рднाрд░рддीрдп рдоूрд▓ рдХी рдЕрдоेрд░िрдХा рдиिрд╡ाрд╕ी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░, рд╕рдо्рдкाрджрдХ, рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдоुрдХ्рддा рд╕िंрд╣-рдЬ़ौрдХ्рдХी рд╕े рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा рдХी рд╡िрд╕्рддृрдд рд╡ाрд░्рддा। рдоुрдХ्рддा рд╕िंрд╣-рдЬ़ौрдХ्рдХी рдИрдХрд▓्рдкрдиा рдкрдд्рд░िрдХा рдХी рд╕рдо्рдкाрджрдХ, рддрдеा рдИрдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдХी рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рд╣ैं।
рдЗрдирдХा рд╕рдмрд╕े рд╣ाрд▓ рдХा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ “рдардЧ” рдРрдоेрдЬ़ौрди рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ै
I
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдоुрдХ्рддा рдЬी, рд╕ेрддु рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдоें рдЖрдкрдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдмрдЪрдкрди, рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХे рдмाрд░े рдоें рдХुрдЫ рдмрддाрдЗрдпे। рдЙрди рджिрдиों рдХी рдХोрдИ рдЦाрд╕ рдмाрдд? рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдХोрдИ рд▓ेрдЦрдХ, рд╕рдо्рдкाрджрдХ, рдкрдд्рд░рдХाрд░? рдЖрдкрдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рджीрдХ्рд╖ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп?
рдоुрдХ्рддा: рдЖрдкрдиे рдоुрдЭрдоें рд░ुрдЪि рджिрдЦाрдИ, рдоेрд░े рд▓िрдпे рд╕рдо्рдоाрди рдХी рдмाрдд рд╣ै। рдмрд╣ुрдд рдзрди्рдпрд╡ाрдж।
рдоैं рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдмрдб़ी рд╣ुрдИ, рдоेрд░े рдкाрдкा рдЖрдИрдЖрдИрдЯी рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдЕрдм рд╕ोрдЪ рдХрд░ рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░ा рд╡рд╣ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рднाрд╡ी рд▓ेрдЦрдХों рдХो рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдХाрдлी рдЕрдиुрдХूрд▓ рдеा।
рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдЬ़िрди्рджрдЧी рдХी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпों рд╕े рд╡ाрдХिрдл़ рд╣ोрддा рд╣ै। рдиिрдЬी рдЬीрд╡рди рдоें рдоैंрдиे рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдХी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпाँ рдирд╣ीं рджेрдЦी рд╣ैं। рдлिрд░ рднी рдХुрдЫ рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпाँ рдвूंрдв рд╣ी рд▓ें... рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдо рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд░рд╣рддे рдеे, рд╣рдоाрд░ा рдШрд░ рд░िрд╢्рддेрджाрд░ों рдХा рдЕрдб्рдбा рдмрдиा рд░рд╣рддा рдеा... рд╣рдоेрд╢ा рдЦाрдиा рдмрдирддा рд░рд╣рддा рдеा। рд╣рд░ рджрдо рдЪाрдп। рд╢ाрдпрдж рдпे рдЙрд╕ рд╕рдордп рдоें рд╣рд░ рдордз्рдпрд╡рд░्рдЧीрдп рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХा рд╕्рдЯैंрдбрд░्рдб рд╕ीрди рдеा, рдлिрд░ рднी рдПрдХ рдк्рд░ोрдлैрд╕рд░ рдХा рдШрд░ рдмрдб़ा рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै, рдФрд░ рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдКрдкрд░-рдиीрдЪे, рдЕंрджрд░-рдмाрд╣рд░ рдЬрд╣ाँ рдЬाрдУ рдХोрдИ рди рдХोрдИ рд╣рдоेрд╢ा рдоौрдЬूрдж рд░рд╣рддा рдеा ... рдпे рдеा рд╣рдоाрд░ी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпों рдХा рд▓ैрд╡рд▓ – рдиो рдк्рд░ाрдИрд╡ैрд╕ी।
