เคฎैं เค”เคฐ เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ

เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु

เค†เคค्เคฎเค•เคฅ्เคฏ: เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु


เค…เคชเคจी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคชเคฐ เคฒिเค–เคคे เคนुเค เค…เคคीเคค เคฎेเคฐी เค†ँเค–ों เค•े เค†เค—े เค† เค—เคฏा เคนै เค”เคฐ เคฎैं เคœैเคธे เคซिเคฐ เคธे เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคชเคนुँเคš เค—เคฏा เคนूँ। เคฎैं เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค•เคฌ เค”เคฐ เค•ैเคธे เคฒिเค–เคจे เคฒเค—ा เค”เคฐ เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เค•ैเคธे เคฏเคน เคœाเคฆू เคนुเค† เค•ि เค•เคตिเคคा เคฎुเค เคชเคฐ เค›ा-เคธी เค—เคˆ, เคฎैं เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เค ीเค•-เค ीเค• เคคो เคจเคนीं เค•เคน เคธเค•เคคा। เคชเคฐ เคฒเค—เคคा เคนै, เค…เคชเคจी เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค•ों เคฎें เคฎैंเคจे เคฆिเคจเค•เคฐ, เคนเคฐिเค”เคง, เคฎैเคฅिเคฒीเคถเคฐเคฃ เค—ुเคช्เคค, เคธुเคญเคฆ्เคฐाเค•ुเคฎाเคฐी เคšौเคนाเคจ, เคฐाเคฎเคจเคฐेเคถ เคค्เคฐिเคชाเค ी เคœैเคธे เคฌเคก़े เค”เคฐ เคฆिเค—्เค—เคœ เค•เคตिเคฏों เค•ी เคœो เค•เคตिเคคाเคँ เคชเคข़ी เคฅीं เค”เคฐ เคœिเคจ्เคนें เคฎैं เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค—ाเคฏा-เค—ुเคจเค—ुเคจाเคฏा เค•เคฐเคคा เคฅा, เคถाเคฏเคฆ เค‰เคจเค•ा เคนी เค…เคธเคฐ เคนो เค•ि เคฎैं เค‡เคธ เคฐाเคน เคชเคฐ เคšเคฒ เคชเคก़ा।
เคชाเค ्เคฏ เคชुเคธ्เคคเค•ों เค•े เค…เคฒाเคตा, เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคนिंเคฆी เค•ी เคเค• เคธเคนाเคฏเค• เคชुเคธ्เคคเค• เคญी เคšเคฒเคคी เคฅी, ‘เคญाเคทा เคญाเคธ्เค•เคฐ’, เคœिเคธे เคนเคฎाเคฐे เค•ॉเคฒेเคœ เค•े เคนी เคนिंเคฆी เค•े เคเค• เคธाเคนिเคค्เคฏเคฎเคจा เค…เคง्เคฏाเคชเค• เคถांเคคिเคธ्เคตเคฐूเคช เคฆीเค•्เคทिเคค เคœी เคจे เคฒिเค–ा เคฅा। เค‰เคจ्เคนें เคนเคฎ เคถाเคธ्เคค्เคฐी เคœी เค•เคนा เค•เคฐเคคे เคฅे। เคถाเคธ्เคค्เคฐी เคœी เคธเคšเคฎुเคš เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคฎเคฐ्เคฎเคœ्เคž เคฅे, เค”เคฐ เคฌेเคนเคฆ เค…เคง्เคฏเคฏเคจเคถीเคฒ เคญी। เค‰เคจเค•ी เคฒिเค–ी เคชुเคธ्เคคเค• ‘เคญाเคทा เคญाเคธ्เค•เคฐ’, เคœिเคธเค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค–ंเคกों เค•ो เคนเคฎเคจे เค›เค ी เค•เค•्เคทा เคธे เคฆเคธเคตीं เคคเค• เคชเคข़ा เคฅा, เคฌเคก़ी เค…เคฆ्เคญुเคค เคชुเคธ्เคคเค• เคฅी। เค•เคนเคจा เคšाเคนिเค, เคœाเคฆू เค•ा เคชिเคŸाเคฐा। เค‰เคธเคฎें เคนिंเคฆी เค•े เคเค• เคธे เคเค• เคฆिเค—्เค—เคœ เค•เคตिเคฏों เค•ी เค‡เคคเคจी เค…เคš्เค›ी-เค…เคš्เค›ी เค•เคตिเคคाเคँ เค‰เคฆ्เคงृเคค เค•ी เค—เคˆ เคฅीं, เค•ि เคฎेเคฐे เคฒिเค เคคो เคตเคน เคเค• เคธुंเคฆเคฐ เค•ाเคต्เคฏ-เคธ्เคคเคตเค• เคนी เคฅा। เคนिंเคฆी เค•ी เคธเคฐเคธ เค”เคฐ เคญाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เคเค• เคตिเคถाเคฒ เค—ुเคฒเคฆเคธ्เคคा। เคฏเคนी เคตเคœเคน เคนै เค•ि เค‰เคธे เคฎैं เคนเคฐ เคตเค•्เคค เค…เคชเคจी เค›ाเคคी เคธे เคšिเคชเค•ाเค เคฐเค–เคคा เคฅा। 

เคธुเคฌเคน เค‰เค เคคे เคนी เคฌेเคจाเค—ा เคฎैं เค‰เคจเคฎें เคธे เค•ुเค› เค•เคตिเคคाเคँ เคœोเคฐ-เคœोเคฐ เคธे เคฌोเคฒเค•เคฐ เคฏाเคฆ เค•िเคฏा เค•เคฐเคคा เคฅा। เค”เคฐ เค‡เคจ เค•เคตिเคคाเค“ँ เค•ो เคชเคข़เคคे เคนुเค เคฎेเคฐा เคชूเคฐा เคถเคฐीเคฐ เคฐोเคฎांเคšिเคค เคนो เค‰เค เคคा เคฅा। เค•เคญी เคœोเคถ เคคो เค•เคญी เค•เคฐुเคฃा เค•ी เคงाเคฐा เคฎुเคे เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เคฌเคนा เคฒे เคœाเคคीं। เคชเคข़เคคे เคนुเค เค•เคญी-เค•เคญी เค•ंเค  เค…เคตเคฐुเคฆ्เคง เคนो เคœाเคคा, เค†ँเค–ों เคธे เค†ँเคธू เคฌเคนเคจे เคฒเค—เคคे เคฅे। เคฎुเคे เค•ुเค› เคเคธी เค…เคจुเคญूเคคि เคนोเคคी, เค•ि เคœैเคธे เค‡เคจ เค•เคตिเคคाเค“ँ เค•ो เคชเคข़เคคे เคนुเค, เคฎैं เค†เคตिเคท्เคŸ เคธा, เคตिเคถ्เคตเค•เคฐुเคฃा เค•ी เคเค• เคฎเคนाเคงाเคฐा เคฎें เคฌเคนเคคा เคœा เคฐเคนा เคนूँ। เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคชเคฐ เคฎेเคฐा เค•ोเคˆ เคฌเคธ เคจเคนीं เคฐเคนा।

เค•เคนเคจा เคจ เคนोเค—ा เค•ि เคถुเคฐू-เคถुเคฐू เคฎें เค…เคจाเคฏाเคธ เคนी, เคฎुเคे เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคญाเคตเคจाเคชूเคฐ्เคฃ เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค–ींเคš เคฒाเคจे เค•ा เคเค• เคฌเคก़ा เค•ाเคฎ ‘เคญाเคทा เคญाเคธ्เค•เคฐ’ เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคฒेเค–เค• เคถांเคคिเคธ्เคตเคฐूเคช เคฆीเค•्เคทिเคค เคœी เคจे เค•िเคฏा เคฅा, เคœिเคธเค•े เคฒिเค เคฎैं เคœीเคตเคจ เคญเคฐ เค‰เคจเค•ा เค•ृเคคเคœ्เคž เคฐเคนूँเค—ा।

‘เคญाเคทा เคญाเคธ्เค•เคฐ’ เคชเคข़เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคœैเคธे เคเค• เคตिเค•เคฒเคคा เคธी เคฎेเคฐे เค…ंเคฆเคฐ เค›ा เค—เคˆ। เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคเค• เคฌूँเคฆ เค•ा เคฐเคธ เคฎैंเคจे เคšเค– เคฒिเคฏा เคฅा, เค”เคฐ เค…เคฌ เคช्เคฏाเคธ เคฌเคนुเคค เคฌเคข़ เค—เคˆ เคฅी। เคตเคน เค•ुเค› เคฌूँเคฆों เคธे เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคชूเคฐे เคธाเค—เคฐ เคธे เคนी เคคृเคช्เคค เคนो เคธเค•เคคी เคฅी।

เคซिเคฐ เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ, เค”เคฐ เคตिเคถेเคท เคฐूเคช เคธे เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा, เค•ी เค“เคฐ เค†เคจे เค•ा เคเค• เค•ाเคฐเคฃ เค”เคฐ เคญी เคนै। เค•िเคถोเคฐाเคตเคธ्เคฅा เคฎें เคฎैं ‘เคงเคฐ्เคฎเคฏुเค—’ เค•ा เคชाเค เค• เคฅा เค”เคฐ เค‰เคธเคฎें เค›เคชเคจे เคตाเคฒा เคฌเคš्เคšों เค•ा เคชเคจ्เคจा เคฎुเคे เคฌेเคœोเคก़ เคฒเค—เคคा เคฅा। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ ‘เคงเคฐ्เคฎเคฏुเค—’ เค•े เคธंเคชाเคฆเค• เคงเคฐ्เคฎเคตीเคฐ เคญाเคฐเคคी เคœी เค‰เคธเคฎें เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เคเค• เคธे เคเค• เค…เคš्เค›ी เค”เคฐ เค…เคจूเค ी เค•เคตिเคคाเคँ เค›ाเคชเคคे เคฅे। เคฎुเคे เคตे เค‡เคคเคจी เค…เคš्เค›ी เคฒเค—เคคी เคฅीं เค•ि เคฎैं เค‰เคจ्เคนें เคเค• เคกाเคฏเคฐी เคฎें เค‰เคคाเคฐเคคा เคœाเคคा เคฅा। เคซिเคฐ เค…เคชเคจे เค˜เคฐ-เคชเคฐिเคตाเคฐ เค”เคฐ เค…เคก़ोเคธ-เคชเคก़ोเคธ เค•े เคฌเคš्เคšों เค•ो เคตे เค•เคตिเคคाเคँ เคฌเคก़े เคจाเคŸเค•ीเคฏ เคขंเค— เคธे เคธुเคจाเคฏा เค•เคฐเคคा เคฅा। เค‡เคจเคฎें เคฆाเคฎोเคฆเคฐ เค…เค—्เคฐเคตाเคฒ, เคถेเคฐเคœंเค— เค—เคฐ्เค—, เคธूเคฐ्เคฏเคญाเคจु เค—ुเคช्เคค, เค•เคจ्เคนैเคฏाเคฒाเคฒ เคฎเคค्เคค เค”เคฐ เคกॉ. เคถ्เคฐीเคช्เคฐเคธाเคฆ เคธเคฎेเคค เคธเคฐीเค–े เค•เคตिเคฏों เค•ी เคฌเคก़ी เคนी เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคฒाเคœเคตाเคฌ เค•เคตिเคคाเคँ เคนुเค† เค•เคฐเคคी เคฅीं। เคธुเคจเค•เคฐ เคฌเคš्เคšों เค•ी เค†ँเค–ों เคฎें เค•ैเคธी เคšเคฎเค• เค†เคคी เคฅी, เค‡เคธเค•ी เคฎुเคे เคฌเคก़ी เคนी เคนเคฐ्เคทाเค•ुเคฒ เค•เคฐ เคฆेเคจे เคตाเคฒी เคฏाเคฆ เคนै।

‘เคงเคฐ्เคฎเคฏुเค—’ เค•े เค…เคฒाเคตा ‘เคธाเคช्เคคाเคนिเค• เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ’ เค”เคฐ ‘เคฆैเคจिเค• เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ’, ‘เคจเคตเคญाเคฐเคค เคŸाเค‡เคฎ्เคธ’ เคธเคฐीเค–े เคชเคค्เคฐों เคฎें เคญी เคเค• เคธे เคเค• เค…เคš्เค›ी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคชเคข़เคจे เค•ो เคฎिเคฒ เคœाเคคी เคฅीं, เคœिเคจ्เคนें เคชเคข़เค•เคฐ เคฎเคจ เคฐीเคเคคा เคฅा เค”เคฐ เค†เคจंเคฆ เคธे เคจाเคšเคคा-เค—ाเคคा เคฅा। เคธเคš เค•เคนूँ เคคो เคฎेเคฐा เคฌเคšเคชเคจ เค‰เคจเคธे เคธเคฎृเคฆ्เคง เค”เคฐ เคธंเคชเคจ्เคจ เคนोเคคा เคฅा। เคฌเคšเคชเคจ เคคो เค†เคจंเคฆ เคธे เคนी เคœीเคจे เค•ा เคนी เคจाเคฎ เคนै। เคชเคฐ เค‡เคจ เคชเคค्เคฐ-เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं เคฎें เค›เคชी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคชเคข़เคคे เคนुเค, เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เคฐเคธ-เค†เคจंเคฆ เค”เคฐ เค–िเคฒंเคฆเคก़ाเคชเคจ เค•เคนीं เค…เคงिเค• เคฌเคข़ เคœाเคคा เคฅा। เคซिเคฐ เค‡เคจ เคจเคจ्เคนी-เคฎुเคจ्เคจी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ो เคชเคข़เคคे เคนुเค, เคฎเคจ เคฎें เค…เคชเคจे เค†เคธเคชाเคธ เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคฒिเค เคเค• เคคเคฐเคน เค•ी เคœिเคœ्เคžाเคธा, เค‰เคค्เคธुเค•เคคा เค”เคฐ เค•ौเคคुเค• เค•ा เคญाเคต เคญी เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคा เคฅा। เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคฆेเค–เคจे เค•ा เคเค• เคจเคœเคฐिเคฏा เคญी เคฌเคจเคคा เคฅा। เคฏों เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เค‡เคจ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ो เคชเคข़เคคे เคนुเค, เคฎैंเคจे เคฌเคšเคชเคจ เค•ो เค”เคฐ เค…เคงिเค• เค†เคจंเคฆ เค”เคฐ เคฎเคœे เคธे เคœीเคจा เคธीเค–ा। เค”เคฐ เคฏเคน เคญी เค•ि เค‡เคธ เค†เคจंเคฆ เค•ो เค”เคฐों เค•ो เคฌाँเคŸो เคคो เค†เคจंเคฆ เค”เคฐ เคฌเคข़เคคा เคนै।

เคคเคฌ เคถाเคฏเคฆ เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฎुเคे เคธเคฎเค เคฎें เค†เคฏा เค•ि เคเค• เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เค•ा เคœाเคฆू เค•्เคฏा เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค•ैเคธे เคตเคน เคฆिเคฒों เคฎें เค…เคชเคจी เคœเค—เคน เคฌเคจा เคฒेเคคी เคนै। เคถाเคฏเคฆ เค‰เคธเค•े เค•ुเค› เคนी เคธเคฎเคฏ เคฌाเคฆ เคœाเคจे-เค…เคจเคœाเคจे เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคจे เค•ा เคธिเคฒเคธिเคฒा เคถुเคฐू เคนुเค†।

เค†เค เคตें เคฆเคถเค• เค•े เคช्เคฐाเคฐंเคญिเค• เคตเคฐ्เคทों เคฎें เคฎैं เคœเคฌ-เคคเคฌ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคจे เคฒเค—ा เคฅा। เคถाเคฏเคฆ เคธเคจ 72-73 เค•ा เคธเคฎเคฏ เคฐเคนा เคนोเค—ा। เคคเคฌ เคฎैं เคคเคฐुเคฃ เคฅा, เคชเคฐ เคฎเคจ เคฌเคก़ों เค•े เคฒिเค เคฒिเค–ी เคœाเคจे เคตाเคฒी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เค…เคฒाเคตा เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคญी เค–ूเคฌ เคฐเคฎเคคा เคฅा। เคฎैंเคจे เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เค…เคชเคจे เคฌเคšเคชเคจ เค•ो เคซिเคฐ-เคซिเคฐ เคœिเคฏा เค”เคฐ เค†เคจंเคฆिเคค เคนोเคคा เคฐเคนा। เค…เคฌ เคญी เคนोเคคा เคนूँ। 
เคเค•เคฆเคฎ เคถुเคฐू-เคถुเคฐू เคฎें เค•ाเคต्เคฏ-เคญाเคทा เคšाเคนे เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคธเคง เคจ เคชाเคˆ เคนो, เคชเคฐ เค…เคชเคจी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ो เคฎैंเคจे เคญเคฐเคชूเคฐ เค†เคจंเคฆ เคฒेเคคे เคนुเค เคฒिเค–ा เคฅा। เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เค…เคชเคจी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคคे เคนी เคฎैं เคเค•เคฆเคฎ เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคชเคนुँเคš เคœाเคคा เคนूँ เค”เคฐ เค…เคคीเคค เคฎेเคฐी เค†ँเค–ों เคฎें เคाँเค•เคจे เคฒเค—เคคा เคนै। 

[2]

เคฎोเคŸे เคคौเคฐ เคธे เคฎेเคฐी เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคจे เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เค›ाเคค्เคฐाเคตเคธ्เคฅा เคธे เคนी เคถुเคฐू เคนो เค—เคˆ เคฅी। เคฎैं เคถाเคฏเคฆ เค†เค เคตीं เค•เค•्เคทा เคฎें เคฅा, เคœเคฌ เคฎैंเคจे เค…เคŸเคชเคŸे เคขंเค— เคธे เคนी เคธเคนी, เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा। เคชเคฐ เค‡เคธเค•ी เคญी เคเค• เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคนै। เคธเคจ् 1962 เคฎें เคšीเคจ เคจे เคญाเคฐเคค เคชเคฐ เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เค•िเคฏा, เคคเคฌ เคฎैं เค›เค े เคฆเคฐเคœे เคฎें เคฅा। เคฅा เคคो เคฌเคš्เคšा เคนी, เคชเคฐ เคฎเคจ เคฎें เค—ुเคธ्เคธा เค”เคฐ เคฐोเคท เค‡เคคเคจा เคฅा เค•ि เคฎเคจ เค•เคฐเคคा เคฅा เค•ि เคฎैं เคญी เคธीเคฎा เคชเคฐ เคœाเคŠँ เค”เคฐ เคนाเคฅ เคฎें เคฌंเคฆूเค• เคฒेเค•เคฐ, เค…เคชเคจे เคฌเคนाเคฆुเคฐ เคœเคตाเคจों เค•े เคธाเคฅ เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฒเคก़ूँ। 
เค†เคœ เคญी เคฎुเคे เคตเคน เคธเคฌ เค•ुเค› เคฌเคนुเคค เค…เคš्เค›ी เคคเคฐเคน เคฏाเคฆ เคนै।...เคšीเคจ เคจे เคญाเคฐเคค-เคšीเคจ เคฎैเคค्เคฐी เค”เคฐ เคชंเคšเคถीเคฒ เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ा เคฎเคœाเค• เค‰เคก़ाเคคे เคนुเค, เคœिเคธ เคคเคฐเคน เคญाเคฐเคค เค•ी เคชीเค  เคฎें เค›ुเคฐा เค˜ोंเคชा เคฅा, เค‰เคธเคธे เคชूเคฐा เคฆेเคถ เคฎเคฐ्เคฎाเคนเคค เคฅा। เคนเคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•े เคธ्เคตाเคญिเคฎाเคจ เคชเคฐ เคฏเคน เค—เคนเคฐी เคšोเคŸ เคฅी, เคœिเคธเคจे เคนเคฐ เค“เคฐ เค—ुเคธ्เคธे เค•ी เคเค• เคฒเคนเคฐ เคชैเคฆा เค•เคฐ เคฆी เคฅी। เค…เคšाเคจเค• เคนुเค เค‡เคธ เค†เค•्เคฐเคฎเคฃ เคฎें เคšीเคจी เคธेเคจा เค•ा เคฎुเค•ाเคฌเคฒा เค•เคฐเคคे เคนुเค, เคญाเคฐเคค เค•े เคฌเคนाเคฆुเคฐ เคธैเคจिเค•ों เค•ो เคœिเคธ เคคเคฐเคน เค•ुเคฐ्เคฌाเคจी เคฆेเคจी เคชเคก़ी, เค‰เคธเคธे เคชूเคฐा เคฆेเคถ เคคเคก़เคช เค‰เค ा เคฅा। เคฎेเคฐा เคฎเคจ เคญी เค…ंเคฆเคฐ-เค…ंเคฆเคฐ เคฐोเคคा เคฅा। 

เคเค• เค›ोเคŸे เคฌเคš्เคšे เค•ी เคจเคจ्เคนी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคœैเคธे เคเค• เค‰เคฌाเคฒ เคธा เค† เค—เคฏा เคฅा। เค”เคฐ เคตเคน เค•िเคธी เคญी เคคเคฐเคน เคธे เคถांเคค เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा เคฅा, เค•्เคฏोंเค•ि เคฆेเคถ เคฎुเคเคธे เค…เคฒเค— เคคो เคจเคนीं เคฅा। เคฆेเคถ เคชเคฐ เคนुเค เคนเคฎเคฒे เคจे เคฎेเคฐी เค†เคค्เคฎा เค•ो เคฅเคฐเคฅเคฐा เคฆिเคฏा เคฅा। เคฎเคจ เคฎें เค—ुเคธ्เคธा เค”เคฐ เคฐोเคท เค‡เคคเคจा เคฅा เค•ि เคญीเคคเคฐ เคธเคฎा เคจเคนीं เคฐเคนा เคฅा। เคคो เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เค‰เคธเคจे เค•เคตिเคคा เค•ी เคฐाเคน เคŸเคŸोเคฒเคจी เคถुเคฐू เค•ी, เคคाเค•ि เคญीเคคเคฐ เค•ी เคœो เค†เค— เค”เคฐ เคŠเคท्เคฎा เคนै, เค‰เคธे เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคฎिเคฒ เคœाเค।

