рд╕िрдм्рдЧ़े рдРрдг्рдб рд╕рди्реЫ (рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░ेрддा рд╡ рд╡िрддрд░рдХ)

рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी
(4 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1923- 20 рдЬूрди 2018)

рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ : рдЖреЮрддाрдм рдЕрд╣рдордж

рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा, рд╣िंрджी-рдЙрд░्рджू, рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ


рдпрд╣ рд░рдЪрдиा рдПрдХ рд░ेрдЦाрдЪिрдд्рд░ рд╣ै рдЬो рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рдХी рдкुрд╕्рддрдХ реЩाрдХрдо рдмрджрд╣рди (рдоेрд░े рдоुँрд╣ рдоें реЩाрдХ) рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдоुрдЦ्рдпрдкाрдд्рд░ рд╕िрдм्рдЧ़े (рд╢ेреЩ рд╕िрдмреЪрддुрд▓्рд▓ाрд╣) рдПрдХ рдХुрддुрдм-реЮрд░ोрд╢ (рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░ेрддा) рд╣ैं рдФрд░ рдХрдеाрд╡ाрдЪрдХ рдХे рдШрдиिрд╖्рда рдоिрдд्рд░। рдЕрдкрдиी рд╕рдирдХ рдХे рдХाрд░рдг рд╡े рдЗрд╕ рдзंрдзे рдоें рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдЕрд╕рдлрд▓ рд╣ोрддे рд╣ैं। рдпूрд╕ुреЮी рдиे рдЗрд╕ рд░ेрдЦाрдЪिрдд्рд░ рдоें рд╕िрдм्рдЧ़े рдХे рдмिреЫрдиेрд╕ рдХे рддрд░ीреШों рдФрд░ рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХी рд╕рдирдХ рдХो рд╣ाрд╕्рдп рд╡ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХा рд▓рдХ्рд╖्рдп рдмрдиाрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рд░рдЪрдиा рд╕рдордп рд╕े рд╕рдордЭौрддा рди рдХрд░ рдкाрдиे рд╡ाрд▓े рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдд्рд░ाрд╕рджी рд╣ै рдЬो рд╣рдоें рд╣ँрд╕ाрдиे рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЙрджाрд╕ рднी рдХрд░рддी рд╣ै।

рдЗрд╕ рд░рдЪрдиा рдоें рдХрдИ рдЙрд░्рджू рд╢ाрдпрд░ों рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХों рдХी рд░рдЪрдиाрд╢ैрд▓ी рдХी рдУрд░ рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╕ंрдХेрдд рдоिрд▓рддे рд╣ैं рдЬिрд╕рд╕े рдЙрд░्рджू рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдП рдиिрдмंрдз рдХрд╣ीं-рдХрд╣ीं рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдХाрд░рдг реЮुрдЯрдиोрдЯ рдоें рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдПँ рджेрдиी рдкреЬीं। рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХी рджूрд╕рд░ी рд╕рднी рд░рдЪрдиाрдУं рдХी рддрд░рд╣ рдЗрд╕рдоें рднी ‘рдоिрд░्реЫा’ рдФрд░ ‘рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░’ рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдпे рджोрдиों рдХिрд░рджाрд░ рдЬिрдирдХे рдкूрд░े рдиाрдо ‘рдоिрд░्реЫा рдЕрдм्рджुрд▓рд╡рджूрдж рдмेрдЧ’ рдФрд░ ‘рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ реШाреЫी рдЕрдм्рджुрд▓ реШुрдж्рджूрд╕ рдПрдо.рдП. рдмी.рдЯी. рдЧोрд▓्рдбрдоेрдбрд▓िрд╕्рдЯ’ рд╣ैं, рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдоिрдд्рд░ рдпा рд╣рдореЫाрдж (рдЫाрдпाрдкुрд░ुрд╖) рд╣ैं। рдпे рдЕрдкрдиी рд╕рдирдХ, рдКрдЯрдкрдЯांрдЧ рд╡िрдЪाрд░ों рдФрд░ рд╡िрдЪिрдд्рд░ рджрд▓ीрд▓ों рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиे рдЬाрддे рд╣ैं рдФрд░ рд╣рдоें рдоुрд▓्рд▓ा рдирд╕рд░ुрдж्рджीрди рдХी рдпाрдж рджिрд▓ाрддे рд╣ैं। рдпूрд╕ुреЮी рдЕрдкрдиी рдЕрдХрдердиीрдп рд╡ рдЙрдд्рддेрдЬрдХ рдмाрддें рдЕрдХ्рд╕рд░ рдЗрди्рд╣ीं рджोрдиों рдХी реЫुрдмाрди рд╕े рдХрд╣рд▓рд╡ाрддे рд╣ैं।

рдмाрдд рд╕े рдмाрдд рдиिрдХाрд▓рдиा, рд▓ेрдЦрдиी рдХे рд╣ाрдеों рдоें рд╕्рд╡рдпं рдХो рд╕ौंрдкрдХрд░ рдоाрдиो рдХेрд▓े рдХे рдЫिрд▓рдХे рдкрд░ рдлिрд╕рд▓рддे рдЬाрдиा, рд╡िрд╖рдпांрддрд░, рд╣ाрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг, рдЕрддिрд╢्рдпोрдХ्рддिрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдгрди, рдХिрд░рджाрд░ों рдХी рд╕рдирдХ рдФрд░ рд╡िрдЪिрдд्рд░ рддрд░्рдХрд╢ैрд▓ी, рдПрдХ рд╣ी рд╡ाрдХ्рдп рдоें рдЕрд╕ंрдЧрдд рд╢рдм्рджों рдХा рдЬрдоाрд╡реЬा, рд╢рдм्рдж-рдХ्рд░ीреЬा, рдЕрдиुрдк्рд░ाрд╕ рдЕрд▓ंрдХाрд░, рд╣ाрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рдЙрдкрдоाрдПं рд╡ рд░ूрдкрдХ, рдЕрдк्рд░рдд्рдпाрд╢िрдд рдоोреЬ, рдХрд╡िрддा рдХी рдкंрдХ्рддिрдпों рдХा рдЙрдж्рдзрд░рдг, рдкैрд░ोрдбी рдФрд░ рдореЫाреШ рдХी рдлुрд▓рдЭреЬिрдпों рд╡ рд╣ाрд╕्рдп рд░рд╕ рдХी рдлुрд╣ाрд░ों рдХे рдмीрдЪ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕ंрдХेрдд рд╡ рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ рдФрд░ рдк्рд░рдЦрд░ рдмुрдж्рдзिрдордд्рддा, рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдк्рд░рдоुрдЦ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ рд╣ैं। рдЙрдирдХे реЮुрдЯрдиोрдЯ рднी рдмрд╣ुрдд рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдиिрдмंрдз рдоें рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдЕрдиेрдХ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं। - рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ
***


рдЖреЮрддाрдм рдЕрд╣рдордж
рдпрд╣ рдЙрд╕ рдЙрдо्рдоीрдж рднрд░े реЫрдоाрдиे рдХा реЫिрдХ्рд░ рд╣ै рдЬрдм рдЙрди्рд╣ें рдкुрд╕्рддрдХों рдХी рджुрдХाрди рдЦोрд▓े рдФрд░ рдбेрд▓ рдХाрд░्рдиेрдЧी рдкреЭे рджो-рддीрди рдорд╣ीрдиे рд╣ुрдП рд╣ोंрдЧे рдФрд░ рдЬрдм рдЙрдирдХे рд╣ोंрдаों рдкрд░ рд╣рд░ рд╕рдордп рд╡рд╣ рдзुрд▓ी-рдоंрдЭी рдоुрд╕्рдХाрди рдЦेрд▓рддी рд░рд╣рддी рдеी, рдЬो рдЖрдЬрдХрд▓ рд╕िрд░्реЮ рдЯूрдердкेрд╕्рдЯ рдХे рд╡िрдЬ्рдЮाрдкрдиों рдоें рдиреЫрд░ рдЖрддी рд╣ै। рдЙрд╕ реЫрдоाрдиे рдоें рдЙрдирдХी рдмाрддों рдоें рд╡рд╣ рдЙреЬрдХрд░ рд▓рдЧрдиे рд╡ाрд▓ा рдЬोрд╢ рдФрд░ рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдеा рдЬो рдЖрдо рддौрд░ рдкрд░ рдЕंрдЬाрдо рд╕े рдЕрдирднिрдЬ्рдЮ рд╕рдЯ्рдЯेрдмाреЫों рдФрд░ рдирд╡-рдоुрд╕्рд▓िрдоों рдХा рд▓рдХ्рд╖рдг рдмрддाрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рджुрдХाрди рдХ्рдпा рдеी, рдХिрд╕ी рдмिрдЧреЬे рд╣ुрдП рд░рдИрд╕ рдХी рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдеी। рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддा рдеा рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЪुрди-рдЪुрдирдХрд░ рд╡рд╣ी рдкुрд╕्рддрдХें рджुрдХाрди рдоें рд░рдЦी рд╣ैं, рдЬो реЩुрдж рдЙрдирдХो рдкрд╕ंрдж рдеीं рдФрд░ рдЬिрдирдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣рд░ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े реЩुрдж рдХो рдЖрд╢्рд╡рд╕्рдд рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा рдХि рдмाреЫाрд░ рдоें рдЙрдирдХी рдХोрдИ рдоाँрдЧ рд╣ै рди рдЦрдкрдд। рд╣рдоाрд░े рдоिрдд्рд░ рдоिрд░्реЫा рдЕрдм्рджुрд▓ рд╡рджूрдж рдмेрдЧ рдиे рджुрдХाрди рдоें реШрджрдо рд░рдЦрддे рд╣ी рдЕрдкрдиी рд╕ाрд░ी рдиाрдкрд╕ंрджीрджा рдкुрд╕्рддрдХें рдЗрддрдиे рд╕ुрдШреЬ рдвंрдЧ рд╕े рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ рд░рдЦी рджेрдЦीं рддो рдПрдХ рдмाрд░ рдЕрдкрдиी рдкुрд░ाрдиी рдРрдирдХ рдкрд░ рдРрддрдмाрд░ рдирд╣ीं рдЖрдпा рдФрд░ рдЬрдм рдРрддрдмाрд░ рдЖ рдЧрдпा рддो рдЙрд▓्рдЯा рдк्рдпाрд░ рдЖрдиे рд▓рдЧा। рдЕрдкрдиे реЩाрд╕ рдЦрдЯрдоिрдЯ्рдаे рд▓рд╣рдЬे рдоें рдмोрд▓े, 
“рдпाрд░! рдЕрдЧрд░ рдЖрдо рд▓ोрдЧों рдХे рдкрд╕ंрдж рдХी рднी рджो-рдЪाрд░ рд░рдЦ рд▓ेрддे рддो рдЧाрд╣рдХ рджुрдХाрди рд╕े рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рди рдЬाрддे, рдЬैрд╕े рд╕िрдХंрджрд░ рджुрдиिрдпा рд╕े рдЧрдпा рдеा┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А  рджोрдиों рд╣ाрде реЩाрд▓ी!”
рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдоुрд╕्рдХाрди рдХे рдмाрдж реЮрд░рдоाрдпा “рдоैं рд╕िрд░्реЮ рдЙрдо्рджा рдХिрддाрдмें рдмेрдЪрддा рд╣ूँ।”
рдкूрдЫा рдХि “рдЙрдо्рджा рдХी рдХ्рдпा рдкрд╣рдЪाрди?”
реЮрд░рдоाрдпा “рд╕ुрдиो! рдоेрд░े рдПрдХ реШрд░ीрдмी рдкреЬोрд╕ी рд╣ैं। рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ реШाреЫी рдЕрдм्рджुрд▓ реШुрдж्рджूрд╕। рдЪौрдмीрд╕ рдШंрдЯे рдХिрддाрдмों рдоें рдЬुрдЯे рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоैंрдиे рдХिрдпा рдпрд╣ рдХि рджुрдХाрди рдЦोрд▓рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЙрдирд╕े рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рдордирдкрд╕ंрдж рдХिрддाрдмों рдХी рдоुрдХрдо्рдорд▓  реЮेрд╣рд░िрд╕्рдд (рд╕ूрдЪी) рдмрдирд╡ा рд▓ी। рдлिрд░ рдЙрди рдХिрддाрдмों рдХो рдЫोреЬрдХрд░, рдЙрд░्рджू рдХी рдмाреШी рд╕ाрд░ी рдХिрддाрдмें реЩрд░ीрдж рдХे рджुрдХाрди рдоें рд╕рдЬा рджीं। рдЕрдм рдЗрд╕рд╕े рдмेрд╣рддрд░ рдЗрди्рддेреЩाрдм (рдЪрдпрди) рдХोрдИ рдХрд░рдХे рджिрдЦा рджे।”
рдлिрд░ рдЕрдЪाрдирдХ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рд▓рд╣рдЬा рдмрдиाрдХрд░ рдмрд╣ुрд╡рдЪрди рдоें рдЧрд░рдЬे “рд╣рдоाрд░ी рдХिрддाрдмें рдЙрд░्рджू рдЕрджрдм (рд╕ाрд╣िрдд्рдп) рдХी рдЖрдмрд░ू рд╣ैं।”
“рдФрд░ рд╣рдо рдпे рдмрд╣ुрдд рд╕рд╕्рддी рдмेрдЪрддे рд╣ैं!” рдоिрд░्реЫा рдиे рдЙрд╕ी рд▓рд╣рдЬे рдоें рдЬुрдорд▓ा рдкूрд░ा рдХिрдпा।
рдоुрд╕ीрдмрдд рдпрд╣ рдеी рдХि рд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХ, рд╣рд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдмाрд░े рдоें рдЙрдирдХी рдЕрдкрдиी рд░ाрдп рдеी। рдмेрд▓ाрдЧ рдФрд░ рдЕрдЯрд▓, рдЬिрд╕рдХा  рдмुрд▓ंрдж рдЖрд╡ाреЫ рдоें рдЗреЫрд╣ाрд░ рд╡ рдРрд▓ाрди рд╡े рдзाрд░्рдоिрдХ рджाрдпिрдд्рд╡ рдХे рд╕рдорддुрд▓्рдп рд╕рдордЭрддे рдеे। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдХ्рд╕рд░ рдРрд╕ा рд╣ुрдЖ рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧाрд╣рдХ рдХो рдкुрд╕्рддрдХ реЩрд░ीрджрдиे рд╕े реЫрдмрд░рджрд╕्рддी рд░ोрдХा рдХि рдЗрд╕рд╕े рдЙрд╕рдХी рд╕ाрд╣िрдд्рдп–рд░рд╕िрдХрддा рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рдн्рд░рд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рдеी। рд╕рдЪ рддो рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╡े рдХुрддुрдм-реЮрд░ोрд╢ (рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░ेрддा) рдХрдо рдФрд░ реШुрддुрдм-рдиुрдоा (рджिрд╢ाрд╕ूрдЪрдХ рдпंрдд्рд░) реЫ्рдпाрджा рдеे। рдХрднी рдХोрдИ реЩрд░ीрджाрд░ рд╣рд▓्рдХी-рдлुрд▓्рдХी рдХिрддाрдм рдоाँрдЧ рдмैрдарддा рддो рдмреЬे рд╕्рдиेрд╣ рд╕े рдЬрд╡ाрдм рджेрддे “рдпрд╣ाँ рд╕े рджो рдЧрд▓िрдпाँ рдЫोреЬрдХрд░ рд╕ीрдзे рд╣ाрде рдХो рдоुреЬ рдЬाрдЗрдП। рдкрд░рд▓े рдиुрдХ्рдХреЬ рдкрд░ рдЪूреЬिрдпों рдХी рджुрдХाрди рдХे рдкाрд╕ рдПрдХ рд▓ेрдЯрд░ рдмॉрдХ्рд╕ рдиреЫрд░ рдЖрдПрдЧा। рдЙрд╕рдХे рдаीрдХ рд╕ाрдордиे рдЬो рдКँрдЪी рд╕ी рджुрдХाрди рд╣ै, рдмрдЪ्рдЪों рдХी рдХिрддाрдмें рд╡рд╣ीं рдоिрд▓рддी рд╣ैं।” рдПрдХ рдмाрд░ рдХा рд╡ाреШрдпा рдЕрдм рддрдХ рдпाрдж рд╣ै рдХि рдПрдХ рд╕рдЬ्рдЬрди ‘рдоोрдоिрди’ (рд░ूрдоाрдиी рд╢ाрдпрд░) рдХा реЪреЫрд▓-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдкूрдЫрддे рд╣ुрдП рдЖрдП рдФрд░ рдЪंрдж рдоिрдирдЯ рдмाрдж рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рдоौрд▓рд╡ी рдоोрд╣рдо्рдордж рдЗрд╕्рдоाрдИрд▓ рдоेрд░рдаी (рдЙрдкрджेрд╢рдХ рд╡ рдмाрд▓рдХрд╡ि) рдХा рдХрд╡िрддा-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╣ाрде рдоें рд▓िрдП рдЙрдирдХी рджुрдХाрди рд╕े рдиिрдХрд▓े। 
рдПрдХ рджिрди рдоैंрдиे рдкूрдЫा “рдЕреЩ्рддрд░ рд╢ीрд░ाрдиी (рд░ूрдоाрдиी рдХрд╡ि) рдХी рдХिрддाрдмें рдХ्рдпों рдирд╣ीं рд░рдЦрддे?”
