เคธ्เคตाเคคि เคौเคงเคฐी |
เคธुเคฏोเค्เคฏ เคเคตि, เคธुเคिंเคคिเคค เคเคฒोเคเค, เคฎाเคฐ्เค्เคธเคตाเคฆी เคฎूเคฒ्เคฏों เคो เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคกॉ. เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคा เคเคจ्เคฎ 3 เคुเคฒाเค 1948 เคो เคฌिเคนाเคฐ เคे เคฌेเคूเคธเคฐाเคฏ เคिเคฒे เคฎें เคนुเค เคฅा। เคเคจ्เคนोंเคจे เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคเคฎ.เค. (เคธ्เคตเคฐ्เคฃ เคชเคฆเค) เคต เคชी.เคเคเคกी เคी เคถिเค्เคทा เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐเคे เคตिเค्เคฐเคฎเคถिเคฒा เคॉเคฒेเค เคเคนเคฒ เคाँเคต, เคฌी.เคฌी เคॉเคฒेเค เคเคธเคจเคธोเคฒ, เคตเคฐ्เคงเคฎाเคจ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคต เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เค เคง्เคฏाเคชเคจ เคा เคाเคฐ्เคฏ เคिเคฏा। 1996 เคธे 1998 เคคเค เคฆि เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคी เคเฅ เคตेเคธ्เค เคंเคกीเค เคे เคธेंเค เคเคเคธ्เคीเคจ เคैเคฎ्เคชเคธ เค्เคฐिเคจिเคกाเคก เคฎें เคนिंเคฆी เคे เคตिเคिเคिंเค เคช्เคฐोเฅेเคธเคฐ เคฐเคนे। เคฒौเคเคเคฐ เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคे เคนिंเคฆी เคตिเคญाเค เคฎें เค เคง्เคฏเค्เคท เคे เคชเคฆ เคชเคฐ เคญी เคฐเคนे।
เคฌเคนुเคฎुเคी เคช्เคฐเคคिเคญा เคे เคงเคจी เคฐเคเคจाเคाเคฐ เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคจे เคเคตिเคคा, เคเคนाเคจी, เคเคฒोเคเคจा, เค เคจुเคตाเคฆ เคเคฆि เคตिเคตिเคง เคตिเคงाเคं เคชเคฐ เค เคชเคจी เคฒेเคเคจी เคเคฒाเคฏी เคนै। เคเคจเคी เคฐเคเคจाเคं เคो เค เคเคฐ เคฆेเคा เคाเค เคคो เคเคธเคฎें เคเคฒोเคเคจाเคค्เคฎเค เคชुเคธ्เคคเคों เคฎें เคช्เคฐเคฎुเค เคนै; ‘เคฎเคง्เคฏเคाเคฒीเคจ เคซैंเคेเคธी: เคธूเคฐเคฆाเคธ เคเคฐ เคंเคกीเคฆाเคธ เคा เคाเคต्เคฏ’ 1987, ‘เคเคงुเคจिเค เคนिंเคฆी เคเคตिเคคा : เคเคค्เคฎเคจिเคฐ्เคตाเคธเคจ เคเคฐ เค เคेเคฒेเคชเคจ เคा เคธเคจ्เคฆเคฐ्เคญ’ 1989, ‘เคंเคเคฒिเคเคคा, เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคเคฐ เคซเคฃीเคถ्เคตเคฐเคจाเคฅ เคฐेเคฃु’ (เคธเคฎीเค्เคทा) 1992, ‘เคธाเคนिเคค्เคฏिเค เคธเคฎเค, เคตिเคตेเค เคเคฐ เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा’ (เคเคฒोเคเคจा) 1993, ‘เคนिंเคฆी: เคตिเคตिเคง เคต्เคฏเคตเคนाเคฐों เคी เคญाเคทा’ 1994, ‘เคซเคฃीเคถ्เคตเคฐเคจाเคฅ เคฐेเคฃु เคธंเคเคฏिเคคा’ 2003, ‘เคเคฒ्เคช เคा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคเคตं เคเคฅाเคฒोเคเคจ เคे เคเคฏाเคฎ’ 2010 เคช्เคฐเคฎुเค เคนै। เคเคจเคी เคเคนाเคจिเคฏाँ เคญी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคชเคค्เคฐ-เคชเคค्เคฐिเคाเคं เคฎें เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคนोเคคी เคฐเคนเคคी เคฅी। เคเคธเคे เคธाเคฅ เคนी เคเคจเคे เคคीเคจ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคเคนाเคจी-เคธंเค्เคฐเคน เคญी เคนैं - ‘เค เคจ्เคฏ เคฐเคธ เคคเคฅा เค เคจ्เคฏ เคเคนाเคจिเคฏाँ’ 1992, ‘เคฆेเคถी-เคตिเคฆेเคถी เคुเฅिเคฏाँ’ 1997, ‘เคฏเคนाँ เคเค เคจเคฆी เคฅी’ 2006 เคเคจเคी เคเคนाเคจिเคฏों เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคกॉ.เคोเคชेเคถ्เคตเคฐ เคธिंเคน เคฒिเคเคคे เคญी เคนै เคि “เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคจे เคธंเค्เคฏा เคी เคฆृเคท्เคि เคธे เคเคฎ เคिเคจ्เคคु เคธाเคฐ्เคฅเคเคคा เคी เคฆृเคท्เคि เคธे เคฌेเคोเฅ เคเคนाเคจिเคฏाँ เคฒिเคी เคนै। เคเคจเคा เคตिเคถ्เคตाเคธ เคเคฎ เคฒिเคเคจे เคเคฐ เคธाเคฐ्เคฅเค เคฒिเคเคจे เคฎें เคนै।” เคเคตिเคคाเคं เคฎें เค เคเคฐ เคฆेเคा เคाเค เคคो เคเคจเคी เคชเคนเคฒी เคเคตिเคคा 1964 เคฎें เคนैเคฆเคฐाเคฌाเคฆ เคी ‘เคเคฒ्เคชเคจा’ เคชเคค्เคฐिเคा เคฎें เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคนुเค เคฅी เคเคฐ เคเคจเคा เคเค เคเคตिเคคा เคธंเค्เคฐเคน ‘เคเคตिเคคा เคฎें เคเคฆเคฎी’ 1992 เคญी เคนै। เคเคจ्เคนोंเคจे เคฎैเคฅिเคฒी เคเคฐ เคฌांเค्เคฒा เคญाเคทा เคा เคญी เคเคนเคฐा เค เคง्เคฏเคฏเคจ เคिเคฏा เคฅा। เคฌांเค्เคฒा เคญाเคทा เคชเคฐ เคเคนเคฐी เคชเคเฅ เคนोเคจे เคे เคाเคฐเคฃ เคเคจ्เคนोंเคจे ‘เคเคงुเคจिเค เคฌंเคเคฒा เคเคตिเคคा’ 1994 เคจाเคฎเค เค เคจुเคตाเคฆ เคी เคชुเคธ्เคคเค เคญी เคฒिเคी เคฅी। ‘เคตेเคธ्เค เคंเคกीเค เคा เคธाเคนिเคค्เคฏ’ 2007 เคฏเคน เคญी เคเคจเคी เค เคจुเคตाเคฆ เคी เคเค เคชुเคธ्เคคเค เคนै।
เคกॉ. เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ |
เค เคจुเคตाเคฆ เคे เค्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค เคเคฐ เคฆेเคा เคाเค เคคो เคเคจ्เคนोंเคจे เคเคงुเคจिเค เคฌांเค्เคฒा เคเคตिเคคाเคं เคा เคธเคซเคฒ เค เคจुเคตाเคฆ เคिเคฏा เคนै। เคเคตिเคคा เคा เค เคจुเคตाเคฆ เคธाเคนिเคค्เคฏेเคคเคฐ เค เคจुเคตाเคฆ เคी เค เคชेเค्เคทा เค เคงिเค เคเคค्เคฎिเค เคนोเคคा เคนै। เคिเคธเคे เคाเคฐเคฃ เคฏเคน เค เคค्เคฏंเคค เคเคिเคฒ, เค ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคงों เคเคฐ เคตिเคฐोเคงाเคญाเคธों เคธे เคญเคฐा เคฐเคนเคคा เคนै। เคฏเคน เคฎूเคฒ เคा เคฐूเคชाเคจ्เคคเคฐเคฃ เคเคฐ เคชुเคจเคฐ्เคจเคตीเคเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै เคฒेเคिเคจ เคเคตिเคคा เคे เค เคจुเคตाเคฆ เคी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธเคฎเคธ्เคฏाเคं เคे เคนोเคจे เคे เคฌाเคตเคूเคฆ เคญी เคเคจเคा เคฏเคน เค เคจुเคตाเคฆ เคธเคซเคฒ เค เคจुเคตाเคฆ เคนै। เคिเคธเคฎें เคเคจ्เคนोंเคจे เคฌांเค्เคฒा เคญाเคทा เคे 52 เคเคตिเคฏों เคी เคเคตिเคคाเคं เคा เค เคจुเคตाเคฆ เคिเคฏा เคนै। เคเคธเคฎें เคเคจ्เคนोंเคจे เค เคจुเคตाเคฆ เคเคฐเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เค เคจुเคตाเคฆ เคी เค เคจेเค เคธเคฎเคธ्เคฏाเคं เคชเคฐ เคญी เคตिเคाเคฐ เคिเคฏा เคนै।
