เคตिเค•ाเคธ เค•ा เค—ांเคงीเคตाเคฆी เคจเคœเคฐिเคฏा: เคช्เคฐเค•ृเคคि, เคช्เคฐेเคฎ เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ा เคธाเคा เคญเคตिเคท्เคฏ

เคจिเคถांเคค เคฐाเคนुเคฒ

เคถोเคงाเคฐ्เคฅी (เคธ्เคค्เคฐी เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคตिเคญाเค—)
เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคนिंเคฆी เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคตเคฐ्เคงा
เคˆเคฎेเคฒ: apnaemailpata@gmail.com

เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคนเคฐेเค• เค•ी เฅ›เคฐूเคฐเคคों เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคšीเคœें เคนैं เคฒेเค•िเคจ เคนเคฐेเค• เค•े เคฒाเคฒเคš เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจเคนीं। - เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी

‘เค†เคงुเคจिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฎॉเคกเคฒ’ เคฏाเคจी ‘เคเค• เคฐेเค–ीเคฏ เคตिเค•ाเคธ เคฎॉเคกเคฒ’ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนोเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคธंเค•เคŸ เค•ा เคญी เคธเคตाเคฒ เคชैเคฆा เคนुเค†। เคญเคฒे เคนी เคฏเคน เคธเคตाเคฒ เค…เคชเคจे เคถुเคฐुเค†เคคी เคฆौเคฐ เคฎें เคเค• เค…เคฒเคนเคฆा เคธเคตाเคฒ เคฐเคนा เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคนी เค‡เคธ เคธเคตाเคฒ เคจे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เค•ा เคธเคตाเคฒ เคฌเคจा เคฆिเคฏा। เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•े เค‡เคธ เค†เคธเคจ्เคจ เคธंเค•เคŸ เค•ो เคฌเคนुเคค เคฆिเคจों เคคเค• เคŸाเคฒा เคฏा เคจเคœเคฐเค…ंเคฆाเคœ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคฅा, เค”เคฐ เค‡เคธीเคฒिเคฏे เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•े เคถुเคญเคšिंเคคเค•ों (เคตिเค•เคธिเคค เคฆेเคถों เค•े เคฐเคนเคจुเคฎा) เค•ा เคเค•เคœुเคŸ เคนोเคจा เคถुเคฐू เคนुเค†। เคตिเค•เคธिเคค เคฆेเคถों เค•े เค‡เคจ เคฐเคนเคจुเคฎाเค“ं เคจे เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เค‰เคจ्เคนें เคญी เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เคœिเคจเค•ो เค‡เคธ เคธंเค•เคŸ เค•ा เค•ोเคˆ เคญाเคจ เคจเคนीं เคฅा, เคœो เคตिเค•ाเคธ เค•े เค…เคชเคจे เคฆेเคธी เคฎंเคฅเคฐ เคšाเคฒ เคฎें เคฎเคธ्เคค เคฅे। เค”เคฐ เคœिเคจเค•े เคฏเคนाँ เคชृเคฅ्เคตी เค•े เคคाเคชเคฎाเคจ เคธे เค•เคนीं เค…เคงिเค• เค—เคฐ्เคฎ เคฅा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ा เคชेเคŸ। เคฒेเค•िเคจ เคตเคน เค…เคชเคจी เค•्เคทुเคงाเคชूเคฐ्เคคि เค•े เคฒिเค เค•े เคฒिเค เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ो เคคเคนเคธ-เคจเคนเคธ เคจเคนीं เค•เคฐ เคฐเคนा เคฅा เค”เคฐ เคจ เคนी เค‰เคธเค•ा เคญเคฐเคชूเคฐ เคฆोเคนเคจ। เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ा เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคฆोเคนเคจ เคตिเค•เคธिเคค เคนोเคคे เคœिเคจ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคจे เค•िเคฏा เคตे เคนी เคตिเค•ाเคธ เค•ा เค•เค•เคนเคฐा เคชเฅเคจे เคตाเคฒे เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ-เคฐाเคœ्เคฏ เคชเคฐ เคฏเคน เค†เคฐोเคช เคฒเค—ाเคจे เค•ि เค‡เคจเค•े เคฏเคนाँ เคœो เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคนै, เคœो เคฒोเค— เคนैं เค‰เคธเคจे เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เคธाเคฐा เคฎाเคนौเคฒ เคฌिเค—ाเฅœ เคฆिเคฏा เคนै। ‘เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคฌिเค—เฅœเคคे เคฎाเคนौเคฒ’ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ा เคฆीเคฐ्เค˜เคœीเคตी เคนोเคจा เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนोเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เค‡เคธ เคธंเค•เคŸ เคธे เคนเคฐ เค•ोเคˆ เคฌเคนुเคค เคœเคฒ्เคฆी เคชाเคฐ เคชा เคฒेเคจा เคšाเคนเคคा เคฅा, เคฒेเค•िเคจ “เค•ैเคธे?” เค•ा เคธเคตाเคฒ เค…เคจुเคค्เคคเคฐिเคค เคฅा? เคเค• เค…เคฒเคนเคฆा เคธा เคธเคตाเคฒ เคœो 1970 เค•े เคฆเคถเค• เคฎें เคถुเคฐू เคนुเค†, เค”เคฐ เคฌीเคธเคตीं เคธเคฆी เค•े เค…ंเคค เคฎें เค—ंเคญीเคฐ เคธเคตाเคฒ เคฌเคจ เค—เคฏा। เค‡เคธ เค—ुเคฐु เค—ंเคญीเคฐ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคธे เคจिเคœाเคค เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคฐ เค•ोเคˆ เค—ंเคญीเคฐ เคฅा। เค—ंเคญीเคฐเคคा เค‡เคคเคจी เค•ि เคธเคค्เคคाเค“ं เคจे เค‡เคธे เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคคเค• เคชเคนुँเคšा เคฆिเคฏा। เค”เคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคจे เค‡เคธे เค†เคค्เคฎเคธाเคค เค•เคฐ เคฒिเคฏा เค”เคฐ เค˜เคฐ เค•ा เค†ंเค—เคจ, เค†ंเค—เคจ เค•्เคฏा เคฌाเคฒเค•เคจी เค”เคฐ เค›เคค ‘เคฌोเคจเคธाเคˆ เคชौเคงों’ เคธे เค˜िเคฐ เค—เค। เค•्เคฏोंเค•ि เคคाเค•เคคเคตเคฐ เคฐाเคœ्เคฏเคธเคค्เคคाเคँ เคœเคฒ्เคฆ เคธे เคœเคฒ्เคฆ เคนเคฒ เค•เคฐ เคฆेเคจा เคšाเคนเคคी เคฅी เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ा เคนเคฒ। เคคाเค•เคคเคตเคฐ เคธเคค्เคคाเคँ เค…เคญी ‘เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคชाเค ’ เคชเฅ เคฐเคนे เค•เคฎ เคคाเค•เคคเคตเคฐ เคธเคค्เคคाเค“ं เคชเคฐ เคคोเคนเคฎเคค เคฎเฅ เคฆेเคจा เคšाเคนเคคे เคฅे, เค”เคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค‡เคธे เคธเคฐेเค†เคฎ เคฎเฅा เคญी। เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคตृเคฆ्เคงि เคฆเคฐ เคฎें เคนाँเคซเคคे เค”เคฐ เคคेเคœी เคธे เคจाเคชเคคे เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เคฆेเคถों เคจे เค‡เคธे เคธเคนเคฐ्เคท เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคญी เค•िเคฏा। เคตिเค•ाเคธ เค•े เค‡เคธ เค–ेเคฒ เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เคฆेเคถों เคจे เค…เคฎ्เคชाเคฏเคฐ เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคจे เคตाเคฒे เคตिเค•เคธिเคค เคธเคค्เคคाเค“ं (เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ-เคฐाเคœ्เคฏ) เค•े เคจिเคฐ्เคฃเคฏों เคชเคฐ เค•เคญी เคญी เคธเคตाเคฒ เคจเคนीं เค‰เค ाเคฏा, เค”เคฐ เคจ เคนी เคธंเคฆेเคน เค•िเคฏा।

    เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ा เคฏเคน เคธंเค•เคŸ 21เคตीं เคธเคฆी เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ-เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเค เคเค• เคธंเค•เคŸ เค•े เคคเคฐเคน เค†เคคा เคนै। เค”เคฐ เคธเคค्เคคा เคธंเคฐเคšเคจाเคँ เค…เคชเคจे เคนเคฐ เคจाเค—เคฐिเค• เค•ो เค‡เคธ เคธंเค•เคŸ เคธे เคฐूเคฌเคฐू เค•เคฐा เคฆेเคจा เคšाเคนเคคी เคนैं เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी  เคธे เคฎुเค•्เคค เคญी। เคšूंเค•ि เคฏเคน เคธंเค•เคŸ เคตिเค•เคธिเคค เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เคฐाเคœ्เคฏ-เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคฆ्เคตाเคฐा เคฒाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค‡เคธเคฒिเค เคจाเค—เคฐिเค•ों เค•ो เค‡เคธ เคธंเค•เคŸ เค•ी เค‡เคค्เคคเคฒा เคฆेเคจे เคญเคฐ เคธे เคฐाเคœ्เคฏ-เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎुเค•्เคค เคจเคนीं เคนो เคœाเคคे। เคตिเค•เคธिเคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคจे เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคชเคฐ เคฆเคฌाเคต เคกाเคฒा เค”เคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เค•ा เคจाเคฐा เคฌुเคฒंเคฆ เค•िเคฏा। เคตिเค•เคฐाเคฒ เคนोเคคे เค‡เคธ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ-เคธंเค•เคŸ เคธे เคจिเคœाเคค เคชाเค เคฌिเคจा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคเคตं เคฆीเคฐ्เค˜เคœीเคตी เคนोเคจे เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคจเคนीं เค•ी เคœा เคธเค•เคคी। เค‡เคธเคฒिเค เคฏे เคธเคตाเคฒ เคฒाเคœเคฎी เคนैं เค•ि เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ो เค†เคงुเคจिเค• เคœीเคตเคจ เคถैเคฒी เคจे เค•िเคธ เคคเคฐเคน เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•िเคฏा, เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•े เคธंเค•เคŸ เค•ो เค•ैเคธे เคŸाเคฒा เคœाเคฏे, เค”เคฐ เค•ैเคธे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคœीเคตเคจ เคถैเคฒिเคฏों เคเคตं เคœीเคตเคจ เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ो เคฌเคšाเคฏा เคœाเคฏे?

 เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคญेंเคŸ เคšเฅเคคे เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคชเคฐ เคฌाเคคเคšीเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค 1972 เคฎें เคธ्เคตीเคกเคจ เค•े เคถเคนเคฐ ‘เคธ्เคŸॉเค•เคนोเคฎ’ เคฎें เคเค• เคฌैเค เค• เค†เคฏोเคœिเคค เค•ी เค—เคˆ เคœिเคธเค•े เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฎें ‘เคเค• เคนी เคชृเคฅ्เคตी’ เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค เคช्เคฐเคคिเคชाเคฆिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เค”เคฐ เคœिเคธे 119 เคฆेเคถों เคจे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคญी เค•िเคฏा। เคฒेเค•िเคจ เคตिเค•ाเคธ เค•े เค†เคชाเคงाเคชी เค”เคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ा เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฆोเคนเคจ เคต เคฒूเคŸ ‘เคเค• เคนी เคชृเคฅ्เคตी’ เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค เคฎเคนเคœ ‘เค•ाเค—เคœी เค˜ोเฅœा’ เคฌเคจเค•เคฐ เคฆौเฅœเคคा เคฐเคนा। เค”เคฐ เคฏเคน เค•ाเค—เคœी เค˜ोเฅœा เคนเคฎें เคจिเคค เคจเค เคชैเคคเคฐे เคฌเคคाเคคा เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคšाเคฒें เคšเคฒเคคा, เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ो เคนเคฒ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค। เคฆुเคจिเคฏा เคญเคฐ เค•े เคนुเค•्เคฎเคฐाเคจ เคญी เคชाँเคš-เคฆเคธ เคธाเคฒों เคฎें เคเค• เคฌाเคฐ เคฌैเค เค•เคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ी เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ो เคเค• เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ी เคคเคฐเคน เคนी เคนเคฒ เค•เคฐ เคฒेเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं, เคฒेเค•िเคจ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคเคธी เค•ी เคนเคฒ เคนोเคจे เค•ा เคจाเคฎ เคนी เคจเคนीं เคฒेเคคी।

เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคœैเคธे-เคœैเคธे เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคœीเคกीเคชी เคฌเฅ เคฐเคนी เคนै, เคตैเคธे-เคตैเคธे เคœीเคตเคจ-เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถा เค˜เคŸ เคฐเคนी เคนै เคเคตं เคชृเคฅ्เคตी เค•ा เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคฌเฅเคคा เคคाเคชเคฎाเคจ เค…เคชเคจी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เคฆเคฐ्เคœ เค•เคฐा เคฐเคนा เคนै। เคชृเคฅ्เคตी เค•े เค—เคฐ्เคฎ เคนोเคจे เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคตाเคฏुเคฎंเคกเคฒ เค•े เค—เคฐ्เคฎ เคนोเคจे เคธे เคนै, เค”เคฐ เคตाเคฏुเคฎंเคกเคฒ เค•ा เค—เคฐ्เคฎ เคนोเคจा เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ा เค—เคฐ्เคฎ เคนोเคจा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคฌเคนเคธ เคชเคถ्เคšिเคฎ เคฌเคจाเคฎ เคชूเคฐ्เคต เค•े เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เคต เคœीเคตเคจ-เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•े เค•ेंเคฆ्เคฐ เคชเคฐ เค†เค•เคฐ เค เคนเคฐเคคी เคนै। เคช्เคฐเคถ्เคจ เคฏเคน เคนै เค•ि เคœเคฌ เคตिเค•ाเคธ เคชเคธंเคฆ เคธเคฎाเคœ เคต เคฆुเคจिเคฏा เค•ी เคคเคฐเค•्เค•ी เค•ी เคฌाเคค เคนो เคฐเคนी เคนै เคคो เคธเคตाเคฒ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•े เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เคต เคฆीเคฐ्เค˜เคœीเคตी เคนोเคจे เค•ा เคญी เคนै, เคœเคฌเค•ि เคนो เค‡เคธเค•े เค‰เคฒเคŸ เคฐเคนा เคนै। เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ी เคฒूเคŸ เค‡เคธ เค•เคฆเคฐ เคฎเคšी เคนुเคˆ เคนै เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เคนी เค–เคคเคฐे เคฎें เคชเฅœ เค—เคฏी เคนै। เคฏाเคจी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคธเค•ुเคถเคฒ เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฌเคšे เคฐเคนเคจा เคชिเค›เคฒे เคธเคฆी เค•ी เคฌाเคค เคฒเค—เคจे เคฒเค—ी เคนै, เค‡เคธเคฒिเค เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคœो เคญी เคšिंเคคाเคँ เคนैं เคตเคน เค…เคจाเคฏाเคธ เคจเคนीं เคนैं, เคฌเคฒ्เค•ि เคฏเคน เค…เคชเคจे เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•े เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เค•ा, เคœीเคตเคจ- เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถा เค•ो เค•เคฎ เคนोเคจे เคธे เคฌเคšाเคจे เค•ा, เคเคตं เคฆीเคฐ्เค˜เคœीเคตिเคคा เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เคต เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ो เคช्เคฐเคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคเค• เคธเคนเคœ เคช्เคฐเคฌोเคง เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคนो เค‡เคธเค•े เค‰เคฒเคŸ เคฐเคนा เคนै। เคœैเคธे-เคœैเคธे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธुเคตिเคงाเคญोเค—ी เคนोเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै เคตैเคธे-เคตैเคธे เค‰เคธเค•ी เคœीเคตเคจ-เคช्เคฐเคค्เคฏाเคถा เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค˜เคŸ เคฐเคนी เคนै। เคฏเคนीं เค•ाเคฐเคฃ เค•ि  เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคธंเค•เคŸ เคชเคฐ เคฌाเคค เคนो เคฐเคนी เคนै เค”เคฐ เคธाเคฅ เคนी ‘เค†เคงुเคจिเค• เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ’ (เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เค•े เคซเคฒเคธ्เคตเคฐूเคช เคœो เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เคฌเคจे เคนैं) เคชเคฐ เคญी เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคนो เคฐเคนा เคนै। เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏों เค•े เค‡เคธ เคตिเคฎเคฐ्เคถ เคฎें เค—ांเคงी เค•े เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ो เคเค• เค†เคฆเคฐ्เคถ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ा เคœा เคฐเคนा เคนै เคœो เคธเคนเคœ เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเค•ृเคคि เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคธเคนเค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนैं।

เค—ांเคงी เค•ोเคˆ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃเคตिเคฆ เคฏा เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เคจเคนीं เคฅे। เค‰เคจเค•ा เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เคนी เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ी เค—เคตाเคนी เคฆेเคคा เคนै เค•ि เคตे เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคช्เคฐเคคि เค•िเคคเคจे เคฎिเคคเคต्เคฏเคฏी เคฅे। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคคाเค‰เคฎ्เคฐ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ा เคชुเคจเคฐ्เคญเคฐเคฃ เคเคตं เคจ्เคฏूเคจเคคเคฎ เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा। เค‡เคธ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค‰เคจเค•ी เคเค• เคธूเค•्เคคि เคตाเค•्เคฏ เคœो เคŠเคชเคฐ เคฒिเค–ी เค—เคˆ เคนै เคธเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฎ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै। เค—ांเคงी เค•ा เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เค…เคธ्เคคिเคค्เคตเคฎूเคฒเค• เคนै। เคฏाเคจी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏेเคคเคฐ เค•े เคเค•เคค्เคต เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ।  เคธเคฌเค•ो เค…เคชเคจे เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค•ो เคฌเคšाเค เคฐเค–เคจे เค•े เคตिเคšाเคฐ เค•े เคธाเคฅ เค—ांเคงी เคฆ्เคตिเคœ เคฎें เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เค…เคฆ्เคตैเคค เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฐเค–เคคे เคฅे, เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เค•्เคทเคฐเคฃ เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เค‰เคธเค•े เคธाเคฅ เคตे เคธाเคนเคšเคฐ्เคฏ เค•ा เคธंเคฌंเคง เค•े เคนिเคฎाเคฏเคคी เคฅे। เค—ांเคงी เค•เคนเคคे เคนैं- “เคฎैं เค…เคฆ्เคตैเคค เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคा เคนूँ, เคฎैं เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคฎूเคฒเคญूเคค เคเค•เคคा เคฎें เคญी เค”เคฐ เค•ेเคตเคฒ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ी เคนी เค•्เคฏों เคธเคญी เคœीเคตเคงाเคฐिเคฏों เค•ी เคเค•เคคा เคฎें เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•เคฐเคคा เคนूँ। เค‡เคธ เค•ाเคฐเคฃ เคฎेเคฐा เคคो เคเคธा เคฏเค•ीเคจ เคนै เค•ि เคเค• เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค…เคง:เคชเคคเคจ เค•े เคธाเคฅ เค‡เคธ เคนเคฆ เคคเค• เคธाเคฐे เคธंเคธाเคฐ เค•ी เค…เคงोเค—เคคि เคนोเคคी เคนै।”  เคตे เค†เค—े เค•เคนเคคे เคนैं- “เคฎैं เค•ेเคตเคฒ เคฎाเคจเคตों เค•े เคธाเคฅ เคนी เคคाเคฆाเคค्เคฎ्เคฏ เค…เคฅเคตा เคฌंเคงुเคค्เคต เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจा เคจเคนीं เคšाเคนเคคा เค…เคชिเคคु เคชृเคฅ्เคตी เคชเคฐ เคฐेंเค—เคจे เคตाเคฒे เค•ीเฅœों-เคฎเค•ोเฅœों เค•े เคธाเคฅ เคญी เคคाเคฆाเคค्เคฎ्เคฏ เค…เคฅเคตा เคฌंเคงुเคค्เคต เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนूँ।... เค•्เคฏोंเค•ि เคนเคฎ เคธเคญी เค‰เคธी เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคธंเคคाเคจ เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเคฒिเค เคœीเคตเคจ เคœिเคธ เคฐूเคช เคฎें เคญी เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै, เคคเคค्เคตเคคः เคเค• เคนोเคจा เคšाเคนिเค।”

