реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдХा 'рдзрд░्рдордоंрдЧрд▓' - рднрдХ्рддि рд░рд╕ рдХा рдЖрдЦ्рдпाрди

рдордиीрд╖ рдЧोрд╣िрд▓

рдПрд╕ोрд╕िрдПрдЯ рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░, рд╣िंрджी рд╡िрднाрдЧ, рд╢्рд░ीрдорддी рдЖрд░.рдбी.рд╢ाрд╣ рдЖрд░्рдЯ्рд╕ рдПрдг्рдб़ рдХोрдорд░्рд╕ рдХॉрд▓ेрдЬ, рдзोрд▓рдХा-382225
рдИрдоेрд▓: dr.manishgohil@gmail.com


рд╢ोрдз рд╕ाрд░ –  
рд╡्рдпाрдХрд░рдг рдоें 'рднрдХ्рддि' рд╢рдм्рдж рдХा рдЕрд░्рде рд╕ेрд╡ा рд╣ोрддा рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि 'рднрдХ्рддि' рд╢рдм्рдж 'рднрдЬ् рд╕ेрд╡ाрдпाрдо्' рдзाрддु рд╕े рдмрдирддा рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рднрдХ्рддि рдХे рдиौ рд░рд╕ рдХी рдмाрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ैं, рдЬिрд╕े рд╣рдо 'рдирд╡рдзा рднрдХ्рддि' рдХे рдиाрдо рд╕े рднी рдЬाрдирддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдирд╡рдзा рднрдХ्рддि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдоाрдиी рдЧрдИ рд╣ैं – рд╢्рд░рд╡рдг, рдХीрд░्рддрди, рд╕्рдорд░рдг, рдкाрджрд╕ेрд╡рди, рдЕрд░्рдЪрди, рд╡ंрджрди, рджाрд╕्рдп, рд╕рдЦ्рдп рдФрд░ рдЖрдд्рдордиिрд╡ेрджрди рднрдХ्рддि। реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ (Carlos Gonz├бlez Vall├йs) рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд 'рдзрд░्рдордоंрдЧрд▓' рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рд╣рдо рднрдХ्рддि рдХे рдЕрдиेрдХ рд░ूрдкों рдХे рджрд░्рд╢рди рдХрд░рддे рд╣ैं। рдоूрд▓ рд░ूрдк рдоें реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдоाрдд्рд░ рдкрди्рдж्рд░рд╣ рд╡рд░्рд╖ рдХी рдЖрдпु рдоें рджीрдХ्рд╖ा рд▓ेрдХрд░ рдЬेрд╕्рдпूрдИрдЯ рдкंрде рдоें рджाрдЦिрд▓ рд╣ो рдЧрдП рдФрд░ рд╕्рдкेрди рд╕े рднाрд░рдд рдоें рдХ्рд░िрд╢्рдЪрдпрди рдзрд░्рдо рдХे рдкाрджрд░ी рдмрди рдХрд░ рдЖрдП। рдЕрд╣рдорджाрдмाрдж рдХे рд╕ेंрдЯ реЫेрд╡िрдпрд░्рд╕ рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рдк्рд░ाрдз्рдпाрдкрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕ेрд╡ा рджेрддे рд░рд╣े рдФрд░ рдзीрд░े-рдзीрд░े рдЧुрдЬрд░ाрддी рднाрд╖ा рдоें рд▓िрдЦрддे-рд▓िрдЦрддे рд╕рд╡ाрдИ рдЧुрдЬрд░ाрддी рд▓ेрдЦрдХ рдмрди рдЧрдП।

реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕
рдмीрдЬ рд╢рдм्рдж:
 рднрдХ्рддि, рднрдЧрд╡ाрди, рдИрд╢्рд╡рд░, рдкрд░рдо рд╕ुрдЦ, рдзрд░्рдо, рд╢्рд░рдж्рдзा, рдз्рдпाрди, рдкрд░рдордкिрддा, рдордиुрд╖्рдп, рдк्рд░рднु рдпीрд╢ु, рдЕрдиंрдд, рднाрд░рддीрдп

