เคนिंเคฆी เคฎें เค†เคœ เคญी เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा เคœैเคธी เค•ोเคˆ เคœीเคตเคจी เคจเคนीं เคนै: เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु

เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु
(เค†เคฒेเค– เคต เคšिเคค्เคฐ: เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु)

เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ เคนिंเคฆी เค•े เคฆिเค—्เค—เคœ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคนैं, เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคจเคฏा เค”เคฐ เคฎूเคฒ्เคฏเคตाเคจ เคœोเคก़ा। เค‰เคธे เค…เคจुเคญเคต-เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคเค• เคจเคฏा เค—ौเคฐเคต เค”เคฐ เค—เคฐिเคฎा เคฆी। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคฎूเคฒเคคः เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคนैं, เคชเคฐ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ, เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคถเคฐเคค เค•ी เค”เคชเคจ्เคฏाเคธिเค• เคœीเคตเคจी เค•ो เคœो เคšเคคुเคฐ्เคฆिเค• เค–्เคฏाเคคि เคฎिเคฒी, เคตเคน เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคเค• เคตिเคฐเคฒ เค”เคฐ เคเคคिเคนाเคธिเค• เค˜เคŸเคจा เคนै। เคนिंเคฆी เคฎें เคœीเคตเคจी เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฌเคนुเคค เคฒिเค–ा เค—เคฏा, เคชเคฐ เคถเคฐเคค เค•ी เคœैเคธी เคถाเคนเค•ाเคฐ เคœीเคตเคจी เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ เคจे เคฒिเค–ी, เคตเคน เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคเค• เคฎเคฏाเคฐ เคนै। เค•िเคธी เคฌเคก़े เค”เคฐ เคฌเคนुเคฎुเค–ी เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคช्เคฐเคคिเคญा เค•े เคงเคจी เคฒेเค–เค• เค•ी เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคธांเค—ोเคชांเค— เคœीเคตเคจी เค•ैเคธी เคนोเคจी เคšाเคนिเค, เค‰เคธे เค•िเคธ เคคเคฒ्เคฒीเคจเคคा เคธे เคฒिเค–ा เคœाเคจा เคšाเคนिเค, เค‡เคธे ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคชเคข़เค•เคฐ เคœाเคจा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคธเคš เคคो เคฏเคน เคนै เค•ि เค…เคชเคจे เค…เคฅเค• เคถ्เคฐเคฎ เค”เคฐ เค…เคคुเคฒเคจीเคฏ เคธเคฎเคฐ्เคชเคฃ เคธे เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคนिंเคฆी เคฎें เคœीเคตเคจी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เคœिเคธ เค…เคธंเคญเคต เคฒเค—เคคी เคŠँเคšाเคˆ เคคเค• เคชเคนुँเคšा เคฆिเคฏा, เคตเคน เค†เคœ เคญी เคฌเคนुเคคों เค•े เคฒिเค เคธ्เคชृเคนเคฃीเคฏ เคนै।

เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ
‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคถเคฐเคค เคธเคฐीเค–े เคฌเคก़े เค•เคฆ เค•े เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เค•ी เคเค• เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคœीเคตเคจी เคคो เคนै เคนी, เคชเคฐ เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคตเคน เคเค• เคเคคिเคนाเคธिเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคต เค•ी เค•ृเคคि เคฌเคจ เค—เคˆ, เคœिเคธเคฎें เคธเคฐ्เคœเคจा เค•ा เค…เคชाเคฐ เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เคนै। เคฏเคนी เค‰เคธे เคตिเคฒเค•्เคทเคฃ เคฌเคจाเคคा เคนै। เค‰เคธเคฎें เคœिเคคเคจी เค—เคนเคฐाเคˆ เคนै, เค‰เคคเคจा เคนी เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคญी, เคœिเคคเคจा เค…เคธाเคง्เคฏ เคถ्เคฐเคฎ เคนै, เค‰เคคเคจी เคนी เคฐเคธ เคฎें เคŠเคญ-เคšूเคญ เค•เคฐเคคी เคธृเคœเคจाเคค्เคฎเค•เคคा เคญी। เค•िเคธी เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฐोเคšเค• เค”เคฐ เคฐเคธเคชूเคฐ्เคฃ เคนोเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी, เค‰เคธเคฎें เค•िเคธी เคจเคฆी เค•ी เค…เคœเคธ्เคฐ เคงाเคฐा เคœैเคธा เคช्เคฐเคตाเคน เคนै เค”เคฐ เคนเคฐ เค•्เคทเคฃ เคฎเคจ เคฎें เคฏเคน เคœिเคœ्เคžाเคธा เค”เคฐ เค•ौเคคुเค• เคฌเคจा เคฐเคนเคคा เคนै เค•ि เค†เค—े เค…เคญी เค”เคฐ เค•्เคฏा เคธाเคฎเคจे เค†เคจा เคนै, เค…เคญी เค•्เคฏा เค•ुเค› เค”เคฐ เค‰เคธ เคฐเคนเคธ्เคฏ เค•े เคชเคฐเคฆे เคธे เคฌाเคนเคฐ เค†เคจा เคนै, เคœिเคธเคจे เคœाเคจे-เค…เคจเคœाเคจे  เคถเคฐเคค เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ो เคขเค•เค•เคฐ, เค‰เคธे เค…เคธंเค–्เคฏ เค•िंเคตเคฆเคคिเคฏों เค•ा เคตिเคทเคฏ เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคนै।

เคฏों เคธเคš เคชूเค›िเค เคคो ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคถเคฐเคค เค•े เคœीเคตเคจ เคธे เคœुเคก़े เคคเคฅ्เคฏों เค•ी เคชुเคจःเคชुเคจः เค–ोเคœ เคนी เคจเคนीं, เคฏเคน เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เคถเคฐเคค เค•ा เคชुเคจเคฐाเคตिเคท्เค•ाเคฐ เคนै, เคฏाเคจी ‘เค เคกिเคธ्เค•เคตเคฐी เค‘เคซ เคถเคฐเคค’। เคถเคฐเคค เคธเคฐीเค–े เคฌเคก़े เค•เคฆ เค•े เค”เคฐ เค•ुเค›-เค•ुเค› เคฌोเคนेเคฎिเคฏเคจ เค•िเคธ्เคฎ เค•े เคฌीเคนเคก़ เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เค•ी เคœीเคตเคจी เคเคธी เคนी เคนो เคธเค•เคคी เคฅी।

เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เค–ुเคฆ เค•ो เคธเคฎूเคšा เคोंเค•เค•เคฐ เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เคฒिเค–ी। เคชเคฐ เคฒिเค–เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคธंเคญเคตเคคः เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ เคญी เคตเคนी เคจเคนीं เคฐเคน เค—เค, เคœो เค‡เคธ เคœीเคตเคจी เค•ो เคฒिเค–เคจे เคธे เคชเคนเคฒे เคฅे। เค‰เคจเค•ी เคชเคนเคšाเคจ เคนी เคจเคนीं, เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคชเคฐिเคšเคฏ เคญी เคนเคฎेเคถा-เคนเคฎेเคถा เค•े เคฒिเค เคฌเคฆเคฒ เค—เคฏा เคฅा। เค…เคฌ เคตे เค˜เคฐ-เค˜เคฐ ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคตाเคฒे เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจे เคœा เคฐเคนे เคฅे। เคนिंเคฆी เค•े เคนเคœाเคฐों เคชाเค เค•ों เคจे ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•ो เคชเคข़ा เค”เคฐ เคชเคข़เคคे เคนी เคธเคฌเค•े เคนोंเค ों เคชเคฐ เคฌเคธ เคเค• เคนी เคถเคฌ्เคฆ เคธुเคจाเคˆ เคฆेเคคा, “เค…เคฆ्เคญुเคค...!”

เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ
เคนाเคฒाँเค•ि เคœिเคธ เคธเคฎเคฏ เค•ाเคฒเคœเคฏी เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เคชเคฐ เคœीเคตเคจी เคฒिเค–เคจे เค•ा เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคธाเคฎเคจे เค†เคฏा, เค‰เคจ्เคนें เคชเคคा เคจเคนीं เคฅा เค•ि เคเค• เคตिเคถाเคฒ เคธเคฎंเคฆเคฐ เคธाเคฎเคจे เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคจเคœเคฆीเค• เคœाเคคे เคนी เคตे เค‰เคธเคฎें เค‡เคคเคจा เค—เคนเคฐे เค‰เคคเคฐเคคे เคœाเคँเค—े เค•ि เคฌเคฐเคธों เคคเค• เค‰เคจเค•ी เค‡เคธ เค–ोเคœ-เคฏाเคค्เคฐा เค•ा เค•ोเคˆ เค“เคฐ-เค›ोเคฐ เคนी เคจเคนीं เคฐเคนेเค—ा। เค‰เคจเค•ा เค…เคชเคจा เคฒिเค–เคจा เคคो เค›ूเคŸेเค—ा เคนी, เคญीเคคเคฐ เค•ा เคšैเคจ เคญी। เค”เคฐ เคตे เคคो เคฌเคธ เค‰เคธ เค…เคจंเคค เคฎाเคฏाเคตी เคถเคฐเคค, เคถเคฐเคค, เคฌเคธ เคถเคฐเคค เค•े เคนोเค•เคฐ เคฐเคน เคœाเคँเค—े। เค‰เคจเค•ी เคนเคฐ เคธाँเคธ-เคธाँเคธ เคฎें เคถเคฐเคค เคฌเคธ เคœाเคँเค—े।

เคตे เคธोเคš เคฐเคนे เคฅे, เคถเคฐเคค เค‡เคคเคจे เคฌเคก़े เคฒेเค–เค• เคนैं เคคो เคฌंเค—ाเคฒ เคฎें เคœเคฐूเคฐ เค‰เคจ เคชเคฐ เค•ुเค› เค…เคš्เค›ी เคœीเคตเคจिเคฏाँ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคนोंเค—ी। เค•ुเค› เค”เคฐ เคธเคนाเคฏเค• เคธाเคฎเค—्เคฐी เคญी เค†เคธाเคจी เคธे เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคนो เคœाเคเค—ी। เค‰เคธ เคธเคฌเค•ी เคฎเคฆเคฆ เคฒेเคจे เคชเคฐ เคฅोเคก़ी เค†เคธाเคจी เคนो เคœाเคเค—ी เค”เคฐ เคซिเคฐ เคฐाเคธ्เคคा เคฎिเคฒเคจे เคฒเค—ेเค—ा। เคชเคฐ เคœเคฌ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค›ाเคจ-เคฌीเคจ เคถुเคฐू เค•ी เคคो เคชเคคा เคšเคฒा เค•ि เคตเคนाँ เคคो เคเคธा เค•ोเคˆ เค•ाเคฎ เคนुเค† เคนी เคจเคนीं। เคฌเคฒ्เค•ि เค‡เคธเค•े เค‰เคฒเคŸ เคตเคนाँ เคนाเคฒเคค เคฏเคน เคฅी เค•ि เคถเคฐเคค เค•ा เคจाเคฎ เคฒेเคจा เคญी เคฌเคนुเคคों เค•े เคฒिเค เค…เค–เคฐเคจे เคตाเคฒा เคฅा। เค‰เคจเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฒोเค—ों เคฎें เคเค• เค—ोเคชเคจ เคฐเคนเคธ्เคฏ เค•ा เคธा เคญाเคต เคฅा। เค•ोเคˆ เค•ुเค› เคฌเคคाเคคा, เค•ोเคˆ เค•ुเค›। เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคตिเคฐोเคงी เคšीเคœें เค•เคนी เคœाเคคीं। เคฌेเคธिเคฐ-เคชैเคฐ เค•ी เค…เคซเคตाเคนें เคญी। 

เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคฒिเค เคฏเคน เคเค• เค…เค•เคฒ्เคชเคจीเคฏ เค…เคจुเคญเคต เคฅा, เคœिเคธเคจे เค‰เคจเค•े เคญीเคคเคฐ เคเค• เคฅเคฐเคฅเคฐाเคนเคŸ เคธी เคญเคฐ เคฆी। เคตे เค†เค–िเคฐ เค•ैเคธा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เคœा เคฐเคนे เคนैं, เคœिเคธเค•े เค“เคฐ-เค›ोเคฐ เค•ा เคนी เค‰เคจ्เคนें เคชเคคा เคจเคนीं। เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เค•ोเคˆ เคเคธा เคธिเคฐा เคญी เคจเคนीं เคฎिเคฒ เคฐเคนा เคฅा, เคœเคนाँ เคธे เคฌाเคค เคถुเคฐू เค•ी เคœाเค।

เค•ुเค› เคฒोเค— เคคो เคถเคฐเคค เคธे เค‡เคคเคจे เคจाเคฐाเคœ เคฅे เค•ि เค‰เคจเค•ा เคจाเคฎ เคธुเคจเคคे เคนी เคญเคก़เค• เค‰เค เคคे। เค‰เคจเค•े เคฒिเค เคถเคฐเคค เคเค• เคจिเคนाเคฏเคค เคชเคคिเคค, เคฌเคฆเคจाเคฎ เค”เคฐ เค—िเคฐा เคนुเค† เคถเค–्เคธ เคฅा, เคœिเคธเค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคจे เคธे เค•ोเคˆ เคซाเคฏเคฆा เคจเคนीं। เคฆेเค–-เคธुเคจเค•เคฐ เคตिเคท्เคฃु เคœी เคนเค•्เค•े-เคฌเค•्เค•े। เคตे เคธเคฎเค เค—เค เค•ि เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เค•ो เคฒिเค–เคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคจ्เคนें เคฌเคนुเคค เค›ोเคŸी-เค›ोเคŸी เคšीเคœों เค•े เคฒिเค เคฆเคฐ-เคฆเคฐ เคญเคŸเค•เคจा เคชเคก़ेเค—ा। เคฏเคน เคคो เค…เคชเคจे เค†เคช เคฎें เคเค• เคฌीเคนเคก़ เคถोเคง-เค•ाเคฐ्เคฏ เคœैเคธा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคšाเคฐों เค“เคฐ เคซैเคฒी เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เคญ्เคฐांเคคिเคฏों เค”เคฐ เคฆुเคธ्เคคเคฐ เคœंเค—เคฒी เคाเคก़िเคฏों เค•े เค…ंเคฌाเคฐ เคฎें เคธे เคธเคš्เคšाเคˆ เค•े เค•เคฃ เคขूँเคข़เค•เคฐ เคฒाเคจे เคนोंเค—े। เคฒिเค–เคจे เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคคो เคซिเคฐ เคฌाเคฆ เคฎें เคนोเค—ी।
เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคฆुเคฐ्เคญाเค—्เคฏ เคธे, เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•ी เค˜เคฐेเคฒू เคธ्เคฅिเคคिเคฏाँ เคญी เค•ुเค› เค…เคš्เค›ी เคจเคนीं เคฅीं। เคตे เคฎเคธिเคœीเคตी เคฒेเค–เค• เคฅे। เคฐोเคœ เค•ुเค†ँ เค–ोเคฆเคจा เค”เคฐ เคชाเคจी เคชीเคจा। เคฒेเค–เคจ เคธे เคœो เค†เคฏ เคนोเคคी, เค‰เคธเคฎें เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคธे เค—ुเคœाเคฐा เคนोเคคा เคฅा। เคซिเคฐ เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เคฒिเค–ी เคœाเค, เคคो เคฏเคน เค‰เคจเค•े เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เค•เคฆ เค”เคฐ เค—เคฐिเคฎा เค•े เค…เคจुเค•ूเคฒ เคนोเคจी เคšाเคนिเค। เคœाเคนिเคฐ เคนै เค•ि เคœैเคธी เคœीเคตเคจी เคฒिเค–เคจे เค•ा เค–เคฏाเคฒ เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เคฅा, เค‰เคธे เคฒिเค–เคจे เคฎें เคฌเคนुเคค เคถ्เคฐเคฎ เค”เคฐ เคธเคฎเคฏ เคฒเค—เคจे เคตाเคฒा เคฅा। เคชเคฐ เค‡เคคเคจे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เค˜เคฐ เค•ैเคธे เคšเคฒेเค—ा, เคฏเคน เคเค• เค…เคฒเค— เคšिंเคคा เคฅी। เคชเคค्เคจी เคธुเคถीเคฒा เคœी เคธเคฎเคเคคी เคฅीं। เค‰เคจเค•ा เคธंเคฌเคฒ เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•ा เคฌเคฒ เคฅा เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคนाँ เค•เคน เคฆी।

เคฒेเค•िเคจ เคฎเคจ เค•เคน เคฐเคนा เคฅा, “เคฌเคนुเคค เค•เค िเคจ เคนै เคกเค—เคฐ เคชเคจเค˜เคŸ เค•ी...!”

เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคฏเคน เคชเคนเคฒी เคเคธी เค˜เคŸเคจा เคฅी, เคœिเคธเคจे เค‰เคจ्เคนें เคญीเคคเคฐ-เคฌाเคนเคฐ เคธे เคिंเคोเคก़เค•เคฐ เคฐเค– เคฆिเคฏा।


[2]

เคชुเคธ्เคคเค• เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคฎें เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•े เคฒिเค–े เคœाเคจे เค•ी เคชूเคฐी เค•เคนाเคจी เคฒเค—เคญเค— เค‰เคธी เคญाเคตोเคค्เคคेเคœเคจा เค•े เคธीเคฅ เคŸाँเค• เคฆी เคนै, เคœिเคธเคธे เค‰เคจ्เคนें เค—ुเคœเคฐเคจा เคชเคก़ा เคฅा। เค”เคฐ เคฏเคน เค•เคนाเคจी, เค–ुเคฆ เคฎें เค•िเคธी เคฐोเคฎांเคšเค• เค•เคฅा เคธे เค•เคฎ เคจเคนीं เคนै। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคฒिเค–ा เคนै—
“เค•เคญी เคธोเคšा เคญी เคจ เคฅा เค•ि เคเค• เคฆिเคจ เคฎुเคे เค…เคชเคฐाเคœेเคฏ เค•เคฅाเคถिเคฒ्เคชी เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ी เคœीเคตเคจी เคฒिเค–เคจी เคชเคก़ेเค—ी। เคฏเคน เคฎेเคฐा เคตिเคทเคฏ เคจเคนीं เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เค…เคšाเคจเค• เคเค• เคเคธे เค•्เคทेเคค्เคฐ เคธे เคฏเคน เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคฎेเคฐे เคชाเคธ เค†เคฏा เค•ि เคฎुเคे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ो เคฌाเคง्เคฏ เคนोเคจा เคชเคก़ा। เคนिंเคฆी เค—्เคฐंเคฅ เคฐเคค्เคจाเค•เคฐ, เคฌंเคฌเคˆ เค•े เคธ्เคตाเคฎी เคถ्เคฐी เคจाเคฅूเคฐाเคฎ เคช्เคฐेเคฎी เคจे เคถเคฐเคค เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เค…เคจुเคตाเคฆ เคนिंเคฆी เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•िเคฏा เคนै। เค‰เคจเค•ी เค‡เคš्เค›ा เคฅी เค•ि เค‡เคธी เคฎाเคฒा เคฎें เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ी เคเค• เคœीเคตเคจी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เค•ी เคœाเค। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธเค•ी เคšเคฐ्เคšा เคฏเคถเคชाเคฒ เคœैเคจ เคธे เค•ी เค”เคฐ เคจ เคœाเคจे เค•ैเคธे เคฒेเค–เค• เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎेเคฐा เคจाเคฎ เคธाเคฎเคจे เค† เค—เคฏा। เคฏเคถเคชाเคฒ เคœी เค•े เค†เค—्เคฐเคน เคชเคฐ เคฎैंเคจे เคเค•เคฆเคฎ เคนी เคฏเคน เค•ाเคฎ เค…เคชเคจे เคนाเคฅ เคฎें เคฒिเคฏा เคนो, เคเคธा เคจเคนीं เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เค…ंเคคเคคः เคฒेเคจा เคชเคก़ा, เคฏเคน เคธเคš เคนै। เค‡เคธเค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค•ाเคฐเคฃ เคฅा, เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•े เคช्เคฐเคคि เคฎेเคฐी เค…เคจुเคฐเค•्เคคि।”

เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เคฒिเค–เคจे เคฎें เคคเคฎाเคฎ เคंเคเคŸ เคฅे। เคชเคฐ เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคคो เค–ुเคฆ เคถเคฐเคค เค•ा เคšเคฐिเคค्เคฐ เคฅा, เคœो เค–ाเคธा เคชेเคšीเคฆा เค”เคฐ เคœเคŸिเคฒ เคฅा। เค‰เคจเคฎें เคเค• เค…เคœเคฌ เคคเคฐเคน เค•ा เค†เคค्เคฎเค—ोเคชเคจ เคฅा। เค–ुเคฆ เค•ो เคœाเคจ-เคฌूเคเค•เคฐ เค›िเคชाเค•เคฐ เคฐเค–เคจे เค•ा เคตिเคšिเคค्เคฐ เคฐเคนเคธ्เคฏाเคค्เคฎเค• เคฐเคตैเคฏा। เคฏเคน เค•्เคฏों เคฅा, เคธเคฎเคเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคฅा। เคซिเคฐ เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคฎिเคค्เคฐों เค•े เคธाเคฅ เค—เคช เคฒเค—ाเคคे เคนुเค, เคถเคฐเคค เคœो เคคเคฎाเคฎ เคฌाเคคें เค•เคนเคคे, เค‰เคจเคธे เคšीเคœें เค”เคฐ เค‰เคฒเค เคœाเคคीं। เคนเคฐ เคฌाเคฐ เค˜เคŸเคจा เค•ो เค•ोเคˆ เค”เคฐ เคฐूเคช เคธाเคฎเคจे เค†เคคा। เคตिเคšिเคค्เคฐ เคญूเคฒ-เคญुเคฒैเคฏा เคฅी। เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•ो เค•เคคเคˆ เคธเคฎเค เคฎें เคจเคนीं เค† เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคธเคš्เคšाเคˆ เค•्เคฏा เคนै। เค‰เคฒเคŸा เคตे เคœिเคคเคจा เค†เค—े เคฌเคข़เคคे, เคธเคค्เคฏ เคชเคฐ เคฐเคนเคธ्เคฏ เค•े เค•ुเค› เค”เคฐ เคชเคฐเคฆे เคชเคก़ เคœाเคคे। เคคो เคซिเคฐ เคธเคš्เคšाเคˆ เค•ा เคชเคคा เค•ैเคธे เคšเคฒे? เคตिเคท्เคฃु เคœी เค…เคชเคจी เคฏเคน เคŠเคนाเคชोเคน เค›िเคชाเคคे เคจเคนीं เคนै। เคตे เคฌเคก़ी เคธाเคซเค—ोเคˆ เค•े เคธाเคฅ เคฒिเค–เคคे เคนैं—
“เคฏเคน เคงाเคฐเคฃा เคธเคค्เคฏ เคนी เคนै เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ी เคช्เคฐเค•ृเคคि เคฌเคนुเคค เคœเคŸिเคฒ เคฅी। เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฌाเคคเคšीเคค เคฎें เคตे เค…เคชเคจे เคฎเคจ เค•े เคญाเคตों เค•ो เค›िเคชाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•เคฐเคคे เคฅे เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค•เคชोเคฒเค•เคฒ्เคชिเคค เค•เคฅाเคँ เค—เคข़เคคे เคฅे। เค•िเคคเคจे เค…เคชเคตाเคฆ, เค•िเคคเคจे เคฎिเคฅ्เคฏाเคšाเคฐ, เค•िเคคเคจे เคญ्เคฐांเคค เคตिเคถ्เคตाเคธों เคธे เคตे เค˜िเคฐे เคฐเคนे। เค‡เคธเคฎें เค‰เคจเค•ा เคฏोเค— เคญी เค•ुเค› เค•เคฎ เคจเคนीं เคฅा। เคตे เคชเคฐเคฒे เคฆเคฐ्เคœे เค•े เค…เคก्เคกेเคฌाเคœ เคฅे, เค˜ंเคŸों เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคธुเคจाเคคे เคฐเคนเคคे। เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคชूเค›เคคा เค•ि เค•्เคฏा เคฏเคน เค˜เคŸเคจा เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค˜เคŸी เคนै เคคो เคตे เค•เคนเคคे, เคจ...เคจ, เค—เคฒ्เคช เค•เคนเคคा เคนूँ। เคธเคฌ เค—เคฒ्เคช, เคฎिเคฅ्เคฏा, เคเค•เคฆเคฎ เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं। เค‡เคคเคจा เคนी เคจเคนीं, เคเค• เคนी เค˜เคŸเคจा เค•ो เคœिเคคเคจी เคฌाเคฐ เคธुเคจाเคคे, เคจเค-เคจเค เคฐूเคชों เคฎें เคธुเคจाเคคे...!” 

เคซिเคฐ เคเค• เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคฏเคน เคฅी เค•ि เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคฒिเค เคœीเคตเคจी เคฒेเค–เคจ เค•े เคฎाเคจเค• เคฌเคนुเคค เคŠँเคšे เคฅे। เค•ुเค› เคญी เคฒिเค–เค•เคฐ เค•ाเคฎ เคšเคฒा เคฒेเคจा เค‰เคจเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคจ เคฅा। เคถเคฐเคค เคœैเคธे เคฎเคนाเค•ाเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคชเคฐ เคตे เค•เคฒเคฎ เคšเคฒा เคฐเคนे เคฅे เคคो เคœीเคตเคจी เคญी เคคो เคตैเคธी เคนी เคนोเคจी เคšाเคนिเค। เค‰เคธเคฎें เค‰เคจเค•ी เคฒेเค–เค•ीเคฏ เคถเค–्เคธिเคฏเคค, เคญीเคคเคฐ เค•ी เคฌेเคšैเคจिเคฏाँ เค”เคฐ เคœीเคตเคจ เค•ी เคธเคš्เคšी, เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เค—ाเคฅा เคจ เค†เค เคคो เคฒिเค–เคจे เคธे เคซाเคฏเคฆा? เคฏเคนाँ เค•ोเคฐी เค—เคช เค”เคฐ เค•िंเคตเคฆंเคคเคคिเคฏों เคธे เค•ाเคฎ เคจเคนीं เคšเคฒ เคธเค•เคคा। เคฏों เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคฒिเค เคœीเคตเคจी เคฒेเค–เคจ เค•ा เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•्เคฏा เคนै เค”เคฐ เค•्เคฏा เค•เคธौเคŸिเคฏाँ เคนैं, เค‡เคธเค•ी เค“เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธ्เคตเคฏं เคญी เค‡เคถाเคฐा เค•िเคฏा เคนै—
“เค•เคฒा เค•े เคฒिเค เคธเคค्เคฏ เคญเคฒे เคนी เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคจ เคนो, เคชเคฐंเคคु เคœीเคตเคจ เคšเคฐिเคค्เคฐ เคฒिเค–เคจा เค‡เคธ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เค…เคงिเค• เคชाเคธ เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เคฆเคฐ्เคถเคจ เคธเคค्เคฏ เคนी เคนै। เคชเคฐ เคœैเคธा เค•ि เคชเคนเคฒे เค•เคนा เคœा เคšुเค•ा เคนै, เค˜เคŸเคจा เคคो เคธเคค्เคฏ เคจเคนीं เคนै। เค‰เคธเค•ा เคœीเคตเคจ เคฎें เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค‰เคธเคธे เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคค्เคต เคนै เค˜เคŸเคจा เค•े เคชीเค›े เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เค•ा। เคตเคนी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคธเคค्เคฏ เคนै। เคฎैंเคจे เค‡เคคเคจा เคธเคฎเคฏ เค‡เคธीเคฒिเค เคฒเค—ाเคฏा เค•ि เคฎैं เคญ्เคฐांเคค เค”เคฐ เค…เคญ्เคฐांเคค เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•े เคชीเค›े เค•े เคธเคค्เคฏ เค•ो เคชเคนเคšाเคจ เคธเค•ूँ, เคœिเคธเคธे เค˜เคŸเคจाเค“ं เคธे เคชเคฐे เคœो เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคถเคฐเคš्เคšंเคฆ्เคฐ เคนैं, เค‰เคจเค•ा เคฐूเคช เคชाเค เค•ों เค•े เคธाเคฎเคจे เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•े। เคฏเคน เคธเคฌ เค•ैเคธे เค”เคฐ เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนुเค†, เคฏเคน เคฎैं เคจเคนीं เคฌเคคा เคธเค•ूँเค—ा। เคœिเคธे เคธिเค•्เคธ्เคฅ เคธेंเคธ เค•เคนเคคे เคนैं, เคถाเคฏเคฆ เคตเคนी เคฎेเคฐी เคธเคนाเคฏเค• เคฐเคนी। เคฎैं เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เค‰เคจ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคธे เคฎिเคฒा เคœिเคจเค•ा เค•िเคธी เคจ เค•िเคธी เคฐूเคช เคฎें เคถเคฐเคš्เคšंเคฆ्เคฐ เคธे เคธंเคฌंเคง เคฅा। เค‰เคจ เคธเคญी เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เค—เคฏा, เคœเคนाँ เคตे เคฏा เค‰เคจเค•े เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธों เค•े เคชाเคค्เคฐ เคฐเคนे เคฅे। เค‰เคธ เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคฐเคฎเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी, เคœिเคธเคฎें เคตे เคœिเค เคฅे। เคถाเคฏเคฆ เค‡เคธी เคช्เคฐเคฏเคค्เคจ เค•े เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคฎैं เคเค• เคเคธी เคคเคธเคตीเคฐ เคฌเคจाเคจे เคฎें เคฏเคค्เค•िंเคšिเคค เคธเคซเคฒ เคนो เคธเค•ा, เคœो เคถเคฐीเคฐ-เคฐเคšเคจा เคตिเคœ्เคžाเคจ (เคเคจोเคŸोเคฎी) เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคญเคฒे เคนी เคธเคนी เคจ เคนो, เคชเคฐ เค‰เคธเค•े เคชीเค›े เคœो เคšेเคคเคจा-เคคเคค्เคต เคนोเคคा เคนै, เค‰เคธเค•ो เคธเคฎเคเคจे เคฎें เค…เคตเคถ्เคฏ เคนी เคธเคนाเคฏเค• เคนुเคˆ।”

‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคถเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เคœीเคตเคจी เคฌเคจे, เค‡เคธ เคฒिเคนाเคœ เคธे เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เค…เคงिเค• เค›ूเคŸ เคฒेเคจे เค•े เคฌเคœाเคฏ เคถเคฐเคค เค•े เคฎिเคค्เคฐों, เคธंเคฌंเคงिเคฏों เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธเคฎเคฏ เค•े เคฒोเค—ों เค•ी เค•เคนी เคนुเคˆ เคฌाเคคों, เคธंเคธ्เคฎเคฐเคฃों เค†เคฆि เคชเคฐ เค•เคนीं เค…เคงिเค• เคญเคฐोเคธा เค•िเคฏा। เค•ोเคฐी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ी เค‰เคก़ाเคจ เคธे เคตे เคฌเคšे। เค…เคชเคจे เคฎเคจ เคธे เค•ोเคˆ เคช्เคฐเคธंเค— เคฏा เค˜เคŸเคจा เคจเคนीं เคœोเคก़ी। เคธाเคฅ เคนी เค•ोเคˆ เคเคธी เคฌाเคค เค‰เคจเค•े เคฎुเค– เคธे เคจเคนीं เค•เคนเคฒเคตाเคˆ เคœो เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคจ เคนो। เค‡เคธเคธे เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•ी เคฐाเคน เคฅोเคก़ी เค”เคฐ เคฎเคถ्เค•िเคฒ เคนो เค—เคˆ, เคชเคฐ เคตे เค‡เคธ เคœीเคตเคจी เค•ो เคถเคฐเคค เค•ी เคธเคฐ्เคตเคฅा เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค• เค”เคฐ เค†เคงिเค•ाเคฐिเค• เคœीเคตเคจी เคฌเคจा เคชाเคจे เคฎें เค•ाเคฎเคฏाเคฌ เคนुเค। เค•ुเค› เค…เคฐเคธे เคฌाเคฆ เคชुเคธ्เคคเค• เค•ा เคจเคฏा เคธंเคธ्เค•เคฐเคฃ เค†เคฏा, เคคो เคชुเคธ्เคคเค• เค•ी เคฆूเคธเคฐी เคญूเคฎिเค•ा เคฒिเค–เคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคฎเคนเคธूเคธ เคนुเคˆ। เคชुเคธ्เคคเค• เค•ी เคฆूเคธเคฐी เคญूเคฎिเค•ा เคฎें เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ เคฒिเค–เคคे เคนैं—
“เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा เคฎें เค†เคˆ เค•िเคธी เค˜เคŸเคจा เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฎैंเคจे เค•เคฒ्เคชเคจा เคจเคนीं เค•ी। เคœिเคคเคจा เค”เคฐ เคœैเคธी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคชा เคธเค•ा เคนूँ, เค‰เคคเคจा เคนी เคฎैंเคจे เคฒिเค–ा เคนै। เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชुเคฐुเคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เค‰เคจเค•े เคฎुเค– เคธे เคœो เค•ुเค› เค•เคนเคฒเคตाเคฏा เคนै, เคตเคน เคธเคฌ เคถเคฐเคค เค•े เค‰เคจ เคฎिเคค्เคฐों เค•े เคธंเคธ्เคฎเคฐเคฃों เคธे เคฒिเคฏा เคนै เคœो เค‰เคธเค•े เคธाเค•्เคทी เคฐเคนे เคนैं। เคฏเคฅाเคธंเคญเคต เค‰เคจ्เคนीं เค•ी เคญाเคทा เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคฎैंเคจे เค•िเคฏा เคนै। เคช्เคฐाเคฎाเคฃिเค•เคคा เค•ी เคฆเคท्เคŸि เคธे เคเค•-เคฆो เคธ्เคฅाเคจों เคชเคฐ เค‰เคจเค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เคฎें เค†เค เค‰เคจ्เคนीं เคธ्เคฅเคฒों เค•े เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•ा เคญी เคธเคนाเคฐा เคฒिเคฏा เคนै। เคชเคฐ เคเคธा เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เค•िเคฏा เคนै। เคฎैंเคจे เค…เค—เคฐ เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคฒी เคญी เคนै เคคो เค‰เคคเคจी เคนी, เคœिเคคเคจी เคเค• เค…เคจुเคตाเคฆเค• เคฒे เคธเค•เคคा เคนै।” 

เค‡เคธเคธे เค•ाเคซी เค•ुเค› เคธเคฎเค เคฎें เค† เคœाเคคा เคนै เค•ि เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เคฒिเค–เคคे เคธเคฎเคฏ เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•ो เค•िเคธ เคคเคฐเคน เค•ी เคšुเคจौเคคिเคฏों เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा।


[3]

เคซिเคฐ เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เคฒेเค–เคจ เคฎें เค•เคฆเคฎ-เค•เคฆเคฎ เคชเคฐ เคฎुเคถ्เค•िเคฒें เคฅीं। เคฏों เคญी เคเค• เคฒेเค–เค• เคฏा เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•ा เคšเคฐिเคค्เคฐ เค†เคฎ เค†เคฆเคฎी เคธे เคญिเคจ्เคจ เค”เคฐ เค•िเคธी เคฎाเคฏเคจे เคฎें เค…เคฌूเค เคนोเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ा เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•ा เคขंเค— เคนी เคจเคนीं, เคฌเคนुเคค เคธी เคœिเคฆें, เค†เค•ांเค•्เคทाเคँ, เคธ्เคตाเคญिเคฎाเคจ, เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคฐोเคœเคฎเคฐ्เคฐा เค•ी เคšीเคœों เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค‰เคธเค•ी เคธोเคš เค”เคฐ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคญी เค”เคฐों เคธे เค…เคฒเค— เคจเคœเคฐ เค†เคคा เคนै। เคตเคน เค›ोเคŸी-เค›ोเคŸी เคฌाเคคों เคฎें เค–ुเคถिเคฏाँ เคคเคฒाเคถ เคฒेเคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคœिเคจ เคšीเคœों เคธे เคนเคœाเคฐों เคฒोเค— เคฌेเคชเคฐเคตाเคน เคนों, เค‰เคจ เคชเคฐ เค˜ंเคŸों เค—เคฎเค—ीเคจ เคฌเคจा เคฐเคน เคธเค•เคคा เคนै।

เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคฆेเค–ा เค•ि เคถเคฐเคค เคฎें เคญी เคเคธा เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคนै, เคœो เค‰เคจ्เคนें เค†เคฎ เค‡เคจเคธाเคจों เคธे เค…เคฒเค—ाเคคा เคนै। เคชเคฐ เค‡เคคเคจा เคนी เคจเคนीं, เคถเคฐเคค เคฎें เคเคธा เคญी เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เคฅा, เคœो เค‰เคจ्เคนें เคฆूเคธเคฐे เคฒेเค–เค•ों เค•ी เค•เคคाเคฐ เคฎें เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคจเคนीं เคนोเคจे เคฆेเคคा। เคตे เคธเคฆाเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฎाเคจเคฆंเคกों เค”เคฐ เคจैเคคिเค•เคคा เค•ी เคฌंเคงी-เคฌंเคงाเคˆ เคงाเคฐเคฃाเค“ं เคชเคฐ เคšोเคŸ เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ोเคˆ เค…เคตเคธเคฐ เคจเคนीं เค›ोเคก़เคคे เคฅे। เคฏเคนी เคจเคนीं, เคตे เคœीเคตเคจ เคฎें เคนเคฐ เคคเคฐเคน เค•े เคขोंเค— เค”เคฐ เค›เคฆ्เคฎ เค•े เค–िเคฒाเคซ เคฅे เค”เคฐ เค–ुเคฒเค•เคฐ เค‰เคจเค•ा เคฎเคœाเค• เค‰เคก़ाเคคे เคฅे। เค‡เคธเคธे เคฏเคฅाเคธ्เคฅिเคคिเคตाเคฆी เคจैเคคिเค•เคคा เค•े เคช्เคฐเคนเคฐिเคฏों เค”เคฐ เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคงเคฐ्เคฎเคงुเคฐीเคฃों เคฎें เคนाเคนाเค•ाเคฐ เคฎเคš เค—เคฏा। เค–ुเคฆ เค•ो เคธเคฎाเคœ เค•े เค•เคฐ्เคฃเคงाเคฐ เคฎाเคจเคจे เคตाเคฒे เคคिเคฒเคฎिเคฒा เค—เค। เค‰เคจเค•ी เคจเคœเคฐों เคฎें เคถเคฐเคค เคคो เคฎाเคจो เค†เคšाเคฐ-เคตिเคšाเคฐ เค•ी เคธाเคฐी เคธเคฐเคนเคฆें เคฒाँเค˜ เค—เค เคฅे—
“เคถเคฐเคค เคฌाเคฌू เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคœो เคญ्เคฐांเคค เคงाเคฐเคฃा เคฌเคจ เค—เคˆ เคฅी, เค‰เคธเค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคจा เค…เคธंเค—เคค เคจ เคนोเค—ा। เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•ा เคšเคฐिเคค्เคฐ เคธाเคงाเคฐเคฃ เคฎाเคจเคต เคธे เค•िเคธी เคจ เค•िเคธी เคฐूเคช เคฎें เคญिเคจ्เคจ เคนोเคคा เคนी เคนै। เคซिเคฐ เคถเคฐเคค เคฌाเคฌू เคคो เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคนी เค…เคญाเคต เค”เคฐ เค…เคชเคฎाเคจ เค•े เค‰เคธ เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคœिเค, เคœเคนाँ เค†เคฆเคฎी เคฏा เคคो เคตिเคฆ्เคฐोเคน เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนो เคฏा เค†เคค्เคฎเคนเคค्เคฏा। เค‰เคจเค•े เค…ंเคคเคฐ เคฎें เคœो เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคธोเคฏा เคชเคก़ा เคฅा, เค‰เคธเคจे เค‰เคจ्เคนें เคชเคนเคฒा เคฎाเคฐ्เค— เค…เคชเคจाเคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฆी। เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคธเคฎाเคœ เค•े เค•เค ोเคฐ เคตिเคงि-เคตिเคงाเคจ เค•ो เคฎाเคจเคจे เคธे เค‡เคจเค•ाเคฐ เค•เคฐ เคฆिเคฏा। เคธเคฆाเคšाเคฐ เค•े เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฎाเคจเคฆंเคกों เคชเคฐ เคšोเคŸ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคตเคนी เค•िเคฏा เคœो เคฏเคฅाเคธ्เคฅिเคคिเคตाเคฆी เคฎुเค–िเคฏाเค“ं เค•े เคฒिเค เค…เค•เคฐเคฃीเคฏ เคฅा, เคคเคฌ เคตे เคšเคฐिเคค्เคฐเคนीเคจ เค•ा เคตिเคฐुเคฆ เคจ เคชाเคคे เคคो เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เคนी เคนोเคคा?”

เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคถเคฐเคค เคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เค‡เคธ เคถाเคนเค•ाเคฐ เคœीเคตเคจी เค•ा เคจाเคฎ เคฐเค–ा, ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’। เค‡เคธ เคชเคฐ เคญी เคคเคฐ्เค•-เคตिเคคเคฐ्เค• เค•ी เค•ोเคˆ เคธीเคฎा เคจเคนीं เคฅी। เค•ुเค› เคฒोเค—ों เค•ो เคฒเค—ा, ‘เค†เคตाเคฐा’ เค”เคฐ ‘เคฎเคธीเคนा’ เคคो เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคตिเคฐोเคงी เค—ुเคฃเคงเคฐ्เคฎ เคตाเคฒे เคถเคฌ्เคฆ เคนैं, เคญเคฒा เค‡เคจ्เคนें เคเค• เคธाเคฅ เคฐเค–เคจे เค•ी เค•्เคฏा เคคुเค•? เค•ुเค› เคฒोเค—ों เค•ो ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคฎें ‘เค†เคตाเคฐा’ เคตिเคถेเคทเคฃ เคชเคธंเคฆ เคจเคนीं เคฅा เค”เคฐ เค•ुเค› เค•ो เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคถเคฐเคค เค•ोเคˆ เคฎเคธीเคนा เคคो เคจเคนीं! เคคो เคญเคฒा เคฎเคธीเคนा เค•िเคธเคฒिเค? เค”เคฐ เคซिเคฐ ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคชเคฆ เค•ी เคญी เคเคธी-เคเคธी เคตिเคšिเคค्เคฐ เคต्เคฏाเค–्เคฏाเคँ เคนुเคˆं เค•ि เค–ुเคฆ เคตिเคท्เคฃु เคœी เคšเค•िเคค เคฐเคน เค—เค। เค…ंเคค เคฎें เค‰เคจ्เคนें เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा—
“เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा เคจाเคฎ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคญी เค•ाเคซी เคŠเคนाเคชोเคน เคฎเคšी เคนै। เคตे-เคตे เค…เคฐ्เคฅ เค•िเค เค—เค เคœिเคจเค•ी เคฎैंเคจे เค•เคฒ्เคชเคจा เคญी เคจเคนीं เค•ी เคฅी। เคฎैं เคคो เค‡เคธ เคจाเคฎ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฏเคนी เคฌเคคाเคจा เคšाเคนเคคा เคฅा เค•ि เค•ैเคธे เคเค• เค†เคตाเคฐा เคฒเคก़เค•ा เค…ंเคค เคฎें เคชीเคก़िเคค เคฎाเคจเคตเคคा เค•ा เคฎเคธीเคนा เคฌเคจ เค—เคฏा। เค†เคตाเคฐा เค”เคฐ เคฎเคธीเคนा เคฆो เคถเคฌ्เคฆ เคนैं। เคฆोเคจों เคฎें เคเค• เคนी เค…ंเคคเคฐ เคนै, เค†เคตाเคฐा เค•े เคธाเคฎเคจे เคฆिเคถा เคจเคนीं เคนोเคคी। เคœिเคธ เคฆिเคจ เค‰เคธे เคฆिเคถा เคฎिเคฒ เคœाเคคी เคนै, เค‰เคธी เคฆिเคจ เคตเคน เคฎเคธीเคนा เคฌเคจ เคœाเคคा เคนै। เคฎुเคे เค–ुเคถी เคนै เค•ि เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฎिเคค्เคฐों เคจे เค‡เคธ เคจाเคฎ เค•ो เค‡เคธी เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค•เคฌूเคฒ เค•िเคฏा เคนै।” 


[4]

เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคคीเคจ เค–ंเคกों เคฎें เคตिเคญเค•्เคค เคนै। เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคฐ्เคต ‘เคฆिเคถाเคนाเคฐा’, เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคชเคฐ्เคต ‘เคฆिเคถा เค•ी เค–ोเคœ’ เค”เคฐ เคคृเคคीเคฏ เคชเคฐ्เคต ‘เคฆिเคถांเคค’। เค‡เคจเคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคฐ्เคต ‘เคฆिเคถाเคนाเคฐा’ เคฎें เคถเคฐเคค เค•े เค…เคจंเคค เคญเคŸเค•ाเคตों เค•ी เค•เคฅा เคนै। เค‰เคจเค•े เคฌเคšเคชเคจ เค•ी เคถเคฐाเคฐเคคें, เค›ाเคค्เคฐाเคตเคธ्เคฅा เค•ी เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏाँ, เคถुเคฐू เคธे เคนी เคœीเคตเคจ เค•ो เคจिเค•เคŸ เคธे เคฆेเค–เคจे เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी เค—ंเคญीเคฐ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि, เคตिเคฆ्เคฐोเคนी เคšเคฐिเคค्เคฐ, เค˜เคฐ-เคชเคฐिเคตाเคฐ, เคฎाเคคा-เคชिเคคा เค”เคฐ เคจाเคจा-เคจाเคจी เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคँ เค”เคฐ เค‰เคธ เคชเคฐिเคตेเคถ เคฎें เคถเคฐเคค เค•े เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค…เคจเคซिเคŸ เคฌเคจे เคฐเคนเคจे เค•ी เค•เคฅा। เคซिเคฐ เค…ंเคคเคคः เคฎाँ เค•े เค—ुเคœเคฐเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคนเคคाเคถ เคนोเค•เคฐ เคฐंเค—ूเคจ เคœाเคจे เค•ी เค•เคฅा เคœीเคตเคจी เค•े เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคฐ्เคต เคฎें เคฌเคนुเคค เคธ्เคตाเคญाเคตिเค• เคฐूเคช เคธे เค†เคคी เคนै।

เคฏों เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชเคฐ्เคต เคฎें เคฌเคนुเคค เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคถเคฐเคค เค•े เคฌเคšเคชเคจ, เค•ैเคถौเคฐ्เคฏ เค•ाเคฒ เค”เคฐ เคคเคฐुเคฃाเคˆ เค•ी เคตिเคฆ्เคฐोเคนी เคฐेเค–ाเค“ं เค”เคฐ เค•ुเค›-เค•ुเค› เคธ्เคตเคš्เค›ंเคฆ, เค…เคฐाเคœเค• เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ो เค‰เค•ेเคฐा เค—เคฏा เคนै। เคฏเคน เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เค•े เคชूเคฐ्เคตाเคฐ्เคง เค•ी เค•เคฅा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคคเคฎाเคฎ เคฎोเคก़, เค…ँเคงेเคฐे เค”เคฐ เค‰เคฒเคाเคต เคนैं, เคœिเคธเค•े เคธाเค•्เคทी เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคจ เคฅे। เคฒिเคนाเคœा เค‡เคธ เคธเคฌเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคคा เค•เคฐเคจा เคจिเคถ्เคšเคฏ เคนी เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคฒिเค เคธเคฌเคธे เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เค”เคฐ เคฆुเคท्เค•เคฐ เค•ाเคฎ เคฐเคนा เคนोเค—ा, เค…ँเคงेเคฐे เคฎें เคนाเคฅ-เคชैเคฐ เคฎाเคฐเคจे เค•ी เคคเคฐเคน। เคชเคฐ เคฏเคน เค•िเคธी เคธुเค–เคฆ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เคธे เค•เคฎ เคจเคนीं เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคถเคฐเคค เค•े เค‡เคจ เค…เคฒ्เคชเคœ्เคžाเคค เคช्เคฐเคธंเค—ों เค•ो เคชूเคฐे เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคชाเค เค•ों เค•े เค†เค—े เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा।

เค‡เคคเคจा เคนी เคจเคนीं, เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคถเคฐเคค เค•े เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคœीเคตเคจ เค•ी เคฌเคนुเคค เคธी เค—เคคिเคตिเคงिเคฏों เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคนुเคค เคธเคŸीเค• เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆी เคนै। เคœीเคตเคจ เค•ो เคจिเค•เคŸ เคธे เคฆेเค–เคจे เค•ा เคœिเคฆ्เคฆी เคธ्เคตเคญाเคต, เคฌเคนुเคค เคฌाเคฐ เค…เคชเคจी เคฌाเคคों เค•े เคฒिเค เค…เคก़ เคœाเคจा, เคเค• เค“เคฐ เค—ंเคญीเคฐ เค…เคง्เคฏเคฏเคจเคถीเคฒ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เคฆूเคธเคฐी เค“เคฐ เค–เคคเคฐों เคธे เค–ेเคฒเคจे เค•ी เคฆुเคธ्เคธाเคนเคธी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि। เคถเคฐเคค เค•े เคฒेเค–เค• เคนोเคจे เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคถाเคฏเคฆ เคฏเคนीं เคธे เคฌเคจเคจे เคฒเค—ी เคฅी। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคฒिเค–เคคे เคนैं—
“เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เคเค• เค›ोเคŸा เคธा เคชुเคธ्เคคเค•ाเคฒเคฏ เคญी เคฅा। เคตเคนीं เคธे เคฒेเค•เคฐ เค‰เคธเคจे เค‰เคธ เคฏुเค— เค•े เคธเคญी เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฒेเค–เค•ों เค•ी เคฐเคšเคจाเคँ เคชเคข़ เคกाเคฒीं। เคฏुเค—เคธंเคงि เค•े เค‡เคธ เค•ाเคฒ เคฎें เคœเคฌ เค•เคฐ्เคคा เคฒोเค— เคšंเคกीเคฎंเคกเคช เคฎें เคฌैเค เค•เคฐ เคšौเคชเคก़ เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคถोเคฐ เคฎเคšाเคคे, เคคเคฌ เค•िเคถोเคฐ เคตเคฏ เค•े เคฒोเค— เคšोเคฐी-เคšोเคฐी เคฌंเค•िเคฎ, เคฐเคตींเคฆ्เคฐ เค•ी เคชुเคธ्เคคเค•ों เค•े เคชเคจ्เคจे เคชเคฒเคŸเคคे। เคฒेเค•िเคจ เคถเคฐเคค เค•ेเคตเคฒ เคชเคข़เคคा เคนी เคจเคนीं เคฅा, เค‰เคธเค•ो เคธเคฎเคเคจे เค”เคฐ เค†เคธเคชाเคธ เค•े เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•ा เคธूเค•्เคท्เคฎ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคธเคนเคœ เคช्เคฐเคคिเคญा เคญी เค‰เคธเคฎें เคฅी। เคตเคน เคนเคฐ เคตเคธ्เคคु เค•ो เค•เคฐीเคฌ เคธे เคฆेเค–เคคा เคฅा।”

เคฌเคนुเคค เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคถเคฐเคค เค•ो เค…เคจिเคš्เค›ा เคธे เคจाเคจा เค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎें เคฐเคนเคจा เคชเคก़ा। เคตเคนाँ เค•ा เค…เคญिเคœाเคค เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค‰เคธे เคชเคธंเคฆ เคจเคนीं เคฅा। เค‰เคธเค•ा เคฌोเคนेเคฎिเคฏเคจ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เค‰เคธเค•े เคตिเคฆ्เคฐोเคน เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคฅी। เค†เค–िเคฐ เคฎाँ เค•े เคจ เคฐเคนเคจे เคชเคฐ เคถเคฐเคค เคœीเคตिเค•ा เค•ी เค–ोเคœ เคฎें เคฒंเคฌे เคฐंเค—ूเคจ เคช्เคฐเคตाเคธ เค•े เคฒिเค เคจिเค•เคฒ เคชเคก़ा। เคฏเคน เคเค• เคŸूเคŸा, เคฅเค•ा เคนुเค† เคถเคฐเคค เคฅा, เคœिเคธे เคœीเคตเคจ เคฎें เค•ोเคˆ เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เคจเคนीं เคฅी। เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เคฎिเคค्เคฐों เค•े เคฌเคนुเคค เค•เคนเคจे เคชเคฐ เค‰เคธเคจे เคเค• เค•เคนाเคจी เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคฎें เค•เคนाเคจी เคญेเคœी เคคो, เคชเคฐ เค‰เคธे เคญी เคฎाเคฎा เคธुเคฐेंเคฆ्เคฐเคจाเคฅ เค—ांเค—ुเคฒी เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญेเคœा। เค‰เคธเค•ी เค•เคนाเคจी เค‰เคธ เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เค•े เคฒिเค เค†เคˆ เค†เค–िเคฐी เค•เคนाเคจी เคฅी। เคเค•เคฆเคฎ เค…ंเคคिเคฎ เค•्เคทเคฃों เคฎें เคœเคฎा เค•ी เค—เคˆ เค†เค–िเคฐी เคช्เคฐเคตिเคท्เคŸि। เค‰เคธी เค•ो เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคญी เคฎिเคฒा। เคชเคฐ เคถเคฐเคค เคคो เคชเคนเคฒे เคนी เคฐंเค—ूเคจ เค•ूเคš เค•เคฐ เคšुเค•ा เคฅा। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เค•े เคถเคฐเคค เค•ी เคฎเคจःเคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคฌเคนुเคค เคนी เคธเคŸीเค• เค…ंเค•เคจ เค•िเคฏा เคนै—
“เค‡เคธ เคชเคฒाเคฏเคจ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค‰เคธเค•े เคœीเคตเคจ เคฐूเคชी เคจाเคŸเค• เค•ा เคเค• เค…ंเค• เคœैเคธे เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เค—เคฏा। เค‰เคธเค•ी เค†เคฏु เค›เคฌ्เคฌीเคธ เคตเคฐ्เคท เค•ी เคนो เคšुเค•ी เคฅी। เคฏौเคตเคจ เค•ा เคธूเคฐ्เคฏ เคฎเคง्เคฏाเค•ाเคถ เคฎें เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคœैเคธे เค ंเคกे เค”เคฐ เค˜เคจे เค•ुเคนเคฐे เคจे เค‰เคธे เค†เคš्เค›ाเคฆिเคค เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा। ‘เคถ्เคฐीเค•ांเคค’ เค•ी เคคเคฐเคน เคฆूเคธเคฐे เค•ी เค‡เคš्เค›ा เคธे เคฆूเคธเคฐे เค•े เค˜เคฐ เคฎें เคตเคฐ्เคท เค•े เคฌाเคฆ เคตเคฐ्เคท เคฐเคนเค•เคฐ เคตเคน เค…เคชเคจे เคถเคฐीเคฐ เค•ो เค•ैเคถोเคฐ्เคฏ เคธे เคฏौเคตเคจ เค•ी เค“เคฐ เคงเค•ेเคฒเคคा เคฐเคนा เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคฎเคจ เค•ो เคจ เคœाเคจे เค•िเคธ เคฐเคธाเคคเคฒ เค•ी เค“เคฐ เค–เคฆेเคก़เคคा เคฐเคนा। เค‰เคธเค•ा เคตเคน เคฎเคจ เค•เคญी เคฒौเคŸเค•เคฐ เคจเคนीं เค†เคฏा।”