เค—ांเคงी เคœी เค•ोเคˆ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคตिเคถेเคทเคœ्เคž เคจเคนीं เคฅे เคฒेเค•िเคจ เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคจिเคฏเคฎों เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคตे เคเค• เคเคธी เคœीเคตเคจ เคชเคฆ्เคงเคคि เค•े เคชเค•्เคทเคงเคฐ เคœเคฐूเคฐ เคฅे เคœो เคจैเคธเคฐ्เค—िเค• เคฐूเคช เคธे เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เค•ी เคนिเคคैเคทी เคนो। เค–ाเคฆी, เค…เคนिंเคธा, เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เค”เคฐ เคธเคซाเคˆ เค‰เคจเค•ा เคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค• เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै। เค”เคฐ เคฏเคนी เคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค•เคคा เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ो เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เค—ांเคงी เค•े เคถाเคถ्เคตเคค เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เค†เคœ เคญी เคตिเคถ्เคต เคญเคฐ เคฎें เคธเคฐाเคนे เคœाเคคे เคนैं। ’เคช्เคฐเค•ृเคคि เคชเคฐ เคตिเคœเคฏ’ เค”เคฐ เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคเค• เคนी ‘เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เคตिเค•ाเคธ’ เค•े เคšเคถ्เคฎे เคธे เคฆेเค–เคจे เคตाเคฒी เคจीเคคि เคชเคฐ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी เคจे เคนी เคธเคตाเคฒ เค–เฅœा เค•िเคฏा เคฅा- ‘‘เคˆเคถ्เคตเคฐ เคนी เคฌเคšाเค เค…เค—เคฐ เคญाเคฐเคค เค•ो เค•เคญी เคชเคถ्เคšिเคฎ เค•ी เคคเคฐ्เคœ เคชเคฐ เค”เคฆ्เคฏोเค—ीเค•เคฐเคฃ เค•เคฐเคจा เคชเฅœे। เคเค• เค…เค•ेเคฒे เค›ोเคŸे เคธे เคฆ्เคตीเคช (เค‡ंเค—्เคฒैंเคก) เค•े เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธाเคฎ्เคฐाเคœ्เคฏเคตाเคฆ เคจे เค†เคœ เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคœंเคœीเคฐों เคฎें เคฌांเคง เคฐเค–ा เคนै। เค…เค—เคฐ เคคीเคธ เค•เคฐोเฅœ เคฒोเค—ों เค•ा เคเค• เคชूเคฐा เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคตैเคธा เคนी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคฆोเคนเคจ เคถुเคฐु เค•เคฐเคคा เคนै เคคो เคฏเคน เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคŸिเคก्เคกिเคฏों เค•ी เคคเคฐเคน เค ूँเค  เค•เคฐเค•े เค›ोเฅœ เคฆेเค—ा।”  เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคเค• เคฐेเค–ीเคฏ เคฎॉเคกเคฒ เคนी เค…เคชเคจी เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคธเคค्เคคा เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคคा เคœा เคฐเคนा เคนै। เค”เคฐ เค‡เคธी เค•เฅœी เคฎें ‘เคตिเค•ाเคธ’ เค•े เค‡เคธ เคตเคฐ्เคšเคธ्เคต เค•ो เคคीเคธเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคญी เคช्เคฐเคคिเคฐोเคง เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเฅœ เคฐเคนा เคนै। เคคीเคธเคฐी เคฆुเคจिเคฏा เค•ी เค…เคฐ्เคฅเคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค”เคฐ เคชเคฐोเค•्เคท เคฐूเคช เคธे เคฒोเค—ों เค•ी เคœिंเคฆเค—िเคฏों เคชเคฐ เค•िเค เคœा เคฐเคนे เคฆเคฎเคจाเคค्เคฎเค• เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ (เคœเคฒ, เคœंเค—เคฒ, เคœเคฎीเคจ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें) เคจे เคญूเคฎंเคกเคฒीเค•เคฐเคฃ เค•ी เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏเคคा เค•े เค–िเคฒाเคซ เคเค• เคช्เคฐเคคिเคฐोเคงी เคšेเคคเคจा เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆिเคฏा เคนै। เค‡เคธी เคšेเคคเคจा เค•ी เคตเคœเคน เคธे เคšिเคชเค•ो เค†ंเคฆोเคฒเคจ, เคจเคฐ्เคฎเคฆा เคฌांเคง เค†ंเคฆोเคฒเคจ, เคŸिเคนเคฐी เคฌांเคง เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค†เคฆि เค†ंเคฆोเคฒเคจों เค•ा เคœเคจ्เคฎ เคนुเค†। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เค•ा เค•ोเคˆ เคญी เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคตिเคฐोเคง เคฎें เคจเคนीं เคฅा เคฌเคฒ्เค•ि เค…เคชเคจे เคœैเคต-เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ीเคฏ เคต เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ो เคฌเคšाเคจे เค•ा เคฅा। เคฏाเคจी เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคฎॉเคกเคฒ เคเค•เคฐेเค–ीเคฏ เคจ เคนो เคฌเคฒ्เค•ि เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคœो เคญी เคชเคฐिเค˜เคŸเคจा เคนै เคตเคน เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคœैเคต เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ीเคฏ เคต เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ो เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค। เคฒोเค—ों เค•ो เค…เคชเคจे เคœैเคต เคธंเคชเคฆा เคต เคœैเคต เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ी เค•ो เคฌเคšाเคจा เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคฌเคšाเคจा เคนै เคต เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎूเคฒ्เคฏों เค•े เคธाเคฅ เค–เฅœे เคนोเคจा เค•ा เคนै। เคตिเคญिเคจ्เคจ เคœीเคตเคจ เคฐूเคชों เค•े เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เคต เค†เคฆเคฐ्เคถ เคนैं। เค…เคชเคจी เค…เคชเคจी เคตिเคถ्เคต-เคฆृเคท्เคŸिเคฏाँ เคนै। เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•ा เค…เคชเคจा เคขंเค— เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎ เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เค•िเคธी เคธเคฎुเคฆाเคฏ, เคธเคฎाเคœ เค•ो เคเค• เค–ाเคธ เคคเคฐीเค•े เคธे เคœीเคจे เค•ो เคฌाเคง्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค”เคฐ เค‰เคธे เค…เคชเคจे เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคธंเคฐเคšเคจा เคต เคœैเคต เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ीเคฏ เคธे เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เคธाเคฏाเคธ เค”เคฐ เค…เคจाเคฏाเคธ เคฆोเคจों เคฐूเคชों เคฎें เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค—ांเคงी เคœी เค‡เคธเคธे เค‡เคค्เคคเคซाเค• เคฐเค–เคคे เคฅे।