рдоूрд▓ рдЖрд▓ेрдЦ:

рднाрд░рддीрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рднрдХ्рддि рдХो рд▓ेрдХрд░ рдЕрдирдЧिрдирдд рдЪрд░्рдЪाрдПँ рд╣ुрдИ рд╣ैं। рд╣рдоाрд░ा рднाрд░рддीрдп рд╡ाрдЩ्рдордп рднрдХ्рддि рдХे рд░ंрдЧ рд╕े рд░ंрдЧा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рднрдХ्рддि рд╣ी рдПрдХ рд╕ुрдЧрдо рд╕ाрдзрди рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рд╕рднी рдордиुрд╖्рдпों рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рд╣ै। рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдХे рджेрдЦा рдЬाрдпे рддो рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдзрд░्рдо рдХो рдоाрдирдиे рд╡ाрд▓े рдЬिрддрдиे рд▓ोрдЧ рд╣ैं, рдЙрдирдоें рдЕрдзिрдХांрд╢ рдИрд╢्рд╡рд░-рднрдХ्рддि рдХो рд╣ी рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं।

реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдиे рдЕрдкрдиे 'рдзрд░्рдордоंрдЧрд▓' рдЧ्рд░ंрде рдоें рдХुрд▓ рдоिрд▓ाрдХрд░ 52 рдЫोрдЯे–рдЫोрдЯे рд╡िрдЪाрд░рдк्рд░рдзाрди рд▓ेрдЦ рд▓िрдЦे рд╣ैं। рднрд▓े рд╣ी рдЙрдирдХे рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рдкрд░ рд╕рднी рдоें рдоुрдЦ्рдп рд╕ुрд░ рднрдХ्рддि рдХा рд╣ैं। рдоेрд░ा рдз्рдпाрди рдЙрд╕ рдмाрдд рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░рд╣ा рд╣ै рдХि реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдиे рдЗрди рд▓ेрдЦों рдоें рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рд╕्рддुрддि рдХी рдкंрдХ्рддिрдпाँ рддрдеा рдк्рд░рднु рдпीрд╢ु рдХे рдк्рд░рд╡рдЪрдиों рдХो рднी рд░рдЦा рд╣ैं, рдЬो рдЧुрдЬрд░ाрддी рднाрд╖ा рдоें рд╣ैं। рдоैंрдиे рдХुрдЫ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рднाрд╡ рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд╣ेрддु рд╕े рдЧुрдЬрд░ाрддी рдкंрдХ्рддिрдпों рдХो рдЬैрд╕े рдеे рд╡ैрд╕े рд╣ी рд░рдЦा рд╣ै। рднрдХ्рддि рдХी рдмाрдд рд╕рд╣рдЬ рдФрд░ рдк्рд░ेрд░рдХ рджृрд╖्рдЯांрддों рдХे рд╕ाрде рд░рдЦी рдЧрдИ рд╣ैं। рдЬैрд╕े – 
рд╣рд╡े рд░рд╕्рддों рд╢ो?
рдЕрдиंрддрдиी рдпाрдд्рд░ा рдХेрд╡ी?
рд╕्рд╡рд░्рдЧ рддрд░рдл рдЙрдб्рдбрдпрди рдХेрдо?1

рддो рдЬे рдЕрдиंрдд рдЫे рдП – рдЕрдиंрдд рд╣ोрд╡ा рдЫрддां рдР рдирд╣ि рдкрдг рдЕрдиंрдд рд╣ोрд╡ाрдиे рдХाрд░рдгे рдЬ – рдЬेрдо рд╕ौрдеी рджूрд░ рдЫे рддेрдо рд╕ौрдеी рдирдЬीрдХ рдкрдг рдЫे, рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдЫे, рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдЫे, рдоाрдЯे рдк्рд░рдердо рд╕्рдкрд░्рд╢ рдЕрдиंрддрдиो рдЬ рд╣ोрдп, рдк्рд░рдердо рдЙрдкाрд╕рдиा рдЕंрддрд░्рдпाрдоीрдиी рдЬ рд╣ोрдп, рдк्рд░рдердо рдирдорд╕्рдХाрд░ рдИрд╢्рд╡рд░рдиे рд╣ोрдп рдиे рдИрд╢्рд╡рд░рдиे рдирдорд╕्рдХाрд░ рдХрд░्рдпा рдкрдЫी, рддेрдиाрдоां рд░рд╣ेрд▓ा рд╕рд░्рд╡ рдЬीрд╡ोंрдиे рд╕рд╣рдЬ рд░ीрддे, рд╕ाрд░्рдердХ рд░ीрддे рдирдорд╕्рдХाрд░ рдХрд░ी рд╢рдХाрдп2

