рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рдХो рдкрдЯрдХрдиी рджेрддा рдХोрд░ोрдиा рдЙрдж्рдпोрдЧ

рдХौрд╢рд▓ेंрдж्рд░

- рдбॉ. рдХौрд╢рд▓ेрди्рдж्рд░

рдЖрдо рдЖрджрдоी рдиे рд╕ाрд░्рд╕ (рд╕ीрд╡िрдпрд░ рдПрдХ्рдпूрдЯ рд░ेрд╕्рдкाрдпрд░ेрдЯрд░ी рд╕िंрдб्рд░ोрдо) рдХो рд╡рд░्рд╖ 2003 рдоें рддрдм рдЬाрдиा рдЬрдм рдЗрд╕рдиे рдХрд╣рд░ рдвाрдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा। рд╡рд░्рддрдоाрди рдХोрд░ोрдиा рд╡ाрдпрд░рд╕ рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХा рдкाँрдЪрд╡ाँ рдЬ्рдЮाрдд рдо्рдпूрдЯेंрдЯ рд╡ाрдпрд░рд╕ рд╣ै। рдХिрд╕ी рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХा рдо्рдпूрдЯेंрдЯ рдпूँ рд╣ी рдмреЬी рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдирд╣ीं рдмрди рдЬाрдпा рдХрд░рддा। рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд░ूрдк рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдоें рдПрдХ рд▓рдо्рдмा рд╕рдордп рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХिंрддु рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдоें рдЗрд╕рдХे рдо्рдпूрдЯेंрдЯ рдмреЬी рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рддैрдпाрд░ рдХिрдП рдЬा рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдк्рд░рдпोрдЧрд╢ाрд▓ा рдоें рддैрдпाрд░ рдХिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХा рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдФрд░ рджрд╡ाрдИ рдмрдиाрдиा рднी рдЖрд╕ाрди рд╣ोрддा рд╣ै рд╡рд░рдиा рдЗрд╕рдоें рднी рдХрдИ рд╕ाрд▓ рд▓рдЧ рдЬाрдпा рдХрд░рддे рд╣ैं। рд░рд╡िрд╡ाрд░ рдпाрдиी рджिрдиांрдХ 29 рдоाрд░्рдЪ 2020 рддрдХ рдЗрд╕рдХे рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдФрд░ рд╕्рдкेрд╕िреЮिрдХ рджрд╡ाрдИ рдХे рдоाрд░्рдХेрдЯ рдоें рдЖ рдЬाрдиे рдХी реЩрдмрд░ рд╣ै। рдпрд╣ рд╕рдм рдЬाрджुрдИ рддрд░ीрдХे рд╕े рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै ...рдмिрдиा рд╕рдордп рдЧँрд╡ाрдпे, рдЧोрдпा рд╕рдм рдХुрдЫ рдЪрд░рдгрдмрдж्рдз рддрд░ीрдХे рд╕े рд╕्рдХ्рд░िрдк्рдЯ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╢ूрдЯ рдХिрдпा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ो।


рд╕ाрдЗंрдЯिреЮिрдХ рд╣рд▓्рд▓ा  - рд╣рдо рд╕рдм рдПрдХ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЕрддिрд╡ाрдж рдХे рд╢िрдХाрд░ рд╣ैं। рдЕрддिрд╡ाрдж рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рд╣рдоें реЮोрдЯॉрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдХोрдИ рдоुрдХрдо्рдорд▓ рдФрд░ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЬाрдирдХाрд░ी рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдЬाрдпेрдЧी ...рдЖрда-рджрд╕ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдкेрдкрд░ рдЗंрдЯрд░рдиेрд╢рдирд▓ реЫрд░्рдирд▓्рд╕ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдирд╣ीं рд╣ो рдЬाрддे рддрдм рддрдХ рдпрд╣ рдХैрд╕े рдоाрдиा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рд╕ूрд░्рдп рд╕े рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рдКрд░्рдЬा рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рд╣рдоें рд╕ूрд░्рдп рд╕े рд╣ी рдоिрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै? рдпाрдиी рд╢ोрдз рдкूрд░्рдг рд╣ोрдиे рддрдХ рд╣рдо рд╕ूрд░्рдп рдХी рдКрд░्рдЬा рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рднी рдирд╣ीं рдХрд░ेंрдЧे ...рдХ्рдпोंрдХि рдРрд╕ा рдХрд░рдиा рдЕрд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдФрд░ рд░ूреЭ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХा рдкाрд▓рди рдХрд░рдиा рд╣ोрдЧा рдЬो рдХि рдПрдХ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╣рдо рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे ...рдФрд░ рди рдХिрд╕ी рдХो рдХрд░рдиे рджे рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдРрд╕ा рд╣ी рдЕрддिрд╡ाрдж рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд▓ рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдФрд░ рджрд╡ाрдЗрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें рд╣ै। рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдУं рдХो рдирд╣ीं рдоाрдирддे рдХिंрддु рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЕрддिрд╡ाрдж рдЕрдм рдПрдХ рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдмрди рдЪुрдХा рд╣ै।