เค—ांเคงी เคœी เคจे 1937 เคฎें เค…เคชเคจे เคตเคฐ्เคงा เค†เค—เคฎเคจ เค•े เคฌाเคฆ เค—ाँเคตों เค•ी เคชुเคจเคฐ्เคฐเคšเคจा เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें ‘เคนเคฐिเคœเคจ’ เคฎें เคเค• เคฒेเค– เคฒिเค–ा เคœिเคธเคฎें เค†เคฆเคฐ्เคถ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค—ाँเคต เค•ो เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा। “เค—ाँเคต เคฎें เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฐोเคถเคจी เคเคตं เคนเคตाเคฆाเคฐ เค˜เคฐ เคนोंเค—े। เค‡เคจเค•ो เคฌเคจाเคจे เค•ी เคธाเคฎเค—्เคฐी 5 เคฎीเคฒ เค•े เคฆाเคฏเคฐे เค•े เคญीเคคเคฐ เคธे เคนी เค†เคเค—ी। เค˜เคฐों เคฎें เค†ंเค—เคจ เคนोเค—ा เคœिเคธเคฎें เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•े เคฒोเค— เค˜เคฐेเคฒू เค‰เคชเคฏोเค— เค•े เคฒिเค เคธเคฌ्เคœिเคฏाँ เคเคตं เคชเคถुเค“ं เค•े เคฒिเค เคšाเคฐा เค‰เค—ाเคंเค—े। เค—ाँเคต เค•ी เคจाเคฒिเคฏाँ เคต เค—เคฒिเคฏाँ เคธाเคซ เคธुเคฅเคฐी เคนोเค—ी। เคธเคญी เคฒोเค—ों เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เคเคตं เคชเคนुँเคš เค•े เค…เคจुเค•ूเคฒ เค•ुเคँ เคนोंเค—े। เคธเคญी เค•े เคช्เคฐเคตेเคถ เค•े เคฒिเค เค–ुเคฒे เคชूเคœा เคธ्เคฅเคฒ เคนोंเค—े। เคธाเคฅ เคนी เคเค• เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคธ्เคฅाเคจ เคนोเค—ा, เคœเคนाँ เคฒोเค— เค†เคชเคธ เคฎें เคฎिเคฒ เคธเค•ें, เคธเคนเค•ाเคฐी เคกेเคฏเคฐी (เคฆुเค—्เคงเคถाเคฒा) เคนोเค—ी, เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เคต เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคนोंเค—े, เคœिเคธเคฎें เคฐोเคœเค—ाเคฐोเคจ्เคฎुเค–ी เคถिเค•्เคทा เคฆी เคœाเคเค—ी, เคคเคฅा เคตिเคตाเคฆ เคจिเคชเคŸाเคฐे เค•े เคฒिเค เคชंเคšाเคฏเคค เคนोเค—ी। เคฏเคน เค—ाँเคต เค…เคชเคจी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•ा เค…เคจ्เคจ, เคซเคฒ, เคธเคฌ्เคœिเคฏाँ, เค–ुเคฆ เค‰เคชเคœाเคเค—ा। เคฏเคนी เคฎेเคฐे เค†เคฆเคฐ्เคถ เค—ाँเคต เค•ा เคšिเคค्เคฐ เคนै।”  เค—ांเคงी เค•े เค‡เคธ เค—्เคฐाเคฎ-เคฎॉเคกเคฒ เคฎें เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ा เคตเคน เคฏूเคŸोเคชिเคฏा เคฎौเคœूเคฆ เคนै เคœिเคธเค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เคนोเคจा เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคต เคตिเค•ाเคธ เค•े เคคเคฅाเค•เคฅिเคค เค†เคงुเคจिเค• เคฎॉเคกเคฒ เคฎें เค…เคธंเคญเคต เคœाเคจ เคชเฅœเคคा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เค—ांเคงी เค…เคชเคจे เคฏूเคŸोเคชिเคฏเคจ เคตिเคšाเคฐ เค•ो เคฎเคนเคœ เคเค• เคฏूเคŸोเคชिเคฏเคจ เคธเคชเคจा เคญเคฐ เคจเคนीं เคฎाเคจเคคे เคฅे เคตे เค‡เคธे เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เคงเคฐाเคคเคฒ เคชเคฐ เคซเคฒीเคญूเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฒเค—ाเคคाเคฐ เคช्เคฐเคฏाเคธ เคญी เค•เคฐเคคे เคฅे।

เค—ांเคงी เคœीเคตเคจ เคฎें เคฎเคถीเคจीเค•เคฐเคฃ เค•े เคตिเคฐोเคง เคฎें เคจเคนीं เคฅे เคฒेเค•िเคจ เคตे เคฏเคน เคฎाเคจเคคे เคฅे เค•ि เคฎเคถीเคจों เค•ा เค…เคค्เคฏเคงिเค• เค‰เคชเคฏोเค— เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เคฌเคนुเคค เคฆूเคฐ เคฒे เคœाเคเค—ा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•ृเคทि เค•े เคคीเคต्เคฐ เคฎเคถीเคจीเค•เคฐเคฃ เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เค—ाเคน เค•िเคฏा เคฅा- “เคœเคฒ्เคฆी เคฒाเคญ เคชाเคจे เค•े เคฒिเค เคฎृเคฆा เค‰เคฐ्เคตเคฐเคคा เคฎें เคต्เคฏाเคชเค• เคญเคฏाเคจเค• เคต เค…เคฆूเคฐเคฆเคฐ्เคถी เคจीเคคि เคธिเคฆ्เคง เคนोเค—ा। เค‡เคธเค•ा เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคฎृเคฆा เค•े เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคฐिเค•्เคคिเค•เคฐเคฃ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนोเค—ा।”  เค—ांเคงी เคตिเค•ाเคธ เค•ो เค•िเคธी ‘เค–ाเคธ เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ’ (เคชैเคฐाเคกाเค‡เคฎ) เคฎें เคจเคนीं เคฆेเค–เคคे เคฅे, เคฌเคฒ्เค•ि เคตเคน เคœैเคต-เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ी เคต เคฎौเคœूเคฆ เคธंเคธाเคงเคจों เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคนी เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เค•ी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคตिเค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคฅे। 1935 เคฎें เค‡ंเคฆौเคฐ เค•े เคเค• เคธเคญा เคฎें เคธंเคธाเคงเคจों เค•े เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เค•ी เคšेเคคाเคตเคจी เคฆे เคšुเค•े เคฅे เคœिเคธ เคชเคฐ เคถเคนเคฐी เคœीเคตเคจ เค†เคงाเคฐिเคค เคนो เคšुเค•ा เคฅा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เคฅा เค•ि- “เคนเคฎ เค‡เคธ เคธुंเคฆเคฐ เคชंเคกाเคฒ เคฎें เคฌिเคœเคฒी เค•ी เคฐोเคถเคจी เค•ी เคšเค•ाเคšौंเคง เคฎें เคฌैเค े เคนैं เคฒेเค•िเคจ เคนเคฎ เคจเคนीं เคœाเคจเคคे เค•ि เคนเคฎ เค‡เคธ เคฐोเคถเคจी เค•ो เค—เคฐीเคฌों เค•ी เค•ीเคฎเคค เคชเคฐ เคœเคฒा เคฐเคนे เคนै।”

