เคญाเคฐเคค เค•ी เคเค• เค”เคฐ เค–ोเคœ

เคšंเคฆ्เคฐ เคฎोเคนเคจ เคญเคฃ्เคกाเคฐी
เคšंเคฆ्เคฐ เคฎोเคนเคจ เคญเคฃ्เคกाเคฐी

เคถाเคถ्เคตเคค เค–ोเคœ
เคœเคตाเคนเคฐเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐू เคฐเคšिเคค เคญाเคฐเคค เค•ी เค–ोเคœ [1] เคœैเคธी เค•ृเคคि เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคตिเคถिเคท्เคŸ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคœो เค–ोเคœा เค—เคฏा เคตเคน เคฎाเคค्เคฐ เคฌाเคนเคฐ เคจเคนीं เค…ंเคฆเคฐ เคญी เคฅा, เคฒेเค–เค• เค•े เคฎเคจ เคฎें। เคฏเคน เคฌाเคค เค•เคˆ เค…เคจ्เคฏ เคฐเคšเคจाเค“ं เค•े เคฒिเคฏे เคญी เคธเคนी เคนो เคธเค•เคคी เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคเคธे เคฒेเค–เคจ เคฎें เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐ เค•ा เค…เคชเคจा เคจเคœเคฐिเคฏा เคญी เคธाเคฐ्เคฅเค• เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै। เคเคธी เค•ृเคคिเคฏाँ เค–ोเคœिเคค (เคœो เค–ोเคœा เค—เคฏा) เค”เคฐ เค–ोเคœเค•เคฐ्เคคा เคฆोเคจों เค•ा เคนी เคšिเคค्เคฐเคฃ เค•เคฐเคคी เคนैं เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคฆोเคจों เค•ी เคญूเคฎिเค•ाเคँ เคต เคช्เคฐเคญाเคต เค•्เคทेเคค्เคฐ เค…เคฒเค— เคนैं, เคชเคฐिเคฎाเคฃ เคฎें เค”เคฐ เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคฎें เคญी। เคญाเคฐเคค เค•ी เค–ोเคœ เค•เคฐเคจे เค•ोเคฒเคฎ्เคฌเคธ เคจिเค•เคฒा เคฅा เคชเคฐ เคฆिเคถाเคญ्เคฐเคฎ เคจे เค‰เคธे เค•เคนीं เค”เคฐ เคชเคนुँเคšा เคฆिเคฏा। เค‡ंเคกिเคฏा เคคो เคตเคน เคจเคนीं เค–ोเคœ เคชाเคฏा เคชเคฐ เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจे เคคเคฐीเค•े เคธे ‘’เค‡ंเคกिเคฏเคจ’ เค†เคตिเคท्เค•ृเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏे। เคตाเคธ्เค•ो เคฆि เค—ाเคฎा เคธเคนी เคœเค—เคน เคชเคนुँเคš เค—เคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเคจे เคญी เคเค• เคญाเคฐเคค เค–ोเคœ เคฒिเคฏा। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคญाเคฐเคค เค•ी เค–ोเคœ เคเค• เคถाเคถ्เคตเคค เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै เคœो เคธเคฆैเคต เคนोเคคी เคฐเคนเคคी เคนै เคนเคฐ เคเค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคญी เค…เคฒเค— เคนुเค† เค•เคฐเคคे เคนैं เคœो เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคนै। เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी, เคœเคตाเคนเคฐเคฒाเคฒ เคจेเคนเคฐू, เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ, เคฐเคตीเคจ्เคฆ्เคฐเคจाเคฅ เคŸैเค—ोเคฐ – เคคเคฅा เค…เคจ्เคฏ เค…เคจेเค• เคช्เคฐเคฌुเคฆ्เคง เคฒोเค—ों เคจे เค…เคชเคจे เคคเคฐीเค•ों เคธे เคญाเคฐเคค เค•ो เค–ोเคœा, เคชुเคจเคฐ्เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคธंเคญाเคตिเคค เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคฎें เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•िเคฏा। เคฌเคนुเคšเคฐ्เคšिเคค เคฒेเค–เค•ों เคฎें เค เคเคฒ เคฌाเคถเคฎ [2], เคตी เคเคธ เคจाเคฏเคชॉเคฒ [3, 4], เคชाเคฒ เคฅเคฐू, เคฌिเคฒ เคเคŸเค•ेเคจ [5] - เคธเคญी เค•ी เค–ोเคœों เคฎें เค•ुเค› เคนै เคœो เคนเคฐ เคชाเค เค• เค•ो เค‰เคšिเคค เคฒเค—ेเค—ा เค”เคฐ เค•ुเค› เคจเคนीं เคญी।

เคฎेเคฐे เค”เคฐ เค†เคชเค•े - เคนเคฎ เคธเคฌเค•े เค…ंเคฆเคฐ เคเค• เคญाเคฐเคค เคนै เคœो เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคฌเคฆเคฒเคคा เคญी เคฆिเค–เคคा เคนै เคชเคฐ เค•ुเค› เคนै เคœो เค…เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคฐเคนเคคा เคนै เค”เคฐ เคธंเคญเคตเคค: เค†เค—े เคญी เคฐเคนेเค—ा।  เคฎुเคे เคฆोเคจों เค•ी เคคเคฒाเคถ เคนै - เคตเคน เคœो เค…เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนै, เคถाเคถ्เคตเคค เคนै เค”เคฐ เคตเคน เคญी เคœो เคช्เคฐเคตाเคนเคฎाเคจ เคนै เคฌเคนเคคे เคœเคฒ เค•ी เคคเคฐเคน। เคœैเคธा เค•ि เคจเคฆी เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เค•เคนा เคญी เค—เคฏा เคนै - “เคคुเคฎ เคเค• เคจเคฆी เคฎें เคฆोเคฌाเคฐा เคจเคนीं เคจเคนा เคธเค•เคคे”, เคญเคฒे เคจाเคฎ เคจเคฆी เค•ा เคตเคนी เคนो เคชเคฐ เคœो เคœเคฒ เคช्เคฐเคตाเคน เคนเคฎ เคเค• เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฆेเค– เคฐเคนे เคนोเคคे เคนैं เคตเคน เคฆोเคฌाเคฐा เคฆेเค–เคจे เคชเคฐ เค†เค—े เคจिเค•เคฒ เคšुเค•ा เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคฆूเคธเคฐी เคœเคฒเคฐाเคถि เคฒे เคฒेเคคी เคนै। เคฏเคน เคจिเคฐंเคคเคฐ เคช्เคฐเคตाเคนिเคค เคนोเคคा เคฐเคนเคจा เคจเคฆी เค•ी เคจिเคฏเคคि เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคธाเคฐ्เคฅเค•เคคा เคญी। เคตैเคธे เคœीเคตเคจ เคญी เคเค• เคช्เคฐเคตाเคนเคฎाเคจ เค‡เค•ाเคˆ เคนै เค•ाเคซी เค•ुเค› เคจเคฆी เค•ी เคคเคฐเคน เค”เคฐ เคถाเคฏเคฆ เคฏเคนी เคตเคœเคน เคนै เค•ि เคญाเคฐเคค เคฎें เคจเคฆिเคฏों เค•ा เค…เคชเคจा เคฎเคนเคค्เคต เคนै เคœो เค…เคจ्เคฏเคค्เคฐ เค•เคนीं เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा। เค…เคชเคจी เคชुเคธ्เคคเค• ‘เคธाเคค เคชเคตिเคค्เคฐ เคจเคฆिเคฏाँ’ เคฎें เคฌिเคฒ เคเคŸเค•ेเคจ [5]: “เคญाเคฐเคค เคฎाเคจเคตเคคा เค•ा เคธाเคฐ เคนै; เคฏเคน เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคฆेเคถ เคนै เคœो เคœीเคตเคจ เคฐूเคชी เคธเคฐिเคคा เค•े เคช्เคฐเคตाเคน เค•ो เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคฆाเคตा เค•เคฐ เคธเค•เคจे เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคนै।”  เคฏเคน เคเค• เคฒेเค–เค• เค•ा เคเค• เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค•िเคธी เคตिเคถिเคท्เคŸ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎे เค•เคนा เค—เคฏा เค•เคฅเคจ เคนै เคœिเคธเคจे เคฒเค—เคญเค— เคคीเคจ เคฆเคถเค•ों เคธे เค…เคงिเค• เค•े เคญाเคฐเคค เคช्เคฐเคตाเคธ เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคฒिเค–ा เคนै เคœिเคธเคฎें เคตे เคฌाเคคें เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคนैं เคœो เค‹เคฃाเคค्เคฎเค• เคชเค•्เคท เคญी เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคคी เคนैं เค”เคฐ เคฏเคน เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคนी เคนै।

