เคฎंเคू เคुเคฎाเคฐी
เคธเคนाเคฏเค เคช्เคฐोเคซेเคธเคฐ (เคนिเคจ्เคฆी เคตिเคญाเค), เคฐाเคเคीเคฏ เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฆेเคนเคฐा, เคाँเคเฅा (เคนिเคฎाเคเคฒ-เคช्เคฐเคฆेเคถ)
เคเคฎेเคฒ: MANJOO89JNU@GMAIL.COM
เคเคฒเคญाเคท: +91 987 159 3794
เคเคฅाเคाเคฐ เคเคธ. เคเคฐ. เคนเคฐเคจोเค เคा เคจเคฏा เคเคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคจเคฆी-เคฐंเค เคैเคธी เคฒเฅเคी’ เคชเคนाเคก़ी เคीเคตเคจ เคธंเคเคฐ्เคท เคी เคฆाเคธ्เคคाเคจ เคเคนเคคा เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคธเคฎाเค เคी เคฌเคฆเคฒเคคी เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคเคฐ เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคธाเคฅ เคนो เคฐเคนे เคेเคก़เคाเคก़ เคो เคฌเคนुเคค เคฌाเคฐीเคी เคธे เคเคाเคเคฐ เคिเคฏा เคเคฏा เคนै। เคीเคตเคจเคฆाเคฏिเคจी เคธเคนเค, เคถांเคค เคต เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคจเคฆी เคी เคงाเคฐा เคो เค
เคตเคฐुเคฆ्เคง เคเคฐเคे, เคช्เคฐเคृเคคि เคธे เคนी เคेเฅเคाเฅ เคจเคนीं เคी เคा เคฐเคนी เคฌเคฒ्เคि เคเคธ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคคเคฎाเคฎ เคिंเคฆเคिเคฏों เคो เคเคจเคे เคเคฒ, เคंเคเคฒ, เคเคฎीเคจ เคो, เคเคจเคे เคนी เค
เคธ्เคคिเคค्เคต เคต เคตเคूเคฆ เคธे เคญी เคตिเคธ्เคฅाเคชिเคค เคिเคฏा เคा เคฐเคนा เคนै। เคธเคฐिเคคा เคฐूเคชी เคธ्เคค्เคฐी เคीเคตเคจ เคธंเคเคฐ्เคท เคी เคธเคซเคฒ เคฆाเคธ्เคคाเคจ เคเคนเคคा เคฏเคน เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆी เคถिเคฒ्เคช เคा เค
เคฆ्เคญुเคค เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै। เคฒेเคเค เค
เคชเคจी เคญाเคทा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคเคเคจाเคं เคा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคिเคค्เคฐเคुเคฎ्เคซเคจ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคเคฐเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนुเค เคนै। เคเคธ เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคी เคाเคธिเคฏเคค เคฏเคน เคนै เคि เคฒเฅเคी เคा เคฐूเคช เคงाเคฐเคฃ เคเคฐเคे เคจเคฆी เคธ्เคตเคฏं เค
เคชเคจी เคฆाเคฐुเคฃ เคฆाเคธ्เคคाเคจ เคो เคฌเคฏाเคจ เคเคฐเคคी เคนै।
เคเคชเคจ्เคฏाเคธ 20เคตीं เคธเคฆी เคธे เคฒेเคเคฐ 21เคตीं เคธเคฆी เคฎें 2020-21 เคคเค เคा เคเค เคธเคซเคฒ เคฆเคธ्เคคाเคตेเค เคे เคฐूเคช เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคนुเค เคนै। เคिเคธเคฎें เคช्เคฐเคृเคคि เคเคฐ เคธเคฎाเค เคे เค
ंเคคเคฐ्เคธंเคฌंเคง เคंเคต เคธเคฎाเค เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคो เคญी เคเคाเคเคฐ เคिเคฏा เคเคฏा เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคी เคฎुเค्เคฏ เคชाเคค्เคฐ เคธुเคจเคฎा เคฆेเค เคชिเคคा เคฎाเคธ्เคเคฐ เคญाเคเคฆเคค เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคธेเคจाเคจी เคฅे เคिเคจ्เคนोंเคจे เคชเคนाเฅों เคे เคช्เคฐเคाเคฎंเคกเคฒ เคเคจ्เคฆोเคฒเคจ เคฎें เค
เคชเคจी เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเคा เคจिเคญाเค เคฅी। เคธुเคจเคฎा เคฆेเค เคी เคถाเคฆी เคเคธ เคธเคฎเคฏ เคी เคธाเคฎाเคिเค เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคे เค
เคจुเคธाเคฐ เคเคจ्เคฎ เคธे เคชเคนเคฒे เคนी เคคเคฏ เคเคฐ เคฆी เคเคฏी เคฅी เคเคธเคे เคธเคธुเคฐ เคฆेเคตीเคฆเคค เคตเคीเคฐ เคญी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคธेเคจाเคจी เคฅे।
เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคाเคฆुเค เคुเคกिเคฏा เคा เคिเค्เคฐ เคฌเคนुเคค เคนी เคूเคฌเคธूเคฐเคคी เคธे เคिเคฏा เคเคฏा เคนै เคो เค
เคชเคจा เคจाเคฎ เคถเคคु (เคจเคฆी) เคฌเคคाเคคी เคนै เคเคฐ เคธुเคจเคฎा เคो เคฆाเคฆी เคฌोเคฒเคคी เคนै। เคเคธी เคाเคฆुเค เคถเคคु เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธเคนเค, เคถांเคค, เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคงाเคฐा เคो เค
เคตเคฐुเคฆ्เคง เคเคฐ เคเคฌ เคฌाँเคง เคी เคจिเคฐ्เคฎिเคคि เคเคฐ เคฆी เคाเคคी เคนै เคเคฐ เคจเคฆी เค
เคชเคจा เค
เคธ्เคคिเคค्เคต เคोเคเคฐ เคกเคฐाเคตเคจा เคฐूเคช เคงाเคฐเคฃ เคเคฐ เคฒेเคคी เคนै। เคिเคธเคी เคต्เคฏเคฅा เคธ्เคตเคฏं เคถเคคु (เคฒเฅเคी) เคต्เคฏเค्เคค เคเคฐเคคी เคนै।
เคธुเคจเคฎा เคฆेเค เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคी เคเคธी เคชाเคค्เคฐ เคนै เคो เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคे เคชूंเคीเคตाเคฆी เคฆौเคฐ เคฎे เคญी เคช्เคฐเคृเคคि เคต เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจा เคो เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคคी เคนै เคเคจเคे เคीเคตเคจ เคฎें เคฆुःเค เคा เคชเคนाเฅ เคคเคฌ เคूเค เคชเฅเคคा เคนै เคเคฌ เค
เคธเคฎเคฏ เคเคธเคे เคชเคคि เคฌाเคฒเคเคฐाเคฎ เคी เคฎृเคค्เคฏु เคนो เคाเคคी เคนै। เคฏเคนी เคธे เคถुเคฐू เคนोเคคी เคนै เคเค เคธ्เคค्เคฐी เคीเคตเคจ เคธंเคเคฐ्เคท เคी เคฆाเคธ्เคคाเคจ। เคธुเคจเคฎा เคा เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคीเคตเคจ เค
เคชเคจी เคชंเคाเคฏเคค เคे เคตिเคाเคธ เคเคฐ เคฒोเคों เคो เคจ्เคฏाเคฏ เคฆिเคฒाเคจे เคे เคฒिเค เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เคฐเคนा। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคเค เคเคเคน เคिเค्เคฐ เคนै เคि เคธुเคจเคฎा เค
เคชเคจे เคธंเคเคฐ्เคทเคฐเคค เคीเคตเคจ เคฎें เคธुเคจเคฎा เคธे เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคเคฌ เคฌเคจ เคเคฏी เคเคธे เคเคธเคा เคชเคคा เคนी เคจเคนीं เคเคฒा। เค
เคฐ्เคฅाเคค เค
เคชเคจे เคीเคตเคจ เคธंเคเคฐ्เคท เคฎें เคจเคฆी เคी เคญांเคคि เคถांเคค, เคธเคนเค เคเคฐ เคช्เคฐเคตाเคนเคชूเคฐ्เคฃ เคीเคตเคจ เคी เค
เคฌाเคง เคเคคि เคे เคธाเคฅ เคीเคตเคจ เคे เค
ंเคคिเคฎ เคชเคกाเคต เคชเคฐ เค เคเค।
เคช्เคฐเคृเคคि เคเคฐ เคธเคฎाเค เคे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคो เคฆो เคฐूเคชों เคฎें เคฆेเคा เคธเคฎเคा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคชเคนเคฒा เคตเคน เคो เค
เคฆृเคถ्เคฏ (เคंเคคเคฐिเค เคจिเคฐ्เคฎिเคคि) เคเคฐ เคฆूเคธเคฐा เคฌाเคน्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคธाเคฅ เคธाเคฎंเคเคธ्เคฏ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคเคฐเคจा। เค
เคฐ्เคฅाเคค เคช्เคฐเคृเคคि เคो เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคจे เคธे เคนै। เคเค เคช्เคฐเคธंเค เคเคคा เคนै- เคช्เคฐเคृเคคि เคी เคเคฐ เคฒौเคो เคเคธा เคोเค เคจाเคฐा เคจเคนीं เคฆिเคฏा เคเคฏा เคฒेเคिเคจ เคช्เคฐเคृเคคि เคธे เค