เค”เคฐ เคถाเคฏเคฆ เคฏเคนी เคธुเคฐ เคฅा, เคœो เคœเคฒ्เคฆी เคนी เคฆेเคถเคญเค•्เคคि เค•ी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคขเคฒเคคा เคšเคฒा เค—เคฏा। เค†เค เคตें เคฆเคฐเคœे เคฎें เคฎैंเคจे เคฌाเค•ाเคฏเคฆा เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคเค• เค•ाเคชी เคฌเคจा เคฒी เคฅी, เคœिเคธเคฎें เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคคा เคฅा। เคซिเคฐ เค•ाเคŸ-เคชीเคŸเค•เคฐ เค‰เคจ्เคนें เค ीเค• เค•เคฐเคคा เคฅा, เคคाเค•ि เค‰เคธเคฎें เคฅोเคก़ी เคฒเคฏाเคค्เคฎเค•เคคा เค† เคœाเค। เคฎเคนाเคฐाเคฃा เคช्เคฐเคคाเคช, เคถिเคตाเคœी, เคšंเคฆ्เคฐเคถेเค–เคฐ เค†เคœाเคฆ, เคธुเคญाเคทเคšंเคฆ्เคฐ เคฌोเคธ เคธเคฐीเค–े เคฆेเคถ เค•े เคฎเคนाเคจ เคจाเคฏเค•ों เคชเคฐ เคฎैंเคจे เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ीं। เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจे เคธเคนเคชाเค िเคฏों เค•ो เคญी เคธुเคจाเคฏा เค•เคฐเคคा เคฅा। เคธुเคจเค•เคฐ เค…เค—เคฐ เค•ोเคˆ เค…เคš्เค›ा เคธुเคाเคต เคฆेเคคा เค”เคฐ เค–ुเคฆ เคฎेเคฐे เคฎเคจ เค•ो เคญी เคตเคน เคœँเคš เคœाเคคा, เคคो เค‰เคธเค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค•เคตिเคคाเค“ं เคชเคฐ เคซिเคฐ เคฎेเคนเคจเคค เค•เคฐเคคा เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคธुเคงाเคฐเคคा เคฅा।

เคฎेเคฐी เคœीเคตเคจ-เค•เคฅा เค•ा เคฏเคน เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เค…เคง्เคฏाเคฏ เคนी เคฅा, เคœो เค—ुเคœเคฐ เค—เคฏा, เคชเคฐ เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคชเคฐ เค‡เคธเค•ी เคเค• เค•เคญी เคจ เคญूเคฒเคจे เคตाเคฒी เค›ाเคช เคชเคก़ी, เค”เคฐ เค…ंเคคเคคः เคตเคนी เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฎुเคे เค•เคตिเคคा เค•ी เค“เคฐ เค–ींเคš เคฒाเคˆ। เคฌเคฐเคธों เคฌाเคฆ เคคเคฐुเคฃाเคˆ เค•े เคฆौเคฐ เคฎें เคฎैंเคจे เคซिเคฐ เคธे เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคจी เคถुเคฐू เค•ीं, เคคो เคชเคนเคฒे เคฌเคก़ों เค•े เคฒिเค เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ी เค—เคˆं। เค‡เคจเคฎें เคœ्เคฏाเคฆाเคคเคฐ เค—เคฐीเคฌी, เคถोเคทเคฃ เค”เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคตिเคทเคฎเคคा เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค•เคตिเคคाเคँ เคฅीं।

เค‰เคจ्เคนीं เคฆिเคจों เคฎैं เคšंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเค•ाเคถ เคฐुเคฆ्เคฐ เคนुเค†। เคฎेเคฐा เคฎूเคฒ เคจाเคฎ เคšंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเค•ाเคถ เคฅा เค”เคฐ เค•ुเคฒเคจाเคฎ เคฅा, เคตिเค—। เคฏों เคฎेเคฐा เคชूเคฐा เคจाเคฎ เคฅा เคšंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเค•ाเคถ เคตिเค—। เคชเคฐ เคฎुเคे เคฏเคน เคจाเคฎ เค•เคตिเคคा เค•े เคฒिเค เคœँเคšा เคจเคนीं। เคฒเค—ा, เคšंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเค•ाเคถ เคตिเค— เคคो เค•ोเคˆ เคฆुเคจिเคฏाเคฆाเคฐ เค†เคฆเคฎी เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคชเคฐ เคฎेเคฐे เคญीเคคเคฐ เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคจे เคตाเคฒा เคถเค–्เคธ เคคो เค‰เคธเคธे เคฌเคนुเคค เค…เคฒเค— เคนै। เคคो เคจाเคฎ เคญी เคฌเคฆเคฒเคจा เคšाเคนिเค। เคฎैं เค‰เคจ เคฆिเคจों เคฐोเคท เค”เคฐ เค—ुเคธ्เคธे เค•ी เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ा เค•เคฐเคคा เคฅा เคคो เคฎैं เคšंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเค•ाเคถ เคฐुเคฆ्เคฐ เคนो เค—เคฏा।

เคซिเคฐ เคเค• เคฒंเคฌे เค…ंเคคเคฐाเคฒ เค•े เคฌाเคฆ เค•ुเคฐुเค•्เคทेเคค्เคฐ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคถोเคง เค•े เคฒिเค เค†เคจा เคนुเค†, เคœเคนाँ เคชเคข़เคจे-เคฒिเค–เคจे เค•ा เคเค• เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค…เคฒเค— เคชเคฐिเคตेเคถ เคฅा। เคตเคนाँ เค•ा เคชुเคธ्เคคเค•ाเคฒเคฏ เคญी เค•ाเคซी เคธเคฎृเคฆ्เคง เคฅा, เคœเคนाँ เคฎैं เค˜ंเคŸों เคฌैเค เค•เคฐ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคคा เคฅा, เค”เคฐ เคธเคฎเคฏ เค•ा เคฎुเคे เค•ुเค› เคนोเคถ เคจเคนीं เคฐเคนเคคा เคฅा। เคคो เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฎेเคฐा เคธ्เคตเคญाเคต เคฌเคฆเคฒा, เค…ंเคคเคฐ्เคฎเคจ เคญी। เคฒเค—ा, เค…เคฌ เคชเคนเคฒे เคœैเคธा เค—ुเคธ्เคธे เค•ा เคญाเคต เคจเคนीं เคฐเคนा, เคฎैं เคฅोเคก़ा เคฎเคจเคจเคถीเคฒ เคนोเคคा เคœा เคฐเคนा เคนूँ। เค–ुเคฆ เค…เคชเคจे เคญीเคคเคฐ เค•ी เคคเคจ्เคฎเคฏเคคा เคฎें เคกूเคฌा เคนुเค† เคถเค–्เคธ। เคเค• เค…ंเคคเคฐ्เคฎुเค–ी เคธा เค•เคตि। เค”เคฐ เคคเคฌ เคซिเคฐ เคฎुเคे เคจाเคฎ เคฌเคฆเคฒเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคฎเคนเคธूเคธ เคนुเคˆ।

เค‰เคจ เคฆिเคจों เคœเคฏเคถंเค•เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคœी เค•ी ‘เค•ाเคฎाเคฏเคจी’ เคฎेเคฐी เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคช्เคฐिเคฏ เค•ृเคคि เคฅी, เคœो เคนเคฐ เคตเค•्เคค เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เค˜ुเคฎเคก़เคคी เคฅी। เคตเคนीं เคธे เคฎเคจु เค†เคฏा। เคฐुเคฆ्เคฐ เค›ूเคŸा เคคो เคธाเคฅ เคนी เคจाเคฎ เค•ा เคช्เคฐाเคฐंเคญिเค• เคนिเคธ्เคธा เคšंเคฆ्เคฐ เคญी เค›ूเคŸ เค—เคฏा, เค”เคฐ เคฎैं เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु เคนुเค†। เค†เคœ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคœเค—เคค เคฎें เคธเคฌ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु เค•ो เคนी เคœाเคจเคคे เคนैं। เคšंเคฆ्เคฐเคช्เคฐเค•ाเคถ เคฐुเคฆ्เคฐ เค•ो เคคो เคถाเคฏเคฆ เคนी เค•ोเคˆ เคœाเคจเคคा เคนो। เคชเคฐ เคถिเค•ोเคนाเคฌाเคฆ เค•े เคธाเคฅिเคฏों เค•े เคฒिเค, เคœเคนाँ เค•ा เคฎैं เคนूँ, เคฎैं เค†เคœ เคญी เคฏा เคคो เคฐुเคฆ्เคฐ เคนूँ, เคฏा เคซिเคฐ เคšंเคฆเคฐ। เค”เคฐ เคœเคฌ เคตे เคช्เคฏाเคฐ เคธे เคšंเคฆเคฐ เค•เคนเค•เคฐ เคชुเค•ाเคฐเคคे เคนैं, เคคो เคธเคšเคฎुเคš เคฎुเคे เคฌเคนुเคค เค…เคš्เค›ा เคฒเค—เคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค•ि เคšंเคฆเคฐ เคฎेเคฐा เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคจाเคฎ เคญी เคนै। เค˜เคฐ เคฎें เคธเคฌ เคฎुเคे เคšंเคฆเคฐ เค•เคนเค•เคฐ เคนी เคฌुเคฒाเคคे เคนैं। เคคो เคจाเคฎ เคธे เคœो เคšंเคฆ्เคฐ เคนเคŸा, เคตเคน เคนเคŸा เคจเคนीं, เคšंเคฆเคฐ เคฌเคจเค•เคฐ เคนเคฎेเคถा เค•े เคฒिเค เคเค• เคช्เคฐीเคคिเค•เคฐ เคฐूเคช เคฎें เคฎेเคฐे เคธाเคฅ เคœुเคก़ เค—เคฏा।

เคคो เคฏเคน เคฅी เคฎेเคฐे เค•เคตि เคจाเคฎ เค•ी เค•เคฅा। เคชเคฐ เคจाเคฎ เค•ी เค‡เคธ เค•เคฅा เคจे, เคถाเคฏเคฆ เคฅोเคก़ा เคญเคŸเค•ा เคญी เคฆिเคฏा। เค‡เคธเคฒिเค เค•ि เคฌाเคค เคคो เคคเคฐुเคฃाเคˆ เค•ी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคนो เคฐเคนी เคฅी। เคเคธी เค•เคตिเคคाเคँ เคœिเคจเคฎें เค—ुเคธ्เคธा เค”เคฐ เคฐोเคท เคฅा, เค”เคฐ เคฎैं เค‰เคจ्เคนें เคชเคข़เคคा เคญी เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคญाเคตी เคขंเค— เคธे เคฅा। เคคो เค—ुเคธ्เคธे เค”เคฐ เคตिเคฆ्เคฐोเคน เค•े เค•เคตि เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนी เคฎेเคฐी เคชเคนเคšाเคจ เคญी เคฌเคจเคคी เคšเคฒी เค—เคˆ। เคถाเคฏเคฆ เคญीเคคเคฐ เค•ोเคˆ เคœ्เคตाเคฒाเคฎुเค–ी เคฅा, เคœो เคฎेเคฐी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคถเค•्เคฒ เคฒे เคฐเคนा เคฅा। เค”เคฐ เคฏเคน เค—เคฐเคฎ เคฒाเคตा เคฐुเค•เคจे เค•ा เคจाเคฎ เคนी เคจเคนीं เคฒेเคคा เคฅा।
เคชเคฐ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ, เค…เคšाเคจเค• เค‰เคธ เคœ्เคตाเคฒाเคฎुเค–ी เค•े เคญीเคคเคฐ เคธे เคนी เคถीเคคเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคเค• เคจเคจ्เคนी เคธी เคงाเคฐ เคญी เคซूเคŸ เคชเคก़ी। เค”เคฐ เคฏเคน เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคงाเคฐा เคฅी, เคœो เคฎुเคे เคถाเคฏเคฆ เคฅोเคก़ा เคธुเค•ूเคจ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคšเคฒी เค†เคˆ เคฅी। เคฌเคก़ों เค•े เคฒिเค เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคคा เคคो เคฎเคจ เคฎें เค‰เคค्เคคाเคช เคชैเคฆा เคนोเคคा เคฅा, เคชเคฐ เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคคा เคคो เคฎเคจ เค–ुเคฌ-เคฌ-เค–ुเคฆ เคถीเคคเคฒ เคนोเคคा เคœाเคคा เคฅा। เคฎाเคจो เคช्เคฐเค•ृเคคि เคจे เคนी เคฎुเคे เคฅोเคก़ा เคฐเคธ-เค†เคจंเคฆ เค”เคฐ เคธुเค•ूเคจ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคฏเคน เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เค—เคตाเค•्เคท เค–ोเคฒ เคฆिเคฏा เคฅा। 
เคนाเคฒाँเค•ि เคคเคฌ เคฎैं เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคจเคนीं เคœाเคจเคคा เคฅा เค•ि เคฏเคน เค—เคตाเค•्เคท เคฌเคก़ा เคนोเคคे-เคนोเคคे เคเค• เคฆिเคจ เค‡เคคเคจा เคฌเคก़ा เคนोเคจे เคตाเคฒा เคนै เค•ि เคเค• เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคจเคˆ-เคจเคˆ เคธी เคฆुเคจिเคฏा—เคฌเคš्เคšों เค•ी เคญोเคฒी เค”เคฐ เคจเคŸเค–เคŸ เคฆुเคจिเคฏा เค•ा เคฎैं เคจाเค—เคฐिเค• เคนोเคจे เคตाเคฒा เคนूँ। เค”เคฐ เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฌाเคฒ เคฎเคจ เค•ी เคœिเคœ्เคžाเคธा เค”เคฐ เค•ौเคคुเค• เคญเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เคจे เคฎुเคे เคญीเคคเคฐ-เคฌाเคนเคฐ เคธे เค‡เคธ เค•เคฆเคฐ เค†เคš्เค›ाเคฆिเคค เค•เคฐ เคฒिเคฏा, เค•ि เคฏเคนी เคฎेเคฐी เคฎूเคฒ เคชเคนเคšाเคจ เคญी เคฌเคจ เค—เคˆ।

เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคถुเคฐुเค†เคคी เคฆौเคฐ เคฎें เคฌेเคถเค• ‘เคฆेเคถเคฐाเค—’ เค•ी เค•เคตिเคคाเคँ เคนी เคœ्เคฏाเคฆा เคฒिเค–ी เค—เคˆं। เคชเคฐ เคฎेเคฐी เค•ोเคถिเคถ เคฅी เค•ि เค•เคตिเคคाเคँ เคฌोเคिเคฒ เคจ เคนों เค”เคฐ เค‰เคจเคฎें เคฌเคš्เคšे เค”เคฐ เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เคธเคฐเคฒเคคा เคญी เคฅोเคก़ी เคเคฒเค•เคจी เคšाเคนिเค। เค•เคตिเคคा เคชเคข़เค•เคฐ เคฌเคš्เคšों เค•ो เค†เคจंเคฆ เค†เค, เคฏเคน เคฌเคก़ी เคฌाเคค เคนै। เค‡เคจเคฎें เคธे เคเค• เค•เคตिเคคा เคฎुเคे เค†เคœ เคญी เคชเคธंเคฆ เคนै เค”เคฐ เคตเคน เค•เคˆ เคชाเค ्เคฏเคชुเคธ्เคคเค•ों เคฎें เคญी เคถाเคฎिเคฒ เค•ी เค—เคˆ เคนै। เค•เคตिเคคा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคคी เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคนैं—
เค›ोเคŸे เคฎुँเคน เคธे เค•ैเคธे เค•เคน เคฆूँ, 
เค‡เคธ เคญाเคฐเคค เค•ी เคฌाเคค เคฐे,
เคธोเคจे เคœैเคธे เคฆिเคจ เคนैं เค‡เคธเค•े, 
เคšाँเคฆी เคœैเคธी เคฐाเคค เคฐे!

เค•เคนเคจा เคจ เคนोเค—ा เค•ि เค‡เคธเคฎें เคเค• เคฌเคš्เคšे เค•ा เคฎเคจ เคนै, เคœो เคฌเคš्เคšे เค•ी เค…เคชเคจी เคธीเคงी-เคธाเคฆी เคญाเคทा เคฎें เคธाเคฎเคจे เค†เคคा เคนै। เคฆेเคถ เค•े เคฒिเค เคฌเคš्เคšे เค•े เคฎเคจ เคฎें เคธเคš्เคšा เค…เคจुเคฐाเค— เคนै, เคœिเคธे เค•िเคธी เค“เคข़ी เคนुเคˆ เคญाเคทा เค•ी เคฆเคฐเค•ाเคฐ เคจเคนीं เคนै। 

เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคšंเคกीเค—เคข़ เคธे เคจिเค•เคฒเคจे เคตाเคฒी เคเค• เคฌเคก़ी เคธुเคฐुเคšिเคชूเคฐ्เคฃ เคชเคค्เคฐिเค•ा ‘เคจเคจ्เคนे เคคाเคฐे’ เคฎें เค–ूเคฌเคธूเคฐเคค เคธเคœ्เคœा เค•े เคธाเคฅ เค›เคชी เคฅी।
เค•ुเค› เค…เคฐเคธे เคฌाเคฆ เค…เคชเคจे เค†เคธเคชाเคธ เค•ी เคฆुเคจिเคฏा, เคœीเคตเคจ เค•े เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•े เคฐूเคชों เค”เคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เคชเคฐ เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคจे เค•ा เคธिเคฒเคธिเคฒा เคšเคฒ เคชเคก़ा। เค‰เคจ्เคนीं เคฆिเคจों เคšाँเคฆ เคชเคฐ เคเค• เค•เคตिเคคा เคฒिเค–ी เค—เคˆ। เคชเคฐ เคถाเคฏเคฆ เคฏเคน เคฅोเคก़ी เค…เคฒเค—-เคธी เค•เคตिเคคा เคฅी, เค‡เคธเคฒिเค เค†เคœ เคญी เคฎुเคे เคชเคธंเคฆ เคนै เค”เคฐ เค‡เคธे เคชเคข़เค•เคฐ เคจ เคธिเคฐ्เคซ เคชुเคฐाเคจे เคฆिเคจ เคฏाเคฆ เค†เคคे เคนैं, เคฌเคฒ्เค•ि เคนोंเค ों เคชเคฐ เคเค• เคฎुเคธเค•ाเคจ เคญी เคšเคฒी เค†เคคी เคนै। 

เค•เคตिเคคा เคฎें เคšाँเคฆ เค”เคฐ เคฌเคš्เคšे เค•ी เคฆोเคธ्เคคी เคนै, เค”เคฐ เคฏเคนी เคฌाเคค เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎเคจ เค•ो เคฒुเคญाเคคी เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคฎुเคे เคญी เค…เคชเคจे เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เคฏाเคฆ เคฆिเคฒा เคฆेเคคी เคนै। เค•เคตिเคคा เค•ा เคถीเคฐ्เคทเค• เคนै, ‘เค†เค“ เคšाँเคฆ’, เค”เคฐ เค‡เคธเค•ी เคถुเคฐुเค†เคคी เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคนैं—
เคœเคฒ्เคฆी เค†เค“ เคญैเคฏा เคšाँเคฆ, 
เคฒे เคฒो เคเค• เคฐुเคชैเคฏा เคšाँเคฆ!
เคจीเคฒे เคจเคญ เค•ा เค˜ूँเค˜เคŸ เคฒेเค•เคฐ, 
เคธเคฌ เคคाเคฐों เค•ो เคจ्เคฏोเคคा เคฆेเค•เคฐ, 
เคเค• เคฌाเคฐ เคคो เคจाเคš เคฆिเค–ा เคฆो, 
เคงा-เคงिเคจ, เคคा-เคคा เคฅैเคฏा เคšाँเคฆ!

เคฏเคน เค•เคตिเคคा ‘เคจเคตเคญाเคฐเคค เคŸाเค‡เคฎ्เคธ’ เค•े เค‡เคคเคตाเคฐी เคชเคฐिเคถिเคท्เคŸ ‘เคฐเคตिเคตाเคฐ्เคคा’ เคฎें เคฌเคก़े เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคขंเค— เคธे เค›เคชी เคฅी। 
เค•ुเค› เค‡เคธी เค•े เค†เคธเคชाเคธ เคšिเคก़िเคฏा เคชเคฐ เคญी เค•เคตिเคคा เคฒिเค–ी เค—เคˆ, เคชเคฐ เคฏเคน เคญी เคเค• เคเคธी เคฆोเคธ्เคค เคšिเคก़िเคฏा เคนै, เคœिเคธเคธे เคฎेเคฐी เคฆोเคธ्เคคी เค†เคœ เคญी เคตैเคธी เคนी เค…เคŸूเคŸ เคนै। เค•เคตिเคคा เคญी เคเค•เคฆเคฎ เคธीเคงी-เคธเคนเคœ เคนै, เคœो เคนเคฐ เคฌเคš्เคšे เค•े เคฆिเคฒ เค•ो เค›ूเคคी เคนै—
เคฎुเคเค•ो เคคो เค…เคš्เค›ी เคฒเค—เคคी เคนै, 
เคนเคฐे เคฒॉเคจ เคชเคฐ เค—ाเคคी เคšिเคก़िเคฏा।
เคšเคนเค•-เคšเคนเค•เค•เคฐ เคœเคฌ เค—ाเคคी เคนै, 
เคชंเค– เค–ोเคฒเค•เคฐ เค‰เคก़ เคœाเคคी เคนै,
เคคเคฌ เคฒเค—เคคा เคนै, เค†เคธเคฎाเคจ เค•ो 
เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคฒे เค†เคคी เคšिเคก़िเคฏा!