рдирд╣ीं, рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдХोрдИ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдпा рд▓ेрдЦрдХ рдирд╣ीं рдеा। рдЙрд▓्рдЯे, рдкрдв़ाрдИ рдкрд░ рдЗрддрдиा рдЬ़ोрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рдеा рдХि рдиाрд╡рд▓ рд╡рдЧैрд░рд╣ рдкрдв़рдиा рд╕рдЦ्рдд рдордиा рдеा, рдпे рд╕рдм рд╣рдо рдЫिрдк рдХрд░ рдкрдв़рддे рдеे। рдоैंрдиे рдЖрдИрдЖрдИрдЯी рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХा рдкूрд░ा рдлिрдХ्рд╢рди рд╕ैрдХ्рд╢рди рдкрдв़ рдбाрд▓ा рдеा, рдФрд░ рдоेрд░ी рдоाँ рдХो рднрдирдХ рднी рдирд╣ीं рдкрдб़ी рдеी।
рдлिрд░ рдЖрдЧे рдЯीрдиेрдЬ рдЖрдИ – рдЬ़ाрд╣िрд░ рд╣ै, рд╡ो рджौрд░ рд╕рд╣ेрд▓िрдпों рдХे рдмीрдЪ рдПрдХ рд╣ी рддрд░рд╣ рдХी рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рдиे рдХा рдеा ... рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдХ्рд░рд╢िрдЬ़ рдХा। рдоेрд░े рдЕंрджрд░ рдХी рд▓ेрдЦिрдХा рдпрд╣ рдЧूрдв़ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд░рдЦрддी рд╣ै рдХि рдПрдХ рдк्рд░ेрдо рдХрд╣ाрдиी рдЬीрдиे рдХी рд╕рдмрд╕े рдЙрдЪिрдд рдЙрдо्рд░ рдпрд╣ी рд╣ै – рдЯीрдиेрдЬ।
рддो, рдХ्рд▓ाрд╕ рдХे рд╕рд╣рдкाрдаी рд╕े рд▓े рдХрд░ рдЗрдорд░ाрди рдЦाрди рддрдХ, рдХोрдИ рднी рдоेрд░ी рд╕рд╣ेрд▓िрдпों рдХो рдЕрдкрдиे рд╕рдо्рдоोрд╣рди рдХे рдЬाрд▓ рдоें рдлंрд╕ाрдиे рдХा рд╕ाрдорд░्рде्рдп рд░рдЦрддा рдеा। рдоेрд░ी рдПрдХ рд╕рд╣ेрд▓ी рд╣рдоाрд░े рдПрдХ рд╕рд╣рдкाрдаी рдХे рд╕ाрде рдШрд░ рдЫोрдб़рдХрд░ рднाрдЧрдиे рдХी рдпोрдЬрдиा рдмрдиा рд░рд╣ी рдеी। рд╣рдо рднी рдаोंрдХ-рдаोंрдХ рдХрд░ рдЙрд╕рдХी рдпोрдЬрдиा рдоें рдЙрд╕े рд╡ीрдХ-рдкॉрдЗंрдЯ्рд╕ рдЧिрдиाрдиे рдоें рд▓рдЧे рд░рд╣рддे рдеे। рдПрдХ рдоैं рдмेрд╡рдХूрдл़ рд╣ाрдб़-рдоांрд╕ рд╡ाрд▓ा рдХोрдИ рдХ्рд░рд╢ рдирд╣ीं рдкाрд▓ рдкाрдИ। рдоेрд░े рдЬो рднी рдХ्рд░рд╢ рдеे рд╡े рд╕рдм рдХे рд╕рдм рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдоें рдХिрд╕ी рдХिрд░рджाрд░ рдХा рд░ूрдк рд▓िрдпे рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рдеे। рддрдм рднी, “рдоेрд░ा рдорди рд▓िрдЦрдиे рдХो рднी рдХрд░ेрдЧा!” рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा рдеा।
рдоैं рдл़िрдЬ़िрдХ्рд╕ рдоें рдкीрдРрдЪрдбी рдХрд░рдиे рдпूрдРрд╕ рдЖрдИ। рддрдм рдоैं 23 рд╕ाрд▓ рдХी рдеी। рд╡िрдЬ्рдЮाрди рддрдм рдоेрд░ा рдкैрд╢рди рдеा, рдЕрдм рднी рд╣ै। 1990s рд╕े рдоिрдб-2000 рдХा рджौрд░ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХा рд░рд╣ा। рдоैंрдиे рдЗрди рд╕ाрд▓ों рдЪाрд░ рдирдП рд╢рд╣рд░ों – рд╢िрдХाрдЧो, рдкैрд░िрд╕, рдмрд░्рд▓िрди рдФрд░ рдХौрдкрдирд╣ैрдЧрди - рдоें рдХाрдо рдХिрдпा। рдирдИ рдЬрдЧрд╣ें, рдирдП рдЕрдиुрднрд╡। рдЕрдиुрднрд╡ों рдХे рдХुрдЫ рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрддी рд╣ूँ – рдЬैрд╕े, рд╣рд░ рд╡ीрдХैंрдб рдЬрдм рдоैं рдмрд░рд▓िрди рд╕े рдЯ्рд░ेрди рдкрдХрдб़ рдХрд░ рдЕрдкрдиे рдкрддि рдФрд░ рдмेрдЯे рд╕े рдоिрд▓рдиे рдХौрдкрдирд╣ैрдЧрди рдЖрддी рдеी, рддो рдЙрд╕ 6 рд╕े 8 рдШंрдЯे рдХी рдпाрдд्рд░ा рдоें рдХोрдИ рди рдХोрдИ рд░ुрдЪिрдХрд░ рдХिрд╕्рд╕ा рд╕ाрдордиे рдЖ рд╣ी рдЬाрддा рдеा। рдЬैрд╕े рдХि рдПрдХ рдмाрд░ рдк्рд░ाрдЧ рд╕े рдЖрддा рд╣ुрдЖ рдПрдХ рдЪैрдХ рд▓рдб़рдХी рдФрд░ рдЬ़ाрдо्рдмिрдпрди рд▓рдб़рдХे рдХा рдЬोрдб़ा, рджोрдиों рдоैрдбिрдХрд▓ рд╕्рдЯूрдбैंрдЯ, рдХौрдкрдирд╣ैрдЧрди рд╢ाрджी рдХрд░рдиे рдЖ рд░рд╣े рдеे। рдЙрди 8 рдШंрдЯों рдоें рдоुрдЭे рдЙрдирдХी рдк्рд░ेрдо рдХрд╣ाрдиी рдХे рдмाрд░े рдоें рдоाрд▓ूрдо рдЪрд▓ा, рдЙрдирдХी рдХрдаिрдиाрдЗрдпों рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ुрдИ, рдкрддा