เคชเคจे เคเคชเคो เคถ्เคฐेเคท्เค เคธเคฎเคเคจे เคตाเคฒा เคฎเคจुเคท्เคฏ เคชुเคจः เคช्เคฐเคृเคคि เคฎें เคนी เคीเคตเคจ เคคเคฒाเคถเคคा เคนुเค เคจเฅเคฐ เคเคคा เคนै। “เคिเคจ เคेเคคों เคी เคคเคฐเคซ เคोเค เคฎुเคกเคเคฐ เคญी เคจเคนीं เคฆेเคा เคเคฐเคคा เค
เคฌ เคฆिเคจ-เคญเคฐ เคเคจเคी เคाเฅिเคฏों เคी เคเคाเค เคเคฐ เคธเคซाเค เคนोเคจे เคฒเคी เคนै। เคธुเคจเคธाเคจ เคँเคเคจ เคชเคฐिเคตाเคฐों เคธे เคญเคฐे เคฐเคนเคคे เคนैं। เคฌूเฅे-เคฌुเคुเคฐ्เค เคो เคเคฐों เคฎें เค
เคेเคฒे เคฐเคนเคคे เคเคฏे เคฅे เค
เคฌ เคเคธ เคเคค्เคธเคต เคैเคธे เคฎाเคนौเคฒ เคो เคฆेเคเคเคฐ เคुเคถ เคฅे เคฎाเคจों เคชเคนเคฒे เคैเคธा เคเคฎाเคจा เคฒौเค เคเคฏा เคนै। เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคो เคाँเคต เคी เคฏเคน เคฆुเคจिเคฏा เค
เคฌ เคธเคฎाเคाเคฐों เคी เคฆुเคจिเคฏा เคธे เคฌिเคฒเคुเคฒ เค
เคฒเค เคฆिเคเคจे เคฒเคी เคฅी เคिเคธเคจे เคเคจเคे เคญीเคคเคฐ เคी เค
เคถांเคคि, เคญเคฏ เคเคฐ เคตिเคเคฒเคจ เคो เคฌเคนुเคค เคเคฎ เคเคฐ เคฆिเคฏा เคฅा।”1
เคธ्เคค्เคฐी เคीเคตเคจ เคธंเคเคฐ्เคท เคी เคाเคฅा- เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคเค เคธाเคงाเคฐเคฃ เคธ्เคค्เคฐी เคธुเคจเคฎा เคธे เคธंเคเคฐ्เคทเคฐเคค เคธुเคจเคฎा เคे เคीเคตเคจ เคी เคฆाเคธ्เคคाเคจ เคो เคฌเคฏा เคเคฐเคคा เคนै। เคिเคธเคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคนिเคฎाเคเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฌเคจเคจे เคธे เคฒेเคเคฐ เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคเคคिเคนाเคธ เคी เคฎเคนเคค्เคคा เคो เคฌเคूเคฌी เคिเคค्เคฐिเคค เคिเคฏा เคเคฏा เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคी เคฎुเค्เคฏ เคชाเคค्เคฐ เคธुเคจเคฎा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฆेเคตเคญूเคฎि เคเคนे เคाเคจे เคตाเคฒे เคนिเคฎाเคเคฒ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคी เคूเคฌเคธूเคฐเคค เคांเคी เคे เคธाเคฅ เคธเคฎाเค เคฎें เคนो เคฐเคนे เคฌเคฆเคฒाเคต เคो เคญी เคธूเค्เคท्เคฎเคคा เคธे เคฐेเคांเคिเคค เคिเคฏा เคเคฏा เคนै। เค
เคชเคจी เคฌाเคค เคฐเคเคคे เคนुเค เคธुเคจเคฎा เคเคนเคคी เคนैं - “เคช्เคฐเคงाเคจ เคी, เคเคฐ-เคเคฎीเคจें เคเคฐเคคों เคธे เคญी เคเคฒเคคी เคนै। เคฌเคธ เคฎेเคนเคจเคค เคเคฐ เคाเคฎ เคा เคเค्เคฌा เคนोเคจा เคाเคนिเค। ...เคเคฐ เคตเคน เคฆोเคจों เคฎेเคฐे เคฎें เคนैं। เคชเคฐ เคฎैं เคเคคเคจे เคนी เคชैเคฐ เคชเคธाเคฐเคคी เคนूँ เคिเคคเคจी เคाเคฆเคฐ เคธเคนाเคฐा เคฆेเคคी เคนै। เค्เคฏाเคฐ เคเคเฅ เคนै เคคो เค्เคฏा เคนुเค, เค
เคเคฒी เคฌเคฐเคธाเคค เคฎें เคชाเคจी เคฒเคा เคฆूँเคी। เคชเคฐ เคเคช เคाเคจเคคे เคนैं เคฎेเคฐे เคฒिเค เคเคฐाเค เคนी เคฌเคนुเคค เคนै। เคเคฎीเคจ เคฌेเคเคจे เคो เคจเคนीं เคนोเคคी เคช्เคฐเคงाเคจ เคी। เคเคฎाเคจे-เคाเคจे เคो เคนोเคคी เคนै। เคจ เคญी เคเคฎाเค เคाเคฏे เคคो เคเคเฅ เคฐเคนे, เคชเคฐ เคนै เคคो เค
เคชเคจी เคนी เคจ। เคฎुเคे เคจเคนीं เคฌेเคเคจी เคนै เค
เคชเคจी เคเคฎीเคจ।”2 เคंเคธाเคจ เค
เคชเคจे เคเคฒ, เคंเคเคฒ, เคเคฎींเคจ เคธे เคฌเคนुเคค เคฒเคाเคต เคฐเคเคคा เคนै เคเคธเคธे เค
เคฒเค เคนोเคเคฐ เคตเคน เค
เคชเคจे เคเคชเคो เคเฅ เคธे เคเคा เคนुเค เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคคा เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เค
เคชเคจों เคธे เคฌिเคुเฅเคจे เคी เคชीเฅा เคจเคฆी เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฌเคคाเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคी เคเคฏी เคนै। “เคธुเคจเคฎा เคो เคจเคฆी เคญी เค
เคฌ เค
เคชเคจी เคนी เคคเคฐเคน เค
เคेเคฒी, เค
เคธเคนाเคฏ เคเคฐ เคฎृเคคเคช्เคฐाเคฏ เคฒเคเคจे เคฒเคी เคฅी। เคिเคคเคจी เคตिเคกเคฎ्เคฌเคจा เคฅी เคि เคिเคธ เคธुเคจเคฎा เคे เคญीเคคเคฐ เคตเคน เคจเคฆी เคฌเคนเคคी เคฐเคนเคคी เคฅी เคตเคน เคเคธเคे เคฌเคाเคต เคे เคฒिเค เคुเค เคจเคนीं เคเคฐ เคชा เคฐเคนी เคฅी। เคชเคฐ เคเคธे เคฒเคเคคा เคฅा เคि เคीเคตเคจ เคญी เคเค เคฌเคนเคคी เคจเคฆी เคนी เคी เคคเคฐเคซ เคนै...เคธुเคจเคฎा เคธे เคिเคคเคจी เคฌेเคธเคนाเคฐा เคเคฐ เคฌेเคुเคฌाเคจ เคिंเคฆเคिเคฏाँ เคुเฅी เคนैं,...เคเคจ्เคนें เคฌเคाเคเคฐ เคैเคธे เคตเคน เคเค เคจเคฆिเคฏाँ เคो เคฌเคा เคฒेเคी ...เคฌเคธ เคเคธी เคธोเค เคे เคธाเคฅ เคเคธเคा เคฎเคจ เค เคนเคฐ เคाเคคा...เคฌเคนเคฒ เคाเคคा...เคुเค เคธंเคคोเคท เคเคฐ เคฒेเคคा।”3 เคจเคฆी เคธ्เคตเคฏं เคฎाเคจเคต เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคृเคคि เคเคฐ เคฎाเคจเคต เคे เคฌीเค เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคธ्เคฅाเคชिเคค เคเคฐเคคी เคนै। “เคฎैं เคถเคคเคฆ्เคฐु ...เคोเคा เคจाเคฎ เคถเคคु เคนै เคฆाเคฆी।”4
เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคा เคช्เคฐเคญाเคต เคต เคธเคฎाเค เคा เคฌเคฆเคฒเคคा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ- เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฌिเคจा เคिเคธी เคฐोเคเคोเค เคे เคต्เคฏाเคชाเคฐ เคช्เคฐเคตाเคน เคธे เคนै เคिเคธเคा เคฎुเค्เคฏ เคตाเคนเค เคฌाเคाเคฐ เคเคฐ เคธूเคเคจा เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเคिเคी เคो เคฎाเคจा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคเคจ เคฆोเคจों เคคंเคค्เคฐों เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคถ्เคต เคชเคฐ เค
เคชเคจा เคชเคฐเคเคฎ เคฒเคนเคฐाเคจे เคฎें เคธเฅเคฐ เคนुเค เคนै। เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคी เคตिเคाเคฐเคงाเคฐा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชเคฐिเคตेเคถ เคเคฐ เคเคธเคा เคธाเคนिเคค्เคฏिเค เคธृเคเคจ เคा เคตिเคทเคฏ เคฌเคจเคจे เคी เคเคนाँ เคคเค เคฌाเคค เคนै เคธเคจ-1990-91 เคฎें เคธोเคตिเคฏเคค เคธंเค เคे เคตिเคเคเคจ เคे เคฌाเคฆ เคธे เคถुเคฐू เคนोเคคी เคนै। เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคเค เคเคฐ्เคฅिเค เคตिเคाเคฐเคงाเคฐा เคे เคฐूเคช เคฎें เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เคเคฐเคคा เคนै। เคिเคธเคा เคเคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฒाเคญ เคเคฎाเคจे เคธे เคฐเคนा। เคฒेเคिเคจ 21เคตीं เคธเคฆी เคฎें เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคी เคตिเคाเคฐเคงाเคฐा เคเคฐ्เคฅिเค เค्เคทेเคค्เคฐ เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคธाเคฎाเคिเค, เคธांเคธ्เคृเคคिเค เคต เคฐाเคเคจीเคคिเค เคเคคिเคตिเคงिเคฏों เคो เคญी เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคिเคฏा เคนै। เคिเคธเคे เคชเคฐिเคฎाเคฃ เคธ्เคตเคฐूเคช เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเค เคเคฐ เคธंเคธ्เคृเคคि เคชเคฐ เคเคธเคा เคช्เคฐเคญाเคต เคชเฅเคจा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค เคฅा। เคเคाเคฐ्เคฏ เคถुเค्เคฒ เคी เคฎाเคจे เคคो เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเค เคा เคฆเคฐ्เคชเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคธाเคนिเคค्เคฏ เค