เค•เคตिเคคा เค•ी เค†เค–िเคฐी เคชंเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคถाเคฏเคฆ เคšिเคก़िเคฏा เค”เคฐ เคฌเคš्เคšे เค•ी เคฆोเคธ्เคคी เค•เคนीं เค…เคงिเค• เคฎुเค–เคฐ เคนै เค”เคฐ เคฎैं เคšाเคนूँ เคคो เค…เคชเคจे เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เค—ोเคฒू-เคฎोเคฒू เคธा เคšेเคนเคฐा เคญी เค‡เคจเคฎें เคŸเคŸोเคฒ เคธเค•เคคा เคนूँ—
เคœเคฌ เคฎैं เค–ूเคฌ เคช्เคฏाเคฐ เคธे เคนँเคธเคคा, 
เค‡เคธเคธे เคฎเคจ เค•ी เคฌाเคคें เค•เคนเคคा,
เคฎเคฎ्เคฎी, เคฎुเคเค•ो เคคเคฌ เคฒเค—เคคा เคนै, 
เคงीเคฐे เคธे เคฎुเคธเค•ाเคคी เคšिเคก़िเคฏा!

เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคญी ‘เคจเคตเคญाเคฐเคค เคŸाเค‡เคฎ्เคธ’ เค•े เค‡เคคเคตाเคฐी เคชเคฐिเคถिเคท्เคŸ ‘เคฐเคตिเคตाเคฐ्เคคा’ เคฎें เคนी เค›เคชी เคฅी, เคœिเคธเค•ी เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค–ाเคธी เคธाเค– เค”เคฐ เคช्เคฐเคคिเคท्เค ा เคฅी। 

เคฎेเคฐी เคฏे เคคीเคจ เคถुเคฐुเค†เคคी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคนैं, เคœिเคจ्เคนें เคฒिเค–เคจे เค•े เค‰เคค्เคธाเคน เค”เคฐ เค‰เคฎंเค— เค•ो เค†เคœ เคญी เคฎैं เคญूเคฒा เคจเคนीं เคนूँ। เคธृเคœเคจ-เค•्เคทเคฃों เค•े เคฌाเคฆ, เคเค• เคชाเค เค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เค–ुเคฆ เคนी เค‡เคจ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ो เคชเคข़เคคे เคนुเค, เค†เคจंเคฆ เค”เคฐ เคญाเคตाเคตेเค— เคธे เคฎेเคฐा เคšेเคนเคฐा เค•िเคธ เคคเคฐเคน เค†เคฐเค•्เคค เคนो เค—เคฏा เคฅा, เคฏเคน เคฎैं เค†เคœ เคญी เค ीเค•-เค ीเค• เคฌเคคा เคธเค•เคคा เคนूँ।

เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคฎेเคฐा เคช्เคฐเคตेเคถ เค‡เคจ्เคนीं เคคीเคจ เค•เคตिเคคाเค“ं เคธे เคนोเคคा เคนै। เคฏे เคนी เคคीเคจ เค•เคตिเคคाเคँ เคฅीं, เคœिเคจเคธे เคฎैंเคจे ‘เค–ुเคฒ เคœा เคธिเคฎเคธिเคฎ’ เค•เคนा เคฅा, เค”เคฐ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคเค• เคฌเคนुเคฐंเค—ी เคฆुเคจिเคฏा เคฎेเคฐे เค†เค—े เค–ुเคฒเคคी เคšเคฒी เค—เคˆ เคฅी।
เคฌीเคธเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•ा เคฏเคน เค†เค เคตाँ เคฆเคถเค• เคฅा, เคœเคฌ เค•ि เคฎेเคฐे เคœीเคตเคจ เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏ-เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคฏเคน เคเค• เคจเคฏा เค•ौเคคुเค• เคฆ्เคตाเคฐ เค–ुเคฒ เค—เคฏा เคฅा, เคœिเคธเค•ा เคฐोเคฎांเคš เคฎैंเคจे เคคเคฌ เคญी เคฎเคนเคธूเคธ เค•िเคฏा เคฅा, เค”เคฐ เค†เคœ เคญी เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐเคคा เคนूँ।

เค…เคชเคจी เคถुเคฐुเค†เคคी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคฏे เคคीเคจ เคธीเคงी-เคธเคฐเคฒ เค”เคฐ เคญाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เค•เคตिเคคाเคँ เคฎुเคे เค‡เคธเคฒिเค เคญी เคชเคธंเคฆ เคนैं, เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเค•ी เคญाเคทा เคเค•เคฆเคฎ เคฌोเคฒเคšाเคฒ เค•ी เคญाเคทा เคนै। เคนเคฐ เคฌเคš्เคšे เค•ी เค…เคชเคจी เคญाเคทा, เคœिเคธเคฎें เคตเคน เคนँเคธเคคा-เคฌोเคฒเคคा, เคฐूเค เคคा เค”เคฐ เคฎเคจुเคนाเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค‡เคธे เคชเคข़เคคे เคนुเค, เคฎเคฎ्เคฎी เคธे เคฌเคคिเคฏाเคคे เคเค• เค›ोเคŸे เคธे เคฎाเคธूเคฎ เคฌเคš्เคšे เค•ा เคฌिंเคฌ เคเค•เคฆเคฎ เค†ँเค–ों เค•े เค†เค—े เค† เคœाเคคा เคนै। เคถाเคฏเคฆ เค‡เคธीเคฒिเค เคฏे เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคฌเคฐเคธों เคฌाเคฆ เคญी เคฎेเคฐे เคญीเคคเคฐ เคฆเคธ्เคคเค• เคฆेเคคी เคนैं।

เค…เคชเคจे เคญीเคคเคฐ เค•ुเค› เค”เคฐ เคŸเคŸोเคฒเคคा เคนूँ เคคो เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคฏे เคคीเคจ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ, เคœिเคจเค•ा เคฎैंเคจे เคฏเคนाँ เคœिเค•्เคฐ เค•िเคฏा เคนै, เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เคฎेเคฐे เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เคธंเคธाเคฐ เค•ी เค•ुंเคœी เคญी เคนैं, เคœिเคจเคธे เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคช्เคฐเค•ृเคคि เค”เคฐ เคฌुเคจाเคตเคŸ เค•ा เคคो เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนी เคนै, เคธाเคฅ เคนी เคฏเคน เคญी เคœाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เค…เคชเคจी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคœเคฐिเค เคฎैं เค•्เคฏा เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคฅा, เคฏा เค•ि เคตเคน เค•्เคฏा เคจเคฏा-เคจिเคฐाเคฒा เค”เคฐ เค…เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคฅा, เคœिเคธเคธे เค•เคฐเคจे เค•ी เคฒเคฒเค• เค•े เคธाเคฅ เคฎैं เค‡เคธ เค“เคฐ เค†เคฏा। 

เค‡เคคเคจा เคนी เคจเคนीं, เคฎेเคฐी เคถुเคฐुเค†เคคी เค•เคตिเคคा เคงाเคฐा เค•ी เค‡เคจ เคคीเคจ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนुเค, เคฏเคน เคญी เคฎोเคŸे เคคौเคฐ เคธे เคชเคคा เคšเคฒ เคœाเคคा เคนै เค•ि เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เค”เคฐों เค•ी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคธे เค•िเคธ เคฎाเคจी เคฎें เคญिเคจ्เคจ เคนैं।

[3]

เค•ुเค› เค†เค—े เคšเคฒเค•เคฐ เคœो เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ी เค—เคˆं, เค‰เคจเคฎें ‘เคธूเคฐเคœ เคœीเคตเคจ เคนै เคงเคฐเคคी เค•ा’ เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคธी เค”เคฐ เคตिเคถिเคท्เคŸ เค•เคตिเคคा เคนै। เค‡เคธเคฎें เคธूเคฐเคœ เค•ा เคฌเคก़ा เคนी เค—ौเคฐเคตเคฎเคฏ เคฐूเคช เคนै। เค†เค–िเคฐ เคธूเคฐเคœ เคธे เคนी เคคो เคฏเคน เคœीเคตเคจ เคนै। เค•เคตिเคคा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เค‰เคธเค•ा เคธुเคฌเคน-เคธुเคฌเคน เคจเคœเคฐ เค†เคจे เคตाเคฒा เค•ोเคฎเคฒ เคฐूเคช เคนै เคคो เคถाเคฎ เค•ो เคขเคฒเคจे เคชเคฐ เค‰เคชเคœเคจे เคตाเคฒी เค›เคฒ-เค›เคฒ เค•เคฐुเคฃा เคญी—

เคนँเคธเค•เคฐ เคฐोเคœ เคœเค—ाเคฏा เค•เคฐเคคा
เคธเคฌเค•ो เคช्เคฏाเคฐा เคธूเคฐเคœ,
เค—ाเคจे เคšिเคก़िเคฏा เค•े เคฒाเคคा เคนै
เคฐोเคœ เคนเคฎाเคฐा เคธूเคฐเคœ।
เคฌเคก़े เคธเคตेเคฐे เคธोเคจे เคœैเคธा
เคฒเค—เคคा เคฌाเคฒเค• เคญोเคฒा,
เคคेเคœ เคฆौเคก़เคจे เคฒเค—เคคा เคนै เคซिเคฐ
เคฌเคจा เค†เค— เค•ा เค—ोเคฒा।
เคถाเคฎ เคกूเคฌเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคฎเคจ
เคिเคฒเคฎिเคฒ เคธा เคนो เค†เคคा,
เคœाเคคे-เคœाเคคे เคญी เค…ंเคฌเคฐ เค•ो
เค†เคถा เคธे เคฐंเค— เคœाเคคा।

เคซिเคฐ เคธूเคฐเคœ เคธे เคœुเคก़ा เคนเคฎाเคฐे เคœीเคตเคจ เค•ा เคนเคฐ เคฐूเคช-เคฐंเค— เค”เคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ-เคต्เคฏाเคชाเคฐ เคญी เคคो เคนै। เคฌिเคจा เคธूเคฐเคœ เค•े เคญเคฒा เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคนी เค•ैเคธे เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं, “เคธूเคฐเคœ เคฌिเคจ เคธเคฌ เค“เคฐ เค…ँเคงेเคฐा, เคฒเค—เคคा เคธเคฌ-เค•ुเค› เคซीเค•ा,/เค‡เคธीเคฒिเค เคคो เค•เคนเคคे เคธूเคฐเคœ เคœीเคตเคจ เคนै เคงเคฐเคคी เค•ा!”

เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•े เคธृเคœเคจ เค”เคฐ เคธंเคฐเคšเคจा เคธे เคœुเคก़ी เคเค• เคธ्เคฎृเคคि เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคนै। เคตเคน เคฏเคน เค•ि เคเค•เคฆเคฎ เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เคนी เคเค• เคชंเค•्เคคि เคฎुเคे เคธूเค เค—เคˆ เคฅी, เคธूเคฐเคœ เคœीเคตเคจ เคนै เคงเคฐเคคी เค•ा। เคฎुเคे เคฒเค—ा, เค…เคฐे, เคฏเคน เคชंเค•्เคคि เคคो เค–ुเคฆ เคนी เคเค• เค•เคตिเคคा เคนै। เคคो เค‡เคธे เค•्เคฏों เคจ เค•เคตिเคคा เคฎें เคขाเคฒा เคœाเค? เค”เคฐ เคฌเคธ เค‰เคธी เคธเคฎเคฏ เคฎेเคฐे เคญीเคคเคฐ เค‡เคธ เคชंเค•्เคคि เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค—ूँเคœें-เค…เคจुเค—ूँเคœें เคถुเคฐू เคนो เค—เคˆं। 

เค•เคนीं เคญी เค†เคคे-เคœाเคคे, เค‰เค เคคे-เคฌैเค เคคे เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคเค• เคนी เคชंเค•्เคคि เคฎเคจ เค•े เคญीเคคเคฐ เคฎँเคกเคฐाเคคी, เคธूเคฐเคœ เคœीเคตเคจ เคนै เคงเคฐเคคी เค•ा। เค”เคฐ เคซिเคฐ เคเค• เคฆिเคจ เค…เคšाเคจเค• เค‡เคธ เคชंเค•्เคคि เค•ो เคฆोเคนเคฐाเคคे เคนुเค เคฎुเคे เคฒเค—ा, เค•ि เค‡เคธเค•े เคธाเคฅเคธाเคฅ เค”เคฐ เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคญी เคฌเคจเคคी เคœा เคฐเคนी เคนैं। เค”เคฐ เคœเคฌ เคฒिเค–เคจा เคถुเคฐू เค•िเคฏा เคคो เคชूเคฐी เค•เคตिเคคा เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฌเคนเคคी เคšเคฒी เค—เคˆ। เคฎुเคे เค‰เคธเคฎें เคฌเคนुเคค เคฅोเคก़ा เคซेเคฐเคซाเคฐ เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा। เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เคชเคข़เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคฎैंเคจे เคชเคข़ा, เคคो เคธเคšเคฎुเคš เคเค• เค—เคนเคฐे เคธंเคคोเคถเคท เค•ा เคญเค†เคต เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคฅा। เคฒเค—ा เค•ि เคนाँ, เค•เคตिเคคा เคคो เคฌเคจ เค—เคˆ!

เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคฎुเคे เคฏाเคฆ เคชเคก़เคคा เคนै ‘เคšंเคชเค•’ เคชเคค्เคฐिเค•ा เคฎें เค›เคชी เคฅी, เคœिเคธเคฎें เคฎेเคฐी เค”เคฐ เคญी เคฌเคนुเคค เคธी เค•เคตिเคคाเคँ เค›เคชी เคฅीं। เคชเคค्เคฐिเค•ा เค‰เคจ เคฆिเคจों เค•เคˆ เคญाเคทाเค“ं เคฎें เคจिเค•เคฒเคคी เคฅी। เคฒिเคนाเคœा เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคญी เค…เคจूเคฆिเคค เคนोเค•เคฐ, เคฆेเคถ เค•ी เค…เคจेเค• เคญाเคทाเค“ं เคฎें เค›เคชी।
เคฏเคนीं เคช्เคฐเคธंเค—เคตเคถ เคฌเคคा เคฆूँ เค•ि ‘เคšंเคชเค•’ เคฎें เค›เคชी เคฎेเคฐी เคชเคนเคฒी เค•เคตिเคคा เคฅी, ‘เค•िเคคเคจा เคธुंเคฆเคฐ เค…เคชเคจा เคฆेเคถ’। เคฏเคน เคธเคจ् 1975 เค•े เค†เคธเคชाเคธ เค›เคชी เคฅी เค”เคฐ เค‡เคธเค•ा เคญी เค•เคˆ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคญाเคทाเค“ं เคฎें เค…เคจुเคตाเคฆ เคนुเค† เคฅा।

เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เคนी เคเค• เคฎเคจोเคนाเคฐी เคฐूเคช ‘เคœाเคก़े เค•ी เคงूเคช’ เค•เคตिเคคा เคฎें เคนै। เค‡เคธเคฎें เคœाเคก़े เค•ी เคงूเคช เค•เคญी เค‰เคœเคฒे เคนंเคธों เค•ी เคชाँเคคों-เคธी เคฒเค—เคคी เคนै เคคो เค•เคญी เคชाเคชा เค•े เคจेเคน-เคฆुเคฒाเคฐ เคœैเคธी। เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคตเคน เคเค• เคจเคจ्เคนे เค–เคฐเค—ोเคถ เค•ी เคคเคฐเคน เค‰เค›เคฒ-เค•ूเคฆ เคญी เคฎเคšाเคคी เคนै—

เคชाเคชा เค•ा เคœ्เคฏों เคจेเคน-เคฆुเคฒाเคฐ
เคญैเคฏा เค•ा เคฐเคธ-เคญीเค—ा เคช्เคฏाเคฐ,
เคฎเคฎ्เคฎी เค•ी เคฎीเค ी เคšुเคฎ्เคฎी-เคธी
เค—ाเคฒों เค•ो เคธเคนเคฒा เคœाเคคी เคนै—
เคฏเคน เคœाเคก़े เค•ी เคงूเคช!
เคœैเคธे เคเค• เคจเคจ्เคนा เค–เคฐเค—ोเคถ
เค‰เค›เคฒ เคฐเคนा เคฒे เคฎเคจ เคฎें เคœोเคถ,
เค‡เคงเคฐ เค˜ूเคฎเคคी, เค‰เคงเคฐ เค˜ूเคฎเคคी
เคเคŸ เค›เคœ्เคœे เคชเคฐ เคšเคข़ เคœाเคคी เคนै
เคฏเคน เคœाเคก़े เค•ी เคงूเคช!

เค‡เคธी เคคเคฐเคน เค…เคชเคจी เคถुเคฐुเค†เคคी เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคฎुเคे ‘เคšिเคŸ्เค ी เค•ा เคธंเคฆेเคถ’ เคญी เคช्เคฐिเคฏ เคนै। เคจिเคฐंเค•ाเคฐเคฆेเคต เคธेเคตเค• เคœी เคจे เค…เคชเคจे เค‡เคคिเคนाเคธ-เค—्เคฐंเคฅ ‘เคฌाเคฒเค—ीเคค เคธाเคนिเคค्เคฏ’ เคฎें เคฎेเคฐे เคชเคฐिเคšเคฏ เค•े เคธाเคฅ เค‡เคธी เค•เคตिเคคा เค•ो เค‰เคฆ्เคงृเคค เค•िเคฏा เคนै। เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เคฎें เค•ुเค› เคเคธा เคนै เคœो เค†เคœ เคญी เคฎुเคे เค…เคš्เค›ा เคฒเค—เคคा เคนै। เค•เคตिเคคा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคคी เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคนैं, “เคšिเคŸ्เค ी เคฎें เคนै เคฎเคจ เค•ा เคช्เคฏाเคฐ, เคšिเคŸ्เค ी เคนै เค˜เคฐ เค•ा เค…เค–เคฌाเคฐ।” 

เคธเคšเคฎुเคš เคนเคฐ เคšिเคŸ्เค ी เคธुเค–-เคฆुเค– เค•ी เคเค• เคฎीเค ी เคธौเค—ाเคค เคนी เคคो เคนै। เค”เคฐ เคซिเคฐ เคšिเคŸ्เค ी เค•ी เคถเค•्เคฒ เคฆेเค–เค•เคฐ เคนी เคธเคฎเค เคฎें เค† เคœाเคคा เคนै เค•ि เคฏเคน เค•िเคธเคจे เคฒिเค–ी เคนोเค—ी। เค‡เคธเคฒिเค เค•ि เคนเคฐ เคšिเคŸ्เค ी เค•ी เคเค• เค…เคฒเค— เคคाเคธीเคฐ เค”เคฐ เค…เคฒเค— เคถเค–्เคธिเคฏเคค เคญी เคคो เคนोเคคी เคนै। เค•เคตिเคคा เคฎें เคฅोเคก़े เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค‡เคธเค•ा เคญी เคœिเค•्เคฐ เคนै—

เคฏเคน เค†เคˆ เคฎเคฎ्เคฎी เค•ी เคšिเคŸ्เค ी, 
เคฒिเค–ा เค‰เคจ्เคนोंเคจे—เคช्เคฏाเคฐी เค•िเคŸ्เคŸी,
เคฎेเคนเคจเคค เคธे เคคुเคฎ เคช़เคข़เคจा เคฌिเคŸ्เคŸी, 
เคชเคข़-เคฒिเค–เค•เคฐ เคนोเค—ी เคนोเคถिเคฏाเคฐ।
เคชाเคชा เคชोเคธ्เคŸเค•ाเคฐ्เคก เคฒिเค–เคคे เคนैं, 
เค˜เคจे-เค˜เคจे เค…เค•्เคทเคฐ เคฆिเค–เคคे เคนैं,
เคœเคฌ เค†เคคा เคนै เคฌเคก़ा เคฒिเคซाเคซा, 
เคธเคฎเคो เคšाเคšा เค•ा เค‰เคชเคนाเคฐ!