рдирд╣ीं рдХрдм рд▓рдб़рдХे рдиे рдоुрдЭे рдЕрдкрдиी рдмрд╣рди рдмрдиा рд▓िрдпा। рдЦूрдм рд░ाрдпें рдоांрдЧी рдЧрдИं। рдРрд╕े рд╣ी рдПрдХ рдФрд░ рдмाрд░ рдЬрдм рдоैं рдУрд╡рд░рдиाрдЗрдЯ рдЯ्рд░ेрди рд▓े рд░рд╣ी рдеी, рддो рдоेрд░ी рдХैрдмिрди рдоें рдиाрд░्рде рдкोрд▓ рдХे рдкाрд╕ рдлैрд░ो рдЖрдпрд▓ैंрдб рдХा рдиिрд╡ाрд╕ी рднी рдпाрдд्рд░ा рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा। рдоैं рднाрд░рддीрдп, рд╢ाрдпрдж рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╡्рдпрдХ्рддि рдеी। рдЙрд╕рдХे рд╕рд╡ाрд▓ рдЦрдд्рдо рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ो рд░рд╣े рдеे। рдлिрд░ рдоुрдЭे рднी рд▓рдЧा рдХि рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рдлैрд░ो рдЖрдпрд▓ैंрдб рд╢ाрдпрдж рд╣ी рдЬाрдКँ। рддो рдЙрд╕ рд░ाрдд рд╣рдо рд╕ोрдП рдирд╣ीं। рдпाрдд्рд░ा рднрд░ рдмाрддें рд╣ोрддी рд░рд╣ीं ... рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдмिрдиा рдЬाрдиे рдпा рддैрдпाрд░ी рдХिрдП рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрдЧрд▓े 15-20 рд╕ाрд▓ рдл़िрдЬ़िрдХ्рд╕ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХा рднंрдбाрд░ рднрд░рддे рд╣ुрдП рдмिрддाрдП। рдПрдХ рд╡рдХ्рдд рдЖрдпा рдЬрдм рднंрдбाрд░ рдУрд╡рд░рдл़्рд▓ो рд╣ोрдиे рд▓рдЧा। рд╢ाрдпрдж рддрдм рдЬा рдХрд░ рдоैंрдиे рд▓िрдЦрдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рд╣ोрдЧा।
рддो рдоेрд░े рдЪाрд░ों рддрд░рдл़ рд▓िрдЦрдиे рдХा рдЬाрд▓ рдХाрдл़ी рд╕ाрд▓ों рд╕े рдмिрдЫрдиा рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЪुрдХा рдеा। рджेрдЦ рдЙрд╕े рдоैं рдмрд╣ुрдд рдмाрдж рдоें рд╣ी рдкाрдИ।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЖрдкрдХो рдХ्рдпा рд▓िрдЦрдиा рдкрд╕ंрдж рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд▓िрдЦрдиे рдоें рдоेрд░ी рдоुрдЦ्рдп рд░ुрдЪि рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдоें рд╣ै। рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕рд▓िрдпे рдХि рдоैं рдЦंрдбрд╣рд░ों рдХे рд╢рд╣рд░ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдмрдб़ी рд╣ुрдИ рд╣ूँ। рдоैंрдиे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпों рдоें рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡ рдордз्рдХाрд▓ीрди рдпाрдд्рд░िрдпों рдХे рд╡ृрдд्рддांрдд рдкрдв़рдиे рдоें рдмрд╣ुрдд рд╕рдордп рдЧुрдЬ़ाрд░ा рд╣ै। рдоेрд░ी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी “Fire of Desire” рдХो 2007 рдоें рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдПрдХ рдХ्рд░िрдпेрдЯिрд╡ рд░ाрдИрдЯिंрдЧ рдХॉрди्рдЯैрд╕्рдЯ рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рдоिрд▓ा। рдХрд╣ाрдиी рдХा рд╣ाрджрд╕ा рдоैंрдиे рдРрд╕े рд╣ी рдПрдХ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рд╕рдлрд░рдиाрдоे рд╕े рд▓िрдпा рдеा। рдпрд╣ рдХрд╣ाрдиी рдоेрд░ी рдкрд╣рд▓ी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд╣ाрдиी рднी рдеी। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдоैंрдиे рдХрдИ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд▓िрдЦीं рдЬिрдирдоें рд╕े рдХुрдЫ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИं, рдХрдИ рдФрд░ - рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी - рд▓िрдЦी рдкрдб़ी рд╣ैं, рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрдиे рдХा рдЗंрддрдЬ़ाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рд▓ेрдЦрди рдиे рдЖрдкрдХे рдЬीрд╡рди рдХा рдХोрдИ рдирдпा рдж्рд╡ाрд░ рдЦोрд▓ा?