рдоुрд╕्рдХुрд░ाрдП। реЮрд░рдоाрдпा “рд╡рд╣ рдиाрдмाрд▓िреЪ рд╢ाрдпрд░ рд╣ै।” 
рдоैं рд╕рдордЭा рд╢ाрдпрдж MINOR POET рдХा рд╡े рдпрд╣ी рдорддрд▓рдм рд╕рдордЭрддे рд╣ैं। рдоुрдЭे рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдЪрдХिрдд рджेрдЦрдХрд░ реЩुрдж рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░ рджिрдпा рдХि “рд╡рд╣ рдоाрд╢ूреШ (рдк्рд░ेрдпрд╕ी) рд╕े рдоिрд▓рдиे рдХा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдоुрддाрд▓рдмा рдХрд░рддा рд╣ै рдЬैрд╕े рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪा рдЯॉреЮी рдоाँрдЧ рд░рд╣ा рд╣ै।” 
рдЗрд╕рдкрд░ рдоैंрдиे рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдк्рд░िрдп рдХрд╡ि рдХा рдиाрдо рд▓ेрдХрд░ рдХрд╣ा рдХि “рдмेрдЪाрд░े рд╣ोрд╢ реЩрд▓ीрдЬाрдмाрджी"[1] рдиे рдХ्рдпा реЩрддा рдХी рд╣ै? рдЙрдирдХे рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рднी рдиреЫрд░ рдирд╣ीं рдЖрддे।”  
реЮрд░рдоाрдпा рдХि “рдЙрд╕ реЫाрд▓िрдо рдХे рдоाрд╢ूреШ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдХे рддреШाреЫे рдХे рдпे рддेрд╡рд░ рд╣ैं рдЬैрд╕े рдХोрдИ рдХाрдмुрд▓ी рдкрдаाрди рдбाँрдЯ-рдбाँрдЯрдХрд░ рдбूрдмी рд╣ुрдИ рд░реШрдо рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै।” 
рдоैंрдиे рдХрд╣ा “рдордЧрд░ рд╡े рднाрд╖ा-рд╕рдо्рд░ाрдЯ рд╣ैं।” 
рдмोрд▓े “рдаीрдХ рдХрд╣рддे рд╣ो। рднाрд╖ा рдЙрдирдХे рдШрд░ рдХी рд▓ौंрдбी рд╣ै рдФрд░ рд╡े рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рд╡ैрд╕ा рд╣ी рд╕рд▓ूрдХ рдХрд░рддे рд╣ैं!”
рдЖрдЬिреЫ рд╣ोрдХрд░ рдоैंрдиे рдХрд╣ा “рдЕрдЪ्рдЫा, рдпूँ рд╣ी рд╕рд╣ी, рдордЧрд░ ‘реЮाрдиी’ рдмрджाрдпूрдиी рдХ्рдпों реЪाрдпрдм рд╣ैं?” 
реЮрд░рдоाрдпा “рд╣ुрд╢्рд╢! рд╡े рдиिрд░े рдоुрд╕рд╡्рд╡िрд░-рдП-реЪрдо (рджुрдЦ рдХे рдЪिрддेрд░े) рд╣ैं!”
рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдаीрдХ! рдордЧрд░ рдоेрд╣рджी-рдЙрд▓-рдЕреЮाрджी [2] рддो рдмреЬे рд▓рд▓िрдд рдиिрдмंрдзрдХाрд░ рд╣ैं।” 
рдмोрд▓े “рдЫोреЬो рднी! ‘реЮाрдиी’ рдоुрд╕рд╡्рд╡िрд░-рдП-реЪрдо рд╣ैं, рддो рдоेрд╣рджी рдоुрд╕рд╡्рд╡िрд░-рдП-рдмिрди्рдд-рдП-рдЕрдо (рдЪрдЪेрд░ी рдмрд╣рди рдХे рдЪिрддेрд░े)! рд╡рд▓्рд▓ाрд╣! рд╡े рд▓рд▓िрдд рдиिрдмंрдз рдирд╣ीं рд▓ाрд▓ाрдпिрдд рдиिрдмंрдз рд▓िрдЦрддे рд╣ैं।”
рдЖреЩिрд░ рдоें рдоैंрдиे рдПрдХ рдЬाрдиे-рдкрд╣рдЪाрдиे рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░-рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдХा рдиाрдо рд▓िрдпा, рдордЧрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдХाрдиों рд╕े рд╡िрдж्рд╡ाрди рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдХे рдкिрддा рд╢्рд░ी рдХो ‘рд▓рдЦрдирдК’ рдХो ‘рдирдЦрд▓рдК’  рдФрд░ ‘рдоिреЫाрдЬ рд╢рд░ीреЮ’ рдХो ‘рдоिрдЬाреЫ рд╢рд░ीреЮ’ рдХрд╣рддे рд╕ुрдиा рдеा। рдЪुрдиांрдЪे рдЗрд╕ рдкैрдд्рд░िрдХ-рдЕрдпोрдЧ्рдпрддा рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдЙрдирдХे рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рд▓ेрдЦ рджुрдХाрди рдоें рдХрднी рд╕्рдеाрди рдирд╣ीं рдкा рд╕рдХे। рдпрд╣ी рдирд╣ीं реЩुрдж рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдорд╣ोрджрдп рдиे рдПрдХ рдорд╣реЮिрд▓ рдоें рдЙрдирдХे рд╕ाрдордиे реЪाрд▓िрдм рдХा рдПрдХ рдорд╢рд╣ूрд░ рд╢ेрд░ реЪрд▓рдд рдкреЭा рдФрд░ рджोрд╣рд░े рд╣ो-рд╣ोрдХрд░ рджाрдж рд╡рд╕ूрд▓ рдХी, рд╕ो рдЕрд▓рдЧ! 
рдоैंрдиे рдХрд╣ा “рдЗрд╕рд╕े рдХ्рдпा реЮрд░्реШ рдкреЬрддा рд╣ै?”
 рдмोрд▓े “реЮрд░्реШ рдХ्рдпों рдирд╣ीं рдкреЬрддा! рдоीрд░рди рд╕ाрд╣рдм рдХा реШिрд╕्рд╕ा рднूрд▓ рдЧрдП? рдХिрд╕ी рдиे рдЙрдирдХे рд╕ाрдордиे ‘реЪाрд▓िрдм’ рдХा рд╢ेрд░ реЪрд▓рдд рдкреЭ рджिрдпा। рдд्рдпोрд░िрдпाँ рдЪреЭाрдХрд░ рдмोрд▓े, ‘рдоिрдпाँ! рдпрд╣ рдХोрдИ реШुрд░ाрди рд╡ рд╣рджीрд╕ рд╣ै рдХि рдЬैрд╕े рдЪाрд╣ा рдкреЭ рджिрдпा।’”
рдЖрдкрдиे рджेрдЦ рд▓िрдпा рдХि рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдкुрд╕्рддрдХें рд╡े рдЗрд╕рд▓िрдП рдирд╣ीं рд░рдЦрддे рдеे рдХि рдЙрдирдХो рд╕реЩ्рдд рдиाрдкрд╕ंрдж рдеीं рдФрд░ рдЙрдирдХे рд▓ेрдЦрдХों рд╕े рдЙрди्рд╣ें рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдиिрдЬी рдорддрднेрдж рдеा। рд▓ेрдХिрди рдХुрдЫ рдЧिрдиे-рдЪुрдиे рд▓ेрдЦрдХ рдЬो рдЗрд╕ рдХोрдкрднाрдЬिрдд рд╢्рд░ेрдгी рд╕े рдмाрд╣рд░ рдеे, рдЙрдирдХी рдкुрд╕्рддрдХें рджुрдХाрди рдоें рд░рдЦрддे реЫрд░ूрд░ рдеे, рдордЧрд░ рдХोрд╢िрд╢ рдпрд╣ी рд╣ोрддी рдеी рдХि рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдмिрдХрдиे рди рдкाрдПँ, рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рдЙрди्рд╣ें рдмेрд╣рдж рдкрд╕ंрдж рдеीं рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕ेंрдд-рд╕ेंрддрдХрд░ рд░рдЦрдиे рдоें рдЕрдж्рднुрдд рдЖрдд्рдоिрдХ рдЖрдиंрдж рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддे рдеे। рдкрд╕ंрдж рд╡ рдиाрдкрд╕ंрдж рдХी рдЗрд╕ рдЕрд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдЦींрдЪा-рддाрдиी рдХा рдирддीрдЬा рдпрд╣ рдиिрдХрд▓ा рдХि ‘рдХुрддुрдм рдЕреЫ рдЬा рди рдЬुрдо्рдмрдж’[3] (рдХिрддाрдмें рд╣िрд▓рддी рдирд╣ीं рдЕрдкрдиी рдЬрдЧрд╣ рд╕े)।
рд╕ुрдиी рд╕ुрдиाрдИ рдирд╣ीं рдХрд╣рддा। рдоैंрдиे рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦों рд╕े рджेрдЦा рдХि рджीрд╡ाрди-рдП-реЪाрд▓िрдм (рд╕рдЪिрдд्рд░) рджुрдХाрди рдоें рдорд╣ीрдиों рдкреЬा рд░рд╣ा। рд╕िрд░्реЮ рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЙрдирдХा рд╡िрдЪाрд░ рдеा рдХि рджुрдХाрди рдЗрд╕рдХे рдмिрдиा рд╕ूрдиी-рд╕ूрдиी рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрдЧी। рдоिрд░्реЫा рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे “рдЗрдирдХी рдоिрд╕ाрд▓ рдЙрд╕ рдЕрднाрдЧे реШрд╕ाрдИ рдЬैрд╕ी рд╣ै, рдЬिрд╕े рдмрдХрд░ों рд╕े рдЗрд╢्реШ рд╣ो рдЬाрдП।” 
рдкुрд╕्рддрдХों рд╕े рдк्рд░ेрдо рдХा рдпрд╣ рд╣ाрд▓ рдеा рдХि рдаीрдХ рдмोрд╣рдиी рдФрд░ рдмिрдХ्рд░ी рдХे рд╕рдордп рдоें рднी рдЕрдз्рдпрдпрди рдоें рдХрдорд░-рдХрдорд░ рдбूрдмे рд░рд╣рддे। рдпрд╣ рдХрдорд░-рдХрдорд░ рдХी реШैрдж рдЗрд╕ рд▓िрдП рд▓рдЧाрдиी рдкреЬी рдХि рд╣рдордиे рдЖрдЬрддрдХ рдЙрди्рд╣ें рдХोрдИ рдХिрддाрдм рдкूрд░ी рдкреЭрддे рдирд╣ीं рджेрдЦा। рдоिрд░्реЫा рдЗрд╕ी рдмाрдд рдХो рдпूँ рдХрд╣рддे рдеे рдХि “рдмрд╣ुрдд рдХрдо рдХिрддाрдмें рдРрд╕ी рд╣ैं рдЬो рдЕрдкрдиे рдХो рдЙрдирд╕े рдкреЭрд╡ा рд╕рдХी рд╣ैं।” рдпрд╣ी рдирд╣ीं, рдЕрдкрдиे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХी рддрдХрдиीрдХ рдХे рдоुрддाрдмिреШ рд░ूрдоाрдиी рдФрд░ рдЬाрд╕ूрд╕ी рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХो рд╣рдоेрд╢ा рдЙрд▓्рдЯा рдпाрдиी рдЕंрдд рд╕े рдкреЭрддे рддाрдХि рд╣ीрд░ोрдЗрди рдХा рд╣рд╢्рд░ рдФрд░ рд╣рдд्рдпाрд░े рдХा рдиाрдо реЮौрд░рди рдоाрд▓ूрдо рд╣ो рдЬाрдП। (рдЙрдирдХा рдХрдерди рд╣ै рдХि “рдЙрдо्рджा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд╡рд╣ी рд╣ै рдЬो рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдкреЭрдиे рдкрд░ рднी рдЕंрдд рд╕े рдЖрд░рдо्рдн рддрдХ рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╣ो”) рд╣рд░ рдХрд╣ीं рд╕े рджो-рддीрди рдкрди्рдиे рдкрд▓рдЯрдХрд░ рдкूрд░ी рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдмाрд░े рдоें рдмेрдзреЬрдХ рд░ाрдп рдмрдиा рд▓ेрдиा рдФрд░ рдлिрд░ рдЙрд╕े рдордирд╡ाрдиा рдЙрдирдХे рдмाрдПँ рд╣ाрде рдХा рдЦेрд▓ рдеा। рдХрднी-рдХрднी рддो рд▓िрдЦाрдИ-рдЫрдкाрдИ рджेрдЦрдХрд░ рд╣ी рд╕ाрд░ी рдХिрддाрдм рдХा рдореЫрдоूрди рднाँрдк рд▓ेрддे рдеे। рдоुрдЭे рдпाрдж рд╣ै рдХि рдЙрд░्рджू рдХी рдПрдХ рдирдИ рдЫрдкी рд╣ुрдИ рдХिрддाрдм рдХा рдХाреЪреЫ рдФрд░ рд░ोрд╢рдиाрдИ рд╕ूँрдШрдХрд░ рди рд╕िрд░्реЮ рдЙрд╕े рдкреЭрдиे рдмрд▓्рдХि рджुрдХाрди рдоें рд░рдЦрдиे рд╕े рднी рдЗрдирдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा। рдЙрдирдХे рджुрд╢्рдордиों рдиे рдЙреЬा рд░рдЦी рдеी рдХि рд╡े рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдоुрдЦрдкृрд╖्рда рдкреЭрддे-рдкреЭрддे рдКँрдШрдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рд╕рдоाрдзिрд╕्рде рдЕрд╡рд╕्рдеा рдоें рдЬो рдХुрдЫ рдорди рдоें рдЖрддा рд╣ै, рдЙрд╕े рд▓ेрдЦрдХ рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рдХрд░рдХे рд╣рдоेрд╢ा-рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕рд╕े рд╡िрдоुрдЦ рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं।
рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдмेрдЪाрд░े рдХिрд╕ рдЧिрдирддी-рд╢ुрдоाрд░ рдоें рд╣ैं। рдЕрдкрдиे рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЕрдиुрдоाрди рд╡ рд╕рдоुрдж्рд░-рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рдЬ्рдЮाрди рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдПрдХ рджिрди рдпрд╣ाँ рддрдХ рдбींрдЧ рдоाрд░рдиे рд▓рдЧे рдХि “рдоैं рдЖрджрдоी рдХी рдЪाрд▓ рд╕े рдмрддा рд╕рдХрддा рд╣ूँ рдХि рд╡рд╣ рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдХी рдХिрддाрдмें рдкреЭрддा рд░рд╣ा рд╣ै।” рдЗрдд्рддिреЮाреШ рд╕े рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдПрдХ рднрд░े-рднрд░े рдкिрдЫाрдпे рд╡ाрд▓ी рд▓реЬрдХी рджुрдХाрди рдХे рд╕ाрдордиे рд╕े рдЧुреЫрд░ी। рдЪीрдиी реШрдоीреЫ рдЙрд╕рдХे рдЬिрд╕्рдо рдкрд░ рдЪुрд╕्рдд рдЬुрдорд▓े рдХी рддрд░рд╣ рдХрд╕ी рд╣ुрдИ рдеी। рд╕िрд░ рдкрд░ рдПрдХ рд░िрдмрди рд╕рд▓ीреШे рд╕े рдУреЭे рд╣ुрдП, рдЬिрд╕े рдоैं рд╣ी рдХ्рдпा, рдХोрдИ рднी рд╢рд░ीреЮ рдЖрджрдоी, рджुрдкрдЯ्рдЯा рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддा┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘АрдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рджुрдкрдЯ्рдЯा рдХрднी рдЗрддрдиा рднрд▓ा рдоाрд▓ूрдо рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рддंрдЧ рдоोрд░ी рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рддंрдЧ рдШेрд░ рдХी рд╢рд▓рд╡ाрд░। рдЪाрд▓ рд╣ाрд▓ाँрдХि рдХреЬी рдХрдоाрди рдХा рддीрд░ рди рдеी, рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕рд╕े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рдШाрддрдХ। рдХрдоाрди рдХिрддрдиी рднी рдЙрддрд░ी рд╣ुрдИ рдХ्рдпों рди рд╣ो, рддीрд░ рдиीрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рд╕ीрдзा рд╣ी рдЖрдПрдЧा। рдаुрдоुрдХ-рдаुрдоुрдХрдХрд░ рдирд╣ीं। рд▓ेрдХिрди рд╡рд╣ рд╡िрд╢्рд╡-рд╕ुрди्рджрд░ी реШрджрдо рдЖрдЧे рдмреЭाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдмाрд░ рдЬिрд╕्рдо рдХे рдордз्рдпрднाрдЧ рдХो рдШंрдЯे рдХे рдкेंрдбुрд▓рдо рдХी рддрд░рд╣ рджाрдпें-рдмाрдПँ рдпूँ рд╣िрд▓ाрддी рдХि рдмрд╕ рдЫुрд░ी рд╕ी рдЪрд▓ рдЬाрддी। рдирддीрдЬा рдпрд╣ рдХि рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЬिрд╕्рдо рдХे рдЕंрдЧ рдиे рдЬिрддрдиी рджूрд░ी рджрдХ्рд╖िрдг рд╕े рдЙрдд्рддрд░ рддрдХ рддрдп рдХी, рдЙрддрдиी рд╣ी рдкूрд░рдм рд╕े рдкрд╢्рдЪिрдо рддрдХ। рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдоें рд╣рд░ реШрджрдо рдкрд░ рдПрдХ рдЖрджрдо-реШрдж рд╕рд▓ीрдм (†) рдмрдиाрддी рд╣ुрдИ рдЖрдЧे рдмреЭ рд░рд╣ी рдеी। 