*

เค‡เคธी เคฆौเคฐ เคฎें เค•ुเค› เคเคธी เค•เคตिเคคाเคँ เคญी เคฒिเค–ी เค—เคˆं, เคœो เคจाเคŸเค•ीเคฏ เคถिเคฒ्เคช เคฎें เคนैं। เค‡เคจ्เคนें เคเค• เคคเคฐเคน เค•ी เค•เคฅाเคค्เคฎเค• เค•เคตिเคคा เคญी เค†เคช เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं, เคœिเคจเคฎें เค•เคตिเคคा เค”เคฐ เค•เคนाเคจी เคฆोเคจों เค•ा เค†เคจंเคฆ เคนै। เคเคธी เคนी เคฎेเคฐी เคเค• เค”เคฐ เคชเคธंเคฆीเคฆा เค•เคตिเคคा เคนै, ‘เคนाเคฅी เค•ा เคœूเคคा’। เค‡เคธเคฎें เคฌเคก़े เคฒเคนीเคฎ-เคถเคนीเคฎ เคนाเคฅी เคฆाเคฆा เคนैं, เคœो เคฎेเคฒा เคฆेเค–เคจे เคœाเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं। เคชเคฐ เค‰เคธเคธे เคชเคนเคฒे เคฌเคข़िเคฏा เคธा เคœूเคคा เค–เคฐीเคฆเคจे เค•े เคฒिเค เคตे เคเค• เคœूเคคे เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เคชเคฐ เคœा เคชเคนुँเคšเคคे เคนैं। เคฌेเคšाเคฐा เคฆुเค•ाเคจเคฆाเคฐ เค‰เคจเค•ा เคตिเคถाเคฒ เคกीเคฒ-เคกौเคฒ เคฆेเค–เค•เคฐ เค•ाँเคช เค‰เค เคคा เคนै। เคœเคฐा เคฆेเค–ें เคคो เคœूเคคे เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เค•ा เคฏเคน เคฎเคœेเคฆाเคฐ เคฆृเคถ्เคฏ—

เคเค• เคฌाเคฐ เคนाเคฅी เคฆाเคฆा เคจे
เค–ूเคฌ เคฎเคšाเคฏा เคนเคฒ्เคฒा,
เคšเคฒो เคคुเคฎ्เคนें เคฎेเคฒा เคฆिเค–เคฒा เคฆूँ—
เค–िเคฒเคตा เคฆूँ เคฐเคธเค—ुเคฒ्เคฒा।
เคชเคนเคฒे เคฎेเคฐे เคฒिเค เค•เคนीं เคธे
เคฒाเค“ เคจเคฏा เคฒเคฌाเคฆा,
เค…เคงिเค• เคจเคนीं, เคฌเคธ เคเค• เคคंเคฌू เคนी
เคฎुเคे เคธเคœेเค—ा เคœ्เคฏाเคฆा!
เคคंเคฌू เคเค• เค“เคข़เค•เคฐ เคฆाเคฆा
เคฎเคจ เคนी เคฎเคจ เคฎुเคธเค•ाเค,
เคซिเคฐ เคœूเคคे เคตाเคฒी เคฆुเค•ाเคจ เคชเคฐ
เคเคŸเคชเคŸ เคฆौเคก़े เค†เค।
เคฆुเค•ाเคจเคฆाเคฐ เคจे เค˜เคฌเคฐाเค•เคฐ 
เคชैเคฐों เค•ो เคœเคฌ เคจाเคชा,
เคœूเคคा เคจเคนीं เคฎिเคฒेเค—ा เคถ्เคฐीเคฎเคจ—
เค•เคน เค•เคฐเค•े เคตเคน เค•ाँเคชा।

เค…เคฌ เคœเคฐा เค•เคตिเคคा เค•ी เค†เค–िเคฐी เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคฆेเค–िเค เค”เคฐ เคนाเคฅी เคฆाเคฆा เค•ा เคฏเคน เคฎเคจเคฎौเคœी เค…ंเคฆाเคœ เคญी, เค•ि เค…เคชเคจे เคฒिเค เคขंเค— เค•े เคœूเคคे เคจเคนीं เคฎिเคฒे, เคคो เคฎेเคฒा เคฆेเค–เคจे เค•ा เค‰เคจเค•ा เคฎूเคก เคนी เค–เคฐाเคฌ เคนो เค—เคฏा, “เค–ोเคœ เคฒिเคฏा เคนเคฐ เคœเค—เคน, เคจเคนीं เคœเคฌ เคฎिเคฒे เค•เคนीं เคชเคฐ เคœूเคคे,/ เคฆाเคฆा เคฌोเคฒे—เค›ोเคก़ो เคฎेเคฒा, เคจเคนीं เคนเคฎाเคฐे เคฌूเคคे!”

เคฏเคน เคฎेเคฐी เคฌเคก़ी เคฎเคถเคนूเคฐ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เคจाเคฎ เคธे เคฎेเคฐा เคเค• เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा-เคธंเค—्เคฐเคน เคญी เคนै। เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เคฎें เคœिเคธ เคถเคฐाเคฐเคคी เคจเคŸเค–เคŸเคชเคจ เค•ी เคฌाเคค เค•ी เคœाเคคी เคนै, เค‰เคธเค•ी เคเค• เคเคฒเค• เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เคฎें เคญी เคนै। 

เคชเคฐ เคธเคš เคฌเคคाเคŠँ เคคो เคฎेเคฐे เคฒिเค เคฏเคน เค•เคตिเคคा เค•ुเค› เค”เคฐ เคนी เคนै। เคฌเคฐเคธों เคชเคนเคฒे เค‡เคธे เคฐเคšे เคœाเคจे เคธे เคฒेเค•เคฐ เค†เคœ เคคเค•। เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคชाเค เค•ों เค”เคฐ เค…เคง्เคฏेเคคाเค“ं เค•ो เคœाเคจเค•เคฐ เคนैเคฐाเคจी เคนोเค—ी เค•ि เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•े เคธाเคฅ เคฌเคนुเคค เค—เคนเคฐाเคˆ เคคเค• เคจिเคฐाเคฒा เค•ी เคธ्เคฎृเคคि เคœुเคก़ी เคนै เค”เคฐ เคœाเคจे เค•ैเคธे เคจिเคฐाเคฒा เค•ा เค†เคฆเคฎเค•เคฆ, เคฒเคนीเคฎ-เคถเคนीเคฎ เคญเคต्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคฎเคธ्เคคी เคญी เคฎेเคฐे เคฒेเค–े, เคนाเคฅी เคฆाเคฆा เคฎें เคšเคฒी เค†เคˆ เคนै। เค•เคตिเคคा เค•े เค…ंเคค เคฎें เคœूเคคे เค•ी เคฆुเค•ाเคจ เคชเคฐ เค…เคชเคจे เคฒिเค เคธเคนी เคœूเคคे เคจ เคฎिเคฒเคจे เคชเคฐ ‘เค›ोเคก़ो เคฎेเคฒा, เคจเคนीं เคนเคฎाเคฐे เคฌूเคคे!’ เค•เคนเคจे เคตाเคฒी เคฌेเคซिเค•्เคฐी เคญी เคจिเคฐाเคฒा เค•ी เคนी เคนै। 

เคฏเคน เคฆीเค—เคฐ เคฌाเคค เคนै เค•ि เคœो เคญाเคต เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•ो เคฒिเค–เคคे เคฏा เคชเคข़เคคे เคธเคฎเคฏ เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เค†เคคा เคนै, เคตเคน เค•िเคคเคจा เคชाเค เค•ों เคคเค• เคชเคนुँเคšเคคा เคนोเค—ा, เค•เคนเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै। เคชเคฐ เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•े เคธृเคœเคจ-เค•्เคทเคฃ เคธे เคนी เค•เคฎ เคธे เค•เคฎ เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคคो เคนाเคฅी เคฆाเคฆा เค•ा เคจिเคฐाเคฒाเคชเคจ เค‡เคธ เค•เคฆเคฐ เคจเคค्เคฅी เคนै เค•ि เค•เคตिเคคा เคชเคข़เคคे เคธเคฎเคฏ เคจिเคฐाเคฒा เคฎुเคे เคฏाเคฆ เคจ เค†เคँ, เคเคธा เคนो เคจเคนीं เคธเค•เคคा।

เคเคธी เคนी เคฎेเคฐी เคเค• เค”เคฐ เค•เคฒ्เคชเคจाเคชूเคฐ्เคฃ เค•เคตिเคคा เคนै, ‘เค…เค—เคฐ เค•เคนीं’। เค•เคตिเคคा เคฎें เคเค• เคธे เคเค• เคจाเคฏाเคฌ เคฆृเคถ्เคฏ เค”เคฐ เคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคนैं। เค…เค—เคฐ เค•เคนीं เคเคธा เคนो เคœाเค เคคो เค•ैเคธा เคฒเค—ेเค—ा, เคธोเคšเคคे เคนुเค เค•เคฒ्เคชเคจा เค”เคฐ เคตिเคšाเคฐों เค•ी เคฒเคก़िเคฏों เคชเคฐ เคฒเคก़िเคฏाँ เคธाเคฎเคจे เค†เคคी เคœाเคคी เคนैं। เค•เคตिเคคा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เค‡เคจ เคชंเค•्เคคिเคฏों เคธे เคนोเคคी เคนै, “เค†เคธเคฎाเคจ เคฎें เคฌเคœे เคฌाँเคธुเคฐी, เคงเคฐเคคी เคธाเคฐी เคूเคฎे-เค—ाเค,/ เค…เค—เคฐ เค•เคนीं เคเคธा เคนो เคญाเคˆ, เคธเคšเคฎुเคš, เค–ूเคฌ เคฎเคœा เค† เคœाเค!”

เคซिเคฐ เค†เค—े เค•เคตिเคคा เคเค• เคธเคชเคจीเคฒी เคฐाเคน เคชเคฐ เค†เค—े เคฌเคข़ เคœाเคคी เคนै, เคœिเคธเคฎें เคเค• เค•े เคฌाเคฆ เคเค• เคฎเคจोเคฐเคฎ เคฆृเคถ्เคฏ เค†ँเค–ों เค•े เค†เค—े เค†เคคे เคœाเคคे เคนैं। เคœเคฐा เค†เคช เคญी เค‡เคจเค•ा เค†เคจंเคฆ เคฒें—

เคคाเคฐे เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เค† เคœाเคँ
เคšाँเคฆ เค‰เคคเคฐ เค†เค เค†ँเค—เคจ เคฎें,
เคจเคจ्เคนे-เคจเคจ्เคนे เคธूเคฐเคœ เคชैเคฆा
เคนों เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ, เคตเคจ-เค‰เคชเคตเคจ เคฎें।
เคชेเคก़ों เคชเคฐ เคชैเคธे เคฒเค—เคคे เคนों
เคฐเคธเค—ुเคฒ्เคฒे เคนों เคกाเคฒी-เคกाเคฒी,
เคœเค—เคน-เคœเค—เคน เคจเคฆिเคฏाँ-เคชเคฐ्เคตเคค เคนों
เคนो เคธเคฌ เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคนเคฐिเคฏाเคฒी।
เคšंเคฆ्เคฐเคฒोเค• เคฎें เคชैเคฆเคฒ เคœाเคँ
เคธूเคฐ्เคฏเคฒोเค• เค•ी เคธैเคฐ เค•เคฐें เคนเคฎ,
เคตเคนाँ-เคตเคนाँ เคชเคฐ เค˜ूเคฎें-เค˜ाเคฎें
เคœเคนाँ-เคœเคนाँ เคนो เคฌเคข़िเคฏा เคฎौเคธเคฎ।

เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เค•ी เค†เค–िเคฐी เคชंเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคเค• เคธुंเคฆเคฐ เคฆुเคจिเคฏा เค•ा เคธเคชเคจा เคนै, “เคซूเคฒों เคœैเคธी เคนों เคฎुเคธเค•ाเคจें, เคจเคฆी-เคธเคฐीเค–ा เคนเคฐ เคฆिเคฒ เค—ाเค,/ เค…เค—เคฐ เค•เคนीं เคเคธा เคนो เคญाเคˆ, เคธเคšเคฎुเคš, เคธเคฌเค•े เคฎเคจ เค•ो เคญाเค!”

เคเคธे เคนी ‘เคตเคน เค•เคตिเคคा เคฐเคš เคœाเค“’ เคœैเคธे เคฎเคจ เค•ी เคธुंเคฆเคฐเคคा เค”เคฐ เค‰เคœाเคฒे เค•ी เค•เคตिเคคा เคนै। เค…เค—เคฐ เคนเคฎाเคฐे เคฆिเคฒ เคฎें เค‰เคœाเคฒा เคนै, เคคो เคนเคฎ เคšाเคฐों เค“เคฐ เค‰เคœाเคฒा เคนी เคซैเคฒाเคँเค—े। เค•เคตिเคคा เค•ी เคฒเคฏ เคเคธी เคนै เค•ि เคถเคฌ्เคฆ เคนोंเค ों เคชเคฐ เคจाเคšเคคे เคนैं เค”เคฐ เคเค• เคฌाเคฐ เคชเคข़เคคे เคนी เคชूเคฐी เค•เคตिเคคा เคฏाเคฆ เคนो เคœाเคคी เคนै—

เคจเคนीं เค•เคญी เค˜เคฌเคฐाเค“, เคคुเคฎ
เคจเคนीं เค•เคญी เคुँเคเคฒाเค“ เคคुเคฎ,
เคเค• เคจเคˆ เคฆुเคจिเคฏा เคฐเคšเคจे เค•ो
เค†เค—े เค•เคฆเคฎ เคฌเคข़ाเค“ เคคुเคฎ!...
เคนเคฐ เคฆिเคฒ เคฎें เคนเคฐिเคฏाเคฒी เคนो
เคจเคˆ เคธुเคฌเคน เค•ी เคฒाเคฒी เคนो,
เคเคธे เคฎीเค े เคธเคชเคจों เค•ा—
เคฎंเคกเคช เคเค• เคธเคœाเค“ เคคुเคฎ!

เค…เค—เคฐ เคนเคฎ เคเคธा เคธुंเคฆเคฐ เคœीเคตเคจ เคœीเคคे เคนैं, เคคो เคตเคน เคญी เคคो เคเค• เคिเคฒเคฎिเคฒ-เคिเคฒเคฎिเคฒ เค•เคตिเคคा เคธा เคนी เคนै, “เคœिเคธเคธे เคฎเคจ เค•ो เคฐाเคน เคฎिเคฒे, เคธुเค– เค•ी เค ंเคกी เค›ाँเคน เคฎिเคฒे, เคिเคฒเคฎिเคฒ-เคिเคฒเคฎिเคฒ เคคाเคฐों เคธी—เคตเคน เค•เคตिเคคा เคฐเคš เคœाเค“ เคคुเคฎ!”

เคฌเคนुเคค เคธे เคฒोเค— เคฎुเคเคธे เคชूเค›เคคे เคนैं, เค•ि เค•เคตिเคคा เคฎें เคธंเคฆेเคถ เคนोเคจा เคšाเคนिเค เคฏा เคจเคนीं? เค‡เคธ เคชเคฐ เคฎुเคे เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคฆिเค—्เค—เคœ เค•เคตि เคฌाเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคฐाเคนी เคœी เค•ी เคฌाเคค เคฏाเคฆ เค†เคคी เคนै เค•ि เค•เคตिเคคा เคฎें เคธंเคฆेเคถ เคคो เคนोเคจा เคšाเคนिเค, เคชเคฐ เค‰เคชเคฆेเคถ เคจเคนीं। เคฏा เค†เคช เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เคฎें เค•ुเค› เค‰เคธी เคคเคฐเคน เค•ी เคธीเค– เคนोเคจी เคšाเคนिเค, เคœैเคธी เคฆाเคฆी เคฏा เคจाเคจी เค•ी เคฎीเค ी-เคฎीเค ी เคฌाเคคों เคฎें เคนोเคคी เคนै। เคตे เคฌเคš्เคšों เค•ो เคช्เคฏाเคฐ เคธे เค•ोเคˆ เค…เคš्เค›ी เคฌाเคค เคฌเคคाเคคी เคนैं, เคคो เคฌเคš्เคšे เคเคŸ เค‰เคธे เค…เคชเคจा เคฒेเคคे เคนैं। เคธเคš เคคो เคฏเคน เคนै เค•ि เค…เค—เคฐ เค•िเคธी เคธीเค– เคฏा เคธंเคฆेเคถ เค•े เคธाเคฅ เคช्เคฏाเคฐ เคญी เคนो, เคฎिเค ाเคธ เคญी เคนो เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เค•ा เคธुเคฐीเคฒाเคชเคจ เคญी, เคคो เคตเคน เคธंเคฆेเคถ เคฏा เคธीเค– เคญी เคนเคฎें เคช्เคฏाเคฐी เคฒเค—เคจे เคฒเค—เคคी เคนै เค”เคฐ เคนเคฎ เค‰เคธे เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เค…เคชเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคฒเคฒเค• เค‰เค เคคे เคนैं।

เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคถुเคฐुเค†เคคी เคฆौเคฐ เคฎें เคฎैंเคจे เคเคธी เค•เคˆ เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ीं, เคœिเคจเคฎें เคเค• เคฎीเค ी เคธी เคธीเค– เคญी เคนै। เคชเคฐ เคตเคน เคธीเค– เคฌเคก़ी เคฎोเคนเค• เค•เคฒ्เคชเคจा เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เค•े เคธुเคฐीเคฒेเคชเคจ เคฎें เคขเคฒเค•เคฐ เค†เคคी เคนै, เคคो เคฌเคš्เคšे เค‰เคธे เค–ेเคฒ-เค–ेเคฒ เคฎें เค…เคชเคจाเคคे เคญी เคนैं। 
เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคฎेเคฐी เค•เคตिเคคा ‘เคตเคน เค•เคตिเคคा เคฒिเค– เคœाเค“’ เคฌเคš्เคšों เค•ी เค•เคˆ เคชाเค ्เคฏ เคชुเคธ्เคคเค•ों เคฎें เคนै เค”เคฐ เคฌเคš्เคšों เคจे เค‡เคธे เคฌเคนुเคค เคชเคธंเคฆ เค•िเคฏा เคนै। เค•เคˆ เคฌเคš्เคšों เคจे เค‡เคธे เคฏाเคฆ เค•เคฐเค•े เคธ्เค•ूเคฒ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎों เคฎें เคธुเคจाเคฏा เคคो เค‰เคจ्เคนें เค–ूเคฌ เคธเคฐाเคนเคจा เคฎिเคฒी, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐे เคฌเคš्เคšों เคจे เคชเคธंเคฆ เคญी เค•िเคฏा। เคเค• เค•เคตि เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‡เคธเคธे เคฎเคจ เคฎें เคเค• เค—เคนเคฐी เค†เคถ्เคตเคธ्เคคि เคคो เคฎिเคฒเคคी เคนी เคนै।

[4]

เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เคชเคนเคฒा เคšเคฐเคฃ เคธเคจ् 1970 เคธे 1985 เคคเค• เคฅा। 31 เคœเคจเคตเคฐी 1986 เค•ो เคฎैं ‘เคจंเคฆเคจ’ เคชเคค्เคฐिเค•ा เคฎें เค† เค—เคฏा, เคคो เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เค…เคชเคฐंเคชाเคฐ เคธंเคธाเคฐ เคฎेเคฐे เค†เค—े เค–ुเคฒ เคชเคก़ा। เคธंเคฏोเค— เคธे ‘เคจंเคฆเคจ’ เคฎें เค†เคคे เคนी เคธंเคชाเคฆเค• เคœเคฏเคช्เคฐเค•ाเคถ เคญाเคฐเคคी เคœी เคจे เคฎुเคे เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคšเคฏเคจ เค•ा เคœिเคฎ्เคฎा เคฆे เคฆिเคฏा। ‘เคจंเคฆเคจ’ เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เค•े เคฒिเค เคนเคฐ เคฆिเคจ เคธौ-เคกेเคข़ เคธौ เค•เคตिเคคाเคँ เคคो เค†เคคी เคนी เคฅीं, เคœเคฌเค•ि เคนเคฎें เคนเคฐ เคฎเคนीเคจे เค•ेเคตเคฒ เคšाเคฐ เคฏा เคชाँเคš เค•เคตिเคคाเคँ เค›ाเคชเคจी เคนोเคคी เคฅीं।

เคฐोเคœ เคขेเคฐों เค…เคš्เค›ी-เคฌुเคฐी เค•เคตिเคคाเคँ เคชเคข़เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคी เคฅीं, เคœिเคจเคฎें เคธे เคฎैं เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคธी, เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคฐเคธเคชूเคฐ्เคฃ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ो เค›ाँเคŸเค•เคฐ, เคเค• เค…เคฒเค— เคซाเค‡เคฒ เคฎें เคฐเค–เคคा เคœाเคคा। เคฏों เคนเคฐ เคฎเคนीเคจे เค•ोเคˆ เคšाเคฒीเคธ-เคชเคšाเคธ เค•เคตिเคคाเคँ เคฎैं เคญाเคฐเคคी เคœी เค•े เค†เค—े เคฐเค–เคคा เคฅा, เคœिเคจเคฎें เคธे เคšเคฏเคจ เค•ा เค•ाเคฎ เค†เค—े เคถुเคฐू เคนोเคคा। เคญाเคฐเคคी เคœी เคธเคšเคฎुเคš เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคชाเคฐเค–ी เคฅे। เค…เคš्เค›ी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ो เคชเคฐเค–เคจा เค‰เคจ्เคนें เค†เคคा เคฅा เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เคฎें เค•เคนीं เคญाเคทाเค—เคค เคฏा เค…เคจ्เคฏ เค•ोเคˆ เคฆोเคท เคนोเคคा, เคคो เค‰เคจเค•ी เคธเคคเคฐ्เค• เคจिเค—ाเคนों เคธे เคตเคน เค›िเคชเคคा เคจเคนीं เคฅा। เคฏों เค•ाเคซी เคธเคฎเคฏ เคฒเค—ाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ เคšाเคฒीเคธ-เคชเคšाเคธ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคธे เคเคธी เคšाเคฐ-เคชाँเคš เค•เคตिเคคाเคँ เคšुเคจी เคœाเคคीं, เคœो เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เค•เคตिเคคाเคँ เคนोเคคी เคฅीं। เคนเคฐ เคคเคฐเคน เคธे เคฎुเค•เคฎ्เคฎเคฒ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ, เคœिเคจเคฎें เคšเคฎเค•เคฆाเคฐ เคฎोเคคिเคฏों เค•ी เคธी เค†เคฌ เคนोเคคी। 

เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคขेเคฐों เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค•เคตिเคคाเค“ँ เคฎें เคธे เค•ुเค› เค…เคฒเค—, เคตिเคถिเคท्เคŸ เค”เคฐ เค…เคจूเค ी เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคšเคฏเคจ เค•ी เคเค• เคฆृเคท्เคŸि เคตिเค•เคธिเคค เคนोเคคी เค—เคˆ। เคœाเคนिเคฐ เคนै, เค‡เคธเคธे เคฎेเคฐे เคฎเคจ เคฎें เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เคเค• เค†เคฒोเคšเคจाเคค्เคฎเค• เคจเคœเคฐिเคฏा เคญी เคฌเคจा। เคซिเคฐ เคœเคฌ เคฎैं เคธ्เคตเคฏं เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–เคคा, เคคो เคญी เคฎैं เคเค• เค†เคค्เคฎाเคฒोเคšเคจ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค…เคชเคจी เคšीเคœों เค•ो เคชเคฐเค–เคคा เค”เคฐ เคธोเคšเคคा เค•ि เคœो เค•ुเค› เคญी เคฎैं เคฒिเค–ूँ, เคตเคน เค”เคฐों เคธे เค…เคฒเค—, เคตिเคถिเคท्เคŸ เค”เคฐ เค…เคจूเค ा เคนो। เคฌेเคถเค• เค‡เคธเค•ा เค…เคธเคฐ เคฎेเคฐे เคฌाเคฒ เค•ाเคต्เคฏ เคธृเคœเคจ เคชเคฐ เคชเคก़ा, เค”เคฐ เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคธी, เคฏा เค•เคนें, เคจเค เคฐंเค—-เคขंเค— เค•ी เคฐเคšเคจाเคँ เคฒिเค–ी เค—เคˆं। เค‡เคธी เคคเคฐเคน ‘เคจंเคฆเคจ’ เค•ी เคชुเคฐाเคจी เคซाเค‡เคฒों เคฎें เคฎैं เคนिंเคฆी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เค•े เคฆिเค—्เค—เคœों เค•ी เค•เคตिเคคाเคँ เคชเคข़เคคा, เคคो เคฎเคจ เคชเคฐ เค‰เคจเค•ा เค—เคนเคฐा เค…เคธเคฐ เคชเคก़เคคा เคฅा। เคฒเค—เคคा, เค•เคตिเคคा เคคो เคฏเคน เคนै เคœो เคฎเคจ เคฎें เคฌเคนเคคी เคšเคฒी เคœाเค, เค”เคฐ เคนเคœाเคฐों เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคธे เค…เคฒเค— เคญी เคจเคœเคฐ เค†เคคी เคนो।