рдоुрдХ्рддा: рдоेрд░ी рдкрд╣рд▓ी рдиॉрд╡рд▓ “The Thugs and a Courtesan” 2014 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИ। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдирдпा рдкрд╣рд▓ू рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдЦुрд▓ рдХрд░ рдоेрд░े рд╕ाрдордиे рдЖрдиे рд▓рдЧा। рдоेрд░े рдкाрд╕ рдмॉрд▓िрд╡ुрдб рдоूрд╡ी рдк्рд░рдб्рдпूрд╕рд░, рдиैрдЯрдл्рд▓िрдХ्рд╕ рдЯीрд╡ी рд╕िрд░िрдпрд▓ рд╡ рдоूрд╡ी рдХे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд▓े рдХрд░ рдЖрдиे рд▓рдЧे। 2017 рдоें рдоैंрдиे рдЕрджрдиाрди рд╕ाрдоी рдХी рдлिрд▓्рдо, “Afghan, in search of a home” рдХा рдХрдеाрдирдХ рд▓िрдЦा।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╡ाрд╣, рдпрд╣ рддो рдмрд╣ुрдд рдмреЬी рд╕рдлрд▓рддा рд╣ै। рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рдХी рдЗрд╕ рд╕рдлрд▓ рд▓ेрдЦिрдХा рдиे рд╣िंрджी рдоें рд▓िрдЦрдиा рдХैрд╕े рд╢ुрд░ू рдХिрдпा?
рдоुрдХ्рддा: рдоैं рдкूрд░्рдгрддः рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рд╣ी рд▓िрдЦрддी рдеी। рдлिрд░ рдПрдХ рджिрди рдРрд╕ा рдЖрдпा рдЬрдм рдоैंрдиे рдЕрдкрдиी рдоाँ рдХे рд▓िрдпे рдЕрдкрдиी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी “Routes of Escape” рдХा рд╣िрди्рджी рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХिрдпा। рдоुрдЭे рдХрд╣ाрдиी рдХा рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдЗрддрдиा рдкрд╕ंрдж рдЖрдпा рдХि рдоैंрдиे рдЙрд╕े рдХрдИ рд╕ाрд░ी рдкॉрдкुрд▓рд░ рд╣िрди्рджी рдоैрдЧрдЬ़ीрдиों (рдХाрджрдо्рдмिрдиी, рд╕рд░िрддा, рдЖрджि) рдХो рднी рднेрдЬ рдбाрд▓ा। рдЕंрддрддः рдоेрд░ी рдоाँ рдиे рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиी рдкрдв़ рдХрд░ рдирд╣ीं рджी, рд▓ेрдХिрди рдЬрд▓्рдж рд╣ी рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ैрд╕ рд╕े рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиी рдХे рд▓िрдпे рд╣ाрдоी рдЖ рдЧрдИ। рдоैंрдиे рддुрд░ंрдд рдЕрдкрдиी рд╕рдм рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╣िрди्рджी рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХрд░рдиी рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджीं। 2009 рд╕े 2011 рдХे рджौрд░ाрди рдоेрд░ी 4 рдпा 5 рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╕рд░िрддा рдоैрдЧрдЬ़ीрди рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИं (рдоुрдХ्рддा рдХी рд╡ैрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣िрди्рджी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд▓िंрдХ)। рдоैंрдиे рднी рдЬ़ोрд░-рд╢ोрд░ рдоें рд╣िрди्рджी рдоें рд▓िрдЦрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕ рджौрд░ाрди рдоैंрдиे рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ैрд╕ рдХे рд▓िрдпे рдРрдирдЖрд░рдЖрдИ рд╕ंрдмंрдзी рдЕрдиेрдХ рд▓ेрдЦ рднी рд▓िрдЦे।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рддो рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рдЖрдк рдкूрд░ी рд╣िंрджी рд▓ेрдЦिрдХा рдмрди рдЧрдИं?
рдоुрдХ्рддा: рдирд╣ीं, 2014 рдХो рдоेрд░ा рдкрд╣рд▓ा рдиौрд╡рд▓ “The Thugs and a Courtesan” (Srishti Publication, Delhi) рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ। рд▓ेрдХिрди рдЕрдм рддрдХ рдоेрд░ा рдкूрд░ा рд░ुрдЭाрди рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрди рдкрд░ рдЖ рдЧрдпा рдеा। рдлिрд░ 2016 рдХो рдоैंрдиे рдЕрдоैрд░िрдХрди рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдоैрдЧрдЬ़ीрди рдХे рд╕्рдЯाрдпрд▓ рдоें рд╣िрди्рджी рдХी рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рд╢ुрд░ू рдХी। рдЙрд╕ рд╡рдХ्рдд рдоुрдЭे рд╣िрди्рджी рд░ाрдЗрдЯिंрдЧ рд╕ीрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рдеा। рдзीрд░े-рдзीрд░े рд╣िрди्рджी рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ी рдХा рдЕंрджाрдЬ़ा рд╣ोрдиे рд▓рдЧा। рдХुрдЫ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ों рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪ рдкाрдИ, рдЕрдм рдХाрдл़ी рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рд╕े рд╕ीрди рд╕рдордЭ рдЖ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рдХा рдПрдХ рдирддीрдЬा рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╣ै।
II
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдИрдХрд▓्рдкрдиा рддрдеा рдИрдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдХे рдмाрд░े рдоें рдХुрдЫ рдФрд░ рдмрддाрдЗрдпे?