рдпुрдж्рдз рдХे рддрд░ीрдХे – рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рдЕрджृрд╢्рдп рд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕े рдиिрдкрдЯрдиे рдХे рдкाँрдЪ рдЬ्рдЮाрдд рддрд░ीрдХे рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ैं, 1- рдиिрдд्рдп рдЬीрд╡рди рдоें рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЕрд╕्рдкрд░्рд╢्рдпрддा (Self quorontine) рдХा рдкाрд▓рди, 2- рд╣ाрде рдзोрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдмुрди, рдЧрд░्рдо рдкाрдиी рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╡рд╕्рддुрдУं рдХो рдиिःрд╕ंрдХ्рд░рдоिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдм्рд▓ीрдЪिंрдЧ рдкाрд╡рдбрд░ рдХे рдШोрд▓ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ, рдШрд░ рдХे рдХрдорд░ों рдХी рд╢ुрдж्рдзрддा рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдИрдзूрдк, рдЬौ, рд╕рд░рд╕ों, рдХाрд▓ा рддिрд▓ рдФрд░ рдШी рдЖрджि рд╕े рдзूрдкрди (Fumigation) рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ, 3- рд╡िрдЯाрдоिрди рд╕ी рдХा рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ, 4- рд╡ैрдХ्рд╕ीрдиेрд╢рди, 5- рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХे рд╕्рдЯ्рд░ेрди рдХी рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдФрд╖рдзि рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ।

рдЙрдкाрдп рд╕ंрдЦ्рдпा рдПрдХ рд╕े рдЪाрд░ рддрдХ рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдк्рд░ीрд╡ेंрдЯिрд╡ рд╣ैं рдЬрдмрдХि рдЕंрддिрдо рдЙрдкाрдп рдХ्рдпोрд░ेрдЯिрд╡ рд╣ै। рд╣рдо рдЕрдкрдиे рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХे рдЕрддिрд╡ाрдж рдоें рдЪौрдеे рдФрд░ рдкाँрдЪрд╡े рдЙрдкाрдпों рдкрд░ рд╣ी рд╕ाрд░ा рдз्рдпाрди рдХेंрдж्рд░िрдд рд░рдЦрддे рд╣ैं рдЬрдмрдХि рдпे рд╕ाрд░्рд╡рдХाрд▓िрдХ рдФрд░ рдкूрд░्рдг рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╣рдоाрд░े рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдЕрддिрд╡ाрдж рдоें рдмाреЫाрд░ рдХे рдиिрдпрдо рднी рдк्рд░рднाрд╡ी рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рд╣ोрдиे рд▓рдЧे рд╣ैं। рдпрд╣ी рдХाрд░рдг рд╣ै рдХि рд╕्рдХ्рд░िрдк्рдЯ рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкрд╣рд▓े рддो рднрдп рдХा рдк्рд░рдЪाрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдлिрд░ рдЙрд╕рдХे рдЙрдкाрдпों рдХो рдЦोрдЬ рд▓ेрдиे рдХा рджाрд╡ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬो (рд╕्рд╡ाрдЗрди-реЮ्рд▓ू рдХी рдФрд╖рдзि рдЯैрдоीреЮ्рд▓ू рдХी рддрд░рд╣) рдЯ्рд░िрд▓िрдпрди рдбॉрд▓рд░्рд╕ рдХे рд╡ाрд░्рд╖िрдХ рдЯрд░्рдирдУрд╡рд░ рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХा рдХाрд░рдг рдмрдирддा рд╣ै।