“рдЕрдЪ्рдЫा рдмрддाрдУ, рдЙрд╕рдХी рдЪौрдоुрдЦी рдЪाрд▓ рд╕े рдХ्рдпा рдЯрдкрдХрддा рд╣ै?” рдоैंрдиे рдкूрдЫा।
“рдЙрд╕рдХी рдЪाрд▓ рд╕े рддो рдмрд╕ рдЙрд╕рдХा рдЪाрд▓рдЪрд▓рди рдЯрдкрдХे рд╣ै।” рдоुрдЭे рдЖँрдЦ рдоाрд░рдХрд░ рд▓рдХрд╣рддे рд╣ुрдП рдмोрд▓े।
“рдлिрд░ рд╡рд╣ी рдмाрдд! рдЪाрд▓ рд╕े рдмрддाрдУ, рдХैрд╕ी рдХिрддाрдмें рдкреЭрддी рд╣ै?” рдоैंрдиे рднी рдкीрдЫा рдирд╣ीं рдЫोреЬा।
“рдкрдЧрд▓े! рдпрд╣ рддो реЩुрдж рдПрдХ рдХिрддाрдм рд╣ै!” рдЙрди्рд╣ोंрдиे рддрд░्рдЬрдиी рд╕े рд╕реЬрдХ рдкрд░ рдЙрди рдкाрдардХों рдХी рдУрд░ рд╕ंрдХेрдд рдХिрдпा рдЬो рдПрдХ реЮрд░्рд▓ांрдЧ рд╕े рдЙрд╕рдХे рдкीрдЫे-рдкीрдЫे рд╡िрд╖рдп-рд╕ूрдЪी рдХा рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рддे рдЪрд▓े рдЖ рдЖ рд░рд╣े рдеे।
рджेрдЦा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рд╡рд╣ी рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░ेрддा рдХाрдордпाрдм рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬो рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдиाрдо рдФрд░ рджाрдо рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдФрд░ рдХुрдЫ рдЬाрдирдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдирд╣ीं рдХрд░рддे। рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдХा рд╕ाрдоाрди्рдп-рдЕрдЬ्рдЮाрди рдЬिрддрдиा рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ोрдЧा, рдЬिрддрдиा рдЕрдЧाрдз рд╡ рдмрд╣ुрдЖрдпाрдоी  рд╣ोрдЧा, рдЙрддрдиे рд╣ी рднрд░рдкूрд░ рдЖрдд्рдорд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдФрд░ рдоाрд╕ूрдо рдЧुрдорд░ाрд╣ी рдХे рд╕ाрде рд╡े рдмुрд░ी рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд░рдХे рдмेрдЪ рд╕рдХेंрдЧे। рдЗрд╕рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рдкुрд╕्рддрдХें рдкреЭрддे-рдкреЭрддे (рдЕрдзूрд░ी рд╣ी рд╕рд╣ी) рд╣рдоाрд░े рд╣ीрд░ो рдХो рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдХे рдЬोрд╢ीрд▓े рд╕ंрд╡ाрдж рдпाрдж рд╣ो рдЧрдП рдеे рдФрд░ рдмреЪрджाрджी рдЬिрдореЩाрдиे рдоें рдХрднी рджेрд╢ी рд╣्рд╡िрд╕्рдХी рдХी реЫ्рдпाрджрддी рд╕े рдорд╣ोрджрдп рдЙрди्рдордд्рдд рд╣ो рдЬाрддे рддो рдЗрд╕्рд▓ाрдо рдХे рджुрд╢्рдордиों рдкрд░ рдШूँрд╕े рддाрди-рддाрдирдХрд░ рддреЬाрдХ-рдкреЬाрдХ рдРрд╕े рдбाрдпрд▓ॉрдЧ рдмोрд▓рддे, рдЬिрдирд╕े рд╢рд╣ीрдж рд╣ोрдиे рдХी рддीрд╡्рд░ рдЗрдЪ्рдЫा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЯрдкрдХी рдкреЬрддी рдеी рдХि рдмैрд░ों рддрдХ рдХा рдИрдоाрди рддाреЫा рд╣ो рдЬाрддा। 
рд▓рдЧाрддाрд░ рдкрди्рдиा рдкрд▓рдЯрддे рд░рд╣рдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╕рдм рдирдИ-рдирд╡ेрд▓ी рдХिрддाрдмें рдЕрдкрдиी рдХुँрдЖрд░ी рдХрд░ाрд░ी рдорд╣рдХ рдФрд░ рдЬिрд▓्рдж рдХी рдХрд╕ाрд╡рдЯ рдЦो рдЪुрдХी рдеीं। реЫ्рдпाрджाрддрд░ рдкрди्рдиों рдХे рдХोрдиे рдХुрдд्рддे рдХे рдХाрдиों рдХी рддрд░рд╣ рдоुреЬ рдЧрдП рдеे рдФрд░ рдХुрдЫ рдордирдкрд╕ंрдж рдкृрд╖्рдаों рдХी рдпрд╣ рд╣ाрд▓рдд рдеी рдХि ‘рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рд░ाрд╣ рд╕े рд▓рд╢्рдХрд░ рдЧुреЫрд░ा।’ рдФрд░ рд▓рд╢्рдХрд░ (рд╕ेрдиा) рднी рд╡рд╣ рдЬो реЩूрди рдХे рдмрдЬाрдп рдкीрдХ рдХी рдЫींрдЯें рдЙреЬाрддा рд╣ुрдЖ рдЧुреЫрд░ рдЬाрдП! рдПрдХ рдмाрд░ рдЙрдирдХो рднрд░ी рджुрдХाрди рдоें рдЕрдкрдиे рд╣ी рд╕ाрдЗреЫ рдХे рдПрдХ рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХा рдЗрдд्рд░ рдиिрдХाрд▓рддे рджेрдЦा рддो рдоिрд░्реЫा рдиे рдЯोрдХा: 
“рд▓ोрдЧ рдЕрдЧрд░ рдХिрд╕ी рд╣рд▓рд╡ाрдИ рдХो рдоिрдаाрдИ рдЪрдЦрддे рджेрдЦ рд▓ें рддो рдЙрд╕рд╕े рдоिрдаाрдИ реЩрд░ीрджрдиी рдЫोреЬ рджेрддे рд╣ैं рдФрд░ рдПрдХ рддुрдо рд╣ो рдХि рд╣рд░ рдЖрдП-рдЧрдП рдХे рд╕ाрдордиे рдХिрддाрдмें рдЪाрдЯрддे рд░рд╣рддे рд╣ो!”
рдлिрд░ рдХ्рдпा рдеा, рдкрд╣рд▓े рд╣ी рднрд░े рдмैрдаे рдеे। рдлрдЯ рдкреЬे “рдХिрддाрдм рдмेрдЪрдиा рдПрдХ рдЗрд▓्рдо (рдЬ्рдЮाрди) рд╣ै, рдмрд░реЩुрд░рджाрд░! рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдЖрдзे-рдЬाрд╣िрд▓ рдХिрддाрдмें рд▓िрдЦ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдордЧрд░ рдмेрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдЬाрдирдХाрд░ рд╣ोрдиा реЫрд░ूрд░ी рд╣ै। рд╣ूрдмрд╣ू рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдЬैрд╕े рдПрдХ рдЕंрдзा рд╕ुрд░рдоा рдмрдиा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдордЧрд░ рдмीрдЪ рдмाреЫाрд░ рдоें рдЦреЬे рд╣ोрдХрд░ рдмेрдЪ рдирд╣ीं рд╕рдХрддा। рдоिрдпाँ! рддुрдо рдХ्рдпा рдЬाрдиो, рдХैрд╕े-рдХैрд╕े рдорд╣ा-рдЬाрд╣िрд▓ों рд╕े рдкाрд▓ा рдкреЬрддा рд╣ै। (рдЕрдкрдиी рд╕рд░्рд╡рдк्рд░िрдп рдкुрд╕्рддрдХ рдХी рдУрд░ рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░рддे рд╣ुрдП) рдЬी рдоें рдЖрддी рд╣ै, рджीрд╡ाрди-рдП-реЪाрд▓िрдм (рдоौрд▓ाрдиा рдЗрдо्рддिрдпाреЫ рдЕрд▓ी рдЕрд░्рд╢ी рдХी рдЯीрдХा рд╕рдоेрдд) рдЙрдирдХे рд╕िрд░ рдкрд░ рджे рдоाрд░ूँ। рддुрдо्рд╣ें рдпреШीрди рдирд╣ीं рдЖрдПрдЧा। рджो рд╣реЮ्рддे рд╣ोрдиे рдХो рдЖрдпे। рдПрдХ рдореЫрд▓ूрдо (рдкीреЬिрдд) рд╕ूрд░рдд рдХ्рд▓рд░्рдХ рдпрд╣ाँ рдЖрдпा рдФрд░ рдоुрдЭे рдЙрд╕ рдХोрдиे рдоें рд▓े рдЬाрдХрд░ рдХुрдЫ рд╢рд░्рдоाрддे, рдХुрдЫ рд▓рдЬाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा рдХि рдХृрд╖्рдг рдЪंрджрд░ рдПрдо.рдП. рдХी рд╡рд╣ рдХिрддाрдм рдЪाрд╣िрдП, рдЬिрд╕рдоें “рддेрд░ी рдоाँ рдХे рджूрдз рдоें рд╣ुрдХुрдо рдХा рдЗрдХ्рдХा” рд╡ाрд▓ी рдЧाрд▓ी рд╣ै। реЩैрд░, рдЙрд╕े рдЬाрдиे рджो рдХि рдЙрд╕ рдмेрдЪाрд░े рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╡ाреШрдИ рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддा рдеा рдХि рдпрд╣ рдЧाрд▓ी рд╕ाрдордиे рд░рдЦрдХрд░ рд╣ी рдЙрд╕рдХी рд╕ूрд░рдд рдмрдиाрдИ рдЧрдИ рд╣ै। рдордЧрд░ рдЙрди рд╕ाрд╣рдм рдХो рдХ्рдпा рдХрд╣ोрдЧे рдЬो рдирдП-рдирдП рдЙрд░्рджू рдХे рд▓ेрдХ्рдЪрд░рд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рд╣ुрдП рд╣ैं। рдоेрд░े рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ैं। рдЗрд╕ी рдорд╣ीрдиे рдХी рдкрд╣рд▓ी рддाрд░ीреЩ рдХो рдХॉрд▓ेрдЬ рд╕े рдкрд╣рд▓ी рддрдиреЩ्рд╡ाрд╣ рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░рдХे рд╕ीрдзे рдпрд╣ाँ рдЖрдП рдФрд░ рдлूрд▓ी рд╣ुрдИ рд╕ाँрд╕ों рдХे рд╕ाрде рд▓рдЧे рдкूрдЫрдиे, ‘рд╕ाрд╣рдм! рдЖрдкрдХे рдпрд╣ाँ рдоंрдЯो рдХी рд╡рд╣ рдХिрддाрдм рднी рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें “рдзрд░рди-рддреЩ्рддा” (рдмрд░्рдмाрджी) рдХे рдоाрдпрдиे рд╣ों?’ рдФрд░ рдЕрднी рдкрд░рд╕ों рдХी рдмाрдд рд╣ै। рдПрдХ рдоोрд╣рддрд░рдоा рддрд╢рд░ीреЮ рд▓ाрдИं। рдЙрдо्рд░ рдпрд╣ी рдЕрдЯ्рдаाрд░рд╣-рдЙрди्рдиीрд╕ рдХी। рдиिрдХрд▓рддा рд╣ुрдЖ рдоोрдЯा рдмрджрди। рдЕрдкрдиी рдЧुреЬिрдпा рдХी рдЪोрд▓ी рдкрд╣рдиे рд╣ुрдП рдеीं। рджोрдиों рд╣рдеेрд▓िрдпों рдХी рд░िрд╣рд▓ рдмрдиाрдХрд░ рдЙрд╕ рдкрд░ рдЕрдкрдиा рдХिрддाрдмी (рд▓рдо्рдмूрддрд░ा) рдЪेрд╣рд░ा рд░рдЦा рдФрд░ рд▓рдЧीं рдХिрддाрдмों рдХो рдЯूрдХुрд░-рдЯुрдХुрд░ рджेрдЦрдиे। рдЗрд╕ी рдЬрдЧрд╣ рдЬрд╣ाँ рддुрдо рдЦреЬे рд╣ो। рдлिрд░ рдкूрдЫा, ‘рдХोрдИ рдиॉрд╡ेрд▓ рд╣ै?’ рдоैंрдиे рд░ाрддों рдХी рдиींрдж рд╣рд░ाрдо рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдПрдХ рдиॉрд╡ेрд▓ рдкेрд╢ рдХिрдпा। рд░िрд╣рд▓ рдкрд░ рд╕े рдмोрд▓ीं, ‘рдпрд╣ рдирд╣ीं, рдХोрдИ рдРрд╕ा рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рдиॉрд╡ेрд▓ рджीрдЬिрдпे рдХि рд░ाрдд рдХो рдкреЭрддे рд╣ी рдиींрдж рдЖ рдЬाрдП।’ рдоैंрдиे рдПрдХ рдРрд╕ा рд╣ी рдиिрд╢्рдЪेрддрдХ рдиॉрд╡ेрд▓ рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рджिрдпा। рдордЧрд░ рд╡рд╣ рднी рдирд╣ीं рдЬँрдЪा। рджрд░рдЕрд╕рд▓ рдЙрди्рд╣ें рдХिрд╕ी рдЧрд╣рд░े рд╣рд░े рдЖрд╡рд░рдг рд╡ाрд▓ी рдкुрд╕्рддрдХ рдХी рддрд▓ाрд╢ рдеी, рдЬो рдЙрдирдХे рд╢рдпрдирдХрдХ्рд╖ рдоें рд▓ाрд▓ рдкрд░рджों рд╕े “рдоैрдЪ” рд╣ो рдЬाрдП। рдЗрд╕ рдХреЬे рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рд╕िрд░्реЮ рдПрдХ рдХिрддाрдм рдкूрд░ी рдЙрддрд░ी। рд╡рд╣ рдеी “рдоोрдЯрд░ рдб्рд░ाрдЗрд╡рд░ी рдХे рдЙрд╕्рддाрдж”(рдХрд╡िрддाрдмрдж्рдз) рдЬिрд╕рдХो рджрд░рдЕрд╕рд▓ рдЙрд░्рджू рднाрд╖ा рдоें рдЖрдд्рдорд╣рдд्рдпा рдХी рдЖрд╕ाрди рдпुрдХ्рддि рдХी рдкрд╣рд▓ी рдХрд╡िрддाрдмрдж्рдз рдиिрд░्рджेрд╢-рдкुрд╕्рддिрдХा рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП।”
рдоैंрдиे рдиौрдЬрд╡ाрди реЩाрддूрди рдХी рд╣िрдоाрдпрдд рдХी “рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдЙрд░्рджू рдоें рдРрд╕ी рдХिрддाрдмें рдмрд╣ुрдд рдХрдо рд╣ैं, рдЬो рдмिрдиा рдЖрд╡рд░рдг рдХे рднी рдЕрдЪ्рдЫी рд▓рдЧें। рдкुрд╕्рддрдХ-рдЖрд╡рд░рдг рддो рдРрд╕ा рд╣ी рд╣ै, рдЬैрд╕े рдФрд░рдд рдХे рд▓िрдП рдХрдкреЬे।”
“рдордЧрд░ рд╣ॉрд▓ीрд╡ुрдб рдоें рдЖрдЬрдХрд▓ реЫ्рдпाрджाрддрд░ рдРрдХ्рдЯ्рд░ेрд╕ें рдРрд╕ी рд╣ैं рдЬो рдХрдкреЬे рдкрд╣рди рд▓ें рддो реЫрд░ा рднी рдЕрдЪ्рдЫी рди рд▓рдЧें।” рдоिрд░्реЫा рдиे рдмाрдд рдХो рдХрд╣ाँ рд╕े рдХрд╣ाँ рдкрд╣ुँрдЪा рджिрдпा।
