рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा рд░ाрдзाрдХिрд╕ुрди рдХा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░

- рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░рдХрд░्рддा: рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ рд╕िंрд╣
рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा (рд╣िंрджी), рд▓ा.рдм.рд╢ा. рд░ाрдЬрдХीрдп рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдХोрдЯрдкूрддрд▓ी (рдЬрдпрдкुрд░)
рд╡рдд्рд╕рд▓ा рд░ाрдзाрдХिрд╕ुрди

рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдЕрдл्рд░ीрдХा рдХा рдПрдХ рдРрд╕ा рдЫोрдЯा рд╕ा рджेрд╢ рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдХрдг-рдХрдг рдоें рднाрд░рддीрдпрддा рдФрд░ рд╣िंрджी рдЬрдмाрди рд░рдЪ-рдмрд╕ рд░рд╣ी рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдИрд╕ाрдИ, рд╣िंрджू рдФрд░ рдоुрд╕्рд▓िрдо рдзрд░्рдоाрд╡рд▓рдо्рдмी рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдоाрд░िрд╢рд╕ рдоें рд╣िंрджुрдУं рдХे рдЬो рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХे рдиिрд╡ाрд╕ी рд╣िंрджुрдУं рдХी рдмрд╣ुрдд рдмреЬी рддाрджाрдж рд╣ै। рдпрд╣ рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рднोрдЬрдкुрд░ी рдмोрд▓рддी рд╣ै। рдЖрдЬ рдоाрд░िрд╢рд╕ рдоें рдХ्рд░िрдпोрд▓, рд╣िंрджी, рдл्рд░ेंрдЪ рдФрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХाрдлी рд╣ै। рдЗрд╕ी рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдХी рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा рд░ाрдзрдХिрд╕ुрди рдПрдХ рдРрд╕ी рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी, рд▓ेрдЦिрдХा рд╣ैं рдЬो рдХि рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоें рд▓ेрдЦрди рдХрд░рддी рд╣ै рдкрд░ рд╕ाрде-рд╕ाрде рд╣िंрджी рдФрд░ рдл्рд░ेंрдЪ рдоें рднी рд▓िрдЦрддी рд╣ैं। рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдмрд╣ुрдоुрдЦी рдПрд╡ं рдмрд╣ुрднाрд╖ी рд╣ैं। рдЖрдкрдХे рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХा рд╕ंрдмंрдз рднाрд░рдд рд╕े рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрди्рд╣ीं рд╕рдмрдХो рджृрд╖्рдЯिрдЧрдд рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдХा рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ рд╕िंрд╣ рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рд╣ैं। рдЬिрд╕рдоें рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдЬिрд╕े рд╣рдо ‘рд▓рдШु рднाрд░рдд’ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдХुрдЫ рдЕрдирдЫुрдП рдкрд╣рд▓ुрдУं рдкрд░ рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдЬी рдк्рд░рдХाрд╢ рдбाрд▓рддी рд╣ैं।


рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдЬी рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдкрд░ рдеोреЬा рдк्рд░рдХाрд╢ рдбाрд▓िрдП।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоेрд░ा рдиाрдо рд╡рдд्рд╕рд▓ा рдбी. рд░ाрдзाрдХिрд╕ुрди рд╣ै। рдоेрд░े рдкिрддा рдХा рдиाрдо рд╢्рд░ी рд░ाрдЬрдорди рд░ाрдзाрдХिрд╕ुрди рддрдеा рдоाрддा рдХा рдиाрдо рдХृрд╖्рдгा рдХुрдоाрд░ी рд░ाрдзाрдХिрд╕ुрди рд╣ै। рдоेрд░े рджो рднाрдИ рдФрд░ рд╣рдо рджो рдмрд╣рдиें рд╣ैं। рдЪाрд░ों рдоें рд╕рдмрд╕े рдЫोрдЯी рдоैं рд╣ूँ। рдоेрд░ा рдЬрди्рдо 1977 рдоें рдоाрд░िрд╢рд╕ рдоें рд░ोрдЬ рд╣ीрд▓ рдХे рдХ्рдпुрд░рдкीрдк рдоें рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдоैं рдПрдХ рдПрдо.рдмी.рдП. рдЧ्рд░ेрдЬुрдПрдЯ рд╣ूँ। рдоैं рд╕्рд╡рд░ोрдЬрдЧाрд░рд╢ुрджा (Self employed) рд╣ूँ। рд╕ाрде рд╣ी рд▓ेрдЦрди рдХрд░рддी рд╣ूँ। рдХрд╡िрддा рдФрд░ рдЧрдж्рдп рд▓ेрдЦрди рдоेрд░ा рдк्рд░िрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд╣ै। рдЗрд╕ рдиाрддे рдЖрдк рдоुрдЭे рд▓ेрдЦिрдХा рдпा рдХрд╡рдпिрдд्рд░ी рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ рд╕िंрд╣
рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдкрдХे рд╡ंрд╢рдЬ рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХे рд╣ैं, рдЖрдк рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рдЬрди्рдоी, рдкрд▓ी, рдмреЭी। рдЖрдкрдХो рдХैрд╕ा рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्‍рди рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рдкрд░ рдЬ्рдпाрджा рд▓ाрдЧू рд╣ोрддा рд╣ै। рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХे, рдЬिрдирдХो рдЖрдк рдХрд╣ рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡े рдПрди.рдЖрд░.рдЖрдИ рдирд╣ीं рд╣ैं। рдоेрд░े рдкूрд░्рд╡рдЬ 1834 рдоें рдоाрд░िрд╢рд╕ рдЖрдП। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдоाрд░िрд╢рд╕ рдПрдХ рдм्рд░िрдЯिрд╢ рдЙрдкрдиिрд╡ेрд╢рди рдеा। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдЬो рдпрд╣ां рдЬрди्рдоा рдоॉрд░िрд╢ीрдпрди рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоेрд░ी рдоाрддृрднूрдоि рд╣ै। рдоैं рдЦुрд╢ рд╣ूँ рдХि рдоेрд░ा рдЬрди्рдо рдпрд╣ाँ рд╣ुрдЖ рдХ्рдпोंрдХि рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рд╕рднी рдзрд░्рдо рдХे рд▓ोрдЧ рдЖрдкрд╕ рдоें рдоिрд▓рдЬुрд▓рдХрд░ рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рдкрд░ рдЬाрддि - рдкाँрддि рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдХोрдИ рднेрдж-рднाрд╡ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕्рдд्рд░ी рдФрд░ рдкुрд░ुрд╖ рдХो рднी рд╕рдоाрдирддा рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдоाрд░िрд╢рд╕ рдоें рдЬाрддि рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдирд╣ीं рд╣ैं, рд╣ाँ рдзрд░्рдо рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ै। рдпрд╣ाँ рд╣िрди्рджू, рдоुрд╕्рд▓िрдо рдФрд░ рдИрд╕ाрдИ рд╕рдоुрджाрдп рдХे рд▓ोрдЧ рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं। рддीрдиों рдзрд░्рдоो рдХे рд▓ोрдЧों рдоें рдЖрдкрд╕ी рддрдиाрд╡, рдХрдЯ्рдЯрд░рддा рдмिрд▓рдХुрд▓ рдирд╣ीं

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдХ्рдпा рдЖрдк рдХрднी рднाрд░рдд рдЖрдИ рд╣ैं?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоैं рдХрднी рднाрд░рдд рдирд╣ीं рдЖрдпी рд╣ूँ। рд╣ाँ рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднाрд░рдд рдЖрдиे рдХी рдоेрд░ी рдк्рд░рдмрд▓ рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ैं। рдоैं рднाрд░рдд рдЕрд╡рд╢्рдп рдЖрдКँрдЧी।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдк्рд░рддि рд▓ोрдЧों рдХी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдХैрд╕ी рд╣ैं?