рдЧैрд▓ीрд▓िрдпो рдХा рдоुреШрджрдоा

рдоेрд╣ेрд░ рд╡ाрди

рдоेрд╣ेрд░ рд╡ाрди

15 рдлрд░рд╡рд░ी 1564 рдХो рдЬрди्рдоे рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдЧैрд▓िрд▓ी рдХो рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХा рдХेрди्рдж्рд░ीрдп рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै рдЬрдм рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рдХ्рд░ाрди्рддि рдФрд░ рдкुрдирд░्рдЬाрдЧрд░рдг рдХे реЫрд░िрдпे рдоाрдирд╡ीрдп рдЬ्рдЮाрди рджрд░्рд╢рди рдХी рд╕ीрдоाрдПं рд▓ांрдШрдХрд░ рдЖрдзुрдиिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдХे рд░ूрдк рдоें рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ो рд░рд╣ा рдеा। рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдиे рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рддрдоाрдо рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдЦोрдЬ рдХीं। рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рдЦрдЧोрд▓ीрдп рдЧрдгрдиाрдпे рдЖрдЬ рднी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ैं। рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдиे рдкрд╣рд▓ा рджूрд░рджрд░्рд╢ी рдпрди्рдд्рд░ рдмрдиाрдпा рдеा, рдЬिрд╕рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рддрдоाрдо рддाрд░ों рдФрд░ рдЧ्рд░рд╣ों рдХी рдЧрддि рдХी рдЧрдгрдиा рдХी рдеी। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╕ूрд░्рдп рдХे рдзрдм्рдмों рдХो рдЕрдкрдиे рджूрд░рджрд░्рд╢ी рд╕े рдиंрдЧी рдЖँрдЦों рд╕े рджेрдЦा рдеा рдФрд░ рдмाрд░-рдмाрд░ рджेрдЦрдиे рд╕े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦे реЩрд░ाрдм рдХрд░ рд▓ीं рдеी।  рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдиे рдЕрдкрдиे рдЕрдз्рдзрдпрди рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдпрд╣ рд╕िрдж्рдз рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी рдеी рдХि рд╕ूрд░्рдп рд╕्рдеिрд░ рд╣ै рдФрд░ рджुрдиिрдпा рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдЙрд╕рдХे рдЪрдХ्рдХрд░ рд▓рдЧा рд░рд╣ी рд╣ै। рдордЧрд░ рдпрд╣ рд╕िрдж्рдз рдХрд░рдиा рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдПрдХ рдмреЬी рдоुрд╕ीрдмрдд рдмрдирдХрд░ рд╕ाрдордиे рдЦреЬा рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдзाрд░्рдоिрдХ рдоाрди्рдпрддाрдПं рдХрдаोрд░ рдФрд░ рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдеीं। рд╕ूрд░्рдпрдХेрдж्рд░िрдд рд╕ौрд░рдоंрдбрд▓ рдХी рд╡рдХाрд▓рдд рдХे рд▓िрдП рд░ोрдорди рдХैрдеोрд▓िрдХ рдЪрд░्рдЪ рдиे рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдоुрдХрджрдоा рдЪрд▓ाрдпा рдеा рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдоौрдд рдХी рд╕рдЬा рджेрдиा рддрдп рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। рдПрдХ рдкाрджрд░ी рдеे рдЬो рдХि рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХे рджोрд╕्рдд рдеे рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХो рд╕рдордЭाрдпा рдеा рдХि рдЕрдЧрд░ рд╡рд╣ рдоाреЮी рдоांрдЧ рд▓ेंрдЧे рддो рд╡рд╣ рди्рдпाрдпाрдзिрдХाрд░िрдпों рд╕े рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХी рд╕реЫा рдХрдо рдХрд░рд╡ाрдХрд░ рдЖрдЬीрд╡рди рдХाрд░ाрд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рдХी рд╡рдХाрд▓рдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рди्рдпाрдпाрд▓рдп рдоें рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдиे рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдоाреЮी рдоांрдЧ рд▓ी рдеी, рд╡े рдЕрд╕рдордп рдирд╣ीं рдорд░рдиा рдЪाрд╣рддे рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдеी рдХि рд╡рд╣ рдЕрдкрдиा рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╢ोрдз рдЬाрд░ी рд░рдЦें। рдмाрдж рдоें рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХी рд╕рдЬा рдХो рдФрд░ рдХрдо рдХрд░рдХे рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рд╣ी рдШрд░ рдоें рдЖрдЬीрд╡рди рдирдЬрд░рдмрди्рдж рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा। рдЕрдкрдиे рдШрд░ рдоें рдирдЬрд░рдмंрдж рд╣ोрддे рд╣ुрдП рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЦрдЧोрд▓ीрдп рдЧрдгрдиाрдУं рдХी рджिрд╢ा рдоें рд╢ोрдз рдХрд░рдиा рддो рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा рдеा, рдордЧрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдорд░рдиे рддрдХ рдпांрдд्рд░िрдХी рдкрд░ рдХाрдлी рдорд╣рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХाрдо рдХिрдпा। рд╕рди 1642 рдоें рдЙрдирдХी рдоौрдд рд╣ो рдЧрдИ। рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдкрд░ рдХिрдпे рдЧрдП рдоुреШрджрдоे рдоें рд╕ुрдиाрдпे рдЧрдП рдиिрд░्рдгрдп рдХा рджंрдб-рдкрдд्рд░ рдФрд░ рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХा рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдоाрдлीрдиाрдоा рдпрд╣ाँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд╣ै। рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдЕрдкрдиा рдпрд╣ рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдоाрдлीрдиाрдоा рдкреЭрдиे рдХे рдмाрдж (рдЬिрд╕рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдеा рдХि рдзрд░рддी рд╕्рдеिрд░ рд╣ै рдФрд░ рд╕ौрд░ рдоंрдбрд▓ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ै) рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХुрдЯिрд▓рддा рд╕े рдорди рд╣ी рдорди рдоुрд╕्рдХुрд░ाрддे рд╣ुрдП рдкृрде्рд╡ी рдХे рд▓िрдпे рдмुрджрдмुрджाрдП рдеे, “рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рд╡рд╣ рдШूрдорддी рд╣ै...”   