เคนเคฐ เคเค• เค•ा เคญाเคฐเคค เค‰เคธเค•े เคฎเคจ เคฎें เคนै เคœो เค…เคจ्เคฏ เคฒोเค—ों เค•े เค•เคฒ्เคชिเคค เคญाเคฐเคค เคธे เคฅोเฅœा เคฌเคนुเคค เคฎेเคฒ เค–ा เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค•เคˆ เคธंเคฆเคฐ्เคญों เคฎें เคจเคนीं เคญी। เคฌाเคค เคšเคฒ เคจिเค•เคฒेเค—ी เคคो เคฆूเคฐ เคคเคฒเค• เคœाเคฏेเค—ी, เคชเคฐ เคฌเคนुเคค เคฆूเคฐ เคจिเค•เคฒ เคœाเคจे เค•ी เคœเคฒ्เคฆी เคฎुเคे เคจเคนीं। เคฎैं เคฏเคน เคธเคฎเคเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎें เคนूँ เค•ि เคญाเคฐเคค เคœो เค–ोเคœा เค—เคฏा เคนै เค•्เคฏा เคตเคนी เคฎेเคฐा เค…เคญीเคท्เคŸ เคนै เคฏा เคซिเคฐ เคตเคน เคญी เคœो เค‰เคธे เคนोเคจा เคฅा เคฏा เคซिเคฐ เค†เคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคนोเคจा เคนै। เค•เคนเคจे เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคธीเคงा เคนै เค•ि เคฎाเคค्เคฐ เค–ोเคœ เคคเค• เคนी เคนเคฎें เคธीเคฎिเคค เคจเคนीं เคฐเคนเคจा เคนै เค…เคชिเคคु เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•ी เคญी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै เคเค• เคเคธे เคญाเคฐเคค เค•ी เคœो เค‰เคธे เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे เคฅा। เคชเคฐ เค‡เคธเค•े เคชเคนเคฒे เคนเคฎें เคฏเคน เคœाเคจเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा เค•ि เคœो เค‰เคธे เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे เค•्เคฏा เค‰เคธเค•ा เค•ोเคˆ เคช्เคฐाเคฐूเคช เคนเคฎाเคฐे เคชाเคธ เคนै เค”เคฐ เค…เค—เคฐ เคนै เคคो เคตเคน เคธाเคฎเคจे เคฒाเคจा เคธंเคญเคต เค•ैเคธे เคนो เคธเค•เคคा เคนै? เคฏเคน เค•ाเคฎ เคธเคฐเคฒ เคจเคนीं เคซिเคฐ เคญी เค•เคฐเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคคเคญी เคนเคฎें เคชเคคा เคšเคฒ เคธเค•ेเค—ा เค•ि เคนเคฐ เคเค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เคœो เคญाเคฐเคค เค•ी เค›เคตि เคนै เค‰เคธเคฎें เค•्เคฏा เคนै เคœो เคธเคญी เคฎें เคฎौเคœूเคฆ เคนै? เคธाเคฅ เคนी เคฏเคน เคญी เคชเคคा เคšเคฒ เคธเค•ेเค—ा เค•ि เคตे เค•ौเคจ เคธी เคฌाเคคें เคนैं [6] เคœो เคฎुเคे เคญाเคฐเคค เค•े เคญเคตिเคท्เคฏ เค•े เคฒिเคฏे เคœเคฐूเคฐी เคฒเค—เคคी เคนैं เค”เคฐ เค•िเคคเคจे เคฒोเค— เคฎेเคฐी เคธोเคš เคธे เคฎेเคฒ เค–ाเคคे เคนैं?

เคชเคนเคฒी เคฌाเคค เคคो เคฏเคน เค•ि เค•िเคธी เคฆेเคถ เค•ी เคเค• เค›เคตि เคตเคน เคนोเคคी เคนै เคœो เค•ाเค—เคœ เคชเคฐ เคนै เคฏाเคจि เคชौเคฐाเคฃिเค• เคต เคเคคिเคนाเคธिเค• เคธंเคฆเคฐ्เคญ; เค”เคฐ เคฏเคน เคญी เคœाเคจ เคฒेเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เค†เคœ เค•ी เคœเคฎीเคจी เคนเค•ीเค•เคค เคฎें เค•िเคคเคจा เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคนै เคœो เค•ाเค—เคœ เค•ी เคฌाเคค เคธे เคฎेเคฒ เค–ाเคคा เคนै? เคฆूเคธเคฐी เคฌाเคค เคฏเคน เค•ि เคนเค•ीเค•เคค เคฎें เคœो เค†เคœ เคนै เคตเคน เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคฌเคฆเคฒ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เคฌเคฆเคฒเคคा เคญी เคนै। เคฏों เคฎाเคค्เคฐ เค•ुเค› เค˜เคŸเคจाเค“ं เคธे เค•िเคธी เคฆेเคถ เค•ो เคจเคนीं เค†ँเค•ा เคœा เคธเค•เคคा เคชเคฐ เคตเคน เค•ुเค› เค…เค—เคฐ เค˜ुเคจ เค•ी เคคเคฐเคน เคฒเค— เคœाเคฏ เคคเคฌ เคฌाเคค เค•ी เคคเคน เคคเค• เคœाเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนो เคœाเคคा เคนै।

เคœैเคธा เคชเคนเคฒे เคœिเค•्เคฐ เค•िเคฏा, เคญाเคฐเคค เค•ा เคเค• เคšिเคค्เคฐ เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคนै, เคตैเคธे เคนी เคœैเคธे เคนเคฐ เคเค• เค•े เคฎเคจ เคฎें เค”เคฐ เคœो เคธเคฌเคฎें เค‰เคญเคฏเคจिเคท्เค  เคนै เคตเคน เคธाเคฎाเคจ्เคฏเคคเคฏा เคญाเคฐเคค เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงिเคค्เคต เค•เคฐเคคा เคนै। เคฏเคน เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เคœो เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนो เคฐเคนा เคนै เคตเคน เคญाเคฐเคค เค•ो เค•เคนाँ เคฒे เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคนเคฎाเคฐी เค•्เคฏा เคญूเคฎिเค•ा เคนोเคจी เคšाเคนिเคฏे? เค•เคนเคจे เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฏเคน เค•ि เคœो เคญाเคฐเคค เค–ोเคœा เค—เคฏा เคตเคน เคชเคนเคฒे เค•ा เคนै เค”เคฐ เคตเคน เคœो เค†เคตिเคท्เค•ृเคค เคนोเคจा เคนै เค•्เคฏा เค‰เคธเค•ी เค•ोเคˆ เคคเคธเคตीเคฐ เคนเคฎाเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคนै, เค…เค—เคฐ เคนै เคคो เค•्เคฏा เคนै?

เคเค• เค‰เคฆाเคฐ เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ, เคฎाเคจเคตीเคฏ เคฎूเคฒ्เคฏों เคฎें เค—เคนเคจ เค†เคธ्เคฅा, เคฌเคนुเคฒเคคाเคตाเคฆी เค”เคฐ เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคชเคฆ्เคงเคคि เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคเค• เคช्เคฐเค—เคคिเคถीเคฒ เคธเคฎाเคœ - เคฏเคน เคนै เคฎेเคฐी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ा เคญाเคฐเคค, เคœो เค…เคชเคจे เคฒिเคฏे เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคต เคธृเคœเคจเคถीเคฒ เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเค•्เคทเคฎ เคนै, เคเค• เคเคธा เคญाเคฐเคค เคœो เคชเคถ्เคšिเคฎ เคธे เค† เคฐเคนी เคนเคตाเค“ं เค•े เคฒिเคฏे เค–ुเคฒा เคนै เคชเคฐ เค‰เคธเค•ी เค•ाเคฐ्เคฌเคจ เค•ाเคชी เคจเคนीं।

เคฌเคฆเคฒเคคा เคชเคฐिเคฆृเคถ्เคฏ
เค…เคคीเคค เค•ी เคฆु:เค–เคฆ เคฏाเคฆें เคชीเค›े เค›ोเฅœ เคจเคต-เคช्เคฐเคญाเคค เค•े เค†เค—เคฎเคจ เค•े เคธाเคฅ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ा เคจเคฏी เคŠเคฐ्เคœा เค•े เคธाเคฅ เค…เค—เคฒा เค•เคฆเคฎ เคฐเค–เคจा เคเค• เคตिเคถेเคท เค…เคจुเคญूเคคि เคฅी। เค•เคˆ เคธเคฆिเคฏों เคธे เคธเคฎंเคฆเคฐ เคชाเคฐ เคจ เคœाเคจे เค•ी เคฒเค—เคญเค— เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคจे เคธ्เคตเคš्เค› เคนเคตा เค•े เคœिเคธ เคोंเค•े เค•ो เคฐोเค• เคฆिเคฏा เคฅा เคตเคน เค…เคฌ เคฌเคฆเคฒ เคšुเค•ी เคฅी เค”เคฐ เค‡เคธเค•ा เคฒाเคญ เคฎिเคฒเคจा เค†เคฐเคฎ्เคญ เคญी เคนो เค—เคฏा।

เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เคช्เคฐเคคि เคเค• เคจ्เคฏूเคจเคคเคฎ เคฒเค—ाเคต เคฌเคฆเคฒी เค…เคจुเค•ूเคฒ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคช्เคฐเคญाเคตी เคธाเคฌिเคค เคนुเคตा। เคฏूเคฐोเคช เค”เคฐ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคตिเคœ्เคžाเคจ เคต เค…เคญिเคฏाँเคค्เคฐिเค•ी เคฎें เคถोเคง เค•ी เคฒเค—เคจ เคธाเคฐी เคชाเคฐเคฎ्เคชเคฐिเค• เค•เคฎिเคฏों เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคญाเคฐเคค เค•ो เคเค• เคตिเคถिเคท्เคŸ เคธ्เคฅाเคจ เคฆिเคฒा เคธเค•เคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนुเคˆ। เคฌीเคธเคตीं เคธเคฆी เค•े เคฎเคง्เคฏเคตเคฐ्เคคी เคฆเคถเค•ों เคคเค• เคญाเคฐเคค เค•ी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคฒเค—เคญเค— เคจเค—เคฃ्เคฏ เคฅी เคœो เค‡เค•्เค•ीเคธเคตीं เคธเคฆी เค•े เคฆूเคธเคฐे เคฆเคถเค• เคคเค• เคฒเค—เคญเค— เคคीเคธ เคฒाเค– เค•े เค†ँเค•เฅœे เคคเค• เคชเคนुँเคš เคšुเค•ी เคฅी। เคฎเคนเคค्เคต เค•ेเคตเคฒ เคธंเค–्เคฏाเคฌเคฒ เค•ा เคจเคนीं เค…เคชिเคคु เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•ा เคญी เคฅा। เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคจिเคตाเคธ เค•เคฐ เคฐเคนे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเคตाเคธी เคฒोเค—ों เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•ा เคถैเค•्เคทिเค• เคธ्เคคเคฐ เค•ाเคซी เค…เคš्เค›ा เคนै เค”เคฐ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคจिเคตाเคธिเคฏों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคฒเค—เคญเค— เคธเคฎाเคจ। เคฏเคน เคฌाเคค เคจ เค•ेเคตเคฒ เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐिंเค— เคต เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เคฒिเคฏे เคธเคนी เคนै เค…เคชिเคคु เค•ुเค› เคนเคฆ เคคเค• เค‡เคจเค•े เค‡เคคเคฐ เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญों เคชเคฐ เคญी เคฒाเค—ू เคนोเคคी เคนै เคœैเคธे เค•เคˆ เคตाเคฃिเคœ्เคฏिเค• เคต เค…เคจ्เคฏ เคช्เคฐเคคिเคท्เค ाเคจों เคฎें เคจिเคฏुเค•्เคคिเคฏों เค•े เคฎाเคฎเคฒों เคฎें।

เคเค• เคฆेเคถ เคœो เค…เคญी เค…เคชเคจा เค˜เคฐ เคธुเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เค•เคฐเคจें เคฎें เคธंเค˜เคฐ्เคทเคฐเคค เคนो, เคœเคนाँ เค—เคฐीเคฌी เค…เคญी เคญी เคชाँเคต เคชเคธाเคฐे เคนो, เคœเคนाँ เค†เคœ เคญी เคœाเคคिเคตाเคฆी เคธเคฎीเค•เคฐเคฃों เคธे เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคจा เคฒเค—เคญเค— เค…เคธंเคญเคต เคฆीเค– เคฐเคนा เคนो, เคœเคนाँ เคตिเค•ाเคธ เคธे เคœुเฅœे เค…เคจेเค• เคฎाเคฎเคฒे เค…ंเคคเคฐ्เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เค•ाเคซी เคจीเคšे เค•े เคชाเคฏเคฆाเคจों เคชเคฐ เคนों เค”เคฐ เคœเคนाँ เค•เคฎเคœोเคฐ เคต เคฆเคฒिเคค เค•ो เค‡เค•्เค•ीเคธเคตीं เคธเคฆी เคฎें เคญी เคจ्เคฏाเคฏ เคฎिเคฒเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนो เคœाเคคा เคนो เคตเคนाँ เค•ा เคช्เคฐเคตाเคธी เคถिเค•्เคทिเคค เคตเคฐ्เค— เคเค• เคตिเค•เคธिเคค เคฆेเคถ เคฎें ‘เคธเคซเคฒเคคा เค•ी เค•เคนाเคจी’ เคฒिเค– เคฐเคนा เคนो เคฏเคน เคฌाเคค เคธเคš เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคนเคฎें เคธोเคšเคจे เค•ो เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคคी เคนै เค—เคนเคจ เค†เคค्เคฎเคฎंเคฅเคจ เค•े เคฒिเคฏे। เค—ौเคฐ เคธे เคฆेเค–ें เคคो เค‡เคธเค•े เค•เคˆ เคชเค•्เคท เคธाเคฎเคจे เค†เคคे เคนैं เคœो เคฆเคฐ्เคถाเคคे เคนैं เค•ि เคฏเคน เคธเคซเคฒเคคा เค•ी เค•เคนाเคจी เคเค• เค…เคจ्เคฏ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค…เคธเคซเคฒเคคा เค•ी เคญी เค•เคนाเคจी เคนै เค…เค•เคฐ्เคฎเคฃ्เคฏเคคा เค•ी เคญी। เคฌाเคค เคธเคฐเคฒ เคนै เค…เค—เคฐ เคนเคฎ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคฎें เคœाเค•เคฐ เคธเคซเคฒเคคा เค•ी เค•เคนाเคจी เคฒिเค– เคธเค•เคคे เคนैं เคคो เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เคฎें เค•्เคฏों เคจเคนीं? เคตเคนी เคตเคฐ्เค— เคœो เคธเคซเคฒเคคा เค•े เคฎाเคจเคฆเคจ्เคก เคฌाเคนเคฐ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เค…เคชเคจे เคฆेเคถ เคฎें เค•्เคฏों เคจเคนीं เค•เคฐ เคชाเคคा? เค‰เคค्เคคเคฐ เคญी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคจเคนीं เคนै, เคฏเคนाँ เคชเคฐ เคตเคน เคฎाเคนौเคฒ เคจเคนीं เคนै เคธाเคฅ เคนी เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคต เคจिเคท्เคชเค•्เคท เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคจเคนीं เคนै। เคเค• เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เค•ी เคญी เค…เคนเคฎ เคญूเคฎिเค•ा เคนै เคตैเคธे เคนी เคœैเคธे เคเค• เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฌ्เคฏूเคฐोเค•्เคฐेเคธी เค”เคฐ เคฐाเคœเคจैเคคिเค• เคธเคฎเค เค•ी। เคนเคฎ เค‰เคธ เคœเค—เคน เคธเคนी เค•ाเคฎ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เคœเคนाँ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคนเคฎें เคธ्เคตเคฏं เคจ เค•เคฐเคจा เคชเฅœे। เคฌाเคค เคธीเคงी เคนै เคนเคฎें เค…เคชเคจे เคธिเคธ्เคŸเคฎ เคชเคฐ เคญเคฐोเคธा เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญी เคนैं।

เคตिเคšाเคฐों เค•ो เค‰เคจเค•े เคธเคฎुเคšिเคค เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เคคเค• เคฒे เคœाเคจे เคฎें เค•िเคธी เคธीเคฎा เคคเค• เคคाเคฐ्เค•िเค• เคฆृเคท्เคŸि, เคตเคธ्เคคुเคชเคฐเค•เคคा เคคเคฅा เคถ्เคฐेเคฃीเคฌเคฆ्เคง เคšिंเคคเคจ [7] เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै เคœिเคธเค•ा เค…เคญाเคต เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคฏी เคฆेเคคा เคนै เค†เคœ เคนเคฎाเคฐे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคœीเคตเคจ เคฎें। เคฏे เคธเคญी เคฌाเคคें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคšिंเคคเคจ เค•ा เค†เคงाเคฐ เคฐเคนी เคนैं เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เค‰เคธเค•ी เคธเคซเคฒเคคा เค•ाเคฐเคฃ เคญी। เคคाเคฐ्เค•िเค• เคฆृเคท्เคŸि เค”เคฐ เคตเคธ्เคคुเคชเคฐเค•เคคा เคชเคฐ เค†เค—्เคฐเคน เคนเคฎाเคฐे เค†เคฐंเคญिเค• เคšिंเคคเคจ เคฎें เค•िเคธी เคนเคฆ เคคเค• เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคฅा เคชเคฐ เค…เคฌ เค‰เคจเค•ा เค…เคญाเคต เคฆिเค–ाเคฏी เคฆेเคคा เคนै। เคถ्เคฐेเคฃीเคฌเคฆ्เคง เคšिंเคคเคจ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคนเคฎ เคเค•เคฒ เคต เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เค•ी เคคुเคฒเคจा เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคเค•เคฒ เคฆौเฅœ เคฎें เคนเคฐ เคงाเคตเค• เค…เคชเคจे เคฎें เคเค• เค‡เค•ाเคˆ เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เค•िเคธी เคธे เค•िเคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคคाเคฒเคฎेเคฒ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคจเคนीं เคนोเคคी เคœเคฌเค•ि เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เคฎें เค†เคชเคธी เคคाเคฒเคฎेเคฒ เคญी เค‰เคคเคจा เคนी เคœเคฐूเคฐी เคนै। เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เคฎें เคชเคนเคฒे เคเค• เคงाเคตเค• เคฆौเฅœเคคा เคนै เค”เคฐ เคจिเคถ्เคšिเคค เคฆूเคฐी เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค…เคชเคจा เคŸोเค•เคจ เคฆूเคธเคฐे เค•ो เคฅเคฎा เคฆेเคคा เคนै, เคฏเคน เคฆूเคธเคฐा เคงाเคตเค• เค…เคชเคจी เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคฆूเคฐी เคคเคฏ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคŸोเค•เคจ เคคीเคธเคฐे เคงाเคตเค• เค•ो เคฆे เคฆेเคคा เคนै। เค‡เคธ เคฆौเฅœ เคฎें เคนเคฐ เคงाเคตเค• เค•ी เคซुเคฐ्เคคी เคคो เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै เคนी เคธाเคฅ เคนी เคŸोเค•เคจ เคฅเคฎाเคจे เคฎें เค…เคš्เค›े เคคाเคฒเคฎेเคฒ เค•ी เคญी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै। เค‡เคธเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค”เคฐ เค•्เคฏा เค–ाเคธ เค…ंเคคเคฐ เคนै เคฐिเคฒे เค”เคฐ เคเค•เคฒ เคฆौเฅœों เคฎे? เคฐिเคฒे เคฎें เคนเคฐ เคเค• เคงाเคตเค• เคฅोเฅœी เคนी เคฆूเคฐी เคคเคฏ เค•เคฐเคคा เคนै เคชเคฐ เคŸोเค•เคจ เค•ाเคซी เคฆूเคฐ เคคเค• เคšเคฒा เคœाเคคा เคนै। เคตिเคšाเคฐों เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคฏเคนी เคฌाเคค เคฒाเค—ू เคนोเคคी เคนै। เค…เคš्เค›े เคคाเคฒเคฎेเคฒ เค•े เค…เคฒाเคตा เค…เคจ्เคฏ เคœเคฐूเคฐी เคฌाเคคें เคนैं เคจिเคท्เคชเค•्เคท เคต เคจ्เคฏाเคฏเคชूเคฐ्เคฃ เคถ्เคฐेเคฏ เคตिเคคเคฐเคฃ เคเคตं เค•ुเคถเคฒ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ। เคฏเคฆि เคนเคฐ เคงाเคตเค• เคœाเคจเคคा เคนै เค•ि เค‰เคธे เค‰เคšिเคค เคถ्เคฐेเคฏ เคฎिเคฒेเค—ा เคคเคฌ เคตเคน เคฎเคจ เคฒเค—ा เค•เคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐेเค—ा। เคฏเคน เคเค• เคŸीเคฎ-เคญाเคตเคจा เค•ी เคฆเคฐเค•ाเคฐ เคฐเค–เคคा เคนै। เคนเคฎाเคฐा เค…เคคीเคค เค•िเคคเคจ‍ा เคถाเคจเคฆाเคฐ เคฅा เค‡เคธเคฎें เคง्เคฏाเคจ เคจ เคฆेเค•เคฐ เคนเคฎें เคฏเคน เคธोเคšเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนै เค•ि เค…เค—เคฐ เคตเคน เคธเคฌ เคœो เคนเคฎ เค…เคคीเคค เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœाเคจเคคे เค†เคฏे เคนैं เคธเคš เคนै เคคเคฌ เค…เคฌ เค•्เคฏा เคนै เคœो เคนเคฎ เค‰เคธे เคฆोเคนเคฐा เคจเคนीं เคธเค•เคคे? เค‡เคธ เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เค–ोเคœเค•เคฐ เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เคจिेเคฐ्เคฎाเคฃ เคนเคฎाเคฐी เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคा เคนोเคจी เคšाเคนिเคฏे เคฏเคฆि เคเคธा เคจเคนीं เคนो เคชाเคคा เคคो เคนเคฎ เค–ुเคฆ เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เค•เคฐเคจा เค›ोเฅœ เคฆें เคฏเคนी เคฌेเคนเคคเคฐ เคนोเค—ा।