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоाрд░िрд╢рд╕ рдПрдХ рдЦुрд▓ा рджेрд╢ рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдмिрд▓рдХुрд▓ рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рдФрд░ рдЦुрд▓ी рд╣ै। рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдоाрдирддा рдХे рд╡िрдЪाрд░ рд░рдЦрддे рд╣ैं - рдкुрд░ुрд╖। рдпрд╣ाँ рд╕्рдд्рд░ी-рдкुрд░ुрд╖ рдоें рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рднेрджрднाрд╡ рдирд╣ीं рд╣ैं। рдоाрд░िрд╢рд╕ рдкрд░ рдкрд╢्‍рдЪिрдоी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдЕрдзिрдХ рд╣ाрд╡ी рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХे рд╣िंрджुрдУ рдоें рднी рд╕्рдд्рд░ी рдХो рд▓ेрдХрд░ рдХिрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рджोрдпрдо рджрд░्рдЬे рдХा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдирд╣ीं। рдоाрд░िрд╢рд╕ рдоें ‘рд╡рд░्рдХ рдХрд▓्рдЪрд░’ рд╣ै। рд╕рдм рдЕрдкрдиी рдЬिрдо्рдоेрджाрд░ी рд╕рдордЭрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдиिрд░्рд╡рд╣рдг рдХрд░рддे рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХे рдмрд╣ुрдд рд▓ोрдЧ рд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдХ्рдпा рд╣рдо рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдХो ‘рд▓рдШु рднाрд░рдд’ рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдЬी рд╣ाँ। рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдХो рдЕрдХ्рд╕рд░ ‘рд▓рдШु рднाрд░рдд’ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ाँ рдкрд░ рднाрд░рддीрдп рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХो рдоॉрд░िрд╢ीрдпрди рд╣िंрджुрдУं рдиे рдЕрдиेрдХ рдкीреЭिрдпों рддрдХ рд╕ंрднाрд▓ рдХрд░ рд░рдЦा рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдкрдХे рдкिрддा рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рд╣िंрджी рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рд░рд╣े। рдЖрдкрдХे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣िंрджी, рднोрдЬрдкुрд░ी рдХा рд╡ाрддाрд╡рд░рдг рд░рд╣ा। рд▓ेрдХिрди рдЖрдкрдиे рдЕрд▓рдЧ рд░ाрд╕्рддा рдЪрдпрди рдХिрдпा, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХा। рдХ्рдпों рдФрд░ рдХैрд╕े?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рдл्рд░ेंрдЪ рд╕ीрдЦрдиा рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдоॉрд░िрд╢рд╕ рд╣िрди्рджुрдУं рдХे рд▓िрдП рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХी рднाрд╖ा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдкрд░ рд╣рд░ рднाрд╖ा рдХा рд╕्рддрд░ рдПрдХ рд╕рдоाрди рд╣ै। рдоेрд░े рдоाрддा-рдкिрддा рдиे рд╕рджा рдоुрдЭे рдЕрдиेрдХ рднाрд╖ाрдУं рдХो рд╕ीрдЦрдиे рдФрд░ рдкреЭрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдХिрдпा। рд▓ेрдЦрди рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдП рдоैंрдиे рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдЪुрдиा рдХ्рдпोंрдХि рдоेрд░े рд╡िрдЪाрд░ рдЬ्рдпाрджा рдЙрд╕ рднाрд╖ा рдоें рдЖрддे рд╣ैं। рдкрд░рди्рддु рдоैं рд╣िंрджी рдФрд░ рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХो рднी рдмрд╣ुрдд рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддी рд╣ूँ। рдФрд░ рдЙрди рдоें рд░ुрдЪि рд░рдЦрддी рд╣ूँ। рднोрдЬрдкुрд░ी рддो рд╣рдоाрд░ी рдоाрддृрднाрд╖ा рд╣ै। рдЗрд╕ी рд╕े рд╣िंрджी рдоेрд░ी рдоाрддृрднाрд╖ा рдХे рд╕рдоाрди рд╣ै। рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдоेрд░े рд▓िрдП рдЬीрд╡िрдХोрдкाрд░्рдЬрди рдХी рднाрд╖ा рд╣ै। рдЕрдм рдоैं рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рд▓िрдЦрддी рд╣ूँ, рдкрд░ рд╣िंрджी рдоें рднी рдХрд╡िрддाрдПँ рд▓िрдЦрддी рд╣ूँ।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдк рдХिрддрдиी рднाрд╖ाрдУं рдоें рд▓ेрдЦрди рдХрд░рддी рд╣ैं