рдЧैрд▓ीрд▓िрдпो рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╕ुрдиाрдпा рдЧрдпा рдиिрд░्рдгрдп (реиреи рдЬूрди 1633)

рдЬैрд╕ेрдХि рддुрдо, рдпाрдиि рдЧैрд▓ीрд▓िрдпो, рд╡िрдирд╕ेंрдЬो рдЧैрд▓िрд▓ी-рдл्рд▓ोрд░ेंрдЯाрдЗрди рдХे рдкुрдд्рд░, рдЙрдо्рд░ рд╕рдд्рддрд░ рд╕ाрд▓, рдкрд░ рд╕рди 1615 рдоें рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдоें рджोрд╖ाрд░ोрдкрдг рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा; рдХिрд╕ी рдХे рдкреЭाрдпे рд╣ुрдП рдЧрд▓рдд рд╕िрдж्рдзांрддों рдХो рд╕рдЪ рдоाрдирдиे рдХे рд▓िрдП; рд╕ूрд░рдЬ рд╕्рдеिрд░ рд╣ै рдФрд░ рджुрдиिрдпा рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдХि рдкृрде्рд╡ी рдШूрдорддी рд╣ै, рд╡рд╣ рднी рджैрдиिрдХ рдЧрддि рдХे рд╕ाрде; рд╢िрд╖्рдп рдмрдиाрдиे рдФрд░ рд╡рд╣ी рд╕िрдж्рдзांрдд рдЕрдкрдиे рд╢िрд╖्рдпों рдХो рдкрдвाрдиे рдХे рд▓िрдП; рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдХे рдордд рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓े рдХुрдЫ рдЦाрд╕ рдЬрд░्рдорди рдЧрдгिрддрдЬ्рдЮों рд╕े рдкрдд्рд░ाрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП; “рд╕ूрд░рдЬ рдХे рдзрдм्рдмों рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें” рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдХुрдЫ рдЦाрд╕ рд╢ोрдз-рдкрдд्рд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП, рдЬिрдирдоें рдЖрдкрдиे рдЗрд╕ рдордд рдХी рд╕рдд्рдпрддा рд╕्рдеाрдкिрдд рдХी рд╣ै; рдЕрдкрдиे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд░्рде рдиिрдХाрд▓ рдХрд░ рдФрд░ рдЙрдирдХी рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХрд░рдХे, рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдоें рдЗрд╕рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рдХी рдЧрдИ рдЖрдкрдд्рддिрдпों рдХे рдЙрдд्рддрд░ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП, рд╡े рдЖрдкрдд्рддिрдпां рдЬो рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдЗрди рдорддों рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं; рдФрд░ рд╣рдоें рдкрдд्рд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдПрдХ рд╕рдмूрдд рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдЬिрд╕े рдЖрдкрдиे рддрдеाрдХрдеिрдд рд░ूрдк рд╕े рдЕрдкрдиे рдкुрд░ाрдиे рд╢िрд╖्рдп рдХो рд▓िрдЦा рдеा, рдЗрд╕ рдкрдд्рд░ рдоें рдХॉрдкрд░рдиिрдХрд╕ рдХी рд╕्рдеिрддि рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╡िрднिрди्рди рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХिрдпे рдЧрдП рд╣ैं, рдЬो рдХि рд╕рдЪ्рдЪे рдЕрд░्рдеों рдоें рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдордЧ्рд░рди्рде рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╣ैं:

рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдпрд╣ рдкрд╡िрдд्рд░ рди्рдпाрдпाрдзिрдХрд░рдг рдЗрд╕ рдЗрд░ाрджे рдкрд░ рдкрд╣ूँрдЪा рд╣ै, рдХि рдЙрд╕ рдЕрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдФрд░ рдЕрдкрдХाрд░ рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдХी рдЬाрдП, рдЬिрд╕рдХे рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рдкрд╡िрдд्рд░ рдЖрд╕्рдеा рдХे рдк्рд░рддि рдпрд╣ рдкूрд░्рд╡ाрдЧ्рд░рд╣ рдХे рд╕्рддрд░ рддрдХ рд╡िрдХрд╕िрдд рд╣ोрддा рд░рд╣ा, рдЗрд╕ рд╕рд░्рд╡ोрдЪ्рдЪ рдФрд░ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рди्рдпाрдпिрдХ рдЬांрдЪ рдоें рдкрд░рдордкाрд╡рди рдкोрдк рдФрд░ рд╕рд░्рд╡-рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд▓ाрд░्рдб рдХाрд░्рдбिрдирд▓्рд╕ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдП рдЧрдП рдЖрджेрд╢ों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा, рд╕ूрд░्рдп рдХी рд╕्рдеिрд░рддा рдФрд░ рдкृрде्рд╡ी рдХी рдЧрддि рд╡ाрд▓े рджो рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ों рдХो рдзाрд░्рдоिрдХ рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕рдордЭा рдЬाрдП:

рдпрд╣ рдк्рд░рд╕्рддाрд╡, рдХि рд╕ूрд░्рдп рджुрдиिрдпा рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ै рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕्рдеाрди рд╕े рдирд╣ीं рдЦिрд╕рдХрддा, рдоूрд░्рдЦрддाрдкूрд░्рдг, рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдЧрд▓рдд рдФрд░ рдФрдкрдЪाрд░िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдзрд░्рдорд╡िрд░ोрдзी рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╕े рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рд╣ै।

рдпрд╣ рдк्рд░рд╕्рддाрд╡, рдХि рдкृрде्рд╡ी рди рд╣ी рд╕्рдеिрд░ рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рджुрдиिрдпा рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдШूрдорддी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рднी рджैрдиिрдХ рдЧрддि рд╕े, рдЙрддрдиा рд╣ी рдоूрд░्рдЦрддाрдкूрд░्рдг, рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдЧрд▓рдд рдФрд░ рдзाрд░्рдоिрдХ рдЖрд╕्рдеा рдХे рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдд्рд░ुрдЯिрдкूрд░्рдг рд╣ै।