рд▓ेрдХिрди рдирдпा-рдирдпा рд╢ौреШ рдеा рдФрд░ рдЕрднी рдпрд╣ рдиौрдмрдд рдирд╣ीं рдЖрдИ рдеी рдХि рдРрд╕ी рдШрдЯрдиाрдУं рд╕े рдЙрдирдХा рдорди  рд╕рдЪрдоुрдЪ рдорд▓िрди рд╣ो рдЬाрдП। рдбेрд▓ рдХाрд░्рдиेрдЧी рдХे рдорд╢рд╡рд░े рдХे рдоुрддाрдмिреШ рд╡े рд╣рд░ рд╕рдордп рдоुрд╕्рдХुрд░ाрддे рд░рд╣рддे рдФрд░ рд╣рдордиे рд╕ोрддे рдоें рднी рдЙрдирдХी рдмाрдЫें рдоैрдд्рд░ीрдкूрд░्рдг рд╕ंрджेрд╢ рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдЦुрд▓ी рд╣ुрдИ рд╣ी рджेрдЦीं। рдЙрд╕ реЫрдоाрдиे рдоें, рдмреШौрд▓ рдоिрд░्реЫा, “рд╡े рдЫोрдЯा рджेрдЦрддे рди рдмреЬा, рд╣рд░ рдРрд░े-реЪैрд░े рдирдд्рдеू реЩैрд░े рдХे рд╕ाрде рдбेрд▓ рдХाрд░्рдиेрдЧी рдХिрдпा рдХрд░рддे рдеे।” рд╣рдж рдпрд╣ рдХि рдбाрдХिрдпा рдЕрдЧрд░ рдмैрд░ंрдЧ рдЪिрдЯ्рдаी рднी рд▓ाрддा рддो рдЗрдиाрдо рджेрдХрд░ рд╡िрджा рдХрд░рддे। рдЧाрд╣рдХों рдХो рддो рдиिрдЬी рдоेрд╣рдоाрди рд╕рдордЭрдХрд░ рдмिрдЫ-рдмिрдЫ рдЬाрддे рдФрд░ рдЕрдХ्рд╕рд░ рдХिрддाрдмों рдХे рд╕ाрде (рдФрд░ рдХрднी рдЙрд╕рдХे рдмिрдиा рд╣ी) реЩुрдж рднी рдмिрдХ рдЬाрддे। 
рд╕рдЪ рд╣ै, рд╢ाрд▓ीрдирддा рдХрднी рдмेрдХाрд░ рдирд╣ीं рдЬाрддी। рдЪुрдиांрдЪे рдЪंрдж рд╣ी рджिрдиों рдоें рджुрдХाрди рдЪрд▓ рдиिрдХрд▓ी, рдордЧрд░ рджुрдХाрдирджाрд░ी рдардк рд╣ो рдЧрдИ। рдпрд╣ рд╡िрд░ोрдзाрднाрд╕ рдХी рд╕्рдеिрддि рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдкैрджा рд╣ुрдИ рдХि рджुрдХाрди рдкрд░ рдЕрдм рдЙрди рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд░рд╕िрдХों рдХी рд░ेрд▓-рдкेрд▓ рд░рд╣рдиे рд▓рдЧी, рдЬो рдЕрд╕рд▓ рдоें рдЙрдирд╕े рдХोрдХा рдХोрд▓ा рдкीрдиे рдпा реЮोрди рдХрд░рдиे рдЖрддे рдФрд░ рдШाрддे рдоें рдПрдХाрдз рдХिрддाрдм рдЙрдзाрд░ рд▓ेрдХрд░ рдЯрд▓рддे। рдЬिрд╕ рдЧाрд╣рдХ рд╕े рд╡िрд╢ेрд╖ рд▓рдЧाрд╡ рд╣ोрддा, рдЙрд╕рдХे рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдХो рдмेрддрд╣ाрд╢ा рджौреЬрддे рд╣ुрдП рд╕реЬрдХ рдХे рдЙрд╕ рдкाрд░ рдЬाрддे। рдлिрд░ рдЙрд╕े рдЕрдкрдиे рдКँрдЪे рд╕े рд╕्рдЯूрд▓ рдкрд░ рдмिрдаाрдХрд░ реЮौрд░рди рджूрд╕рд░े рдЧाрд╣рдХ рдХो рдЪाрд▓ीрд╕ реШрджрдо рддрдХ рд╡िрджा рдХрд░рдиे рдЪрд▓े рдЬाрддे। рджोрдиों рд░рд╕्рдоों рдХे рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рдиिрд░्рд╡рд╣рди рдХे рджौрд░ाрди рджुрдХाрди рдХिрд╕ी рдПрдХ рдЧाрд╣рдХ рдпा рдЧिрд░ोрд╣ рдХे рд╕ाрдоूрд╣िрдХ рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг рдоें рд░рд╣рддी। рдирддीрдЬा? рдкुрд╕्рддрдХों рдХी рдкंрдХ्рддिрдпों рдоें рдЬрдЧрд╣-рдЬрдЧрд╣ рдЦाँрдЪे рдкреЬ рдЧрдП। рдЬैрд╕े рджाँрдд рдЯूрдЯ рдЧрдП рд╣ों┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А рдЙрдирдХे рдЕрдкрдиे рдмрдпाрди рдХे рдоुрддाрдмिреШ рдПрдХ рдирдП рдЧाрд╣рдХ рдХो (рдЬिрд╕рдиे рдЕрднी-рдЕрднी ‘реЪुрдмाрд░-рдП-реЩाрддिрд░’[4] рдХी рдПрдХ рдк्рд░рддि рдЙрдзाрд░ реЩрд░ीрджी рдеी) рдкाрд╕ рд╡ाрд▓े рд░ेрд╕्рддрд░ां рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдордирднाрддी рдЪीрдиी рдЪाрдп рдкिрд▓ाрдиे рд▓े рдЧрдП। рд╣рд▓реЮिрдпा рдХрд╣рддे рдеे рдХि “рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рдПрдХ рдШंрдЯा рд╡рд╣ाँ рдмैрдаा рд╣ूँрдЧा, рдордЧрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдХрд░ рджेрдЦा рддो ‘рдиूрд░ुрд▓-рд▓ुреЪाрдд’ (рдЙрд░्рджू рд╢рдм्рджрдХोрд╖) рдХी рдЪौрдеी рдЬिрд▓्рдж рдХी рдЬрдЧрд╣ реЩाрд▓ी рдеी।” реЫाрд╣िрд░ рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рдмेрдИрдоाрди рдиे рдоौреШा рдкाрддे рд╣ी рд╣ाрде рд╕ाреЮ рдХрд░ рджिрдпा। рдЙрди्рд╣ें рдЙрд╕рдХी рдЬрдЧрд╣ реЮрд╕ाрдиा-рдП-рдЖреЫाрдж[5] рдХी рдЪौрдеी рдЬिрд▓्рдж рд░рдЦрдиी рдкреЬी рдФрд░ рдЖреЩिрд░ рдХो рдпрд╣ी рд╕ेрдЯ рдЪाрдХрд╕ू рдХॉрд▓ेрдЬ рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХो рд╡ी.рдкी. рдж्рд╡ाрд░ा рд╕рдк्рд▓ाрдИ рдХिрдпा।
рдЪोрд░िрдпाँ рдмреЭрддी рджेрдЦрдХрд░ рдПрдХ рд╕рдЬ्рдЬрди рдиे рдЬो рдЙрджрдШाрдЯрди рджिрд╡рд╕ рд╕े рджुрдХाрди рдоें рдЙрдарддे-рдмैрдарддे рдеे, (рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рд╕िрд░्реЮ рдмैрдарддे рдеे, рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рд╣рдордиे рдЙрдирдХो рдХрднी рдЙрдарддे рдирд╣ीं рджेрдЦा) рдоाрд▓ рдХी рдЕрд╡ैрдз “рдиिрдХाрд╕ी” рд░ोрдХрдиे рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рд╕ुрдЭाрд╡ рджिрдпा рдХि “рдПрдХ рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдордЧрд░ рдИрдоाрдирджाрд░ рдоैрдиेрдЬрд░ рд░рдЦ рд▓िрдпा рдЬाрдП।” рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЙрдирдХा рд╕ंрдХेрдд рдЕрдкрдиी рд╣ी рдУрд░ рдеा, рд▓ेрдХिрди рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕ाрд╣рдм рдиे (рдЬो рд╕ंрдпोрдЧ рд╕े рд╕ाрд╣िрдм-рдП-рджीрд╡ाрди[6] рдеे рдФрд░ рд░ोреЫाрдиा рдЕрдкрдиे рджीрд╡ाрди рдХी рдмिрдХ्рд░ी рдХा рд╣ाрд▓ рдкूрдЫрдиे рдЖрддे рдФрд░ рдЙрд░्рджू рдХे рднрд╡िрд╖्рдп рд╕े рдиिрд░ाрд╢ рд╣ोрдХрд░ рд▓ौрдЯрддे рдеे) реЩुрдж рдХो рдЗрд╕ рдиौрдХрд░ी рдХे рд▓िрдП рдкेрд╢ рд╣ी рдирд╣ीं рдХिрдпा, рдмрд▓्рдХि рд╢ाрдо рдХो рдЕрдкрдиे рдШрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЬाрдиे рд╕े рднी рдЗрдирдХाрд░ рдХрд░ рджिрдпा ┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А рдпрд╣ी рд╕рдЬ्рдЬрди рджूрд╕рд░े рджिрди рд╕े ‘рдХोрд╖ाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЬी’ рдХрд╣рд▓ाрдП рдЬाрдиे рд▓рдЧे। рд╕ूрд░рдд рд╕े рд╕реЫाрдпाреЮ्рддा рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддे рдеे рдФрд░ рдЕрдЧрд░ рд╡ाреШрдИ рд╕реЫाрдпाреЮ्рддा рдирд╣ीं рдеे рддो рдпрд╣ рдкुрд▓िрд╕ рдХी рд╕рдЪ рдоें рднрд▓рдордирд╕ाрд╣рдЯ рдеी। рдмрд╣рд░рд╣ाрд▓ рдпрд╣ाँ рдЙрдирдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╕े рдЖрдкрд░ाрдзिрдХ рди्рдпाрд╕рднंрдЧ рдХी рдХोрдИ рдЖрд╢ंрдХा рди рдеी, рдХ्рдпोंрдХि рджुрдХाрди рдХी рд╕ाрд░ी рдмिрдХ्рд░ी рдоुрдж्рджрддों рд╕े рдЙрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ो рд░рд╣ी рдеी। рдпूँ рддो рджुрдХाрди рдоें рдкрд╣рд▓े рд╣ी рджिрди рд╕े “рдЖрдЬ рдиреШрдж рдХрд▓ рдЙрдзाрд░” рдХी рдПрдХ рдЫोреЬ рддीрди-рддीрди рддреЩ्рддिрдпाँ рд▓рдЧी рдеीं, рдордЧрд░ рд╣рдо рджेрдЦрддे рдЪрд▓े рдЖрдП рдеे рдХि рд╡े рдХрд▓ рдХा рдХाрдо рдЖрдЬ рд╣ी рдХрд░ рдбाрд▓рдиे рдХे реШाрдпрд▓ рд╣ैं। рдлिрд░ рдпрд╣ рдХि рдЙрдзाрд░ рдкрд░ рдХिрддाрдмें рдмेрдЪрдиे рдкрд░ рд╣ी рд░ुрдХ рдЬाрддे рддो рд╕рдм्рд░ рдЖ рдЬाрддा। рд▓ेрдХिрди рдЖреЩिрд░-рдЖреЩिрд░ рдоें рдпрд╣ाँ рддрдХ рд╕ुрдирдиे рдоें рдЖрдпा рдХि рдХुрдЫ рдЧाрд╣рдХ рдЙрдирд╕े рдиреШрдж рд░ूрдкрдП рдЙрдзाрд░ рд▓ेрдХрд░ рдкाрд╕ рд╡ाрд▓ी рджुрдХाрди рд╕े рдХिрддाрдмें реЩрд░ीрджрдиे рд▓рдЧे। 
рдоैं рдоौреШे рдХी рддрд▓ाрд╢ рдоें рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдПрдХ рджिрди рдПрдХांрдд рдкाрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╕рдордЭाрдпा рдХि “реЩुрджा рдХे рдмрди्рджे! рдЕрдЧрд░ рдЙрдзाрд░ рд╣ी рджेрдиा рд╣ै рддो рдмреЬी рд░реШрдо рдЙрдзाрд░ рджो рддाрдХि рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓े рдХो рдпाрдж рд░рд╣े рдФрд░ рддुрдо्рд╣ें рддреШाреЫा рдХрд░рдиे рдоें рд╢рд░्рдо рди рдЖрдП। рдпे рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рдЙрдзाрд░ рджेрдХрд░ реЩुрджा рдХे рдмрди्рджों рдХे рдИрдоाрди рдФрд░ рдЕрдкрдиी рд╡िрдирдо्рд░рддा рдХाрд╣े рдХो рдЖреЫрдоाрддे рд╣ो?” 
рдоेрд░ी рдмाрдд рдЙрдирдХे рджिрд▓рдХो рд▓рдЧी рджूрд╕рд░े рд╣ी рджिрди рдХोрд╖ाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЬी рд╕े рдмреШाрдпाрджाрд░ реЩрд░ीрджाрд░ों рдХी рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕ूрдЪी рд╡рд░्рдгाрдиुрдХ्рд░рдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рддैрдпाрд░ рдХрд░ाрдИ рдФрд░ рдлिрд░ реЩुрдж рдЙрд╕ी рдХ्рд░рдо рд╕े рдЙрдзाрд░ рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдкंрдЪрджिрд╡рд╕ीрдп рдпोрдЬрдиा рдмрдиा рдбाрд▓ी। рд▓ेрдХिрди рдЙрд░्рджू рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рдХे рдкрд╣рд▓े рдЕрдХ्рд╖рд░“рдЕрд▓िреЮ” рд╣ी рдХी рдЙрдЧाрд╣ी рдоें рдПрдХ рдРрд╕ा рджुрд╖्рдЯ рдЖ рдкреЬा рдХि рдЫрд╣ рдорд╣ीрдиे рддрдХ рджूрд╕рд░े рдЕрдХ्рд╖рд░ “рдмे” рд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓े рдиाрдоों рдХी рдмाрд░ी рд╣ी рдирд╣ीं рдЖрдИ। рдоैंрдиे рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рджेрдЦी рддो рдлिрд░ рд╕рдордЭाрдпा:
 “рдЬрдм рдпे рд╕рдЬ्рдЬрди рддुрдо्рд╣ाрд░े рдкाрд╕ рд╡рд░्рдгाрдиुрдХ्рд░рдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЙрдзाрд░ рд▓ेрдиे рдирд╣ीं рдЖрдП рддो рддुрдо рдЙрд╕ рдХ्рд░рдо рд╕े рд╡рд╕ूрд▓ рдХрд░рдиे рдкрд░ рдХ्рдпों рдЕреЬे рд╣ुрдП рд╣ो?” рд╕ीрдзी рд╕ी рдмाрдд рдеी рдордЧрд░ рд╡े рддрд░्рдХ рдкрд░ рдЙрддрд░ рдЖрдП।” 
рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे, “рдЕрдЧрд░ рджूрд╕рд░े рдмेрдЙрд╕ूрд▓ рд╣ैं рддो рдЗрд╕рдХा рдпрд╣ рдорддрд▓рдм рдирд╣ीं рдХि рдоैं рднी рдмेрдЙрд╕ूрд▓ा рд╣ो рдЬाрдКँ। рджेрдЦрддे рдирд╣ीं, рд╕्рдХूрд▓ рдоें рд╣ाреЫिрд░ी рдХे рд╕рдордп рдмрдЪ्рдЪों рдХे рдиाрдо рд╡рд░्рдгाрдиुрдХ्рд░рдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдкुрдХाрд░े рдЬाрддे рд╣ैं। рдордЧрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЙрд╕ी рдХ्рд░рдо рд╕े рдкैрджा рдпा рдкाрд╕ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдордЬрдмूрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा। рдмोрд▓рддे рдХ्рдпों рдирд╣ीं?” 
рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдоेрд░ी рдирд╕ीрд╣рдд рдХा рдЗрддрдиा рдЕрд╕рд░ реЫрд░ूрд░ рд╣ुрдЖ рдХि рдЕрдм рдХिрддाрдм рдЙрдзाрд░ рдирд╣ीं рдмेрдЪрддे рдеे, рддोрд╣реЮे рдоें рджे рджिрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдХрд╣рддे рдеे “рдЬрдм рд░реШрдо рдбूрдмрдиी рд╣ी рд╣ै рддो рдлिрд░ рд╕рд╡ाрдм (рдкुрдг्рдп) рд╕े рднी рдХ्рдпों рдорд╣рд░ूрдо (рд╡ंрдЪिрдд) рд░рд╣ूँ?” рдЗрдзрд░ рдХुрдЫ рдЕрд░рд╕े рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмрд╣ी-рдЦाрддे рд▓िрдЦрдиा рднी рдЫोреЬ рджिрдпा рдеा।  рдЬिрд╕рдХा рдпрд╣ рддाрд░्рдХिрдХ рдФрдЪिрдд्рдп рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддे рдХि “рдоैं рдкूँрдЬी рдХे рдиुреШрд╕ाрди рдоें рдЬाрди рдХे рдШाрдЯे рдХा рдЗреЫाреЮा рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा।” рдоिрд░्реЫा рдиे рдпрд╣ рд▓ुрдЯ्рдЯрд╕ рдордЪрддी рджेрдЦी рддो рдПрдХ рджिрди рдкूрдЫा: 
“рдЖрдЬрдХрд▓ рддुрдо рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рджाрдпिрдд्рд╡ рдХ्рдпों рдиिрднा рд░рд╣े рд╣ो?”
“рдХ्рдпा рдорддрд▓рдм?”
“рддुрдордиे рджेрд╢ рдХी рдоुреЮ्рдд рд╢िрдХ्рд╖ा рдХा реЫिрдо्рдоा рдХ्рдпों рд▓े рд░рдЦा рд╣ै?”