เคชเคจे เคธเคฎเคฏ เคต เคธเคฎाเค เคฎें เคนो เคฐเคนे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคो เคธเคฎाเค เคी เคจเคฌ्เค เคो เคฌเคนुเคค เคฌाเคฐीเคी เคธे เคธเคฎเคเคจे เคा เคเค เคฎाเคค्เคฐ เคเคฐिเคฏा เคนै। เคเคฌ เคธเคฎเคฏ เคฌเคฆเคฒเคคा เคนै เคคो เคธाเคนिเคค्เคฏ เคญी เคฌเคฆเคฒเคจा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค เคนै। 21เคตीं เคธเคฆी เคी เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคฆुเคจिเคฏा เคเคญाเคธी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคฐเคนी เคนै। เคช्เคฐเคृเคคि เคธเคค्เคคा เคो เคจीเคा เคฆिเคा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค
เคชเคจी เคตिเคเคฏ เคชเคคाเคा เคซเคคเคน เคเคฐ เคธ्เคตเคฏं เคो เคธृเคเคจเคเคฐ्เคคा เคธเคฎเคเคจे เคฒเคा เคนै। เคिเคธเคी เคชเคฐिเคฃเคคि เคृเคค्เคฐिเคฎ เคธเคฎाเค เคฏाเคจि เคเคญाเคธी เคฆुเคจिเคฏा เคी เคจिเคฐ्เคฎिเคคि เคธे เคนै। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฆुเคจिเคฏा เคिเคคเคจी เคธเคฎเคเคฆाเคฐ เคเคฐ เคชเฅी-เคฒिเคी เคนुเค เคนै เคिเคธे เคตिเคाเคธ เคญी เคเคน เคธเคเคคे เคนैं। เคตเคน เคธंเคตेเคฆเคจเคถूเคจ्เคฏ เคญी เคนुเค เคนै। เคเคธे เคนी เคฌเคฆเคฒाเคต เคो เค्เคฐाเคฎीเคฃ เคธเคฎाเค เคी เคฐूเคชเคฐेเคा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฌเคนुเคค เคนी เคธเคนเค เคฌिเคฎ्เคฌ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคคि เคเคฐเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคฎें เคเคธ. เคเคฐ . เคนเคฐเคจोเค เคเค เคธเคซเคฒ เคเคฅाเคाเคฐ เคे เคฐूเคช เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เค
เคชเคจे เคจเคฏे เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคจเคฆी เคฐंเค เคैเคธी เคฒเฅเคी เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคคเคฎाเคฎ เคนाเคถिเคฏे เคे เคฌिंเคฆुเคं เคो เคเคाเคฐ เคฆेเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนुเค เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคा เคถीเคฐ्เคทเค ‘เคจเคฆी เคฐंเค เคैเคธे เคฒเฅเคी เค
เคฐ्เคฅाเคค เคจเคฆी เคी เคต्เคฏเคฅा เคเคฅा เคो เคธ्เคตเคฏं เคจเคฆी เคเคเคฐ เคธुเคจเคฎा เคธे เคเคนเคคी เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค
เคชเคจी เคเคเคฎเค เคเคญाเคธी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคเคคเคจा เคต्เคฏเคธ्เคค เคนो เคเคฏा เคนै เคि เคเคธे เคिเคธी เคนोเคจे เคฏा เคจ เคนोเคจे เคा เคोเค เคเคฎ เคจเคนीं। เคจเคฆी เค
เคธเคนाเคฏ เคนोเคเคฐ เคธ्เคตเคฏं เค
เคชเคจी เคต्เคฏเคฅा เคी เคเคฅा เคเคนเคคी เคนै। เคोเคฐोเคจा เคैเคธी เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคी เคตเคเคน เคธे เค
เคाเคจเค เคฒॉเคเคกाเคเคจ เคैเคธी เคธ्เคฅिเคคि เคชूเคฐा เคฆेเคถ เคนी เคจเคนीं เคชूเคฐा เคตिเคถ्เคต เคเค เคคเคฐเคน เคธे เคฌंเคฆ। เคตैเคถ्เคตिเค เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคा เค
เคฆ्เคญुเคค เคिเคค्เคฐเคฃ, เคธเคฌ เคुเค เค
เคธเคนाเคฏ เคเคฐ เคฌेเคธเคนाเคฐा, “เคฆाเคฆी เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคคी เคนै เคि เคैเคธा เคธเคฎเคฏ เค เคเคฏा เคนै เคि เคเคจ्เคนें เค
เคชเคจे เคเคฐ เคी เคीเคों เคธे เคนी เคญเคฏ เคฒเคเคจे เคฒเคा เคนै। เค
เคชเคจे เคนी เคนाเคฅों เคธे เคกเคฐ เคฒเคเคจे เคฒเคा เคนै। เคฆเคฐเคตाเคों เคे เคนैंเคกเคฒ เคเคฐ เคुเคฃ्เคกिเคฏाँ เคญเคฏเคญीเคค เคเคฐเคคी เคนैं। เคीเคตी เคชเคฐ เค
เคธ्เคชเคคाเคฒों เคी เค
เคीเคฌोเคเคฐीเคฌ เคคเคธ्เคตीเคฐें เคนैं। เคกॉเค्เคเคฐों เคเคฐ เคฎเคฐीเคों เคจे เค
เคीเคฌ เคคเคฐเคน เคे เคเคชเฅे เคชเคนเคจे เคนैं เคैเคธे เคตे เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคจเคนीं เคนै เคเคนीं เคฆूเคฐ เคเคธเคฎाเคจ เคฎें เคเฅ เคฐเคนे เคนैं। เคฐाเคธ्เคคों, เคชเคเคกंเคกिเคฏों เคเคฐ เคจीเคे เคธे เคुเคเคฐเคคी เคธเฅเค เคชเคฐ เคชเคนเคฒे เคैเคธी เคเคนเคฒ-เคชเคนเคฒ เคจเคนीं เคนै। เคเคจ เคชเคฐ เคोเค เคीเคตเคจ เคจเคนीं เคนै। ...เคैเคธे เคเคธ เคตिเคเค เคธเคฎเคฏ เคจे เคฌเค्เคे เคเคฐ เคฌเคธ्เคคे เคเคนीं เคाเคฏเคฌ เคเคฐ เคฆिเคฏे เคนैं। เคฎाเคธ्เคเคฐ เคाเคฏเคฌ เคเคฐ เคฆिเคฏे เคนैं। เคฎंเคฆिเคฐों เคी เคंเคिเคฏाँ เฅाเคฎोเคถ। เคिเคตाเฅ เคฌंเคฆ เคนैं। เคธเคฌเคे เคชाเคฒเคจเคนाเคฐ เคญเคเคตाเคจ เคเคฐ เคฆेเคตเคคा เคธ्เคตเคฏं เคैเคฆ เคฎें เคนैं।”5 เคेเค्เคจोเคฒोเคी เคे เคฆौเคฐ เคฎैं เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคฐूเคช เคธे เคीเคตเคจเคฏाเคชเคจ เคเคฐเคจा เคฌเคนुเคค เคเค िเคจ เคนो เคเคฏा เคนै। เคเคนเคจे เคे เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคฌเฅा เคชเคฐिเคตाเคฐ เคเคฐ เคฆोเคธ्เคคों เคी, เคฒोเคों เคी เคญीเฅ เคฎें เคนเคฎ เคฎौเคूเคฆ เคนैं เคฒेเคिเคจ เคธเค्เคाเค เคฏเคน เคนै เคी เคเค เคธाเคฅ เคนोเคจे เคे เคฌाเคตเคूเคฆ เคฒोเค เค
เคฐ्เคฅाเคค เคฒोเคों เคी เคญीเฅ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคนोเคจे เคे เคฌाเคฆ เคญी เคฒोเค เค
เคेเคฒा เคฐเคนเคจा เค्เคฏाเคฆा เคชเคธंเคฆ เคเคฐเคคे เคนैं। เคिเคธी เคे เคชाเคธ เคจ เคธเคฎเคฏ เคนै เคเคฐ เคจ เคนी เคงैเคฐ्เคฏ เคเคฐ เคจ เคนी เคฒोเคों เคो เคिเคธी เคा เคญी เคนเคธ्เคคเค्เคทेเคช เคเคจ्เคนें เคชเคธंเคฆ เคนोเคคा เคนै। เคธเคญी เค
เคชเคจा เคीเคตเคจ เค
เคชเคจी เคคเคฐเคน เคธे เคीเคจा เคเคฐ เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคจा เคाเคนเคคे เคนैं। เคเคธเคฒिเค เคญी เคจ เคाเคนเคคे เคนुเค เคญी เค
เคेเคฒे เคนोเคคे เคा เคฐเคนे เคนैं। เคोเคฐोเคจा เคैเคธी เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคฎเคนाเคฎाเคฐी เฅเคฐूเคฐ เคฅी। เคฒोเคों เคा เคฌเคนुเคค เคจुเคเคธाเคจ เคญी เคนुเค। เคฒेเคिเคจ เค
เคเคฐ เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคน เคธे เคธोเคे เคคो เค
เคช्เคฐเคค्เคฏเค्เคท เคฐूเคช เคธे เคंเคธाเคจी เคซिเคคเคฐเคค เคो เคเคธเคी เคเคाเคค เคฌเคคाเคคे เคนुเค เคเคธे เคช्เคฐเคृเคคि เคी เคเคฐ เคฒौเคो, เค
เคฐ्เคฅाเคค เคช्เคฐाเคृเคคिเค เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคे เคธंเคฐเค्เคทเคฃ เคी เคคเคฐเคซ เคญी เคฒोเคों เคा เคง्เคฏाเคจ เคเคเคฐ्เคทिเคค เคिเคฏा เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคเค เคเคเคน เคธुเคจเคฎा เค