เค•เคนเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคฏเคน เคเค• เคฌเคก़ा เคฎोเคก़ เคฅा। เคฎोเคŸे เคคौเคฐ เคธे เคฏเคน เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคšเคฐเคฃ เคนै, เคœो เคธเคจ् 1986 เคธे 2010 เคคเค• เคšเคฒा। เคธเคจ् 2011 เคฎें เคฎैं เคฌाเคฒ เคชเคค्เคฐिเค•ा ‘เคจंเคฆเคจ’ เคธे เคฎुเค•्เคค เคนुเค†, เคคो เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ी เคงाเคฐा เคฎें เค–ुเคฆ-เคฌ-เค–ुเคฆ เคฅोเคก़ी เคฎुเค•्เคคเคคा เค”เคฐ เค…เคจौเคชเคšाเคฐिเค•เคคा เค†เคˆ। เค‡เคธ เคšเคฐเคฃ เคฎें เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคเคธी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ी เค—เคˆं, เคœिเคจเคฎें เค•ाเคซी เคช्เคฐเคฏोเค— เคญी เคฅे เค”เคฐ เค•เคนीं เคœ्เคฏाเคฆा เค–ुเคฒाเคชเคจ เคญी। เค‡เคธी เค•ाเคฒเค–ंเคก เคฎें เคฎैंเคจे เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฒोเคฐी เค”เคฐ เคช्เคฐเคญाเคคिเคฏाँ เคฒिเค–ीं เค”เคฐ เคฌाเคฒ เคชเคนेเคฒिเคฏाँ เคญी। เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เคฏเคน เคคीเคธเคฐा เคšเคฐเคฃ เคฅा, เคœो เคธเคจ् 2011 เคธे เคถुเคฐू เคนुเค†, เค”เคฐ เค†เคœ เคคเค• เคšเคฒा เค†เคคा เคนै।

เคฆूเคธเคฐे เคšเคฐเคฃ เค•ी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคฎेเคฐी เค•เคˆ เคชเคธंเคฆीเคฆा เค•เคตिเคคाเคँ เคนैं, เคœो เค†เคœ เคญी เคฎेเคฐे เคญीเคคเคฐ เคฆเคธ्เคคเค• เคฆेเคคी เคนैं। เค‡เคจ्เคนीं เคฎें เคซूเคฒों เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค•ुเค›-เค•ुเค› เคฒिเคฐिเค•เคฒ เคธी เค•เคตिเคคा ‘เคฌाเคค เคธुเคนाเคจी เคซूเคฒों เค•ी’ เคญी เคนै, เคœो เค†เคœ เคญी เคฎुเคे เคชเคธंเคฆ เคนै। เค•เคตिเคคा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•िเคธ्เคธे-เค•เคนाเคจी เคตाเคฒे เค…ंเคฆाเคœ เคฎें เคนुเคˆ เคนै—

เคธुเคจो เค•เคนाเคจी เคซूเคฒों เค•ी,
เคฌाเคค เคธुเคนाเคจी เคซूเคฒों เค•ी।
เค…เคฌ เคญी เคคाเคœाเคฆเคฎ เคฒเค—เคคी,
เค•เคฅा เคชुเคฐाเคจी เคซूเคฒों เค•ी।
เคนเคฐ เคกाเคฒी เคชเคฐ เค•เคตिเคคा เคนै,
เคœाเคจी-เคฎाเคจी เคซूเคฒों เค•ी।

เค•เคตिเคคा เค‡เคธी เคฒเคฏ เคฎें เคซूเคฒों เคธे เคœुเคก़े เคฎเคจ เค•े เคฌเคนुเคค เคธे เคฌिंเคฌों เค•ो เคธเคฎेเคŸे เค†เค—े เคฌเคข़เคคी เคนै। เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เค•ी เค†เค–िเคฐी เคชंเค•्เคคिเคฏाँ เคœैเคธे เคฌिเคจ เค•เคนे เคนी เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เค•เคน เคฆेเคคी เคนैं, “เคœीเคตเคจ เคฎเคนเค• เค—เคฏा เคœเคฌ เคธे,/ เคฎเคนिเคฎा เคœाเคจी เคซूเคฒों เค•ी।”

เคนिंเคฆी เคฎें เค—เคœเคฒ เค•े เคถिเคฒ्เคช เคฎें เคฌเคนुเคค เคธी เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคนैं। เคชเคฐ เค‡เคจเคฎें เคฌเคนुเคค เคธी เค•เคตिเคคाเคँ เค•ाเคซी เคธเคชाเคŸ เคธी เคนैं, เคœैเคธे เค•ि เคฌเคธ เคฒिเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคฒिเค– เคฆी เค—เคˆ เคนों। เคฎैं เคšाเคนเคคा เคฅा เค•ि ‘เคฌाเคค เคธुเคนाเคจी เคซूเคฒों เค•ी’ เค‰เคจเคธे เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคธी เค”เคฐ เคฅोเคก़ी เคธुเคฐीเคฒी เค•เคตिเคคा เคนो, เคœिเคธे เคชเคข़เคคे เคนुเค เคซूเคฒों เค•ी เคธुंเคฆเคฐเคคा เค•ा เคเค• เค•ोเคฎเคฒ เคฌिंเคฌ เค†ँเค–ों เค•े เค†เค—े เค† เคœाเค। เคฎुเคे เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคฅोเคก़ी เค…เคฒเค— เคธी, เค•ोเคฎเคฒ เค”เคฐ เคธुเคฐीเคฒी เค•เคตिเคคा เคคो เคฏเคน เคฌเคจ เคชाเคˆ เคนै। เค‡เคธीเคฒिเค เคฌเคš्เคšों เคจे เคญी เค‡เคธे เค•ाเคซी เคชเคธंเคฆ เค•िเคฏा เคนै।
เคฆूเคธเคฐे เคšเคฐเคฃ เค•ी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคฎेเคฐी เคฆो เค…เคค्เคฏंเคค เคช्เคฐिเคฏ เค•เคตिเคคाเคँ เคนैं, ‘เคชाเคชा, เคคंเค— เค•เคฐเคคा เคนै เคญैเคฏा’ เคคเคฅा ‘เคชाเคชा, เคฆीเคฆी เคฌเคนुเคค เคฌुเคฐी เคนै!’ เคฏे เค˜เคฐ เคฎें เคญाเคˆ-เคฌเคนเคจ เค•े เคฎीเค े เคเค—เคก़े เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค•เคตिเคคाเคँ เคนैं, เค”เคฐ เคธंเคฏोเค— เคธे เคเค• เคธाเคฅ เคนी เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคฅीं। เค‡เคจ เคเค—เคก़ों เคฎें เค—ुเคธ्เคธा เค†เคคा เคนै, เคช्เคฏाเคฐ เคญी। เคธเคš เคชूเค›िเค เคคो เค‡เคจ เคเค—เคก़ों เค•ा เคญी เค…เคชเคจा เค†เคจंเคฆ เคนै, เคตเคฐเคจा เคœिंเคฆเค—ी เคฌेเคฎเคœा เคจ เคนो เคœाเค। เคญाเคˆ-เคฌเคนเคจ เค•े เค‡เคจ เคฎीเค े เคเค—เคก़ों เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค…เคชเคจी ‘เคชाเคชा เคคंเค— เค•เคฐเคคा เคนै เคญैเคฏा’ เค•เคตिเคคा เคชเคข़เคคा เคนूँ, เคคो เค†เคœ เคญी เค•ुเค› เคนँเคธी เค† เคœाเคคी เคนै—

เคชाเคชा, เคคंเค— เค•เคฐเคคा เคนै เคญैเคฏा,
เค•ाเคฐ เคคोเคก़ เคฆी เค‡เคธเคจे เคฎेเคฐी, 
เคซेंเค• เคฆिเค เคฆो เคชเคนिเค เคฆूเคฐ,
เคนॉเคฐ्เคจ เคŸूเคŸเค•เคฐ เคฒเค— เคชเคก़ा เคนै, 
เคฌเคค्เคคी เคญी เคนै เคšเค•เคจाเคšूเคฐ,
เค•เคนเคคा—เคชाเคชा เคธे เคฎเคค เค•เคนเคจा, 
เคฒे เคฒो เคฎुเคเคธे เคเค• เคฐुเคชैเคฏा!

เคฆूเคธเคฐी เค•เคตिเคคा เคฎें เคเค• เคฌเคš्เคšा เคชाเคชा เคธे เคฆीเคฆी เค•ी เคถिเค•ाเคฏเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ी เคจाเคฐाเคœเค—ी เค•ी เคตเคœเคน เคญी เคฌเคก़ी เคฎเคœेเคฆाเคฐ เคนै—

เคชाเคชा, เคฆीเคฆी เคฌเคนुเคค เคฌुเคฐी เคนै!
เคฌिเคจा เคฌाเคค เค•เคฐเคคी เคนै เค•ुเคŸ्เคŸी
เคธीเคงे เคฎुँเคน เคจ เค•เคฐเคคी เคฌाเคค,
เคฎैं เค•เคนเคคा เคนूँ—เค–ेเคฒो เคฎिเคฒเค•เคฐ
เคฎเค—เคฐ เคšเคฒा เคฆेเคคी เคฏเคน เคฒाเคค।
เคนเคฐเคฆเคฎ เคเคฒ्เคฒाเคฏा เค•เคฐเคคी เคนै,
เคนเคฐเคฆเคฎ เค‡เคธเค•ी เคจाเค• เคšเคข़ी เคนै!

เค•เคนเคจा เคจ เคนोเค—ा เค•ि เคฏे เคฎेเคฐी เคธเคฌเคธे เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏ เค•เคตिเคคाเคँ เคญी เคนैं, เคœिเคจ्เคนें เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เคฌเคก़ों, เคฆोเคจों เคจे เคนी เคชเคธंเคฆ เค•िเคฏा เคนै।

*

เค‡เคธी เคคเคฐเคน ‘เคเค• เคฎเคŸเคฐ เค•ा เคฆाเคจा’, ‘เคเค• เคฌिเคฒ्เคฒी เคธैเคฒाเคจी’, ‘เค…เคชเคจा เค˜เคฐ เคญी เคนै เค—ुเคก़िเคฏाเค˜เคฐ’, ‘เคฆाเคฆा เคœी เค”เคฐ เคšिंเคŸू’, ‘เคนเคฎเคจे เคญी เคฆेเค–ा เคšिเคก़िเคฏाเค˜เคฐ’, ‘เคฆเคนी เคฌเคก़े’, ‘เคนाเคฅी เคฆाเคฆा’, ‘เคฏे เคोंเคชเคก़िเคฏों เค•े เคฌเคš्เคšे’ เคญी เค‡เคธ เคšเคฐเคฃ เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ, เคฎेเคฐी เคชเคธंเคฆीเคฆा เค•เคตिเคคाเคँ เคนैं। เค‡เคคเคจे เคฌเคฐเคธ เคฌाเคฆ เคญी เค‰เคจ्เคนें เคชเคข़เคคे เคนुเค เคฎเคจ เคฎें เคเค• เคนिเคฒोเคฐ เคธी เคชैเคฆा เคนोเคคी เคนै।

‘เคเค• เคฎเคŸเคฐ เค•ा เคฆाเคจा’ เค•เคตिเคคा เคฎें เคฎเคŸเคฐ เค•ा เคฅोเคก़ा เคจเคŸเค–เคŸ เคธा เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคตเคน เค˜เคฑ เคธे เคจिเค•เคฒเค•เคฐ เคญाเค— เค–เคก़ा เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เค–ेเคฒ-เคคเคฎाเคถे เคฆिเค–ाเคคा เคนै। เคšौเคฐाเคนे เคชเคฐ เค‰เคธे เคเค• เค•ाเคฐ เคฎिเคฒी เคคो เคตเคน เคเคŸเคชเคŸ เค‰เคธเคฎें เคธเคตाเคฐ เคนो เค—เคฏा, เค”เคฐ เคซिเคฐ—

เคฌैเค  เค•ाเคฐ เคฎें
เค–ूเคฌ เค…เค•เคก़เค•เคฐ
เคฆौเคก़ा-เคฆौเคก़ा...เคฆौเคก़ा,
เค—เคฒिเคฏाँ, เคธเคก़เค•ें
เคšौเคฐเคธ्เคคे
เคธเคฌเค•ो เคนी เคชीเค›े เค›ोเคก़ा।

เค‰เคธ เคธเคฏाเคจे เคฎเคŸเคฐ เค•े เคฆाเคจे เคจे เคฆिเคฒ्เคฒी, เคœเคฏเคชुเคฐ, เค•เคฒเค•เคค्เคคा เค”เคฐ เคจ เค•िเคจ-เค•िเคฒ เคœเค—เคนों เคชเคฐ เคเค• เคธे เคฌเคข़เค•เคฐ เคเค• เค…เคœूเคฌे เคฆेเค–े, เค”เคฐ เคซिเคฐ เคตाเคชเคธ เค˜เคฐ เค†เคฏा เคคो—

เค†เค•เคฐ เค•े 
เคจเคจ्เคนे เคšुเคจเคฎुเคจ เค•ो
เค•िเคธ्เคธा เคฏเคนी เคธुเคจाเคฏा,
เค–ूเคฌ เคนँเคธा เคตเคน 
เค”เคฐों เค•ो เคญी
เค–िเคฒ-เค–िเคฒ เค–ूเคฌ เคนँเคธाเคฏा।
เคฌोเคฒा—เคเค• เค˜ुเคฎเค•्เค•เคก़
เคธเคฎเคो
เคฎुเคเค•ो เคœाเคจा-เคฎाเคจा,
เค‡เคฌ्เคจ เคฌเคคूเคคा
เคธंเค— เค˜ूเคฎा เคนूँ—
เค•िเคธ्เคธा เคฌเคก़ा เคชुเคฐाเคจा!

เคฏाเคจी เคฎเคŸเคฐ เค•े เค‡เคธ เคเค• เคฆाเคจे เค•े เคญीเคคเคฐ เคญी เคเค• เคธैเคฒाเคจी เคฎเคจ เคนै। เคเค• เคฌेเคšैเคจ เค˜ुเคฎंเคคू เคฏा เค•เคนें เคเค• เคœिเคœ्เคžाเคธु เคฌाเคฒเค• เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เคฌैเค ा เคนै, เคœो เคฆेเคถ-เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคนाเคฒเคšाเคฒ เคœाเคจเคจे เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคเค• เคธे เคเค• เคธुंเคฆเคฐ เค…เคœूเคฌों เค•ा เคฆीเคฆाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เค•ुเคฒ เคนै।

*

เค…เคฌ เคœเคฐा เค‰เคธ เคฌเคš्เคšे เคธे เคฎिเคฒिเค, เคœो เคธुเคฌเคน-เคธुเคฌเคน เคฌเคก़ी เคœเคฒ्เคฆी เค‰เค  เค—เคฏा เคนै, เค”เคฐ เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เค–ुเคถी เค‰เคธเค•े เค…ंเคฆเคฐ เคธเคฎा เคจเคนीं เคฐเคนी। เค•ुเค› เคฒीเค• เคธे เคนเคŸเค•เคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคฎेเคฐी เค•เคตिเคคा ‘เค†เคœ เคธเคตेเคฐे’ เค•ा เคจाเคฏเค• เคฏเคนी เคฌเคš्เคšा เคนै, เคœिเคธเคจे เคธुเคฌเคน เค‰เค เคจे เค•ा เค†เคจंเคฆ เคœाเคจ เคฒिเคฏा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค•ि เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธเคฌเคธे เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคจिเคฐ्เคฎเคฒ เคฐूเคช เคฎें เคคเคญी เคนोเคคी เคนै। เค“เคธ เคธे เคเค•เคฆเคฎ เคงुเคฒी-เคงुเคฒी เคธी। เค”เคฐ เค‡เคคเคจा เคนी เคจเคนीं, เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคฎเคจ เคฎें เคเค• เคธे เคเค• เค…เคš्เค›े เคตिเคšाเคฐ เค†เคคे เคนैं, เค”เคฐ เคธुเคฌเคน-เคธुเคฌเคน เคเคธे เค…เคš्เค›े เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•ा เคฎเคจ เคนोเคคा เคนै เค•ि เคœिเคจ्เคนें เคฆेเค–เค•เคฐ เคธाเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เค•เคนे, เคตाเคน...!

เคฏाเคฆ เคชเคก़เคคा เคนै เค•ि เคฎेเคฐी เคฎाँ เคญोเคฐ เค•े เคธเคฎเคฏ เค•ो เคœเคฌ เคชौ เคซเคŸเคคी เคนै, เคตเคก्เคกเคตेเคฒा เค•เคนा เค•เคฐเคคी เคฅी। เค…เคฌ เคธเคฎเคฏ เคคो เค•ोเคˆ เค›ोเคŸा เคฏा เคฌเคก़ा เคจเคนीं เคนोเคคा। เคคो เคซिเคฐ เคตเคก्เคกเคตेเคฒे เค•ा เค•्เคฏा เค…เคฐ्เคฅ? เคฏเคนी เค•ि เคตเคน เค†เคถा เค”เคฐ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆों เค•ा เคธเคฎเคฏ เคนै। เคฆिเคจ เค•ा เคธเคฌเคธे เคชเคตिเคค्เคฐ เคธเคฎเคฏ, เคœเคฌ เคฎเคจ เคฎें เค…เคš्เค›ाเคˆ เค•ा เคญाเคต เค•ुเค› เคเคธे เคตिเค•เคธिเคค เคนोเคคा เคนै, เคœैเคธे เคฌเค—ीเคšे เคฎें เคธैเค•เคก़ों เคซूเคฒ เค–िเคฒเคคे เคนैं। เคฎाँ เคจे, เคœเคฌ เคฎैं เคฌเคนुเคค เค›ोเคŸा เคฅा, เค…เคชเคจी เคฎीเค ी เค–เคฐเค–เคฐी เค†เคตाเคœ เคฎें เคตเคก्เคก เคตेเคฒे เค•ा เคฌเคก़ा เคธुंเคฆเคฐ เค—ीเคค เคญी เคฏाเคฆ เค•เคฐाเคฏा เคฅा, “เค‰เค  เคœाเค— เคธเคตेเคฐे, เคšिเคก़िเคฏाँ เคตी เคšुเคจเค—ुเคจ เคฒाเคฏा เคˆ...!” 

เคตเคน เคชूเคฐा เค—ीเคค เคคो เคฏाเคฆ เคจเคนीं, เคชเคฐ เค‰เคธเค•े เคธुंเคฆเคฐ เคฆृเคถ्เคฏ เค†เคœ เคญी เคฎเคจ เคฎें เคฎँเคกเคฐाเคคे เคธे เคนैं। เคฎेเคฐा เคฏเคน เคฌाเคฒเค—ीเคค ‘เค†เคœ เคธเคตेเคฐे’ เคญी เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคตเคก्เคกเคตेเคฒे เค•ा เค—ीเคค เคนै, เคœिเคธเคฎें เคธुเคฌเคน-เคธुเคฌเคน เค‰เค े เคฌเคš्เคšे เค•ी เค–ुเคถी เค›เคจเค›เคจाเค•เคฐ เคšाเคฐों เค“เคฐ เคฌिเค–เคฐ เคฐเคนी เคนै। เค†เค‡เค, เคœเคฐा เค†เคช เคญी เค‰เคธเค•ा เค†เคจंเคฆ เคฒीเคœिเค—

เค†เคœ เคธเคตेเคฐे
เค•ाเคฎ เค•िเค เคฎैंเคจे เค•ुเค› เค…เคš्เค›े!
เค†เคœ เคธเคตेเคฐे เค—เคฏा เคชाเคฐ्เค• เคฎें
เคฆेเค–ा เคฎैंเคจे เคซूเคฒों เค•ो,
เคซूเคฒों เค•ो เคฆेเค–ा เคคो เคญाเคˆ
เคธเคฎเค เค—เคฏा เคฎैं เคญूเคฒों เค•ो।
เคคเคฏ เค•เคฐ เคกाเคฒा เคฎเคธ्เคค เคฐเคนूँเค—ा
เค”เคฐ เคนँเคธूँเค—ा เค–िเคฒ-เค–िเคฒ-เค–िเคฒ,
เคฎेเคนเคจเคค เคธे เคนเคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐूँเค—ा
เคฆिเค–เคฒाเคŠँเค—ा เค•ुเค› เคฌเคจเค•เคฐ।

เค”เคฐ เคฌเคš्เคšे เคจे เคœो เคธोเคšा, เค‰เคธे เคฌเคก़े เค…เคจूเค े เคขंเค— เคธे เค•เคฐ เคญी เคฆिเค–ाเคฏा, “เค†เค•เคฐ เคนोเคฎเคตเคฐ्เค• เค•เคฐ เคกाเคฒा, เคซिเคฐ เคชौเคงों เคฎें เคชाเคจी เคกाเคฒा,/ เคชाเคชा เคฌोเคฒे—เคฆेเค–ो-เคฆेเค–ो, เคเคธे เคนोเคคे เค…เคš्เค›े เคฌเคš्เคšे!”