เคนเคฎเคจे เคชเคนเคฒे เคœिเคธ เคตिเคฐाเคŸ เคธเคซเคฒเคคा-เค•เคฅा เค•ी เคฌाเคค เค•ी เคนै เคตเคน เคฎुเค–्เคฏเคค: เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคœीเคตเคจ เค•ी เคธเคซเคฒเคคा เค•ी เค•เคฅा เคนै, เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคœीเคตเคจ เค•เคฅा เค•ी เค‰เคธ เคธीเคฎा เคคเค• เคจเคนीं। เคฏเคน เค ीเค• เคนै เค•ि เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคชเคฐिเคตाเคฐों เคต เคฒोเค—ों เคธे เคนी เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฌเคจเคคा เคนै เคชเคฐ เคตเคน เคเค• เค–ाเคธ เค…เคจुเคถाเคธเคจ เค•ी เคฎांเค— เค•เคฐเคคा เคนै เคœिเคธเคฎें เคตैเคšाเคฐिเค• เค…เคจुเคถाเคธเคจ เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคนो เคœाเคคा เคนै। เคนเคฎเคจे เคœिเคธ เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เค•ा เคชเคนเคฒे เคœिเค•्เคฐ เค•िเคฏा เคนै เคตเคน เคœिเคธ เคคाเคฒเคฎेเคฒ เคต เค…เคจुเคถाเคธเคจ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै เค•ुเค› เคตैเคธा เคนी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคญी เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเค• เคธเคคเคค เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै เค”เคฐ เคฏเคน เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค…ंเคฆเคฐ (เคฏाเคจि เคนเคฎाเคฐे เคฎเคจ เคฎें) เคต เคฌाเคนเคฐ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เค˜เคŸเคจाเคšเค•्เคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เคšเคฒเคคी เคฐเคนเคคी เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ी เค›เคตि เคœो เคนเคฎाเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคนै เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคฅोเฅœा เคฌเคนुเคค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนो เคธเค•เคคी เคนै। เคœो เคนै เคตเคน เค–ोเคœ เคฒेเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคตเคน เคœो เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे เคนเคฎाเคฐे เคช्เคฐเคฏเคค्เคจों เค•ो เค—เคคि เคฆेเคคा เคนै। เค‰เคธ เค—เคคि เค•ी เคฆเคถा เค”เคฐ เคฆिเคถा เคนเคฎाเคฐे เคช्เคฐเคฏเคค्เคจों เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคต เคคीเคต्เคฐเคคा เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐेเค—ी।

เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เคฎोเคŸे เคคौเคฐ เคชเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ी เคฐूเคชเคฐेเค–ा เคธाเคฎเคจे เคฐเค– เค•เคฐ เค†เค—े เคฌเฅเคจा เคนी เคธเคนी เคคเคฐीเค•ा เคนोเค—ा। เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เค•े เคฆเคถเค•ों เคฎें เคเคธी เคเค• เคฐूเคชเคฐेเค–ा เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•ी เค—เคฏी เคฅी เคœो เคเค• เคธंเคคुเคฒिเคค เคต เคชเคฐिเคชเค•्เคต เคตैเคšाเคฐिเค• เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เค•ी เค“เคฐ เค‡ंเค—िเคค เค•เคฐเคคी เคนै। เคเค• เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐाเคตाเคฆी เคชिเค›เฅœे เคฆेเคถ เค•े เคฒिเคฏे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฎाเคฏเคจे เคฐเค–เคคा เคฅा। เค—เคฐीเคฌी เคต เคชिเค›เฅœेเคชเคจ เค•े เคธाเคฅ เคนी เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคต เคœाเคคीเคฏ เคคเคจाเคตों เค•े เคšเคฒเคคे เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคœिเคธ เคธीเคฎा เคคเค• เคธเคซเคฒ เคนुเค† เคตเคน เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคเค• เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงि เค•เคนी เคœा เคธเค•เคคी เคนै เค‡เคธे เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคนเคฎें เคจเคตोเคฆिเคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เค•ी เคธूเคšी เคชเคฐ เคเค• เคจเคœเคฐ เคญเคฐ เคฆौเฅœाเคจी เคนै। เคชเคฐ เค‡เคธ เค†เคฐเคฎ्เคญिเค• เค…เคš्เค›ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•ा เคฒाเคญ เคนเคฎ เคจเคนीं เคฒे เคชा เคฐเคนे। เคฏเคน เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคจเคนीं เคนो เคฐเคนा เคœเคฌ เค…เคš्เค›े เค†เคฐเคฎ्เคญ เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคนเคฎ เคตเคน เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•े เคœो เค•เคฐ เคฒेเคจा เคšाเคนिเคฏे เคฅा। เค•्เคฏों เคจ เคเค• เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคธे เคธเคฎเคें!

เค•เคˆ เคนเคœाเคฐ เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เคœเคฌ เค‹เค—्เคตेเคฆ เค•ा เคจाเคธเคฆीเคฏ เคธूเคค्เคฐ เค†เค•ाเคฐ เคฒेเคจे เคฒเค—ा เคนोเค—ा เคคเคฌ เคธृเคท्เคŸि เค•े เค†เคฐंเคญ เค•ी เคฌाเคค เคฎें เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ा เคชुเคŸ เคนोเคจा เคฒाเคœเคฎी เคฅा। เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคคเคฌ เค•ेเคตเคฒ เคชौเคฐाเคฃिเค• เคนी เคนुเค† เค•เคฐเคคा เคฅा เคœो เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคฅा। เคชเคฐ เคœिเคธ เคธंเคฏเคค เคคเคฐीเค•े เคธे เคธृเคท्เคŸि เค•े เค†เคฐंเคญ เคœैเคธे เคœเคŸिเคฒ เคต เค—ंเคญीเคฐ เคตिเคทเคฏ เค•ो เคฒिเคฏा เค—เคฏा เคตเคน เคช्เคฐเคถंเคธเคจीเคฏ เคนै। เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคงเคฐ्เคฎ เค•े เคชौเคฐाเคฃिเค• เค†เค–्เคฏाเคจ เคฎें เคธृเคท्เคŸि เค•े เคตिเคทเคฏ เคฎें เคตเคน เคธंเคคुเคฒเคจ เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เค”เคฐ เค•ुเค› เคธीเคฎा เคคเค• เคฏเคน เคคเคฐीเค•ा เคตिเคœ्เคžाเคจ เคตिเคงि เคธे เคจिเค•เคŸ เคœाเคจ เคชเฅœเคคा เคนै เคœเคฌเค•ि เคคเคฌ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค•ेเคตเคฒ เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคฏा เคชौเคฐाเคฃिเค• เคนी เคนो เคธเค•เคคा เคฅा।

เคเค• เค”เคฐ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฒेเคจा เคฐुเคšिเค•เคฐ เคนोเค—ा। เคฆเคถाเคตเคคाเคฐ เค•ी เคฌाเคค เคœिเคธเคฎें เคญเค—เคตाเคจ เคตिเคท्เคฃु เค•े เค…เคจेเค• เค…เคตเคคाเคฐों เคฎें เคชเคนเคฒा เคฎเคค्เคธ्เคฏ เค…เคตเคคाเคฐ เคนै เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เค•เคš्เค›เคช, เคธूเค•เคฐ, เคจृเคธिंเคน เค†เคฆि เค†เคคे เคนैं। เคฏเคน เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคญी เคชौเคฐाเคฃिเค• เคนी เคนै เค”เคฐ เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ा เคชुเคŸ เคฒाเคœเคฎी เคนै เคชเคฐ เคฏเคน เค•เคฒ्เคชเคจा เคญी เค•िเคคเคจी เคธंเคฏเคค เคต เคธंเคคुเคฒिเคค เคนै। เค‡เคธ เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคœैเคตिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•เคฅा เคฎें เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคšเคฐเคฃ เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคฅे เค”เคฐ เค†เคœ เคนเคฎ เคฏเคน เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เคœเคฒ เคฎें เคœीเคตเคจ เค•ा เค†เคฐंเคญ เคนुเคตा เคนोเค—ा เคœिเคธเคฎें เคฎเคค्เคธ्เคฏ เค†เคฐंเคญिเค• เคšเคฐเคฃों เคฎें เคฎाเคจी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เคฎाเคจเคต เค•ी เคœैเคตिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฏाเคค्เคฐा เคญी เคฎोเคŸे เคคौเคฐ เคชเคฐ เค‡เคจ्เคนीं เคšเคฐเคฃों เคธे เคนोเค•เคฐ เค—ुเคœเคฐी เคนै। เคเค• เคชौเคฐाเคฃिเค• เค•เคฅा เค•ा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เค‡เคคเคจा เคจिเค•เคŸ เคนोเคจा – เคญเคฒे เคนी เคตเคน เคฎाเคค्เคฐ เคเค• เคธंเคฏोเค— เคนो - เคธंเคฏเคค เค•เคฒ्เคชเคจा เคต เคธเคนเคœเคœ्เคžाเคจ เค•े เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคธे เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคฏे เคฆो เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•ाเคซी เคนैं เคฏเคน เค‡ंเค—िเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค•ि เคนเคฎाเคฐी เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคถुเคฐुเค†เคค เคธंเคคोเคทเคช्เคฐเคฆ เคฅी เคชเคฐ เค‡เคธเค•ा เคฒाเคญ เคนเคฎ เคจเคนीं เค‰เค ा เคธเค•े เค”เคฐ เค‡เคคเคจी เค…เคš्เค›ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค†เคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคเค• เคฒเคฎ्เคฌा เค…ंเคงाเคฏुเค— เคนเคฎें เคฌเคนुเคค เคชीเค›े เค›ोเฅœ เค—เคฏा। เค•्เคฏों เคนुเค† เคนोเค—ा เคเคธा?   

เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เค•ी เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏเคคा
เค‡เคธ เคธเคตाเคฒ เค•ा เค•ोเคˆ เคเค• เคธเคฐเคฒ เคœเคตाเคฌ เคจเคนीं เคนै เคชเคฐ เคฏเคนाँ เคนเคฎ เคชुเคจ: เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐेंเค—े เคถ्เคฐेเคฃीเคฌเคฆ्เคง เคฏा เคถृंเค–เคฒाเคฌเคฆ्เคง เคšिंเคคเคจ เค•ी เคœिเคธเค•ा เคธंเค•्เคทिเคช्เคค เคตเคฐ्เคฃเคจ เคชเคนเคฒे เค•िเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै เค”เคฐ เคœिเคธเค•ी เค•เคฎी เคนเคฎाเคฐी เค…เคš्เค›ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคนเคฎाเคฐी เคช्เคฐเค—เคคि เคฎें เคฌाเคงเค• เคฐเคนी เคนै। เคนเคฎ เค…เคชเคจी เคฌाเคค เค•เคนเคจा เคœाเคจเคคे เคนैं เคชเคฐ เคฆूเคธเคฐे เค•ी เคฌाเคค เคธुเคจเคจा เคฏा เคธเคฎเคเคจा เคนเคฎें เคฐाเคธ เคจเคนीं เค†เคคा। เค‡เคธเค•ी เคฎเคนเคค्เคคा เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคถ्เคฐेเคฃीเคฌเคฆ्เคง เคšिंเคคเคจ เค•ी เคคुเคฒเคจा เคเค• เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เคธे เค•ी เค—เคฏी เคฅी। เค‡เคจ เคฌाเคคों เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เค”เคฐ เคธाเคฎเคฐ्เคฅ्เคฏ เคธเคฎเคเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคนเคฎ เคเค• เค ोเคธ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฒेंเค—े - เค†เคงुเคจिเค• เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ा; เคธเคค्เคฐเคนเคตीं เคธเคฆी เคธे เคฌीเคธเคตीं เคคเค• เคตिเคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐเค—เคคि เค•ी เคฐเคซ्เคคाเคฐ เค•िเคคเคจी เคคेเคœ เคฅी เค‡เคธเค•ा เค…เคจुเคฎाเคจ เคฒเค—ाเคจा เคฐोเคšเค• เคนोเค—ा। เคธौเคฐ เคฎंเคกเคฒ เคธंเคฌंเคงी เคนเคฎाเคฐी เค†เคœ เคœो เคœा‍เคจเค•ाเคฐी เคนै เคตเคน เคฌเคนुเคค เคชुเคฐाเคจी เคจเคนीं। เคชृเคฅ्เคตी เคธเคนिเคค เคธเคญी เค—्เคฐเคน เคธूเคฐ्เคฏ เค•े เคšाเคฐों เค“เคฐ เคšเค•्เค•เคฐ เคฒเค—ाเคคे เคนैं เคฏเคน เคธोเคฒเคนเคตीं เคธเคฆी เคคเค• เคœ्เคžाเคค เคจเคนीं เคฅा। เคจिเค•ोเคฒเคธ เค•ोเคชเคฐเคจिเค•เคธ เคจे เคธौเคฐ-เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐिเคค เคธिเคฆ्เคงांเคค เคธाเคฎเคจे เคฐเค–ा เคœिเคธเค•ा เคฌाเคฆ เคฎें เค•ैเคชเคฒเคฐ เค”เคฐ เค—ैเคฒीเคฒिเคฏो เคจे เคธเคฎเคฐ्เคฅเคจ เค•िเคฏा। เคคเคฌ เคธे เค…เคฌ เคคเค• เค•े เคฎाเคค्เคฐ เคšाเคฐ เคธौ เคธाเคฒों เคฎें เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•เคนाँ เคธे เค•เคนाँ เคชเคนुँเคš เค—เคฏा। เค•ैเคธे? เคฏเคน เคตเคน เคธเคฎเคฏ เคฅा เคœเคฌ เคถ्เคฐंเค–เคฒाเคฌเคฆ्เคง เคตैเคšाเคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ เค†เค•ाเคฐ เคฒेเคจे เคฒเค—ा เคฅा เค”เคฐ เคตैเคšाเคฐिเค• เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เคช्เคฐเคญाเคตเค•ाเคฐी เคนोเคจे เคฒเค—ी เคฅी। เคตिเคšाเคฐों เค•े เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เค•ी เคญी เค‡เคธเคฎें เคญूเคฎिเค•ा เคฅी, เคธाเคฅ เคนी เค•ोเคˆं เคฌाเคค เค•เคนเคจे เค•े เคชเคนเคฒे เคฆूเคธเคฐे เคฒोเค—ों เคฆ्เคตाเคฐा เค•เคนी เค—เคฏी เคฌाเคค เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค‰เคธे เค†เค—े เคฒे เคœाเคจे เค•ी เคญाเคตเคจा เคญी เคฅी। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคตिเคงि เคต เคตเคธ्เคคुเคชเคฐเค•เคคा เคชเคฐ เคตिเคถेเคท เค†เค—्เคฐเคน เคฆिเคฏा เคœाเคจा เคญी เคตिเคœ्เคžाเคจ เคตिเคงि เค•े เคค्เคตเคฐिเคค เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคฐเคนा।

เค†เคˆเคจे เค•े เคธाเคฎเคจे
เคฏเคน เคœเคฐूเคฐी เคนै เค•ि เค‡เคคिเคนाเคธ เค•े เค†เคˆเคจे เค•े เคธाเคฎเคจे เค–เฅœे เคนोเค•เคฐ เคนเคฎ เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•เคฐें เค”เคฐ เคฏเคน เคธเคฎเคเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐें เค•ि เค…เคš्เค›ी เคถुเคฐुเค†เคคों เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคนเคฎ เค‰เคธ เคฒเคฏ เค•ो เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคคे เคนुเค เคฆूเคฐ เคคเค• เค•्เคฏों เคจเคนीं เคœा เคชाเคคे। เคฏเคน เค…เคš्เค›ी เคถुเคฐुเค†เคค เคนเคฎเคจे เคฒเค—เคญเค— เคคीเคจ เคนเคœाเคฐ เคธाเคฒ เคชเคนเคฒे เค•ी เคฅी เคœिเคธเค•ा เคœिเค•्เคฐ เค•िเคฏा เคœा เคšुเค•ा เคนै। เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เคญी เคถिเค•्เคทा เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคนเคฎ เคธเคฌ เคฎिเคฒाเค•ाเคฐ เคจเคตोเคฆिเคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคฎें เค…เค—्เคฐเคฃी เคฐเคนे เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐे เค•ुเค› เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคคเคฅा เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคเค• ‘เคฌ्เคฐांเคก’ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจे เคœा เคฐเคนे เคฅे। เคเค• เคฌाเคฐ เคตेเคฒ्เคธ เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी เคฎें เคฎेเคฐी เค•ुเค› เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจी เคถोเคง เค›ाเคค्เคฐों เคธे เคฌाเคคเคšीเคค เคนुเคˆ เคฅी। เคฌाเคค เคนी เคฌाเคค เคฎें เคœเคฌ เค‰เคจ्เคนें เคฎैंเคจे เคฌเคคाเคฏा เค•ि เคฎैंเคจे เค‡เคฒाเคนाเคฌाเคฆ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เค…เคชเคจे เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฎाเคค्เคฐ เคชเคจ्เคฆ्เคฐเคน เคฐुเคชเคฏा เคช्เคฐเคคि เคฎाเคน เค•ी เคซीเคธ เคฆी เคฅी เคคเคฌ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคน เคฎाเคจเคจे เคธे เค‡ंเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा, เคตे เคฏเคน เคตिเคถ्เคตाเคธ เคนी เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•े। เคฌाเคฆ เคฎें เค•เคˆ เค…เคจ्เคฏ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฎिเคค्เคฐों เคจे เคœเคฌ เค‡เคธเค•ी เคชुเคท्เคŸि เค•ी เคคเคฌ เค‰เคจ เคชाเค•िเคธ्เคคाเคจी เค›ाเคค्เคฐों เคฎें เคธे เคเค• เคจे เค•เคนा: เค…เคฌ เคฎेเคฐी เคธเคฎเค เคฎें เค† เคฐเคนा เคนै เค•ि เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เคนเคฎाเคฐे เคฆोเคจों เคฆेเคถों เค•े เคเค• เคธाเคฅ เคถुเคฐुเค†เคค เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคญी เค†เคœ เคญाเคฐเคค เคตिเคœ्เคžाเคจ เคต เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เคฎें เค‡เคคเคจा เค†เค—े เค•ैเคธे เคจिเค•เคฒ เค—เคฏा। เค‰เคธเค•ी เคธเคฎเค เคฎें เค† เค—เคฏा เคชเคฐ เคฎेเคฐी เคธเคฎเค เคฎें เคคो เค†เคœ เคคเค• เคจเคนीं เค†เคฏा เค•ि เคนเคฐ เคฌाเคฐ เค…เคš्เค›ी เคถुเคฐूเคตाเคค เค•े เคฌाเคฆ เคนเคฎ เคนाเคฐाเค•िเคฐी เค•्เคฏों เค•เคฐ เคฌैเค เคคे เคนैं?