เคเคฒोเคเคจा เคो เค เคเคฐ เคฆेเคा เคाเค เคคो เคเคจ्เคนोंเคจे เคธाเคนिเคค्เคฏ, เคเคฒ्เคช เคเคฐ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคो เคฒेเคเคฐ เคเคฒोเคเคจाเคค्เคฎเค เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคिเคฏा। เคตे เคเคฒ्เคช เคเคฐ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคो เค เคฒเค-เค เคฒเค เคจเคนीं เคฎाเคจเคเคฐ เคเค เคนी เคฆृเคท्เคि เคธे เคฆेเคเคคे เคนैं, เคเคจเคे เคฒिเค เค ंเค्เคฐेเคी เคฎें เคिเคธे เคซिเค्เคถเคจ เคเคฐ เคจเคฐेเคถเคจ เคเคนเคคे เคนैं เคตเคนी เคนिंเคฆी เคฎें เคเคฅा-เคเคนाเคจी เคฏा เคธिเคฐ्เคซ เคเคฒ्เคช เคฌเคจ เคाเคคा เคนै। เคตे เคเคฒ्เคชเคจा เคเคฐ เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคी เคเคฅा เคฎें เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคी เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐी เคฎाเคจเคคे เคฅे। เคเคฒ्เคช เคญीเคคเคฐी เคชเคฐเคคों เคฎें เคธे เคธเคค्เคฏ เคी เคธंเคญाเคตเคจाเคं เคो เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคคा เคนुเค เคชाเค เคे เคธाเคฅ เคเคे เคฌเฅเคคा เคाเคคा เคนै। เคเค เคे เค ंเคฆเคฐ เคुเคชी เคนुเค เคเคจ เคเค เคชเคฐเคคों เคฎें เคธเค เคे เคเค เคेเคนเคฐे เคिเคฒเคฎिเคฒाเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคเคจเคे เค เคจुเคธाเคฐ เคเคฅा เคฏा เคเคฒ्เคช เคถเคฌ्เคฆाเคถ्เคฐिเคค เคนोเคคी เคนै, เคिเคธเคฎें เคเคฒ्เคชเคाเคฐ เคฏा เคเคฅाเคाเคฐ เคเคฅा เคी เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคธे เคฒेเคเคฐ เคเคธเคे เคฎुเค्เคฏ เคाเคฐ्เคฏเคต्เคฏाเคชाเคฐ เคคเคฅा เคชाเค เค เคชเคฐ เคชเฅเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคญाเคต เคो เคช्เคฐเคเค เคเคฐเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคเคฐเคคा เคนै।
เคเค เคเคฅा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคा เคैเคธा เคตिเคाเคธ เคนुเค เคนै, เคเคธी เคคเคฐเคน เคเคฅाเคฒोเคเคจा เคा เคตिเคाเคธ เคจเคนीं เคนो เคชाเคฏा เคนै। เคจเค เคชीเฅी เคे เคเคนाเคจीเคाเคฐों เคे เคธाเคฎเคจे เคธเคฌเคธे เคฌเฅी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฏเคนी เคนै เคि เคเคจเคी เคฐเคเคจाเคถीเคฒเคคा เคชเคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคตिเคाเคฐ-เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคจเคนीं เคนुเค เคนै। เคฒेเคिเคจ เคเคธ เคฆिเคถा เคฎें เค เคเคฐ เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคी ‘เคเคฒ्เคช เคा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคเคฅाเคฒोเคเคจा เคे เคเคฏाเคฎ’ เคชुเคธ्เคคเค เคी เคฌाเคค เคी เคाเคฏे เคคो เคเคฒोเคเคจा เคी เคฏเคน เคชुเคธ्เคคเค เคจ เคेเคตเคฒ เคเคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคชเคฐ เคตिเคाเคฐ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคเคฐเคคी เคนै, เคฌเคฒ्เคि เคธैเคฆ्เคงांเคคिเค เคเคฐ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค เคฆोเคจों เคธ्เคคเคฐों เคชเคฐ เคเคฅाเคฒोเคเคจा เคे เคจเค เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ เคเคฐ เคเคाเคฐ เคญी เคเฅเคคी เคนै। เคเคธเคฎें เคฒेเคเค เคी เคธเคฌเคธे เคฌเฅी เคाเคธिเคฏเคค เคฆिเคाเค เคฆेเคคी เคนै เคตเคน เคนै เคเคจเคी เคต्เคฏाเคชเคเคคा เคเคฐ เคुเคฒाเคชเคจ। เคเคธเคฎें เคตे เคจ เคिเคธी เคตाเคฆ เคธे เค्เคฐเคธिเคค เคเคฐ เคจ เคนी เคिเคธी เคชूเคฐ्เคตเค्เคฐเคนों เคฎें เคฌंเคงे เคนुเค เคนै। เคเคฅाเคค्เคฎเค เคตिเคงा เคเคฐ เคตिเคงा เคी เคฌाเคค เคเคฐเคคे เคนुเค เคเคธเคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคต เคชाเคถ्เคाเคค्เคฏ เคตिเคाเคฐเคों เคे เคธเคญी เคฆृเคท्เคिเคोเคฃों เคो เคฆेเคเคคे เคนुเค เคตिเคธ्เคคृเคค เคฐूเคช เคฎें เคฆेเคเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคिเคฏा เคนै। เคตे เคฒिเคเคคे เคนैं เคि เคช्เคฐเคค्เคฏेเค เคญाเคทा เคा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคชเคนเคฒे เคชเคฆ्เคฏ เคฏा เคเคตिเคคा เคे เคฐूเคช เคฎें เคนी เคเคฏा। เคเคฆ्เคฏ เคा เคตिเคाเคธ เคฌाเคฆ เคฎें เคนुเค। เคซिเคฐ เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคเคฆ्เคฏ เคเคฐ เคชเคฆ्เคฏ เคฆोเคจों เคตिเคงाเคं เคा เคตिเคाเคธ เคนुเค। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคाเคต्เคฏเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคฎें เคจाเค्เคฏเคถाเคธ्เคค्เคฐ เคต เคฐเคธ เคธिเคฆ्เคงांเคค เคญी เคจाเคเค เคเคฐ เคฎเคนाเคाเคต्เคฏ เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคฅा เคो เคि เคฆोเคจों เคตिเคงाเคँ เคนी เคเคฆ्เคฏ เคเคฐ เคชเคฆ्เคฏ เคธे เคฎिเคฒी เคนुเค เคนै। เคเคฆ्เคฏ เคे เคญेเคฆ เคต เคเคฅा เคเคฒोเคเคจा เคे เคถเคฌ्เคฆों เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคตे เคฒिเคเคคे เคนैं เคि “เคเคฆ्เคฏ เคी เคถैเคฒी เคคเคฅा เคตिเคทเคฏเคตเคธ्เคคु เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคชाँเค เคช्เคฐเคाเคฐों เคฎें เคตเคฐ्เคीเคृเคค เคिเคฏा เคเคฏा- เคเค्เคฏाเคฏिเคा, เคเคฅा, เคंเคกเคाเคต्เคฏ, เคชเคฐिเคเคฅा เคเคฐ เคเคฅाเคจिเคा। เคเค เคी เคนिंเคฆी เคเคฅा-เคเคฒोเคเคจा เคे เค เคจेเค เคถเคฌ्เคฆों เคฏเคฅा-เคเคฅा, เคเคชเคจ्เคฏाเคธ, เคเคชเคจ्เคฏाเคธिเคा, เคฒเคु เคเคชเคจ्เคฏाเคธ, เคฒเคฎ्เคฌी เคเคนाเคจी, เคเคนाเคจी, เคฒเคुเคเคฅा เคเคฆि เคो เคเค्เคค เคตเคฐ्เคीเคเคฐเคฃ เคธे เคोเฅเคเคฐ เคฆेเคा เคा เคธเคเคคा เคนै।”
เคตिเคงा เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคตे เคเคนเคคे เคนैं เคि เคตिเคงा เค्เคฏा เคนै? เค्เคฏों เคเค เคตिเคงा เคฎเคฐ เคाเคคी เคนै? เคเคฐ เคोเค เคฆूเคธเคฐी เคจเคฏी เคตिเคงा เคชैเคฆा เคนो เคाเคคी เคนै, เคตिเคงाเคँ เคจिเคฐंเคคเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนोเคคी เคฐเคนเคคी เคนै, เคिเคธเคฎें เคिเคธी เคตिเคงा เคो เคाเคธ เคฏुเค เคธे เคคो เคिเคธी เคตिเคงा เคो เคाเคธ เคตเคฐ्เค เคธे เคोเฅเคเคฐ เคฆेเคा เคाเคคा เคนै। เคตिเคงा เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคตे เคฒिเคเคคे เคนै เคि “เคตिเคงा เคा เค เคฐ्เคฅ เคนै เคญेเคฆ เคฏा เคช्เคฐเคाเคฐ। เคซ्เคฐेंเค เคเคฐ เคฒैเคिเคจ เคे เคเคจ เคฆिเคจों เคฌเคนुเคช्เคฐเคเคฒिเคค เคถเคฌ्เคฆ ‘เค्เคฏाँ’ (Genre) เคो เคเคธी เคช्เคฐเคाเคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคे เคช्เคฐเคाเคฐ (kind) เคे เคฐूเคช เคฎें เคต्เคฏเคตเคนृเคค เคिเคฏा เคाเคคा เคฐเคนा เคนै เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคธंเคธ्เคृเคค เคे เคถเคฌ्เคฆ เคाเคต्เคฏ ‘เคญेเคฆ’ เคฏा‘เคตिเคงा’ เคो। เคैเคธे เค ंเค्เคฐेเคी เคฎें modes, form, kind, type เคเคฆि เคนैं เคตैเคธे เคนी เคนिंเคฆी เคฎें เคाเคต्เคฏ-เคฐूเคช, เคाเคต्เคฏ-เคญेเคฆ, เคाเคต्เคฏ-เคช्เคฐเคाเคฐ, เคตिเคงा เคเคฆि।” เคตिเคงाเคं เคฎें เคญी เค เคเคฐ เคเคฅा-เคตिเคงा เคो เคฆेเคा เคाเคฏे เคคो เคเคฅा เคเค เคธाเคนिเคค्เคฏ เคी เคธเคฐ्เคตाเคงिเค เคฒोเคเคช्เคฐिเคฏ เคตिเคงा เคนै เคเคธเคा เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคญी เค เคฎेเคฐिเคा, เคฏूเคฐोเคช เคเคฐ เคฐूเคธ เคฎें เคฒเคเคญเค เคเค เคนी เคธाเคฅ เคเคจ्เคจीเคธเคตीं เคธเคฆी เคे เคฎเคง्เคฏ เคे เคเคธเคชाเคธ เคนुเค। เคฐूเคธ เคฎें เคोเคोเคฒ เคी เคเคนाเคจिเคฏाँ 1842 เค. เคฎें เคเคชी เคฅी เคเคฐ เคตเคนाँ เคोเคोเคฒ เคนी เคเคงुเคจिเค เคฐूเคธी เคเคนाเคจी เคे เคเคฐंเคญเคเคฐ्เคคा เคฎाเคจे เคाเคคे เคนैं। เคธเคญी เคเคนाเคจीเคाเคฐों เคा เคเคเคฎเคจ เคोเคोเคฒ เคे เคเคตเคฐเคोเค เคธे เคนी เคนुเค เคนै। เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคเคนाเคจी เคตिเคงा เคी เคฎเคนเคค्เคคा เคเคฐ เคฒोเคเคช्เคฐिเคฏเคคा เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคฒिเคเคคे เคนैं เคि “เคตिเคถ्เคต เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคेเคเคต, เค เคนेเคฐा, เคฎोเคชाเคธाँ, เคोเคฐ्เคी, เคฒूเคถुเคจ, เคช्เคฐेเคฎเคंเคฆ, เคธॉเคฎเคฐเคธेเค เคฎाเคฎ, เคจुเคฒ เคนैเคจ्เคธเคจ, เคाเคซ्เคซा, เคाเคฐेเคฒ เคाเคชेเค, เคुंเคเคฐ เค्เคฐाเคธ, เคैเคฌ्เคฐीเคฒ เคाเคฐ्เคธिเคฏा เคฎाเคฐเค्เคตेเค, เคฎिเคฒाเคจ เคुंเคกेเคฐा เคैเคธे เคฎเคนाเคจ เคเคนाเคจीเคाเคฐों เคจे เคฆिเคा เคฆिเคฏा เคนै เคि เคเคธ เคตिเคงा เคฎें เคीเคตเคจ เคเคฐ เคชเคฐिเคตेเคถ เคे เค ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคงों เคो เคเคाเฅเคจे เคฎें เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคคाเคเคค เคเคฐ เคเคฐ्เคा เคนै เคเคฐ เคฏเคน เคตिเคงा เค เคค्เคฏंเคค เคंเคญीเคฐ เคช्เคฐเคญाเคต เค्เคทเคฎเคคा เคญी เคฐเคเคคी เคนै।” เคนिंเคฆी เคเคนाเคจी เคा เคตिเคงाเคค्เคฎเค เคธ्เคตเคฐूเคช เคเคธ เคฌाเคค เคธे เคธ्เคตเคฏเคฎेเคต เคช्เคฐเคฎाเคฃिเคค เคนो เคाเคคा เคนै เคि เคฒเคเคญเค เคเค เคฆเคถเค เคธे เคเคนाเคจी เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคे เคेंเคฆ्เคฐ เคฎें เคฐเคน เคुเคी เคนै। เคนिंเคฆी เคเคนाเคจी เคो เคตिเคถिเคท्เค เคชเคนเคाเคจ เคช्เคฐเคฆाเคจ เคเคฐเคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐेเคฎเคंเคฆ เคी เคเคนाเคจिเคฏाँ เคญी เคตिเคถ्เคต เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคตिเคถिเคท्เค เคชเคนเคाเคจ เคฐเคเคคी เคนै।
เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคเคนाเคจी เคเคฐ เคเคตिเคคा เคे เคชाเคฐเคธ्เคชเคฐिเค เคธंเคฌंเคงों เคชเคฐ เคญी เคฌाเคค เคเคฐเคคे เคนैं। เคตे เคฒिเคเคคे เคนैं เคि เคเคตिเคคा เคเคฐ เคเคนाเคจी เคฆोเคจों เคนी เคเคฆि เคตिเคงाเคँ เคนै เคเคฐ เคฆोเคจों เคเค เคฆुเคธเคฐे เคธे เคฌिเคฒเคुเคฒ เค เคฒเค เคเคฐ เคจिเคฐเคชेเค्เคท เคตिเคงाเคँ เคจเคนीं เคนै। เคिเคธเคे เคाเคฐเคฃ เค เคจेเค เคเคนाเคจीเคाเคฐ เคเคฐ เคเคตि เคเค-เคฆुเคธเคฐे เคे เคคเคค्เคตों เคो เคธเคฎाเคนिเคค เคเคฐเคคे เคนुเค เคเคตिเคคा เคเคฐ เคเคนाเคจी เคฒिเคเคคे เคนैं। เคเคธเคฎें เค เคเคฐ เคฎुเค्เคคिเคฌोเคง เคी เคฌाเคค เคी เคाเค เคคो เคตे เคเคนाเคจी เคเคฐ เคเคตिเคคा เคฆोเคจों เคो เคเคญी-เคเคญी เคเค เคนी เคธाँเคे เคฎें เคขाเคฒเคเคฐ เคฒिเคเคคे เคฅे। เคตเคนीं เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคौเคงเคฐी เคจे เคเคนाเคจी เคเคฐ เคเคตिเคคा เคे เคฒिเค เคฌिเคฒเคुเคฒ เค เคฒเค เคाเคต्เคฏเคญाเคทा เคा เคช्เคฐเคฏोเค เคिเคฏा เคนै। เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคฎाเคจเคคे เคนैं เคि เคเคนाเคจी เคे เค ंเคคเคฐ्เคเคค เคเคค्เคธुเคเคคा, เคชเค เคจीเคฏเคคा เคเคฐ เคตिเคถ्เคตเคจीเคฏเคคा เคฏे เคธเคญी เคนोเคจे เคाเคนिเค เค्เคฏोंเคि เคเค เคเคนाเคจीเคाเคฐ เคเคจ्เคนीं เคคเคค्เคค्เคตों เคो เคธเคฎाเคนिเคค เคเคฐเคे เคเคนाเคจी เคฒिเคเคคा เคนै। เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคธुเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคตเคฐ्เคฎा เคी เคเคนाเคจिเคฏों เคी เคธเคฎीเค्เคทा เคเคฐเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคे เคนैं เคि เคเคจเคी เคเคนाเคจिเคฏों เคी เคธเคฌเคธे เคฌเฅी เคตिเคถेเคทเคคा เคนै เคฆैเคนिเค เคญोเค เคเคฐ เคธेเค्เคธ; เคเคฐ เคเคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคा เคिเคค्เคฐเคฃ เคญी เคเคธ เคคเคฐเคน เคिเคฏा เคเคฏा เคนै เคि เคो เคนเคฎें เคिเคธी เคต्เคฏाเคชเค เคฎाเคจเคตीเคฏ เคเคงाเคฐ เคฏा เคँเคाเค เคคเค เคจเคนीं เคชเคนुँเคाเคคा। เคฎเคง्เคฏเคฎเคตเคฐ्เคीเคฏ เคเคी เคเคฐ เคुเค्เคी เคนเคฐเคเคคों เคो เคฐเคธ เคฒेเคเคฐ เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคต्เคฏंเค्เคฏाเคค्เคฎเค เคฐूเคช เคฎें เคฆिเคाเคฏा เคाเคคा เคนै เคि เคตเคน เคเคฒोเคเคจाเคค्เคฎเค เคนोเคจे เคे เคฌเคाเคฏ เคฐเคธाเคค्เคฎเค เคนो เคाเคคा เคนै। เคตे ‘เคช्เคฏाเคฐ เคी เคฌाเคคें’ เคเคนाเคจी-เคธंเค्เคฐเคน เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคฒिเคเคคे เคนैं เคि “เคช्เคฏाเคฐ เคी เคฌाเคคें’ เคธंเค्เคฐเคน เคฎें เคเค เคเคนाเคจिเคฏाँ เคนैं, เคिเคจเคฎें ‘เคाเคंเคเคฐ’ เคเคฐ ‘เคธเคฒाเคนเคाเคฐ’ เคเคจ เคเคนाเคจिเคฏाँ เคे เคธिเคตा เคฌाเคी เคเคนों เคเคนाเคจिเคฏाँ เคฐोเคฎांเคธ เคे เคตเคฐ्เคฃเคจ เคे เคธเคนाเคฐे เคिเคเคเคฐ เคนी เค