рдЕрдм рдЙрдирдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдмुрдж्рдзिрдордд्рддा рдХी рд╡рд╣ рдЫрдЯा рдлैрд▓рдиे рд▓рдЧी рдЬो рдЖрдо рддौрд░ рдкрд░ рджिрд╡ाрд▓ा рдиिрдХрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдЙрджрдп рд╣ोрддी рд╣ै। рдоिрд░्реЫा рдХा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै рдХि рдЬрдм рддрдХ рджो-рддीрди рджреЮा рджिрд╡ाрд▓ा рди рдиिрдХрд▓े, рдЖрджрдоी рдХो рджुрдХाрдирджाрд░ी рдХा рд╕рд▓ीреШा рдирд╣ीं рдЖрддा। рдЪुрдиांрдЪे рдЗрд╕ рдоुрдмाрд░рдХ рдмрд░्рдмाрджी рдХे рдмाрдж рд╡े рдмुрдЭ рд╕े рдЧрдП рдФрд░ рд╣рд░ рдЪीреЫ рдоें рдЕрдкрдиी рдХрдоी рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рдиे рд▓рдЧे। рд╡рд╣ рд╕्рдеाрдИ (BUILT-IN) рдоुрд╕्рдХाрди рднी реЪाрдпрдм рд╣ो рдЧрдИ рдФрд░ рдЕрдм рд╡े рднूрд▓рдХрд░ рдХिрд╕ी рдЧाрд╣рдХ рд╕े рд╕ीрдзे рдоुँрд╣ рдмाрдд рдирд╣ीं рдХрд░рддे рдеे। рдХрд╣ीं рд╡рд╣ рдЙрдзाрд░ рди рдоाँрдЧ рдмैрдаे। рдЕрдХ्рд╕рд░ рджेрдЦा рдХि рдЬ्рдпों рд╣ी рдЧाрд╣рдХ рдиे рджुрдХाрди рдоें реШрджрдо рд░рдЦा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдШुреЬрдХрдХрд░ рдкूрдЫा “рдХ्рдпा рдЪाрд╣िрдП?” 
рдПрдХ рджिрди рдоैंрдиे рдЙрди्рд╣ें рд░рдЧреЬा “рдЕंрдзे рдХो рднी рдиреЫрд░ рдЖрддा рд╣ै рдХि рдХिрддाрдмों рдХि рджुрдХाрди рд╣ै। рдлिрд░ рддुрдо рдХ्рдпों рдкूрдЫрддे рд╣ो, рдХ्рдпा рдЪाрд╣िрдП? рдХ्рдпा рдЪाрд╣िрдП?” 
реЮрд░рдоाрдпा “рдХ्рдпा рдХрд░ूँ, рдХुрдЫ-рдХुрдЫ рдХी рд╕ूрд░рдд рд╣ी рдРрд╕ी рд╣ोрддी рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдкूрдЫрдиा рдкреЬрддा рд╣ै।”
рдХिрддाрдмें рд░рдЦрдиे рдХे рджोрд╖ी реЫрд░ूрд░ рдеे। рдЕрдирдордиे рдорди рд╕े рдмेрдЪ рднी рд▓ेрддे рдеे, рд▓ेрдХिрди реЩрд░ीрджाрд░ рдХी рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд░рд╕िрдХрддा рд╡ рдХाрд╡्рдп-рдорд░्рдордЬ्рдЮрддा рджेрдЦрдХрд░
  рдЙрдирдХे рдирдХрдЪреЭे-рдкрди рдХा рдЕрдиुрдоाрди рдЗрд╕ рдШрдЯрдиा рд╕े рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рдПрдХ рджреЮा рдПрдХ рдЖрджрдоी рдкूрдЫрддा рд╣ुрдЖ рдЖрдпा “рд╢рдмрджрдХोрд╖ рд╣ै?” ‘рд╢рдм्рдж’ рдХा рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдЙрд╕рдиे ‘рд╢рдмрдж’ рдХिрдпा। 
рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдирдеुрдиे рдлुрд▓ाрдХрд░ рдЬрд╡ाрдм рджिрдпा “рд╕्рдЯाрдХ рдоें рдирд╣ीं рд╣ै।” 
рд╡рд╣ рдЪрд▓ा рдЧрдпा рддो рдоैंрдиे рдХрд╣ा “рдпрд╣ рд╕ाрдордиे рд░рдЦा рддो рд╣ै, рддुрдордиे рдЗрдирдХाрд░ рдХ्рдпों рдХрд░ рджिрдпा?” 
рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे “рдпрд╣? рдпрд╣ рддो рд╢рдм्рджрдХोрд╖ рд╣ै। рдлिрд░ рдпрд╣ рднी рдХि рдЙрд╕ рдмेрдЪाрд░े рдХा рдХाрдо рдПрдХ рд╢рдм्рджрдХोрд╖ рд╕े рдеोреЬा рд╣ी рдЪрд▓ेрдЧा!” 
рд╣ाँ рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдкрд░ рдпाрдж рдЖрдпा рдХि рдЗрд╕ рд╕ंрдХрдЯ рдХाрд▓ рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджुрдХाрди рдоें рдПрдХ рдЧрдпा-рдЧुреЫрд░ा рд░ेрдбिрдпो рд░рдЦ рд▓िрдпा рдеा। рдЙрд╕ी рдХो рдЧोрдж рдоें рд▓िрдП рдШंрдЯों рдЧреЬрдЧреЬाрд╣рдЯ рд╕ुрдиा рдХрд░рддे рдеे, рдЬिрд╕े рд╡े рдоुрддреЩ्рддрд▓िреЮ рдоुрд▓्рдХों рдХे рдоौрд╕рдо рдХा рд╣ाрд▓ рдХрд╣ा рдХрд░рддे рдеे। рдмाрдж рдоें рдоिрд░्реЫा рдХी реЫрдмाрдиी рдЗрд╕ рдЧреЬрдЧреЬ-рд╢्рд░рд╡рдг рдХा рдк्рд░рдпोрдЬрди рдпрд╣ рдоाрд▓ूрдо рд╣ुрдЖ рдХि рдЗрд╕ рд░ेрдбिрдпाрдИ рджрдоे рдХी рдмрджौрд▓рдд рдХрдо-рд╕े-рдХрдо рдЧाрд╣рдХों рдХी реЪрд▓рдд рдЙрд░्рджू рддो рд╕ुрдиाрдИ рдирд╣ीं рджेрддी।
рдпрд╣ рдХोрдИ рдврдХी-рдЫिрдкी рдмाрдд рдирд╣ीं рдеी рдХि рдкुрд╕्рддрдХ рд╡िрдХ्рд░ेрддाрдУं рдХो рд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХ рдкрд░ рдФрд╕рддрди рддीрд╕-рдЪाрд▓ीрд╕ реЮीрд╕рдж рдХрдоीрд╢рди рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдмिрдиा рдк्рд░рдпाрд╕ рд╡ рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдХे। рдЬिрд╕ рдзंрдзे рдоें рдоुрдиाреЮे рдХी рдпрд╣ рджрд░ рд╕ाрдзाрд░рдг рдмाрдд рд╣ो, рдЙрд╕рдоें рджिрд╡ाрд▓ा рдиिрдХाрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдЕрд╕ाрдзाрд░рдг рджिрд▓ рдФрд░ рджिрдоाреЪ рджрд░рдХाрд░ рд╣ैं। рдФрд░ рд╡े рдРрд╕े рд╣ी рджिрд▓ рдФрд░ рджिрдоाреЪ рдХे рдоाрд▓िрдХ рдиिрдХрд▓े। рдЕрдкрдиी рдЧрдгिрддीрдп рдпोрдЧ्рдпрддाрдУं рдХा рд▓िрдЦिрдд рдк्рд░рдоाрдг рд╡े рдЙрд╕ реЫрдоाрдиे рд╣ी рдоें рджे рдЪुрдХे рдеे, рдЬрдм рддिрдоाрд╣ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХी рдХॉрдкी рдоें рд╡े рдЕрдкрдиा рдиाрдо ‘рд╢ेреЩ рд╕िрдмреЪрддुрд▓्рд▓ाрд╣’ рд▓िрдЦрддे рдФрд░ реЪैрд░-рд╕рд░рдХाрд░ी рддौрд░ рдкрд░ рд╕िрд░्реЮ ‘рд╕िрдм्рдЧ़े’ рдХрд╣рд▓ाрддे рдеे। рдЙрд╕ी реЫрдоाрдиे рд╕े рд╡े рдЕрдкрдиी рдЗрд╕ рдзाрд░рдгा рдкрд░ рд╕реЩ्рддी рд╕े реШाрдпрдо рд╣ैं рдХि рдЧрдгिрдд-рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХिрд╕ी рдоुрд╕्рд▓िрдо-рджुрд╢्рдорди рдХाреЮिрд░ рдиे рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдХे рдЙрдд्рдкीреЬрди рдХे рд▓िрдП рдИрдЬाрдж рдХिрдпा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдПрдХ рджिрди рдпрд╣ рд╕рдоाрдЪाрд░ рд╕ुрдирдХрд░ рдмреЬा рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ рдХि рд░ाрдд рдЙрди рдкрд░ рдЧрдгिрдд-рд╡िрдЬ्рдЮाрди рд╣ी рдХे рдХिрд╕ी рдиिрдпрдо рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдпрд╣ рдЙрдж्рдШाрдЯिрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рдЕрдЧрд░ рд╡े рдХिрддाрдмें рди рдмेрдЪें (рджुрдХाрди рд╣ी рдоें рдкреЬी рд╕реЬрдиे рджें) рддो рдирд╡्рд╡े рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоुрдиाреЮा рд╣ोрдЧा। рдоुрдиाреЮे рдХी рдпрд╣ рдЕंрдзा-рдзुंрдз рджрд░ рд╕ुрдирдХрд░ рдоिрд░्реЫा рдХे рднी рдоुँрд╣ рдоें рдкाрдиी рднрд░ рдЖрдпा। рд▓िрд╣ाреЫा рдиिрдХрдЯрддрдо рдЧрд▓ी рд╕े рд╕िрдм्рдЧ़े рдХे рдкाрд╕ рд╡рд╣ рдЧुрд░ рдоाрд▓ूрдо рдХрд░рдиे рдкрд╣ुँрдЪे, рдЬिрд╕рдХी рдорджрдж рд╕े рд╡े рднी рдЕрдкрдиी рдкुрд░ाрдиे рдХोрдЯों рдХी рджुрдХाрди рдоें рддाрд▓ा рдаोंрдХрдХрд░ рддुрд░ंрдд рджрд▓िрдж्рджрд░ рджूрд░ рдХрд░рд▓ें।
рд╕िрдм्рдЧ़े рдиे рдХाрди рдоें рд▓рдЧी рд╣ुрдИ рдкेрди्рд╕िрд▓ рдХी рдорджрдж рд╕े рдЕрдкрдиे реЮॉрд░्рдоूрд▓े рдХी рдЬो рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХी, рдЙрд╕рдХा рд▓ुрдм्рдмे-рд▓ुрдмाрдм рдЖрд╕ाрди рдЙрд░्рджू рдоें рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЕрдм рддрдХ рдЙрдирдХा рдпрд╣ рдиिрдпрдо рд░рд╣ा рдХि рдЬिрд╕ рджिрди рдирдИ рдХिрддाрдмें реЩрд░ीрджрдХрд░ рджुрдХाрди рдоें рд▓рдЧाрддे, рдЙрд╕ी рджिрди рдЙрди рдкрд░ рдоिрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдЪाрд▓ीрд╕ рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоुрдиाреЮे рдХा рд╣िрд╕ाрдм (рдиिрдХрдЯрддрдо рдкाрдИ рддрдХ) рд▓рдЧाрдХрд░ реЩрд░्рдЪ рдХрд░ рдбाрд▓рддे। рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рдпрд╣ рдХिрддाрдмें рд╕ाрд▓ рднрд░ рддрдХ рджुрдХाрди рдоें рдкреЬी рднिрдирдХрддी рд░рд╣рддीं рддो “рдХ्рд░िрд╕рдорд╕ рд╕ेрд▓” рдоें рдЗрди рдмрд╣ुрдоूрд▓्рдп рдиिрдзिрдпों рдХो рдкрдЪाрд╕ рдк्рд░рддिрд╢рдд рд░िрдпाрдпрдд рдкрд░ рдмेрдЪ рдбाрд▓рддे рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЕрдкрдиे рд╣िрд╕ाрдм рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣рд░ рдкुрд╕्рддрдХ рдкрд░ рдирд╡्рд╡े рдк्рд░рддिрд╢рдд рдиाрдЬाрдпреЫ рдиुреШрд╕ाрди рдЙрдаाрддे। рд▓ेрдХिрди рдирдпा реЮॉрд░्рдоूрд▓ा рдкрддा рд▓рдЧрдиे рдХे рдмाрдж рдЕрдм рд╡े рдХिрддाрдмें рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдмेрдЪेंрдЧे рд╣ी рдирд╣ीं, рдЕрддः рдЕрдкрдиी рдЗрд╕ рдиिрд╖्рдХ्рд░िрдпा-рд╢ीрд▓ рдиीрддि рд╕े рдирд╡्рд╡े рдк्рд░рддिрд╢рдд рдиुреШрд╕ाрди рд╕े рд╕ाреЮ рдмрдЪ рдЬाрдПँрдЧे рдФрд░ рдпрд╣ рдоुрдиाреЮा рдирд╣ीं рддो рдФрд░ рдХ्рдпा рд╣ै?
рдХुрддुрдм-реЮрд░ोрд╢ी (рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░рдп) рдХे рдЕंрддिрдо рджौрд░ рдоें рдЬрдм рдЙрди рдкрд░ рдХрдаिрди рд╕рдордп рдкреЬा рддो рд╣рд░ рдПрдХ рдЧाрд╣рдХ рдХो рдЕрдкрдиा рдоाрд▓ी рджुрд╢्рдорди рд╕рдордЭрддे рдФрд░ рджुрдХाрди рд╕े рдЙрд╕рдХे реЩाрд▓ी рд╣ाрде рдЬाрдиे рдХो рдЕрдкрдиे рд▓िрдП рд╢ुрдн рд╡ рдоंрдЧрд▓рдордп рдоाрдирддे। рд╢рдиिрд╡ाрд░ рдХो рдоेрд░ा рджреЮ्рддрд░ рдПрдХ рдмрдЬे рдмंрдж рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рд╡ाрдкрд╕ी рдоें рдпूँ рд╣ी реЩрдпाрд▓ рдЖрдпा рдХि рдЪрд▓ो рдЖрдЬ рд╕िрдм्рдЧ़े рдХी рджुрдХाрди рдоें рдЭाँрдХрддा рдЪрд▓ूँ। рджेрдЦा рдХि рд╡े рдКँрдЪे рд╕्рдЯूрд▓ рдкрд░ рдкैрд░ рд▓рдЯрдХाрдП рдЕрдкрдиे рдХрд░्реЫрджाрд░ों рдХी рд╕ूрдЪिрдпों рд╕े рдЯेрдХ рд▓рдЧाрдП рд╕ो рд░рд╣े рд╣ैं। рдоैंрдиे рдЦंрдЦाрд░рдХрд░ рдХрд╣ा:
“реШैрд▓ूрд▓ा[7]?”