เค—ांเคงी เค•े เค‡เคธी เคตिเค•ेंเคฆ्เคฐीเค•เคฐเคฃ เค•ी เคชเค•्เคทเคงเคฐเคคा เค•ो เคจंเคฆिเคจी เคธुंเคฆเคฐ เคจे เคญी เคฎाเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคธे เคธเคตाเคฒ เค•िเคฏा। เค‡เคธी เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ा เคเค• เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆृเคท्เคŸเคต्เคฏ เคนै- เคจंเคฆिเคจी เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เคฌเคจाเคฎ เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคเค• เคซैเคธเคฒा เคธुเคจाเคคे เคนुเค เคธुเคช्เคฐीเคฎ เค•ोเคฐ्เคŸ เคจे เค•เคนा เคฅा- “เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เคตिเค•ाเคธ เค•े เคœिเคธ เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ (เคชैเคฐाเคกाเค‡เคฎ) เค•ो เค…เคชเคจाเคฏा เค—เคฏा, เค‰เคธเคจे เคธเคฎाเคœ เคฎें เคนाเคถिเค เคชเคฐ เคชเฅœे เคคเคฌเค•ों เคฎें เคชเคนเคฒे เคธे เคฎौเคœूเคฆ เค…เคธंเคคोเคท เค•ो เค”เคฐ เคญी เคœ्เคฏाเคฆा เคฌเฅाเคฏा...। เคจीเคคि-เคจिเคฐ्เคฎाเคคाเค“ं เคฆ्เคตाเคฐा เคคเคฏ เค•िเค เค—เค เคตिเค•ाเคธ เค•े เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ เค•ो เค‡เคจ เคธเคฎुเคฆाเคฏों เคชเคฐ เคฅोเคช เคฆिเคฏा เค—เคฏा... เค‡เคธเคธे เค‡เคจ เคฒोเค—ों เค•ो เค…เคชूเคฐ्เคฃเคจीเคฏ เค•्เคทเคคि เคนुเคˆं। เค‡เคธ เคตिเค•ाเคธ เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจ เค•ी เค…เคงिเค•ांเคถ เค•ीเคฎเคค เค—เคฐीเคฌों เคจे เคšुเค•ाเคˆ, เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•े เคซाเคฏเคฆों เค•े เคฌเฅœे เคนिเคธ्เคธे เคชเคฐ เคธเคฎाเคœ เค•े เคช्เคฐเคญुเคค्เคตเคถाเคฒी เคคเคฌเค•े เค•ा เค•เคฌ्เคœा เคนोเคคा เคฐเคนा เคนै เค”เคฐ เค—เคฐीเคฌों เค•ो เคฌเคนुเคค เคนी เค•เคฎ เคซाเคฏเคฆा เคฎिเคฒा เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ, เคตिเค•ाเคธ เค‡เคจ เคธเคฎुเคฆाเคฏों เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เคช्เคฐเคคि เค…เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคนी เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธ เค•ाเคฐเคฃ เค‡เคจ्เคนें เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคตिเคธ्เคฅाเคชเคจ เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเฅœा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเคจे เค‡เคจ्เคนें เค…เคฎाเคจเคตीเคฏ เคœिंเคฆเค—ी เคœीเคจे เค•ो เคฎเคœเคฌूเคฐ เค•िเคฏा เคนै। เค–ाเคธเคคौเคฐ เคชเคฐ เค†เคฆिเคตाเคธिเคฏों เค•े เคฎाเคฎเคฒे เคฎें เค‡เคธเคจे เค‰เคจเค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เคธंเค—เค เคจ, เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคชเคนเคšाเคจ เค”เคฐ เคธंเคธाเคงเคจों เค•ो เคจเคท्เคŸ เค•िเคฏा เคนै... เคตिเค•ाเคธ เค•े เคคเคฐीเค•े เค”เคฐ เค‡เคธเค•े  เค•्เคฐिเคฏाเคจ्เคตเคฏเคจ เคจे เคจौเค•เคฐเคถाเคนी เค•े เคญ्เคฐเคท्เคŸ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค”เคฐ เค ेเค•ेเคฆाเคฐों, เคฌिเคšौเคฒिเคฏों, เคต्เคฏाเคชाเคฐिเคฏों เค”เคฐ เคต्เคฏाเคชเค• เคธเคฎाเคœ เค•े เคฒोเคญी เคคเคฌเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เค–ूँเค–्เคตाเคฐ เคถोเคทเคฃ เค•ो เค”เคฐ เคญी เคœ्เคฏाเคฆा เคฌเฅाเคฏा เคนै เคœो เค‡เคจเค•े เคธंเคธाเคงเคจों เคชเคฐ เค•เคฌ्เคœा เค•เคฐเคจे เค”เคฐ เค‰เคจเค•ी เค—เคฐिเคฎा เค•ा เคนเคจเคจ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค‰เคคाเคฐू เคนैं।”

เค—ांเคงी เคœी เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เค•े เคตिเคฐोเคงी เคจเคนीं เคฅे เคฒेเค•िเคจ เคตे เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เคธे เคธเคนเคฎเคค เคจเคนीं เคฅे। เคตे เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคœैเคต-เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเค•ीเคฏ เคต เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เคนिเคธाเคฌ เคธे เคฆेเค–เคคे เคนैं। เค—ांเคงी เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฎें เคจिเคนिเคค เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคตिเค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เค•ा เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค‡เคธ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै। เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเค•ृเคค เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เค…เคจ्เคคเคฐ्เค—เคค เค•िเคธी เค•्เคทेเคค्เคฐ เคตिเคถेเคท เคธे เคธंเคธाเคงเคจों เค•ा เคฆोเคนเคจ, เคซिเคฐ เค‰เคธเค•ा เค•िเคธी เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคคเค• เคธ्เคฅाเคจाเคจ्เคคเคฐเคฃ, เคธंเคฏเคจ्เคค्เคฐों เคธे เค•เคš्เคšे เคฎाเคฒ เค•े เค‰เคชเคฏोเค— เคธे เคตเคธ्เคคु เคตिเคถेเคท เค•ा เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ เค”เคฐ เค…เคจ्เคคเคคः เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เค‰เคค्เคชाเคฆिเคค เคตเคธ्เคคु เค•ा เคธंเคญเคฐเคฃ-เค‡เคธ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคถृंเค–เคฒा เค•ा เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคชเค— เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เคฏा เคชเคฐोเค•्เคท เคฐूเคช เคธे เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนै। เค‡เคธเคธे เคช्เคฐเคฆूเคทเคฃ เคฌเฅเคคा เคนै เคเคตं เคŠเคฐ्เคœा เค•ा เค…เคชเคต्เคฏเคฏ เคนोเคคा เคนै। เคตिเค•ेเคจ्เคฆ्เคฐिเคค เค•ुเคŸीเคฐ-เค‰เคฆ्เคฏोเค— เค‡เคจ เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคนเคฒ เคนै। เค‡เคธเคธे เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคตिเค•ेเคจ्เคฆ्เคฐीเคฏเค•เคฐเคฃ เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตैเคตिเคง्เคฏ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃीเคฏ เคธเคจ्เคคुเคฒเคจ เค•ो เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–เคคे เคนुเค เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคคंเคค्เคฐ เค•े เคธ्เคฅाเคฏिเคค्เคต เค•ो เคฌเคฒ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐेเค—ा। เค—ांเคงी เคœी เคตिเค•ाเคธ เค•े เคเค• เคฐेเค–ीเคฏ เคฎॉเคกเคฒ (เคฏूเคฐोเคชीเคฏ เคต เค…เคฎเคฐीเค•ी เคฎॉเคกเคฒ) เค•ा เคฎुเค–ाเคฒเคซเคค เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคธे เค•เคฐเคคे เคฐเคนें เคนैं।