рдоुрдХ्рддा: рдИрдХрд▓्рдкрдиा рдПрдХ рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдкрдд्рд░िрдХा рд╣ै। рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╣ै। рд╣рдо рдХेрд╡рд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рднाрд╖ा рд╢ैрд▓ी рд╡ाрд▓ी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рд╣рдо рдЬ़्рдпाрджा рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрди рджो-рдвाрдИ рд╕ाрд▓ों рдоें рд╣рдоें рдЗрддрдиी рд╕ाрд░ी рдмрдв़िрдпा рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ, рдоुрдЭे рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдирд╣ीं рдеी। рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдЖрдХाрд╢ рдоें рдЗрддрдиे рд╕ाрд░े рдЪрдордХрддे рд╕िрддाрд░े рд╣ैं, рдоेрд░े рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рдмрд╣ुрдд рд╕ंрддोрд╖рдЬрдирдХ рдеा। рдЗрд╕ рдмाрдд рд╕े рднी рд╕ंрддुрд╖्рдЯि рдоिрд▓рддी рд╣ै рдХि рд╣рдо рдРрд╕ा рдк्рд▓ैрдЯрдлाрд░्рдо рд╕ाрдордиे рд▓ा рдкाрдП рдЬрд╣ाँ рдЕрдЪ्рдЫे рджрд░्рдЬे рдХा рдХाрдо рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдХा рдордХрд╕рдж рдЗрд╕ी рдк्рд▓ैрдЯрдлाрд░्рдо рдХो рдФрд░ рдмрдб़ा рдмрдиाрдиा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдкाрдардХों рдХो рдЖрдЬ рдХे рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдоों рдХो рдкрдв़рдиे рдХा рдоौрдХा рдоिрд▓े। рд╣рдо рдЪुрдиे рд╣ुрдП рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдо рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░ेंрдЧे, рдЙрди्рд╣ें рдоाрд░्рдХिрдЯ рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ेंрдЧे। рдлрд░рд╡рд░ी 2018 рдХो рд╣рдордиे рд╣िрди्рджी рдХी рдЪाрд░ рдк्рд░рдмрд▓ рдорд╣िрд▓ा рд▓ेрдЦिрдХाрдУं рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд╕ंрдХрд▓рди рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдП рдеे। рдЗрди рдЪाрд░ों рд▓ेрдЦिрдХाрдУं рдХी рд░ुрдЭाрдиें рд╡ рдЖрд╡ाрдЬ़ें рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдПрдХрджрдо рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं। рд╣рдоें рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрди рдХे рдЖрд╕рдоाрди рдоें рдпे рдЪाрд░ों рд╕рдмрд╕े рдЪрдордХрджाрд░ рддाрд░ों рдоें рд╣ैं। рд╣рдоाрд░ी рд▓िрд╕्рдЯ рдоें рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рдХाрдо рд╣рдо рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдорд╣ीрдиों рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдоाрд░ी рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд░ुрдЪि рдкैрд╕ा рдХрдоाрдиा рдирд╣ीं, рд╡рд░рди рдЙрдЪ्рдЪ рдХोрдЯि рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдЬ़्рдпाрджा рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рд▓ोрдЧों рдоें рд▓ाрдиा рд╣ै, рд╣рдоें рдпрдХीрди рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдХोрд╢िрд╢ рдоें рд╣рдо рд╕рдлрд▓ рд░рд╣ेंрдЧे। рд╣ाँ, рд╢ाрдпрдж рдпे рдПрдХ рд▓ंрдмा рд╕рдлрд░ рд╣ो।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдФрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рд▓ेрдЦрди рдкрд░िрджृрд╢्рдп / рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдоें рдЖрдкрдиे рдХ्рдпा рдЕंрддрд░ рдкाрдпा?