рд▓ेрдХिрди рдЬैрд╕ी рдХि рдЙрд╕ рд╕рдордп рдпрд╣ рдЖрд╢ा рдХी рдЧрдИ рдеी, рдХि рдЖрдкрдХे рд╕ाрде рдЙрджाрд░рддा рдХी рдЬाрдпे, рдкрд░рдордкाрд╡рди рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдоें рдкрд╡िрдд्рд░ рдоंрдбрд▓ी рдиे рдкрдЪ्рдЪीрд╕ рдлрд░рд╡рд░ी, 1616 рдХो рдпрд╣ рдиिрд░्рдгрдп рд▓िрдпा, рдХि рд╕рд░्рд╡-рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд▓ाрд░्рдб рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдмेрд▓ाрд░्рдоाрдЗрди рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдкрдХो рддрдеाрдХрдеिрдд рдЧрд▓рдд рд╕िрдж्рдзांрдд рдХा рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХрд░рдиे рдХा рдЖрджेрд╢ рджिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдФрд░ рдЖрдкрдХे рдЗрдирдХाрд░ рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें, рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХे рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдкрдХे рдКрдкрд░ рдЗрд╕ рддрдеाрдХрдеिрдд рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рдд्рдпाрдЧрдиे, рдХिрд╕ी рдФрд░ рдХो рдЗрд╕рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рди рджेрдиे, рдЗрд╕рдХा рд╕ैрдж्рдзांрддिрдХ рдмрдЪाрд╡ рди рдХрд░рдиे, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рдЪрд░्рдЪा рддрдХ рди рдХрд░рдиे рдХी рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рдеोрдкी рдЬाрдиी рдЪाрд╣िрдП; рдФрд░ рдЖрдкрдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рдХी рдмिрдиा рд╢рд░्рдд, рдЪुрдкрдЪाрдк рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдХрд░ рдкाрдиे рдоें рдЕрд╕рдлрд▓ рд╣ोрдиे рдХी рджрд╢ा рдоें рдЖрдкрдХो рдЬेрд▓ рдоें рдбाрд▓ рджिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕ рдЖрдЬ्рдЮा рдХे рдХ्рд░िрдпाрди्рд╡рдпрди рдоें, рдЙрд╕рдХे рдЕрдЧрд▓े рджिрди рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдмेрд▓ाрд░्рдоाрдЗрди рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдоें, рдЙрди्рд╣ीं рдорд╣рд▓ рдоें рдХрдеिрдд рд▓ाрд░्рдб рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдирд░рдо рдЪेрддाрд╡рдиी рджिрдП рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХे рддрдд्рдХाрд▓ीрди ‘рдкाрджрд░ी рдк्рд░рддिрдиिрдзि’ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд▓ेрдЦाрдзिрдХाрд░ी рдФрд░ рдЧрд╡ाрд╣ рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдоें рдЖрдк рдкрд░ рдпрд╣ рдЖрдЬ्рдЮा рдЖрд░ोрдкिрдд рдХी рдЧрдИ рдеी, рдХि рдЖрдкрдХो рдЗрд╕ рдЭूрдаे рдордд рдХो рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े рдд्рдпाрдЧрдиा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕े рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рди рддो рдЗрд╕ рдордд рд╕े рдХोрдИ рд╡ाрд╕्рддा рд░рдЦрдиा рд╣ै рди рдЗрд╕े рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рдХो рдХिрд╕ी рднी рддрд░рд╣ рд╕े рдоौрдЦिрдХ рдпा рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдХे рдкреЭाрдиा рд╣ै; рдФрд░ рдпрд╣ рдЖрдЬ्рдЮा рдоाрдирдиे рдХे рдЖрдкрдХे рд╡ाрджे рдкрд░, рдЖрдкрдХो рд╡ाрдкрд╕ рднेрдЬ рджिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдФрд░ рдЗрд╕ рдЖрдЬ्рдЮा рдоें, рдХрдеिрдд рд╕िрдж्рдзांрдд рдХा рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдФрд░ рдЦुрдж рдЗрд╕ рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рдЭूрдаा рддрдеा рдкрд╡िрдд्рд░ рдФрд░ рджिрд╡्рдп рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рдШोрд╖िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी, рдХिрддाрдмों рдХो рдк्рд░рддिрдмंрдзिрдд рдХрд░рдиे рд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╕ूрдЪрдХांрдХ рд╡ाрд▓ी “рдкрд╡िрдд्рд░ рдоंрдбрд▓ी” рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рднी рдпрд╣ рдЖрджेрд╢ рджिрдпा рдеा, рдХि рдПрдХ рдЗрддрдиा рд╣ाрдиिрдХाрд░рдХ рд╕िрдж्рдзांрдд рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕े реЩрдд्рдо рд╣ो рдЬाрдпे рдФрд░ рдпрд╣ рдХैрдеोрд▓िрдХ рд╕рдЪ्рдЪाрдИ рдХे рдЧंрднीрд░ рдкूрд░्рд╡ाрдЧ्рд░рд╣ рдХी рдФрд░ рдЗрд╢ाрд░ा рдирд╣ीं рдХрд░े। рдФрд░ рдЬैрд╕ाрдХि рдПрдХ рдХिрддाрдм рдпрд╣ाँ рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें рджिрдЦाрдИ рджी рд╣ै, рдЬिрд╕े рдкिрдЫрд▓े рд╡рд░्рд╖ рдл्рд▓ोрд░ेंрд╕ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХा рд╢ीрд░्рд╖рдХ рджрд░्рд╢ाрддा рд╣ै рдХि рдЖрдк рдЗрд╕рдХे рд▓ेрдЦрдХ рд╣ै, рдЗрд╕рдХा рд╢ीрд░्рд╖рдХ рд╣ै: “рдорд╣ाрди рд╡ैрд╢्рд╡िрдХ рдк्рд░рдгाрд▓ी рдкрд░ рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдЧैрд▓िрд▓ी рдХा рд╕ंрд╡ाрдж”; рдФрд░ рдЬैрд╕ाрдХि рдкрд╡िрдд्рд░ рдоंрдбрд▓ी рдХो рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╕ूрдЪिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдХि рдХрдеिрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдХे реЫрд░िрдпे рдзрд░рддी рдХे рдЧрддिрдоाрди рдФрд░ рд╕ूрд░्рдп рдХे рд╕्рдеिрд░ рд╣ोрдиे рд╕рдо्рдмрди्рдзी рдЭूрдаे рд╡िрдЪाрд░ рдХो рдЪрд░्рдЪिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕рдоें рдЖрдк рдкрд░ рдЖрд░ोрдкिрдд рдХी рдЧрдИ рдкूрд░्рд╡рдХрдеिрдд рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рдХा рдПрдХ рд╕рд░्рд╡рд╡िрджिрдд рдЙрд▓्рд▓ंрдШрди рдкाрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЗрд╕рдоें рдЖрдкрдиे рдХрдеिрдд рд╡िрдЪाрд░ рдХी рд╕рдд्рдпрддा рдХा рдмрдЪाрд╡ рдХिрдпा рд╣ै рдЬिрд╕ рд╕िрдж्рдзांрдд рдХी рдкूрд░्рд╡ рдоें рдЖрдкрдХे рд╕ाрдордиे рд╣ी рдиिंрджा рдХी рдЧрдИ рдеी рдФрд░ рдЖрдкрдХे рд╕ाрдордиे рд╣ी рдЬिрд╕े рдЭूрдаा рд╕ाрдмिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा, рд╣ाрд▓ांрдХि рдЗрд╕ рдХрдеिрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдЖрдкрдиे рд╡िрднिрди्рди рд╡िрдзिрдпों рд╕े рдпрд╣ рд╕ाрдмिрдд рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी рд╣ै рдХि рдЖрдкрдиे рд╕ंрднрд╡рддः рд╢рдм्рдж рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рд╡िрдЪाрд░ рдЕрдиिрд╢्рдЪिрддрддा рдХी рджрд╢ा рдоें рдЫोреЬ рджिрдпा рд╣ै: рдЬो рдХि рддрдеाрдкि рд╕рдмрд╕े рдЧंрднीрд░ рдд्рд░ुрдЯि рд╣ै, рджैрд╡ीрдп рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рдРрд╕ी рдмुрдж्рдзिрдоाрдиी рд╕े рди рддो рдРрд╕ा рдХोрдИ рднी рд╕िрдж्рдзांрдд рд╕ंрднрд╡ рд╣ै рдФрд░ рди рд╣ी рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЕрддрдПрд╡, рд╣рдоाрд░े рдЖрджेрд╢ाрдиुрд╕ाрд░ рдЖрдкрдХी рдмाрдд рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХे рд╕рдордХ्рд╖ рд░рдЦी рдЧрдИ, рдЬрд╣ाँ рдк्рд░рддिрдЬ्рдЮा рд▓ेрдиे рдХे рдмाрдж рдХी рдЧрдИ рдЬांрдЪ рдоें, рдЖрдкрдиे рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдХि рдЗрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рдЖрдкрдиे рд╣ी рд▓िрдЦा рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдЖрдкрдиे рдХрдмूрд▓ рдХिрдпा рдХि рдЖрдкрдиे рдХрдеिрдд рдкुрд╕्рддрдХ рджрд╕ рдпा рдмाрд░рд╣ рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рд▓िрдЦрдиा рд╢ुрд░ू рдХी рдеी, рддрдм рддрдХ рдЖрдк рдкрд░ рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рдеोрдкी рдЬा рдЪुрдХी рдеी; рдХि рдЖрдкрдиे рдЙрди्рд╣ें рдмिрдиा рд╕ूрдЪिрдд рдХिрдпे рдЗрд╕े рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЬрд░ूрд░ी рд▓ाрдЗрд╕ेंрд╕ рдХी рдоाँрдЧा рдеा рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЖрдкрдХो рдпрд╣ рдЖрдЬ्рдЮा рджी рдеी рдХि рдЖрдк рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдк्рд░рд╢्рдиाрд╕्рдкрдж рд╕िрдж्рдзांрдд рд╕े рди рддो рдХोрдИ рд╡ाрд╕्рддा рд░рдЦेंрдЧे, рди рдЗрд╕рдХा рдмрдЪाрд╡ рдХрд░ेंрдЧे, рди рдЗрд╕े рдХिрд╕ी рдХो рдкреЭाрдПंрдЧे। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдЖрдкрдиे рдХрдмूрд▓ рдХिрдпा рдХि рдХрдеिрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдХी рд▓िрдЦाрд╡рдЯ рддрдоाрдо рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдЗрд╕ рд╕ांрдЪे рдоें рд╣ै рдХि рдкाрдардХ рдХो рдРрд╕ा рд▓рдЧेрдЧा, рдЬैрд╕े рдЭूрдаी рддрд░рдл рд▓ाрдпे рдЧрдП рддрд░्рдХों рдХी рдЧрдгрдиा рдЖрд╕्рдеा рдХे рджрдмाрд╡ рдоें рдХिрдпे рдЧрдП рдпрдХीрди рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЧрдИ рд╣ै, рдмрдЬाрдп рдЗрд╕рдХे рдЬिрди्рд╣ें рдЕрд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиा рдЖрд╕ाрди рд╣ो, рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЖрдкрдиे рдЦुрдж рдХो рдПрдХ рдд्рд░ुрдЯि рдХे рдЭांрд╕े рдоें рдЖрдиे рд╕े рдмрдЪा рд▓िрдпा, рдЖрдкрдиे рдЬैрд╕े рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдпे рд╣ै, рд╡рд╣ рдЗрд╕ рддрде्рдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЖрдкрдХे рдЗрд░ाрджों рдХे рдмрд╣ुрдд рд╡िрдкрд░ीрдд рд╣ैं, рд╕ंрд╡ाрдж рдоें рд▓िрдЦा рдЧрдпा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣ै рдЬैрд╕े рдк्рд░ाрдХृрддिрдХ рд╢ाрд▓ीрдирддा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा, рдЗрди्рд╕ाрди рдЕрдкрдиे рдЕрди्рджрд░ рдХी рдмाрд░ीрдХिрдпों рдХा рдЖрджрд░ рдХрд░рддा рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЦुрдж рдХो рдЙрдкाрдп рдиिрдХाрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рд╕ाрдзाрд░рдг рдЗंрд╕ाрдиों рд╕े рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдЪाрд▓ाрдХ рджिрдЦाрддा рд╣ुрдЖ рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░рддा рд╣ै, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рд╡рд╣ рдЭूрдаे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ों, рд╕рд░рд▓ рдФрд░ рд╕рдд्рдпाрднाрд╕ी рддрд░्рдХों рдХी рддрд░рдл рд╕े рд╣ी рдХ्рдпों рди рд╣ो! рдФрд░ рдЖрдкрдХो рдЕрдкрдиा рдк्рд░рдд्рдпुрдд्рддрд░ рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдкрд░्рдпाрдк्рдд рд╕рдордп рджिрдпा рдЧрдпा рдеा, рдк्рд░рдд्рдпुрдд्рддрд░ рдоें рдЖрдкрдиे рд╕рд░्рд╡-рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд▓ाрд░्рдб рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдмेрд▓ाрд░्рдоाрдЗрди рдХा рд╣рд╕्рддрд▓िрдЦिрдд рдПрдХ рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдеा, рдЬैрд╕ा рдХि рдЖрдкрдиे рджाрд╡ा рдХिрдпा рд╣ै рдХि рдпрд╣ (рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░) рдЖрдкрдиे рдЕрдкрдиे рджुрд╢्рдордиों рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпे рдЧрдП рдЭूрдаे рдЕрднिрдпोрдЧ рд╕े рдЦुрдж рдХो рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЦुрдж рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдпा рдеा, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧाрдпा рдеा рдХि рдЖрдкрдХो рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдиे рдкрд░ेрд╢ाрди рдХिрдпा рдФрд░ рдЖрдкрдХो рджрдг्рдбिрдд рдХिрдпा, рдЙрд╕ рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рдоें рдпрд╣ рдРрд▓ाрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдкрдХो рди рддो рдкрд░ेрд╢ाрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै рди рд╣ी рдЖрдкрдХो рджрдг्рдбिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдкрд░рдордкाрд╡рди рдкोрдк рдж्рд╡ाрд░ा рдЬाрд░ी рдХिрдпे рдЧрдпे рдФрд░ рд╕ूрдЪрдХांрдХ рд╡ाрд▓ी рдкрд╡िрдд्рд░ рдоंрдбрд▓ी рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдРрд▓ाрди рдоें рддो рдХेрд╡рд▓ рдЗрддрдиा рд╣ी (рд╡рд░्рдгिрдд) рд╣ै рдХि рдкृрде्рд╡ी рдХी рдЧрддि рдФрд░ рд╕ूрд░्рдп рдХी рд╕्рдеिрд░рддा рдХा рд╕िрдж्рдзांрдд рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЗрд╕рдХा рдмрдЪाрд╡ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рди рд╣ी рдЗрд╕рд╕े рд╕рд╣рдордд рд╣ुрдЖ рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।  