เคถिเค•्เคทा เคฎें เคญी เคฏเคนी เคนुเค†, เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เค•े เคฆเคถเค•ों เคฎें เคœिเคธे เคนเคฎเคจे เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคा เคฆेเค•เคฐ เคเค• เคฌ्เคฐांเคก เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा เคตเคน เคฒเค—เคญเค— เคเค• เคต्เคฏाเคชाเคฐ เคฌเคจ เคšुเค•ा เคนै। เค†เคœ เคถिเค•्เคทा เค•ो เคญी เคเค• เคงंเคงा เคฎाเคจा เคœाเคจे เคฒเค—ा เคนै। เคŸเคŸเคชुंเคœिเคฏा เคธ्เค•ूเคฒ เค…เคฌ เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคถเคจเคฒ เค•เคนเคฒाเคคे เคนैं เค”เคฐ เคฒाเค–ों เคฐुเคชเคฏे เคซीเคธ เคฒेเค•เคฐ เคเค• เค…เคค्เคฏंเคค เคธाเคงाเคฐเคฃ เคธ्เคคเคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคเคธे เคธ्เค•ूเคฒ เค†เคœ เคฆेเคถ เค•े เค•ोเคจे-เค•ोเคจे เคฎें เค˜ाเคธ-เคซूเคธ เค•ी เคคเคฐเคน เค‰เค— เค†เคฏे เคนैं। เค•เคˆ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคธ्เค•ूเคฒ เคœเคนाँ เคซीเคธ เคจเคนीं เค•े เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคนै เค‡เคจ เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคถเคจเคฒ เคธ्เค•ूเคฒों เคธे เค…เคš्เค›ी เคถिเค•्เคทा เคฆेเคคे เคนैं। เคซเคฐ्เค• เค‡เคคเคจा เคนै เค•ि เค‡เคจ เค‡ंเคŸเคฐเคจेเคถเคจเคฒ เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฎाเคง्เคฏเคฎ เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคนै เคธाเคฅ เคนी เคฆिเค–ाเคตा เค”เคฐ เคซीเคธ เค•ाเคซी เคœ्เคฏाเคฆा।

เคฏเคนी เค—िเคฐाเคตเคŸ เค‰เคš्เคš เคถिเค•्เคทा เคฎें เคญी เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคी เคนै। เค•ुเค› เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคต เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เคธंเคธ्เคฅाเคจों เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคชเคนเคฒे เค•े เค…เคจ्เคฏ เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคฐाเคœเคจीเคคि เค•े เค…เค–ाเฅœे เคฌเคจ เคšुเค•े เคนैं। เค•ेเคตเคฒ เคช्เคฐเคคिเคญा เค•े เคฌเคฒ เคชเคฐ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคœाเค•เคฐ เค•ोเคˆ เค‰เคš्เคš เคชเคฆ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒेเคจा เค…เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคชเคฐ เค…เคชเคจे เคฆेเคถ เคฎें ‘เค•ेเคตเคฒ เคช्เคฐเคคिเคญा’ เค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคจเคนीं เค•े เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคนो เค—เคฏा เคนै เค”เคฐ ‘เคชเคนुँเคš’ เค•े เคฌिเคจा เคฏเคน เคŸेเฅी เค–ीเคฐ เคนी เคธाเคฌिเคค เคนोเคคा เคฐเคนा เคนै เค•ुเค› เค…เคชเคตाเคฆ เคธ्เคตเคฐूเคช เคธंเคธ्เคฅाเคจों เค•ो เค›ोเฅœ। เคฆेเคถ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เคธ‍ाเคฅ เคฏเคน เค–िเคฒเคตाเฅœ เค•เคฐเคจे เค•ी เค‡เคœाเคœเคค เค•ैเคธे เค”เคฐ เค•्เคฏों เคฆी เค—เคฏी เคฏเคน เคธोเคšเคจे เค•ी เคฌाเคค เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคœिเคจเค•े เคธोเคšเคจे เคธे เค•ुเค› เคซเคฐ्เค• เค† เคธเค•เคคा เคนै เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธोเคšเคจा เคฒเค—เคญเค— เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै। เคฎेเคฐे เคœैเคธे เคฆเคธ-เคฌीเคธ เค…เคชเคจा เคฐाเค— เค…เคฒाเคชเคคे เคฐเคนें เค‰เคธे เคธुเคจเคจे เคตाเคฒा เคญी เคถाเคฏเคฆ เคนी เค•ोเคˆ เคนो।

เคชเคนเคฒे เคนเคฎเคจे เคฆेเคถ เคฎे เคถृंเค–เคฒाเคฌเคฆ्เคง เคšिंเคคเคจ เค•ी เค•เคฎी เค•ा เคœिเค•्เคฐ เค•िเคฏा เคฅा เคชเคฐ เค…เคฌ เคนाเคฒाเคค เค‰เคธ เคธे เคญी เคฌเคฆเคคเคฐ เคนैं เค…เคฌ  เคถिเค•्เคทा เคฎें เคฏा เค…เคจ्เคฏเคค्เคฐ เคญी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคฐ्เคฅ เคจเคนीं เคฐเคน เค—เคฏा เคนै। เค‡เคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคธเคฎเคเคจा เค‰เคคเคจा เค•เค िเคจ เคญी เคจเคนीं เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เค•เคˆ เคธเคฆिเคฏों เค•ी เค—ुเคฒाเคฎी เค”เคฐ เคชिเค›เฅœेเคชเคจ เค•े เคฌाเคฆ เคœเคฌ เค†เคœाเคฆी เคฎिเคฒी เคคเคฌ เคนเคฎें เค…ंเค—्เคฐेเคœों เคธे เค•ुเค› เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคนเคธ्เคคांเคคเคฐिเคค เคนुเค เคœिเคจเคฎें เคถैเค•्เคทिเค• เคธंเคธ्เคฅाเคจ, เค•ाเคฐ्เคฏเคชाเคฒिเค•ा, เคจ्เคฏाเคฏเคชाเคฒिเค•ा เคต เคฐเค•्เคทा เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคถाเคฎिเคฒ เคฅे। เค‡เคจ เคธंเคธ्เคฅाเคจों เค•ी เคธुเคšाเคฐु เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค‰เคจเค•े เคธเคฎเคฏ เคธे เคšเคฒी เค† เคฐเคนी เคฅी เค”เคฐ เค•ुเค› เค‡เคธ เค•ाเคฐเคฃ เคคเคฅा เค•ुเค› เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคฏाเคธों เคธे เคเค• เคฎाเคจเค• เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคจे เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคฎिเคฒी เคœो เคชเคนเคฒे เค•े เคธंเคธ्เคฅाเคจों เค•े เค…เคฒाเคตा เค•ुเค› เคจเคตोเคฆिเคค เคธंเคธ्เคฅाเคจों เคฎें เคญी เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคฏी เคฆी। เคฏเคน เคชीเคขी เคœเคฌ เค…เคตเค•ाเคถ เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•ी เค“เคฐ เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนुเคˆ เค”เคฐ เคเค•เคฆเคฎ เคจเคฏे เคšेเคนเคฐे เคธाเคฎเคจे เค†เคฏे เคคเคฌ เคธเคฐเค•ाเคฐी เคคंเคค्เคฐ เค”เคฐ เคฎाเคจเคตी เค•เคฎเคœोเคฐिเคฏों เค•ा เคธीเคงा เคช्เคฐเคญाเคต เคธाเคฎเคจे เค†เคคा เค—เคฏा เค”เคฐ เคธ्เคฅिเคคि เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฌिเค—เฅœเคคी เค—เคฏी। เคธเคฐเค•ाเคฐी เคคंเคค्เคฐ เค•ी เค…เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฆเค–เคฒंเคฆाเคœी เค”เคฐ เคช्เคฐเคฌुเคฆ्เคง เคตเคฐ्เค— เค•ी เค…เคธाเคงाเคฐเคฃ เค‰เคฆाเคธीเคจเคคा – เคฆोเคจों เคจे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคตเคนाँ เคชเคนुँเคšा เคฆिเคฏा เคœเคนाँ เค†เคœ เคนเคฎ เค‰เคธे เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं।

เคฌाเคค เคญाเคฐเคค เค•े เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เค•ी
เคนเคฎ เคซिเคฐ เค…เคชเคจे เคฎुเค–्เคฏ เคตिเคทเคฏ เค•ी เค“เคฐ เคฒौเคŸเคคे เคนैं เค•ि เคนเคฎें เคญเคตिเคท्เคฏ เคฎें เค•ैเคธे เคญाเคฐเคค เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคนै เค”เคฐ เคฏเคน เค•ि เค‰เคธ เคฆिเคถा เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคนाँ เคคเค• เคธเคซเคฒ เคนो เคธเค•े เคนैं। เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เคเคธा เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เค…เคคीเคค เค•े เค…เคจुเคญเคตों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค– เค•เคฐ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•เคฐเคจा เค‰เคšिเคค เคนोเค—ा। เคนเคฎाเคฐी เค…เคฌ เคคเค• เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เคœो เค‡เคธ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•เคฐเคคी เค†เคฏी เคนै เคตเคน เคเค• เคฌเคนुเคฒเคคाเคตाเคฆी, เคธเคฐ्เคตเคธ्เคตीเค•ाเคฐी เคธเคฎाเคœ เค•ी เคฐเคนी เคนै เค”เคฐ เคฏเคฆि เคนเคฎ เคญाเคฐเคค เค•े เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•ो เค‰เคธเค•ी เค–ोเคœ เค•े เคธाเคฅ เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคฎें เคฐเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคนैं เคคो เคธाเคฐी เค•เค िเคจाเค‡เคฏों เคเคตं เคตिเคธंเค—เคคिเคฏों เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เค‡เคธ เคตिเคถिเคท्เคŸ เคชเคนเคšाเคจ เค•ो เคตिเคฐाเคธเคค เค•े เคฐूเคช เคฎें เคธंเคญाเคฒे เคฐเค–เคจा เคœเคฐूเคฐी เคนोเค—ा। เคœो เคตिเคธंเค—เคคिเคฏाँ เคนเคฎเคจे เค…เคจुเคญเคต เค•ी เคนैं เค‰เคจเค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนुเค เค†เค—े เคฌเฅเคจा เคนोเค—ा।। เคเค• เค‰เคฆाเคฐ, เคช्เคฐเค—เคคिเคถीเคฒ, เคฌเคนुเคฒเคคाเคตाเคฆी เคญाเคฐเคค เคœो เคฎाเคค्เคฐ เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ो เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคชเคฐ्เคฏाเคฏ เคจ เคฎाเคจे เคฎेเคฐे เคฒिเคฏे เคเค• เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนै เคœिเคธเคฎें เคœเคฐूเคฐเคค เคชเฅœเคจे เคชเคฐ, เคฎूเคฒ เคธिเคฆ्เคงांเคคों เคธे เคธเคฎเคौเคคा เค•िเคฏे เคฌिเคจा, เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธंเคถोเคงเคจ เค•िเคฏे เคœा เคธเค•เคคे เคนैं।