“рд╕्рдЯाрдХ рдоें рдирд╣ीं рд╣ै!” рдЖँрдЦें рдмंрдж рдХिрдпे-рдХिрдпे рдмोрд▓े।
рдпрд╣ рдХрд╣рдХрд░ реЫрд░ा рдЧрд░्рджрди рдЙрдаाрдИ। рдЪुंрдзिрдпाрдИ рд╣ुрдИ рдЖँрдЦों рд╕े рдЕрдкрдиी рджाрд╣िрдиी рд╣рдеेрд▓ी рджेрдЦी рдФрд░ рдлिрд░ рд╕ो рдЧрдП।
рджाрд╣िрдиी рд╣рдеेрд▓ी рджेрдЦрдиा рдЙрдирдХी рдмрд╣ुрдд рдкुрд░ाрдиी рдЖрджрдд рд╣ै, рдЬिрд╕े рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рдЬीрд╡рди рдХी рдпाрджрдЧाрд░ рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП। рд╣ोрддा рдпрд╣ рдеा рдХि рджिрди рднрд░ рдмेрдЗреЫ्реЫрдд рдФрд░ рдмрджрд╣ाрд▓ рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рд╡े рд░ाрдд рдХो рд╣ॉрд╕्рдЯрд▓ рдоें рдХिрд╕ी-рди-рдХिрд╕ी рдХे рдкीрдЫे рдкреЬ рдЬाрддे рдХि рд╕ुрдмрд╣ рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдоुँрд╣ рджेрдЦा рдеा। рдЪुрдиांрдЪे рдЙрдирдХे рдХрдорд░े рдХे рд╕ाрдеी рдЕрдкрдиी рдмрджрдиाрдоी рдХे рднрдп рд╕े рд╕ुрдмрд╣ рджрд╕ рдмрдЬे рддрдХ рд▓िрд╣ाреЮ рдУреЭे рдкреЬे рд░рд╣рддे рдФрд░ рдХрдЫुрдП рдХी рддрд░рд╣ рдЧрд░्рджрди рдиिрдХाрд▓-рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рджेрдЦрддे рд░рд╣рддे рдХि рд╕िрдм्рдЧ़े рджреЮा рд╣ुрдП рдпा рдирд╣ीं। рдЬрдм рдЕрдкрдиे-рдмेрдЧाрдиे рд╕рдм рдЖрдП-рджिрди рдХी рдирд╣ूрд╕рддों рдХी реЫिрдо्рдоेрджाрд░ी рд▓ेрдиे рд╕े рдпूँ рдоुँрд╣ рдЫिрдкाрдиे рд▓рдЧे рддो рд╕िрдм्рдЧ़े рдиे рдПрдХ рд╣िрди्рджू рдЬ्рдпोрддिрд╖ी рдХे рд╕ुрдЭाрд╡ рд╕े рдпрд╣ рдЖрджрдд рдбाрд▓ी рдХि рд╕ुрдмрд╣ рдЖँрдЦ рдЦुрд▓рддे рд╣ी рд╢рдХुрди рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиी рджाрдИं рд╣рдеेрд▓ी рджेрдЦрддे рдФрд░ рджिрди рднрд░ рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдкрд░ рд▓ाрдирдд рднेрдЬрддे рд░рд╣рддे। рдлिрд░ рддो рдпрд╣ рдЖрджрдд рд╕ी рд╣ो рдЧрдИ рдХि рдиाреЫुрдХ рдФрд░ рдиिрд░्рдгाрдпрдХ рдХ्рд╖рдгों рдоें, рдорд╕рд▓рди рдЕреЩрдмाрд░ рдоें рдЕрдкрдиा рд░ोрд▓-рдирдо्рдмрд░ рддрд▓ाрд╢ рдХрд░рддे рд╕рдордп, рддाрд╢ рдлेंрдЯрдиे рдХे рдмाрдж рдФрд░ рдХ्рд░िрдХेрдЯ рдХी рдЧेंрдж рдкрд░ рд╣िрдЯ рд▓рдЧाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े, рдПрдХ рджреЮा рдЕрдкрдиी рджाрд╣िрдиी рд╣рдеेрд▓ी реЫрд░ूрд░ рджेрдЦ рд▓ेрддे рдеे। рдЬिрд╕ реЫрдоाрдиे рдХा рдпрд╣ реЫिрдХ्рд░ рд╣ै, рдЙрди рджिрдиों рдЙрдирдХो рдЕрдкрдиी рд╣рдеेрд▓ी рдоें рдПрдХ рд╕ुрди्рджрд░ी рд╕ाреЮ рдиреЫрд░ рдЖ рд░рд╣ी рдеी рдЬिрд╕рдХा рджрд╣ेрдЬ рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рдЙрдирдХी рд╣рдеेрд▓ी рдоें рд╕рдоा рд╕рдХрддा рдеा।
рдЕрд▓рдоाрд░िрдпों рдХे рдЕрдирдЧिрдирдд реЩाрдиे рдЬो рдХрднी рдард╕ाрдард╕ рднрд░े рд░рд╣рддे рдеे, рдЕрдм реЩाрд▓ी рд╣ो рдЪुрдХे рдеे ┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А┘А рдЬैрд╕े рдХिрд╕ी рдиे рднुрдЯ्рдЯे рдХे рджाрдиे рдиिрдХाрд▓ рд▓िрдП рд╣ों। рдордЧрд░ рд╕िрдм्рдЧ़े рд╣ाрде рдкрд░ рд╣ाрде рдзрд░рдХрд░ рдмैрдардиे рд╡ाрд▓े рдирд╣ीं рдеे। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдХ्рд╕рд░ рджेрдЦा рдХि рджोрдкрд╣рд░ рд╕े рддीрд╕рд░े рдкрд╣рд░ рддрдХ рд╢ीрд╢े рдХे рд╢ो-рдХेрд╕ рдХी реЮрд░्реЫी рдУрдЯ рдоें рдЕрдкрдиे рдоौрд╕ेрд░े-рдЪрдЪेрд░े рднाрдЗрдпों рдХे рд╕ाрде рд╕िрд░ рдЬोреЬे реЮ्рд▓рд╢ рдЦेрд▓рддे рд░рд╣рддे। рдЙрдирдХा рд╡िрдЪाрд░ рдеा рдХि “рдЬुрдЖ рдЕрдЧрд░ реШрд░ीрдмी рд░िрд╢्рддेрджाрд░ों рдХे рд╕ाрде рдЦेрд▓ा рдЬाрдП рддो рдХрдо рдЧुрдиाрд╣ рд╣ोрддा рд╣ै।” рд░рд╣ी рджुрдХाрдирджाрд░ी рддो рд╡рд╣ рдЗрди рд╣ाрд▓ों рдХो рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдИ рдеी рдХि рддाрд╢ рдХे рдкрдд्рддों рдХे рд╕िрд╡ा рдЕрдм рджुрдХाрди рдоें рдХाреЪреЫ рдХी рдХोрдИ рдЪीреЫ рдирд╣ीं рдмрдЪी рдеी। рдЧाрд╣рдХों рдХी рддाрджाрдж рдЕрдЧрд░рдЪे рддिрдЧुрдиी-рдЪौрдЧुрдиी рд╣ो рдЧрдИ, рдордЧрд░ рдоोрд▓рддोрд▓ рдХा рдЕंрджाреЫ рдХुрдЫ рдоुреЩ्рддрд▓िреЮ! рд╣ोрддे-рд╣ोрддे рдЬрдм рдпрд╣ рдиौрдмрдд рдЖ рдЧрдИ рдХि рд░ाрд╣ рдЪрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рднी рднाрд╡-рддाрд╡ рдХрд░рдиे рд▓рдЧे рддो рдХोрд╖ाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЬी рдиे реЩाрдХी рдЧрдд्рддे рдкрд░ рдПрдХ рдиोрдЯिрд╕ рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рд▓िрдЦाрдИ рдоें рд▓рдЯрдХा рджिрдпा: 
“рдпрд╣ реЮрд░्рдиीрдЪрд░ рдХी рджुрдХाрди рдирд╣ीं рд╣ै।”  
рдпाрдж рд░рд╣े рдХि рдЙрдирдХी рдЖрдзी реЫिंрджрдЧी рдЙрди рд▓ोрдЧों рдиे рддंрдЧ рдХрд░рджी рдЬो рдЙрдзाрд░ рдкрд░ рдХिрддाрдмें рд▓े рдЬाрддे рдеे рдФрд░ рдмाреШी рдЖрдзी реЫिंрджрдЧी рдЙрди рд╕рдЬ्рдЬрдиों рдиे рддंрдЧ рдХрд░ рд░рдЦी рдеी рдЬिрдирд╕े рд╡े реЩुрдж рдЙрдзाрд░ рд▓िрдП рдмैрдаे рдеे। рдЗрд╕рдоें рд╢рдХ рдирд╣ीं рдХि рдЙрдирдХी рддрдмाрд╣ी рдоें рдХुрдЫ рднाрдЧ рдЙрдирдХी рд╕ौрднाрдЧ्рдп-рд░ेрдЦाрдУं рдХा рднी рдеा। реШुрджрд░рдд рдиे рдЙрдирдХे рд╣ाрде рдоें рдХुрдЫ рдРрд╕ा рдЬрд╕ рджिрдпा рдеा рдХि рд╕ोрдиे рдХो рд╣ाрде рд▓рдЧाрдПँ рддो рдоिрдЯ्рдЯी рд╣ो рдЬाрдП। рд▓ेрдХिрди рдЗंрд╕ाреЮ рд╕े рджेрдЦा рдЬाрдП рддो рдЙрдирдХी рдмрд░्рдмाрджी рдХा рд╢्рд░ेрдп реШुрджрд░рдд рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЙрди рдХृрдкाрд▓ुрдУं рдХे рд╕िрд░ рдЬाрддा рдеा рдЬो рдЕрдд्рдпंрдд рдиिрд╢्рдЫрд▓рддा рдФрд░ рд╕्рдеिрддрдк्рд░рдЬ्рдЮрддा рдХे рд╕ाрде рддрди-рдорди-рдзрди-рд╡рдЪрди рд╕े рдЙрдирдХो рдиुреШрд╕ाрди рдкрд╣ुँрдЪाрддे рд░рд╣े। рджूрд╕рд░ी рд╡рдЬрд╣ рдЬैрд╕ा рдХि рдКрдкрд░ рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░ рдЪुрдХा рд╣ूँ, рдпрд╣ рдеी рдХि рд╡े рдЕрдкрдиे реЩाрд╕ рджोрд╕्рддों рд╕े рдЕрдкрдиी рд╣ाрдЬрдд рдФрд░ рдЙрдирдХी рд╣ैрд╕िрдпрдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЙрдзाрд░ рд▓ेрддे рд░рд╣े рдФрд░ реШрд░्реЫे рдХो рдоुрдиाреЮा рд╕рдордЭрдХрд░ рдЦा рдЧрдП। рдмреШौрд▓ рдоिрд░्реЫा “рдЙрдирдХा рджिрд▓ рдмреЬा рдеा рдФрд░ реШрд░्реЫ рд▓ेрдиे рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрднी рдХृрдкрдгрддा рд╕े рдХाрдо рдирд╣ीं рд▓िрдпा।” реШрд░्реЫ рдкрд░ рд▓ेрдирджेрди рдЙрдирдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ рдоें рдЗрд╕ реШрджрд░ рд░рдЪ рдмрд╕ рдЪुрдХा рдеा рдХि рдоिрд░्реЫा рдХा рд╡िрдЪाрд░ рдеा рдХि “рд╕िрдм्рдЧ़े рджрд░рдЕрд╕рд▓ рд╕ुрд╣рд░ाрд╡рд░्рджी рд╕рд░рдХाрд░ рдХो рдЦुрдХ्рдЦ рдХрд░рдиे рдХे рдореШрд╕рдж рд╕े рдЕрдкрдиी рдЖрдорджрдиी рдирд╣ीं рдмреЭाрддे। рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЖрдорджрдиी рдмреЭेрдЧी рддो рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдЗрдирдХрдо-рдЯैрдХ्рд╕ рднी рдмреЭेрдЧा।”  рдЕрдм рддो рдЙрдирдХी рдпрд╣ рдХाрдордиा рд╣ै рдХि рдмाреШी рдмрдЪी реЫिрди्рджрдЧी “рдмैंрдХ рдУрдЕрд░ рдб्рд░ाреЮ्рдЯ” рдкрд░ рдмрджрдиाрдоी рдХे рд╕ाрде рдЧुреЫाрд░ рджें। рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХी рдиीрдпрдд рдмुрд░ी рдирд╣ीं рдеी। рдпрд╣ рдФрд░ рдмाрдд рд╣ै рдХि рд╣ाрд▓ाрдд рдиे рдЙрдирдХी рдиेрдХрдиीрдпрддी рдХो рдЙрднрд░рдиे рди рджिрдпा। рдкिрдЫрд▓े рд░рдореЫाрди рдоें рдоुрд▓ाреШाрдд рд╣ुрдИ рддो рдмрд╣ुрдд рдЙрджाрд╕ рдФрд░ рдЪिंрддिрдд рдкाрдпा। рдмाрд░-рдмाрд░ рдкрддрд▓ूрди рдХी рдЬेрдм рд╕े рд╢ुрдн рд╣рдеेрд▓ी рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рджेрдЦ рд░рд╣े рдеे। 
рдкुрдЫा, “рд╕िрдм्рдЧ़े рдХ्рдпा рдмाрдд рд╣ै?”
рдмोрд▓े, “рдХुрдЫ рдирд╣ीं। рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рдЕрдм्рджुрд▓ реШुрдж्рджूрд╕ рд╕े реШрд░्реЫ рд▓िрдП рддेрд░рд╣ рд╕ाрд▓ рд╣ोрдиे рдХो рдЖрдП। рдЖрдЬ рдпूँрд╣ी рдмैрдаे-рдмैрдаे реЩрдпाрд▓ рдЖрдпा рдХि рдЕрдм рд╡ाрдкрд╕ी рдХा рдЗंрддреЫाрдо рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП, рд╡рд░्рдиा рд╡े рднी рджिрд▓ рдоें рд╕ोрдЪेंрдЧे рдХि рд╢ाрдпрдж рдоैं рджेрдиा рд╣ी рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддा।”
рдЬрд╡ाрдиी рдоें реЩुрджा рдХे реШाрдпрд▓ рдирд╣ीं рдеे, рдордЧрд░ рдЬैрд╕े-рдЬैрд╕े рдЙрдо्рд░ рдмреЭрддी рдЧрдИ, рдИрдоाрди рдкрдХ्рдХा рд╣ोрддा рдЧрдпा। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдЕрдм рд╡े рдЕрдкрдиी рд╕ाрд░ी рдоूрд░्рдЦрддाрдУं рдХो рд╕рдЪ्рдЪे рдорди рд╕े рдЕрд▓्рд▓ाрд╣ рдХी рджेрди рд╕рдордЭрдиे рд▓рдЧे рдеे। рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ी рдРрд╕ा рдкाрдпा рдеा рдХि рдЬрдм рддрдХ рдЫोрдЯी-рд╕े рдЫोрдЯी рдмाрдд рдкрд░ рдмреЬी-рд╕े-рдмреЬी реШुрд░्рдмाрдиी рди рджे рджेрддे, рдЙрди्рд╣ें рдЪैрди рдирд╣ीं рдкреЬрддा рдеा। рдмреШौрд▓ рдоिрд░्реЫा, рд╡े рдЕрдирд▓рд╣реШ[8] (рдЕрд╣рдо् рдм्рд░рд╣्рдоाрд╕्рдоि) рдХрд╣े рдмिрдиा рд╕ूрд▓ी рдкрд░ рдЪреЭрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे। рд╡्рдпाрдкाрд░ рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЖрдЬीрд╡िрдХा рдХा рд╕ाрдзрди рдирд╣ीं, рдЬिрд╣ाрдж рдХा рдмрд╣ाрдиा рд╕рдордЭा рдФрд░ рдмрд╣ुрдд рдЬрд▓्рдж рд╢рд╣ीрдж рд╣ुрдП।
рджुрдХाрди рдХी рджीрд╡ाрд░ рдХा рдк्рд▓ाрд╕्рдЯрд░ рдПрдХ рдЬрдЧрд╣ рд╕े рдЙрдЦреЬ рдЧрдпा рдеा। рдЙрд╕ рд╕्рдеाрди рдкрд░ (рдЬो рд▓рдЧрднрдЧ рджो рд╡рд░्рдЧ рдЧреЫ рдеा) рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдПрдХ рд▓ाрд▓ рддреЩ्рддी, рдЬिрд╕рдкрд░ рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди-рджрд░्рд╢рди рдЙрд░्рджू рдХी рдирд╕्рддाрд▓ीреШ рд▓िрдкि рдоें рдЙрдд्рдХीрд░्рдг рдеा, рдЯाँрдЧ рджी: 
‘рдмाрддिрд▓ (рдЕрд╕рдд्рдп) рд╕े рджрдмрдиे рд╡ाрд▓े рдР рдЖрд╕рдоाँ рдирд╣ीं рд╣рдо’
рдЗрд╕рдоें рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдХोрдИ рдЖрдд्рдорд╢्рд▓ाрдШा рдирд╣ीं рдеी, рдмрд▓्рдХि рджेрдЦा рдЬाрдП рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡िрдирдо्рд░рддा рд╣ी рд╕े рдХाрдо рд▓िрдпा। рдХ्рдпोंрдХि рдЕрд╕рдд्рдп рддो рдЕрд╕рдд्рдп, рд╡े рд╕рдд्рдп рд╕े рднी рджрдмрдиे рд╡ाрд▓े рдирд╣ीं рдеे! рдоिрд░्реЫा рдЕрдХ्рд╕рд░ рдирд╕ीрд╣рдд рдХрд░рддे рдХि “рдоिрдпाँ! рдХाрдордпाрдмी рдЪाрд╣рддे рд╣ो рддो рдХाрдордпाрдм рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░ेрддाрдУं рдХी рддрд░рд╣ реЫрд░ुрд░рдд рднрд░ рд╕рдЪ рдмोрд▓ो рдФрд░ рд╣рд░ рдХिрддाрдм рдХे рдЧुрдг-рджोрд╖ рдкрд░ реЫिрдж्рджрдо-реЫिрдж्рджा рдХрд░рдиे рдХे рдмрдЬाрдп рдЧाрд╣рдХों рдХो рдЙрди्рд╣ीं рдХी рдкрд╕ंрдж рдХी рдХिрддाрдмों рд╕े рдмрд░рдмाрдж рд╣ोрдиे рджो। рдЬो рдмेрдЪाрд░ा рддрд░рдмूреЫ рд╕े рдмрд╣рд▓ рдЬाрдП рдЙрд╕े реЫрдмрд░рджрд╕्рддी рдЕंрдЧूрд░ рдХ्рдпों рдЦिрд▓ाрддे рд╣ो?” рд▓ेрдХिрди рд╕िрдм्рдЧ़े рдХा рдХрд╣рдиा рдеा рдХि “рдмीрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдоें рдЬीрдд рдЙрди्рд╣ी рдХी рд╣ै, рдЬिрдирдХे рдПрдХ рд╣ाрде рдоें рджीрди (рдзрд░्рдо) рд╣ै рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдоें рджुрдиिрдпा। рдФрд░ рджाрдпें рд╣ाрде рдХो рдкрддा рдирд╣ीं рдХि рдмाрдПँ рдоें рдХ्рдпा рд╣ै! рддिрдЬाрд░рдд рдФрд░ рд╢рд░ाреЮрдд рдоें рд╕ंрдпोрдЧ рд╕ंрднрд╡ рдирд╣ीं।”  