рдЗрд╕ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдоें рд╣рдо рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд░ूрдк рдоें реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдХी рднाрд╖ा рддрдеा рдЙрдирдХे рднрдХ्рддि рд╕ंрдмंрдзी рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рджेрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдЗрд╕ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдоें рдЕрдиंрдд рдХी рдмाрдд рдХी рд╣ै рддो рдпрд╣ рдЕрдиंрдд рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рд╢рдХ्рддि рдХी рдмाрдд рд╣ै। рдкूрд░े рдм्рд░рд╣्рдоांрдб़ рдоें рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рд╢рдХ्рддि рд╣ै рдЬो рдкूрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдПрд╡ं рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХो рддाрдХрдд рджे рд░рд╣ी рд╣ै, рдЪрдордд्рдХाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं рддो рд╡рд╣ рдФрд░ рдХोрдИ рдирд╣ीं- рдЙрд╕ рд╢рдХ्рддि рдХो рд╕рдм рд▓ोрдЧ рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рд╢рдХ्рддि рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдЬो рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╡्рдпाрдк्рдд рд╣ै। рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдоिрд▓ा рд╣ै, рддो рдоाрдирд╡ рд╕ेрд╡ा рдХे рд╕ाрде рд╕рдордЧ्рд░ рдЬीрд╡ рд╕ृрд╖्рдЯि рдХा рдЬрддрди рдФрд░ рд╕ेрд╡ा рдХрд░рдиे рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рднी рдордиुрд╖्рдп рдХा рд╣ै। рдЙрд╕ рдмाрдд рдХी рдУрд░ рднी рдЗрд╢ाрд░ा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рдкूрд░ी рдХिрддाрдм рдоें рдРрд╕े рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдФрд░ рдЕрд▓ौрдХिрдХ рднाрд╖ा рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓рддा рд╣ैं। рдХрдИ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рджृрд╖्рдЯांрдд рд░рдЦрдХрд░ рд▓ेрдЦрдХ рднрдХ्рдд рдХी рднрдХ्рддि рдХी рдмाрдд рдХрд░рддा рд╣ैं। рдЬैрд╕े – 'рдоाрд░ी рд▓ाрдЬ рд░ाрдЦी' рдкाрда рдоें рдПрдХ рджृрд╖्рдЯांрдд рдоें рд╣рдо рджेрдЦрддे рд╣ैं рдХि рдЧुрд░ु рдХे рдЖрд╢्рд░рдо рдоें рд░ोрдЬ рджूрдз рджेрдиे рдЖрдиेрд╡ाрд▓ी рдЧ्рд╡ाрд▓िрди рдХो рдЧुрд░ु рдкूрдЫрддे рд╣ैं - “рдХि рдирджी рдЧрд╣рд░ी рд╣ै, рддू рдЙрд╕े рдХैрд╕े рдкाрд░ рдХрд░рддी рд╣ै? рд░ाрдордиाрдо рд▓ेрдХрд░ рдоैं рдкाрдиी рдоें рдкैрд░ рд░рдЦрддी рд╣ूँ рд╕ो рдкाрд░ рдЙрддрд░ рдЬाрддी рд╣ूँ।” рджूрд╕рд░े рджिрди рдЧुрд░ु рдиे рд░ाрдордиाрдо рдХा рдЬрдк рдЬрдкрдХрд░ рдирджी рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХिрдпा। рдЧ्рд╡ाрд▓िрди рдЖрдЧे рдЪрд▓рддी рд░рд╣ी рдЬैрд╕े рдЬ़рдоीрди рдкрд░ рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ो рдРрд╕े рдиिрд╢्рдЪिंрдд рд╣ोрдХрд░ рд╡рд╣ рдкाрдиी рдкрд░ рдкैрд░ рд░рдЦрддी рдеी рдФрд░ рдЖрдЧे рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ी рдеी। рдкрд░ рдЧुрд░ु рдХे рдорди рдоें рд╕ंрджेрд╣ рдеा рд╕ो рдзीрд░े-рдзीрд░े рдкैрд░ рд░рдЦрддे рдЬा рд░рд╣े рдеे। рдЬैрд╕े рдкाрдиी рдмрдв़рддा рдзोрддी рдХो рдКँрдЪी рдХрд░рддे рдЬाрддे। рдЧ्рд╡ाрд▓िрди рдпрд╣ рджेрдЦрдХрд░ рдмोрд▓ рдЙрдаी – рдРрд╕े рдирд╣ीं рдЪрд▓ेрдЧा! рдЬीрдн рд╕े рд░ाрдо рд░ाрдо рдХрд░рддे рд╣ो рдФрд░ рд╣ाрде рд╕े рдзोрддी рдХो рдЙрдаाрддे рд╣ो рддो рдкैрд░ рдкाрдиी рдоें рдЬाрдПंрдЧे рдкाрдиी рдоें....3

реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдРрд╕े рдЙрджाрд╣рд░рдгों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдоें рдк्рд░рднु рднрдХ्рддि рдХी рдорд╣рдд्рддा рдХो рдмрддाрддे рд╣ुрдП рднрдХ्рддि рд░ूрдк рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд╣рдо рднрдХ्рддि рдоें рдПрдХ рдЪिрдд्рдд рд╣ोрдХрд░ рд░рдорддे рдирд╣ीं рдФрд░ рдлिрд░ рд╕ंрд╕ाрд░ рд░ूрдкी рдЬрд▓ рдоें рдбूрдм рдЬाрдП рдЙрд╕рдоें рдХोрдИ рдирдИ рдмाрдд рдирд╣ीं। рдКрдкрд░ рд╕े рдЗрд╕рдХा рджोрд╖ рд╣рдо рдк्рд░рднु рдХो рджेрддे рд╣ैं। реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдиिрдмंрдз рдХे рдЕंрдд рдоें рдЖँрдЦ рдЦोрд▓рдиेрд╡ाрд▓ा рд╕ंрджेрд╢ рднी рджेрддे рд╣ैं। рд╕ुंрджрд░ рдкंрдХ्рддिрдпों рд╕े рдЕрдкрдиी рдмाрдд рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддे рд╣ैं –
“рд╡рд╣ाрд▓े рд╕ंрдд-рдЬрдиोрдиां рдХाрдо
рдкूрд░рдг рд╕ौ рдХрд░िрдпां рд░े,
рд╕рдд्рдпे рдЪाрд▓्рдпा рдЬे рдзाрд░ी рдзैрд░्рдп
рд╣ेрддे рджु:рдЦ рд╣рд░िрдпा рд░े....”4

рднрдХ्рддि рджिрдЦाрд╡े рдХी рдЪीрдЬ़ рдирд╣ीं рд╣ै। рднрдХ्рддि рдоें рддो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдбूрдм рдЬाрдиा – рддрд▓्рд▓ीрди рд╣ो рдЬाрдиा рдоुрдЦ्рдп рд╢рд░्рдд рд╣ै। рд╕ंрдд рдХрдмीрд░ рдЗрд╕ी рднрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рднрдХ्рддि рдХे рд░ंрдЧ рдоें рд▓ाрд▓ рд╣ो рдЬाрдУ рддो рд╣ी рднрдХ्рддि рд░рд╕ рдоें рдбूрдм рдЧрдП рд╣ो рдРрд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै – 
рд▓ाрд▓ी рдоेрд░े рд▓ाрд▓ рдХी рдЬिрдд рджेрдЦूँ рддिрдд рд▓ाрд▓
рд▓ाрд▓ी рджेрдЦрди рдоैं рдЧрдИ рдоैं рднी рд╣ो рдЧрдИ рд▓ाрд▓।।
╬з      ╬з      ╬з      ╬з
рдк्рд░ेрдо рдЧрд▓ी рдЕрддि рд╕ांрдХрд░ी рддाрдоे рджो рди рд╕рдоाрдп 

рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХे рд╕ाрде рднрдХ्рдд рдХो рднрдХ्рддि рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХो рд╕рдордЭाрдиे рдХा рддрд░ीрдХा рд╣ै реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдоें। 'рд╢्рд░рдж्рдзाрдиो рдиाрдж' рдкाрда рдоें рд▓ेрдЦрдХ рд╢्рд░рдж्рдзा рдХे рдорд╣рдд्рд╡ рдХो рдк्рд░рднु рднрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде рдЬोрдб़рддे рдирдЬ़рд░ рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं। рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдоें рд╢्рд░рдж्рдзा рдХा рд╣ोрдиा рдХिрддрдиा рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै рдЙрд╕рдХो рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдЙрджाрд╣рд░рдгों рд╕े рд╕рдордЭाрдпा рд╣ै। рд╡ो рд▓िрдЦрддे рд╣ैं – 
“рд╣рд╡े рдЬो рдоाрдгрд╕ рдП рдЬ рд░ीрддे рдкोрддाрдиी рдЬाрдд рдЙрдкрд░ рд╢्рд░рдж्рдзा рд░ाрдЦे рддो?
рддो рдП рдЬ рдЪрдордд्рдХाрд░ рдерд╢े.
рдПрдиुं рдоाрдеु рдКँрдЪु рдерд╢े, рдПрдиा рдмाрд╣ुрдоां рдЬोрд░ рдЖрд╡рд╢े
рдПрдиा рд╣्рд░рджрдпрдоां рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдиे рдЙрдоंрдЧрдиा рднाрд╡ рдКрднрд░ाрд╢े. рдПрдиी рдмुрдз्рджि рддेрдЬ рдерд╢े. рдПрдиुं рдордиोрдмрд▓ рджृрдв़ рдерд╢े. рдПрдоा рджрд░ेрдХ рдХाрд░्рдпрдоां рдирд╡ो рдк्рд░ाрдг рдЖрд╡рд╢े.”5

рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдХुрдЫ рдкंрдХ्рддिрдпों рдХो рд░рдЦрдХрд░ рдмрддाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рд▓ेрдЦрдХ рдХी рднाрд╖ा рдоें рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ीрдп рд╢рдХ्рддि рдХे рджрд░्рд╢рди рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं। рд╕рдордЧ्рд░ рдм्рд░рд╣्рдоांрдб़ рдХे рдкुрд╖्рдк, рдирджी, рдЬрд▓, рдк्рд░рдХाрд╢, рд╕ुрдЧंрдз рдХी рдмाрдд рдоें рд░рд╣рд╕्рдпाрдд्рдордХ рд░ूрдк рд╕े рдЙрд╕ рдкрд░рдо рдкिрддा рдХी рдмाрдд рд╣ी рдирдЬ़рд░ рдЖ рд░рд╣ी рд╣ै। рдЬैрд╕े –
рдмрдзे рдП рдЬ
рд╕ौрдоां рдПрдХ
рд╕ो рдирджीрдУं рдоां рдПрдХ рдЬрдг
рд╕ो рдлूрд▓ोंрдоां рдПрдХ рд╕ुрдЧंрдз
рд╕ो рддाрд░ाрдУंрдоां рдПрдХ рддेрдЬ
рдП рддेрдЬ, рдП рд╕ुрдЧंрдз, рдП рдЬрдг...рддे рдП рдЬ рдЫे.6
╬з      ╬з     ╬з      ╬з       ╬з
рддे рдП рдЬ рдЫे
рдП рдЬ рдк्рд░рдХाрд╢
рдП рдЬ рд╕ुрдЧंрдз
рдП рдЬ рдмрдг.7
╬з   ╬з   ╬з
рддे рдП рдЬ рдЫे.
рдЕंрджрд░ рдиे рдмрд╣ाрд░.
рдирдЬीрдХ рдиे рджूрд░.
рднीрдбрдоां рдиे рдПрдХांрддрдоां 8