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоैं рдЪाрд░ рднाрд╖ाрдУं рдоें рд▓ेрдЦрди рдХрд░рддी рд╣ँ - рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी, рд╣िрди्рджी, рдХ्рд░ीрдпोрд▓ рдФрд░ рдл्рд░ेंрдЪ।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рдЖрдк рд╣िंрджी рдХी рд╕्рдеिрддि рдХे рдмाрд░े рдоें рдХ्рдпा рдХрд╣рдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ैं।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рд╣िрди्рджी рдХी рд╕्рдеिрддि рдмрд╣ुрдд рд╣ी рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ै। рдЖрдЬाрджी рдХे рдкूрд░्рд╡ рд╕े рд╣ी рдпрд╣ाँ рд╣िрди्рджी рдХो рдмрдЪाрдиे рдПрд╡ं рд╕ंрднाрд▓рдиे рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рд╕ंрдШрд░्рд╖ рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдЖрдЬ рдпрд╣ рдХрд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХि рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рд╣िрди्рджी рдХा рдЬो рд╕ंрдШрд░्рд╖ рд╣ुрдЖ рд╡рд╣ 100 рдк्рд░рддिрд╢рдд рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдЖ। рд╣िрди्рджी рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдХे рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдФрд░ рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рдХूрд▓ों рдФрд░ рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдкреЭाрдпी рдЬाрддी рд╣ै। рд╣िрди्рджी рдХा рд╕्рддрд░ рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдкрдХे рдк्рд░ेрд░рдгा  рд╕्рд░ोрдд рдХौрди-рдХौрди рд╣ैं
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдоेрд░े рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕्рд░ोрдд рдиिрд░ाрдХाрд░ рдИрд╢्‍рд╡рд░, рдУрдЙрдо् рд╣ैं। рдлिрд░ рдоुрдЭे рдЕрдкрдиी рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдпा рдоाрддा рдЬी рд╕े рдХाрдлी рдк्рд░ेрд░рдгा рдоिрд▓ी। рд╕्рд╡ाрдоी рджрдпाрдирди्рдж рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рдЬी рдХे рд╡ैрджिрдХ рд╡िрдЪाрд░, рдЧौрддрдо рдмुрдж्рдз рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдк्рд░рдЪाрд░рдХों рдЬैрд╕े рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдкрд░िрд╡्рд░ाрдЬрдХ рдЬी рдХे рдк्рд░рд╡рдЪрди рдПрд╡ं рдЖрдЪाрд░्рдп рдк्рд░рд╡рд░ рдЕрд░ूрдгрдХुрдоाрд░ рдЖрд░्рдпрд╡ीрд░ рдЬी рдХे рдЧाрдП рд╣ुрдП рднрдЬрди рднी рдоेрд░े рдк्рд░ेрд░рдгा рдХे рд╕्рд░ोрдд рд╣ैं, рдЗрди рд╕рдм рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдоेрд░े рдЬो рднी рдЕрди्рдп рдкрд░िрд╡ाрд░ рдФрд░ рдоिрдд्рд░ рдпा рд╕рд╣ेрд▓िрдпाँ рд╣ैं, рд╕рднी рдоेрд░े рд▓िрдП рдк्рд░ेрд░рдгाрджाрдпрдХ рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдк рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓ेрдЦрди рдоें рдХिрд╕ी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕े рдЖрдпी рдпा рд╡рд╣ рдХौрдирд╕ी рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпाँ рд░рд╣ी, рдЬिрдирд╕े рдЖрдкрдиे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд░ाрд╕्рддा рддрдп рдХिрдпा?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоेрд░ी рдоाрддा рдЬी рд╣िрди्рджी рдХी рдЕрдз्рдпाрдкिрдХा рдеी, рдоुрдЭे рдмрдЪрдкрди рд╕े рдХрд╡िрддाрдПँ рдФрд░ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдкреЭाрддी рдФрд░ рд╕ुрдиाрддी рдеी। рдЙрди्рд╣ीं рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕े рдоैं рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓ेрдЦрди рдоें рдЖрдИ। 