 เคตे เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคœैเคต-เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ीเคฏ เคคंเคค्เคฐ เคธे เคฆेเค–เคคे เคนैं। เคนिเคจ्เคฆ เคธ्เคตเคฐाเคœ เคฎें เคตे เค‡เคธเค•ी เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคต्เคฏाเค–्เคฏा เคญी เค•เคฐเคคे เคนैं। 1926 เคฎें เคฏंเค— เค‡ंเคกिเคฏा เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฒिเค–ा เคฅा- ‘‘เคญाเคฐเคค เค•ो เค‡ंเค—्เคฒैंเคก เค”เคฐ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เคœैเคธा เคฌเคจाเคจे เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคงเคฐเคคी เคชเคฐ เคจเคˆ เคจเคธ्เคฒों เค”เคฐ เคœเค—เคนों เค•ो เค‰เคค्เคชीเฅœเคจ เค•े เคฒिเค เค–ोเคœเคจा เคนै, เค•्เคฏोंเค•ि เคชเคถ्เคšिเคฎी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐों เคจे เคชเคนเคฒे เคธे เคนी เคฆोเคนเคจ เค•े เคฒिเค เคฏूเคฐोเคช เคธे เคฌाเคนเคฐ เค•ी เคธเคญी เคœ्เคžाเคค เคจเคธ्เคฒों เค•ा เคนी เคฌंเคŸเคตाเคฐा เค•เคฐ เคฒिเคฏा เคนै เค”เคฐ เค…เคฌ เค–ोเคœเคจे เค•े เคฒिเค เค•ोเคˆ เคจเคˆ เคฆुเคจिเคฏा เคจเคนीं เคฌเคšी เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธाเคซ-เคธाเคซ เคชूเค›ा เคฅा-  เคชเคถ्เคšिเคฎ เค•ी เคจเค•เคฒ เค•เคฐเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคญाเคฐเคค เค•ी เค—เคคि เค•्เคฏा เคนो เคธเค•เคคी เคนै?”  เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคช्เคฐเคฆूเคทिเคค เคจ เคนो เค‡เคธเค•े เคฒिเคฏे เค—ांเคงी เคœी เคจे เค—्เคฐाเคฎ ‘เคธुเคฐाเคœ’ เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ी เคฅी। ‘เคนเคฐिเคœเคจ เคธेเคตเค•’ เคฎें เคเค• เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฒिเค–ा เคนै เค•ि เคนเคฐ เคเค• เค—ाँเคต เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฏเคน เคนोเค—ा เค•ि เคตเคน เค…เคชเคจी เคœเคฐूเคฐเคค เค•ा เคคเคฎाเคฎ เค…เคจाเคœ เค”เคฐ เค•เคชเฅœे เค•े เคฒिเคฏे เค•เคชाเคธ เค–ुเคฆ เคชैเคฆा เค•เคฐे। เค‰เคธเค•े เคชाเคธ เค‡เคคเคจी เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคœเคฎीเคจ เคนोเคจी เคšाเคนिเคฏे เคœिเคธเคฎें เคชเคถु เคšเคฐ เคธเค•ें เค”เคฐ เค—ाँเคต เค•े เคฌเฅœों เคคเคฅा เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎเคจ-เคฌเคนเคฒाเคต เค•े เคธाเคงเคจ เค”เคฐ เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•े เคฎैเคฆाเคจ เคตเค—ैเคฐเคน เค•ा เคฌंเคฆोเคฌเคธ्เคค เคนो เคธเค•ें, เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค•เคนा เคฅा เค•ि เคนเคฐ เค—ाँเคต เค•ो เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคเค• เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคญเคฐ เค‡เค•ाเคˆ เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे। เค—ांเคงी เค•ा เคฏเคนी เคœीเคตเคจ-เคฆเคฐ्เคถเคจ เคต เคœीเคตเคจ-เคฎूเคฒ्เคฏ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ी เคนिเคฎाเคฏเคคी เคนो เคœाเคคी เคนै।

เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค…เคธเคฒ เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนोเคจे เค•ी เคธीเคฎाเค“ं เค•ा เค…เคคिเค•्เคฐเคฎเคฃ เคนै। เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ी เคชूเคฐी เคฏाเคค्เคฐा เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจे เค…เคชเคจे เคนोเคจे เค•े เค•ुเค› เคฎूเคฒ्เคฏ เคจिเคถ्เคšिเคค เค•िเคฏे เคนैं। เค”เคฐ เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคธे เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนाเคฒाเคคों เคฎें เคญी เค‰เคจ เคฎूเคฒ्เคฏों เคชเคฐ เค†เคธ्เคฅा เคเคตं เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•เคฎเคœोเคฐिเคฏों เคธे เคชเคฐे เค‰เคจเค•ा เคœीเคตเคจ- เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•े เคชैเคฎाเคจे เคฌเคจे เคนैं। เคฏเคฆ्เคฏเคชि เค‡เคธ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคฌเคฐเค•्เคธ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा เคฌोเคง เค•ा เคเค• เคญाเคต เคญी เคนเคฎाเคฐे เคญीเคคเคฐ เคชเคจเคชเคคा เคนै। เค”เคฐ เค‡เคธी เค•े เคšเคฒเคคे เคฎเคจुเคท्เคฏ เคนोเคจा เคนी เคช्เคฐเค•ृเคคि เคเคตं เค…เคจ्เคฏ เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เคชเคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคชเคฐ เค…เคงिเค•ाเคฐ เคชเคค्เคฐ เคนाเคธिเคฒ เค•เคฐเคจे เคœैเคธा เคนो เคœाเคคा เคนै। เค–ुเคฆ เค•ो เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เค…เคฒเค— เคเคตं เคถ्เคฐेเคท्เค  เค˜ोเคทिเคค เค•เคฐ เคถुเคฐू เคนुเคˆ เคฏเคน เคฏाเคค्เคฐा เค…ंเคคเคคः เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคญीเคคเคฐ เคถ्เคฐेเคท्เค  เคเคตं เคจिเคฎ्เคจ เค•ी เคญाเคตเคจा เค•ो เคœเคจ्เคฎ เคฆेเคคी เคนै। เคฏाเคจी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคชเคจे เค•ो เคช्เคฐเค•ृเคคि เคตिเคœเคฏी เค•เคนเคฒाเคจे เค•ा เคนเค•เคฆाเคฐ เคธเคฎเคเคจे เคฒเค—ा เคนै। เคเคธे เคฎें เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เคตिเค›िเคจ्เคจ เค‡เคธ เคฎเคจुเคท्เคฏ เคเคตं เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•े เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เคชเคฐ เคธเคตाเคฒ เค–เฅœे เคนोเคจे เคฒเค—े เคนैं। เคเคธे เคธเคฎเคฏ เคฎें เคนเคฎें เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เคชเคฐ เคตिเคšाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคฎเคนเคธूเคธ เคนोเคคी เคนै। เคšूँเค•ि เคฏूเคฐोเคชिเคฏเคจ เค†เคงुเคจिเค•เคคा เคต เค”เคฆ्เคฏोเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เคฆोเคจों เค•ा เคธเคฎเคฏ เคเค• เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เคธเคฎเคฏ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธंเค•เคฒ्เคชเคจाเค“ं เคต เคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•ो เคญी เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคฅा, เค‡เคธเคฒिเค เคช्เคฐเค•ृเคคि เคธे เคตिเคš्เค›िเคจ्เคจ เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा เคญी เคฌเคนुเคค เคฎुเค–เคฐ เคฐเคนी। เคเคธे เคธเคฎเคฏ เคฎें เค—ांเคงी เค†เคงुเคจिเค•เคคा เค•े เค‡เคธ เคตिเคถिเคท्เคŸเคคा เคต เคตเคฐ्เคšเคธ्เคตเคถाเคฒी เคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•ा เคจเค•ाเคฐ เคฐเคšเคคे เคนैं। เคช्เคฐเค•ृเคคि เคชเคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा เคธाเคฐ्เคตเคญौเคฎिเค• เคคเคฅ्เคฏ เค•ी เคคเคฐเคน เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคฅा। เคเคธे เคธเคฎเคฏ เคฎें เค—ांเคงी เค†เคงुเคจिเค•เคคा เคเคตं เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ा เคเค• เคจเคฏा เคตिเค•เคฒ्เคช, เคฒेเค•เคฐ เค†เคคे เคนैं เคœो เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคธाเคฅ เคธंเค˜เคฐ्เคท เค•ी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคธाเคนเคšเคฐ्เคฏ เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เคจिเคฏंเคค्เคฐเค• เคฏा เค—ुเคฒाเคฎ เคจเคนीं, เคฌเคฒ्เค•ि เค‰เคธเค•ा เคธाเคนเคšเคฐ्เคฏ เคนै, เค…เคตिเคญाเคœ्เคฏ เคนै। เค”เคฐ เคเค• เค•े เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เคชเคฐ เคนी เคฆूเคธเคฐे เค•ी เคฌเคšे เคฐเคนเคจे เคธंเคญाเคตเคจा เคนै। เค—ांเคงी เค…เคชเคจी เค‡เคจ เค…เคตเคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•ो เคœीเคตเคจ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เค‰เคคाเคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคธाเคฎเคจे เคเค• เคจเคœीเคฐ เคชेเคถ เค•เคฐเคคे เคนैं।