เคตिเคท्เคฃु เคช्เคฐเคญाเค•เคฐ เค•े เค‡เคจ เค•ाเคฐुเคฃिเค• เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคœैเคธे เคถเคฐเคค เค•ी เคฆिเคถाเคนीเคจ เคคเคฐुเคฃाเคˆ เค•ी เคชूเคฐी เคคเคธเคตीเคฐ เค‰เคญเคฐ เค†เคคी เคนै। เคฌाเคฆ เคฎें เคšเคฒเค•เคฐ เคถเคฐเคค เคชเคฐ เค‡เคธเค•ा เค‡เคคเคจा เค—เคนเคฐा เค…เคธเคฐ เคชเคก़ा เค•ि เคตे เคœीเคตเคจ เคญเคฐ เคคเคฐुเคฃाเคˆ เค•ी เค‡เคจ เค…เคช्เคฐिเคฏ เคฏाเคฆों เค•ो เคญुเคฒा เคจเคนीं เคธเค•े, เค”เคฐ เค•เคญी เค…เคชเคจे เคธเคฎเคฏ เค•े เคฆूเคธเคฐे เคฒेเค–เค•ों เค•ी เคคเคฐเคน เคธเคนเคœ, เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคญी เคจเคนीं เคนो เคชाเค।


[5]

‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•े เคฆिเคตिเคคीเคฏ เคชเคฐ्เคต ‘เคฆिเคถा เค•ी เค–ोเคœ’ เคฎें เคถเคฐเคค เค•े เคฐंเค—ूเคจ เคช्เคฐเคตाเคธ เค•ी เค•เคฅा เคนै। เคตे เคฐंเค—ूเคจ เค•े เคฒिเค เคœเคนाเคœ เคชเค•เคก़เคจे เคชเคนुँเคšे เคคो เคฆेเค–ा, เคตเคนाँ เคเค• เคฎเคนा เคœเคจเคธเคฎुเคฆ्เคฐ เคนै। เค…เคชाเคฐ เคญीเคก़เคญाเคก़ เคฎें เคตे เค•िเคธी เคคเคฐเคน เคฌเคฐ्เคฎा เคชเคนुँเคšे เคคो เคตเคนाँ เคšेเค•िंเค— เค•े เคฒिเค เคฐोเค• เคฒिเคฏा เค—เคฏा। เค‰เคจ เคฆिเคจों เคช्เคฒेเค— เค•ा เคญीเคทเคฃ เคช्เคฐเค•ोเคช เคฅा। เค‡เคธเคฒिเค เคญाเคฐเคค เคธे เค†เคจे เคตाเคฒ เคฒोเค—ों เค•ो เคธเค˜เคจ เคœाँเคš เค•े เคฌाเคฆ เคนी เคฌเคฐ्เคฎा เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคฆी เคœाเคคी เคฅी। เคถเคฐเคค เคฌเคนुเคค เคธเคฎเคฏ เคคเค• เค‡เคธी เคœाँเคš เค•े เคฒिเค เค…เคŸเค•े เคฐเคนे। เคตिเคšिเคค्เคฐ เคฌेเคฌเคธी เคธे เคญเคฐी เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคฅी। เคตे เคธोเคš เคฐเคนे เคฅे เค•ि เค•्เคฏा เค‡เคธी เคंเคเคŸ เค”เคฐ เคฌेเค•เคฆ्เคฐी เค•े เคฒिเค เคตे เคฌเคฐ्เคฎा เค†เค เคนैं?

เคซिเคฐ เคตे เคฎौเคธी เค•े เค˜เคฐ เคชเคนुँเคšे เคคो เคฎौเคธा เคœी เคจे, เคœो เคตเคนाँ เค•ी เคœाเคจी-เคฎाเคจी เคถเค–्เคธिเคฏเคค เคฅे, เค‰เคจ्เคนें เคกाँเคŸा। เคฌोเคฒे, “เคคुเคฎ เคญी เคฌเคก़े เคฎूเคฐ्เค– เคนो। เคฒोเค— เคคो เคฏเคนाँ เคฎेเคฐा เคจाเคฎ เคฒेเค•เคฐ เคœाँเคš เคธे เคฌเคš เคœाเคคे เคนैं। เคคुเคฎเคจे เคฎेเคฐे เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคคाเคฏा เค•्เคฏों เคจเคนीं?”

เคธुเคจเค•เคฐ เคถเคฐเคค เค•ो เคेंเคชเคจा เคชเคก़ा।

เคถเคฐเคค เค•े เคฎौเคธा เคตाเค•เคˆ เค–ाเคธे เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคต्เคฏเค•्เคคि เคฅी। เค‰เคจเค•ी เคตเคนाँ เค…เคš्เค›ी-เค–ाเคธी เคœाเคจ-เคชเคนเคšाเคจ เคฅी। เคฌเคก़ी เคนैเคธिเคฏเคค เคฅी, เคฒोเค— เค‡เคœ्เคœเคค เค•เคฐเคคे เคฅे। เค‰เคจ्เคนीं เค•ी เค•ोเคถिเคถों เคธे เคถเคฐเคค เค•ो เคšुंเค—ी เคชเคฐ เคจौเค•เคฐी เคฎिเคฒी। เคถเคฐเคค เค•ो เคฅोเคก़ा เค िเค•ाเคจा เคฎिเคฒा, เคœीเคตเคจ เคฎें เค•ुเค› เคธ्เคฅिเคฐเคคा เค†เคˆ। เคชเคฐ เคฆुเคฐ्เคญाเค—्เคฏ เคธे เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เคฌाเคฆ เคฎौเคธा เคœी เคญी เคฌीเคฎाเคฐी เค•ी เคšเคชेเคŸ เคฎें เค† เค—เค। เคฆेเค–เคคे เคนी เคฆेเค–เคคे เคตे เค•ाเคฒ-เค•เคตเคฒिเคค เคนो เค—เค। เคถเคฐเคค เค•े เคฒिเค เคซिเคฐ เคชเคฐेเคถाเคจिเคฏों เค•ा เคฆौเคฐ เคถुเคฐू เคนो เค—เคฏा।

เคฏों เคฌเคฐ्เคฎा เค†เค•เคฐ เคญी เคถเคฐเคค เค•ो เคšैเคจ เคจเคนीं เคฎिเคฒा। เคเค• เค•े เคฌाเคฆ เคเค• เค•เคˆ เคจौเค•เคฐिเคฏाँ เคชเค•เคก़เคจा เค”เคฐ เค›ोเคก़เคจा। เคšिเคค्เคค เคฎें เคšैเคจ เคจเคนीं เคฅा เค”เคฐ เคœीเคตเคจ เคฎें เคธ्เคฅिเคฐเคคा เคญी เคจเคนीं เคฅी। เคนाँ, เค‰เคธเคจे เค…เคฌ เคœเคฎเค•เคฐ เคฒिเค–เคจा เคถुเคฐू เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा। เค‰เคธเค•ा เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคœैเคธे เคœाเค— เค‰เค ा। เค‰เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เค•ी เคธोเคˆ เคนुเคˆ เคถเค•्เคคिเคฏाँ เค…ँเค—เคก़ाเคˆ เคฒेเค•เคฐ เค‰เค  เค–เคก़ी เคนुเคˆं। เคตเคน เค”เคฐों เคธे เคเค•เคฆเคฎ เค…เคฒเค— เค”เคฐ เคตिเคฒเค•्เคทเคฃ เคฒเค—เคคा। เคฌाเคคें เคเคธी เค•ि เคฒोเค— เคธुเคจเคคे เคคो เคœाเคฆू เคนो เคœाเคคा। เคธเคฎเคฏ เค•ा เค•िเคธी เค•ो เคฌोเคง เคนी เคจ เคฐเคนเคคा เคฅा। เค‡เคธเคฒिเค เคœเคนाँ เคญी เคตเคน เคœाเคคा, เค‰เคธเค•ा เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคธเคฌ เคชเคฐ เค›ा เคœाเคคा।

เคœเคฒ्เคฆी เคนी เคถเคฐเคค เค•े เคฌเคนुเคค เคฎिเคค्เคฐ เค”เคฐ เคช्เคฐเคถंเคธเค• เคฌเคจ เค—เค। เค‰เคธเค•ी เคฌाเคคें เค”เคฐ เค•िเคธ्เคธे เคธुเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคฒोเค— เคฌेเคธเคฌ्เคฐ เคฅे, เคœिเคจเคฎें เคœीเคตเคจ เค•े เค‡เคคเคจी เคคเคฐเคน เค•े เค…เคจुเคญเคต เคฅे เค•ि เคธुเคจเคจे เคตाเคฒे เคฆंเค— เคฐเคน เคœाเคคे। เคตे เคธเคฎเค เคจเคนीं เคชा เคฐเคนे เคฅे เค•ि เคฏเคน เค•ैเคธा เคถเค–्เคธ เคนै, เคœो เคนเคฐ เคชเคฒ เค•िเคธ्เคธे-เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคนी เคฐเคนเคคा เคนै! เค‡เคธเค•े เคชाเคธ เคเคธी เค…เคœเคฌ-เค…เคจोเค–ी เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ा เค–เคœाเคจा เค†เคฏा เค•เคนाँ เคธे? เค•्เคฏा เค‡เคธเค•े เคญीเคคเคฐ เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ा เค•ोเคˆ เค•ाเคฐเค–ाเคจा เคนै เค•ि เค•เคนाเคจिเคฏाँ เค•เคญी เค–เคค्เคฎ เคนोเคคी เคนी เคจเคนीं?

เคซिเคฐ เคถเคฐเคค เค•ा เคธुเคจाเคจे เค•ा เคขंเค— เคญी เคคो เคฒाเคœเคตाเคฌ เคฅा। เคธुเคจเค•เคฐ เคฒोเค— เคฎंเคค्เคฐเคฎुเค—्เคง เคนो เคœाเคคे। เคฌเคก़े เคธे เคฌเคก़े เคฒोเค— เค‰เคธเค•े เคช्เคฐเคถंเคธเค• เคฅे, เคคो เคฌเคนुเคค เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เค•ाเคฎ-เค•ाเคœ เค•เคฐเค•े เคœीเคจे เคตाเคฒे เคเค•เคฆเคฎ เคฎाเคฎूเคฒी เคฒोเค— เคญी। เคตे เคนเคฐ เคชเคฒ เค‰เคธे เค˜ेเคฐे เคฐเคนเคคे। เคถเคฐเคค เค•ी เคจिเค•เคŸเคคा เคนเคฐ เค•िเคธी เค•ो เคฎोเคนเคคी เคฅी। เคฒिเคนाเคœा เคฆेเค–เคคे เคนी เคฆेเค–เคคे เคนเคฐ เค“เคฐ เคถเคฐเคค เค•े เค–ुเคฒे เคธ्เคตเคš्เค›ंเคฆ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เค•ी เค–ूเคฌ เคšเคฐ्เคšा เคนोเคจे เคฒเค—ी เคฅी—
“เคเค• เค•े เคฌाเคฆ เคเค• เค•เคˆ เคจौเค•เคฐिเคฏाँ เค‰เคธे เคฎिเคฒीं, เคฒेเค•िเคจ เคตे เคธเคฌ เค…เคธ्เคฅाเคฏी เคฅीं। เคฌीเคš-เคฌीเคš เคฎें เคฌेเค•ाเคฐ เคฐเคนเคจा เคชเคก़เคคा เคฅा। เค‡เคธ เคฌेเค•ाเคฐी เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฅा เคฌाँเคธुเคฐी เคฌเคœाเคจा, เคถเคคเคฐंเคœ เค–ेเคฒเคจा, เคถिเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจा เคฏा เคซिเคฐ เค—ेเคฐुเค เคตเคธ्เคค्เคฐों เค•ी เคถเคฐเคฃ เคฒेเคจा। เคชौंเค—ी เคฌเคจเค•เคฐ เคตเคน เค…เคชเคจी เคšिเคฐเคชเคฐिเคšिเคค เคฆिเคถाเคนीเคจ เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เคจिเค•เคฒ เคชเคก़เคคा। เคฅเค• เคœाเคคा เคคो เคซिเคฐ เคฐंเค—ूเคจ เคฒौเคŸ เค†เคคा। เคฌเคฐ्เคฎा เคฎें เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เคœीเคตเคจ เคฎें เคเค• เคฌाเคฐ เคชौंเค—ी เคฌเคจเคจा เคนी เคนोเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ी เค…เคตเคงि เคธाเคค เคฆिเคจ เคธे เคฒेเค•เคฐ เคœीเคตเคจ-เคชเคฐ्เคฏंเคค เคนो เคธเค•เคคी เคนै। เค‡เคธ เคตेเคถ เคฎें เค‰เคจ्เคนें เค–ूเคฌ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฎिเคฒเคคा เคนै เค”เคฐ เคตे เคฌเคนुเคค เค•ुเค› เค•เคฐเคจे เค•ो เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคนोเคคे เคนैं। เคšเคฐเคธ-เคธिเคจेเคฎा เค•ुเค› เคญी เคตเคฐ्เคœिเคค เคจเคนीं เคนोเคคा। เค‡เคธเคฒिเค เคถเคฐเคค เค•ो เคฏเคน เคตेเคถ เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เคฎें เค•ोเคˆ เค…เคธुเคตिเคงा เคจเคนीं เคนोเคคी เคฅी। เคตैเคธे เคญी เคฒंเคฌे-เคฒंเคฌे เคฌाเคฒों เค”เคฐ เคฆाเคข़ी เคธे เค‰เคธे เคตिเคถेเคท เคช्เคฐेเคฎ เคฅा। เคฌाเค‰เคฒों เค•ा เคตेเคถ เคฅा เคจ, เคธोเคšเคคा เคนोเค—ा, เคฌाเค‰เคฒों เค•े เคตेเคถ เคฎें เคเค•เคคाเคฐा เคฒिเค เค—ाเคคा เคฐเคนूँ, เค˜ूเคฎเคคा เคฐเคนूँ।”