เคชเคจे เคฌाเคฐे เคฎें เคिเค्เคฐ เคเคฐเคคे เคนुเค เคเคนเคคी เคนै- “เคเคจ्เคนोंเคจे เคुเค เคฐोเค เคชเคนเคฒे เค
เคชเคจे เคธोเคจे เคे เคเคฎเคฐे เคฎें เคฐंเคीเคจ เคीเคตी เคฒเคा เคฒिเคฏा เคนै เคเคฐ เคธाเคฅ เคेเคฌเคฒ เคा เคเคจेเค्เคถเคจ เคญी เคฒिเคฏा เคนै। เคตเคนी เคเคจเคा เค
เคฌ เคैเคธे เคธเคนाเคฐा เคนै। เคฎเคจ เคฌเคนเคฒाเคต เคा เคธाเคงเคจ เคนै। เคตे เคฆेเคฐ เคฐाเคค เคคเค เคैเคจเคฒ เคฌเคฆเคฒ-เคฌเคฆเคฒ เคเคฐ เคธเคฎाเคाเคฐ เคฆेเคเคคी เคนैं। เคจाเคเค เคฏा เฅिเคฒ्เคฎें เคฆेเคเคจे เคा เคเคจเคा เคाเคต เค्เคฏाเคฆा เคจเคนीं เคนै। เคเคจ เคฆिเคจों เคฐाเคฎाเคฏเคฃ เคเคฐ เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เคตे เคฆेเคเคคी เคนैं เคो เคฆुเคฌाเคฐा เคถुเคฐू เคนो เคเคฏे เคนैं।6 เคฌเคฆเคฒเคคे เคฆौเคฐ เคฎें เคตृเคฆ्เคงाเคตเคธ्เคฅा เคा เคเค เคฎाเคค्เคฐ เคธเคนाเคฐा เคนै เคी เคฌी। เคेเค्เคจोเคฒॉเคी เคे เคฏुเค เคฎें เคเคธเคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฒोเคों เคे เคฌीเค เคी เคฆूเคฐिเคฏाँ เคเคฎ เฅเคฐूเคฐ เคนुเค เคนैं เคฒेเคिเคจ เคเคชเคธी เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงों เคे เคฌीเค เคी เคฆूเคฐिเคฏा เคฌเคขเคคी เคा เคฐเคนी เคนैं। เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคเคญाเคธी เคฆौเคฐ เคฎें เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคฎाเคค्เคฐ เคเคฒाเคตा เคฌเคจเคเคฐ เคฐเคน เคเคฏा เคนै।
เคจเคฆी เคต เค
เคจ्เคฏ เคช्เคฐाเคฃी เคे เค
เคธ्เคคिเคค्เคค्เคต เคธंเคเค เคा เคช्เคฐเคถ्เคจ- เคตैเคถ्เคตीเคเคฐเคฃ เคा เคฏเคน เคฏुเค เคชूंเคीเคตाเคฆी เคตिเคाเคฐเคงाเคฐा เคा เคฆौเคฐ เคนै เคเคนाँ เคชเคฐ เคตाเคธ्เคคเคตिเค เคฆुเคจिเคฏा เคธे เค
เคฒเค เคเคญाเคธी เคฆुเคจिเคฏा เค
เคฐ्เคฅाเคค เคฌเคจाเคตเคी เคฆुเคจिเคฏा เคी เคเคเคฎเค เคฒोเคों เคो เค्เคฏाเคฆा เคเคเคฐ्เคทिเคค เคเคฐ เคฐเคนी เคนै। เคตैเคถ्เคตीเคृเคค เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคฎुเค्เคฏ เคตाเคนเค เคे เคฐूเคช เคฎें เคฌाเคाเคฐ เคเคฐ เคธूเคเคจा เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเคिเคी เคนै। เคिเคธเคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคชूเคฐा เคตिเคถ्เคต เคตैเคถ्เคตीเคृเคค เคเคญाเคธी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคคเคฌ्เคฆीเคฒ เคนो เคฐเคนा เคนै। เคเคธे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธंเคตेเคฆเคจाเคं เคถूเคจ्เคฏ เคชเฅเคคी เคा เคฐเคนी เคนै เคเคฐ เคฒोเคों เคे เคตिเคाเคธ เคे เคฒिเค เคेเคตเคฒ เคชूँเคी เคेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏ เคฌเคจเคคी เคा เคฐเคนी เคนै। “เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคธोเคเคคी เคฐเคนเคคी เคि เคฒोเคों เคो เค्เคฏा เคนो เคเคฏा เคนै เคि เคตे เคช्เคฐเคृเคคि เคो เคนी เคฒीเคฒเคจे เคे เคฒिเค เคนเคฎेเคถा เคเคคुเคฐ เคนै। เคเคฒ, เคंเคเคฒ เคเคฐ เคเคฎींเคจ เคो เคจเคท्เค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคเคฎाเคฆा เคนैं। เคฒोเคों เคी เคงเคฐ्เคฎเคถीเคฒเคคा เคुเคฆाเค เคंเคธाเคจिเคฏเคค เคเคฐ เคธाเคงुเคถीเคฒเคคा เคเคนाँ เคाเคฏเคฌ เคนी เคเคฏी।”7 เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคเคชเคจ्เคฏाเคธเคाเคฐ เคी เคญी เคिंเคคा เคฏเคนी เคนै เคि- “เคฎเคจुเคท्เคฏ เค्เคฏों เค
เคชเคจा เคเคค्เคฎเคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ , เคชเค्เคाเคชเคจ เคเคฐ เค
เคตिเคाเคฐ เคोเคคा เคเคฒा เคा เคฐเคนा เคนै। เคเคธเคी เคฆिเคจोंเคฆिเคจ เคฌเฅเคคी เค
เคुเคฒाเคนเค, เค
เคถांเคคि เคเคฐ เคเคฒเคฌเคฒी เคจ เคाเคจे เคिเคธ เคตिเคจाเคถ เคी เคเคฐ เคฒे เคा เคฐเคนी เคนै। เค
เคจाเคญूเคทिเคค, เค
เคถ्เคฒीเคฒ , เคจिเคฐ्เคฒเค्เค เคเคฐ เคंเคाเคฒ-เคธा เคตเคน เคिเคจ्เคฆा เคฐเคน เคญी เคเคนाँ เคเคฏा เคนै, เคเค เคฎृเคค เค ूंเค เคैเคธा เคชเคฒ-เคชเคฒ เคเคฐเคเคฐा เคฐเคนा เคนै। เคซिเคฐ เคญी เคเคธे เคฏे เคธเคฌ เคเคนाँ เคฆिเคเคคा เคนैं? ”8 เคเคธเคฎें เคोเค เคธंเคฆेเคน เคจเคนीं เคนै เคि 21 เคตीं เคธเคฆी เคฌाเคाเคฐ เคต เคธूเคเคจा เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเคिเคी เคा เคฏुเค เคนै। เคเคญाเคธी เคฆुเคจिเคฏा เคी เคเคाเคौเคง เคฎें เคเคญाเคธी เคชเคเคฒ เคो เคนी เคตाเคธ्เคคเคตिเค เคฆुเคจिเคฏा เคฎाเคจเคเคฐ เค
เคชเคจी เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคो เคญूเคฒเคคा เคा เคฐเคนा เคนै। “เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคฎเคจเคจ เคเคฐเคคी เคนै เคि เคตเคน เคจเคฆी เค
เคेเคฒी เคจเคนीं เคนै เคिเคธเคा เคตเคฐ्เคเคธ्เคต, เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคเคฐ เค
เคฒ्เคนเฅเคชเคจ เคीเคจा เคเคฏा เคนै। เค
เคจเคिเคจเคค เคนैं เคเคธเคी เคฌเคนเคจे, เคो เคเคธ เคชुเคฐुเคทเคค्เคตเคตाเคฆिเคคा เคी เคถिเคाเคฐ เคนुเค เคนैं। เคोเค เคธुเคฐเค्เคทिเคค เคจเคนीं เคนै... เคจ เคฏเคฎुเคจा, เคाเคตेเคฐी,เคृเคท्เคฃा เคจ เคंเคा, เคोเคฆाเคตเคฐी, เคोเคฎเคคी เคเคฐ เคฐाเคช्เคคी। เคจ เคเคฐเคคोเคฏ, เคोเคธी, เคเคจ्เคฆ्เคฐเคญाเคा, เคธ्เคชिเคคि เคเคฐ เคจ เคเคฎ्เคฌเคฒ, เคिเคจाเคต, เคेเคฒเคฎ เคเคฐ เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคชुเคค्เคฐी। เคฎเคนाเคจเคฆी, เคถिเคช्เคฐा, เคจเคฐ्เคฎเคฆा เคเคฐ เคฆाเคฎोเคฆเคฐा เคญी เคเคนाँ เคीเคตिเคค เคฐเคนी เคนैं। เคตเคง เคเคฐ เคฆिเคฏे เคเคฏे เคนैं เคธเคญी เคे।”9 เคจเคฆी เค
เคชเคจी เคฆाเคฐुเคฃ เคต्เคฏเคฅा เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคธ्เคตเคฏं เคฌเคฏाँ เคเคฐเคคी เคนै- “เคฌाँเคง เคे เคญीเคคเคฐ เคैเคธे เคจเคฆी เคฎृเคคเคช्เคฐाเคฏ –เคธी เคฅी। เคตेเคเคนीเคจ। เคธुเคจเคฎा เคฆाเคฆी เคो เคตเคน เค
เคค्เคฏंเคค เคญเคฏเคญीเคค เคฒเคเคคी เคฅी। เคกเคฐी-เคธเคนเคฎी เคนुเค-เคธी। เคเคคंเคिเคค เคเคฐ เคเคुเคฒ เคฒเคเคคी। เคเคธเคी เคเคฆ्เคตिเค्เคจเคคा เคเคฐ เคंเคชเคंเคชाเคนเค เคฆाเคฆी เคो เคญीเคคเคฐ เคคเค เค
เคถांเคค เคเคฐ เคฆेเคคी। เคจเคฆी เคुเคฆ เคญी เค
เคถांเคค เคนी เคคो เคฅी। เคนเคตा เคे เคตेเค เคเคฌ เคชाเคจी เคी เคธเคคเคนों เคชเคฐ เคฆौเฅเคคे เคคो เคจเคฆी เคी เคฅเคฐเคฅเคฐाเคนเค เคเคฒेเคा เคीเคฐ เคฆेเคคी เคฅी। เคเฅीเคญूเคค เคตเคน เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคนोเคจा เคाเคนเคคी เคฅी। เคฌंเคงเคจเคฎुเค्เคค เคนोเคจा เคाเคนเคคी เคฅी। เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคธे เคเคธเคा เคธंเคค्เคฐाเคธ เคฆेเคा เคจเคนीं เคाเคคा เคฅा।”10
“เคญเค,เคिเคงเคฐ เคธे เค เคฐเคนे เคนो เคคुเคฎ เคฒोเค?