เคชเคจे เคชाँเคต เคซैเคฒाเคคी เคนैं। เคฐूเคฎाเคจी เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคे เคिเคค्เคฐเคฃ เคฎें เคธुเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคตเคฐ्เคฎा เคธिเคฆ्เคงเคนเคธ्เคค เคนैं। ‘เคॉเคฎिเค’ เคเคนाเคจी เคो เคเคนाเคจीเคाเคฐ เคจे เคเค เคंเคीเคฐोเคฎांเคिเค เคเคฐ เคตिเคฆ्เคฐूเคชाเคค्เคฎเค เคिเคช्เคชเคฃी เคฆी เคนै เคเคฐ เคเคธ เคฌाเคค เคธे เคเคธเคी เคธเคญी เคธे เคเคนाเคจिเคฏों เคฎें เคเคธเคी เคเค เคตिเคถिเคท्เค เคชเคนเคाเคจ เคฌเคจเคคी เคนै।” เคธुเคฐेเคจ्เคฆ्เคฐ เคตเคฐ्เคฎा เคฎूเคฒเคค: เคจाเคเคเคाเคฐ เคฅे เคเคธी เคाเคฐเคฃ เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคी เคจाเคเคीเคฏเคคा เคी เคชเคนเคाเคจ เคเคฐ เคुเคธ्เคค เคธ्เคตाเคญाเคตिเค เคธंเคตाเคฆ เคนी เคเคจเคी เคเคนाเคจिเคฏों เคी เคช्เคฐเคฎुเค เคตिเคถेเคทเคคा เคเคนी เคा เคธเคเคคी เคนै।
เคธเคญ्เคฏเคคा เคเคฐ เคธंเคธ्เคृเคคि เคे เคคเคค्เคตों เคชเคฐ เค เคเคฐ เคฌाเคค เคी เคाเค เคคो เคเคนाเคจी เคा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคธเคญ्เคฏเคคा เคธे เค เคงिเค เคธंเคธ्เคृเคคि เคธे เคนोเคคा เคนै เคเคฐ เคธंเคธ्เคृเคคि เคธे เคญी เค เคงिเค เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธंเคธเค्เคคि เคเคฐ เคฎाเคจเคตीเคฏ เคจिเคฏเคคि เคธे เคนै। เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคเค เคी เคเคนाเคจी เคชเคฐ เคंเคญीเคฐเคคा เคธे เคตिเคाเคฐ เคเคฐเคคे เคนैं เคเคจเคा เคฎाเคจเคจा เคนै เคि เคเคนाเคจी เคे เคंเคญीเคฐ เคฎเคธเคฒे เคชเคฐ เคตिเคाเคฐ-เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคเคฐเคจे เคा เคเคฎाเคจा เค เคฌ เคจเคนीं เคฐเคนा เคนैं। เค เคเคฐ เคเคธเคชเคฐ เคंเคญीเคฐเคคा เคธे เคตिเคाเคฐ-เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคिเคฏा เคญी เคिเคฏा เคाเคคा เคนै เคคो เคตเคน เคเคชเคฆेเคถ เคी เคคเคฐเคน เคฒเคเคจे เคฒเค เคाเคคी เคนै। เคเคจ เคเคนाเคจिเคฏों เคฎें เคฎเคง्เคฏเคฎเคตเคฐ्เคीเคฏ เคीเคตเคจ เคी เคเคชเคाเคฐिเคเคคा เคคเคฅा เค เคจौเคชเคाเคฐिเคเคคाเคं เคे เคฌाเคฆ เคญी เคฆिเคाเคจे เคी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคเคฐ เคเค-เคฆूเคธเคฐे เคธे เคुเคฆ เคो เค เคงिเค เคฌेเคนเคคเคฐ เคธเคฎเคเคจे เคे เคญाเคต เคฆिเคाเค เคชเฅเคคे เคนैं। เคเคจเคฎें เคฌเคฆเคคเคฐ เคीเคตเคจ เคीเคจे เคเคฐ เคฆेเคถ เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฎเคจुเคท्เคฏों เคी เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคฌเคจी เคนुเค เคนै, เคเคธเคा เคช्เคฐเคคीเคाเคค्เคฎเค เคिเคค्เคฐเคฃ เคिเคฏा เคเคฏा เคนै। เคเคธ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคฐเคฎाเคांเคค เคถ्เคฐीเคांเคค เคा เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคे เคนैं เคि “เคช्เคฐेเคคเคฌाเคงा’ เคฎें เคตเคฐ्เคฎा เคเคฐ เคฌेเคฒเคเคจ्เคฆ เคे เคฆो เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎเคง्เคฏเคตเคฐ्เค