เคถเคฐเคค เคœैเคธे-เคœैเคธे เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เค—เคนเคฐे เค‰เคคเคฐเคคे เค—เค, เคฆเคซ्เคคเคฐ เค•े เค•ाเคฎ เคชीเค›े เค›ूเคŸเคจे เคฒเค—े। เค‰เคงเคฐ เค•เคฒเค•เคค्เคคा เคฎें เค‰เคจเค•े เคจाเคฎ เค•ी เค…เคœीเคฌ เคธी เคชुเค•ाเคฐ เคฅी। เคฒोเค— เคนैเคฐाเคจी เคธे เค•เคน เคฐเคนे เคฅे, เค†เค–िเคฐ เค•ौเคจ เคนै เคฏเคน เคถเคฐเคค เคœिเคธเค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เคฎें เค—ुเคฐुเคฆेเคต เคฐเคตींเคฆ्เคฐเคจाเคฅ เค ाเค•ुเคฐ เคœैเคธी เค…เคฆ्เคญुเคค เค•เคฒा เค”เคฐ เคŠँเคšाเคˆ เคนै? เคฏเคน เค•เคนाँ เค›िเคชा เคนुเค† เคนै, เคธाเคฎเคจे เค•्เคฏों เคจเคนीं เค†เคคा? เคฒोเค— เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค‰เคธे เค•เคฒเค•เคค्เคคा เค†เคจे เค•े เคฒिเค เคšिเคŸ्เค िเคฏाँ เคฒिเค– เคฐเคนे เคฅे। เค†เค–िเคฐ เคฆเคซ्เคคเคฐ เค›ूเคŸा เค”เคฐ เคฌเคฐ्เคฎा เคญी เคนเคฎेเคถा-เคนเคฎेเคถा เค•े เคฒिเค เค›ूเคŸ เคนी เค—เคฏा—
“เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคฏเคถ เคฅा, เค…เคฐ्เคฅ เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคฆเคซ्เคคเคฐ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ी เค‰เคชेเค•्เคทा เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคฅी। เคตเคน เค…เคงिเค• เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎ เค•เคฐเคจे เค•ा เค†เคฆी เคจเคนीं เคฅा। เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคเค•เคฆเคฎ เค–เคฐाเคฌ เคฅा। เค‰เคธเคจे เคค्เคฏाเค—เคชเคค्เคฐ เคฆे เคฆिเคฏा। เคธंเคญเคตเคคः เค‰เคธเค•ी เคเค• เคตเคฐ्เคท เค•ी เค›ुเคŸ्เคŸी เคถेเคท เคฅी। เคตเคน เค‰เคธเคจे เคฒी เค”เคฐ เค•เคฒเค•เคค्เคคे เค•े เคฒिเค เคฐเคตाเคจा เคนो เค—เคฏा। เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคตเคน เคซिเคฐ เค•เคญी เคฌเคฐ्เคฎा เคจเคนीं เค—เคฏा। เคฒेเค•िเคจ เค‡เคคिเคนाเคธเค•ाเคฐ เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เค•ैเคธे เคญूเคฒ เคธเค•ेंเค—े เค•ि เค•เคฅाเคถिเคฒ्เคชी เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ा เคชुเคจเคฐ्เคœเคจ्เคฎ เคฌเคฐ्เคฎा เคฎें เคนी เคนुเค† เคฅा। ‘เคถ्เคฐीเค•ांเคค’, ‘เคšเคฐिเคค्เคฐเคนीเคจ’, ‘เค›เคตि เค”เคฐ เค…เคงिเค•ाเคฐ’ เคธเคญी เคชเคฐ เค‡เคธ เคœीเคตเคจ เค•ी เค…เคฎिเคŸ เค›ाเคช เคนै। เคฌเคฐ्เคฎा-เคช्เคฐเคตाเคธ เคฎें เคตเคน เคเคธे เคนी เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•े เคธंเคชเคฐ्เค• เคฎें เค†เคฏा, เคœिเคจเค•ा เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคธ्เคคเคฐ เคŠँเคšा เคฅा, เคชเคฐंเคคु เค‰เคธเค•े เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคธाเคฅी เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคนीเคจ เค”เคฐ เค…เคœाเคจे เคนी เคฅे। เค‰เคจ्เคนीं เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนเคจ เคชाเค•เคฐ เคฏเคน เคจिเคฐ्เคงเคจ, เค…เคฐ्เคฆ्เคงเคถिเค•्เคทिเคค เค”เคฐ เค†เคตाเคฐा เคฏुเคตเค• เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค‰เคธ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เคชा เคธเค•ा, เคœเคนाँ เคฎเคนाเคจเคคा เค‰เคธเค•ी เคช्เคฐเคคीเค•्เคทा เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅी।”

เคœाเคนिเคฐ เคนै, เคถเคฐเคค เคœเคฌ เคฌเคฐ्เคฎा เค†เคฏा เคฅा, เคคो เคตเคน เค•ुเค› เค”เคฐ เคฅा। เคเค•เคฆเคฎ เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคนीเคจ เค”เคฐ เค–ोเคฏा-เค–ोเคฏा เคธा। เคเค• เค—ुเคฎเคถुเคฆा เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เคคเคฐเคน। เคฒेเค•िเคจ เคœเคฌ เคตเคน เคฌเคฐ्เคฎा เค›ोเคก़ เคฐเคนा เคฅा เคคो เคเค• เคคเคฐเคน เคธे เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจा เค•เคฆ เคชा เคฒिเคฏा เคฅा, เค”เคฐ เค–ोเคˆ เคนुเคˆ เคฆिเคถा เคญी, เคœो เค…เคฌ เคคเค• เค‰เคธे เคญเคŸเค•ाเคคी เคฐเคนी เคฅी। เคฏों เคถเคฐเคค เคฌเคฐ्เคฎा เคธे เคจिเค•เคฒा เคคो เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ी เคฌเคนुเคค เคธाเคฐी เค‰เคฒเคी เคนुเคˆ เค—ुเคค्เคฅिเคฏों เคธे เคญी เคตเคน เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฌाเคนเคฐ เค† เคฐเคนा เคฅा।


[6]

‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•े เคคृเคคीเคฏ เคชเคฐ्เคต ‘เคฆिเคถांเคค’ เคฎें เคถเคฐเคค เค•े เคฐंเค—ूเคจ เคธे เคฒौเคŸเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค•ी เค•เคฅा เคนै। เคตिเคท्เคฃु เคœी เค•े เคถเคฌ्เคฆों เคฎें, “เคœिเคธ เคธเคฎเคฏ เคถเคฐเคค เคจे เค•เคฒเค•เคค्เคคा เค›ोเคก़เค•เคฐ เคฐंเค—ूเคจ เค•ी เคฐाเคน เคฒी เคฅी, เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคตเคน เคคिเคฐเคธ्เค•ृเคค, เค‰เคชेเค•्เคทिเคค เค”เคฐ เค…เคธเคนाเคฏ เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เค…เคฌ เคœเคฌ เคตเคน เคคेเคฐเคน เคตเคฐ्เคท เคฌाเคฆ เค•เคฒเค•เคค्เคคा เคฒौเคŸा เคคो เค–्เคฏाเคคเคจाเคฎा เค•เคฅाเคถिเคฒ्เคชी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนो เคšुเค•ा เคฅा। เคตเคน เค…เคฌ เคตเคน เคจเคนीं เคฐเคน เค—เคฏा เคฅा, เคตे เค•े เคชเคฆ เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคนो เคšुเค•ा เคฅा।”

เคธृเคœเคจ เค•े เคฒिเคนाเคœ เคธे เคถเคฐเคค เค•ा เคฏเคน เคธ्เคตเคฐ्เคฃ เค•ाเคฒ เคฅा। เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เค‰เคจเค•ी เค…เคตเคธ्เคฅा เค‰เคจเคคाเคฒीเคธ เคตเคฐ्เคท เค•ी เคนो เคšुเค•ी เคฅी। เค†เค—े เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เค•ाเคฎ เคฅे। เคฎเคจ เคฎें เค…เคงूเคฐे เคธเคชเคจों เค•ा เคฒंเคฌा เค•ाเคฐเคตाँ। เคฒोเค— เค‰เคจ्เคนें เคฆेเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคฌेเคธเคฌ्เคฐ เคฅे। เค–ाเคธเค•เคฐ เค•เคฒाเค•ाเคฐों เค”เคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏिเค•ों เค•े เคฎเคจ เคฎें เค‰เคจเค•े เคฒिเค เค…เคชाเคฐ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•ा เคญाเคต เคฅा। เค”เคฐ เค†เคฎ เคฒोเค—ों เคฎें เคญी เคเค• เค…เคœเคฌ เคธी เคฐเคนเคธ्เคฏเคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคค्เคธुเค•เคคा เค”เคฐ เค•ुเคคूเคนเคฒ เค•ा เคญाเคต, เค•ि เคœเคฐा เคฆेเค–ें เคคो ‘เคšเคฐिเคค्เคฐเคนीเคจ’ เคฒिเค–เคจे เคตाเคฒा เคฏเคน เคฆुเคธ्เคธाเคนเคธी เคฒेเค–เค• เคนै เค•ैเคธा—
“เค‰เคจเค•े เคช्เคฐเคคि เคฌंเค—ाเคฒ เค•े เคฒोเค— เค•िเคคเคจे เค‰เคค्เคธुเค• เคฅे เค”เคฐ เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‰เคจเค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนुเค†, เคฏเคน เคคเคฅ्เคฏ เค•िเคธी เคญी เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เค•े เคฒिเค เคˆเคฐ्เคท्เคฏा เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนो เคธเค•เคคा เคนै। เคจाเคŸเค•เค•ाเคฐ เคฆ्เคตिเคœेंเคฆ्เคฐเคฒाเคฒ เคฐाเคฏ เคถเคฐเคค เค•े เคช्เคฐเคถंเคธเค• เคฅे, เคฒेเค•िเคจ เค‰เคจเค•े เคชुเคค्เคฐ เคฆिเคฒीเคชเค•ाเคฐ เคฐाเคฏ (เคœो เคฌाเคฆ เคฎें เคธंเค—ीเคคเคœ्เคž เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎเคถเคนूเคฐ เคนुเค) เค‰เคจเคธे เคญी เค…เคงिเค• เค‰เคธเค•े เคญเค•्เคค เคนो เคšुเค•े เคฅे। เคšเคฐिเคค्เคฐเคนीเคจ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคถเคฐเคš्เคšंเคฆ्เคฐ เค•ो เคœो เคฌเคฆเคจाเคฎी เคฎिเคฒी, เค‰เคธเคธे เคตे เค”เคฐ เคญी เค‰เคจเค•े เคนीเคฐो เคฌเคจ เค—เค। เคตे เคฎเคจ เคนी เคฎเคจ เคธोเคšเคคे, เคตे เค•เคฒเค•เคค्เคคा เค•्เคฏों เคจเคนीं เค†เคคे? เคเคธे เคฆेเคถ เคฎें เค•्เคฏों เคชเคก़े เคนैं เคœเคนाँ เคฒोเค— เคจाเคช्เคชि* เค–ाเคคे เคนैं?”

เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจเคœเคจเค• เคธ्เคฅाเคจ เคฌเคจ เคœाเคจे เคชเคฐ เคถเคฐเคค เคจे เค•เคฒเค•เคค्เคคा (เค…เคฌ เค•ोเคฒเค•ाเคคा) เคฎें เคฐเคนเคจा เคถुเคฐू เค•िเคฏा। เคœเคฌ เคตे เคฐंเค—ूเคจ เค—เค เคฅे เคคो เค…เคชเคจे เค›ोเคŸे เคญाเคˆ-เคฌเคนเคจों เค•ो เคœैเคธे-เคคैเคธे เคฐिเคถ्เคคेเคฆाเคฐों เค•े เค˜เคฐ เค›ोเคก़เค•เคฐ เคšเคฒे เค—เค เคฅे। เคฒौเคŸเค•เคฐ เคตे เคธเคฌเคธे เคฎिเคฒे। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชूเคฐे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ी เคธुเคง เคฒी। เคธเคฌเค•ो เค‡เค•เคŸ्เค ा เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी। เค›ोเคŸा เคญाเคˆ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคฐเคนเคจे เคฒเค—ा। เคเค• เคญाเคˆ เคฐाเคฎเค•ृเคท्เคฃ เคฎिเคถเคจ เคฎें เคตृंเคฆाเคตเคจ เค•ा เค•ाเคฎ เคฆेเค– เคฐเคนे เคฅे। เคตे เคญी เคœเคฌ เค•เคญी เค†เคคे, เคถเคฐเคค เค•े เคชाเคธ เคนी เค เคนเคฐเคคे เคฅे।

เคถเคฐเคค เค•े เคฒिเค เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคนोเคจे เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เค•ेเคตเคฒ เคชเคจ्เคจे เค•ाเคฒे เค•เคฐเคจा เคนी เคจเคนीं เคฅा। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคฆेเคถ เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เค•े เคธाเคฎเคจे เคเค• เคธे เคเค• เคฌเคก़ी เคšुเคจौเคคिเคฏाँ เคฅीं। เคตเคน เคชเคฐाเคงीเคจเคคा เค•ा เค•ाเคฒ เคฅा เค”เคฐ เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคฆเคฎเคจ เค•ी เค•ोเคˆ เคธीเคฎा เคจเคนीं เคฅी। เคถเคฐเคค เคญเคฒा เค†ँเค– เคฎूँเคฆเค•เคฐ เค‡เคธे เค•ैเคธे เคฆेเค–เคคे เคฐเคน เคธเค•เคคे เคฅे? เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เคšिเคคเคฐंเคœเคจ เคฆाเคธ เค”เคฐ เคตिเคชिเคจเคšंเคฆ्เคฐ เคชाเคฒ เค•े เคœोเคถीเคฒे เคญाเคทเคฃों เคธे เคชूเคฐे เคธเคฎाเคœ เคฎें เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค•ी เคฒเคนเคฐ เคชैเคฆा เคนो เค—เคˆ เคฅी। เค•เคฒเค•เคค्เคคा เคตाเคธिเคฏों เค•े เคœोเคถ เค•ा เคญी เคชाเคฐाเคตाเคฐ เคจ เคฅा।