เคเคธเคจे เคเค เคธเคฐเคธเคฐी เคจเฅเคฐ เคเคจ เคชเคฐ เคกाเคฒी। เคธोเคा เคเคธ เคฌूเคขी เคเคฐเคค เคो เคฌเคคाเคจे เคा เค्เคฏा เคฒाเคญ? เฅเคฆเคฎ เคैเคธे เคนी เคเคे เคฌเฅाเคฏे, เคฆाเคฆी เคฌเคนुเคค เคตिเคจเคฎ्เคฐเคคा เคธे เคเคนเคจे เคฒเคी,
“เคฆेเคो, เคคुเคฎ्เคนाเคฐा เคฎुँเคน เคเคฐ เคाเคฒ เคฌเคคा เคฐเคนी เคนै เคि เคคुเคฎ เคฌเคนुเคค เคฆूเคฐ เคเคฒเคเคฐ เคเคฏे เคนो เคเคฐ เคญूเคे เคญी เคนो। เคฎुเคे เคฌเคคाเคं เคि เคฎैं เคคुเคฎ เคฒोเคों เคे เคฒिเค เค्เคฏा เคเคฐ เคธเคเคคी เคนूँ?
เคฏเคน เคธुเคจเคเคฐ เคเคธเคे เคชाँเคต เค िเค เค เคเคฏे। เคเคธ เคเคถ्เคตाเคธเคจ เคจे เคชीเคे เคเคฒ เคฐเคนे เคธाเคฅिเคฏों เคो เคญी เคฐोเค เคฆिเคฏा เคฅा। เคเคจเคी เคธूเคจी เคँเคों เคฎें เค
เคाเคจเค เคเค เคเคฎ्เคฎीเคฆ เคी เคเคฎเค เคชเคธเคฐ เคเคฏी।”11 เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคเคธा เคฒเคเคคा เคนै เคि เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคो เคเคถ्เคตเคฐ เคจे เคธเคฎाเค เคเคฒ्เคฏाเคฃ เคे เคฒिเค เคนी เคเคธ เคงเคฐा เคชเคฐ เคญेเคा เคนो เคเคฐ เคाเคฆुเค เคฒเฅเคी เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธเคฎเคฏ เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคธเคेเคค เคญी เคเคฐ เคฐเคนा เคนो เค
เคชเคจे เฅเคฐिเคถ्เคคे เคी เคคเคฐเคน। เคเค เคช्เคฐเคธंเค เคเคคा เคนै เคिเคธ เคธเคฎเคฏ เคाเคฆुเค เคฒเฅเคी เคฆाเคฆी เคो เคธเคेเคค เคเคฐเคคी เคนुเค เคเคนเคคी เคนै-“เคธंเคญाเคฒเคเคฐ เคฐเคเคจा เคฆाเคฆी เคเคจ เคชैเคธों เคो। เคฒाเคों เคฎें เคนैं เคจ। เคฌเคนुเคค เคญเคฒी เคเคเคน เคฒเคेंเคे เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฏे เคชैเคธे। เคฌเคนुเคค เคชुเคฃ्เคฏ เค्เคฎाเคเคी เคคुเคฎ। เคฌเคธ เคैเคธी เคนो เคจ เคुเคฒे เคฆिเคฒ เคी เคตैเคธे เคนी เคฐเคนเคจा। เคเคญी เคंเคूเคธी เคจ เคเคฐเคจा। เคुเค เคจเคนीं เคाเคคा เคธाเคฅ। เคชाเคช-เคชुเคฃ्เคฏ เคนी เคाเคคा เคนै เคเคฐ เค
เค्เคाเคฏी เคชीเคे เคฐเคน เคाเคคी เคนै। เคนो เคธเคเคคा เคนै เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฏे เคชैเคธे เคिเคธी เคी เคฎुเคธीเคฌเคคों เคे เคตाเคฐिเคธ เคฌเคจ เคाเคฏें।”12 เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เคोเคฐोเคจा เคैเคธी เคฎเคนाเคฎाเคฐी เคฎाเคจเคตเคคा เคे เคช्เคฐเคคि เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจเคถूเคจ्เคฏ เคนो เคฐเคนी เคเค เคฌเฅी เคเคฌाเคฆी เคो เคญी เคฏเคน เคเคนเคธाเคธ เคเคฐเคตा เคฆेเคคी เคนै เคि เคช्เคฐเคृเคคि เคฐूเคชी เค
เคฆृเคถ्เคฏ เคธเคค्เคคा เคธे เคेเฅเคाเฅ เคต เค
เคชเคจे เคเคชเคो เคธเคฐ्เคตเคถเค्เคคिเคฎाเคจ เคฎाเคจเคจा เคช्เคฐเคृเคคि เคा เคฆोเคนเคจ เคเคฐเคจा เคिเคคเคจा เคญเคฏाเคจเค เคนोเคคा เคนै। เคธुเคจเคฎा เคฆाเคฆी เคตिเคाเคฐ เคเคฐเคคी เคนै-“เคिเคคเคจा เค
เคค्เคฏाเคाเคฐ เคนो เคฐเคนा เคนै เคเคธ เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคเคฐ เคถाเคฏเคฆ เคเคธीเคฒिเค เคเค เคฒोเค เคเคฐों เคฎें เคฌंเคฆ เคนैं। เคเคจเคे เคชाเคธ เคธเคฌ เคुเค เคนै। เคฌंเคเคฒे, เคाเฅिเคฏाँ, เคงเคจ, เคฆौเคฒเคค เคธเคฌ เคुเค, เคชเคฐ เคฆेเคो เคคो เคเคธ เคฌीเคฎाเคฐी เคी เคोเค เคฆเคตा เคจเคนीं เคนै। เคเค เคชैเคธा เคिเคธी เคाเคฎ เคा เคจเคนीं। เคฏเคน เคुเคฆเคฐเคค เคा เคเคจ्เคธाเคซ เคนी เคคो เคนै। เคैเคธा เคฌोเคเคे เคตैเคธा เคนी เคाเคเคे เคเคฐ เคญोเคोเคे।”13
เคฌेเคुเคฌाเคจों เคी เคฆाเคธ्เคคाเคจ- เคฒेเคเค เคจे เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เค
เคชเคจे เคฎुเค्เคฏ เคชाเคค्เคฐों เคो เคीเคคเคจा เคीเคตंเคค เคिเคฏा เคนै เคเคคเคจा เคนी เคฌेเคुเคฌाเคจों เคी เคฆाเคธ्เคคाँ เคเคนเคจे เคฎें เคญी เคชूเคฐी เคฐुเคि เคฒी เคนै। เคाเคนे เคตเคน เคช्เคฐเคृเคคि เคा เคฎाเคจเคตीเคฏ เคฐूเคช เคนो เคฏा เคेเคค-เคเคฒिเคฏाเคจ, เคฌाเคू เคुเคค्เคคा, เคाเคฏें เคต เค
เคจ्เคฏ เคाเคจเคตเคฐ เคी เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจा। เคฌाเคू (เคชाเคฒเคคू เคुเคค्เคคा ) เค
เคชเคจे เคฎाเคฒिเค เคเคฐ เคฎाเคฒเคिเคจ เคे เคช्เคฐเคคि เคฌเคนुเคค เคนी เคตเคซाเคฆाเคฐ เคฐเคนा เคนै। “เคเคจ เคธเคญी เคฌेเคुเคฌाเคจों เคฎें เคเคจเคा เคुเคค्เคคा เคฌाเคू เคฌเคนुเคค เคชเคฐेเคถाเคจ เคฅा। เคธुเคจเคฎा เคो เคเคธเคा เคง्เคฏाเคจ เคนी เคจเคนीं เคฐเคนเคคा เคฅा। เคเคจ เคฆिเคจों เคเคธเคा เคญौเคเคจा เคญी เคจเคนीं เคธुเคจाเคฏी เคฆेเคคा เคฅा เค
เคจ्เคฏเคฅा เคตเคน เคिเคธी เคो เคँเคเคจ เคฎें เคจเคนीं เคฎाเคจเคคा เคฅा เคเคฐ เคฐाเคค-เคฐाเคค เคญเคฐ เคเคฐ เคी เคฐเคเคตाเคฒी เคฎें เคญौเคเคคा เคฐเคนเคคा เคฅा। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฌाเคฒเคเคฐाเคฎ เคे เคाเคจे เคे เคฌाเคฆ เคจ เคाเคจे เคिเคคเคจे เคฒोเค เคเคฐ เคเคฏे- เคเคฏे เคชเคฐ เคฎเคाเคฒ เคนै เคि เคเคธเคจे เคिเคธी เคो เคुเค เคเคนा เคนो। เคเคธเคा เคชเคคा เคนी เคจเคนीं เคเคฒเคคा เคि เคตเคน เคนै เคฏा เคจเคนीं।”14 เคฌाเคू เคुเคค्เคคा (เคो เคि เคिเคจ्เคจोเคฐी เคจเคธ्เคฒ เคा เคुเคค्เคคा เคฅा เคिเคธเคी เคाเคถिเคฏเคค เคฏเคน เคนोเคคी เคนै เคि เคตเคน เคฌाเคों เคธे เคญी เคฎुเคाเคฌเคฒा เคเคฐเคจे เคฎें เคธเค्เคทเคฎ เคนोเคคा เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎें เคฌिเคฒ्เคฒी เคा เคญी เคिเค्เคฐ เคนै เคฌेเคुเคฌाเคจ เคाเคจเคตเคฐ เคญเคฒे เคนी เคฌोเคฒ เคจเคนीं เคธเคเคคे เคนैं เคฒेเคिเคจ เคเคจ्เคนें เคฎเคนเคธूเคธ เคธเคฌ เคुเค เคนोเคคा เคนै เคเคจ्เคนें เคญी เคธ्เคจेเคน เคเคฐเคจे เคตाเคฒा เคเคจ्เคนें เคिเคฒाเคจे-เคชिเคฒाเคจे เคตाเคฒा เคเคจ्เคนें เคช्เคฐिเคฏ เคนोเคคा เคนै। “เคฆेเค เคฌाเคू! เค
เคฌ เคฎेเคฐा เคौเคจ เคนै, เคคू เคนी เคคो เคนै เคฎेเคฐे เคธाเคฅ। เคนเคฎ เคฆोเคจों เคा เคฎाเคฒिเค เค
เคฌ เคจเคนीं เคฐเคนा। เคคू เคเคธ เคคเคฐเคน เคฐोเคी เคจเคนीं เคाเคฏेเคा เคคो เคฎेเคฐा เคธाเคฅ เคैเคธे เคฆेเคा เคฐे। เคฎुเคे เคญी เคฆेเค เคฎेเคฐा เคญी เคคो เคธंเคธाเคฐ เคिเคจเคเคฏा เคนै, เคฆुเคจिเคฏा เคฒुเค เคเคฏी เคนै, เคฎेเคฐा เคญी เค
เคฌ เคौเคจ เคนै। เคคू เคนै, เคฏे เคธเฅेเคฆी เคฌिเคฒ्เคฒी เคนैं, เคोเคฒू-เคฌोเคฒू เคฆो เคฌैเคฒ เคนैं, เคाเคฒी เคเคฐ เคญूเคฐी เคाเคฏ เคนै, เคเคจเคी เคฌเคिเคฏा เคนै। เคคू เคคो เคाเคจเคคा เคนै เคเคคเคจे เคชเคถुเคं เคा เค
เคฌ เค
เคेเคฒे-เค
