рд╢ рдФрд░ рд╖ рдХा рдЕंрддрд░ - рд╣िंрджी рджिрд╡рд╕ рд╡िрд╢ेрд╖

- рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा

рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдоें рдХुрдЫ рдз्рд╡рдиिрдпाँ рдРрд╕ी рд╣ैं рдЬिрдирдХे рдЖंрдЪрд▓िрдХ рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХाрд▓ांрддрд░ рдоें рдоूрд▓ рд╕े рдЫिрдЯрдХ рдЧрдП рд╣ैं। рдХुрдЫ рд╕рдордп рдХे рд╕ाрде рд▓ुрдк्рддрдк्рд░ाрдп рд╣ो рдЧрдП, рдХुрдЫ рдмрд╣рд╕ рдХा рдоुрдж्рджा рдмрдиे рдФрд░ рдХुрдЫ рдоिрд▓рддी-рдЬुрд▓рддी рдз्рд╡рдиि рдХे рдн्рд░рдо рдоें рдлँрд╕ рдЧрдП। рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХी рджुрд╡िрдзा рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рд╕ेрддु рдкрдд्рд░िрдХा рд╕рдордп рд╕рдордп рдкрд░ рднाрд╖ा, рд▓िрдкि рдФрд░ рдз्рд╡рдиिрдпों рдХी рдмाрд░ीрдХी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЖрд▓ेрдЦ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХो рдк्рд░рддिрдмрдж्рдз рд╣ै। рдЖрдЬ рд╣िрди्рджी рджिрд╡рд╕ рдкрд░ рдЗрд╕ी рд╢ृंрдЦрд▓ा рдоें рдПрдХ рдФрд░ рдмреЬे рдн्рд░рдо рдкрд░ рдмाрдд рдХрд░рдиा рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ी рд╣ै। рдпрд╣ рдн्рд░рдо рд╣ै рд╢ рдФрд░ рд╖ рдХे рдмीрдЪ рдХा।

рднाрд░рддीрдп рд╡ाрдХ् рдоें рдз्рд╡рдиिрдпों рдХो рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдоुрдЦрд╕्рдеाрди рдпा рдмोрд▓рдиे рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рдХे рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдмाँрдЯा рдЧрдпा рд╣ै рдЙрд╕рд╕े рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдоें рдХिрд╕ी рдн्рд░рдо рдХी рдЧुंрдЬाрдЗрд╢ рдирд╣ीं рд░рд╣рдиी рдЪाрд╣िрдП рдкрд░ंрддु рд╣рдоाрд░े рд╣िрди्рджी рд╢िрдХ्рд╖рдг рдоें рдЬिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХрддा рдХे рдЕрднाрд╡ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рддрдеाрдХрдеिрдд рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдж्рд╡ाрд░ा рдкрд░ंрдкрд░ा рдХे рд╕ाрде рдЕрд╕्рдкृрд╢्рдпрддा рдХा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЙрд╕рд╕े рдРрд╕े рдн्рд░рдо рдкैрджा рд╣ोрдиा рдФрд░ рдмреЭрдиा рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ै।

рд╖ рдХी рдмाрдд рдХрд░рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╕рд░рд▓рддा рдХे рд▓िрдпे рдЖрдЗрдпे рдЖрд░ंрдн "рд╢" рд╕े рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╢ рдХी рдз्рд╡рдиि рд╕рд░рд▓ рд╣ै। рдЖрдорддौрд░ рдкрд░ рд╡िрднिрди्рди рднाрд╖ाрдУं рдоें рдФрд░ рднाрд╖ाрдУं рд╕े рдЗрддрд░ рдЖрдк рд╢ (SH) рдЬैрд╕ी рдЬो рдз्рд╡рдиि рдмोрд▓рддे рд╕ुрдирддे рд╣ैं рд╡рд╣ рд╢ рд╣ै। рдпрджि рдЖрдЬ рддрдХ рдЖрдк рд╢ рдФрд░ рд╖ рдХो рдПрдХ рдЬैрд╕े рд╣ी рдмोрд▓рддे рд░рд╣े рд╣ैं рддो рдпреШीрди рдоाрдиिрдП рдЖрдк рд╢ рдХी рдз्рд╡рдиि рдХो рдПрдХрджрдо рд╕рд╣ी рдмोрд▓рддे рд░рд╣े рд╣ैं, рдЕрд▓рдмрдд्рддा рд╖ рдХा рдХрдмाреЬा реЫрд░ूрд░ рдХрд░рддे рд░рд╣े рд╣ैं। рдУрдаों рдХो рдЦोрд▓рдХрд░, рджंрддрдкंрдХ्рддिрдпों рдХो рдиिрдХрдЯ рд▓ाрдХрд░, рдпा рдЪिрдкрдХाрдХрд░, рдЬीрдн рдЖрдЧे рдХी рдУрд░ рдХрд░рдХे рд╣рд╡ा рдоुँрд╣ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдлेंрдХрддे рд╣ुрдпे рд╢ рдЖрд░ाрдо рд╕े рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╢ рдмोрд▓рддे рд╕рдордп рдЬीрдн рдХा рд╕्рдеाрди рд╕ рд╕े рдеोреЬा рд╕ा рдКрдкрд░ рд╣ै। рд╡рд╕्рддुрддः рдпрд╣ рдПрдХ рддाрд▓рд╡्рдп рдз्рд╡рдиि рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмोрд▓рдиे рдХा рддрд░ीрдХा рддाрд▓рд╡्рдп рд╡्рдпंрдЬрдиों (рдЪрд╡рд░्рдЧ) рдЬैрд╕ा рд╣ी рд╣ै। рдУрдаों рд╕े рдлूंрдХрдХрд░ рд╕ीрдЯी рдмрдЬाрддे рд╕рдордп "рд╢्рд╢" рдЬैрд╕ी рдЬो рдз्рд╡рдиि рд╕ुрдиाрдИ рджेрддी рд╣ै рд╡рд╣ "рд╢" рд╣ी рд╣ै, рдЗрд╕рдоें рдХुрдЫ рд╡िрд╢ेрд╖ рдирд╣ीं рд╣ै।

