตिเคšाเคฐ เคนै, เคœिเคธเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคฒ เค†เคชเคจे เคฎुเคเคธे เคชूเค›เคคाเค› เค•ी เคฅी। เคฎुเคे เค–ुเคถी เคนै เค•ि เคถ्เคฐी เคฒीเคฌ เคจे เค‡เคธे เคธाเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจा เคถुเคฐु เค•िเคฏा เคนै। เคœเคจเคฐเคฒ เค‡เคฒेเค•्เคŸ्เคฐिเค• เค•ं. เค•े เคธाเคฅ เค‰เคจเค•ा เคฒเคฎ्เคฌा เค…เคจुเคญเคต เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคฌाเคคें เค‡เคธ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคนैं।

เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคถเฅ˜ เคจเคนीं เคนै เค•ि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เค…เคค्เคฏंเคค เคธเคซเคฒ-เคฎเคถीเคจों เค•ा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคฏเคน เค•्เคทेเคค्เคฐ เค…เค•्เคทเคฏ เคนै เค”เคฐ เคฏे เคจเคฏे เคคเคฐเคน เค•े เคฎोเคŸเคฐ เคตाเคนเคจ เคœिเคจเคฎें เคฎुเค–्เคฏ เคšाเคฒเค• เคฎเคถीเคจ เค”เคฐ เคชเคนिเคฏों เค•े เคฌीเคš เคตिเคฆ्เคฏुเคค เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคถुเคฐु เค•เคฐเคจे เค•ा เคฎेเคฐे เคตिเคšाเคฐ เคธे เคฎें เค‰เคœ्เคœ्เคตเคฒ เคญเคตिเคท्เคฏ เคนै।

เคฎैं เฅ™ुเคฆ เค‡เคธ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•ी เค•เคˆ เคตเคฐ्เคทों เคธे เคตเค•ाเคฒเคค เค•เคฐเคคा เคšเคฒा เค† เคฐเคนा เคนूँ। เค‡เคธ เคช्เคฐเคญाเคต เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค†เคชเค•ो เคฎेเคฐे เคคเคฎाเคฎ เคคเค•เคจीเค•ी เคฌเคฏाเคจ เคฎिเคฒ เคœाเคฏेंเค—े เคœो เค•ि เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนो เคšुเค•े เคนैं। เคธेเคจ्เคšुเคฐी เคชเคค्เคฐिเค•ा เค•े เคœूเคจ 1990  เค•े เค…ंเค• เคฎें เคฎैंเคจे เค‡เคธ เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนुเคฏे เค•เคนा เคนै: เคธ्เคŸीเคฎเคฐ เค”เคฐ เคฐेเคฒเค—ाเฅœिเคฏाँ เค…เคฌ เคญी เคญाเคช เคŠเคฐ्เคœा เคฆ्เคตाเคฐा เคถाเฅž्เคŸ เค”เคฐ เค…เค•्เคธेเคฒ्เคธ เค•े เค˜ूเคฎเคจे เคธे เคšเคฒ เคฐเคนे เคนैं। เคˆंเคงเคจ เคธे เค‰เคค्เคชाเคฆिเคค เคŠเคท्เคฎीเคฏ เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคตाเคนเคจ เคŠเคฐ्เคœा เคฎें เคฌเคฆเคฒा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เคฏเคฆि เคฎเคฐीเคจ เค‡ंเคœเคจों เค”เคฐ เคตाเคนเคจों เค•े เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค‰เคš्เคš-เคฆाเคฌ เคตाเคฒी เคญाเคช เค…เคฅเคตा เค—ैเคธ เคตाเคฒे เค‡ंเคœเคจों เค•े เคกाเคฏเคจเคฎो เค•ो เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒे เคฏंเคค्เคฐों เคธे เคช्เคฐเคคिเคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคฏे। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เคˆंเคงเคจ เคธे เคŠเคฐ्เคœा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เคฎें เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ 50 เคธे 100 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฒाเคญ เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे। เคฏเคน เคธเคฎเค เคชाเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै เค•ि เค‡เคคเคจे เคธाเคงाเคฐเคฃ เค”เคฐ เคธเคชाเคŸ เคตिเคšाเคฐ เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐ्เคธ เค•ा เคง्เคฏाเคจ เค•्เคฏों เคจเคนीं เค–ींเคš เคชा เคฐเคนा เคนै।