рдпे рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЬिрд╕рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХी рднाрд╖ा рдоें рдПрдХ рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрдж рд╣ै। рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдорд╣ाрджेрд╡ी рд╡рд░्рдоा рд░рд╣рд╕्рдпрд╡ाрдж рд▓ेрдХрд░ рдЖрдИ рдеी। рдЙрдирдХी рднाрд╖ा рдоें рднी рдРрд╕ी рд╣ी рдЪрдордд्рдХाрд░рдкूрд░्рдг рд╢ैрд▓ी рдеी। рдЙрдирдХे рдИрд╢्рд╡рд░ рднी рдЕрджृрд╢्рдп рдеे। реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдХे рдк्рд░рднु рд░рд╣рд╕्рдпрдордп рдирд╣ीं рдкрд░ंрддु рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рд╡्рдпाрдк्рдд рд╣ै। рдЖрдЦिрд░ рдоें рд╡े рдкंрдХ्рддि рдХे рдпा рджृрд╖्рдЯांрдд рдХे рдЕंрдд рдоें рдк्рд░рднु рдХी, рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рдмाрдд рдкрд░ рдЖ рд╣ी рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдИрд╕ा рдорд╕ीрд╣ рдХे рдХрдИ рдк्рд░рд╕ंрдЧों рдХे рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрдХрд░ рднी рднрдХ्рддि рднाрд╡ рдХो рдк्рд░рдЧрдЯ рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी рд╣ैं। рдЬैрд╕े '....рдкрдг рдЖрд╡्рдпा рдУрдЫा’9 рдкाрда рдоें рдк्рд░рднु рдпीрд╢ु рдХा рдк्рд░рд╕ंрдЧ рд╣ैं। рдПрдХ рдУрд░ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЬिрд╕рдоें рдк्рд░рднु рдпीрд╢ु рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдЭрд▓рдХрддे рд╣ैं –
"рдирдо्рд░ рдкрд░рдорд╕ुрдЦी рдЫे – рддेрдУ рдзрд░рддीрдиा рдзрдгी рдерд╢े.
рдзрд░्рдордиी рдЬेрдордиे рддाрд▓ाрд╡ेрд▓ी рдЫे рддेрдУ рдкрд░рдорд╕ुрдЦी рдЫे – рддेрдУ рддृрдк्рддि рдкाрдорд╢े.
рджрдпाрдгु рдкрд░рдорд╕ुрдЦी рдЫे – рддेрдордиे рдИрд╢्рд╡рд░рдиा рджрд░्рд╢рди рдерд╢े.
рд╢ांрддिрдиा рд╕्рдеाрдкрдХो рдкрд░рдорд╕ुрдЦी рдЫे – рддेрдУ рдИрд╢्рд╡рд░рдиा рд╕ंрддाрди рдХрд╣ेрд╡ाрд╢े.
рдзрд░्рдордиे рдЦाрддрд░ рдЬेрдУрдП рдЬुрд▓рдо рд╡ेрда्рдпा рдЫे рддेрдУ рдкрд░рдорд╕ुрдЦी рдЫे – рдзрд░्рдордиुं рд░ाрдЬ्рдп рддेрдордиुं рдЫे”10