рдФрд░, рдЬैрд╕ा рдХि рдЗрд╕ рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рдоें рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рд╡ाрд▓े рдЙрди рджो рдмिрди्рджुрдУं рдХा рдХोрдИ реЫिрдХ्рд░ рдирд╣ीं рд╣ै рдЬो рдХि “рд╢िрдХ्рд╖ा рдирд╣ीं рджेрдиा” рдФрд░ “рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े” рд╣ैं, рдЖрдкрдиे рджिрдЦाрд╡ा рдХिрдпा рд╣ै рдХि рд╣рдоें рдЗрд╕ рдмाрдд рдкрд░ реЫрдмрд░рджрд╕्рддी рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рдкिрдЫрд▓े рдЪौрджрд╣ рд╕े рд╕ोрд▓рд╣ рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд╕рдордп рдХी рдЖрдкрдиे рдЕрдкрдиी рд╕ाрд░ी рд╕्рдорд░рдгрд╢рдХ्рддि рдЦो рджी рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдХि рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЬрдм рдЖрдкрдиे рдХрдеिрдд рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рди рдХी рдЕрдиुрдорддि рдоांрдЧी рдеी рддрдм рдЖрдкрдиे рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рдХा рдХोрдИ рдЬिрдХ्рд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдеा। рдФрд░ рдЖрдкрдиे рдпрд╣ рдЕрдкрдиी рдЧрд▓рддी рдХे рд▓िрдП рдоाреЮी рдХी рддрд░рд╣ рдирд╣ीं рдоाँрдЧी рдмрд▓्рдХि рдЗрд╕े рдж्рд╡ेрд╖ рдХे рдмрдЬाрдп рдХिрд╕ी рдШрдоंрдб рд╕े рднрд░ी рдорд╣ाрдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рдиिрдЪрд▓े рд╕्рддрд░ рд╡ाрд▓ी рд╣рд░рдХрдд рдард╣рд░ाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдмрдЪाрд╡ рдоें рдЖрдкрдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рдЙрдирдХा рдк्рд░рдоाрдгрдкрдд्рд░ рд╕िрд░्рдл рдЖрдкрдХे рдЕрдкрд░ाрдз рдХी рдЧंрднीрд░рддा рдХो рдмрдвाрддा рд╣ी рд╣ै, рдпрдж्рдпрдкि рдпрд╣ рдпрд╣ाँ рд╡рд░्рдгिрдд рд╣ै рдХि  рдХрдеिрдд рдордд рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЖрдкрдиे рдЗрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рд╡ाрдж-рд╡िрд╡ाрдж рдХिрдпा рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдмрдЪाрд╡ рдХिрдпा рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рд╕ंрднрд╡ рд╣ोрдиे рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рддрд░्рдХ рджिрдП; рдЖрдкрдХो рджिрдП рдЧрдП рд▓ाрдЗрд╕ेंрд╕ рдХो рдЖрдкрдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрддрдиा рднी рдХрд▓ाрдд्рдордХ рд░ूрдк рд╕े рдФрд░ рдХुрдЯिрд▓рддा рд╕े рдРंрдаा рдЬाрдП, рдЗрд╕рд╕े рдЖрдкрдХो рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рд╕рдХрддा, рдХ्рдпोंрдХि рдЖрдкрдиे рджिрдП рдЧрдП рдЖрджेрд╢ों рдХा рдкाрд▓рди рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ै। рдФрд░ рдЬैрд╕ाрдХि рд╣рдоें рдРрд╕ा рдк्рд░рддीрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рдЖрдкрдиे рдЕрдкрдиे рдЗрд░ाрджों рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдкूрд░े рд╕рдд्рдп рдХा рд╡рд░्рдгрди рдирд╣ीं рдХिрдпा рд╣ै, рд╣рдордиे рдЖрдкрдХी рдПрдХ рдХрдаोрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд▓ेрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╕рдордЭा (рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдкूрд░्рд╡ाрдЧ्рд░рд╣ рдХे, рд╣ाрд▓ांрдХि, рдЬिрди рдоुрдж्рджों рдХो рдЕрдкрдиे рдХрдмूрд▓ рдХिрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиे рдХрдеिрдд рдЗрд░ाрджों рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЖрдЧे рдХिрдпा рд╣ै) рдЬिрд╕рдоें рдЖрдкрдиे рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫे рдХैрдеोрд▓िрдХ рдХी рддрд░рд╣ рд╡рд░्рддाрд╡ рдХिрдпा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдкрдХे рдЕрднिрдпोрдЧ рдХे рдЧुрдгों рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рдФрд░ рдкрд░िрдкрдХ्рд╡рддा рд╕े рд╕ंрдЬ्рдЮाрди рдоें рд▓ेрддे рд╣ुрдП, рдЖрдкрдХे рдХрдмूрд▓рдиाрдоों рдФрд░ рдкрд╣рд▓े рдЙрдж्рдШृрдд рдоाрдлिрдпों рдХे рд╕ाрде рдФрд░ рдЬो рдХुрдЫ рднी рди्рдпाрдп рдХे рд╕ाрде рджेрдЦा-рд╕ुрдиा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдЙрд╕рдХो рд╕ंрдЬ्рдЮाрди рдоें рд▓ेрддे рд╣ुрдП, рд╣рдо рдЖрдкрдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЗрд╕ рдЕंрддिрдо рдиिрд░्рдгрдп рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪे рд╣ै рдЬो рдХि рдиिрдо्рди-рд▓िрдЦिрдд рд╣ै: рдЗрд╕рд▓िрдП, рдИрд╢्рд╡рд░ рдЬीрд╕рд╕ рдХ्рд░ाрдЗрд╕्рдЯ рдФрд░ рдЙрдирдХी рдорд╣ाрди рдоाँ рдЪिрд░-рдХुрдоाрд░ी рдоेрд░ी рдХे рдиाрдо рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдЗрд╕ рдЕंрддिрдо рдиिрд░्рдгрдп рдХो рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓े, рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рд╢्рд░рдж्рдзेрдп рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдФрд░ рджोрдиों рдХाрдиूрдиों рдХे рдЬ्рдЮाрддाрдУं рдФрд░ рд╣рдоाрд░े рдоूрд▓्рдпाрди्рдХंрдХрд░्рдд्рддाрдУं рдХी рд╕рд▓ाрд╣ рдФрд░ рдкрд░ाрдорд░्рд╢ рдХे рд╕ाрде, рдЕрднिрдпोрдЧ рдоें рдФрд░ рдЬो рдЕрднिрдпोрдЧ рд╣рдоाрд░े рд╕ाрдордиे рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЧрдпा, рдПрдХ рдкрдХ्рд╖ рдХे рдорд╣ाрдк्рд░рддाрдкी рдХाрд░्рд▓ो рд╕िंрд╕ेрд░ी, рджोрдиों рдиिрдпрдоों рдХे рд╡िрд╢ेрд╖рдЬ्рдЮ рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХे рдк्рд░ोрдХ्рдЯрд░ рдлिрд╕्рдХрд▓, рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдкрдХ्рд╖ рдпाрдиि рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдЧैрд▓िрд▓ी, рдмрдЪाрд╡рдХрд░्рдд्рддा, рдЬिрд╕рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд▓ी рдЧрдИ, рдЬिрд╕े рдЖрдЬрдоाрдпा рдЧрдпा рдФрд░ рдЬिрд╕рдиे рдКрдкрд░ рдЙрдж्рдШृрдд рдмाрддें реШुрдмूрд▓ рдХीं, рдХी рдЙрдкрд╕्рдеिрддि рдоें рд╣рдо рдпрд╣ рд▓िрдЦिрдд рдРрд▓ाрди рдХрд░рддे рд╣ैं- рд╣рдо рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдордд рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं, рдиिрд░्рдгрдп рд╕ुрдиाрддे рд╣ैं рдФрд░ рдпрд╣ рдРрд▓ाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рддुрдо