เค…เคฌ เคœเคฐा เคเค• เคจเคŸเค–เคŸ เคฌเคš्เคšे เคšिंเคŸू เคธे เคฎिเคฒिเค, เคœिเคธเค•े เคฆाเคฆा เคœी เคนเคฎेเคถा เคฒिเค–เคจे-เคชเคข़เคจे เคฎें เคนी เคฒเค—े เคฐเคนเคคे เคนैं। เค‰เคธे เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เค…เคฐे, เคฏเคน เค•्เคฏा เคคเคฎाเคถा เคนै! เคฆाเคฆा เคœी เค•े เค•เคฎเคฐे เคฎें เคคो เคฌเคธ เค•िเคคाเคฌें เคนी เค•िเคคाเคฌें เคนैं, เค”เคฐ เคฆाเคฆा เคœी เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคšुเคช, เคถांเคค เค‰เคจเค•े เคฌीเคš เค˜िเคฐे เคฌैเค े เคนैं। เค…เคฌ เคจเคŸเค–เคŸ เคšिंเคŸू เค•्เคฏा เค•เคฐे? เคธो เค िเคจเค िเคจाเคคा เคนुเค†, เคตเคน เคเค• เค›ोเคŸी เคธी เคœिเคœ्เคžाเคธा เคฒेเค•เคฐ เคฆाเคฆा เคœी เค•े เคชाเคธ เคชเคนुँเคš เค—เคฏा। เค”เคฐ เคซिเคฐ เคนुเค† เค•्เคฏा? เคฏเคน เคชूเคฐा เค•िเคธ्เคธा เคฎेเคฐी เค•เคตिเคคा ‘เคฆाเคฆा เคœी เค”เคฐ เคšिंเคŸू’ เคฎें เคนै, เคœिเคธเคฎें เคฆाเคฆा เค”เคฐ เคชोเคคे เค•ा เคฌเคก़ा เคฎीเค ा เคธंเคตाเคฆ เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคนै।

เคฆाเคฆा เคœी เคญเคฒा เคจเคจ्เคนे เคธे เคšिंเคŸू เค•ो เค•्เคฏा เคธเคฎเคाเคँ, เค•ि เค•िเคคाเคฌों เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค•िเคคเคจा เค†เคจंเคฆ เคธเคฎाเคฏा เคนुเค† เคนै। เค†เค–िเคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคšिंเคŸू เค•े เคฒिเค เคญी เคเค• เค•िเคคाเคฌ เค–ोเคœ เคจिเค•ाเคฒी, เค”เคฐ เคฌिเคจा เค•ुเค› เค•เคนे เคนी, เคฏเคน เคธเคฎเคा เคฆिเคฏा เค•ि เค•िเคคाเคฌों เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เค•िเคคเคจे เคฎเคœे เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคฌเคนुเคค เคธाเคฐी เคจเคˆ-เคจเคˆ, เคฆिเคฒเคšเคธ्เคช เคฌाเคคें เคนैं—  

เคฆाเคฆा เคœी เคจे เคขूँเคข़ เคจिเค•ाเคฒी
เคซोเคŸू เคตाเคฒी เคเค• เค•िเคคाเคฌ,
เคซूเคฒ เค›เคชे เคฅे เค‰เคธเคฎें เคฌเคข़िเคฏा
เคšंเคชा, เคœूเคนी เค”เคฐ เค—ुเคฒाเคฌ।
เคฆेเค–-เคฆेเค– เค–ुเคถ เคนोเคคा เคšिंเคŸू
เคคाเคฒी เคฌเคœा-เคฌเคœा เคนँเคธเคคा เคนै,
เคธंเค—-เคธंเค— เคนँเคธ เคฆेเคคे เคฆाเคฆा เคœी
เคคเคฌ เค•िเคคเคจा เค…เคš्เค›ा เคฒเค—เคคा เคนै!

เคฆूเคธเคฐे เคšเคฐเคฃ เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें ‘เค…เคชเคจा เค˜เคฐ เคญी เคนै เค—ुเคก़िเคฏाเค˜เคฐ’ เคฌเคนुเคค เคฌเคš्เคšों เคจे เคชเคธंเคฆ เค•ी เคนै। เค‡เคธเคฎें เคฆो เคฌเคนเคจों เคฎिंเค•ी เค”เคฐ เคฎीเคถा เค•ा เค•िเคธ्เคธा เคนै, เคœो เคฌเคนुเคค เคช्เคฏाเคฐी-เคช्เคฏाเคฐी เคธी เคฅीं, เคชเคฐ เค†เคชเคธ เคฎें เคฒเคก़เคคी เคฐเคนเคคी เคฅीं। เคเค• เคฆिเคจ เคชाเคชा เค‰เคจ्เคนें เค—ुเคก़िเคฏाเค˜เคฐ เคฆिเค–ाเคจे เคฒे เค—เค เคคो เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เค—ुเคก़िเคฏों เค•ा เคฎेเคฒा เคฆेเค–เค•เคฐ เคตे เคนैเคฐाเคจ เคฐเคน เค—เคˆं। 

เค‡เคธ เคชเคฐ เคชाเคชा เคจे เคเคŸ เค‰เคจ्เคนें เคถीเคถा เคฆिเค–ाเคฏा เคคो เคเค• เคฌเคก़ी เคธเคš्เคšाเคˆ เคญी เคธाเคฎเคจे เค† เค—เคˆ, เคœिเคธเคจे เคฎिंเค•ी เค”เคฐ เคฎीเคถा เคฆोเคจों เค•ो เคนैเคฐाเคจ เค•เคฐ เคฆिเคฏा—

เคชाเคชा เคนौเคฒे เคธे เคฎुเคธเค•ाเค
เคฆिเค–เคฒाเคฏा เคเคŸ เค‰เคจเค•ो เคถीเคถा,
เคฌोเคฒे—‘เคฆो เค—ुเคก़िเคฏाँ เคคो เคนैं เคนी
เคเค• เคนै เคฎिंเค•ी, เคเค• เคนै เคฎीเคถा।
เคฒเคก़เคจा-เคญिเคก़เคจा เค›ोเคก़ो เคคुเคฎ เคคो
เค˜เคฐ เค…เคชเคจा เคญी เคนै เค—ुเคก़िเคฏाเค˜เคฐ,
เคธเคญी เค•เคนेंเค—े เคช्เคฏाเคฐा-เคช्เคฏाเคฐा
เคฆेเค–ो, เคฏเคน เค•िเคคเคจा เคฌเคข़िเคฏा เค˜เคฐ!’

เค•เคตिเคคा เค•ा เค…ंเคค เคญी เคฌเคก़ा เคช्เคฏाเคฐा เคนै, “เคธुเคจเค•เคฐ เคฎिंเค•ी-เคฎीเคถा เคฌोเคฒीं—เค…เคฌ เคนเคฎ เค•เคญी เคจเคนीं เคเค—เคก़ेंเค—े,/ เค…เคชเคจा เค˜เคฐ เคนोเค—ा เค—ुเคก़िเคฏाเค˜เคฐ, เคฎเคธ्เคค เคฐเคนेंเค—े, เคจเคนीं เคฒเคก़ेंเค—े!”

เคชเคฐ เค‡เคธ เคฆौเคฐ เคฎें เคเคธी เค•เคตिเคคाเคँ เคญी เคฒिเค–ी เค—เคˆं, เคœिเคจเคฎें เคœीเคตเคจ เค•ी เคฐोเคœเคฎเคฐ्เคฐा เค•ी เคธเคš्เคšाเค‡เคฏाँ เคฅीं। เคเคธी เคนी เคเค• เค•เคตिเคคा เคฅी, ‘เค“เคนो เคšเคฒा เค—เคฏा เคชाเคจी’। เคถเคนเคฐों เคฎें เคชाเคจी เค•े เค†เคจे เค•ा เคเค• เคจिเคถ्เคšिเคค เคธเคฎเคฏ เคนोเคคा เคนै, เค”เคฐ เค•เคญी-เค•เคญी เคฌिเคœเคฒी เคจเคนीं เคนोเคคी, เคคो เคชाเคจी เคญी เค…เคธเคฎเคฏ เคšเคฒा เคœाเคคा เคนै। เคฎเค—เคฐ เคชाเคจी เค•े เคธाเคฅ เคคो เคชूเคฐा เคœीเคตเคจ เคœुเคก़ा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคฌिเคจा เคชाเคจी เค•े เคนเคฐ เคšीเคœ เค…เคงूเคฐी เคฐเคน เคœाเคคी เคนै—

เคฆेเค–ो เคชाเคจी เค•ी เคถैเคคाเคจी,
เค“เคนो! เคšเคฒा เค—เคฏा เคชाเคจी!!
เค…เคญी เคฌเคนुเคค เคฅे เค•ाเคฎ เค…เคงूเคฐे
เค˜เคฐ เคญเคฐ เค•ो เค…เคญी เคจเคนाเคจा เคฅा,
เค›ुเคŸเค•ू เค•ूเคฆ เคฐเคนा เคนै เค•เคฌ เคธे
เค‰เคธเค•ो เคชिเค•เคจिเค• เคชเคฐ เคœाเคจा เคฅा।
เค…เคญी เคจ เคชोंเค›ा เคฒเค—ा เคซเคฐ्เคถ เคชเคฐ
เคฌเคฐ्เคคเคจ เคœूเค े เคชเคก़े เคนुเค เคนैं,
เค•ैเคธे เคชूเคœा-เค…เคฐ्เคšเคจ เคนोเค—ा—
เคฆाเคฆा เคœी เคญी เค•ुเคข़े เคนुเค เคนैं।
เคญैเคฏा เคœी เค•ी เคถेเคต เค…เคงूเคฐी
เคฆेเค– เคฐเคนे เคนैं เคฆाเคँ-เคฌाเคँ,
เค•ुเค› เค—ुเคธ्เคธे, เค•ुเค› เค—เคฐเคฎी เคฎें เคนैं
เค˜ूเคฎ เคฐเคนे เคชाเคชा เคเคฒ्เคฒाเค।
เคฎเคฎ्เคฎी เค•े เคฌเคฐ्เคคเคจ เค–เคก़เค•े เคนैं—
เคชाเคจी, เคชाเคจी, เคชाเคจी!
เค“เคนा! เคšเคฒा เค—เคฏा เคชाเคจी!!

เคชाเคจी เค•े เคฏों เค…เคšाเคจเค• เคšเคฒे เคœाเคจे เคชเคฐ, เคนเคฎ เคธเคฌ เคชเคฐ เค•्เคฏा เคฌीเคคเคคी เคนै, เค‡เคธเค•ा เคเค• เคœीเคตंเคค เคฆृเคถ्เคฏ เคญी เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เคฎें เคจเคœเคฐ เค† เคœाเคคा เคนै—

เคฌूँเคฆ-เคฌूँเคฆ เคฅा เคŸเคชเค• เคฐเคนा, เคชเคฐ
เค…เคฌ เคคो เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคกเคฌ्เคฌा เค—ोเคฒ,
เคจเคนीं เคชเคข़ाเคˆ เคนुเคˆ เค…เคญी เคคเค•
เค…ंเค—्เคฐेเคœी, เคนिंเคฆी, เคญूเค—ोเคฒ।
เค•ैเคธे เคนोเคฎเคตเคฐ्เค• เค…เคฌ เคนोเค—ा
เคฎเคฎ्เคฎी เคšीเค– เคฐเคนी เคนै—เคฐाเคจी,
เคœा, เคชเคก़ोเคธ เคธे เคญเคฐเค•เคฐ เคฒे เค†
เคฅोเคก़ा เคธा เคชीเคจे เค•ा เคชाเคจी!

เค”เคฐ เคœเคฌ เคธเคšเคฎुเคš เคฌिเคจा เคชाเคจी เค•े เค…เค•्เคฒ เคšเค•เคฐाเคจे เคฒเค—เคคी เคนै เคคो เคฌเคš्เคšी เคฏเคน เค•เคนे เคฌिเคจा เคจเคนीं เคฐเคน เคชाเคคी, “เค•्เคฏा-เค•्เคฏा เค•เคฐूँ, เคธเคฎเค เคจा เค†เค, เคชाเคจी เคฌिเคจा เค…เค•्เคฒ เคšเค•เคฐाเค,/ เค‰เคธ เคชเคฐ เค•เคก़ी เคงूเคช เค•े เคšाँเคŸे, เคธुเคฌเคน-เคธुเคฌเคน เคคเคฌीเคฏเคค เค…เค•ुเคฒाเค।/ เคฌिเคจा เคจเคนाเค เคถाเคฒा เคœाเคŠँ, เคคुเคฎ्เคนी เคฌเคคाเค“ เคจाเคจी?/ เค“เคนो! เคšเคฒा เค—เคฏा เคชाเคจी!!”

*

เค‡เคธ เคฆौเคฐ เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें ‘เคฏे เคोंเคชเคก़िเคฏों เค•े เคฌเคš्เคšे’ เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค…เคฒเค— เคธी เค•เคตिเคคा เคนै। เคเค• เคฏเคฅाเคฐ्เคฅเคชเคฐเค• เค•เคตिเคคा, เคœिเคธเคฎें เคोंเคชเคก़िเคฏों เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เค‰เคจ เค—เคฐीเคฌ เคฌเคš्เคšों เค•ी เคฌाเคค เค•ी เค—เคˆ เคนै, เคœिเคจเค•े เคฆिเคฒ เคธोเคจे เค•े เคนैं, เคฎเค—เคฐ เค•ोเคˆ เค‰เคธे เคฆेเค–เคจा เคจเคนीं เคšाเคนเคคा। เค…เค—เคฐ เค‰เคจ्เคนें เคฎौเค•ा เคฎिเคฒ เคœाเค เคคो เคตे เค•िเคธी เคธे เคชीเค›े เคจเคนीं เคฐเคนेंเค—े—

เคฎैเคฒी เคोंเคชเคก़िเคฏों เค•े เคนैं เคฏे
เคฎैเคฒे-เคฎैเคฒे เคฌเคš्เคšे,
เค‰เค›เคฒ-เค•ूเคฆเคคे, เค–िเคฒ-เค–िเคฒ เคนँเคธเคคे
เคนैं เคฏे เค•िเคคเคจे เค…เคš्เค›े।
เคฎुเค เคœैเคธी เค‡เคจเค•ी เคฆो เค†ँเค–ें
เคฎुเคे เคœैเคธे เคฆो เคนाเคฅ,
เคจเคนीं เคชเคข़ा เค•เคฐเคคे เคชเคฐ เค•्เคฏों เคฏे
เค•เคญी เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฅ?
เคจเคนीं เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฅ เค•เคญी เคฏे
เคœाเคคे เคนैं เคธ्เค•ूเคฒ,
เค•्เคฏों เค‡เคจเค•े เค•เคชเคก़ों เคชเคฐ เคฎเคฎ्เคฎी
เค‡เคคเคจी เคœ्เคฏाเคฆा เคงूเคฒ?
เคขाเคฌों เคฎें เคฌเคฐเคคเคจ เคฎเคฒเคคे เคนैं 
เคฏा เคฌोเคा เคขोเคคे เคนैं,
เคนเคฎ เคธ्เค•ूเคฒ เคนोเคคे เคนैं 
เคคเคฌ เคฏे เคšुเคช-เคšुเคช เคฐोเคคे เคนैं।
เค‡เคจเค•े เคฌเคธ्เคคे เค”เคฐ เค•िเคคाเคฌें 
เคฎเคฎ्เคฎी, เค•िเคธเคจे เค›ीเคจे,
เคตเคฐเคจा เคฏे เคญी เค–ूเคฌ เคšเคฎเค•เคคे 
เคœैเคธे เคจเค เคจเค—ीเคจे।

เค•เคตिเคคा เคฎें เคธंเคญ्เคฐांเคค เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เคเค• เคฌเคš्เคšा เค…เคญाเคต เค•ा เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เคตाเคฒे เค…เคชเคจे เคธเคฎเคตเคฏเคธ्เค• เคฌเคš्เคšों เค•ो เคฆेเค–เค•เคฐ เคฆ्เคฐเคตिเคค เคนो เค‰เค เคคा เคนै, เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เคธเคตाเคฒों เคชเคฐ เคธเคตाเคฒ เค‰เค เคคे เคนैं। เคोंเคชเคก़िเคฏों เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฏे เคฎैเคฒे เคฌเคš्เคšे เคญी เคคो เค‰เคธी เค•ी เคคเคฐเคน เคนैं। เคคो เคญเคฒा เคฏे เคธ्เค•ूเคฒ เค•्เคฏों เคจเคนीं เคœाเคคे? เค‰เคธเค•े เคฎเคจ เคฎें เค‡เคจเค•े เคฒिเค เคนเคฎเคฆเคฐ्เคฆी เคนै, เค•เคฐुเคฃा เคญी। เค‡เคธเคฒिเค เค•เคตिเคคा เค•े เค…ंเคค เคฎें เคฌเคš्เคšा เคตเคน เคฌाเคค เค•เคนเคคा เคนै, เคœिเคธे เค…เค—เคฐ เคฌเคก़े เคญी เค—ाँเค  เคฌाँเคง เคฒें เคคो เคฏเคน เคฆेเคถ เคธเคšเคฎुเคš เคธ्เคตเคฐ्เค— เคฌเคจ เคœाเคเค—ा, เค”เคฐ เค–ुเคถเคนाเคฒी เค•ी เคฐाเคน เคชเคฐ เค†เค—े เคฌเคข़เคคा เคจเคœเคฐ เค†เคเค—ा—

เคฎเคฎ्เคฎी, เคธोเคš เคฒिเคฏा เคนै เคชเคข़เค•เคฐ
เค‡เคจเค•ो เค–ूเคฌ เคชเคข़ाเคŠँเค—ा,
เคฏे เคชเคข़เค•เคฐ เค†เค—े เคฌเคข़ เคœाเคँ
เค‡เคจเค•ो เคฏเคนी เคธिเค–ाเคŠँเค—ा।
เคฏे เคญी เคญाเคฐเคค เค•े เคฌเคš्เคšे เคนैं
เคฏे เคญाเคฐเคค เค•ी เคถाเคจ เคนैं,
เคोंเคชเคก़िเคฏों เค•े เคนैं เคคो เค•्เคฏा เคนै,
เคฎเคจ เค‡เคจ เคชเคฐ เค•ुเคฐ्เคฌाเคจ เคชเคฐ เคนै।

เค…เคชเคจी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ँ เค•े เค‡เคธ เคšเคฐเคฃ เคฎें เคญी เคฎैंเคจे เคฆेเคถเคฐाเค— เค•ी เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ीं, เคชเคฐ เค‰เคจเคฎें เค•ुเค› เคจเคฏाเคชเคจ เคนै। ‘เคนोเค—ा เคฎเคนเค•ा-เคฎเคนเค•ा เคฆेเคถ’ เคชเคข़เค•เคฐ เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เคฆेเคถ เค•ो เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคคो เค…เคธเคฒ เคฎें เคฌเคš्เคšे เคนी เคนैं—

เคœเคฌ เคธเคฌ เคฌเคš्เคšे เค…เคš्เค›े เคนोंเค—े
เคนोเค—ा เค…เคš्เค›ा เค…เคชเคจा เคฆेเคถ,
เคœเคฌ เคธเคฌ เคฌเคš्เคšे เคธเคš्เคšे เคนोंเค—े
เคนोเค—ा เคธเคš्เคšा เค…เคชเคจा เคฆेเคถ।
เค•ुเค› เคธเคชเคจे เคฒेเค•เคฐ เค†ँเค–ों เคฎें
เคจเคจ्เคนे-เคจเคจ्เคนे เค•เคฆเคฎ เคฌเคข़ेंเค—े,
เคœเคนाँ เคœाเคँเค—े เค‰เคค्เคธเคต เคนोเค—ा
เคœเคนाँ เคœाเคँเค—े เคซूเคฒ เค–िเคฒेंเค—े।
เคธเคญी เคชเคข़ेंเค—े, เคธเคญी เคฒिเค–ेंเค—े
เคฒेเค•เคฐ เค‰เคœเคฒे, เคช्เคฏाเคฐे เคฌเคธ्เคคे,
เคซूเคฒों เคœैเคธी เคฎเคงुเคฐ เค•िเคคाเคฌें
เคฌเคธ्เคคे เคนोंเค—े เคตे เค—ुเคฒเคฆเคธ्เคคे!
เคฎเคนเค•े เคนुเค เค—ुเคฒाเคฌों เคœैเคธा
เคนोเค—ा เคฎเคนเค•ा-เคฎเคนเค•ा เคฆेเคถ,
เคชเคฐ เคฆुเคถ्เคฎเคจ เค•ी เค–ाเคคिเคฐ เคคเคฌ เคญी
เคนोเค—ा เคฆเคนเค•ा-เคฆเคนเค•ा เคฆेเคถ!