рддिрдЬाрд░рдд рдоें рддुрд░ंрдд рдиाрдХाрдоी рдЙрдирдХे рдиिрдХрдЯ рдХुрд▓ीрдирддा рдХी рдХрд╕ौрдЯी рдеी। рдЙрди्рд╣ीं рдХा рдХрдерди рд╣ै рдХि “рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдЖрджрдоी рддिрдЬाрд░рдд рдоें рдмрд╣ुрдд рдЬрд▓्рдж рдиाрдХाрдо рди рд╣ो рд╕рдХे рддो рд╕рдордЭ рд▓ो рдЙрд╕рдХी рд╡ंрд╢ाрд╡рд▓ी рдоें рджोрд╖ рд╣ै।”  рдЗрд╕ рд▓िрд╣ाреЫ рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे реШрджрдо-реШрджрдо рдкрд░, рдмрд▓्рдХि рд╣рд░ рд╕ौрджे рдоें рдЕрдкрдиी рдХुрд▓ीрдирддा рдХा рдХाреЮी рд╕рдмूрдд рджिрдпा।
рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдЖрджрдоी рдеे। рдЗрд╕рдкрд░ рджुрд░्рднाрдЧ्рдп рдпрд╣ рдХि рдПрдХ рдиाрдХाрдо рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░ेрддा рдХी рд╣ैрд╕िрдпрдд рд╕े рдЙрди्рд╣ें рдЗंрд╕ाрдиों рдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХा рдмрд╣ुрдд рдиिрдХрдЯ рд╕े рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиे рдХा рдЕрд╡рд╕рд░ рдоिрд▓ा। рдЗрд╕ी рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдЬрд▓्рдж рдЗंрд╕ाрдиिрдпрдд рд╕े рдиिрд░ाрд╢ рд╣ो рдЧрдП। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕ाрд░ी рдЙрдо्рд░ рдХрд╖्рдЯ рд╣ी рдХрд╖्рдЯ рдЭेрд▓े। рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕ी рдХाрд░рдг рдЙрди्рд╣ें рдпреШीрди рд╣ो рдЪрд▓ा рдеा рдХि рд╡े рд╕рдЪ рдкрд░ рд╣ैं। рдХрдм рдХे рдЬीрд╡рди-рд╡िрдоुрдЦ рд╣ो рдЪुрдХे рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдмाрддों рд╕े рдРрд╕ा рд▓рдЧрддा рдеा рдоाрдиो рдЕрдм рд╕िрд░्реЮ рдЕрдкрдиे рдХрд░्реЫрджाрддाрдУं рдХी рддрд╕рд▓्рд▓ी рдХे рд▓िрдП рдЬी рд░рд╣े рд╣ैं। рдЕрдм рд╣рдо рдиीрдЪे рд╡ो рдЕрдиुрднрд╡ рд╡ рдкूрд░्рд╡ाрдЧ्рд░рд╣ рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рдд рдоें рдмрдпाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬो рдЙрдирдХी рдЪाрд▓ीрд╕ рд╡рд░्рд╖ीрдп рдЕрдиुрднрд╡рд╣ीрдирддा рдХा рдиिрдЪोреЬ рд╣ैं।
рджुрдХाрди рдЦोрд▓рдиे рд╕े рдЪाрд░-рдкाँрдЪ рдорд╣ीрдиे рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдоैрдд्рд░ीрдкूрд░्рдг рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╢िрд╖्рдЯрдоंрдбрд▓ (рд╕ंрдШीрд╢ीрд▓-рд▓ेрдЦрдХ рд╕ंрдШ’[9]) рдХे рд╕ाрде рд╕ीрд▓ोрди рд╣ो рдЖрдП рдеे, рдЬिрд╕े рдИрд░्рд╖्рдпाрд▓ु рд▓ोрдЧ рд▓ंрдХा рдХे рдиाрдо рд╕े рдпाрдж рдХрд░рддे рдеे। рдЗрд╕ рдЯाрдкू рдХे рддीрди-рджिрд╡рд╕ीрдп рд╕ैрд░-рд╕рдкाрдЯे рдХे рдмाрдж рдЙрдарддे-рдмैрдарддे “рд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ों” рдХे рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рд╡ рд╡िрдж्рдпा-рдк्рд░ेрдо рдХे рдЪрд░्рдЪे рд░рд╣рдиे рд▓рдЧे। 
рдПрдХ рджреЮा рджेрд╢рд╡ाрд╕िрдпों рдХी рдиाреШрджрд░ी рдХा рдЧिрд▓ा рдХрд░рддे рд╣ुрдП реЮрд░рдоाрдпा: “рдЖрдкрдХे рдпрд╣ाँ рддो рдЕрднी рддрдХ рдЕрдЬ्рдЮाрдирддा рдХे рджोрд╖ рджूрд░ рдХрд░рдиे рдкрд░ рдкुрд╕्рддрдХें рд▓िрдЦी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं, рдЬिрдирдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕िрд░्реЮ рдЙрди рджोрд╖ों рдХो рджूрд░ рдХрд░рдиा рд╣ै рдЬो рд╕िрд░्реЮ рдЕрдЬ्рдЮाрдирддा рджूрд░ рд╣ोрдиे рд╕े рдкैрджा рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं। рд╕ाрд╣рдм! рд╡рд╣ाँ рдЬ्рдЮाрди рдХी рдРрд╕ी реШрджрд░ рд╣ै рдХि рдХिрддाрдм рд▓िрдЦрдиा, рдЫाрдкрдиा, рдХिрддाрдм рдмेрдЪрдиा, рдХिрддाрдм реЩрд░ीрджрдиा, рд╣рдж рдпрд╣ рдХि рдХिрддाрдм рдЪुрд░ाрдиा рднी рд╕рд╡ाрдм (рдкुрдг्рдпрдХाрд░्рдп) рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै। рдпреШीрди рдХीрдЬिрдП, рд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ों рдоें рддो рдЬाрд╣िрд▓ рдЖрджрдоी рдаीрдХ рд╕े рдЬुрд░्рдо рднी рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддा।” 
рдоेрд░ी рд╢ाрдордд рдЖрдпी рдеी рдХि рдоेрд░े рдоुँрд╣ рд╕े рдиिрдХрд▓ рдЧрдпा, “рдпे рд╕рдм рдХрд╣рдиे рдХी рдмाрддें рд╣ैं। рд╡िрдХрд╕िрдд рджेрд╢ों рдоें рдХोрдИ рдХिрддाрдм рдЙрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рдЕрдЪ्рдЫी рдирд╣ीं рдоाрдиी рдЬाрддी, рдЬрдм рддрдХ рдХि рдЙрд╕рдХी реЮिрд▓्рдо рди рдмрди рдЬाрдП рдФрд░ реЮिрд▓्рдо рдмрдирдиे рдХे рдмाрдж рдХिрддाрдм рдкреЭрдиे рдХा рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ी рдкैрджा рдирд╣ीं рд╣ोрддा।” 
рдЙрди्рд╣ें  реЪुрд╕्рд╕ा рдЖ рдЧрдпा “рддीрди рдкैрд╕े рдХी рдЫोрдХрд░ी” рдХा рдХोрдиा рдоोреЬрдХрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЕрд▓рдоाрд░ी рдоें рд░рдЦी рдФрд░ рдоेрд░े рд▓рдмो-рд▓рд╣рдЬे рдХी рд╣ूрдмрд╣ू рдиреШрд▓ рдЙрддाрд░рддे рд╣ुрдП рдмोрд▓े “рдФрд░ рдЖрдкрдХे рдпрд╣ाँ рдпрд╣ рд╣ाрд▓рдд рд╣ै рдХि рдиौрдЬрд╡ाрди рдЙрд╕ рд╡реШ्рдд рддрдХ рдЙрд░्рджू рдХी рдХोрдИ рдХिрддाрдм рдкреЭрдиे рдХी реЫрд░ुрд░рдд рдорд╣рд╕ूрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рддे, рдЬрдм рддрдХ рдкुрд▓िрд╕ рдЙрд╕े рдЕрд╢्рд▓ीрд▓ рдШोрд╖िрдд рди рдХрд░рджे рдФрд░ рдЕрд╢्рд▓ीрд▓ рдШोрд╖िрдд рд╣ोрдиे рдХे рдмाрдж рдЙрд╕рдХे рдмेрдЪрдиे рдХा рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ी рдкैрджा рдирд╣ीं рд╣ोрддा।” 
рдЙрдирдХे рддंреЫ (рд╡्рдпंрдЧ्рдп) рдоें рддाрдиे рдХा рд░ंрдЧ рдЖ рдЪрд▓ा рдеा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдоैंрдиे рдЭрдЯ рд╕े рд╣ाрдоी рднрд░ рд▓ी рдХि “рдкुрд▓िрд╕ рдЕрдЧрд░ рджिрд▓ рд╕े рдЪाрд╣े рддो рддрдоाрдо рдЕрдЪ्рдЫी-рдЕрдЪ्рдЫी рдХिрддाрдмों рдХो рдЕрд╢्рд▓ीрд▓ рдШोрд╖िрдд рдХрд░рдХे рдиौрдЬрд╡ाрдиों рдоें рдЙрд░्рджू рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдЧрд╣рд░ी рджिрд▓рдЪрд╕्рдкी рдкैрджा рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै।”
рдоेрд░े рд▓рд╣рдЬे рдХा рдиोрдЯिрд╕ рди рд▓ेрддे рд╣ुрдП рдЙрд▓्рдЯे рдоुрдЭी рд╕े рдЙрд▓рдЭрдиे рд▓рдЧे рдХि “рдЖрдк рдмाрдд рдХी рддрд╣ рддрдХ рдирд╣ीं рдкрд╣ुँрдЪे। рдЖрдк рдзреЬाрдзреЬ рдХिрддाрдмें рдЫाрдк рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдордЧрд░ реЫрдмрд░рджрд╕्рддी рдкреЭрд╡ा рдирд╣ीं рд╕рдХрддे।”  
рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдХ्рдпों рдирд╣ीं? рдЙрдаाрдХे рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рдХрд░ рджीрдЬिрдпे।”  
рд╡े рднрд▓ा рд╣ाрд░ рдоाрдирдиे рд╡ाрд▓े рдеे। рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे, “рдЕрдЧрд░ рдПрдХ рдкूрд░ी-рдХी-рдкूрд░ी рдкीреЭी рдХो рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рдХिрд╕ी рдЕрдЪ्рдЫी рдХिрддाрдм рд╕े рд╡िрдоुрдЦ рдХрд░рдиा рд╣ो рддो рд╕ीрдзा рдЙрдкाрдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЙрд╕े рдкाрда्рдпрдХ्рд░рдо рдоें рдк्рд░рд╡िрд╖्рдЯ рдХрд░ рджीрдЬिрдП।”
рдХुрддुрдм реЮрд░ोрд╢ी (рдкुрд╕्рддрдХ-рд╡िрдХ्рд░рдп) рдХी рдмрджौрд▓рдд рд╕िрдм्рдЧ़े рдХा рд╕ाрдмреШा рдРрд╕े-рдРрд╕े рдкреЭрдиे рдФрд░ рди рдкреЭрдиे рд╡ाрд▓ों рд╕े рдкреЬा 
рд╣реЫाрд░ों рд╕ाрд▓ рдирд░्рдЧिрд╕ рдЬिрдирдХी рдмेрдиूрд░ी рдкे рд░ोрддी рд╣ै। [10]
рдЗрдирдоें реЩрдп्рдпाрдо рдХे рд╡ो рдЖрд╢िреШ рднी рд╢ाрдоिрд▓ рдеे рдЬो рдоूрд▓ рд░ुрдмाрдЗрдпों рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХी реЩूрдмिрдпाँ рддрд▓ाрд╢ рдХрд░рддे рдлिрд░рддे рдеे। рдЗрдирдоें рд╡ो рдЬрд░्рдЬрд░ рдкुрд╕्рддрдХ-рдкाрдардХ рднी рдеे рдЬो рдХрдЬрд▓ाрдпे рд╣ुрдП рдХोрдпрд▓ों рдХो рджрд╣рдХाрдиे рдХे рд▓िрдП рдмреШौрд▓ рдоिрд░्реЫा, “рдЕрд╢्рд▓ीрд▓ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рд╕े рдоुँрд╣ рдХाрд▓ा рдХрд░рддे рдФрд░ рд╕рдордЭрддे рдХि рд╣рдо рдЙрд░्рджू рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдмреЭा рд░рд╣े рд╣ैं।”  (рдпрд╣ рдХрдерди рдЙрди्рд╣ी рдХा рд╣ै рдХि “рдЕрд╢्рд▓ीрд▓ рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рджीрдордХ рдирд╣ीं рд▓рдЧ рд╕рдХрддी рдХ्рдпोंрдХि рджीрдордХ рдРрд╕ा рдХाреЪреЫ рдЦाрдХрд░ рдирд╕्рд▓ рд╡ृрдж्рдзि рдХे рдпोрдЧ्рдп рдирд╣ीं рд░рд╣рддी।”) рдЗрдирдоें рд╡ो рд╕ौрднाрдЧ्рдпрд╢ाрд▓ी рднी рд╢ाрдоिрд▓ рдеे, рдЬिрдирдХे рд▓िрдП рдкुрд╕्рддрдХ рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╕ाрдеी рд╣ै рдФрд░ рд╡ो рдЕрднाрдЧे рднी рдЬिрдирдХे рд▓िрдП рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╕ाрдеी! 
рдФрд░ рдЗрд╕ рдмेрдиाрдо рд╕рдоूрд╣ рдоें рдирд╡ीрдирддा рдХे рдЙрдкाрд╕рдХ рд╡ो рдкाрдардХ рднी рд╢ाрдоिрд▓ рдеे рдЬो рд╣рд░ рдХ्рд╖рдг рддाреЫा-рд╕े-рддाреЫा, рдиूрддрди-рд╕े-рдиूрддрди рдХे рддрд▓рдмрдЧाрд░ рдеे। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЙрди рдЬैрд╕ों рдХो рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рд╕िрд░्реЮ рдбिрдХ्рд╢рдирд░ी рд╣ी рдРрд╕ी рдХिрддाрдм рд╣ै, рдЬिрд╕े рд╡े рдЬрдм рднी рджेрдЦें, рдЗंрд╢ाрдЕрд▓्рд▓ाрд╣ рдирдИ рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрдЧी। рд▓ेрдХिрди рдПрдХ рд╣рдж рддрдХ рд╕िрдм्рдЧ़े рдХी рднी реЫ्рдпाрджрддी рдеी рдХि рдирдИ рдЙрд░्рджू рдХिрддाрдмों рдХो рдЕрдкрдиे рджिрд▓ рдФрд░ рджुрдХाрди рдоें рдЬрдЧрд╣ рджेрдиा рддो рдмреЬी рдмाрдд рд╣ै, рдЪिрдордЯे рд╕े рдкрдХреЬрдХрд░ рднी рдмेрдЪрдиे рдХो рддैрдпाрд░ рди рдеे। рдПрдХ рджिрди ‘реЩाреШाрдиी-рдП-рд╣िрди्рдж’ рдЙрд╕्рддाрдж ‘реЫौреШ’[11] рдХे реШрд╕ीрджों (рдк्рд░рд╢рд╕्рддिрдпों) рдХी рдЧрд░्рдж рд╕ाрдк्рддाрд╣िрдХ рдЯाрдЗрдо рд╕े рдЭाреЬрддे рд╣ुрдП рдХिрдЯрдХिрдЯाрдХрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे: 
“рдЖрдЬрдХрд▓ рд▓ोрдЧ рдпрд╣ рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдПрдХ ‘рдХैрдк्рд╕ूрд▓’ рдоें рдмंрдж рдХрд░рдХे рдЙрдирдХे рд╣рд╡ाрд▓े рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрдП, рдЬिрд╕े рд╡े рдХोрдХा-рдХोрд▓ा рдХे рдШूँрдЯ рдХे рд╕ाрде реЪрдЯрдХ рд╕े рд╣рд▓реШ рд╕े рдЙрддाрд░ рд▓ें। рдоाрдирд╡ рд╕рдн्рдпрддा рдкрдд्рдерд░ рдФрд░ рднोрдЬрдкрдд्рд░ рдХे рдпुрдЧ рд╕े рдЧुреЫрд░рдХрд░ рдЕрдм рд░ीрдбрд░्рд╕-рдбाрдЗрдЬेрд╕्рдЯ рдХे рджौрд░ рддрдХ рдЖ рдЧрдИ рд╣ै। рд╕рдордЭे? рдпрд╣ рд▓ेрдЦрдХों рдХा рджौрд░ рдирд╣ीं, рдкрдд्рд░рдХाрд░ों рдХा рджौрд░ рд╣ै! рдкрдд्рд░рдХाрд░ों рдХा!” 
рдоैंрдиे рдбрд░рддे-рдбрд░рддे рдкूрдЫा “ рдордЧрд░ рдкрдд्рд░рдХाрд░िрддा рдоें рдХ्рдпा реЩрд░ाрдмी рд╣ै?”
рдмोрд▓े “рдХुрдЫ рдирд╣ीं। рдмреЬा рд▓ेрдЦрдХ рдЕрдкрдиी рдЖрд╡ाреЫ рдкрдм्рд▓िрдХ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрддा рд╣ै, рдордЧрд░ рдмреЬा рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдкрдм्рд▓िрдХ рдХी рдЖрд╡ाреЫ рдкрдм्рд▓िрдХ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪाрддा рд╣ै!”