рдХрдеिрдд рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдиे, рдоुреШрджрдоे рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпे рдЧрдП рдоाрдорд▓ों рдФрд░ рдЬो рднी рддुрдордиे рдКрдкрд░ реШुрдмूрд▓ рдХिрдпा, рдХे рдХाрд░рдг рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдПрдХ рдРрд╕े рд╕िрдж्рдзांрдд рдоें рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдЕрдиुрдЧрдорди рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзрд░्рдо рдоें рджंрдб рдкाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЦुрдж рдХो рд╕ोंрдк рджिрдпा рд╣ै- рдРрд╕ा рд╕िрдж्рдзांрдд рдЬो рдХि рдЭूрдаा рд╣ै рдФрд░ рдкрд╡िрдд्рд░, рджैрд╡ीрдп рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╣ै- рдХि рд╕ूрд░्рдп рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ै рдФрд░ рдкूрд░рдм рд╕े рдкрд╢्рдЪिрдо рдХी рдФрд░ рдирд╣ीं рдЧрддि рдХрд░рддा рдФрд░ рдзрд░рддी рдЧрддिрдоाрди рд╣ै рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХा рдХेंрдж्рд░ рдирд╣ीं рд╣ै; рдФрд░ рдХि рдПрдХ рдордд рдЬिрд╕े рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдХрд░ाрд░ рджे рджिрдпे рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рднी рдкाрд▓рди рдФрд░ рдмрдЪाрд╡ рдХिрдпा рдЧрдпा। рдФрд░ рдХि рдЙрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдЖрдкрдиे рдЦुрдж рдкрд░ рдЖрдХ्рд╖ेрдк рдФрд░ рдЬुрд░्рдоाрдиा рдеोрдкрдиा рдЭेрд▓ा рдФрд░ рдЦुрдж рдХो рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдЕрдкрд░ाрдзिрдпों рдоें рд╕ाрдоाрди्рдп рдФрд░ рд╡िрд╢ेрд╖, рдкрд╡िрдд्рд░ рдХрд╕ौрдЯिрдпों рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ंрд╡िрдзाрдиों рдХे рд╡िрд░ोрдзी рдоें рдЦुрдж рдХो рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдХрд░ рд▓िрдпा। рд╣рдо рдЗрд╕рд╕े рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рд╣ैं рдХि рдЖрдк рдоुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрдУрдЧे, рдмрд╢рд░्рддे, рдЖрдк рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдиिрд╖्рдХрдкрдЯ рд╣ृрджрдп рдФрд░ рдЕрдбिрдЧ рдЖрд╕्рдеा рдХे рд╕ाрде рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдЧрд▓рддिрдпों рдФрд░ рдЕрдзрд░्рдоों рдХो рдЬीрд╡рди рдоें рд▓ाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕рднी рдЧрд▓рддिрдпों рдФрд░ рдЕрдзрд░्рдоों рдХो, рдЬो рдХि рдЬिрд╕ рдХिрд╕ी рд░ूрдк рдоें рд╣рдордиे рддुрдо्рд╣ाрд░े рд▓िрдП рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХिрдпे рд╣ैं рдФрд░  рдЬो рдХैрдеोрд▓िрдХ рдФрд░ рдЕрдкोрд╕्рддोрд▓िрдХ рд░ोрдорди рдЪрд░्рдЪ рдХे рдЦिрд▓ाрдл рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рд╕рд╢рдкрде рдд्рдпाрдЧो, рдЙрд╕рдиे рдШृрдгा рдХрд░ो рдФрд░ рдЙрди्рд╣ें рдзिрдХ्рдХाрд░ो। рдФрд░ рдпрдеाрдХ्рд░рдо рдоें рдХि рдЖрдкрдХी рдпрд╣ рдЧंрднीрд░ рдФрд░ рдШाрддрдХ рдЧрд▓рддी рдФрд░ рдкाрдк рдкूрд░्рдгрд░ूрдк рд╕े рджрдг्рдбिрдд рдХिрдпे рдмिрдиा рдирд╣ीं рд░рд╣ेрдЧी рдФрд░ рдХि рдЖрдкрдХो рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╕ाрд╡рдзाрди рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдП рдФрд░ рдЖрдкрдХो рдЕрди्рдп рд▓ोрдЧों рдХे рд▓िрдП рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХी рддрд░рд╣ рдкेрд╢ рдЖрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рд╡े рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдЕрдкрд░ाрдз рдХрд░рдиे рд╕े рдкрд░рд╣ेрдЬ рдХрд░ें, рд╣рдоाрд░ा рд╣ुрдХ्рдо рд╣ै рдХी “рдЧैрд▓ीрд▓िрдпो рдЧैрд▓िрд▓ी рдХा рд╕ंрд╡ाрдж” рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рд░ाрдЬाрдЬ्рдЮा рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд╖िрдж्рдз рдХрд░ рджिрдпा рдЬाрдпे। рд╣рдо рдЖрдкрдХो рдиिंрджा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХी рдЬेрд▓ рдоें рднेрдЬрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рджेрд╣-рджंрдб рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рд╣рдо рдЖрдЬ्рдЮा рджेрддे рд╣ैं рдХि рддीрди рд╡рд░्рд╖ों рдХे рд▓िрдП рдЖрдк рд╣рд░ рд╕рдк्рддाрд╣ рд╕ाрдд рдкрд╢्рдЪाрддाрдк рд╕ूрдЪрдХ рднрдЬрди рдЧाрдиे рдЖрдпेंрдЧे। рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рджंрдб рдФрд░ рдк्рд░ाрдпрд╢्рдЪिрдд рдХो рдкूрд░े рдпा рдЖंрд╢िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдирд░рдоी рджेрдиे, рдмрджрд▓рдиे рдпा реЩрдд्рдо рдХрд░ рджेрдиे рдХी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рд╣рдоाрд░े рдкाрд╕ рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд╣ै। рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╣рдо рдпрд╣ рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдЕрдкрдиा рдордд рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं, рдиिрд░्рдгрдп рджेрддे рд╣ैं, рдШोрд╖рдгा рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЖрдЬ्рдЮा рджेрддे рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдФрд░ рдЕрди्рдп рдХिрд╕ी рднी рдмेрд╣рддрд░ рддрд░ीрдХे рд╕े, рдЬिрд╕рдХे реЫрд░िрдпे рди्рдпाрдпрдкूрд░्рд╡рдХ рдвंрдЧ рдХो рдиिрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХे рдЕрдзिрдХाрд░ рдХो рдЕрдкрдиे рдкाрд╕ рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं।   
рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░:
рдНреЮ.рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдПрд╕्рдХोрд▓ी
рдмी.рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдЧेрд╕्рд╕ी
рдЬी. рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдмेрди्рддिрдмोрдЧ्рд▓िрдпो
рдНреЮ. рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рд╡ेрд░ोрд╕्рдкी
рдлрд░.рдбी. рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдХ्рд░ेрдоोрдиा
рдПрдо्. рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдЧिрдиीрдЯी
рдлрд░. рдЖ. рдХाрд░्рдбिрдирд▓ рдПрд╕. рдУрдиोрдл्рд░िрдпो