рд╣ौрд╡े рдХी рд╣рд╡ा – рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдХрднी рднी рд╕्рдеाрдпी рдирд╣ीं рд╣ोрддे, рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд▓ рджрд╡ा рднी рд╕्рдеाрдпी рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдХ्рдпोंрдХि рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдФрд░ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд▓ рджрд╡ा рдХेрд╡рд▓ рдЙрд╕ी рд╡ाрдпрд░рд╕ рдФрд░ рдЙрд╕ी рд╕्рдЯ्рд░ेрди рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬिрдирдХे рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдиिрд░्рдоाрдг рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдХिрд╕ी рдирдП рд╕्рдЯ्рд░ेрди рдХे рд▓िрдП рдЙрдирдХा рдХोрдИ рдЙрдкрдпोрдЧ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рдЕрд░्рдеाрдд рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХे рдирдП рд╕्рдЯ्рд░ेрди рдХे рд▓िрдП рджोрдмाрд░ा рдирдИ рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдФрд░ рдирдИ рдПंрдЯीрд╡ाрд░рд▓ рдб्рд░рдЧ рдХी реЩोрдЬ рдХрд░рдиी рд╣ोрдЧी। рдпрд╣ рдПрдХ рдЕрдиंрдд рд╕िрд▓рд╕िрд▓ा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдЖрдЧे рд╣рдоें рдХрднी рддो рдЕрдкрдиे рд╣рдеिрдпाрд░ рдбाрд▓рдиे рд╣ी рд╣ोंрдЧे।

рдореЫрдмूрдд рдХिрд▓ेрдмंрджी рд╕े рдкрд░рд╣ेреЫ рдХा рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рджрд░्рд╢рди – рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣рдоें рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХी рд╕ाрдоाрди्рдп рд╕ंрд░рдЪрдиा рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬाрдирдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рдХोрдИ рд╡ाрдпрд░рд╕ RNA рдЕрдерд╡ा DNA рдЬेрдиोрдо рд╡ाрд▓ा рдПрдХ рдРрд╕ा рдХंрдбीрд╢рдирд▓ рдФрд░ рдЕрдкॉрд░्рдЪुрдиिрд╕्рдЯ рдкैрд░ाрд╕ाрдЗрдЯ рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдКрдкрд░ рдк्рд░ोрдЯीрди рдХा рдПрдХ рдХрд╡рдЪ рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдКрдкрд░ рд▓िрдкिрдб рдХी рджोрд╣рд░ी рд╕рддрд╣ рд╡ाрд▓ा рдПрдХ рдФрд░ рдХрд╡рдЪ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдмीрдЪ рдоें рдк्рд░ोрдЯीрди рдХी рдПрдХ рд╕рддрд╣ рд╣ोрддी рд╣ै। рдпाрдиी рд╕рдмрд╕े рдКрдкрд░ рд▓िрдкिрдб (реЮैрдЯ) рдХी рд╕рддрд╣ рд╣ोрддी рд╣ै рдЬो рдЧрд░्рдордкाрдиी рдФрд░ рд╕ाрдмुрди рдХे рдЭाрдЧ рдоें рдШुрд▓рдХрд░ рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдЕрд▓рдЧ рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдмрдЪрддी рд╣ै рдк्рд░ोрдЯीрди рдХी рд╕рддрд╣ рдЬो рд╢ुрд╖्рдХ рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рдоें рд╕्рд╡рддः рд╣ी рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдмрдЪрддा рд╣ै рдЬेрдиोрдо рдЬो рдЕрдкрдиे рдХрд╡рдЪ рдХे рдмिрдиा рд╢ीрдШ्рд░ рд╣ी рдирд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдиिрдд्рдп рдЙрдкрдпोрдЧ рдХी рд╡рд╕्рддुрдУं рдХी рд╕рддрд╣ рдкрд░ рд╡ाрдпрд░рд╕ рд╣ो рд╕рдХрддे рд╣ैं рдЬिрди्рд╣ें рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдмрд╕े рд╕рд░рд▓ рд╣ै рдЙрдкाрдп рд╣ै рдм्рд▓ीрдЪिंрдЧ рдкाрд╡рдбрд░ рдХे рдкाрдиी рдоें рдмрдиे рдШोрд▓ рдХा рд╡рд╕्рддुрдУं рдкрд░ рдЫिреЬрдХाрд╡। рдЗрди рдЙрдкाрдпों рд╕े рд╡ाрдпрд░рд╕ рдХो рддो рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдп рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХिंрддु рддрдм рдмिрд▓िрдпрди-рдЯ्рд░िрд▓िрдпрди рдбॉрд▓рд░्рд╕ рдХे рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХी рднूрдоिрдХा рдиिрд░्рдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХेрдЧी। рдЗрд╕ рд╡्рдпाрдкाрд░ рдоें рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рд╣ै, рд╕्рдкेрд╕िреЮिрдХ рджрд╡ाрдЗрдпाँ рд╣ैं, рдЗрдо्рдпूрдиिрдЯी рдмреЭाрдиे рд╡ाрд▓े рдЯॉрдиिрдХ्рд╕ рд╣ैं, рдоाрд╕्рдХ рд╣ैं, рд╕ैрдиेрдЯाрдпреЫрд░्рд╕ рд╣ैं, ... рдФрд░ рд╣ै рдЫिрдкी рд╣ुрдИ рд╡рд╣ рдиीрддि рдЬिрд╕рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдПрдХ рдФрд░ рдирдП рд╕्рдЯ्рд░ेрди рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рддाрдордЭाрдо рдХी рднूрдоिрдХा рдиिрд░्рдоिрдд рд╣ोрддी рд╣ै।