рдЕрдм рдЖрддे рд╣ैं рд╖ рдкрд░। рдЬрд╣ाँ рд╢ рддाрд▓рд╡्рдп рд╣ै, рд╖ рдПрдХ рдоूрд░्рдзрди्рдп рдз्рд╡рдиि рд╣ै। рдХрдИ рд╢рдм्рджों рдоें рдЖрдо рд╡рдХ्рддा рдж्рд╡ाрд░ा "рд╢" рдЬैрд╕े рдмोрд▓рдиे рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХुрдЫ рднाрд╖ाрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдЗрд╕े "рдЦ" рдЬैрд╕े рднी рдмोрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рд╕ рдФрд░ рд╢ рд╕े рддुрд▓рдиा рдХрд░ें рддो рд╖ рдмोрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдЬीрдн рдХी рд╕्рдеिрддि рд╢ рд╕े рднी рдКрдкрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рдмाрдд рдЖрд╕ाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ाँ рдоैं рдмाрд╣рд░ рд╕े рдЖрдИ рдПрдХ рдз्рд╡рдиि рдХो рднी рдЗрд╕ рд╡рд░्рдгрдХ्рд░рдо рдХे рдмीрдЪ рдоें рдЬोреЬ рдХрд░ рдЗрди рд╕рднी рдз्рд╡рдиिрдпों рдХो рдЬीрдн рдХी рд╕्рдеिрддि рдиीрдЪे рд╕े рдЙрдардХрд░ рдЙрдд्рддрд░ोрдд्рддрд░ рдКрдкрд░ рд╣ोрддे рдЬाрдиे рдХे рдХ्рд░рдо рдоें рд░рдЦ рд░рд╣ा рд╣ूँ

рд╕ (s) ⇒ рд╢ (sh) ⇒ реЫ (z) ⇒ рд╖ (?)

рд╕ рдХрд╣рддे рд╕рдордп рдХ्рд╖ैрддिрдЬ (рджंрдд्рдп) рд░рд╣ा рдЬीрдн рдХा рдКрдкрд░ी рд╕िрд░ा рд╖ рдХрд╣рдиे рддрдХ рд▓рдЧрднрдЧ рдКрд░्рдз्рд╡ाрдзрд░ (рдоूрд░्рдзрди्рдп) рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрди рджोрдиों рдз्рд╡рдиिрдпों рдХे рдмीрдЪ рд╢ рдХी рддाрд▓рд╡्рдп рдз्рд╡рдиि рдЖрддी рд╣ै। рд╢рдм्рджों рдоें рд╖ рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдХा рдд्рд╡рд░िрдд рдЕрд╡рд▓ोрдХрди рдЗрд╕े рдФрд░ рд╕рд░рд▓ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рдг рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╢ рдХे рдоुрдХाрдмрд▓े рд╖ рдХрд╣рдиा рдиैрд╕рд░्рдЧिрдХ рд╣ै। рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧ рдг рдХो рд╣ी рди рдХी рддрд░рд╣ рдмोрд▓рддे рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рд╢ाрдпрдж рд╖ рдФрд░ рдг рдХा рд╕рдо्рдмंрдз рд╕рдордЭрдиा рдХрдаिрди рд╣ो। рдЛ рдХी рдз्рд╡рдиि рдХे рд╕ाрде рднी рд╖ рдХा рдЕрдЪ्рдЫा рдоेрд▓ рдмрдирддा рд╣ै। рдЖрдЗрдпे рдРрд╕े рдХुрдЫ рд╢рдм्рджों рдкрд░ рдиреЫрд░ рдбाрд▓ें рдЬिрдирдоें рд╖ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рд╣ुрдЖ рд╣ै -