рдЗрд╕ рдиिрд░्рдгрдп рдоें рддीрди рдЬрдЬों рдиे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рдирд╣ीं рдХिрдпे рдеे, рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ рди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЬрдЬ рдеे – рдл्рд░ांрд╕ेрд╕्рдХो рдмрд░्рдмेрд░िрдиी, рдХेрд╕рдкрд░ рдмोрд░्рдЬिрдпा рдФрд░ рд▓ौрдбिрд╡िрдпो рдЬेрдХрд╢िрдпा।

(Source:  Giorgio de Santillana, The Crime of Galileo (University of Chicago Press 1955), pp. 306-310.)

рдЧैрд▓ीрд▓िрдпो рдХा рдоाрдлीрдиाрдоा (22 рдЬूрди, 1633)
(рдЧैрд▓ीрд▓िрдпो рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпे рдЧрдП рдЕрдкрдиे рдкूрд░्рд╡-рдордд рдХे рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХा рдЕंрддिрдо рдФрд░ рдЙрдкрд╕ंрд╣ाрд░ рднाрдЧ)
Concluding portion of Galileo's Recantation (or Abjuration) 


рдоैं, рдЧैрд▓िрд▓िрдпो, рдкुрдд्рд░ рд╕्рд╡.рд╡िрдирд╕ेंрдЬो рдЧैрд▓िрд▓ी рдФрд░ рдл्рд▓ोрд░ेंрдЯाрдЗрди, рдЙрдо्рд░ рд╕рдд्рддрд░ рд╕ाрд▓, рдЦुрдж рдХो рдЗрд╕ рди्рдпाрдп-рдкीрда рдХे рд╕рдордХ्рд╖ рдЕрдкрд░ाрдзी рдШोрд╖िрдд рдХрд░рддा рд╣ूँ рдФрд░ рдЖрдк, рд╕рд░्рд╡-рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдФрд░ рд╢्рд░рдж्рдзेрдп рд▓ाрд░्рдб рдХाрд░्рдбिрдирд▓ों, ‘рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдХ्рд░िрд╢्рдЪिрдпрди рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдоंрдбрд▓ рд╡ाрд▓े рд╡िрдзाрд░्рдоिрдХ рджुрд╖्рдЯрддा рдХे рдЦिрд▓ाрдл рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ु рдкрд░्рдпрд╡ेрдХ्рд╖рдХों’ рдХे рд╕рдордХ्рд╖ рдЕрдкрдиे рдШुрдЯрдиे рдЯेрдХрддा рд╣ूँ, рдФрд░ рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рдЕрдкрдиे рд╣ाрдеों рдоें рд▓ेрдХрд░ рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦों рдХे рд╕ाрдордиे рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдпрд╣ рдХрд╕рдо рдЦाрддा рд╣ूँ, рдХि рдкрд╡िрдд्рд░ рдХैрдеोрд▓िрдХ рдФрд░ рдЕрдкोрд╕्рдЯोрд▓िрдХ рдЪрд░्рдЪ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬो рднी рд╕िрдЦाрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдк्рд░рд╡рдЪрди рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं, рдФрд░ рдоाрдиा рдЧрдпा рд╣ै рдЙрд╕рдкрд░ рдоैंрдиे рд╣рдоेрд╢ा рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХिрдпा рд╣ै, рдЕрднी рднी рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддा рд╣ूँ рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рднी рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рддा рд░рд╣ूँрдЧा। рд▓ेрдХिрди рдЬैрд╕ाрдХि—рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХ рдиिрд╖ेрдзाрдЬ्рдЮा рдоुрдЭрдкрд░ рди्рдпाрдпिрдХ рд░ूрдк рд╕े рдЗрд╕ рдк्рд░рднाрд╡ рдХे рд╕ाрде рдЖрд░ोрдкिрдд рдХी рдЧрдИ рд╣ै рдХि рдоुрдЭे рдЬрд░ूрд░ी рддौрд░ рдкрд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдЗрд╕ рдЭूрдаे рдордд рдХा рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рд╕ूрд░्рдп рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ै рдФрд░ рд╕्рдеिрд░ рд╣ै, рдФрд░ рдХि рдкृрде्рд╡ी рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рдирд╣ीं рд╣ै рдФрд░ рдЧрддिрдоाрди рд╣ै, рдФрд░ рдЬрдм рдХि рдоुрдЭे рдпрд╣ рдмрддाрдпे рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рднी рдХि рдпрд╣ рд╕िрдж्рдзांрдд рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рд╣ै, рдоुрдЭे рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдпрд╣ рди рддो рдоाрдирдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा рди рд╣ी рдЗрд╕рдХा рдмрдЪाрд╡ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा рдФрд░ рди рд╣ी рдоौрдЦिрдХ рди рд▓िрдЦिрдд, рдХिрд╕ी рднी рд░ूрдк рдоें рдЗрд╕ рдЭूрдаे рд╕िрдж्рдзांрдд рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा рджेрдиी рдЪाрд╣िрдП рдеी– рдоैंрдиे рдПрдХ рдкुрд╕्рддрдХ рд▓िрдЦी рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХी рдеी рдЬिрд╕рдоें рдоैंрдиे рдЗрд╕ рдирдП рд╕िрдж्рдзांрдд рдХी рд╡िрд╡ेрдЪрдиा рдХी рд╣ै, рдЬिрд╕рдХी рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдХी рдЬा рдЪुрдХी рд╣ै, рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдмिрдиा рдХिрди्рд╣ी рдЙрдд्рддрд░ों рдХो рдкेрд╢ рдХिрдпे рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдпрдХीрди рд╡ाрд▓े рддрд░्рдХ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпे рд╣ैं, рдЗрд╕ рдХाрд░рдг рд╕े рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдоुрдЭे рдЕрдзрд░्рдо рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдЙрдЧ्рд░ рд╕ंрджिрдЧ्рдз рдмрддाрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдпрд╣ рдоाрдирдиे рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХि рд╕ूрд░्рдп рд╕्рдеिрд░ рдФрд░ рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рд╣ैं рдФрд░ рдпрд╣ рдХि рдкृрде्рд╡ी рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХेंрдж्рд░ рдоें рдирд╣ीं рд╣ै рдФрд░ рдШूрдорддी рд╣ै, рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рд╣ै рдХि:
рдЕрднी рдоेрд░े рдЦिрд▓ाрдл рдз्рдпाрди рдоें рдЖрдпे рдЗрд╕ рдЙрдЧ्рд░ рд╕ंрджेрд╣ рдХो рдЕрдкрдиे рдиिрд╖्рдХрдкрдЯ рд╣ृрджрдп рдФрд░ рдЕрдбिрдЧ рдЖрд╕्рдеा рдХे рд╕ाрде рдЖрдк рд╕рд░्рд╡-рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрддों рдФрд░ рд╕рднी рдЖрд╕्рдеाрд╡ाрди рдИрд╕ाрдЗрдпों рдХे рджिрдоाрдЧों рд╕े рдиिрдХाрд▓ рдлेंрдХрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдоैं рд╢рдкрде-рдкूрд░्рд╡рдХ рдЗрди рдЧрд▓рддिрдпों, рдЕрдзрд░्рдоों рдФрд░ рдордд рдХो рдд्рдпाрдЧрддा рд╣ूँ, рдзिрдХ्рдХाрд░рддा рд╣ूँ рдФрд░ рдЗрдирд╕े рдШृрдгा рдХрд░рддा рд╣ूँ рдЬो рднी рдХрдеिрдд рдкрд╡िрдд्рд░ рдЪрд░्рдЪ рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рд╣ैं, рдФрд░ рдоैं рдХрд╕рдо рдЦाрддा рд╣ूँ рдХि рднрд╡िрд╖्рдп рдоें рдоैं рдЕрдкрдиे рдмाрд░े рдоें рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдХिрд╕ी рдЕрди्рдп рд╕ंрджेрд╣ рдХो рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдХिрд╕ी рднी рдмाрдд рдХो рдоौрдЦिрдХ рдпा рд▓िрдЦिрдд рд░ूрдк рд╕े рди рд╣ी рдХрд╣ूँрдЧा рди рд╣ी рддрд░्рдХ рджूंрдЧा; рдХि рдЬैрд╕े рд╣ी рдоुрдЭे рдХिрд╕ी рдЕрдоुрдХ рдЕрдзрд░्рдо рдпा рдЕрдзрд░्рдо рдХे рд╕ंрджेрд╣ाрд╕्рдкрдж рд╡्рдпрдХ्рддि рдХा рдкрддा рдЪрд▓ेрдЧा, рдоैं рдЙрд╕рдХी рдЗрд╕ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдоें, рдпा рдЬिрдЬ्рдЮाрд╕ुрдУं рдпा рд╕ाрдзाрд░рдг рд▓ोрдЧों рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░, рдЬрд╣ाँ рднी рдоैं рд╣ोрдКंрдЧा, рдЙрдирдХी рдиिंрджा рдХрд░ूँрдЧा। рдЗрд╕рдХे рдЖрдЧे, рдоैं рдпрд╣ рднी рдХрд╕рдо рдЦाрддा рд╣ूँ рдФрд░ рд╡ाрджा рдХрд░рддा рд╣ूँ рдХि рдЬो рднी рджंрдб рдоुрдЭрдкрд░ рдкрд╡िрдд्рд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдеोрдкे рдЬाрдпेंрдЧे, рдоैं рдЙрди्рд╣ें рдкूрд░ी рдИрдоाрдирджाрд░ी рдФрд░ рдЕрдЦंрдбрддा рд╕े рдкूрд░ा рдХрд░ूँрдЧा рдФрд░ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░ूँрдЧा। рдФрд░, рдЗрдирдоें рд╕े рдХिрд╕ी рднी рдХрд╕рдо рдЕрдерд╡ा рд╡ाрджे рдХी рдоेрд░े рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрд╡рд╣ेрд▓рдиा рдХрд░рдиे рдХी рд╕्рдеिрддि рдоें (рдИрд╢्рд╡рд░ рдоाреЮ рдХрд░े), рдоैं рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдЕрдкрд░ाрдзों рдХे рдЦिрд▓ाрдл, рдкрд╡िрдд्рд░ рдХрд╕ौрдЯिрдпों рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╕ंрд╡िрдзाрдиों рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрд░ोрдкिрдд рдФрд░ рдк्рд░рд╡рд░्рддिрдд рд╕рднी рджुрдЦों рдФрд░ рджंрдбों рдХे рд▓िрдП рдЦुрдж рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рдХрд░рддा рд╣ूँ। рдЕрддः рд╣े рдИрд╢्рд╡рд░ рдФрд░ рдпрд╣ рдкрд╡िрдд्рд░ рдзрд░्рдо-рд╢ाрд╕्рдд्рд░, рдЬिрди्рд╣ें рдоैंрдиे рдЕрдкрдиे рд╣ाрдеों рд╕े рдЫुрдЖ рд╣ै, рдоेрд░ी рд╕рд╣ाрдпрддा рдХीрдЬिрдП।
рдоैं, рдХрдеिрдд рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдЧैрд▓िрд▓ी, рджृреЭрддा рд╕े рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХрд░рддा рд╣ूँ, рд╢рдкрде рд▓ेрддा рд╣ूँ, рд╡ाрджा рдХрд░рддा рд╣ूँ рдФрд░ рдЦुрдж рдХो рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рд╕े рдмाँрдзрддा рд╣ूँ; рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХी рдЧрд╡ाрд╣ी рдоें рдоैंрдиे рдЕрдкрдиे рд╣ाрде рд╕े рдЕрдкрдиे рдЗрд╕ рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рд╕рдо्рдмрди्рдзी рд╡рд░्рддрдоाрди рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ рдХी рдХो рд╕्рд╡ीрдХाрд░ा рд╣ै, рдФрд░ рдмाрдИрд╕ рдЬूрди, 1633 рдХो рд░ोрдо рдХे “рдоिрдирд░्рд╡ा рд╕рдо्рдорд▓ेрди” рдоें рд╢рдм्рдж-рджрд░-рд╢рдм्рдж рдЗрд╕े рдкреЭ рд░рд╣ा рд╣ूँ।
рдоैं, рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдЧैрд▓िрд▓ी, рд╕्рд╡рдпं рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдХो рд╢рдкрде рдкूрд░्рд╡рдХ рдд्рдпाрдЧ рдЪुрдХा рд╣ूँ।
  