14 рд╕ाрд▓ рдХी рдЖрдпु рдоें рдоुрдЭे рдХिрд╢ोрд░ рдЕрд╡рд╕्рдеा рдХी рд╕рдорд╕्рдпाрдПँ рдХाрдлी рджुрдЦी рдХрд░ рджेрддी рдеी। рддрдм рд╕े рдоैंрдиे рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рдПрдХांрдд рдоें рдХाрд╡्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓िрдЦрдиा рдЖрд░ंрдн рдХिрдпा। рдЙрд╕рдХे рдкрд╢्‍рдЪाрдд्, рдЬीрд╡рди рдХे рд╕ुрдЦों рдФрд░ рджुрдЦों рдХो рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд░рдЪрдиा рдХे рд░ूрдк рдоें рд▓िрдЦрдиे рдХी рдЖрджрдд рдкреЬ рдЧрдпी। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоेрд░ी рджुрдиिрдпा рдмрди рдЧрдпी - рдПрдХ рдРрд╕ी рджुрдиिрдпा рдЬрд╣ाँ рдоैं рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддी рд░рд╣ी рд╣ूँ।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рдоें рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдПрд╡ं рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдХे рдк्рд░рддि рд▓ोрдЧों рддрдеा рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдХैрд╕ा рд╣ै?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдаीрдХ рд╣ै। рдзीрд░े-рдзीрд░े рдк्рд░рдЧрддि рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рдЕрдиेрдХ рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрддी рд╣ैं। рд╕ाрде рд╣ी рдЕрдиेрдХ рд╣िंрджी рд╕ंрд╕्рдеाрдПँ рд╣ैं, рдЬो рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рдЪाрд░-рдк्рд░рд╕ाрд░ рдЕрдз्рдпाрдкрди рдХे рд▓िрдП рдХрдЯिрдмрдж्рдз рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рд╣िंрджुрдУं рдХी рдоूрд▓рднाрд╖ा рд╣िंрджी рд╣ै। рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдХрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рд╣िंрджी рдкреЭी рдкреЭाрдИ рдЬाрддी рд╣ै। рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдмреЬा рд╕рдоुрджाрдп рд╣िंрджी рдмोрд▓рддा рдФрд░ рд╕рдордЭрддा рд╣ै। рд╣िंрджी рдкрд░ рдЕрдиेрдХ рд╢ोрдз рдХाрд░्рдп рдиिрд░ंрддрд░ рдХिрдП рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рд╣िंрджी рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें, рдоॉрд░िрд╢рд╕ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ों рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢ рдбाрд▓िрдП।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоॉрд░िрд╢рд╕ рд╕рд░рдХाрд░ рд╢िрдХ्рд╖ा рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд╣рд░ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рд╣िрди्рджी рдХी рдкреЭाрдИ рдкрд░ рдк्рд░ोрдд्рд╕ाрд╣рди рджेрддी рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдиाрдЯрдХ рдФрд░ рдЧाрди рдХे рднी рдЕрдХ्рд╕рд░ рдХाрд░्рдпрдХ्рд░рдо рдЖрдпोрдЬिрдд рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं। рд╣िंрджी рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рд╕рд╣рдХाрд░ी рдк्рд░рдпाрд╕ рддो рдиिрд░ंрддрд░ рдХिрдпे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं, рд╕ाрде рд╣ी рд╕рд░рдХाрд░ी рдк्рд░рдпाрд╕ рднी рдмрд░ाрдмрд░ рдХिрдпे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рд╣िंрджी рдХा рд╕рдо्рдоाрди рд╣рдоाрд░ी рд╕ंрд╕्рдХृрддि, рд╕ंрд╕्рдХाрд░ों, рд░ीрддि-рд░िрд╡ाрдЬों рдХे рд╕рдо्рдоाрди рдХी рддрд░рд╣ рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдкрдХी рдЕрдм рддрдХ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиाрдУं рдХे рдиाрдо рдмрддाрдПँ, рдЬैрд╕े рдХрд╡िрддा рд╕ंрдХрд▓рди, рдХрд╣ाрдиी рдЖрджि ...