เคชเคฐ เค‡เคธ เคฐाเคน เคฎें เค•ुเค› เค•เค िเคจाเค‡เคฏाँ เคนैं เคœिเคจ्เคนें เคธเคฎเคเคจा เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนै। เค†เคœ เค•ी เคคाเคฐीเค– เคฎें เคฌเคนुเคฒเคคाเคตाเคฆी เคคเคธเคตीเคฐ เค•ो เค•्เคทเคคि เคชเคนुँเคšी เคนै, เคญाเคฐเคค เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เค•ो เค•्เคทเคคि เคชเคนुँเคšी เคนै। เคฏเคน เค•ेเคตเคฒ เคฐाเคœเคจीเคคि เคธे เคœुเฅœा เคธเคตाเคฒ เคจเคนीं เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เคฆेเคถ เค•े เคช्เคฐเคฌुเคฆ्เคง เคตเคฐ्เค— เค•ो เค…เคชเคจी เคตैเคšाเคฐिเค• เคจिเคท्เค•्เคฐिเคฏเคคा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เค…เคชเคจी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคจी เคนोเค—ी। เคฏเคน เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคช्เคฐเคฌुเคฆ्เคง เคตเคฐ्เค— เค–ुเคฆ เค–ेเคฎों เคฎें เคฌँเคŸा เคนै เค‡เคธเคฒिเคฏे เคฏเคน เคฐाเคน เค†เคธाเคจ เคจเคนीं เคนोเค—ी।

เคธ्เคตเคช्เคจिเคฒ เคญाเคตเคฒोเค• เค•े เคฎเคนाเคจ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฌीเคนเฅœ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เคฎเคนाเคญाเคฐเคคों เคคเค•
เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•े เคฌाเคฆ เค•े เคฆเคถเค•ों เคฎें เคธเคฆिเคฏों เคธे เคฆौเฅœ เคฎें เคชिเค›เฅœเคคे เคฆेเคถ เคจे เคเค• เคจเคฏी เคŠเคฐ्เคœा เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจी เคชเคนเคšाเคจ เคฌเคจाเคจे เค•ा เคญเคฐเคธเค• เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा. เค‡เคธเคฎें เค†เคฐเคฎ्เคญिเค• เคญूเคฎिเค•ा เคเค• เค…เคš्เค›े เคจेเคคृเคค्เคต เค•ी เคญी เคฐเคนी. เคฒेเค•िเคจ เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เค•े เค•ुเค› เคฆเคถเค•ों เคฎें เคจेเคคृเคค्เคต เค•ी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคฎें เค—िเคฐाเคตเคŸ เคธाเคซ เคจเคœเคฐ เค†เคจे เคฒเค—ी, เคซिเคฐ เคšाเคนे เคตเคน เคฐाเคœเคจीเคคि เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคนो เคฏा เคถिเค•्เคทा เคธे।

เคตเคน เคชीเคขी เคœिเคธเคจे เค†เคœाเคฆी เค•ी เคฒเฅœाเคˆ เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฏा เค…เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคญाเค— เคฒिเคฏा, เคฎंเคš เคธे เคœा เคšुเค•ी เคฅी เค”เคฐ เคœो เคฎंเคš เคชเคฐ เค†เคธीเคจ เคฅे, เคตे เคธुเคตिเคงाเคœीเคตी เคœीเคตเคจ เค•े เคฒเค•्เคท्เคฏ เคธे เค…เคงिเค• เคฆूเคฐ เค•ी เคธोเคšเคจे เคฎें เคธเค•्เคทเคฎ เคจ เคฅे। เค—िเคฐाเคตเคŸ เค•ी เค•เคฅा เคฒिเค–ी เคœाเคคी เคฐเคนी เค”เคฐ เคฆेเคถ เค…เคชเคจे เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคชिเค›เฅœเคคा เค—เคฏा। เค‡เคคเคจा เคœเคฐूเคฐ เคฅा เค•ि เคฆेเคถ เคฒोเค•เคคंเคค्เคฐ เค•ी  เคชเคนเคšाเคจ เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนुเค† เคฏเคฆ्เคฏเคชि เค‰เคธ เคชเคฐ เค–เคคเคฐे เค•े เคฌाเคฆเคฒ เคฏเคฆा-เค•เคฆा เคฎंเคกเคฐाเคคे เคฐเคนे। เคธเคฌ เคฎिเคฒाเค•เคฐ เคนเคฎ เคฒเฅœเค–เฅœाเค•เคฐ เคšเคฒเคคे เคฐเคนे เคช्เคฐเค—เคคि เค•े เค•เค िเคจ เคชเคฅ เคชเคฐ। เค†เคฐ्เคฅिเค• เคช्เคฐเค—เคคि เคต เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธाเคฅ เคจเคตเคงเคจाเคข्เคฏ เคตเคฐ्เค— เคœिเคธ เคญเคตिเคท्เคฏเคชเคฅ เค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เคฒเค—ा เคตเคน เคชเคถ्เคšिเคฎी เคธเคฎाเคœ เค•ी เคญोंเฅœी เคจเค•เคฒ เคฅा – เคเค• เคซूเคนเฅœ เค—ैเคฐเคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เค‰เคชเคญोเค•्เคคाเคตाเคฆ। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคฎीเคกिเคฏा เค•े เคต्เคฏाเคชเค• เคช्เคฐเคญाเคต เคจे เค…เคชेเค•्เคทाเค•ृเคค เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฐूเคช เคธे เค•เคฎเคœोเคฐ เคตเคฐ्เค— เค•े เคธाเคฎเคจे เค‰เคชเคญोเค•्เคคा เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ा เคเค• เคธ्เคตเคช्เคจिเคฒ เคญाเคตเคฒोเค• เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐ เคเค• เคฎृเค—-เคฎเคฐीเคšिเค•ा เค•े เคฎाเคฏाเคœाเคฒ เคฎें เค‰เคธे เคญी เคฌांเคง เคฒिเคฏा। เคเค• เคชाเคฐเคฎ्เคชเคฐिเค• เคธोเคš เคธे เคœुเฅœे เคฒोเค—ों เค•ो เคจเคฏी เคธเคฎृเคฆ्เคงि เคต เคจเคต-เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•े เคฒाเคญ เคฆिเค–ाเคฏी เคฆिเคฏे เคคเคฌ เคเค• เคธंเคธ्เค•ाเคฐी เคธเคฎाเคœ เคนी เค…เคชเคจे เค•ो เคฌเคšा เคธเค•เคคा เคฅा เค‰เคจ เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•เคฎเคœोเคฐिเคฏों เคธे เคœो เคจเคตोเคฆिเคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคฎें เค…เค•्เคธเคฐ เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคी เคนै। เค…เคชเคจी เคธเคฎृเคฆ्เคง เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคฌเคฒ เคชเคฐ เคนเคฎें เค†เคถा เคฅी เค•ि เคนเคฎ เค…เคชเคจी เคตिเคถिเคท्เคŸ เคชเคนเคšाเคจ เคจเคฏे เคธंเคฆเคฐ्เคญों เคฎें เคจเคฏे เคคเคฐीเค•े เคธे เคขाเคฒเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนोเคคे เค”เคฐ เคฎाเคค्เคฐ เคชเคถ्เคšिเคฎ เค•ी เค•ाเคฐ्เคฌเคจ เค•ाเคชी เคฌเคจเค•เคฐ เคจ เคฐเคน เคœाเคคे, เคชเคฐ เค˜เคŸเคจाเคšเค•्เคฐ เคฆेเค–เคคे เคนुเค เค…เคงिเค• เคธंเคญाเคตเคจा เคฏเคนी เคช्เคฐเคคीเคค เคนोเคคी เคนै เค•ि เคนเคฎ เค•ाเคฐ्เคฌเคจ เค•ाเคชी เคนी เคฌเคจเค•เคฐ เคฐเคน เคœाเคฏेंเค—े। เคœिเคธ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธเคฎृเคฆ्เคงि เค•ी เคฌाเคค เคนเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं เคตเคน เค‡เคคिเคนाเคธ เคนै เคนเคฎें เค‰เคธเค•ी เคฆाเคตेเคฆाเคฐी เค•เคฐเคจे เค•े เคชเคนเคฒे เค…เคชเคจे เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เค•ा เคชुเคจเคฐ्เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा เคœिเคธे เค•เคฐเคจे เคธे เคนเคฎ เคนเคฎेเคถा เคชเคฒाเคฏเคจ เค•เคฐเคคे เค†เคฏे เคนैं।