เคถเคฐเคค เคจे เคšिเคคเคฐंเคœเคจ เคฆाเคธ เค•ा เคธाเคฅ เคฆेเคจे เค•ा เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค•เคฐ เคฒिเคฏा। เคธ्เคตเคฏं เคšिเคคเคฐंเคœเคจ เคฆाเคธ เคญी เค‰เคจเค•ी เคฌเคก़ी เค‡เคœ्เคœเคค เค•เคฐเคคे เคฅे। เคตे เคถเคฐเคค เค•ो เคธाเคฅ เคฒेเค•เคฐ เค˜เคฐ-เค˜เคฐ เคšंเคฆा เคฎाँเค—เคจे เค•े เคฒिเค เคœाเคจे เคฒเค—े। เค•ुเค› เคฒोเค— เค‰เคฆाเคฐเคคा เคธे เคšंเคฆा เคฆेเคคे, เคชเคฐ เค•ुเค› เคŸเคฐเค•ा เคฆेเคคे। เค•เคญी-เค•เคญी เคฆिเคจ เคญเคฐ เค˜ूเคฎเคจे เคชเคฐ เคญी เค•ुเค› เค–ाเคธ เคจ เคฎिเคฒเคคा। เคถเคฐเคค เค‰เคฆ्เคตेเคฒिเคค เคนो เค‰เค े। เคฌोเคฒे, “เค›ोเคก़िเค, เคœเคจเคคा เคฎें เค‰เคค्เคธเคฐ्เค— เค•ी เคญाเคตเคจा เคนी เคจเคนीं เคนै।” เค‡เคธ เคชเคฐ เคšिเคคเคฐंเคœเคจ เคฆाเคธ เคจे เคธเคฎเคाเคฏा, “เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคœเคจเคคा เค•े เคชाเคธ เคœाเคจा เคนเคฎाเคฐा เค•ाเคฎ เคนै। เค‡เคธी เคธे เคฒोเค—ों เคฎें เคฆेเคถाเคญिเคฎाเคจ เค”เคฐ เค‰เคค्เคธเคฐ्เค— เค•ी เคญाเคตเคจा เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเค—ी।”

เคฏों เคถเคฐเคค เคจे เคฐाเคœเคจीเคคि เค•ा เคเค• เคฌเคก़ा เคฎเคฐ्เคฎ เคธเคฎเคा। เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เค‰เคจเค•ा เคฒिเค–เคจा-เคชเคข़เคจा เค•เคฎ เคนोเคคा เค—เคฏा เค”เคฐ เคตे เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคฐाเคœเคจीเคคि เคฎें เคกूเคฌ เค—เค। เค‡เคธเคธे เค˜เคฐ เค•े เคฒोเค—ों เค•ो เคšिंเคคा เคนुเคˆ, เคฎिเคค्เคฐों เค•ो เคญी। เคตे เคคो เคถเคฐเคค เคธे เค•ुเค› เค”เคฐ เคนी เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे—
“เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค†เค•ंเค  เคฐाเคœเคจीเคคि เคฎें เคกूเคฌे เคนुเค เคฅे। เค‰เคจเค•ी เคชเคค्เคจी เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธเคญी เคฎिเคค्เคฐ เค‡เคธ เคฌाเคค เคธे เคฌเคนुเคค เคฆुเค–ी เคฅे। เค•्เคฏा เคนुเค† เค‰เคธ เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ा เคœो เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เคธाเคงเค• เคฅा, เคœो เค…เคก्เคกा เคœเคฎाเคจे เคฎें เคธिเคฆ्เคงเคนเคธ्เคค เคฅा, เคœो เค…เคญเคฆ्เคฐ เคญेเคฒू เค”เคฐ เคช्เคฐाเคฃเคช्เคฐिเคฏ เคชเค•्เคทी เค•े เคฒिเค เค•ुเค› เคญी เคธเคนเคจे เค•ो เคคैเคฏाเคฐ เคฅा। เคฐाเคœเคจीเคคि เคจे เค‰เคธ เค…เคธเคฒी เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ो เค—्เคฐเคธ เคฒिเคฏा เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เคตे เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคญी เคฒिเค–เคคे เคจ เคนों, เคเคธी เคฌाเคค เคจเคนीं เคฅी। เคถเคฐเคค เค—ंเคฅाเคตเคฒी เค•े เคชाँเคšเคตें เค–ंเคก เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค ‘เคจाเคฐी เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏ’ (เคธंเคฆเคฐ्เคญ) เค”เคฐ ‘เคฆेเคจा-เคชाเคตเคจा’ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค‡เคธी เค•ाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเค। ‘เคถ्เคฐीเค•ांเคค’ เค•ा เคคीเคธเคฐा เคชเคฐ्เคต, ‘เคชเคฅेเคฐ เคฆाเคฌी’, ‘เคจเคตเคตिเคงाเคจ’ เค”เคฐ ‘เคœाเค—เคฐเคฃ’, เคฏे เคšाเคฐ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคญी เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธी เค•ाเคฒ เคฎें เคฒिเค–เคจे เค†เคฐंเคญ เค•िเค। เค‰เคธी เค•ाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเคˆं เค‰เคจเค•ी เคฆो เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เค•เคนाเคจिเคฏाँ ‘เคฎเคนेเคถ’ เค”เคฐ ‘เค…เคญाเค—ी เค•ा เคธ्เคตเคฐ्เค—’।”

เคถเคฐเคค เค•े เคญीเคคเคฐ เคฆेเคถ เค•ी เค†เคœाเคฆी เค•े เคฒिเค เคœो เคญीเคทเคฃ เคนเคฒเคšเคฒ เคฎเคšी เคฅी, เค‰เคธी เค•ी เคฌเคก़ी เคฆเคฎเคฆाเคฐ เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนै เค‰เคจเค•ा เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ ‘เคชเคฅेเคฐ เคฆाเคฌी’, เค…เคฐ्เคฅाเคค ‘เคชเคฅ เค•े เคฆाเคตेเคฆाเคฐ’। เคœเคฌ เค‡เคธเค•े เค…ंเคถ เคชเคค्เคฐिเค•ा เค•े เค…ंเค•ों เคฎें เคธाเคฎเคจे เค†เคจे เคฒเค—े, เคคो เคฌเคนुเคคों เค•ा เคง्เคฏाเคจ เค—เคฏा। เค•ुเค› เคฒोเค—ों เคจे เคนैเคฐाเคจी เคช्เคฐเค•เคŸ เค•ी। เค‡เคธเคฒिเค เค•ि ‘เคชเคฅेเคฐ เคฆाเคฌी’ เคถเคฐเคค เค•े เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธों เค•ी เคงाเคฐा เคธे เคเค•เคฆเคฎ เค…เคฒเค— เคคเคฐเคน เค•ा เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคนै। เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคฆेเคถ เค•ी เคธ्เคตाเคงीเคจเคคा เค•े เคฎเคคเคตाเคฒे เคถเคฐเคค เค•े เคฏเคนाँ เค‡เคคเคจे เคช्เคฐเคญाเคตी เคฐूเคช เคฎें เคธाเคฎเคจे เค†เค เคฅे। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคธเคนी เคฒिเค–ा เคนै—
“‘เคชเคฅेเคฐ เคฆाเคฌी’ เค‰เคจเค•े เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ा เคช्เคฐเคคीเค• เคนै। เค…เคชเคจे เค†เคตाเคฐा เคœीเคตเคจ เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคจेเค• เคฆेเคถों เค•ी เคœो เคฏाเคค्เคฐा เค•ी เคฅी, เค‰เคธเค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนी เคฎाเคจो เค‰เคธเคฎें เคธंเคšिเคค เคนुเค† เคนै। เคœिเคธ เคธเคฎเคฏ เคตे เค‡เคธे เคฒिเค– เคฐเคนे เคฅे, เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค‰เคจเค•े เคธाเคฎเคจे เคฌंเค—ाเคฒ เค•ा เค•्เคฐांเคคिเค•ाเคฐी เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคคो เคฅा เคนी, เคธुเคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฐूเคธी เคฒेเค–เค• เคฎैเค•्เคธिเคฎ เค—ोเคฐ्เค•ी เค•ा เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎाँ เคญी เคฅा।”

เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे เคถเคฐเคค เค•े เคธाเคนिเคค्เคฏ เคนी เคจเคนीं, เค‰เคจเค•े เคจिเคœी เคœीเคตเคจ เค•ी เคญी เคชเคก़เคคाเคฒ เค•ी। เคฏเคนाँ เคคเค• เค•ि เค‰เคจเค•ी เค˜เคฐ-เค—ृเคนเคธ्เคฅी เค•ी เคญी। เคนिเคฐเคฃ्เคฎเคฏी เคฆेเคตी เคถเคฐเคค เค•ी เคชเคค्เคจी เคฅीं, เคœिเคจเค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคฌเคนुเคค เคคเคฐเคน เค•ी เคฌाเคคें เค•เคนी เคœाเคคी เคฅीं। เค‰เคจเค•ा เคถเคฐเคค เค•े เคธाเคฅ เคตिเคงिเคตเคค เคตिเคตाเคน เคนुเค† เคฅा เคฏा เคจเคนीं, เค‡เคธ เคชเคฐ เคฎเคค-เคญिเคจ्เคจเคคा เคนै। เคชเคฐ เคตे เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจ เคธเคนเคšเคฐी เคฅीं เค”เคฐ เคถเคฐเคค เค‰เคจ्เคนें เคฌเคนुเคค เคช्เคฐेเคฎ เค”เคฐ เค†เคฆเคฐ เคฆेเคคे เคฅे। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคฎें เคถเคฐเคค เค•े เค‰เคธ เคญाเคต เค•ो เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฌाँเคงเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी เคนै, เคœिเคธे เค…เคงिเค•ांเคถ เคฒोเค—ों เคจे เคจเคนीं เคธเคฎเคा—
“เคนिเคฐเคฃ्เคฎเคฏी เคฆेเคตी เคฒोเค—ों เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคฎें เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ी เคชเคค्เคจी เคฅीं เคฏा เคฎाเคค्เคฐ เคœीเคตเคจ-เคธंเค—िเคจी, เค‡เคธ เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคนोเคจे เคชเคฐ เคญी เค•िเคธी เคจे เค‰เคธे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจा เคจเคนीं เคšाเคนा। เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเคฎें เคคเคจिเค• เคญी เคธंเคถเคฏ เคจเคนीं เคนै เค•ि เค‰เคจเค•े เคช्เคฐเคคि เคถเคฐเคค เคฌाเคฌू เค•ा เคช्เคฐेเคฎ เคธเคšเคฎुเคš เคนाเคฐ्เคฆिเค• เคฅा। เค…เคฒ्เคชเคถिเค•्เคทिเคคा, เค…เคจेเค• เคฌाเคคों เคธे เค…เคจเคญिเคœ्เคž, เคธเคฐเคฒเคช्เคฐाเคฃा เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคฎเคนिเคฒा เคนिเคฐเคฃ्เคฎเคฏी เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ी เคช्เคฐเคคिเคญा เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เค•เคนीं เคจเคนीं เค เคนเคฐเคคी เคฅीं। เคœเคฌ เคญी เค•ोเคˆ เค‰เคจเคธे เคถเคฐเคค เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค…เคฎเคฐ เคจाเคฐी-เคชाเคค्เคฐों เค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคคा เคคो เคนँเคธ เคชเคก़เคคीं, เค•เคนเคคीं, เคฎैं เคฎूเคฐ्เค– เคญเคฒा เค‰เคจเค•ो เค•्เคฏा เคœाเคจूँ? เคคुเคฎ्เคนाเคฐे เคฆाเคฆू เคนी เคœाเคจเคคे เคนैं।”

เคชเคฐ เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคฒोเค— เคฏเคน เคธเคฎเค เคชाเคคे เคฅे เค•ि เคนिเคฐเคฃ्เคฎเคฏी เคฆेเคตी เคธिเคฐ्เคซ เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจ เคธंเค—िเคจी เคนी เคจเคนीं, เค‰เคจเค•ी เคฌเคนुเคค เคธी เคฐเคšเคจाเค“ं เค”เคฐ เคชाเคค्เคฐों เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃाเคธ्เคฐोเคค เคญी เคนैं। เค”เคฐ เคฏเคนी เคจเคนीं, เคธीเคงी-เคธเคฐเคฒ เค”เคฐ เคจिเคถ्เค›เคฒ เคฎเคจ เคตाเคฒी เคนिเคฐเคฃ्เคฎเคฏी เคฆेเคตी เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी เคถเค•्เคคि เคญी เคฅीं, เคœिเคธเค•ी เค“เคฐ เคธंเค•ेเคค เคตे เค•เคˆ เคฌाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं।


[7]