рд▓ेрдЦрдХों рдХी рдЪрд░्рдЪा рдЪрд▓ рдкреЬी рддो рдПрдХ рд╡ाрд░рджाрдд рдФрд░ рд╕ुрдирддे рдЪрд▓िрдП। рд╕ाрдд-рдЖрда рдорд╣ीрдиे рддрдХ рд╡े рдЙрд░्рджू рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХा рдПрдХ рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдмेрдЪрддे рд░рд╣े, рдЬिрд╕рдХे рдоुрдЦрдкृрд╖्рда рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдЕрдкрдиे рджрд╕्рддреЩрдд рдеे рдФрд░ рдКрдкрд░ рдпрд╣ рд╡ाрдХ्рдп: “рдЬिрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рди рд╣ों рдЙрд╕े рдЬाрд▓ी рд╕рдордЭा рдЬाрдП।” рдПрдХ рд░ोреЫ рдЙрди्рд╣ें рд░рдЬिрд╕्рдЯ्рд░ी рд╕े рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд╡рдХीрд▓ рдХी рдоाрд░्реЮрдд рдиोрдЯिрд╕ рдоिрд▓ा рдХि “рд╣рдоें рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рд╕ूрдд्рд░ों рд╕े рдЬ्рдЮाрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рдЖрдк рд╣рдоाрд░े рдоुрдЕрдХ्рдХिрд▓ рдХी рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдПрдХ рдк्рд░рдоाрдгिрдд рдПрдбिрд╢рди рдЖрда рдоाрд╣ рдХी рдоुрдж्рджрдд рд╕े рдХрдеिрдд рддौрд░ рдкрд░ рдмेрдЪ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬिрд╕ рдкрд░ рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рддिрдеि рд╕рд╣िрдд рдоौрдЬूрдж рд╣ैं। рдЖрдкрдХो рдЗрд╕ рдиोрдЯिрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЪрдиा рд╡ рдЪेрддाрд╡ाрдиी рджी рдЬाрддी рд╣ै рдХि рдЙрдкрд░िрдиिрд░्рджिрд╖्рдЯ рдкुрд╕्рддрдХ рдПрд╡ं рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рдкूрд░्рдгрддрдпा рдЬाрд▓ी рд╣ैं। рдоूрд▓ рдк्рд░рддि рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рд╕िрд░े рд╕े рд╣ैं рд╣ी рдирд╣ीं।” рдЗрд╕ рдШрдЯрдиा рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдРрд╕ा рд╕рдмреШ рд╕ीрдЦा рдХि рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдХोрдИ рдРрд╕ी рдХिрддाрдм рджुрдХाрди рдоें рдирд╣ीं рд░рдЦी рдЬिрд╕рдкрд░ рдХिрд╕ी рдХे рднी рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рд╣ों। рдмрд▓्рдХि рдЬрд╣ाँ рдмрди рдкреЬрддा, рдЙрди्рд╣ी рдХिрддाрдмों рдХो рддрд░рдЬीрд╣ рджेрддे, рдЬिрди рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдиाрдо рддрдХ рджрд░्рдЬ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдорд╕рд▓рди рдЕрд▓्реЮ- рд▓ैрд▓ा, рджंрдб рд╕ंрд╣िрддा, рд░ेрд▓рд╡े рдЯाрдЗрдо рдЯेрдмुрд▓, рдЗंрдЬीрд▓।
рд╡िрдиाрд╢ рдХा рдЬो рдоौрд▓िрдХ рдоाрд░्рдЧ рдмрд▓्рдХि рд░ाрдЬрдоाрд░्рдЧ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд▓िрдП рдиिрд░्рдоिрдд рдХिрдпा, рдЙрд╕ рдкрд░ рд╡े рддो рдХ्рдпा рдХुрдмेрд░ рджेрд╡ рднी реЫ्рдпाрджा рджेрд░ рдЪрд▓ рдирд╣ीं рд╕рдХрддे рдеे, рдХ्рдпोंрдХि рдоंреЫिрд▓ рдмрд╣ुрдд рджूрд░ рдирд╣ीं рдеी। рдЖреЩिрд░ рд╡рд╣ рджिрди рдЖ рд╣ी рдЧрдпा рдЬिрд╕рдХा рджुрд╢्рдордиों рдХो рдЗंрддреЫाрд░ рдеा рдФрд░ рджोрд╕्рддों рдХो рдЕंрджेрд╢ा। рджुрдХाрди рдмंрдж рд╣ो рдЧрдИ। рдХोрд╖ाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЬी рдХी рддрдиреЩ्рд╡ाрд╣ рдвाрдИ рдорд╣ीрдиे рд╕े рдЪреЭी рд╣ुрдИ рдеी। рдЕрддः реЩाрд▓ी рдЕрд▓рдоाрд░िрдпाँ, рдПрдХ рдЕрджрдж рд▓рдХреЬी рдХी рдЧुрд▓्рд▓рдХ рдЬो рдмреШाрдпाрджाрд░ों рдХी рд╕ूрдЪिрдпों рд╕े рдоुँрд╣ рддрдХ рднрд░ी рдеी। рдЪाँрджी рдХा рд╕ुрди्рджрд░ рд╕िрдЧрд░ेрдЯрдХेрд╕, рдЬिрд╕े рдЦोрд▓рддे рд╣ी рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддा рдеा рдоाрдиो рдмीреЬी рдХा рдмंрдбрд▓ рдЦुрд▓ рдЧрдпा। рдиिрд╕ेрдиी (рд▓рдХреЬी рдХी рд╕ीреЭी), рдЬिрд╕рдХी рд╕िрд░्реЮ рдКрдкрд░ рдХी рддीрди рд╕ीреЭिрдпाँ рдмाреШी рд░рд╣ рдЧрдИ рдеीं, рдиींрдж рдХी рдЧोрд▓िрдпों рдХी рд╢ीрд╢ी, рдХрд░ाрдЪी рд░ेрд╕ рдоें рджौреЬрдиे рд╡ाрд▓े рдШोреЬों рдХी рд╡ंрд╢ाрд╡рд▓िрдпाँ, рдирд╡рдо्рдмрд░ рд╕े рджिрд╕ंрдмрд░ рддрдХ рдХा рдоुрдХрдо्рдорд▓ рдХैрд▓ेंрдбрд░ рдХीрд▓ рд╕рдоेрдд। рдпे рд╕рдм рдХोрд╖ाрдз्рдпрдХ्рд╖ рдЬी рдиे рд╕िрдм्рдЧ़े рдХी рдкрд╣рд▓ी реЪреЮрд▓рдд рдоें рд╣рдеिрдпा рд▓िрдП рдФрд░ рд░ाрддों-рд░ाрдд рдЕрдкрдиी рддрдиреЩ्рд╡ाрд╣ рдХी рдПрдХ-рдПрдХ рдкाрдИ рдЧрдзा-рдЧाреЬी рдоें рдвो-рдвोрдХрд░ рд▓े рдЧрдП। рджूрд╕рд░े рджिрди рджुрдХाрди рдХा рдоाрд▓िрдХ рдмреШाрдпा рдХिрд░ाрдП рдХी рдордж рдоें рдЬो рдЪрд▓ рд╡ рдЕрдЪрд▓ рд╕ंрдкрдд्рддि рдЙрдаाрдХрд░ рдпा рдЙрдЦाреЬрдХрд░ рд▓े рдЧрдпा, рдЙрд╕рдХे рд╡िрд╕्рддाрд░ рдХी рдпрд╣ाँ рди рдЧुंрдЬाрдЗрд╢ рд╣ै рди реЫрд░ुрд░рдд। рд╣рдоाрд░े рдкреЭрдиे рд╡ाрд▓ों рдХो рдмрд╕ рдЗрддрдиा рдЗрд╢ाрд░ा рдХाреЮी рд╣ोрдЧा рдХि рдЙрдирдоें рд╕рдмрд╕े реШीрдорддी рдЪीреЫ рдмिрдиा рдЪाрдмी рдХे рдмंрдж рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ा рдЬрд░्рдордиी рдХा рдмрдиा рдПрдХ реЮौрд▓ाрджी рддाрд▓ा рдеा। рдкुрд░ाрдиा реЫрд░ूрд░ рдеा, рдордЧрд░ рдПрдХ реЩूрдмी рдЗрд╕рдоें рдРрд╕ी рдкैрджा рд╣ो рдЧрдИ рдеी рдЬो рд╣рдордиे рдирдП-рдирдП рдЬрд░्рдорди рддाрд▓ों рдоें рднी рдирд╣ीं рджेрдЦी। рдпाрдиी рдмिрдиा рдЪाрдмी рдХे рдмंрдж рд╣ोрдиा рдФрд░ рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдЦुрд▓рдиा!
рд╕िрдм्рдЧ़े рдмेрдЪाрд░े рдХे рд╣िрд╕्рд╕े рдоें рд╕िрд░्реЮ рдЕрдкрдиे рдиाрдо (реЮрд░्реЫी рд╕ंрддाрдиों рд╕рд╣िрдд) рдХा рд╕ाрдЗрди рдмोрд░्рдб рдЖрдпा, рдЬिрд╕рдХो рд╕ाрдд рд░ुрдкрдпे рдореЫрджूрд░ी рджेрдХрд░ рдШрд░ рдЙрдард╡ा рд▓ाрдП рдФрд░ рджूрд╕рд░े рджिрди рд╕рд╡ा рд░ुрдкрдпे рдоें рдоोрд╣рд▓्рд▓े рдХे рдХрдмाреЬी рдХे рд╣ाрде рдмेрдЪ рдбाрд▓ा। рдордЧрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣िрдо्рдордд рдирд╣ीं рд╣ाрд░ी рдФрд░ рджो рдорд╣ीрдиे рддрдХ рдЕрдкрдиी рд╣рдеेрд▓ी рдХा рдиिрд╢рджिрди рдЕрдз्рдпрдпрди рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдЯ्рд░ेрдиिंрдЧ рдХॉрд▓ेрдЬ рдоें рд╕्рдХूрд▓ рдоाрд╕्рдЯрд░ों рдХो рдкреЭाрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा। рдоिрд░्реЫा рдХे рд╢рдм्рджों рдоें “рд╕िрдм्рдЧ़े рдХे рдХुрддुрдм-реЮрд░ोрд╢ी рд╡ाрд▓े рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрдз्рдпाрдп рдХा рдЕंрдЬाрдо рдмрд╣ुрдд рдХрд╣ाрдиीрдиुрдоा рд░рд╣ा।” рдЬिрд╕ рдХрд╣ाрдиी рдХी рдУрд░ рдпрд╣ाँ рдоिрд░्реЫा рдХा рд╕ंрдХेрдд рд╣ै, рд╡рд╣ рджрд░рдЕрд╕рд▓ рдХाрдИрд▓िंрдЧ рдХी рдПрдХ рдорд╢рд╣ूрд░ рдЪीрдиी рдХрд╣ाрдиी рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рд╣ीрд░ो рдПрдХ рдЖрд░्рдЯिрд╕्рдЯ рд╣ै। рдПрдХ рджिрди рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдоॉрдбрд▓ рд▓реЬрдХी рдХी рд╕ुрди्рджрд░рддा рд╕े рдЗрддрдиा рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдЖ рдХि рдЙрд╕ी рд╕рдордп рдЕрдкрдиे рд╕ाрд░े рдм्рд░рд╢ рдФрд░ рдХैрдирд╡ाрд╕ рд╕рдоेрдЯ-рд╕рдоाрдЯрдХрд░ рдЬрд▓ा рдбाрд▓े рдФрд░ рдПрдХ рд╕рд░्рдХрд╕ рдоें рд╣ाрдеिрдпों рдХो рд╕рдзाрдиे рдХा рдХाрдо рдХрд░рдиे рд▓рдЧा।

 (реЩाрдХрдо рдмрджрд╣рди) 
***

рд╕ंрджрд░्рдн
[1] рд╣ोрд╢ реЩрд▓ीрдЬाрдмाрджी: рдмीрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдХे рдЙрд░्рджू рдХे рд░ूрдоाрдиी рд╡ рдЗрдиреШрд▓ाрдмी рд╢ाрдпрд░ ‘рдЬोрд╢ рдорд▓ीрд╣ाрдмाрджी’ рдХे рдиाрдо рдХी рдкैрд░ोрдбी। (рдЕрдиु.)
[2] рдоेрд╣рджी-рдЙрд▓-рдЕреЮाрджी: рдмीрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдХे рд╢ैрд▓ीрдХाрд░ рд░ूрдоाрдиी рд▓ेрдЦрдХ, рд▓рд▓िрдд рдиिрдмंрдзों рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдкрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ैं। рдЙрдирдХे рдПрдХ рдмेрд╣рдж рд░ूрдоाрдиी рд▓рд▓िрдд-рдиिрдмंрдз рдХा рд╢ीрд░्рд╖рдХ “рдмिрди्рдд-рдП-рдЕрдо” (рдЪрдЪेрд░ी рдмрд╣рди) рд╣ै। (рдЕрдиु.)
[3] рдпрд╣ реЮाрд░рд╕ी рдХрд╣ाрд╡рдд ‘реШुрддुрдм рдЕреЫ рдЬा рдиेрдоी рдЬुрдо्рдмрдж’  (‘рдз्рд░ुрд╡ рдЕрдкрдиी рдЬрдЧрд╣ рд╕े рдирд╣ीं рд╣िрд▓рддा’) рдХी рдкैрд░ोрдбी рд╣ै। ‘реШ’ рдз्рд╡рдиि рдХो ‘рдХ’ рд╕े рдмрджрд▓ рдХрд░ ‘реШुрддुрдм’(рдз्рд░ुрд╡) рдХो ‘рдХुрддुрдм’ (рдХिрддाрдмें) рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। (рдЕрдиु.)
[4] рдЕрд░्рдеाрдд ‘рджिрд▓ рдХा реЪुрдмाрд░’- 1942 рдоें рдЕрд╣рдордж рдирдЧрд░ рдЬेрд▓ рдоें рдоौрд▓ाрдиा рдЕрдмुрд▓ рдХрд▓ाрдо рдЖреЫाрдж рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдЪिрдд рд░рдЪрдиा। (рдЕрдиु.)
[5] рдкंрдбिрдд рд░рддрдирдиाрде ‘рд╕рд░рд╢ाрд░’ рдж्рд╡ाрд░ा рд░рдЪिрдд рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рдЙрд░्рджू рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЬो 1880 рдоें рдЪाрд░ рдоोрдЯी рдЬिрд▓्рджों рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ।(рдЕрдиु.)
[6] рд╕ाрд╣िрдм-рдП-рджीрд╡ाрди: рдРрд╕ा рдХрд╡ि рдЬिрд╕рдХा рдХрд╡िрддा-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े  реЪреЫрд▓-рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рдЪुрдХा рд╣ो। (рдЕрдиु.)
[7] реШैрд▓ूрд▓ा-рджोрдкрд╣рд░ рдХे рдЦाрдиे рдХे рдмाрдж рдЖрд░ाрдо рдХрд░рдиा; рджोрдкрд╣рд░ рдХा рд╕ोрдиा। (рдЕрдиु.)
[8] рдирд╡ीं-рджрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдХे рд╕ूреЮी ‘рдоंрд╕ूрд░’ рдХो ‘рдЕрдирд▓рд╣реШ’ рдХрд╣рдиे рдкрд░ рдХुреЮ्рд░ рдХे рдЗрд▓्реЫाрдо рдоें рд╕ूрд▓ी рдкрд░ рдЪреЭा рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। (рдЕрдиु.)
[9] ‘рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд▓ेрдЦрдХ рд╕ंрдШ’ рдХी рдкैрд░ोрдбी рдХा рдЕрдиुрд╡ाрдж рд╣ै। (рдЕрдиु.)
[10] рдкैрд░ोрдбी:  ‘рд╣реЫाрд░ों рд╕ाрд▓ рдирд░्рдЧिрд╕ рдЕрдкрдиी рдмेрдиूрд░ी рдкे рд░ोрддी рд╣ै // рдмреЬी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рд╣ोрддा рд╣ै рдЪрдорди рдоें рджीрджाрд╡рд░ рдкैрджा’ (рдЗреШрдмाрд▓) рдЕрд░्рдеाрдд рдк्рд░рдХृрддि рдХो рд╣реЫाрд░ों рд╕ाрд▓ рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХрд░рдиी рдкреЬрддी рд╣ै, рддрдм рдХрд╣ीं рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рдХोрдИ рдПрдХ рдмुрдж्рдз рдкुрд░ुрд╖ рдкैрджा рд╣ोрддा рд╣ै। (рдЕрдиु.)
[11] рд╢ेреЩ рдЗрдм्рд░ाрд╣ीрдо ‘реЫौреШ’: реЮाрд░рд╕ी рдХрд╡ि ‘реЩाреШाрдиी’ рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЗрдирдХो ‘реЩाреШाрдиि-рдП-рд╣िрди्рдж’ рдХी рдЙрдкाрдзि рдоिрд▓ी।‘реЫौреШ’, реЪाрд▓िрдм, ‘рдоोрдоिрди’ рдФрд░ рдоुреЪрд▓ рдмाрджрд╢ाрд╣ рдмрд╣ाрджुрд░ рд╢ाрд╣ ‘реЫреЮрд░’ рдХे рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╢ाрдпрд░ рдФрд░ рд╢ाрдпрд░ी рдоें ‘реЫреЮрд░’ рдХे рдЙрд╕्рддाрдж рдеे। (рдЕрдиु.) 

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।