 เคฐเค–เคจा เคฏाเคฆ - เค‰เคชเคœเคจा, เคชเคฒเคจा
เคจเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ा
เคจเคนीं เคธीเคฎिเคค เคฎाเคค्เคฐ เคเค•เคฒ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฎें
เคœเคกें เค‰เคจเค•ी เคฆूเคฐ เคคเค• เคนैं
เคฎเคจ เค•ी เคตिเค•ृเคคिเคฏों เค” เค•ुเคฐीเคคिเคฏों เคคเค•
เค…เคšेเคคเคจ เค•ी เค…เคคเคฒ เค—เคนเคฐाเค‡เคฏों เคคเค•।

เคธंเคคुเคฒिเคค เค” เคตिเคตेเค•ी เคธเคฎเคฆृเคท्เคŸि เคฒेเคจा
เคธเคญीเค•ा, เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคญी เคซเคฐ्เคœ เคนोเค—ा
เค…เคคिเคฐंเคœिเคค เคธเคญी เคตे เค•เคฒ्เคชเคจाเคँ
เคจ เคญเคŸเค•ाเคฏें เค•เคญी เคซिเคฐ เคธे
เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคจा เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคธंเค•เคฒ्เคช เคนोเค—ा।

เค”เคฐ เคญी เค•ुเค› เคฏाเคฆ เคนै เคฐเค–เคจा เคคुเคฎ्เคนें
เคฎाเคจเคต เคฎूเคฒเคค: เคชเคถु เคเค•
เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เคจे
เคšेเคคเคจ เคฎเคจ เค‰เคธे เค‰เคชเคนाเคฐ เคฆेเค•เคฐ
เคฆ्เคตเคจ्เคฆเคฎเคฏ เคœीเคตเคจ เคฆिเคฏा เคนै
เคœो เค•เคนीं เคตिเค•ृเคคिเคฏों เค•ा เคธ्เคฐोเคค เคนै
เคคो เคธृเคœเคจ เค•ा เค‰เคค्เค•เคฐ्เคท เคญी เคนै।
เคตिเคฐाเคธเคค เคฎें เคฌोเคง เคฎिเคฒ เคธเค•เคคा เคจเคนीं
เคนเคฐ เคเค• เค•ो เคฐाเคน เค–ुเคฆ เคนी เคขूंเคขเคจा เคนै
เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ो เคขोเคคे เคšเคฒे เคœाเคจा เคจเคนीं
เค‰เคธเคธे เคœเคนाँ เคคเค• เคนो, เคธीเค–เคจा เคนै।
เคฏเคนी เค—เคฒเคคी เคธเคฆा เคนเคฎ เค•เคฐเคคे เคฐเคนे
เคूเค े เคฆเคฎ्เคญ เคธे เคชเคฅเคญ्เคฐเคท्เคŸ เคนोเคคे เคนी เคฐเคนे
เค‰เคจ เค—เคฒเคคिเคฏों เค•ी เคถृंเค–เคฒा เค•ो เคคोเฅœเคจा เคนै
เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคค्เคฐुเคŸिเคฏाँ เค•เคฐ เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคœोเฅœเคจा เคนै।


เค†เคค्เคฎเคฎंเคฅเคจ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค
เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•िเคคเคจा เคนी เคฌीเคนเฅœ เค•्เคฏों เคจ เคนो เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เค•िเคคเคจी เคนी เค•เค िเคจ เค•्เคฏों เคจ เคนों เคฎाเคจเคต-เคฎเคจ เค•ी เคเค• เคตिเคถेเคทเคคा เคฏเคน เคนै เค•ि เคตเคน เคธเคชเคจे เคฆेเค–เคจा เค•เคญी เคจเคนीं เค›ोเฅœ เคธเค•เคคा। เคฎाเคจा เค•ि เคนเคฐ เคธเคชเคจा เคชूเคฐा เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा เคชเคฐ เค‰เคธे เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เคงเคฐाเคคเคฒ เคชเคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคจ्เคตिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคœिเคธ เค†เคงाเคฐเคญूเคค เคขांเคšे เค”เคฐ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै เค‰เคธเค•ा เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เคฎें เคจिเคคांเคค เค…เคญाเคต เคฆीเค–เคคा เคนै। เคนเคฎ เคชเคนเคฒे เคœिเค•्เคฐ เค•เคฐ เคšुเค•े เคนैं เค•ि เค•ैเคธे เคถ्เคฐंเค–เคฒाเคฌเคฆ्เคง เคšिंเคคเคจ เคฐिเคฒे เคฆौเฅœ เค•ी เคคเคฐเคน เคŸीเคฎ-เคญाเคตเคจा เค•ी เค…เคชेเค•्เคทा เคฐเค–เคคा เคนै เคœिเคธเคฎें เค•ुเคถเคฒ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ, เคจ्เคฏाเคฏเคชूเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค”เคฐ เค‰เคšिเคค เคถ्เคฐेเคฏ เคตिเคคเคฐเคฃ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै। เค‡เคจ เคธเคญी เคฌाเคคों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค– เค†เค—े เคฌเคขเคจा เคนोเค—ा। เค•ोเคˆ เคธเคฐเคฒ เคธूเคค्เคฐ เคจเคนीं เคนै เค‡เคจ เคธเคฌ เค•े เคฒिเคฏे। เคธเคนी เคตैเคšाเคฐिเค• เคชเคฐिเคตेเคถ, เค•ुเคถเคฒ เคช्เคฐเคฌंเคงเคจ เคเคตं เคจिเคท्เคชเค•्เคท เค•ाเคฐ्เคฏเคถैเคฒी เคนी เคนเคฎाเคฐे เคฒเค•्เคท्เคฏ เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคต เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎे เคธเคนाเคฏเค• เคนो เคธเค•เคคी เคนैं। เคธाเคฅ เคนी เค—ुเคฃเคตเคค्เคคा เคธे เค•ोเคˆ เคธเคฎเคौเคคा เค•िเคฏे เคฌिเคจा เค†เค—े เคฌเคขเคจा เคนोเค—ा। เคชिเค›เคฒे เคฒเค—เคญเค— เคคीเคจ เคฆเคถเค•ों เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ा เคœो เคต्เคฏเคตเคธाเคฏीเค•เคฐเคฃ เคนो เค—เคฏा เคนै เค‰เคธे เคญी เคฐोเค•เคจा เคนोเค—ा [8]।

เคชเคฐ เค•เคญी เคฏเคน เคญी เคธोเคšเคคा เคนूँ เค•ि เคฏเคน เคธเคฌ เคคो เคฌाเคฆ เค•ी เคฌाเคค เคนै เคชเคนเคฒे เคนเคฎ เคธเคฎाเคœ เคฎें เค…เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा, เค…เคจाเคšाเคฐ, เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ, เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ, เคนिंเคธा เค”เคฐ เค†เคฐ्เคฅिเค• เค…เคชเคฐाเคงों เค•ी เคฆिเคจोंเคฆिเคจ เคฌเฅเคคी เคœा เคฐเคนी เค˜เคŸเคจाเค“ं เคชเคฐ เคนी เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เค•เคฐ เคฒें เคคो เคฌเฅœी เคฌाเคค เคนोเค—ी। เคนเคฎเคจे เคฌเฅœे-เคฌเฅœे เคธเคชเคจे เคฆेเค–े เคฅे เคชเคฐ เค†เคœ เค•ी เคคाเคฐीเค– เคฎें เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคเคตं เคถांเคคिเคชूเคฐ्เคฃ เคœीเคตเคจเคฏाเคชเคจ เคธ्เคตเคฏं เคเค• เคฎเคฐीเคšिเค•ा เคฌเคจเคคा เคฆीเค– เคฐเคนा เคนै। เคฎंเค—เคฒเคฏाเคจ เค”เคฐ เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฏाเคจ เคนเคฎें เคฆिเคจों เคฆिเคจ เคฌเฅ เคฐเคนी เค…เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा, เคฌेเคฐोเคœเค—ाเคฐी, เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เค”เคฐ เคคเคจाเคตों เคธे เคจिเคœाเคค เคจเคนीं เคฆिเคฒा เคธเค•ेंเค—े। เคฎैं เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคธ्เคตเคช्เคจिเคฒ เคญाเคตเคฒोเค• เค•े เคฎเคนाเคจ เคญाเคฐเคค เค”เคฐ เคฌीเคนเฅœ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เคฎเคนाเคญाเคฐเคคों เค•े เคฌीเคš เคญเคŸเค•เคคा เคชाเคคा เคนूँ। เคญाเคฐเคค เคธเคฆा เคธे เค…เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เคฐเคนा เคนै เค”เคฐ เค†เคœ เคญी เคตเคนीं เคนै - เคœूเคเคคा เคนुเค† เค…เคชเคจे เค†เคช เคธे เคเค• เค…เคจोเค–े เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เคฎें เคฏा เคถाเคฏเคฆ เคฏเคนी เค‰เคธเค•ी เค†เคœ เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เคนै।

เคธंเคฆเคฐ्เคญ
[1] J L Nehru, Discovery of India, Penguin India, 2008 (First published 1946).
[2]  A L Basham, The Wonder that was India, Sidgwick and Jackson, London, 1954.
[3] V S Naipaul, An Area of Darkness, Andre Deutsch, London, 1964.
[4] V S Naipaul, India: A Wounded Civilisation, Picador 2010.
[5] Bill Aitken, Seven Sacred Rivers, Penguin India, 1992.
[6] C M Bhandari, Discovering, Inventing India, Muse India, Nov – Dec 2015.
[7] เคตเคจ्เคฆ्เคฐเคฎोเคนเคจ เคญंเคกाเคฐी, เคชเคฐिเคตेเคถीเคฏ เคธृเคœเคจเคถीเคฒเคคा: เคนिंเคฆी เคธंเคธाเคฐ เค•ा เคธเคš, เคธेเคคु, เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2018.
[8] เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฎोเคนเคจ เคญंเคกाเคฐी, เคฏाเคฆों เค•े เคเคฐोเค–े เคธे: เคธ्เคตाเคคंเคค्เคฐ्เคฏोเคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคค เค•ा เคเค• เคตिเคถिเคท्เคŸ เคธृเคœเคจเคถीเคฒ เค•ाเคฒเค–ंเคก, เคธेเคคु, เคจเคตเคฎ्เคฌเคฐ 2019.

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।