เค†เค–िเคฐी เคฆिเคจों เคฎें เคถเคฐเคค เคฌुเคฐी เคคเคฐเคน เค…เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคนो เค—เค। เคจ เค•ुเค› เค ीเค• เคธे เค–ाเคคे, เคจ เคชเคšเคคा। เคฌเคนुเคค เคฆुเคฐ्เคฌเคฒ เคนो เค—เค เคฅे। เค•เคˆ เคคเคฐเคน เค•े เค‡เคฒाเคœ เค•े เคฌाเคฆ เคญी เค‰เคจเค•ी เคคเคฌीเคฏเคค เคธँเคญเคฒ เคจเคนीं เคฐเคนी เคฅी। เคนเคฐ เค•ोเคˆ เคšिंเคคिเคค เคฅा। เคถเคฐเคค เค•े เคชाเค เค• เคนों, เคฒेเค–เค• เคฏा เคฎिเคค्เคฐ, เคœिเคธเคจे เคญी เคธुเคจा, เคฆौเคก़ा เคšเคฒा เค†เคฏा। เคตिเคท्เคฃु เคœी เคจे ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคฎें เค‡เคธ เคฆुเค– เคญเคฐी เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคญी เคฌเคนुเคค เคธเคนी เคšिเคค्เคฐांเค•เคจ เค•िเคฏा เคนै—
“เค•ुเคถเคฒ เคชूเค›เคจे เค•े เคฒिเค เคฎिเคค्เคฐों เค•ा เคคाँเคคा เคฒเค—ा เคฐเคนเคคा เคฅा। เคเค• เคฆिเคจ เค…เคธเคฎंเคœเคธ เคฎुเค–ोเคชाเคง्เคฏाเคฏ เค†เค। เคฆेเค–ा เคตเคนी เค˜เคฐ, เคตเคนी เคฆ्เคตाเคฐ, เคตเคนी เคฆाเคฒाเคจ, เคตเคนी เคธाเคฎเคจे เค•ा เคฌเค—ीเคšा เคฒेเค•िเคจ เคธเคฌ เค•ुเค› เคจिเคฐाเคจंเคฆ। เค•ुเค› เคฆिเคจ เคชเคนเคฒे เคคเค• เค‰เคจ เคธเคฌเคฎें เคช्เคฐाเคฃों เค•ा เค‰เคค्เคธाเคน เคฅा, เคฎाเคงुเคฐ्เคฏ เค•ा เคธ्เคชเคฐ्เคถ เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เค…เคฌ เคตเคนाँ เคชเคฐ เคฎाเคจो เคช्เคฐाเคฃเคนीเคจเคคा เค•ी เคเค• เคจिเคท्เค•เคฐुเคฃ เคนเคตा เคšเคฒ เคฐเคนी เคฅी। เคต्เคฏเคฅिเคค เคฎเคจ เคธे เคตे เค…ंเคฆเคฐ เคœाเค•เคฐ เค–เคก़े เคนो เค—เค। เคตเคน เคฎเคจเคนूเคธ เคธ्เคคเคฌ्เคงเคคा เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคฒौเคŸ เคœाเคจे เค•ो เค•เคนเคคी เคฅी। เคฒेเค•िเคจ เคฌिเคจा เคฎिเคฒे เค•ैเคธे เคฒौเคŸ เคธเค•เคคे เคฅे? เค•ॉเคฒเคฌेเคฒ เคฌเคœाเคจे เคชเคฐ เคธुเคฐेंเคฆ्เคฐเคจाเคฅ เคจीเคšे เค†เค। เคœो เคธเคฎाเคšाเคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฆिเคฏा, เคตเคน เค…เคš्เค›ा เคจเคนीं เคฅा।”

เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा, เคฎृเคค्เคฏु เคจिเค•เคŸ เค† เคฐเคนी เคนै। เค‰เคธเค•ी เค•ाเคฒी เค›ाเคฏा เคจे เคธเคฌ เค•ुเค› เค—्เคฐเคธ เคฒिเคฏा เคฅा। เค˜เคฐ เค•े เคฒोเค—ों เค”เคฐ เคฎिเคค्เคฐों เค•ी เค†ँเค–ें เคฎाเคจो เคชเคฅเคฐाเคจे เคฒเค—ी เคฅीं। เคธเคฌ เคฌेเคฌเคธी เคธे เคฌเคธ เค‰เคจ्เคนें เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฎृเคค्เคฏु เคชเคฅ เค•ी เค“เคฐ เคฌเคข़เคคे เคฆेเค– เคฐเคนे เคฅे—
“เคฐाเคค เค•ो เคกाเค•्เคŸเคฐ เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคธे เค‰เคฎाเคช्เคฐเคธाเคฆ เค‰เคจเค•े เคชाเคธ เคฐเคนे। เค•ुเคฐ्เคธी เคกाเคฒเค•เคฐ เคชाเคธ เคฌैเค  เค—เค। เคฐोเค—ी เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐเคจे เค•ो เคตिเคถेเคท เค•ुเค› เคจเคนीं เคฅा। เค•เคฎเคฐे เค•े เคเค• เค•ोเคจे เคฎें เคŸिเคฎเคŸिเคฎाเคคा เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฅा। เค‰เคฎा เคฌाเคฌू เค•ी เค†ँเค–ों เคฎें เคจींเคฆ เคจเคนीं เคฅी। เคเค•เคŸเค• เคตे เค‰เคจเค•ी เค“เคฐ เคคाเค•เคคे เคฐเคนे। เคฎเคนाเคฎाเคจเคต เคฐोเค—เคถैเคฏा เคชเคฐ เคฅा। เคตเคน เคฎเคค्เคฏु เคชเคฅ เค•ा เคฐाเคนी เคฅा। เคถเคฐीเคฐ เคฐोเค— เคธे เคฅเค• เค—เคฏा เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคซिเคฐ เคญी เคตे เคชूเคฐी เคคเคฐเคน เคนोเคถ เคฎें เคฅे।”

‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคฎें เคถเคฐเคค เค•े เคœीเคตเคจ เค•े เค†เค–िเคฐी เค•्เคทเคฃ เคญी เคนैं। เค†เคค्เคฎा เคฎें เค—ूँเคœเคคे เคเค• เค•เคฐुเคฃ เคธंเค—ीเคค เค•ी เคคเคฐเคน। เค”เคฐ เคซिเคฐ เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคนुเคˆ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค‰เคธ เค…เคชเคฐाเคœेเคฏ เคถिเค–เคฐเคชुเคฐुเคท เค•ी เคถเคตเคฏाเคค्เคฐा, เคœिเคธे เคชूเคฐे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคจे เค…เคถ्เคฐुเคชूเคฐिเคค เค†ँเค–ों เคธे เคตिเคฆाเคˆ เคฆी—
“เค‰เคธ เคฆिเคจ 16 เคœเคจเคตเคฐी, เคฐเคตिเคตाเคฐ, เคธเคจ् 1938, เคคเคฆเคจुเคธाเคฐ 2 เคฎाเค˜ 1344 เคฌंเค—ाเคฌ्เคฆ เค”เคฐ เคชौเคท เคชूเคฐ्เคฃिเคฎा เค•ा เคฆिเคจ เคฅा। เคธเคตेเคฐे เค•े เคฆเคธ เคฌเคœे เคญाเคฐเคค เค•े เค…เคชเคฐाเคœेเคฏ เค•เคฅाเคถिเคฒ्เคชी เคœเคจเคช्เคฐिเคฏ เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคจे เค…ंเคคिเคฎ เคธाँเคธ เคฒी। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค‰เคจเค•ी เค†เคฏु เคฅी เค‡เค•เคธเค  เคตเคฐ्เคท, เคšाเคฐ เคฎाเคน।...เคถเคตเคฏाเคค्เคฐा เคคीเคจ เคฌเคœเค•เคฐ เคชंเคฆเคน เคฎिเคจเคŸ เคชเคฐ เค†เคฐंเคญ เคนुเคˆ। เคชเคฐिเคšाเคฒเคจा เค•ा เคญाเคฐ เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•เคฒเค•เคค्เคคा เค•ांเค—्เคฐेเคธ เค•เคฎेเคŸी เคจे เค—्เคฐเคนเคฃ เค•िเคฏा। เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคชเคคाเค•ा เคซเคนเคฐा เคฐเคนी เคฅी। เคœเคจเคคा เคตंเคฆेเคฎाเคคเคฐเคฎ् เค”เคฐ เคถเคฐเคคเคšंเคฆ्เคฐ เค•ा เคœเคฏเค˜ोเคท เค•เคฐ เคฐเคนी เคฅी। เคฎाเคฐ्เค— เคฎें เคจ เค•ेเคตเคฒ เคธुเคญाเคทเคšंเคฆ्เคฐ เคฌोเคธ เค”เคฐ เคธเคฐ เค†เคถुเคคोเคท เคฎुเค•เคฐ्เคœी เค•े เค˜เคฐों เคชเคฐ, เคฌเคฒ्เค•ि เคธ्เคฅाเคจ-เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค…เคจेเค• เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค”เคฐ เค…เคจेเค• เค•ाเคฒेเคœों เคฎें เคถเคต เคชเคฐ เคฎाเคฒाเคँ เคšเคข़ाเคˆ เค—เคˆं...!”

เคตเคธ्เคคुเคคः ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคถเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐเคฎाเคฃिเค• เคœीเคตเคจी เคนी เคจเคนीं, เค‰เคจ เคชเคฐ เคฌเคนुเคค เคธूเค•्เคท्เคฎ เคฌ्เคฏोเคฐों เค•े เคธाเคฅ เคฌเคจाเคˆ เค—เคˆ เค•िเคธी เคธเคœीเคต เคซिเคฒ्เคฎ เคธเคฐीเค–ी เคญी เคฒเค—เคคी เคนै, เคœिเคธเคฎें เค†เคช เคถเคฐเคค เค•ो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฎूเคก्เคธ เค”เคฐ เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคฌोเคฒเคคे-เคฌเคคिเคฏाเคคे เคฆेเค–เคคे เคนैं เคคो เค•เคญी เคเค•เคฆเคฎ เคšुเคช, เค‰เคฆाเคธ। เค•เคญी-เค•เคญी เค—ंเคญीเคฐ เคšिंเคคเคจ เค•्เคทเคฃों เคฎें เคจिเคฎเค—्เคจ। เค‡เคธे เคชเคข़เค•เคฐ เคตाเค•เคˆ เคถเคฐเคค เคธे เคฎिเคฒ เคฒेเคจे เคœैเคธी เค—เคนเคจ เค…เคจुเคญूเคคि เคนोเคคी เคนै। เคฏเคนी เคถाเคฏเคฆ ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•ी เค…เคชाเคฐ เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏเคคा เค•ा เคฐเคนเคธ्เคฏ เคญी เคนै। เค•ोเคˆ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เคจเคนीं เค•ि เคธเคจ् 1974 เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคนुเคˆ เคถเคฐเคค เค•ी เคœीเคตเคจी ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•े เคฆเคฐ्เคœเคจों เคธंเคธ्เค•เคฐเคฃ เค† เคšुเค•े เคนैं เค”เคฐ เค‡เคธเค•ी เคฒोเค•เคช्เคฐिเคฏเคคा เคจिเคฐंเคคเคฐ เคฌเคข़เคคी เคนी เคœा เคฐเคนी เคนै।

‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เคจिเคธ्เคธंเคฆेเคน เคธाเคนिเคค्เคฏ เคœเค—เคค เค•ी เคเค• เคฌเคก़ी เค˜เคŸเคจा เคฅी। เคนिंเคฆी เค•े เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคญी เค…เคฌ เคฌเคก़े เค—เคฐ्เคต เค•े เคธाเคฅ เค•เคน เคธเค•เคคे เคฅे เค•ि เคนिंเคฆी เคฎें เคญी เคเค• เคเคธी เคœीเคตเคจी เคนै, เคœिเคธเคฎें เคเค• เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคธเคฐीเค–ी เคฐोเคšเค•เคคा เคนै, เคฎเคนाเค•ाเคต्เคฏ เคธเคฐीเค–ी เค—เคนเคฐाเคˆ เคนै เค”เคฐ เคœिเคธเคจे เค‡เคธ เคตिเคงा เค•ी เคธเคฐ्เคตोเคš्เคš เคŠँเคšाเค‡เคฏों เค•ो เค›ुเค† เคนै। เค…เคชเคจे เคธเคฎเคฏ เค•ी เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เคชเคค्เคฐिเค•ा ‘เคธाเคช्เคคाเคนिเค• เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ’ เคจे ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•े เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ เคชเคฐ เค‰เคธเค•ा เค…เคญिเคจंเคฆเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค ीเค• เคนी เคฒिเค–ा เคฅा—
“‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เค•े เคฒेเค–เค• เค•ा เคนเคฎ เคธเคญी เค•ो เคนเคฆเคฏ เคธे เค•ृเคคเคœ्เคž เคนोเคจा เคšाเคนिเค, เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคถเคฐเคค เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค›िเคชे เคนुเค เคฌเคนुเคฎूเคฒ्เคฏ เคฐเคค्เคจों เค•ो เคฌเคก़े เคนी เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎ เคธे เค–ोเคœเค•เคฐ, เคนिंเคฆी เคœเค—เคค् เค•े เค†เค—े เคฌเคก़े เคนी เค•เคฐीเคจे เคธे เคธँเคœोเค•เคฐ เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เค•เคฐเค•े เค‰เค•्เคค เคฎเคนाเคฒेเค–เค• เค•े เคชुเคฃ्เคฏ เคช्เคฐเคธंเค— เคจเค เคธिเคฐे เคธे เคšเคฒाเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เคนเคฎें เคชเคฆाเคจ เค•िเคฏा เคนै। เคฏเคน เคœीเคตเคจी เคธเคšเคฎुเคš เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เคเค• เค—ौเคฐเคต-เค—्เคฐंเคฅ เคนै, เคœो เคตिเคตिเคง เคชाเค เค•ों เค•ो เคตिเคตिเคง เคชเค•ाเคฐ เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃाเคँ เคฆेเคคा เคนै เค”เคฐ เคœिเคธเคจे เคฌांเค—्เคฒा เคชाเค เค•ों เคธे เคญी เค…เคงिเค• เคนिंเคฆी เคชाเค เค•ों เค•े เค†เค—े เคถเคฐเคค เค•ो เคจिเค•เคŸเคคเคฐ เคฒाเคจे เคฎें เค…เคญूเคคเคชूเคฐ्เคต เคธเคซเคฒเคคा เคชाเคˆ เคนै। ‘เค†เคตाเคฐा เคฎเคธीเคนा’ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคเค• เค˜เคŸเคจा เคนै।”
**

เคช्เคฐเค•ाเคถ เคฎเคจु, 545 เคธेเค•्เคŸเคฐ-29, เคซเคฐीเคฆाเคฌाเคฆ (เคนเคฐिเคฏाเคฃा), เคชिเคจ-121008,
เคšเคฒเคญाเคท: 9810602327,
เคˆเคฎेเคฒ: prakashmanu333@gmail.com
*เคจाเคช्เคชि = เคฎเค›เคฒी เคฏा เคींเค—े เค•ी เคšเคŸเคจी

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।