рдЗрд╕ рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХी рднाрд╖ा рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдкрд░ рдмाрдЗрдмрд▓ рдХा рдЧрд╣рд░ा рдк्рд░рднाрд╡ рд░рд╣ा рдеा। рдРрд╕े рдЕрдирдЧिрдирдд рдЙрджाрд╣рд░рдг рдЗрд╕ рдХिрддाрдм рдоें рджृрд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ै। рдПрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рд╕рдордЭाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣рддे рд╣ैं –
"рд╣े рдЕрдоाрд░ा рдкрд░рдордкिрддा
рддाрд░ां рд╡рдЪрдиों рдлрдгे,
рддाрд░ुं рдзрд░्рдорд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░्рд╡рдд्рд░ рдк्рд░рд╕рд░े,
рддाрд░ी рдоंрдЧрдг рдпोрдЬрдиा рд╕िрдз्рдж рдеाрдп -
рдЬेрдо рдЖрдХाрд╢рдоां рддेрдо рдкृрде्рд╡ी рдкрд░,
рдЖрдЬрдиो рд░ोрдЯрд▓ो рдЖрдЬे рдЕрдордиे рдЖрдк
рдЕрдоाрд░ां рдкाрдкрдиे рдоाрдЯे рдЕрдордиे рдоाрдл рдХрд░ -
рдЕрдоाрд░ा рдЧुрдиेрдЧाрд░ोрдиे рдЕрдоे рдоाрдл рдХрд░्рдпा рдЫे рддेрдо,
рдк्рд░рд▓ोрднрди рдиे рд▓ाрд▓рдЪрдеी рдЕрдордиे рджूрд░ рд░ाрдЦ,
рдиे рдмूрд░ा рдХाрдгрдоां рдЕрдоाрд░ुं рд░рдХ्рд╖рдг рдХрд░"11

рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦा рдЬाрдП рддो реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕ рдХा 'рдзрд░्рдордоंрдЧрд▓' рдЧ्рд░ंрде рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рднрдХ्рддि рдХा рд╕ंрджेрд╢ рджे рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдк्рд░рднु рднрдХ्рддि рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдордиुрд╖्рдп рдЬीрд╡рди рдХो рдЬोрдб़рдХрд░ рдкाрдорд░ рдордиुрд╖्рдп рдХे рдорд╣ाрдирддрдо-рдЕрдоूрд▓्рдп рдЬीрд╡рди рдХे рджेрд╡рдд्рд╡ рдХी рдмाрдд рдХी рд╣ै। рдордиुрд╖्рдп рд╕्рд╡ाрд░्рде, рдИрд░्рд╖्рдпा, рдиिंрджा рдоें рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХो рдмрд░्рдмाрдж рдХрд░ рджेрддा рд╣ैं, рдЙрд╕े рдЬाрдЧृрдд рдХрд░ рдорд╣ाрдоूрд▓्рдпрд╡ाрди рдоाрдирд╡ рдЬीрд╡рди рдХो рд╕ाрд░्рдердХ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЬрдЧाрдиे рдХा рдХрдаिрди рдХाрд░्рдп рдХिрдпा рд╣ै। рдпे рд╕ाрд░े рд▓ेрдЦ Delight (рдЖрдиंрдж, рд╣рд░्рд╖, рдЙрд▓्рд▓ाрд╕, рдЖрд╣рд▓ाрдж) рд╕े рдЖрд░ंрдн рдХрд░рдХे рдЕंрдд рдоें Wisdom (рд╕рдордЭ, рдЬ्рдЮाрди, рд╡िрдж्рд╡рддा) рдоें рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрддे рдирдЬ़рд░ рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं।

рд╕ंрджрд░्рдн:-
1. рдзрд░्рдордоंрдЧрд▓, реЮाрджрд░ рд╡ाрд▓ेрд╕, рдк्рд░рдердо рдЖрд╡ृрдд्рддि, рд╕िрддрдо्рдмрд░ - 2009, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ – рдЧूрд░्рдЬрд░ рдЧ्рд░ंрдерд░рдд्рди, рд░рддрдирдкोрд▓, рдЧांрдзीрдоाрд░्рдЧ, рдЕрд╣рдорджाрдмाрдж -1, рдкृрд╖्рда 2
2. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 2
3. рд╡рд╣ीं, рдкृрд╖्рда 19
4. рд╡рд╣ीं, рдкृрд╖्рда 20
5. рд╡рд╣ीं, рдкृрд╖्рда 22
6. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 32
7. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 32
8. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 32
9. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 37
10. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 43
11. рд╡рд╣ी, рдкृрд╖्рда 61- 62

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।