рд╡िрд╖्рдгु, рдЬिрд╖्рдгु, рд╖рдг्рдоुрдЦ, рджूрд╖рдг, рдЛрд╖ि, рд╖рдЯ, рд╖рдб, рд╖рдбрдпंрдд्рд░, рд╖ोрдбрд╢ी, рд╖рдбाрдирди, рд╖рдЯ्‌рдХोрдг, рдЪрддुрд╖्рдХोрдг, рдЭрд╖, рд╢्рд░ेрд╖्рда, рдХोрд╖्рда, рдкुрд╖्рдХрд░, рдХृрд╖ि, рдЖрдХрд░्рд╖рдг, рдХрд╖्рдЯ, рдЪेрд╖्рдЯा, рд░ाрд╖्рдЯ्рд░, рд╕ंрдШрд░्рд╖, рдЬ्рдпोрддिрд╖, рдзрдиिрд╖्рдаा, рдиिрд░ाрдоिрд╖, рдкोрд╖рдг, рд╢ोрд╖рдг, рднाрд╖ा, рдкрд░िрд╖рдж, рд╡िрд╢ेрд╖

рд╕ंрд╕्рдХृрдд рд╡ाрдХ् рдоें рдз्рд╡рдиिрдпों рдХो рд╕рд╣рдЬ рдмрдиाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рддो рд╣ै рд╣ी, рдЙрдирдХे рдоाрдоूрд▓ी рдЕंрддрд░ рдХो рднी рдк्рд░рдпोрдЧ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЪिрд╣्рдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпрдж्рдпрдкि рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЕрдзिрдХांрд╢ рд╢рдм्рджों рдоें рд╖ рдХो рд╢ рд╕े рдк्рд░рддिрд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рдиा рдЖрд╕ाрди рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЖрд░ंрдн рдХे рд╢рдм्рджों рдоें рдпрджि рдЖрдк рдпрд╣ рдк्рд░рддिрд╕्рдеाрдкрди рдХрд░ेंрдЧे рддो рдЖрдк рд╢рдм्рдж рдХो рдк्рд░рд╡ाрд╣ рд╕े рдирд╣ीं рдмोрд▓ рд╕рдХрддे। рдпрджि рдЕंрддрд░ рдЕрднी рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рд╣ै рддो рдиिрдо्рди рджो рд╢рдм्рджों рдХो рдк्рд░рд╡ाрд╣ рд╕े рдмोрд▓рдХрд░ рджेрдЦिрдпे рдФрд░ рдЙрдирдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓ी SH рдХी рдз्рд╡рдиि (рдФрд░ рдЬिрд╣्рд╡ा рдХी рд╕्рдеिрддि) рдХे рдЕंрддрд░ рдХो рдкрдХреЬिрдП -

рд╡िрд╖्рдгु рдФрд░ рд╡िрд╢्рдиु рдХा рдЕंрддрд░, рддрдеा рд╡िрд╖्рдгु рдФрд░ рд╡िрд╢्реЬु рдХा рдЕंрддрд░

рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрджाрд╣рд░рдг рдоें рд╡िрд╖्рдгु рд╕рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рд╡िрд╢्рдиु рддрдеा рд╡िрд╢्реЬु рд╡िрдХृрдд рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рд╣ैं। рдоूрд░्рдзрди्рдп рд╕्рд╡рд░ рдЛ рддрдеा рдоूрд░्рдзрди्рдп рд╡्рдпंрдЬрдиों рд░, рдЯ, рда, рдб, рдв, рдг рдХे рд╕ाрде ‘рд╖’ рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рд╕рд╣рдЬ рдФрд░ рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд╣ै। рдг рдХे рд╕ाрде рддो рд╖ рдХा рдЪोрд▓ी-рджाрдорди рдХा рд╕ाрде рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЕрд╡рд╕рд░ाрдиुрдХूрд▓ рдЕрди्рдп рд╡рд░्рдЧों рдХे рд╡рд░्рдгों (рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЙрджाрд╣рд░рдгों рдоें рдХ, рдШ, рдд рдЖрджि) рдХे рд╕ाрде рднी рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рдПрдХ рд╕рд░рд▓ рд╕ूрдд्рд░ -
рд╕ - рджंрдд्рдп
рд╢ - рддाрд▓рд╡्рдп
рд╖ - рдоूрд░्рдзрди्рдп

рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рднाрд╖ा/рд▓िрдкि рдкреЭाрддे рд╕рдордп рдЗрди рдз्рд╡рдиिрдпों рдХो рдЕंрдд рдоें рдПрдХ рд╕ाрде рд╕рдоूрд╣िрдд рдХрд░рдиे рдХे рдмрдЬाрдп рд╕ंрдмрди्рдзिрдд рд╡्рдпंрдЬрдиों рдХे рд╕ाрде рдкреЭाрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП рддाрдХि рдЧрд▓рддिрдпों рдХो рд░ोрдХा рдЬा рд╕рдХे। рдХ्рдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЖрдк?
рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рдЖрд▓ेрдЦ: рдХृрдкрдпा рд╕рд╣ी рд▓िрдЦें – рд╣िंрджी рд▓िрдЦрдиा рд╕рд░рд▓ рд╣ै