рд╣рдоाрд░ी рдЗрд╕ рдореЫрдмूрдд рдХिрд▓ेрдмंрджी рдоें рд╡िрдЯाрдоिрди рд╕ी рдХा рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╕्рд░ोрдд рдиीрдмू рднी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै। рдиीрдмू рдХा рдПрдХ्рд╕्рдЯ्рд░ेрдХ्рдЯ рд╕ेрд▓ुрд▓рд░ рдоेрдЯाрдмोрд▓िреЫ्рдо рдФрд░ рдоाрдЗрдЯोрдХॉंрдб्рд░िрдпрд▓ рд╡ेрд╕्рдЯ рдк्рд░ोрдбрдХ्рдЯ рдХे рдиिрд╕्рддाрд░рдг рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рднाрд╡ी рдЦाрдж्рдп рдж्рд░рд╡्рдп рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рд╕ंрддुрд▓िрдд рдЙрдкрдпोрдЧ рд╕े рд╢ुрдж्рдз рд╣ुрдЖ рд╢рд░ीрд░ рдХा рдЖंрддрд░िрдХ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рд░ोрдЧрдк्рд░рддिрд░ोрдзрдХ рдХ्рд╖рдорддा рдоें рд╡ृрдж्рдзि рдХрд░рддा рд╣ै। рдпрд╣ рд╡िрджिрдд рд╣ै рдХि реЫिंрдХ рдФрд░ рд╡िрдЯाрдоिрди рд╕ी рдХा рдЕंрддिрдо рдмाрдпोрд▓ॉреЫिрдХрд▓ рдк्рд░рднाрд╡ рд╢рд░ीрд░ рдХी рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд▓ рдХ्рд╖рдорддाрдУं рдоें рд╡ृрдж्рдзिрдХाрд░рдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдХिंрддु рддाрдЬे рдиीрдмू рдХे рд╕ेрд╡рди рд╕े рднी рдХिрд╕ी рднाрд░ी рднрд░рдХрдо рдЙрдж्рдпोрдЧ рдХी рднूрдоिрдХा рдиिрд░्рдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддी।

рдЗрди рд╕рдм рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдФрд░ рд╡्рдпाрдкाрд░िрдХ рддрде्рдпों рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдХिрд╕ी рднी рд╡ाрдпрд░рд╕ рд╕े рдмрдЪाрд╡ рдХे рд▓िрдП рд╢рд░ीрд░ рдХी рдореЫрдмूрдд рд░ोрдЧрдк्рд░рддिрд░ोрдз рдХ्рд╖рдорддा рдоें рд╡ृрдж्рдзि рдХे рд╕ाрдоाрди्рдп рд╕े рдЙрдкाрдпों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╢рд░ीрд░ рдХी рдХिрд▓ेрдмंрджी рдХा рдЙрдкाрдп рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рди рдоाрдиे рдЬाрдиे рдХी рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ(?) рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдкूрд░ी рджुрдиिрдпा рдоें рдЪрд▓ рдкреЬी рд╣ै। рдЕрддः рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХीрдЬिрдП рдПрдХ рдирдП рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рдХी, рдХुрдЫ рдорд╣ँрдЧे рдкैрдеोрд▓ॉрдЬिрдХрд▓ рдЯेрд╕्рдЯ्рд╕ рдХी, рдХिрд╕ी рдирдИ рдПंрдЯीрд╡ाрдпрд░рд▓ рджрд╡ा рдХी рдФрд░ рдХुрдЫ рдорд╣ँрдЧे рдЯॉрдиिрдХ्рд╕ рдХी। ...рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рддैрдпाрд░ рд░рд╣िрдпेрдЧा рдХुрдЫ рд╕ाрд▓ों рдмाрдж рдПрдХ рдФрд░ рдирдП рдШाрддрдХ рд╕्рдЯ्рд░ेрди рдХा рд╕ाрдордиा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।