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдоेрд░े рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦे рдХрддिрдкрдп рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдХी рдХрд╡िрддा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ When Solitude Speaks (Poetry Book) 2013, For Love I’llk Fight (Short) Story)  рд╕ेрддु - рдмрд╣ुрднाрд╖ी рдкрдд्рд░िрдХा, The Golden Philosophy (Short Story) Different Truths Magazine, Embracing Freedom (Single Poem) Immagine and Poesia anthology)
рд╣िрди्рджी рдХी рдХрд╡िрддाрдПँ- рдорди, рдУрдЙрдо рдЖрджि - рдЖрд░्рдпोрджрдп рдкрдд्рд░िрдХा (рдоॉрд░िрд╢рд╕), рд╡рдд्рд╕рд▓ा рд░ाрдзाрдХिрд╕ुрди рдХी рджो рдХрд╡िрддाрдПँ - рд╕ेрддु рдкрдд्рд░िрдХा (рднाрд░рдд/рдкिрдЯ्рд╕рдмрд░्рдЧ)

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдк рдк्рд░рдмंрдзрди рдоें рдЕрдз्рдпрдпрди рдХिрдпा рдФрд░ рдЖрдкрдХा рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп рднी рдЙрд╕ी рдХे рдЕрдиुрдХूрд▓ рд╣ै। рдлिрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рдЖрдкрдХी рд░ुрдЪि рдХैрд╕े рдмрдиी, рдЙрди рдХाрд░рдгों рдХो рдмрддाрдПं।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рд╣िрди्рджी рдХे рд╢िрдХ्рд╖рдХ рд╣ोрдиे рдХे рдиाрддे рдоेрд░े рдоाрддा-рдкिрддा рдХो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдоें рд░ुрдЪि рдеी। рддो рдШрд░ рдкрд░ рд╕рджा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рдоाрд╣ौрд▓ рд░рд╣ा। рд╣рдоाрд░े рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рдоिрдд्рд░ рд▓ेрдЦрдХ, рдЖрд▓ोрдЪрдХ рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ंрдмंрдзी рд▓ोрдЧ рд░рд╣े। рд╣рдоाрд░े рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣рдо рд╕рднी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдк्рд░ेрдоी рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдк рдпुрд╡ा рдХाрд▓ рд╕े рд╣ी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ृрдЬрди рдоें рд▓ीрди рд╣ैं। рдЖрдкрдХो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд▓ेрдЦрди рдоें рдХोрдИ рдкрд░ेрд╢ाрдиी рдЖрдИ।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдпुрд╡ा рдХाрд▓ рд╕े рд╣ी рд╕ाрд╣िрдд्рдп, рд╕ंрдЧीрдд рдоेрд░ा рдк्рд░िрдп рдФрд░ рд░ुрдЪिрдХрд░ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рднрд▓े рд╣ी рдоैंрдиे рдк्рд░рдмंрдзрди рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдкреЭाрдИ рдХी рдФрд░ рдЙрд╕ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдХाрд░्рдп рднी рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ूँ। рдоुрдЭे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ृрдЬрди рдоें рдХрднी рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдХी рдкрд░ेрд╢ाрдиी рдХा рд╕ाрдордиा рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдкреЬा। рдХрд╡िрддा рд▓िрдЦрдиा рдоेрд░े рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рдЖрд╕ाрди рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рднाрд╖ा рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╕ंрдмंрдз рдоें рдЖрдкрдХे рд╡िрдЪाрд░ рдЬाрдирдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं।