เค—ांเคงी เค•े เคงเคฐ्เคฎ เค”เคฐ เค†เคค्เคฎ เคšेเคคเคจ เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃाเค“ं เค•ी เคเค• เคจเคˆ เคธเคฎाเคœ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคต्เคฏाเค–्เคฏा เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै เคœो เคนเคฎाเคฐे เคœเคฐूเคฐเคคों เค•े เคญीเคคเคฐ เคธे เคเค• เคœเคฐूเคฐी เคฎांเค— เค•ी เคคเคฐเคน เคช्เคฐเค•เคŸ เคนो เคฐเคนी เคนै। เค‡เคธเค•े เคฆो เคชเคนเคฒू เคนैं- เคชเคนเคฒा เคฏเคน เค•ि เคตिเคค्เคคीเคฏ เคชूंเคœीเคตाเคฆी เคธเคฎाเคœ เคฎें เคชूंเคœी เค”เคฐ ‘เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ’ เคฆोเคจों เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•े เค‰เคค्เคชाเคฆเคจ-เคชुเคจเคฐुเคค्เคชाเคฆเคจ เคธे เคœुเฅœा เคนुเค† เคนै เคœो เค•ि เคฎुเคจाเฅžाเคตाเคฆी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคธे เค…เคฒเค— เคจเคนीं เคนै, เคฒेเค•िเคจ เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคเค• เคธीเคฎा เคคเค• เค‡เคธเคธे เค†เคœाเคฆ เคนोเคจे เค•ी เคฒเค—ाเคคाเคฐ เค•ोเคถिเคถ เคญी เคœเคฐी เคนै। เค”เคฐ เคฏเคน เค•ोเคถिเคถ เคฒाเคญ เคธे เค…เคฒเค— เค•ुเค› เค”เคฐ เคจเคนीं เคนै। เคฒाเคญ เค•ा เคฏเคน เคธाเคชेเค•्เคทเคคाเคตाเคฆी เคธिเคฆ्เคงांเคค เค‡เคธ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เคธाเคฎเคจे เคฎौเคœूเคฆ เค‡เคจเค•े เคญเคฏाเคตเคน เคฐूเคช เคธे เคธंเค•เคŸเค—्เคฐเคธ्เคค เคนो เคœाเคจे เค•ी เคนाเคฒाเคค เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคชเคนเคฒू เคนै। เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ी เคฒूเคŸ เค•ी เคเค• เคธीเคฎा เคนै, เค‡เคธเค•े เคชाเคฐ เค‰เคธเค•ा เคฆोเคนเคจ-เคถोเคทเคฃ เค•ा เคฎเคคเคฒเคฌ เคนै เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคคुเคฒเคจ เคต เค‰เคธเค•े เคตเคœूเคฆ เค•ो เค–เคคเคฐे เคฎें เคกाเคฒเคจा। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคชूंเคœीเคตाเคฆी เคฎुเคจाเคซे เค•ी เคญी เคเค• เคธीเคฎा เคนै, เค”เคฐ เคฏเคน เคฎुเคจाเคซा เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•े เคฆोเคนเคจ เค•े เคเค• เคธीเคฎा เค•े เคธ्เคฅिเคฐ เคนोเคจे เค•ी เคญी เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเคธे เคชเคนเคฒे เคนी เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ा เคธंเคคुเคฒเคจ เคœเคฌाเคฌ เคฆे เคฆेเค—ा, เคœเคฌเค•ि เค‡เคธเค•े เคฌเคฐเค•्เคธ เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคฆूเคธเคฐा เคฎॉเคกเคฒ เคนै เคœो เคเค•เคฐेเค–ीเคฏ เคตिเค•ाเคธ เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃाเค“ं เคธे เค‡เคคเคฐ เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ ‘เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों’ เค•े เค†เคค्เคฎเคถोเคงी เค”เคฐ เค†เคค्เคฎोเคค्เคชाเคฆเค• เคฐूเคชों เค•ो เค–ोเคœเค•เคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•े เคธाเคฅ เค…ंเคคเคฐ्เคธंเคฌंเคง เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เคนै। เค—ांเคงी เคœी เค‡เคธी เค…ंเคคเคฐ्เคธंเคฌंเคง เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนैं เคœिเคธเคธे เคฎเคจुเคท्เคฏเคคा เค•ो เคฌเคšाเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।


  1. เคฏंเค— เค‡ंเคกिเคฏा, เค…เคช्เคฐैเคฒ 4, 1929
  2. เคตिเคฆ เค เค•ैเคชिเคŸเคฒिเคธ्เคŸ, เคฏंเค— เค‡ंเคกिเคฏा, เคฆिเคธเคฎ्เคฌเคฐ 20, 1928 
  3. เคนเคฐिเคœเคจ, เคœเคจเคตเคฐी 9,  1937
  4. เคนเคฐिเคœเคจ, เค…เค—เคธ्เคค 8, 1946
  5. เคธเคฎเคฏांเคคเคฐ เค…เค—เคธ्เคค 2011 เคชृเคท्เคŸ 13-14
  6. เคฆ เคธेเคฎ เค“เคฒ्เคก เค†เคฐ्เค—्เคฏुเคฎेंเคŸ, เคฏंเค— เค‡ंเคกिเคฏा, เคœूเคจ 2, 1927

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।