 [рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдХा рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рджो рдмिрди्рджुрдУं рдХो рд╢ाрдоिрд▓ рдирд╣ीं рдХрд░рддा рдЬो рдХाрд░्рдбिрдирд▓्рд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрди्рд╣ें рджिрдП рдЧрдП рдкрд░िрдд्рдпाрдЧ рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рд╡िрдзि рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдеे. рдЗрди рджो рдмिंрджुрдУं рдХा рдЧैрд▓िрд▓िрдпो рдиे рдпрд╣ рдХрд╣рддे рд╣ुрдП рд╡िрд░ोрдз рдХिрдпा рдеा рдХि рдЗрди्рд╣ें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рдпрд╣ рд╕िрдж्рдз рд╣ो рдЬाрдпेрдЧा рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рдХैрдеोрд▓िрдХ рдирд╣ीं рдеा рдФрд░ рдпрд╣ рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрд╕ рдкुрд╕्рддрдХ рдХो рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдХे рджूрд╕рд░ों рдХो рдзोрдЦा рджिрдпा рдеा।] 

Source:  Giorgio de Santillana, The Crime of Galileo (University of Chicago Press 1955), pp. 312-313.
****

3 comments :

  1. рдмрдв़िрдпा рднाрдИ

    ReplyDelete
  2. рдмрд╣ुрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдоेрд░े рджोрд╕्рдд

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।