เคे เคฆो เคฆृเคท्เคिเคोเคฃों เคो เคช्เคฐเคคिเคฌिเคฎ्เคฌिเคค เคเคฐเคคे เคนैं। เคตเคฐ्เคฎा เคฎเคง्เคฎเคตเคฐ्เคीเคฏ เคจैเคคिเคเคคा เคी เคฒीเค เคชเคฐ เคँเค เคฎूंเคฆเคเคฐ เคเคฒเคจे เคตाเคฒे เคนैं। ‘เคตे เค เคฐ्เคฒी เคू เคฌेเคก เคंเคก เค เคฐ्เคฒी เคू เคฐाเคเค เคी เคीเคตเคจ เคชเคฆ्เคงเคคि เคो เค เคชเคจाเคจे เคตाเคฒे เคเคธे เคฒोเคों เคฎें เคนैं เคो เคจ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคนैं, เคจ เคงเคจเคตाเคจ เคจ เคนी เคฌुเคฆ्เคงिเคฎाเคจ। เคเคจเคी เคिเคจ्เคฆเคी เคฎें เคนै เคจिเคฐीเคน เคธीเคงाเคชเคจ เคเคฐ เคถเคฐाเคฐเคค।”
เคจिเคท्เคเคฐ्เคทเคค: เคเคนा เคा เคธเคเคคा เคนै เคि เคธुเคตाเคธ เคुเคฎाเคฐ เคจे เค เคจेเค เคตिเคงाเคं เคชเคฐ เค เคชเคจी เคฒेเคเคจी เคเคฒाเค เคนै। เคเคฌ เคตे เคเคนाเคจी เคฒेเคเคจ เคฎें เค เคค्เคฏंเคค เคธเคซเคฒเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคฐ เคฐเคนे เคฅे เคเคธ เคธเคฎเคฏ เคเคจ्เคนोंเคจे เคเคนाเคจी เคो เคोเฅเคเคฐ เคเคฒोเคเคจा เคी เคคเคฐเคซ เค เคชเคจा เคฐूเค เคฎोเฅ เคฒिเคฏा เคเคฐ เคธเคซเคฒเคคा เคญी เคช्เคฐाเคช्เคค เคी। เคเคจ्เคนोंเคจे เคเคฒोเคเคจा เคฎें เค เคชเคจे เคจเค เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคिเคฏे। เคिเคธเคฎें เคเคจเคी เคเคฒोเคเคจाเคค्เคฎเค เคฆृเคท्เคि เคฎें เคธเคฌเคธे เคช्เคฐเคฎुเค เคตिเคถेเคทเคคा เคนै เคเคจเคा เคुเคฒाเคชเคจ เคเคฐ เคต्เคฏाเคชเคเคคा। เคตे เคจ เคिเคธी เคตाเคฆ เคธे เคฌंเคงे เคนुเค เคนै เคจ เคिเคธी เคชूเคฐ्เคตाเค्เคฐเคน เคธे। เคเคธเคे เคฌाเคตเคूเคฆ เคญी เคเคจเคी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคाเคँ เคिเคธी เคธे เคเคฎ เคเคนเคฐी เคจเคนीं เคนै เคเคฐ เคเคจเคी เคฏเคนी เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคเคฐ เคฌेเคฌाเค เคถैเคฒी เคช्เคฐेเคฎเคंเคฆ, เคฐेเคฃु, เคชเคฐเคธाเค, เคถ्เคฐीเคฒाเคฒ เคถुเค्เคฒ, เค्เคाเคจเคฐंเคเคจ, เคोเคตिเคจ्เคฆ เคฎिเคถ्เคฐ เคเคฆि เคे เคเคฅा เคธ्เคตเคญाเคต เคो เคธเคฎเคเคจे เคเคฐ เคเคจเคा เคฎूเคฒ्เคฏांเคเคจ เคเคฐเคจे เคฎें เคช्เคฐเคเค เคนोเคคी เคนै। เคเคธी เคตिเคถेเคทเคคा เคे เคाเคฐเคฃ เคเคจเคी เคเคฒोเคเคจा เคฎें เคตे เค เคชเคจे เคจเคตीเคจ เคฆृเคท्เคिเคोเคฃ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคเคฐเคคे เคนैं।
เคธंเคฆเคฐ्เคญ-เค्เคฐเคจ्เคฅ
1. เคुเคฎाเคฐ เคธुเคตाเคธ, ‘เคฏเคนाँ เคเค เคจเคฆी เคฅी’, เคซ्เคฒेเคชเคชेเค เคธे-
2. เคुเคฎाเคฐ เคธुเคตाเคธ, ‘เคเคฒ्เคช เคा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคเคฅाเคฒोเคเคจ เคे เคตिเคตिเคง เคเคฏाเคฎ’ (2010) เคตाเคฃी เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी เคชृ. เคธं. 02
3. เคตเคนी, เคชृ. 4
4. เคตเคนी, เคชृ.11
5. เคตเคนी, เคชृ. 151
6. เคตเคนी, เคชृ. 175
No comments :
Post a Comment
We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคฐเคเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เคा เคธ्เคตाเคเคค เคนै।