рдоुрдХ्рддा: рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ рдкрдв़рддे рд╣ी рдкрд╣рдЪाрди рдоें рдЖ рдЬाрддे рд╣ैं। рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ рджोрдиों рднाрд╖ाрдУं рдоें рд╣ैं। рдЕंрддрд░, рдЕрдЪ्рдЫे рдФрд░ рдоंрдЬे рд╣ुрдП рд▓ेрдЦрдХों рдоें рд╣ै। рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдпे рдкैрджाрдЗрд╢ी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рд╣ोрдиा рдХाрдлी рд╣ै। рдоंрдЬे рд╣ुрдП рд▓ेрдЦрдХ рдмрдиाрдП рдЬाрддे рд╣ैं, рд╕्рдХूрд▓ों рдоें, рдФрд░ рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े। рд▓рдЧрднрдЧ рд╣рд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рд▓ेрдЦрдХ рдЬो рдЕрдкрдиी рдХрд╣ाрдиी рдк्рд░рдХाрд╢рдиाрд░्рде рднेрдЬрддा рд╣ै (рдпूрдРрд╕ рдоें), рдоंрдЬा рд╣ुрдЖ рд╣ोрддा рд╣ै। рдпे рдмाрдд рдоुрдЭे рдХрдо рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХों рдоें рджिрдЦрддी рд╣ै। рдпे рд╕рдм рдоैं рд╕िрд░्рдл़ рдЕрд╕्рдеाрдкिрдд рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд▓े рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ूँ।
рджूрд╕рд░ा, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХрд╣ाрдиी рдХे рдкाрдардХ рдХрдеाрдирдХ рдоें рдХрд▓्рдкрдиा рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╣ो, рддाрдЬ़рдЧी рд╣ो рдФрд░ рдХрд╣ाрдиी рдЙрди्рд╣ें рдЪрдХिрдд рдХрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ो, рд╣ो рд╕рдХे рддो рдХुрдЫ рдкрд▓ рдХे рд▓िрдпे рдХिрд╕ी рдФрд░ рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд▓े рдЬा рдкाрдП – рдЗрди рд╕рдм рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рддो рд╡рд╣ाँ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдл़рд░्рдЬ़ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдРрд╕ी рд╣ी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░े। рд╣िрди्рджी рд╕ीрди рдоें рд╣рдо рдпे рдкाрддे рд╣ैं рдХि рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдЙрди рдХрдеाрдирдХों рдоें рдлंрд╕ी рд░рд╣рддी рд╣ैं рдЬो рд▓ेрдЦрдХ рд╢ाрдпрдж рдЕрдкрдиे рдЖрд╕рдкाрд╕, рдпा рдмाрд╣рд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдкाрддे рд╣ैं, рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рддौрд░ рдкрд░, рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рд╕ाрде рдЬ़्рдпाрджрддिрдпों рдХो рд▓ेрдХрд░, рдпा рд╡ैрд╡ाрд╣िрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рдкрдд्рдиी рдХी рдШुрдЯрди рдкрд░, рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЬीрд╡рди рдХे рдЦो рдЬाрдиे рдкрд░ ... рдпे рд╡िрд╖рдп рдЬीрд░्рдг рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं। рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि рдХрд╣ाрдиी рдХो рдкाрдардХों рдоें рдЪिंрддрди рдЬрдЧाрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рд▓ेрдХिрди рд╡ो рдЪिंрддрди рдХाрдлी рдЕрд░рд╕े рд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ो рддो рдЪुрдХा рд╣ै। рд╣рдо рдХ्рдпों рдЙрди्рд╣ीं рдеीрдоों рдкрд░ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд▓िрдЦрддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं।
рддीрд╕рд░ा, рджोрдиों рднाрд╖ाрдУं рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХ्рд░ाрдЗрд╕िрд╕ рдоोрдб рдоें рд╣ैं। рд╡рдЬрд╣ें рдЙрд▓्рдЯी рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдоों рдоें рдкैрд╕ा рд▓рдЧाрдиे рд╕े рдХрддрд░ाрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЙрдирдХी рдоिрдиिрдордо рдкрдмрд▓िрд╕िрдЯी рднी рдирд╣ीं рдХрд░рддे। рдЕंрдд рдоें рд╕ाрд╣िрдд्рдп рднुрдЧрддрддा рд╣ै। рдРрд╕ा рджрд╢рдХों рд╕े рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рддрднी рдЖрдо рдкाрдардХ рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рд╣ै। рдЙрдзрд░ рджूрд╕рд░ी рддрд░рдл़ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ рд╣ाрдКрд╕िрд╕ рдиे рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд╕ैрд▓ेрдм्рд░िрдЯी рдмрдиाрдиे рдХे рдЪрдХ्рдХрд░ рдоें рдЗрддрдиा рдкैрд╕ा рд▓рдЧाрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा рдеा рдХि рдЕрдм рдХिрд╕ी рднी рд▓ेрдЦрдХ рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиा рдмрд╣ुрдд рдХीрдорддी рдкрдб़ рдЧрдпा рд╣ै,
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдХो рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд▓ेрдЦрдХ рдХрд╣рд▓ाрдиा рдкрд╕ंрдж рдХрд░ेंрдЧी?