เคœाเคนिเคฐ เคนै, เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคฆूเคธเคฐे เคšเคฐเคฃ เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคเคธा เคนै, เคœिเคธे เคถाเคฏเคฆ เคฎैं เค•ुเค› เค…เคงिเค• เค•เคฐीเคจे เคธे เค”เคฐ เคช्เคฐเคญाเคตी เคขंเค— เคธे เค•เคน เคชाเคฏा। เคถाเคฏเคฆ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เค•ी เค•ुเค› เคจเคˆ เคธंเคญाเคตเคจाเคँ เคญी เคฎैं เค–ोเคœ เคชाเคฏा। 

[5]

เคธเคจ् 2011 เคธे เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•ा เคคीเคธเคฐा เคšเคฐเคฃ เคถुเคฐू เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคซिเคฐ เคเค• เคจเคฏा เคฎोเคก़ เค†เคคा เคนै, เค”เคฐ เค‰เคจเคฎें เค•ुเค› เค…เคงिเค• เค–ुเคฒाเคชเคจ เค”เคฐ เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคฆिเค–ाเคˆ เคชเคก़เคคा เคนै। เค‡เคธ เคฆौเคฐ เค•ी เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคœाเคนिเคฐ เคนै, เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ो เคญी เค•ुเค› เค…เคงिเค• เคฎुเค•्เคค เค‰เคก़ाเคจ เคฎिเคฒ เคœाเคคी เคนै, เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เค•ुเค› เค…เคฒเค— เค”เคฐ เคจเคˆ-เคจเคˆ เคธी เคฐाเคนों เคชเคฐ เค†เค—े เคฌเคข़เคคी เคนै। เค–ाเคธเค•เคฐ เค•เคตिเคคा เคฎें เคเค• เคธे เคเค• เคจเค เค”เคฐ เค…เคจोเค–े เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจเคœเคฐ เค†เคคे เคนैं, เค”เคฐ เค–ुเคฆ เคฎेเคฐा เคฌเคšเคชเคจ เคคเคฅा เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เค•เคฐीเคฌ เคธे เคฆेเค–े เค—เค เคšเคฐिเคค्เคฐ เคญी เค‰เคจเคฎें เค˜ुเคฒเคจे-เคฎिเคฒเคจे เคฒเค—เคคे เคนैं। เคฒिเคนाเคœा เค‡เคธ เคฆौเคฐ เคฎें เคฎेเคฐी เคฌเคนुเคค เคธाเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เค†เคค्เคฎเค•เคฅाเคค्เคฎเค• เคฐाเคน เคชเคฐ เคญी เค†เค—े เคฌเคข़เคคी เคนैं।

เค‡เคธ เค•ाเคฒเค–ंเคก เคฎें เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค…เคชเคจी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें ‘เคฐोเคœ เค•เคนाเคจी’, ‘เคจाเคต เค…เคœเคฌ เค•ुเค•्เค•ू เค•ी’, ‘เค•्เคฐिเคธเคฎเคฏ เค•ी เคฏे เคถाเคฎ’, ‘เคชेเคก़ เคจीเคฎ เค•ा’, ‘เค†เคจा เคธांเคคाเค•्เคฒाเคœ’, ‘เคชเคฐिเคฏों เค•ी เคถเคนเคœाเคฆी’, ‘เคนोเค—ी เคตเคฐ्เคทा เคเคฎเคเคฎ เคนोเค—ी’, ‘เค•ाเค•ा เคœी’, ‘เคฏाเคฆ เคฎुเคे เค†เคคे เคจाเคจा เคœी’, ‘เคเค• เคฌाเคฆเคฒ เคธे เคฆोเคธ्เคคी’, ‘เค—ुเคฒเค—ुเคฒा’, ‘เค…เคชเคฒเคฎ เคœी เคšเคชเคฒเคฎ เคœी เคฆिเคฒ्เคฒी เค†เค เคนैं’, ‘เคชเคฐ เคชเคนเคฒे เคนเคฎ เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจी’, ‘เคœाเค— เคฐเคนा เคนै เคšौเค•ीเคฆाเคฐ’ เคฎुเคे เค–ाเคธ เคคौเคฐ เคธे เคชเคธंเคฆ เคนैं। เค‡เคจเคฎें ‘เคฐोเคœ เค•เคนाเคจी’ เค•เคตिเคคा เคฎें เค•ुเค•्เค•ू เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ा เคถौเค•ीเคจ เคนै เค”เคฐ เคตเคน เคจाเคจी เคธे เคฐोเคœ เคจเคˆ เค•เคนเคจी เคธुเคจเคจा เคšाเคนเคคा เคนै। เคชเคฐ เคœเคฐा เค‰เคธเค•ी เคชเคธंเคฆ เค•ी เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคคो เคฆेเค–िเค, เคœिเคจ्เคนें เคจाเคจी เคธे เคธुเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคตเคน เคฒเคฒเค• เคฐเคนा เคนै—

เคเค• เค•เคนाเคจी เค—िเคฒ्เคฒू เคตाเคฒी
เคชเคนเคจा เคœिเคธเคจे เคšाँเคฆी เค›เคฒ्เคฒा,
เคเค• เค•เคนाเคจी เคœिเคธเคฎें เคšिเคก़िเคฏा
เค–ेเคฒ เคฐเคนी เคฅी เคฒेเค•เคฐ เคฌเคฒ्เคฒा।
เคเค• เค•เคนाเคจी เคœिเคธเคฎें เคฎोเคŸा
เคฌिเคฒ्เคฒा เคฐเคธ्เคคा เคญूเคฒ เค—เคฏा,
เคเค• เค•เคนाเคจी เคœिเคธเคฎें เคšूเคนा
เค–ा-เค–ा เค•เคฐเค•े เคซूเคฒ เค—เคฏा।...

เค‡เคธเคธे เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เคฌเคš्เคšे เค•ो เค…เค•เคธเคฐ เคเคธी เค•เคนाเคจिเคฏाँ เค…เคš्เค›ी เคฒเค—เคคी เคนैं, เคœिเคจเคฎें เคฅोเคก़ा เค•ौเคคुเค•, เคฅोเคก़ा เค‰เคคाเคฐ-เคšเคข़ाเคต เคนो, เค”เคฐ เคœो เคธीเคงे-เคธीเคงे เคจเคนीं, เคฅोเคก़ा เค˜ुเคฎाเคตเคฆाเคฐ เคฐाเคธ्เคคों เคชเคฐ เคœाเค। เคชเคฐ เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•เคนाเคจी เคฎें เคฐเคธ เคญी เคนो। เคคเคญी เคตเคน เคฌเคš्เคšे เค•े เคฎเคจ เค•ो เค›ू เคชाเคคी เคฒเค—เคคी เคนै।

เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•े เคจाเคฏเค• เค•ुเค•्เค•ू เค•ो เคญी เคฒीเค• เคธे เคนเคŸเค•เคฐ เคฐเคšी เค—เคˆ เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคชเคธंเคฆ เคนैं। เคชเคฐ เคธाเคฅ เคนी เค‰เคธเค•ी เคถเคฐ्เคค เคฏเคน เคญी เคนै เค•ि เคนเคฐ เค•िเคธ्เคธे เคฎें เค•ुเค•्เค•ू เคนो เค”เคฐ เคนเคฐ เค•เคนाเคจी เค•ुเค•्เค•ू เค•ी เคนी เคนो। เค‡เคธ เคชเคฐ เค•ुเค•्เค•ू เค”เคฐ เคจाเคจी เค•ा เคฏเคน เคฎเคœेเคฆाเคฐ เคธंเคตाเคฆ เคคो เคฆेเค–िเค—

เคขेเคฐ เค•เคนाเคจी เคฎुเคเค•ो เคธुเคจเคจी
เค•เคนो, เคธुเคจाเค“เค—ी เคจा เคจाเคจी,
เคชเคฐ เคนเคฐ เค•िเคธ्เคธे เคฎें เค•ुเค•्เค•ू เคนो
เค•ुเค•्เค•ू เค•ी เคนो เคจเคˆ เค•เคนाเคจी।
เค‡เคธ เคชเคฐ เคนँเคธเค•เคฐ เคฌोเคฒी เคจाเคจी
เค•ुเค•्เค•ू, เคฏเคน เคคो เคนै เคฎเคจเคฎाเคจी,
เค† เคธंเค— เคฌैเค ें, เคฐोเคœ เคฌเคจाเคँ
เคคเคญी เคฌเคจेเค—ी เคจเคˆ เค•เคนाเคจी।

เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เค•ा เค…ंเคค เคจाเคจी เค”เคฐ เค•ुเค•्เค•ू เค•ी เค…เคœเคฌ เคฆोเคธ्เคคी เคธे เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคฆोเคจों เคฎिเคฒเค•เคฐ เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคฐเคšเคคे เคนैं, “เคจाเคจी-เค•ुเค•्เค•ू, เค•ुเค•्เค•ू-เคจाเคจी, เคฆोเคจों เคฌुเคจเคคे เคฐोเคœ เค•เคนाเคจी, เคนเคฐ เค•िเคธ्เคธे เคฎें เค•ुเค•्เค•ू เคนोเคคा, เคนเคฐ เค•िเคธ्เคธे เคฎें เคนोเคคी เคจाเคจी।”

เค•เคนเคจा เคจ เคนोเค—ा เค•ि เคฏเคน เคเคธी เค•เคตिเคคा เคนै เคœिเคธเคฎें เค•เคตिเคคा เค”เคฐ เค•เคนाเคจी เคเค•เคฎेเค• เคนोเค•เคฐ เค†เคคे เคนैं। เคฏाเคจी เค•เคตिเคคा เคฎें เค•เคนाเคจी เคนै เค”เคฐ เค•เคนाเคจी เคฎें เค•เคตिเคคा।...เคฌेเคถเค• เค•เคนाเคจी เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เคซैเคฒ เคœाเคँ เคคो เคฆोเคจों เคเค•-เคฆूเคธเคฐे เค•ो เค…เคชเคจी เคฌाँเคนों เคฎें เคธเคฎेเคŸ เคฒेเคคे เคนैं! เคธाเคฅ เคนी, เคฏเคน เคเคธी เค•เคตिเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคฎेเคฐे เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เค…เคจเค—िเคจเคค เคฎीเค ी เคฏाเคฆें เค›िเคชी เคนैं। เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคฎेเคฐा เคจाเคฎ เค•ुเค•्เค•ू เคฅा। เคฏเคน เคญी เคธเคนเคœ เคนी เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เคฎें เคšเคฒा เค†เคฏा เคนै। เค•ुเค•्เค•ू เคชเคฐ เคจाเคจी เค•े เคฒाเคก़ เค•ा เคฌिंเคฌ เคญी เค•ुเค› เคเคธा เคนै, เคœो เคนเคฐ เคฌเคš्เคšे เค•ो เคญाเคคा เคนै।

เคเคธे เคนी เคเค• เค”เคฐ เค•เคตिเคคा เคนै, ‘เคจाเคต เค…เคœเคฌ เค•ुเค•्เค•ू เค•ी’। เค‡เคธเคฎें เค•ाเค—เคœ เค•ी เคจाเคต เคชเคฐ เคฌैเค เค•เคฐ เคจाเคจी เค•े เคฏเคนाँ เคœाเคจे เค•ी เคฌเคก़ी เคฎเคœेเคฆाเคฐ เค•เคฒ्เคชเคจा เคนै—
เคธोเคš เคฐเคนा เคนूँ, เค•ाเคถ, เคจाเคต เคฏเคน
เคจाเคจी เค•े เค˜เคฐ เคœाเค,
เค…เคœเคฌ เคคเคฎाเคถा เคฆेเค– เค•े เคจाเคจी
เคชเคฒ เคญเคฐ เค•ो เคšเค•เคฐाเค।
เคซिเคฐ เคฌोเคฒेเค—ी, เค“เคนो, เค…เคฌ เคฎैं
เคธเคฎเค เค—เคˆ เคถैเคคाเคจी,
เคจाเคต เค…เคœเคฌ เคฏเคน เค•ुเค•्เค•ू เค•ी เคนै—
เคนँเคธ เคฆेเค—ी เคเคŸ เคจाเคจी।

เคฌเคš्เคšों เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เค…เค—เคฐ เค•ोเคˆ เคธ्เคตเคฐ्เค— เคนै, เคคो เคตเคน เคจाเคจी เค•ा เค˜เคฐ เคนी เคนै। เคจाเคจी เค•े เค˜เคฐ เคฎें เค‰เคธे เคœो เคฒाเคก़-เคช्เคฏाเคฐ เค”เคฐ เคฎीเค ी เคธी เคธीเค– เคฎिเคฒเคคी เคนै, เคตเคน เคญเคฒा เค”เคฐ เค•เคนाँ เคฎिเคฒेเค—ी? เคœเคฌ เคญी เคจाเคจी เค•े เค˜เคฐ เคœाเค“, เคตเคน เคœैเคธे เคฌाँเคนें เค–ोเคฒे เค–เคก़ी เคนोเคคी เคนै เค”เคฐ เคฆेเค–เคคे เคนी เคฆेเค–เคคे เคฌเคš्เคšे เค•ो เค…เคชเคจी เคช्เคฏाเคฐ เคญเคฐी เค…เคธीเคธों เคธे เคจเคนเคฒा เคฆेเคคी เคนै। เคซिเคฐ เคญเคฒा เค•ौเคจ เคฌเคš्เคšा เคนोเค—ा, เคœो เคจाเคจी เค•े เค˜เคฑ เคœाเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคšเคฒเคคा เคจ เคนो!

เค”เคฐ เคถाเคฏเคฆ เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคฌाเคฐिเคถ เคฎें เคฌเคš्เคšा เคœเคฌ เคฌเคนเคคे เคชाเคจिเคฏों เคชเคฐ เค…เคชเคจी เค•ाเค—เคœ เค•ी เคจाเคต เค›ोเคก़เคคा เคนै, เคคो เคตเคน เค•เคนीं เค”เคฐ เคจเคนीं, เคธीเคงे เคจाเคจी เค•े เค˜เคฐ เคœाเคคी เคนै। เค”เคฐ เคจाเคจी เคญी เค‰เคธे เคฆेเค–เค•เคฐ เคจिเคนाเคฒ เคนो เคœाเคคी เคนै। เคจाเคจी เค•े เค˜เคฐ เคœाเคจा เคœैเคธे เคนเคฐ เคฌเคš्เคšे เค•ा เคธเคชเคจा เคนै। เคคो เคซिเคฐ เค•ुเค•्เค•ू เค•ी เคฏเคน เค…เคœเคฌ-เค—เคœเคฌ เคธी เคจाเคต เคญी เคญเคฒा เคจाเคจी เค•े เค˜เคฐ เค•्เคฏों เคจ เคœाเค!

เคเคธे เคนी เค•ुเค› เคตเคฐ्เคท เคชเคนเคฒे เคเค• เคฌเคก़े เคธे เค›เคคเคจाเคฐ เคจीเคฎ เค•े เคชेเคก़ เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค•เคตिเคคा ‘เคชेเคก़ เคจीเคฎ เค•ा’ เคฎें เคญी เคช्เคฐเค•ृเคคि เค”เคฐ เคœीเคตเคจ เค•ा เคเคธा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคนै, เคœो เคเค• เคฒेเค–เค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เค–ुเคฆ เคฎुเคे เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เค•เคตिเคคा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคคी เคชंเค•्เคคिเคฏाँ, เคœिเคจเคฎें เคจाเคจा เคœी เคฆ्เคตाเคฐा เคชेเคก़ เคฒเค—ाเคจे เค•ा เคœिเค•्เคฐ เคนै, เค•िเคธी เค•เคนाเคจी เค•ी เคคเคฐเคน เคชाเค เค•ों เค•े เคฎเคจ เคฎें เคฌเคธ เคœाเคคी เคนैं। เค”เคฐ เคธเคšเคฎुเคš เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•ो เคฒिเค–เคคे เคธเคฎเคฏ เค•เคนाเคจी เค•ो เค•เคตिเคคा เคฎें เค—ुเคจเค—ुเคจाเคจे เคธเคฐीเค–ा เค†เคจंเคฆ เคนी เคฎुเคे เคฎเคนเคธूเคธ เคนुเค† เคฅा। เคซिเคฐ เค•เคตिเคคा เค†เค—े เคฌเคข़เคคी เคนै เคคो เคชूเคฐी เคเค• เคฆुเคจिเคฏा เค‰เคธเคฎें เคธเคฎा เคœाเคคी เคนै—

เค†เคœ เคฎเค—เคฐ เคตเคน เคชेเคก़ เคจीเคฎ เค•ा
เคฆेเค–ो เค•िเคคเคจा เคฌเคก़ा เคนुเค†,
เค•เคฒ เคคเค• เคจเคจ्เคนा เคฌिเคฐเคตा เคฅा, เคชเคฐ
เค†เคœ เคถाเคจ เคธे เค–เคก़ा เคนुเค†।
เคธเคฌ เคฆिเคจ เคชเคฅिเค• เค•िเคฏा เค•เคฐเคคे เคนैं
เค‡เคธเค•ी เค›ाเคฏा เคฎें เค†เคฐाเคฎ,
เคšैเคจ เคชเคก़ा เคคो เค–ुเคถ เคนो เค•เคนเคคे—
เค…เคœเคฌ เคคेเคฐी เคฎाเคฏा เคนै เคฐाเคฎ!
เคšเคฒเคคे-เคšเคฒเคคे เคฆोเคชเคนเคฐी เคฎें
เคฒोเค— เคฏเคนीं เคธเคฌ เคฐुเค• เคœाเคคे,
เคฅोเคก़ा-เคธा เคธुเคธ्เคคाเคคे เคนैं, เคซिเคฐ
เคงीเคฐे เคธे เค†เค—े เคฌเคข़ เคœाเคคे।
เคฎंเคฆिเคฐ เคœाเคคे เคฌूเคข़ी เคฆाเคฆी 
เคฒोเคŸे เคธे เคชाเคจी เคขुเคฐเค•ाเคคी,
เคฌुเคฆ-เคฌुเคฆ เค•เคฐเค•े เค•ुเค› เค•เคนเคคी เคนै
เคœ्เคฏों เคชिเค›เคฒी เคฏाเคฆें เค—ुเคนเคฐाเคคी।

เคฒเค—เคคा เคนै เค•ि เคจीเคฎ เค•ा เคฏเคน เคชेเคก़ เค•ेเคตเคฒ เคชेเคก़ เคจเคนीं เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เค—เคฒी-เคฎोเคนเคฒ्เคฒे เคฎें เคธเคฌเค•ा เค…เคชเคจा เคนै เค”เคฐ เคธเคฌเค•ा เคช्เคฏाเคฐ เค‡เคธ เคชเคฐ เคจिเคธाเคฐ เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธीเคฒिเค เคœीเคตเคจ เค‡เคธเค•े เคšाเคฐों เค“เคฐ เค–िเคฒเค–िเคฒा เคฐเคนा เคนै। เคฏों เคจीเคฎ เค•ा เคฏเคน เคชेเคก़ เค•ेเคตเคฒ เคชेเคก़ เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เคนเคฐ เค•िเคธी เค•े เคธुเค–-เคฆुเค– เค•ा เคธाเคฅी เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै, เคœिเคธเค•े เคฌिเคจा เคœीเคตเคจ เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•เคฐเคจा เคนी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนै।
เคฏเคน เคธเคšเคฎुเคš เคเค• เคฌเคก़े เค†เคฏाเคฎ เค•ी เค•เคตिเคคा เคนै, เค”เคฐ เคฎुเคे เคชเคธंเคฆ เคนै।

[6]

เค‡เคธ เคฆौเคฐ เคฎें เค•ुเค› เคšเคฐिเคค्เคฐों เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เค•เคตिเคคाเคँ เคญी เคฒिเค–ी เค—เคˆं, เคœो เค•िเคธ्เคธे-เค•เคนाเคจिเคฏों เคตाเคฒे เค…ंเคฆाเคœ เคฎें เค†เค—े เคฌเคข़เคคी เคนैं। เค‡เคจเคฎें เคฆो เคฎेเคฐी เค…เคค्เคฏंเคค เคช्เคฐिเคฏ เค•เคตिเคคाเคँ เคนैं। เคเค• เคคो ‘เค•ाเค•ा เคœी’, เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी ‘เคฏाเคฆ เคฎुเคे เค†เคคे เคจाเคจा เคœी’। เค‡เคจ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เค•ाเค•ा เคœी เค”เคฐ เคจाเคจा เคœी, เคฆोเคจों เคนी เคฌเคก़े เคญเคต्เคฏ เคšเคฐिเคค्เคฐ เคนैं, เค”เคฐ เคฌเคš्เคšों เคธे เค‰เคจเค•ा เคช्เคฏाเคฐ เคคो เคœैเคธे เคฌाเคค-เคฌाเคค เคฎें เค›เคฒเค›เคฒा เคธा เคฐเคนा เคนै। เคšเคฒिเค, เคชเคนเคฒे เคฌเคš्เคšों เค•े เคช्เคฏाเคฐे เคฆोเคธ्เคค เค•ाเค•ा เคœी เคธे เคฎिเคฒเคคे เคนैं—

เคเค• เคนเคฎाเคฐे เค•ाเค•ा เคœी เคฅे
เค–ूเคฌ เคฌเคก़ा เคฅा เค‰เคจเค•ा เค˜เคฐ,
เคนเคฎ เคธเคฌ เคฌเคš्เคšे เคงเคฎा-เคšौเค•เคก़ी
เคœเคนाँ เคฎเคšाเคคे เคฅे เค…เค•เคธเคฐ।
เคธाเคฅ เคนเคฎाเคฐे เค–ेเคฒा เค•เคฐเคคे
เค•ाเค•ा, เคœिเคจเค•ी เคฒंเคฌी เคฎूँเค›,
เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคšเคฒเคคा เคฅा เคถेเคฐू 
เคนिเคฒเคคी เคฐเคนเคคी เคœिเคธเค•ी เคชूँเค›।
เคถेเคฐू เค•े เคธंเค— เค‰เค›เคฒा เค•เคฐเคคे
เคšिเคฒ्เคฒाเคคे เคธเคฌ เคนा-เคนा-เคนी,
เคธाเคฅ เคนเคฎाเคฐे เคœी เคญเคฐ เคนँเคธเคคे
เคชेเคŸ เคชเค•เคก़เค•เคฐ เค•ाเค•ा เคœी। 

เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เค•ाเค•ा เคœी เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคถेเคฐू เค•ी เค‡เคธ เคงเคฎा-เคšौเค•เคก़ी เคธे เค•ाเค•ी เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคšिเคข़ เคญी เคœाเคคी เคฅीं, เคฒेเค•िเคจ—“เคฐिเคा เคฒिเคฏा เค•เคฐเคคी เค•ाเค•ी เค•ो เค…เคชเคจी เคญोเคฒी-เคธी เคšเคคुเคฐाเคˆ, เคนँเคธเคคी เค•ाเค•ी, เคนँเคธเค•เคฐ เค•เคนเคคी, เคจเคŸเค–เคŸ เคนै เคฏเคน เคŸोเคฒी เคญाเคˆ!”
เค”เคฐ ‘เคฏाเคฆ เคฎुเคे เค†เคคे เคจाเคจा เคœी’ เค•เคตिเคคा เคฎें เคคो เคธเคšเคฎुเคš เคฎेเคฐे เคนी เคจाเคจा เคœी เคนैं। เคฎैंเคจे เค‰เคจ्เคนें เคฆेเค–ा เคจเคนीं, เคชเคฐ เคฎेเคฐे เคฌเคก़े เคญाเคˆ เค•เคถ्เคฎीเคฐी เคญाเคˆเคธाเคนเคฌ เคจे เคเค• เคฌाเคฐ เคจाเคจा เคœी เค•ो เคฏाเคฆ เค•เคฐเคคे เคนुเค, เค‰เคจเค•े เคญเคต्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ी เคœो เคเค• เคเคฒเค• เคชेเคถ เค•ी, เคตเคน เค†เคœ เคญी เคฎेเคฐी เค†ँเค–ों เค•े เค†เค—े เคคाเคœा เคนै। เค”เคฐ เค‰เคธी เคจे เคจाเคจा เคœी เคชเคฐ เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคญी เคฒिเค–เคตा เคฒी, เคœिเคธเคจे เคฌเคš्เคšों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•เคˆ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•ो เคญी เคฐिเคा เคฒिเคฏा। 

เคฎैं เคธเคฎเคเคคा เคนूँ, เค†เคช เคญी เคเคธे เคช्เคฏाเคฐे เคจाเคจा เคœी เคธे เคฎिเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคฌेเค•เคฐाเคฐ เคนोंเค—े। เคคो เคšเคฒिเค, เคฎैं เค†เคชเค•ो เค‰เคจเคธे เคฎिเคฒเคตा เคฆेเคคा เคนूँ—

เคšเคฒो เคธुเคจाเคคा เคนूँ เคเค• เค•िเคธ्เคธा
เคช्เคฏाเคฐे เคจाเคจा เคœी เคฅे เคฎेเคฐे,
เคฒंเคฌी-เคšौเคก़ी เค•ाเคฏा เค‰เคจเค•ी
เคฆिเคจ เคญเคฐ เค–ूเคฌ เคฒเค—ाเคคी เคซेเคฐे।
เคฌเคก़ी เคฆूเคฐ เคœंเค—เคฒ-เคชเคฐ्เคตเคค เคธे
เค˜ोเคก़ा เคฆौเคก़ाเคคे เค†เคคे เคฅे,
เค†เค เคจाเคจा, เค†เค เคจाเคจा—
เคนเคฎ เคฌเคš्เคšे เคคเคฌ เคšिเคฒ्เคฒाเคคे เคฅे।...