เคेเคฒे เคฎुเคเคธे เคจเคนीं เคนोเคा। เคจौเคเคฐ เคाเคเคฐ เคญी เคिเคคเคจे เคฆिเคจ เคฐเคนेंเคे। เคเคจเคी เคฎेเคนเคจเคค- เคฎเคเคฆूเคฐी เคौเคจ เคฆेเคा। เคคुเคे เคนी เคคो เคฐเคนเคจा เคนै เคฎेเคฐे เคธाเคฅ।”15 เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจा เคธे เคฏुเค्เคค เคต्เคฏเค्เคคि เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคेเคคเคจ-เค
เคेเคคเคจ, เคเคฐ-เค
เคเคฐ เคธเคญी เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เคธे เคช्เคฐेเคฎ เคเคฐเคคा เคนै เคฆोเคจों เคเค เคฆूเคธเคฐे เคे เคช्เคฐเคคि เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคนोเคคे เคนैं। เคธुเคจเคฎा เคเคนเคคी เคนै เคि “เคชเคถु เคนी เคจเคนीं เคेเคค, เคเคฒिเคนाเคจ เคเคฐ เคงाเคจ เคे เค्เคฏाเคฐों เคा เคญी เคฏเคนी เคนाเคฒ เคฅा। เคฌเคนुเคค เคฆिเคจों เคธे เคिเคธी เคจे เคเคจเคी เฅเคฌเคฐ เคจเคนीं เคฒी เคฅी। เคฌाเคฒเคเคฐाเคฎ เคा เคฏเคน เคฐूเคीเคจ เคนोเคคा เคि เคตเคน เคซเคธเคฒों เคे เคนเคฐिเคฏाเคคे เคต เคชเคเคคे เคธเคฎเคฏ เคฐोเค-เคฐोเค เคเคจเคे เคฌीเค เคूเคฎ-เคฌैเค เคเคฐ เคเคจเคธे เคूเคฌ เคฌाเคคें เคिเคฏा เคเคฐเคคा เคฅा। เคฒเคเคคा เคैเคธा เคฌीเค เคฌोเคจे เคธे เคฒेเคเคฐ เคซเคธเคฒों เคे เคชเคเคจे เคคเค เคฌाเคฒเคเคฐाเคฎ เคा เคธाเคฅ เคนोเคจा เคเคฐ เคฐเคนเคจा เคเคจเคी เคธंเคीเคตเคจी เคนो।”16
เคธुเคจเคฎा เคे เคीเคตเคจ เคा เคฆूเคธเคฐा เคธเคนाเคฐा เคฐเคนा เคฌाเคू, เคฌाเคू เคे เคाเคจे เคे เคฌाเคฆ เคธुเคฎเคों เคธे เค
เคค्เคฏंเคค เคฒเคाเคต เคช्เคฐเคृเคคि เคเคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคा เคฐिเคถ्เคคा เคเคเคคा เคเคฐ เคเคชเคธी เคเคจ्เคจเคคि เคा เคธूเคเค เคนै। “เค
เคฐे เคธुเคจ เคจ เคธुเคฎเคो...เคเคงเคฐ เค เคฎेเคฐे เคชाเคธ।” เคฒเฅเคी เคจे เคैเคธे เคเคธे เคเค เค
เคงिเคाเคฐ เคธे เคชुเคाเคฐा เคฅा। เคुเคค्เคคा เคเค เคเคฐ เคเคธे เคเคฒा เคเคฏा เคฎाเคจों เคตเคนी เคเคธเคी เคฎाเคฒเคिเคจ เคนो। เคตเคน เคเคธเคे เคชाเคธ เคฌैเค เคเคฏी เคเคฐ เคธเคฎเคाเคจे เคฒเคी, เคฆेเค เคธुเคฎเคो...เคฆाเคฆी เคा เค्เคฏाเคฒ เคฐเคเคจा। เคाเคฏ เคा เคญी। เคฆोเคจों เคเค เคैเคธी เคนै เคจ।”17
เคฒेเคเค เคธुเคจเคฎा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคตिเคงเคตाเคं เคी เคธ्เคฅिเคคि เคชเคฐ เคญी เค
เคชเคจी เคฒेเคिเคจी เคเคฒाเคคा เคนुเค เคงैเคฐ्เคฏเคตाเคจ, เคเคฐ्เคฎเค , เคธเคนเค เคต เคธुเคถीเคฒ เคธ्เคค्เคฐी เคฌुเคฆ्เคงिเคฎเคค्เคคा เคो เคฌเคूเคฌी เคเคाเคฐ เคฆेเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนुเค เคนै। เค
เคเคฐ เคนเคฎ เคญเค्เคคि เคाเคฒ เคฎें เคฎीเคฐाเคฌाเค เคो เคฆेเคे เคคो เคธुเคจเคฎा เคा เคตिเคฆ्เคฐोเคน เคเคนी เคจ เคเคนी เคฎीเคฐा เคा เคตिเคฆ्เคฐोเคน เคฒเคเคคा เคนै। เคธुเคจเคฎा เคฆेเค เคा เคนเคฐिเคฆ्เคตाเคฐ เคฎें เคธ्เคตเคฏं เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคชिंเคก เคฆाเคจ เคिเคฏा เคाเคจा เคญी เค
เคชเคจे เคเคชเคจे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคा เคช्เคฐเคคीเค เคนै। เคตเคฐ्เคทों เคชुเคฐाเคจी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคต เคฎाเคจ्เคฏเคคाเคं เคा เคंเคกเคจ เคนै। เคชिเคคा เคे เคฐूเคช เคฎें เคฆेเคตเคฆเคค्เคค เคा เคฌेเคी เคा เคนเคฎेเคถा เคธाเคฅ เคฆेเคจा เค
เคชเคจे เคเคชเคฎें เคธเคฎाเค เคฎें เคธเคฎाเคจเคคा เคต เคฌเคฆเคฒाเคต เคा เคช्เคฐเคคीเค เคนै। เคจเคฆी เคी เคเคฅा-เคต्เคฏเคฅा เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคाเคฆुเค เคฒเคกเคी เคต เคเคธเคी เคธเคนेเคฒिเคฏों เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธुเคจเคฎा เคे เคธाเคฅ เคธเคนเคฏोเคी เคเคฐ เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคธเคฒाเคนเคाเคฐ เคे เคฐूเคช เคฎें เคญी เคिเคค्เคฐिเคค เคिเคฏा เคนै। เคिเคธเคा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคเค เคธเคนเค เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคช्เคฐเคृเคคि เคช्เคฐेเคฎी เคฆुเคจिเคฏा เคी เคเคฒ्เคชเคจा เคो เคญी เคฐेเคांเคिเคค เคเคฐเคคी เคนै।
เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆी เคถिเคฒ्เคช- เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคिเคค्เคฐเคเคฒा เคी เคฆुเคจिเคฏा เคธे เคนै। เคฌाเคฆ เคฎें เคธाเคนिเคค्เคฏ เคी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคเคธเคा เคช्เคฐเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคจे เคฒเคा। เคธเคฐ्เคต เคช्เคฐเคฅเคฎ เคซ्เคฐेเคเคฐोเคน เคจे เคाเคกुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ (Magical Realism) เคถเคฌ्เคฆ เคฆिเคฏा। เคाเคฆुเค เคा เค
เคฐ्เคฅ เคเคฎเคค्เคाเคฐ, เคญ्เคฐเคฎ เคฏा เคธเคฎ्เคฎोเคนเคจ เคธे เคนै เคเคฐ เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคा เค
เคฐ्เคฅ เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคต เคธเค्เคाเค เคธे เคนै। เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคฆोเคจों เคा เค
เคฐ्เคฅ เคนुเค เคฆिเคฎाเค เคे เค
เคจ्เคฆเคฐ เคญ्เคฐเคฎ เคเคฐ เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคा เคเค เคธाเคฅ เคเคตाเคाเคนी। เค
เคฐ्เคฅाเคค เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคा เคเคฒ्เคชเคจा เคฎें เคเคฐ เคเคฒ्เคชเคจा เคा เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนो เคाเคจा เคนी เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคเคนเคฒाเคคा เคนै। เคฆूเคธเคฐे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคเคนे เคคो เคฎिเคฅเคीเคฏ เคต เคชเคฐिเคเคฅाเคं เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธเคค्เคฏ เคा เคเคฆ्เคाเคเคจ เคเคฐเคจा।
เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคธौเคจ्เคฆเคฐ्เคฏ เคฏा เคซिเค्เคถเคจ เคी เคเค เคถैเคฒी เคนै เคिเคธเคฎें เค
เคธเคฒी เคฆुเคจिเคฏा เคे เคธाเคฅ เคाเคฆुเค เคคเคค्เคค्เคตों เคा เคฎिเคถ्เคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै। เคนाเคฒंเคि เคฏเคน เคธเคฌเคธे เค
เคงिเค เคเค เคธाเคนिเคค्เคฏिเค เคถैเคฒी เคे เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคฏोเค เคिเคฏा เคाเคคा เคนै, เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคซिเคฒ्เคฎ เคเคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เคเคฒा เคे เคฒिเค เคญी เคฒाเคू เคนोเคคा เคนै। เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคฏा เคाเคฆू เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคे เคฒिเค เคเค เคฆृเคท्เคिเคोเคฃ เคนै เคो เคฐोเคเคฎเคฐ्เคฐा เคी เคिเคจ्เคฆเคी เคฎें เคเคฒ्เคชเคจा เคเคฐ เคฎिเคฅเค เคो เคฌเคाเคคा เคนै। เค