рдоुрдХ्рддा: рдЕрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд▓ेрдЦрдХ? … рдоैं рд▓ेрдЦрдХ рд╣ूँ, рдЕрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд╣ूँ (рд╣ँрд╕рддी рд╣ैं) ... рдХ्рдпों рдирд╣ीं? рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рднाрд░рдд рдоें рд╣ैं, рдпा рднाрд░рдд рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдХрд░ рдХिрд╕ी рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рдЬрдЧрд╣ рдоें рд╣ै। рдоेрд░ा рдоाрдЗंрдб-рд╕ैрдЯ рднाрд░рддीрдп рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдоें рддैрдпाрд░ рд╣ुрдЖ рд╣ै ... рддो рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдкाрдардХ рддो рднाрд░рдд рдоें рд╣ी рд╣ोрдиे рдЪाрд╣िрдпे
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд╣िंрджी рдоें рдЙрдирдХा рдЙрдЪिрдд рд╢्рд░ेрдп рдоिрд▓ा рд╣ै? рдпрджि рдирд╣ीं рддो рдХ्рдпों?
рдоुрдХ्рддा: рдЙрдЪिрдд рд╢्рд░ेрдп рдЦुрдж-рдм-рдЦुрдж рдХрд╣ाँ рдоिрд▓рддा рд╣ै? рдЖрдк рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ рд╣ों, рдпрд╣ी рдХाрдлी рдирд╣ीं рд╣ै। рд▓рдХ рдкрд╣рд▓ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ рдЬ़рд░ूрд░ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा। рдЖрдкрдХे рдХंрдЯ्рд░ोрд▓ рдоें рдмрд╕ рджो рдЪीрдЬ़ें рд╣ैं - рдЖрдкрдХा рд▓ेрдЦрди рдФрд░ рдЖрдкрдХी рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд╡ाрдХрдИ рд╢्рд░ेрдп рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рддो рджेрд╢ рд╕े рджूрд░ рдмैрда рдХрд░ рднी рджोрдиों рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрдХों рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рдХрдаिрдиाрдИ рд╣िंрджी рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рд╕े рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдФрд░ рд╕ंрд╡ाрдж рдХी рд╣ै। рдиिрдпрдоिрдд рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рдХрдо рд╣ैं, рдХुрдЫ рдХी рд╡ैрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдирд╣ीं рд╣ैं, рдХुрдЫ рдХे рдИрдоेрд▓ рдирд╣ीं рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рд╣ैं рднी рд╡े рдмрд╣ुрдд рд░िрд╕्рдкॉрди्рд╕िрд╡ рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╣िंрджी рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдХा рдЖрдкрдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХैрд╕ा рд░рд╣ा?
рдоुрдХ्рддा: рд╣рдоें рдЕрдорд░ीрдХी рдк्рд░ौрдлैрд╢рдирд▓िрдЬ़्рдо рдХी рдЖрджрдд рдкрдб़ рдЧрдИ рд╣ै। рд╣рдо рдХोрдИ рднी рдХ्рд╡ैрд░ी рд▓िрдЦें, рдЬрд╡ाрдм рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬрд╡ाрдм рдЖ рднी рдЬाрддा рд╣ै।
рд▓ेрдХिрди рдпे рддрд░ीрдХे рд╣рд░ рдЬрдЧрд╣ рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ों, рдЬ़рд░ूрд░ी рдирд╣ीं рд╣ैं। рдоेрд░े рдЕрдиुрднрд╡ рдоें рднाрд░рддीрдп рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдпा рдиिрд░्рдоाрддा рдЬ़्рдпाрджा рдЕрдк्рд░ोрдЪрдмрд▓ рдирд╣ीं рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддा। рд╡ो рдЕрдкрдиे рджреЮ्рддрд░ рдоें рдЕрдХेрд▓े рдмैрда рдХрд░ рдЦुрдж рдХे рд╕ाрдордиे рдкूрд░े рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдХे рдбैрд▓िрд╡рд░ेрдмрд▓ рдпा рд░рдЪрдиा рд░рдЦрддा рд╣ै, рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдоें рдЙрд╕рдХा рд╕рдордп рдХिрддрдиा рд▓рдЧेрдЧा, рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдоें рдкैрд╕ा рдХिрддрдиा рд╣ै, рдЗрди рддрд░рд╣ों рдХे рдирдлे-рдиुрдХ्рд╕ाрди рдХे рд╣िрд╕ाрдм рдХे рдмाрдж рдкрдд्рд░рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ (рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░) рдХिрддрдиा рдоीрдаा рдпा рд░ूрдЦा рдмрдиाрдПँ рддрдп рдХрд░рддा рд╣ै। рдХुрд▓ рдоिрд▓ा рдХрд░ рдЕрдЧрд░ рдЙрд╕े рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдоें рдЦुрдж рдХा рдХोрдИ рдлाрдпрджा рдирд╣ीं рдирдЬ़рд░ рдЖрддा рддो рд╡ो рд░िрд╕्рдкौंрд╕ рдХрд░рдиे рдХी рд╕ोрдЪрддा рднी рдирд╣ीं рд╣ै।