เค”เคฐ เค…เคฌ เคจाเคจा เคœी เค•े เคช्เคฏाเคฐ เค•ी เคเค• เคเคฒเค• เคญी เคฆेเค– เคฒीเคœिเค, เคœिเคธเคธे เคนเคฐ เคฌเคš्เคšा เค‰เคจเค•ा เคฎुเคฐीเคฆ เคนो เค‰เค เคคा เคนै— 

เคนเคฎ เคฌเคš्เคšों เคชเคฐ เคช्เคฏाเคฐ เคฒुเคŸाเคคे
เค—ोเคฆी เคฎें เคฒेเค•เคฐ เคจाเคจा เคœी,
เค”เคฐ เคธुเคจाเคคे เค•िเคธ्เคธे เคœिเคจเค•ा
เคฌเคก़ा เค—เคœเคฌ เคคाเคจा-เคฌाเคจा เคœी।
เคจाเคจा เคœी, เค…เคฌ เคšिเคœ्เคœी เคฆे เคฆो
เคจाเคจा เคœी, เค…เคฌ เคนเคฎें เค˜ुเคฎाเค“,
เคจाเคจा เคœी, เค…เคฌ เคคाเคจा เคœी เค•ा
เค•िเคธ्เคธा เคซिเคฐ เคธे เคนเคฎें เคธुเคจाเค“!
เคฌเคก़ी เค—เคœเคฌ เคซเคฐเคฎाเค‡เคถ เค•เคฐเคคी
เคนเคฎ เคฌเคš्เคšों เค•ी เคฌाँเค•ी เคŸोเคฒी,
เคจाเคจा เคœी เคชเคฐ เคจाเคจा เคœी เคฅे
เคนँเคธเค•เคฐ เคญเคฐเคคे เคธเคฌเค•ी เคोเคฒी।

เค•เคตिเคคा เค•े เค…ंเคค เคฎें เค˜ेเคฒी เคจाเคจी เค•ा เคญी เคœिเค•्เคฐ เคนै। เคฎेเคฐी เคจाเคจी เค•ो เคธเคฌ เค˜ेเคฒी เคจाเคจी เคนी เค•เคนเคคे เคฅे। เค˜ेเคฒी เคจाเคจी เค”เคฐ เคจाเคจा เคœी เค•ा เคฏเคน เคนँเคธเคคा เคนुเค† เคœीเคตंเคค เคšिเคค्เคฐ เคเคธा เคนै, เค•ि เคฎुเคे เค‰เคธเคฎें เคชूเคฐा เคœीเคตเคจ เค›เคฒเค›เคฒाเคคा เคจเคœเคฐ เค†เคคा เคนै, “เค˜ेเคฒी เคจाเคจी เคฎुเคे เคฆिเค–ाเคคीं, เคฆेเค–ो, เคฆเคฐिเคฏा เคเคธे เคฌเคนเคคा,/ เคเคฐเคจे เคฏों เคเคฐ-เคเคฐ เคเคฐเคคे เคนैं, เคœीเคตเคจ เคคो เคฌเคธ เคšเคฒเคคा เคฐเคนเคคा।/ เคจाเคจी เค•े เคธंเค— เคนँเคธเคคे เคจाเคจा, เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค‰เคจเค•ा เคตो เค˜ोเคก़ा,/ เคชाเคฐ เคธเคฎเคฏ เค•ी เคšเคŸ्เคŸाเคจों เค•ो เค•เคฐเคคा เคฅा เคœो เคธเคฐเคชเคŸ เคฆौเคก़ा।”

‘เค—ुเคฒเค—ुเคฒा’ เคญी เค‡เคธी เคฆौเคฐ เค•ी เคเค• เคฎเคธ्เคคी เคญเคฐी เค•เคตिเคคा เคนै, เคœो เคฎुเคे เค–ाเคธी เคชเคธंเคฆ เคนै। เคธเคฌ เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เค˜เคฐों เคฎें เคฌเคจเคคा เคนै, เค”เคฐ เคœเคฌ เคตเคน เค•เคก़ाเคนी เค•े เค—เคฐเคฎ เคคेเคฒ เคธे เค›ुเคจ-เค›ुเคจ เค•เคฐเค•े เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒเคคा เคนै, เคคो เค‰เคธे เค—เคฐเคฎ-เค—เคฐเคฎ เค–ाเคจे เค•ा เคฎเคœा เคนी เค•ुเค› เค”เคฐ เคนै। เคฎเค—เคฐ เค‡เคธ เค•เคตिเคคा เค•ा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เคœเคฐा เคถเคฐीเคฐ เค”เคฐ เคจเคŸเค–เคŸ เคนै, เคœो เค•เคก़ाเคนी เคธे เคจिเค•เคฒเคคे เคนी เคญाเค— เค–เคก़ा เคนोเคคा เคนै। เคซिเคฐ เคคो เค•ुเค› เคจ เค•ुเค› เคคเคฎाเคถा เคนोเคจा เคนी เคฅा, เคธो เคนुเค†—

เคฎเคฎ्เคฎी เคœी เคจे เค›ुเคจ-เค›ुเคจ เค•เคฐเค•े
เคเค• เคฌเคจाเคฏा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा,
เคฌเคก़े เคฎเคœे เค•ा เค—ुเคฒ-เค—ुเคฒ, เค—ुเคฒ-เค—ुเคฒ
เคฎीเค ा-เคฎीเค ा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा।
เค—เคฐเคฎ-เค—เคฐเคฎ เคฅा, เคจเคฐเคฎ-เคจเคฐเคฎ เคฅा
เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เคœी, เค—ुเคฒเค—ुเคฒा,
เคฎเคฎ्เคฎी เคฌोเคฒीं, เค–ाเค•เคฐ เคฆेเค–ो
เค•ैเคธा เคนै เคฏเคน เคชुเคฒเคชुเคฒा!
เคฎैं เคฌोเคฒा, เคเคŸเคชเคŸ เค–ाเคŠँเค—ा
เค† เคœा, เค† เคœा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा,
เคจा-เคจा, เคจा เคจा, เคฎैं เคจा เค†เคŠँ—
เค•เคนเค•เคฐ เคญाเค—ा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा।
เค“เคนो, เคเคŸเคชเคŸ เคจिเค•เคฒा เค˜เคฐ เคธे
เคฆौเคก़ा-เคฆौเคก़ा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा,
เคฌीเคš เคธเคก़เค• เคชเคฐ เค‰เค›เคฒ-เค•ूเคฆเคคा
เคฆौเคก़ा เคœाเคคा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा।

เคชเคคा เคจเคนीं, เค•เคนाँ-เค•เคนाँ เค•ी เคธैเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เคเค• เคชेเคก़ เค•ी เคกाเคฒ เคชเคฐ เคฌैเค เค•เคฐ เค†เคฐाเคฎ เค•เคฐ เคฐเคนा เคฅा। เคฌเคš्เคšा เคตเคนाँ เคญी เคœाเค•เคฐ เค‰เคธे เคฎเคจाเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคคा เคนै, เคคो เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เคซिเคฐ เคธे เคฆौเคก़ เคฒเค—ा เคฆेเคคा เคนै। เค‡เคธ เคชเคฐ เคฌเคก़ा เค…เคจोเค–ा เคฆृเคถ्เคฏ เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคा เคนै—

เคธुเคจเค•เคฐ เคนँเคธเคคा-เคนँเคธเคคा เคซिเคฐ เคธे
เคญाเค—ा-เคญाเค—ा เค—ुเคฒเค—ुเคฒा,
เคชीเค›े-เคชीเค›े เคฎैं เคฅा เคญाเคˆ
เค†เค—े-เค†เค—े เค—ुเคฒเค—ुเคฒा।

เค‡เคธ เคฆौเคฐ เค•ी เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคฌीเคš-เคฌीเคš เคฎें เคเค• เคธे เคเค• เคฆिเคฒเคšเคธ्เคช เคšเคฐिเคค्เคฐ เค‰เคญเคฐเคคे เคนैं। เค‰เคจเคฎें เคจเคจ्เคนा-เคฎुเคจ्เคจा เคธा เคนँเคธोเคก़ เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เคถाเคฏเคฆ เคธเคฌเคธे เค…เคฒเค— เคนै, เค”เคฐ เคฌเคนुเคค เคช्เคฏाเคฐा เคญी। เคฎुเคे เคคो เคฏเคน เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคคे เคนुเค เคฎเคนเคธूเคธ เคนुเค† เค•ि เค‡เคธเคฎें เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคฎाँ เค”เคฐ เคฎाเคจी เคธे เคธुเคจी เคนुเคˆ เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ा-เคธा เคฐเคธ เคนै। เค‡เคธเคฒिเค ‘เค—ुเคฒเค—ुเคฒा’ เค•เคนाเคจी เคญी เคนै, เค•เคตिเคคा เคญी।

เค•เคตिเคคा เคฎें เคœเคฌ เค•เคญी เค•เคนाเคจी เค†เคคी เคนै, เคคो เค‰เคธเคฎें เคเค• เค…เคฒเค— เคนी เคช्เคฐเคญाเคต เคฆिเค–ाเคˆ เคชเคก़เคคा เคนै। เคฏเคน เค—ोเคฒू-เคฎोเคฒू เค—ुเคฒเค—ुเคฒा เคญी เคเคธा เคนी เคเค• เค…เคฆ्เคญुเคค เค•ैเคฐीเค•ेเคšเคฐ เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคฎुเคे เคฌเคนुเคค เคช्เคฐिเคฏ เคนै।

[7]

เคธเคš เคคो เคฏเคน เคนै เค•ि เคฎैंเคจे เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคฒिเค–ीं เคคो เคฌเคฆเคฒे เคฎें เค‡เคจ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคจे เคฎुเคे เคœीเคตเคจ เคฆे เคฆिเคฏा เค”เคฐ เค•िเคธी เค…เค—ाเคง เค”เคฐ เคจिเคธ्เคธीเคฎ เคธเคฎंเคฆเคฐ เคธे เคญी เคฌเคข़เค•เคฐ เค–ुเคถिเคฏाँ เค”เคฐ เค†เคจंเคฆ। เคฏเคน เคจ เคนोเคคा เคคो เคจ เคฎैं เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคฒिเค– เคชाเคคा เค”เคฐ เคจ เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค•เคนाเคจिเคฏाँ, เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ, เคจाเคŸเค•, เคฒेเค– เค”เคฐ เคฌเคก़े-เคฌเคก़े เค†เคฒोเคšเคจाเคค्เคฎเค• เคฒेเค–, เคœिเคจเคฎें เคธे เคเค•-เคเค• เคฒेเค– เค•ो เคฒिเค–เคจे เคฎें เค•เคญी-เค•เคญी เคคो เคฎเคนीเคจों เคฒเค— เค—เค। เคชเคฐ เค•ोเคˆ เคธเคš เคฎें เคฆेเค–े เคคो เค‡เคจเค•े เคชीเค›े เคญी เค…เคธเคฒ เคฎें เคคो เคตเคนी เคธुเค–, เคตเคนी เค†เคจंเคฆ เคนै, เคœो เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค•ोเคˆ เคขंเค— เค•ी เค•เคตिเคคा เคฒिเค–เคจे เคธे เคนाเคธिเคฒ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคฆेเค–เคคे เคนी เคฆेเค–เคคे เคนเคฎें เคญीเคคเคฐ เคคเค• เคฐเคธ เคธे เคธเคฐाเคฌोเคฐ เค•เคฐ เคฆेเคคा เคนै।

เคนो เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เค•ोเคˆ เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคชเคข़े เคคो เค‰เคธे เค‰เคจเคฎें เค•เคนाเคจी เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•เคตिเคคा เคญी เคจเคœเคฐ เค† เคœाเค। เคฏा เค•ोเคˆ เคฎेเคฐे เคฌाเคฒ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคชเคข़े เคคो เค‰เคธे เคฒเค—े, เค•ि เคตเคน เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•เคตिเคคा เคนी เคชเคข़ เคฐเคนा เคนै। เค•ुเค› เคจ เค•ुเค› เคคो เค‰เคจเคฎें เคเคธा เคนै เคนी, เคœो เค‰เคจ्เคนें เค”เคฐों เคธे เคญिเคจ्เคจ เคฌเคจाเคคा। เค”เคฐ เคตเคน เคถाเคฏเคฆ เคฏเคน เค•ि เคตเคน เคเค• เค•เคตि เค•ा เคฒिเค–ा เคนुเค† เค—เคฆ्เคฏ เคนै, เคœिเคธเคฎें เค•เคตिเคคा เคจ เคนो, เคเคธा เคนो เคจเคนीं เคธเค•เคคा।

เคฒเค—เคคा เคนै, เคฎैं เค•ुเค› เคญी เคฒिเค–ूँ, เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เค•िเคธी เคญी เคตिเคงा เคฎें—เค‰เคธเคฎें เคšाเคนे-เค…เคจเคšाเคนे เค•เคตिเคคा เคคो เคนोเค—ी เคนी เค”เคฐ เคตเคนी เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฎुเคे เค•เคฒเคฎ เค‰เค ाเคจे เค•े เคฒिเค เคญी เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคคी เคนै। 

เค•เคนเคจा เคจ เคนोเค—ा เค•ि เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคœीเคตเคจ เค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฐंเค— เคนैं, เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เคฎเคธ्เคคी เค”เคฐ เค†เคจंเคฆ เคญी। เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เคฌเคฆเคฒเคคे เคนुเค เคตเค•्เคค เคฎें เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค…เค•ेเคฒे เคนोเคคे เคฌเคš्เคšे เค•ी เคชเคฐेเคถाเคจिเคฏाँ, เคถिเค•เคตे-เคถिเค•ाเคฏเคคें เค”เคฐ เคตे เค›ोเคŸे-เคฌเคก़े เคฆुเค– เคญी, เคœिเคจเคฎें เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เคเค• เคฐाเคœเคฆाเคฐ เคฆोเคธ्เคค เค•ी เคคเคฐเคน เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เค‰เคธเค•े เคธाเคฅ เค–เคก़ी เคนै।

เค…เค—เคฐ เคตเคฏ เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐें เคคो เคชाँเคš-เค›เคน เคฌเคฐเคธ เค•े เคจเคจ्เคนे-เคฎुเคจ्เคจे เคšुเคจเคฎुเคจ เคธे เคฒेเค•เคฐ เคชंเคฆ्เคฐเคน-เคธोเคฒเคน เคฌเคฐเคธ เค•े เค•िเคถोเคฐ เคคเค• เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เค•े เคชाเค เค• เคนैं, เคœो เคฌเคก़ी เค‰เคค्เคธुเค•เคคा เคธे เค‡เคจเค•े เคจिเค•เคŸ เคœाเคคे เคนैं, เค”เคฐ เคฏे เค•เคตिเคคाเคँ เค†เคจंเคฆ เคธे เค‰เคจเค•ी เคोเคฒी เคญเคฐ เคฆेเคคी เคนैं। เคธाเคฅ เคนी เคตे เค‡เคจเคฎें เค–ुเคถिเคฏों เค•ा เคเคธा เค–เคœाเคจा เคชा เคฒेเคคे เคนैं, เคœो เค‰เคจเค•े เคชूเคฐे เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ो เคšเคฎเค•ा เคฆेเคคा เคนै।
เคซिเคฐ เคเค• เค—เคนเคฐे เคฐाเคœ เค•ी เคฌाเคค เค”เคฐ। เค”เคฐ เคตเคน เคฏเคน เค•ि เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เค•เคนीं เคจ เค•เคนीं เคฎेเคฐी เค†เคค्เคฎเค•เคฅा เคญी เค›िเคชी เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค•ि เคฎेเคฐे เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เคฌเคนुเคค เคธाเคฐी เค…เคฌोเคง เค›เคตिเคฏाँ เค”เคฐ เค—เคนเคฐी-เค—เคนเคฐी เคธी เค…เคจुเคญूเคคिเคฏाँ เคญी เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เค‰เคคเคฐ เค†เคˆ เคนैं। เค”เคฐ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ, เค‰เคจ्เคนें เค†เคœ เค•े เคฌเคš्เคšों เคจे เคญी เคชเคธंเคฆ เค•िเคฏा เคนै। เค‡เคธเคธे เค‡เคคเคจा เคœเคฐूเคฐ เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เคฌเคšเคชเคจ เคšाเคนे เค•เคฒ เค•ा เคนो เคฏा เค†เคœ เค•ा, เคฌเคšเคชเคจ เคคो เคฌเคšเคชเคจ เคนै। เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคฌเคฆเคฒ เคœाเคจे เคชเคฐ เคญी เคฌเคšเคชเคจ เค•ा เคจเคŸเค–เคŸเคชเคจ, เค•ौเคคुเค• เค”เคฐ เคœिเคœ्เคžाเคธाเคँ เคคो เคตเคนी เคฐเคนเคคी เคนैं, เคœो เค…เค•เคธเคฐ เคฎेเคฐी เคšंเคšเคฒ เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเค“ं เคฎें เคขเคฒเค•เคฐ เคธाเคฎเคจे เค†เคคी เคนैं, เคคो เคฌเคš्เคšों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฌเคก़ों เค•ो เคญी เคฒुเคญा เคฒेเคคी เคนै। เค”เคฐ เคฎेเคฐे เค–เคฏाเคฒ เคธे เคเค• เค…เคš्เค›ी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคा เค•ी เค•เคธौเคŸी เคนी เคฏเคนी เคนै เค•ि เคตเคน เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เคฌเคก़ों เคฆोเคจों เค•ो เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เคฌเคนा เคฒे เคœाเค।

เคถाเคฏเคฆ เคฏเคนी เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคฌเคš्เคšों เค•ो เคคो เคญाเคคी เคนी เคนैं, เคชเคฐ เคธाเคฅ เคนी เคฌเคก़ों เค•ो เคญी เคฐिเคाเคคी เคนैं। เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎเคฎ्เคฎी-เคชाเคชा เคฏा เคฆाเคฆा-เคฆाเคฆी เคญी เค‰เคจ्เคนें เคชเคข़เคคे เคนैं, เคคो เคซिเคฐ เคธे เค…เคชเคจे เคฌเคšเคชเคจ เคฎें เคชเคนुँเคš เคœाเคคे เคนैं। เค‡เคธเคธे เคตे เคฌเคš्เคšों เค•े เค…ंเคคเคฐंเค— เคฆोเคธ्เคค เคฌเคจเค•เคฐ เค‰เคจเค•े เคธुเค–-เคฆुเค– เค”เคฐ เคชเคฐेเคถाเคจिเคฏों เค•ो เค•เคนीं เค…เคงिเค• เค•เคฐीเคฌ เคธे เคฎเคนเคธूเคธ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं।

เคฎेเคฐी เคฌाเคฒ เค•เคตिเคคाเคँ เคฌเคš्เคšों เค”เคฐ เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เคฆोเคธ्เคค เค•เคตिเคคाเคँ เคฌเคจเค•เคฐ, เคฏเคน เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญा เคชाเคคी เคนैं, เคเค• เคฒेเค–เค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎेเคฐे เคฒिเค เค‡เคธเคธे เคฌเคก़ा เคธुเค– เค”เคฐ เคธंเคคोเคท เค•ुเค› เค”เคฐ เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा। 
***

เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु, 545 เคธेเค•्เคŸเคฐ-29, เคซเคฐीเคฆाเคฌाเคฆ (เคนเคฐिเคฏाเคฃा), เคชिเคจ-121008,
เคšเคฒเคญाเคท: + 91 981 060 2327,
เคˆเคฎेเคฒ: prakashmanu333@gmail.com

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।