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рднाрд╖ा рднाрд╡ рдФрд░ рд╡िрдЪाрд░ों рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХा рдоाрдз्рдпрдо рд╣ैं। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣рдоें рдЖрджрд░्рд╢ рдЗंрд╕ाрди рдмрдиाрддा рд╣ै। рдордиुрд╖्рдп рдЗрд╕ рд╕े рд╕рджैрд╡ рдЬुреЬा рд╣ुрдЖ рд╣ै рдФрд░ рд░рд╣ेрдЧा। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣рдоाрд░े рдЬीрд╡рди рдХा рдЬрд░ूрд░ी рдЕंрдЧ рд╣ैं। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣ी рд╣ै, рдЬो рдордиुрд╖्рдп рдХो рдоाрдирд╡ीрдп рдЧुрдгों рд╕े рдкрд░िрдкूрд░्рдг рдХрд░рддा рд╣ै। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╣рдоें рд╕рджैрд╡ рд╕рдж्рдоाрд░्рдЧ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддा рд╣ै। рднрдЯрдХрди рдФрд░ рдЯूрдЯрди рд╕े рдмрдЪाрддा рд╣ै। рдПрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рдЖрджрд░्рд╢ рд╕рдоाрдЬ рдХे рд▓िрдП рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдПрд╡ं рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ों рдХा рд╕рджैрд╡ рд╕рдо्рдоाрди рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдкрдХे рд╡ंрд╢рдЬ рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХे рд╣ैं। рдХ्рдпा рдЖрдкрдиे рдЙрд╕ рдпाрдд्рд░ा рдкрд░ рд▓िрдЦрдиे рдХी рд╕ोрдЪी рд╣ै?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдЬी рд╣ाँ। рдоेрд░ी рдПрдХ рдХрд╡िрддा рд╣ै। 'Voice of the Indian Labourer' рдпрд╣ рдХрд╡िрддा рдоॉрд░िрд╢ीрдпрди рд╣िंрджुрдУं рдХे рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХे рд▓िрдП рд╣ैं। рдоेрд░ी рддрдорди्рдиा рд╣ै рдХि рдоै рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡рдЬों рдХी рдЙрд╕ рдпाрдд्рд░ा рдкрд░ рдмрд╣ुрдд рдмреЬा рдХाрд░्рдп рдХрд░ूँ। рдпрджा-рдХрджा рдЙрд╕ рдкрд░ рдеोреЬा, рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рд▓िрдЦ рд▓ेрддी рд╣ूँं। рднाрд░рдд рдФрд░ рднाрд░рддрд╡ाрд╕िрдпों рдкрд░ рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд рдЧрд░्рд╡ рд╣ैं।

рдбॉ. рд╕рдд्рдпрд╡ीрд░ - рдЖрдкрдХी рднрд╡िрд╖्рдп рдХी рдпोрдЬрдиाрдПँ?
рд╕ुрд╢्рд░ी рд╡рдд्рд╕рд▓ा - рдЬрдм рддрдХ рдИрд╢्‍рд╡рд░ рдХी рдХृрдкा рд╕े рдк्рд░ेрд░рдгा рдоिрд▓ेрдЧी рддрдм рддрдХ рдоैं рдХрд╡िрддाрдПँ, рдХрд╣ाрдиिрдпाँ, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдЖрджि рд▓िрдЦрддी рд░рд╣ूँрдЧी। рд▓ेрдЦрди рдХाрд░्рдп рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиैрддिрдХ рдоूрд▓्рдпों рдФрд░ рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕рдд्рдп рдХो рд╕ाрдордиे рд▓ाрдиे рдХा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░ूंрдЧी। рдлिрд░ рдЬीрд╡рди рдоें рдзीрд░-рдзीрд░े рдкूрд░्рдг рд╡ैрд░ाрдЧ्рдп рдХी рдУрд░ рдмреЭрдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ूँ рдФрд░ рдПрдХ рдЙрдЪ्рдЪ рдХोрдЯि рдХे рд╕ाрдзрдХ рдХा рдЬीрд╡рди рдЬीрдиा рдЪाрд╣ूँрдЧी। рдЗрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоोрдХ्рд╖ рдпा рдиिрд░्рд╡ाрдг рдХी рддैрдпाрд░ी рд╣ो рд╕рдХेрдЧी рдФрд░ рдХिрд╕ी рдЬрди्рдо рдХे рдкрд╢्‍рдЪाрдд् рдоोрдХ्рд╖ рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ो рдЬाрдПрдЧी।