เคธเคฒी เค्เคฏा เคนै? เคाเคฒ्เคชเคจिเค เค्เคฏा เคนै? เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคธाเคงाเคฐเคฃ เค
เคธाเคงाเคฐเคฃ เคนो เคाเคคा เคนै เคเคฐ เคाเคฆुเค เคเคฎ เคนो เคाเคคा เคนै-18 เคฆूเคธเคฐे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคเคนे เคคो เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคेเคตเคฒ เคเค เคถैเคฒी เคจเคนीं เคนै เคฌเคฒ्เคि เคเค (เค्เคฐिเคเคिเคต เคจैเคฐेเคिเคต เคช्เคฐोเคธेเคธ) เค
เคชเคจी เคฌाเคค เคเคฐเคจे เคा เคเคงाเคฐ เคนै।
เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคธे เคตाเคिเคซ เคเคฐเคตाเคจे เคा เคเคฐिเคฏा เคญी เคนै। เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคเคค्เคคเคฐ เคเคชเคจिเคตेเคถिเค เคฆौเคฐ เคฎें เคो เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐाเคเคค เคฌเคจी เคฌเคจाเคฏी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคฅी, เคธोเคเคจे เคธเคฎเคเคจे เคी เคถैเคฒी เคฅी, เคเคธเคธे เคเคคเคฐ, เคเคธเคธे เค
เคฒเค เคเค เคจเคฏी เคต्เคฏाเค्เคฏा เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคเคฐเคจे เคा เคाเคฎ เคिเคฏा। เคเคธเคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฌเคจी เคฌเคจाเคฏी เคเคฒी เค เคฐเคนी เคชीเฅी เคी เคตिเคाเคฐ เคงाเคฐा เคो เคคोเฅเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคिเคฏा เคนै। เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เค
เคชเคจे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐिเค เคธ्เคตเคฐूเคช เคฎें เคเคธा เคฆिเคाเคฏी เคฆेเคคा เคนै เคिเคธเคฎें เคो เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคนै เคฏा เคो เคญ्เคฐเคฎ เคนै เคเคธเคी เคชเคนเคाเคจ เคเคฐเคตाเคจा เคฎुเคถ्เคिเคฒ เคाเคฎ เคนै। เคเคธ เคेเค्เคจीเค เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เคเค เคจเคฏे เคธเค เคो เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคเคฐเคคा เคนै।
เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคे เคเคคिเคนाเคธ เคी เคฌाเคค เคเคฐें เคคो เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคตुเคฆเคฐिंเค เคนाเคเค्เคธ (1848) เคเคฐ เคซ्เคฐांเค เคाเคซ्เคा เคे เคฆुเคฐ्เคญाเค्เคฏเคชूเคฐ्เคฃ เค्เคฐेเคोเคฐ เคฎें เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคे เคคเคค्เคตों เคी เคชเคนเคाเคจ เคी เคนै เคो เคเค เคตिเคถाเคฒ เคीเค (เคฆ เคฎेเคाเคฎोเคซोเคฐ्เคธिเคธ -1915) เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคाเคคे เคนैं। เคนाเคฒांเคि เค
เคญिเคต्เคฏเค्เคคि เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ 20เคตीं เคธเคฆी เคे เคฎเคง्เคฏ เคฎें เคเคญเคฐा เคตिเคถिเคท्เค เคเคฒाเคค्เคฎเค เคเคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏिเค เคเคจ्เคฆोเคฒเคจ เคธे เคจिเคเคฒा।
1925 เคฎें เคเคฒोเคเคों เคซ्เคฐांเค เคฐोเคน (1890-1965) เคจे เคเคฐ्เคฎเคจ เคเคฒाเคाเคฐों เคे เคाเคฎ เคा เคตเคฐ्เคฃเคจ เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค (magischer Realismus(magic Realism) เคถเคฌ्เคฆ เคा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคिเคฏा। เคिเคจ्เคนोंเคจे เคจिเคฏเคฎिเคค เคตिเคทเคฏों เคो เคฌेเคाเคฐ เค
เคฒเคाเคต เคे เคธाเคฅ เคिเคค्เคฐिเคค เคिเคฏा।
เคเคธ.เคเคฐ. เคนเคฐเคจोเค เค
เคชเคจे เคเคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคจเคฆी เคฐंเค เคैเคธी เคฒเฅเคी’ เคฎें เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏिเค เคถैเคฒी เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฌเฅूเคฌी เคเคเคจाเค เคे เคिเคค्เคฐों เคो เคชिเคฐोเคจे เคा เคाเคฎ เคिเคฏा เคนै। เคเค เคช्เคฐเคธंเค เคเคคा เคนै- “เคฆाเคฆी เคเคฌ เคเคธเคฎाเคจ เคी เคเคฐ เคฆेเคเคคी เคคो เคเคธे เคจเคฆी เค
เคชเคจे เคเคชเคฐ เคธे เคฌเคนเคคी เคฆिเคाเคฏी เคฆेเคคी। เคธเคนเคธा เคเคจ्เคนें เคฒเคเคคा เคฎाเคจो เคเคจเคी เคाเคฏ, เคेเคค เคเคฐ เคुเคฆ เคฆाเคฆी เคเคนीं เคฌाเคฆเคฒों เคे เคाเคชू เคชเคฐ เคเคธीเคจ เคนो เคเคฐ เคฒเฅเคी เคเคธ เคเคจ्เคฆ्เคฐเคงเคจुเคท เคे เคธाเคคों เคฐंเคों เคो เคฒेเคเคฐ เค्เคทिเคคिเค เคธे เคเคนीं เคฆूเคฐ เคเคฒी เคा เคฐเคนी เคนो। เคฆाเคฆी เคुเค เคชเคฒ เคเคจ्เคนीं เคจिเคฐ्เคฎिเคคिเคฏों เคฎें เคฎเคจ्เคค्เคฐเคฎुเค्เค เคนुเค เคธी เคฌैเค ी เคฐเคนเคคी เคเคฐ เคเคฌ เคँเค เคुเคฒเคคी เคคो เคฒเฅเคी เคो เคชाเคธ เคेเคฒเคคा เคชाเคคी।”19 เค
เคฆ्เคญुเคค เคตเคฐ्เคฃเคจ เคนै। เคเค เคเคฐ เคช्เคฐเคธंเค เคเคคा เคนै- “เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคी เคจเฅเคฐ เคฌाँเคง เคชเคฐ เคชเฅเคคी เคนै। เคตเคนाँ เคीเคฒ เคจเคนीं เคนै। เคเค เคจเคฆी เคนै เคो เคाँเคฆเคจी เคนो เคเคฏी เคนै। เคฌเคนुเคค เคธी เคจเคฆिเคฏाँ เคเคธเคे เคธाเคฅ เคเคฒ เคฐเคนी เคนैं। เคाँเคฆ เคเคจเคฎें เคนिเคฒोเคฐे เคฒे เคฐเคนा เคนै। เคจเคฆिเคฏों เคธे เคेเคฒ เคฐเคนा เคนै। เคฆाเคฆी เคी เคँเคें เคเคธ เคชเคฐ เคธ्เคฅिเคฐ เคนो เคाเคคी เคนै। เคตเคน เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคเค เคाเคเฅ เคी เคจाเคต เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนोเคจे เคฒเคเคคा เคนै। เคจाเคต เคฎें เคถเคคु เคนैं। เคเคธเคे เคธाเคฅ เคเค เคोเคी-เคोเคी เคฒเฅเคिเคฏाँ เคฌैเค ी เคนैं। เคธเคญी เคเคธी เคी เคคเคฐเคน เคธुเคจ्เคฆเคฐ, เคฎเคจोเคนเคฐ เคเคฐ เคฐूเคชเคตंเคค เคนैं। เคธเคญी เคจे เคจเคฆी เคฐंเค เคी เคซ्เคฐाเคे เคชเคนเคจ เคฐเคी เคนैं। เคซ्เคฐाเคों เคी เคेเคฌों เคฎें เคाँเคฆ เคी เคिเคฐเคฃों เคเคฐ เคจเคฆी เคी เคฒเคนเคฐें เคนैं। เคนाเคฅों เคฎें เคจเคฆी เคे เคชเคค्เคฅเคฐ เคนैं। เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เคช्เคฐเคाเคคिเคฏों เคे เคชुเคท्เคช เคนैं। เคเคจเคी เคिเคฒเคिเคฒाเคนเคे เคांเคฆเคจी เคฌเคจเคเคฐ เคเคฒ เคชเคฐ เคिเคฒเคฎिเคฒा เคฐเคนी เคนैं। เคนเคตा เคे เคोเคें เคे เคธाเคฅ เคเคฌ เคตे เคฆाเคฆी เคे เคाเคจों เคธे เคนोเคคी เคฎเคจ เคฎें เคเคคเคฐเคคी เคนै เคคो เคเค เคฎीเค ी-เคธी เคीเคธ เคฎเคนเคธूเคธ เคนोเคคी เคนै।”20
“เคฌเค्เคुเค” เคिเคงเคฐ เคเคฒเคจा เคนै?”