เคชเคนเคฒी เคจเฅ›เคฐ เคฎें, เคฏเคน เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เค•िเคธी เค‡ंเคœเคจ เคธे เคตिเคฆ्เคฏुเคค เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เคซिเคฐ เค‰เคธเคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคตिเคฆ्เคฏुเคค-เคงाเคฐा เค•ो เค…เคจ्เคฏ เคชเคนिเคฏे เค•ो เคšเคฒाเคจे เคฎें เค•िเคธी เค‡ंเคœเคจ เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคฏाँเคค्เคฐिเค• เคฐूเคช เคธे เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•เคฐเคจा, เคฌเคนुเคค เค•เค िเคจ เค”เคฐ เค•เคฆाเคชि เฅšैเคฐ-เฅ›เคฐूเคฐी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฒเค— เคธเค•เคคी เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคเคธा เคจเคนीं เคนै; เค‡เคธเค•े เคตिเคชिเคฐीเคค เคตिเคฆ्เคฏुเคค เค•े เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•े เค•เคˆ เค…เคจ्เคฏ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฒाเคญ เคนोंเค—े। เคฏเคน เคธเคฎเคฏ เค•ा เคธเคตाเคฒ เคนै เค•ि เค‡เคธ เคตिเคšाเคฐ เค•ो เคฐेเคฒเคตे เค”เคฐ เคธाเคฎुเคฆ्เคฐिเค• เคชเคฐिเคตเคนเคจ เคฎें เคญी เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เคช्เคฐเคฏोเค— เคนोเคจे เคฎें เค•िเคคเคจा เคธเคฎเคฏ เคฒเค— เคชाเคคा เคนै, เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคฆूเคธเคฐे เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ि เคนिเคธाเคฌ เคธे เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เค•ुเค› เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนैं। เคฐेเคฒ เค”เคฐ เคธเฅœเค• เคตाเคนเคจ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒी เค•เคฎ्เคชเคจिเคฏाँ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคตाเคท्เคช เค‡ंเคœเคจ เค•े เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•เคฐเค•े เค•ैเคธे เค…เคชเคจा เคฌเคšाเคฏे เคนुเคฏे เคนैं เคฏเคน เคฎेเคฐे เคฒिเคฏे เคฐเคนเคธ्เคฏเคฎเคฏ เคนै। เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคŠเคฐ्เคœा เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เค‡ंเคœเคจ เค”เคฐ เค‰เคธ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคธे เค‡เคฒैเค•्เคŸ्เคฐिเค• เคฎोเคŸเคฐ्เคธ เคšเคฒाเค•เคฐ เคฐेเคฒเค—ाเฅœिเคฏों เค•ो เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคคेเฅ› เค—เคคि เคธाเคฅ เค”เคฐ เค•เคฎ เค–เคฐ्เคšे เคฎें เคšเคฒाเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เฅž्เคฐाँเคธ เคฎें เคฏเคน เคถ्เคฐी เคนेเคฒเคฎेเคจ เคชเคนเคฒे เคนी เค•เคฐ เคšुเค•े เคนैं, เคนाเคฒाँเค•ि เค‰เคจเค•ी เคฎเคถीเคจเคฐी เคธเคฌเคธे เค‰เค•ृเคท्เคŸ เคจเคนीं เคนै เคชเคฐเคจ्เคคु เคœो เคญी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคนाเคธिเคฒ เค•िเคฏा เคนै เคตเคน เคตिเคถ्เคตเคธ्เคฏเคจीเคฏ เค”เคฐ เคนौเคธเคฒा เคฌเฅाเคจे เคตाเคฒा เคนै। เคฎैंเคจे เค—เคฃเคจा เค•ी เคนै เค•ि เค•เคˆ เค•ाเคฐเคฃों เคธे เฅ›เคฐूเคฐी เค•ुเค› เค–ाเคธ เคธुเคงाเคฐों เค•े เคฌाเคฆ  เคธाเคฎुเคฆ्เคฐिเค• เคตाเคนเคจों เค•ी เค—เคคि เคญी เคฌเฅाเคˆ เคœा เคธเค•เคคी เคนै เค”เคฐ เค‰เคจเค•ा เคชเคฐिเคšाเคฒเคจ เค–เคฐ्เคš เค•เคฎ เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคเคธा เคฌเคนुเคค เคธंเคญเคต เคนै เค•ि เค†เคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคคेเคฒ (เคกीเคœเคฒ/เคชेเคŸ्เคฐोเคฒ) เคˆंเคงเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนो เคœाเคฏेเค—ा เค”เคฐ เคฏเคน เคฌเคนुเคค เคนी เคช्เคฐเคถंเคธเคจीเคฏ เฅंเค— เคธे เคช्เคฐเคšाเคฒเคจ เค•ा เคเค• เคจเคฏा เคคเคฐीเค•ा เคฌเคจाเคฏेเค—ा। เคตिเคฆ्เคฏुเคค เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค•เคฎ्เคชเคจिเคฏाँ เคœเคจเคฐेเคŸเคฐ्เคธ เค”เคฐ เคฎोเคŸเคฐ्เคธ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•्เคคाเค“ं เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•เคฐเคจे เคฎें เคถाเคฏเคฆ เคนी เคธเค•्เคทเคฎ เคนोंเค—ी।