เคธเคญी เคเค เคธ्เคตเคฐ เคฎें เคฌोเคฒเคคी เคนैं,
“เคฌเคนुเคค-เคฌเคนुเคค เคฆूเคฐ เคฆाเคฆी...เคเคนाँ เคจ เคोเค เคธเคฐเคाเคฐ เคा เคเคฆเคฎी เคนो เคเคฐ เคจ เคเคฎ्เคชเคจी เคा เคोเค เคฎाเคฒिเค। เคฌเคธ เคนเคฎ เคเคฐ เคคुเคฎ เคนो เคเคฐ เคนเคฎाเคฐी เคฎเคเคฒिเคฏाँ เคนों, ... เคเคฐ เคฒोเคเคीเคค เคाเคคे เคिเคธाเคจ เคเคฐ เคฎเคเคฆूเคฐ เคนों।”
เคจाเคต เคเคฒ เคชเฅเคคी เคนै।
เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคนเคฎ เคฆेเคเคคे เคนैं เคि เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคी เคถुเคฐुเคเคค เคाเคฆुเค เคुเฅिเคฏा เคธे เคนोเคคी เคนै เคो เคถुเคฐुเคเคค เคฎें เคนी เคชाเค เคों เคे เคฆिเคฎाเค เคฎें เคจเคฏाเคชเคจ เคी เคเคฒเค เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคเคฐเคคी เคนै। เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคा เคถीเคฐ्เคทเค เค
เคชเคจे เคเคชเคจे เคช्เคฐเคृเคคि เคा เคนी เคช्เคฐเคคीเคाเคค्เคฎเค เคฐूเคช เคนै। เคจเคฆी เคी เคฆाเคฐुเคฃ เคต्เคฏเคฅा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคธ्เคค्เคฐी-เคीเคตเคจ เคธंเคเคฐ्เคทों เคो เคฐेเคांเคिเคค เคिเคฏा เคเคฏा เคนै। เคจเคฆी (เคถเคคु) เคธ्เคตเคฏं “เคเคฐ เคนाँ, เคฆाเคฆी, เคเคฒ เคจ เคฎैं เคจเคฆी เคी เคเคฅा เคธुเคจाเคंเคी เคคुเคฎ्เคนें।”21 “เค
เคฐे เคฆाเคฆी! เค
เคेเคฒी เคเคนाँ ..? เคฎेเคฐी เคจाเคต เคो เคฎेเคฐे เคธाเคฅ เคนोเคคी เคนै। เคชเคฐ เคฆाเคฆी เคตเคนाँ เคญी เค
เคฌ เคจเคฆी เคจเคนीं เคนै। เคเคนीं...เคเคนीं เคฌเคी เคนै। เคฒोเค เคฐोเค-เคฐोเค เคฎเคถीเคจों เคฎें เคญเคฐ-เคญเคฐเคเคฐ เคूเคเคคे เคนैं, เคชीเคธเคคे เคนैं। เคตเคน เคฌเคนुเคค เคोเคฐ เคธे เคीเคเคคी เคเคฐ เคिเคฒ्เคฒाเคคी เคฐเคนเคคी เคนै เคเคฐ เคเค เคฎें เคฒिเคชเคเคเคฐ เคจिเคฐ्เคीเคต เคนो เคाเคคी เคนै।”22
เคเคชเคจ्เคฏाเคธ เคे เค
ंเคค เคฎें เคคเคฎाเคฎ เคธंเคเคฐ्เคทों เคธे เคुเคเคฐเคคे เคนुเค เคธुเคจเคฎा เคฎเคนเคธूเคธ เคเคฐเคคी เคนैं เคि - “เคเคธเคे เคชाเคธ เค
เคฌ เคुเค เคเคฐเคจे เคे เคฒिเค เคोเค เคाเคฎ เคจเคนीं เคนै। เคुเค เคญी เคถेเคท เคจเคนीं เคนै। เคจ เคชเคถु เคนैं เคจ เคญेเฅ-เคฌเคเคฐिเคฏाँ เคนैं। เคจ เคชुเคถ्เคคैเคจी เคเคฐ เคนै เคเคฐ เคจ เคเคฐाเค। เคจเคฆी เคญी เคจเคนीं เคนै เคเคฐ เคจ เคนी เค
เคชเคจा เคธाเคฅ เคนै।”23 เคฆाเคฆी เคธुเคจเคฎा เคा เคीเคตเคจ เคจเคฆी เคे เคธเคนเค เคช्เคฐเคตाเคนเคชूเคฐ्เคฃ เคงाเคฐा เคा เคญाเค เคैเคธा เคนी เคฐเคนा। เคธुเคจเคฎा เคा เคाเคฆुเค เคฒเฅเคी เคถเคคु เคे เคธाเคฅ เคจाเคต เคฎें เคฌैเค เคเคฐ เคเคฒे เคाเคจा เคฏเคน เคธूเคिเคค เคเคฐเคคा เคนै เคธเคฎाเค เคฎें เคฆिเคจ-เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เคฌเคฆเคฒเคคी เคฎाเคจเคตीเคฏ เคฎाเคจเคธिเคเคคा เคी เคตเคเคน เคธे เคจเคฆी เคธ्เคตเคฏं เคो เค
เคตเคฐुเคฆ्เคง เคชाเคเคฐ เคिเคธी เคเคฐ เคฒोเค เคฎें เคชเคฒाเคฏเคจ เคเคฐเคจे เคชเคฐ เคฎเคเคฌूเคค เคนै। เคिเคธเคी เคชเคฐिเคฃเคคि เคนเคฎ เคฒเคाเคคाเคฐ เคนो เคฐเคนे เคญौเคोเคฒिเค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคธे เคธเคฎเค เคธเคเคคे เคนैं। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎाเค เคे เคฒोเค เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคธाเคฅ เคธाเคฎंเคเคธ्เคฏ เคจเคนीं เคฌเคจा เคชा เคฐเคนे เคนैं เค्เคฏोंเคि เคญौเคคिเคเคคाเคตाเคฆी เคธोเค เคนเคฎें เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคเคฐ เคธंเคตेเคฆเคจाเคถूเคจ्เคฏ เคฌเคจाเคคी เคा เคฐเคนी เคนै। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคी เคฎांเค เคนै เคि เค
เคเคฐ เคนเคฎ เคธเคนเค, เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคीเคตเคจเคฏाเคชเคจ เคเคฐเคจा เคाเคนเคคे เคนैं เคคो เคช्เคฐเคृเคคिเคฐूเคชी เค
เคฆृเคถ्เคฏ เคธเคค्เคคा เคी เคถเค्เคคि เคो เคชเคนเคाเคจเคจा เคนोเคा। เคเคธเคा เคฆोเคนเคจ เคจเคนीं, เคธंเคฐเค्เคทเคฃ เคเคฐเคจा เคนोเคा। เคเคธ เคญाเคเคฎเคญाเค เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค เคนเคฐเคเคฐ เคชुเคจเคฐ्เคตिเคाเคฐ เคเคฐเคจा เคนोเคा เคจเคนीं เคคो เคชเคฐिเคฃเคคि เคญเคฏाเคตเคน เคนो เคธเคเคคी เคนै! เคจिเคฎ्เคจ เคเคตिเคคा เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค
เคชเคจी เคฌाเคค เคเคนเคจा เคाเคนूंเคी।
เค
เคญिเคฎाเคจ เคฅा เคเคจ्เคนें เคฌเคนुเคค
เค
เคชเคจे เคนोเคจे เคा,
เคชเคฒ เคญเคฐ เคฎें เคเคฎเคฐ เคूเค เคเค เคเคจเคे เคเคฎเคฃ्เคก เคी।
เคฆुःเค เคฌเคธ เคเคคเคจा เคนै
เคฌेเคฌเคธ เคเคฐ เคฒाเคाเคฐ เคตो เคญी เคนो เคเค
เคिเคจเคा เคเคธूเคฐ เคฅा เคจ เคोเค...।
เคूเคฐ เคนो เค
เคชเคจे เคเคฎเคฃ्เคก เคฎें,
เคญू, เคเคाเคถ, เคชाเคคाเคฒ
เฅเคคเคน เคเคฐ เคฒेเคจा,
เคตिเคเคฏ เคจเคนीं, เค
เคจ्เคค เคจเคนीं,
เคช्เคฐเคृเคคि เคธเคค्เคคा เคे เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคा...।
เคंเคธाเคจी เฅिเคคเคฐเคค เคจे
เค
เคชเคจी เคนी เคूเคเคจीเคคि เคธे,
เคธ्เคตเคฏं เคฐाเค्เคทเคธ เคฐूเคชी เคตाเคฏเคฐเคธ เคो เคเฅा।
เคถाเคฏเคฆ เคฅा เคจเคนीं เคเคธे เคญी เคญाเคจ เคเคธเคा।
เค
เคชเคจी เคคीเคी เคूเคเคจीเคคि เคी เคงाเคฐ เคธे
เค
เคชเคจा เคญी เคुเคจเคฌा เคนो เคाเคเคा เคคเคฌाเคน।
เค
เคญी เคญी เค
เค्เคฒ เคจเคนीं เคเคฏी เคนै เคเคธे
เค
เคชเคจे เคนी เคฎเคฆ เคฎें,
เคนो เคธเคฐाเคฌोเคฐ,
เคฎเคฆเคฎเคธ्เคค เคนो।
เคเคฐเคคा เคा เคฐเคนा เคนै เคตिเคถ्เคต เคชเคเคฒ เคชเคฐ เคเค เคญी,
เคฎाเคจเคตीเคฏ เคธंเคตेเคฆเคจाเคं เคी เค
เคตเคนेเคฒเคจा।
เค
เคฌ..!
เคिเคธเคा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนै-เคคเคฌाเคนी,
เคेเคตเคฒ เคคเคฌाเคนी!
เคเคฐ เคुเค เคญी เคจเคนीं!!
เคฆुःเค เคฌเคธ เคเคคเคจा เคนै-
เคฌेเคฌเคธ เคเคฐ เคฒाเคाเคฐ เคตो เคญी เคนो เคเค
เคिเคจเคा เคเคธूเคฐ เคฅा เคจ เคोเค...।
(เคฎंเคू เคธเคฐเคเคฎ)
เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค्เคฐเคจ्เคฅ เคธूเคी:
1. เคเคธ. เคเคฐ. เคนเคฐเคจोเค- เคจเคฆी เคฐंเค เคैเคธी เคฒเฅเคी, เคตाเคฃी เคช्เคฐเคाเคถเคจ เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 214
2. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 80
3. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 156
4. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 174
5. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 211
6. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 210
7. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 193
8. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 194
9. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 194
10. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 195
11. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 219
12. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 183
13. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 224
14. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 63-64
15. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 65
16. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 66
17. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 175
18. เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ เคा เคชเคฐिเคเคฏ - เคैเคी เค्เคฐेเคตेเคจ, hi.eferrit.com/เคाเคฆुเค เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคตाเคฆ
19. เคเคธ. เคเคฐ. เคนเคฐเคจोเค- เคจเคฆी เคฐंเค เคैเคธी เคฒเฅเคी, เคตाเคฃी เคช्เคฐเคाเคถเคจ เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा10
20. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 234
21. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 175
22. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 187
23. เคตเคนी, เคชृเคท्เค เคธंเค्เคฏा 209
24. เคธिंเคน, เค
เคฎिเคค เคुเคฎाเคฐ- เคญूเคฎंเคกเคฒीเคเคฐเคฃ เคเคฐ เคญाเคฐเคค (เคชเคฐिเคฆृเคถ्เคฏ เคเคฐ เคตिเคเคฒ्เคช), เคธाเคฎเคฏिเค เคช्เคฐเคाเคถเคจ เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी 02
No comments :
Post a Comment
We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคฐเคเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เคा เคธ्เคตाเคเคค เคนै।