เคฏाเคคाเคฏाเคค เคฏा เคฎोเคŸเคฐ-เคตाเคนเคจ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคถाเคฏเคฆ เคนी เค‡เคธ เคฆिเคถा เคฎें เค•ोเคˆ เค•ाเคฎ เคนुเค† เคนै, เค”เคฐ เคเคธा เค…เคฌ เคญी เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เค…เคฌ เคญी เค‡เคธ เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•े เค…เคจुเคช्เคฐเคฏोเค— เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เค…เคธीเคฎ เคธंเคญाเคตเคจाเคฏें เคนैं। เคนाเคฒाँเค•ि เคฏเคน เคช्เคฐเคถ्เคจ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै เค•ि เค‡เคธ (เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•ो) เค•िเคจ เคคเคฐเคน เค•ी เคฎोเคŸเคฐ्เคธ เคฎें เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคฏे- เคฆिเคท्เคŸ เคงाเคฐा (DC) เค…เคฅเคตा เคฎेเคฐी เคช्เคฐेเคฐเคฃ เคงाเคฐा เคธे เคฌเคจी เคฎोเคŸเคฐ्เคธ เคฎें। เคช्เคฐेเคฐเคฃ เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคงाเคฐा เค•ुเค› เคฎाเคฎเคฒों เคฎें เค•ाเฅžी เคฌेเคนเคคเคฐ เคนै เคฒेเค•िเคจ เค•เคฎ्เคฏूเคŸเคฐ (เคเค• เคคเคฐเคน เค•ा เคฏंเคค्เคฐ) เค”เคฐ เคฌ्เคฐเคถ เค‡เคค्เคฏाเคฆि เคฎोเคŸเคฐเคตाเคนเคจ เคฎें เคฒเค—ाเคจा เค†เคชเคค्เคคिเคœเคจเค• เคนै। เคฏเคน เคฆेเค–เคคे เคนुเคฏे เคฎैं เคช्เคฐेเคฐเคฃ เคงाเคฐा เค†เคงाเคฐिเคค เคฎोเคŸเคฐ เค•ो เคตाเคนเคจों เคฎें เคฒเค—ाเคจे เค•ी เคตเค•ाเคฒเคค เค•เคฐเคคा เคนूँ เคœो เค•ि เคถाเคฏเคฆ เคนी เค•เคญी เค–เคฐाเคฌ เคนो। เค‡เคธเค•ी เคถเคฐ्เคคें เคฌเคนเคคเคฐीเคจ เคนै, เคตिเคฆ्เคฏुเคค เคงाเคฐा เค•ी เค†เคตृเคค्เคคि เค•ाเฅžी เค•เคฎ เคนोเคจी เคšाเคนिเคฏे เค”เคฐ เคคीเคจ เคธे เฅ›्เคฏाเคฆा เฅžेเฅ› เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏे เคœाเคจे เคšाเคนिเคฏे। เค‡เคจเค•ा เค•्เคฐिเคฏाเคจ्เคตเคฏเคจ เคฅोเฅœा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนोเค—ा, เคฒेเค•िเคจ เคœैเคธे เคนी เคเค• เคฌाเคฐ เค‡เคธ เคฏोเคœเคจा เค•े เคคเคนเคค เคเค• เคฎोเคŸเคฐ เคตाเคนเคจ เคคैเคฏाเคฐ เคนो เคœाเคฏेเค—ा, เค‡เคธเค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฒाเคญों เค•ी เคฒोเค— เคช्เคฐเคถंเคธा เค•เคฐेंเค—े।    

เคญเคตเคฆीเคฏ
เคจिเค•ोเคฒा เคŸेเคธเคฒा 

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।