рдк्рд░рдХाрд╢рди рдоें рддो рдкैрд╕ा рднी рдЗрдХ्рд╡ेрд╢рди рдоें рдирд╣ीं рдЖрддा। рд╡рд╣ाँ рдоुрдЦ्рдпрддः рдиेрдо-рд░ैрдХрдЧрдиिрд╢рди рдХो рддूрд▓ рджेрддे рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЕрдиेрдХ рд╕рд░рдХाрд░ी, рдЕрд░्рдз-рд╕рд░рдХाрд░ी, рдмрд╣ु-рд╕рд░рдХाрд░ी, рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрди рдмрдиे рд╣ैं। рдЗрдирдоें рдХाреЮी рд▓ोрдЧों рдХो рд░ोреЫрдЧाрд░ рднी рдоिрд▓ा рд╣ै рдФрд░ рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдЗрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдпे рдЧрдпे рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ों рдХी рдЦрдмрд░ рднी рдЖрддी рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рдЗрдирдоें рд╕े рдХिрддрдиी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯें рдЕрдХ्рд╕рд░ рдбाрдЙрди рд╣ोрддी рд╣ैं, рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдкुрд░ाрдиी рдФрд░ рдЕрд╢ुрдж्рдзिрдпों рд╕े рднрд░ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдк्рд░рд╢्рдиों рдХा рдХोрдИ рдЙрдд्рддрд░ рдирд╣ीं рдоिрд▓рддा। рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХे рдмाрд░े рдоें рдкाрд░рджрд░्рд╢िрддा рдХा рдЕрднाрд╡ рд╣ै। рдЗрдирдХी рдХ्рд╖рдорддा рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рд╕рд╡ाрд▓ों рдХे рджाрдпрд░े рдоें рд╣ै। рд╣िंрджी рдХे рд▓िрдпे реЫिрдо्рдоेрджाрд░ рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдХो рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें реЫिрдо्рдоेрджाрд░ рдХैрд╕े рдмрдиाрдпा рдЬाрдП?
рдоुрдХ्рддा: рдЗрд╕ рдмाрд░े рдоें рдоैं рдмрд╕ рдЗрддрдиा рдХрд╣ рд╕рдХрддी рд╣ूँ рдХि рдЗрди рд╕рдм рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХो рдмрдиाрдиे рдХी рд╡рдЬрд╣ें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं ... рдЬैрд╕े рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдмрдв़ाрд╡े рдХे рд▓िрдпे рдЙрдкрдХ्рд░рдо, рдпा рдХिрд╕ी рдлाрдЙंрдбेрд╢рди рдХे рдоिрд╢рди рдоें рдРрд╕ी рд╕ंрд╕्рдеा рдХे рд╕ंрдпोрдЬрди рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд, рд╡рдЧैрд░рд╣।
рдпрджि рдпे рд╕рд╣ी рддрд░рд╣ рд╕े рдиिрд░्рджेрд╢िрдд рди рд╣ों рддो рдЗрдирдоें рдЗрдирдПрдлिрд╢िрдпेंрд╕ी рдЖрдиा рд╣ैрд░ाрдиी рдХी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдЬрдм рдЬ़्рдпाрджाрддрд░ рд╕ंрд╕्рдеाрдПँ рдпों рдЕрдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ैं рддрдм рд╕्рддрд░ рднी рдЧिрд░рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рд╡ो рд╕рдм рдмाрддें рд╣ोрддी рд╣ैं рдЬिрдирдХी рдмाрдд рдЖрдк рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं।
рддो рдЗрдирдХो рдмрдиाрдиे рд╡ाрд▓े (рд╕рд░рдХाрд░, рдлाрдЙंрдбेрд╢рди्рд╕ рдЖрджि) рд╣ी рдЗрди्рд╣ें рдлिрд░ рд╕े рдЬ़िрдо्рдоेрджाрд░ рдмрдиा рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рдпा рдлिрд░ рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдирдИ рдЬोрд╢ीрд▓ी рдФрд░ рдРрдлिрд╢ंрдЯ рд╕ंрд╕्рдеा рд╕ीрди рдкрд░ рдЙрддрд░ рдХрд░ рдЖрдП, рддрдм рднी рдРрд╕ा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдирдпा рдХौрдо्рдкрдЯीрд╢рди рднी рдХрдордЬ़ोрд░ рдиिрд╖्рдкाрджрди рд╡ाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдоें рдЬाрди рдбाрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдРрд╕े рдХрдИ рдЗрдиिрд╢िрдпेрдЯिрд╡ рд╣ाрд▓ рдоें рд▓िрдпे рдЧрдП рд╣ैं ... рдЬैрд╕े рд░ेрдЦ्рддा рд╕ंрд╕्рдеा, рдЬрдпрдкुрд░ рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдлैрд╕्рдЯ рд╡рдЧैрд░рд╣ ... рд▓ेрдХिрди рдРрд╕े рдЙрдд्рд╕рд╡ рд╡ैрдирдЯी рдлेрдпрд░ рдмрди рдХрд░ рдЕрдкрдиा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЦो рдмैрдардиे рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рднी рд░рдЦрддे рд╣ैं। рджेрдЦा рди рдХैрд╕े рдмाрд░-рдмाрд░ рдХोрдИ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдк्рд░рдпाрд╕ рдЖрдЦिрд░рдХाрд░ рд╕िрд▓ैрдм्рд░िрдЯी-рдХेंрдж्рд░िрдд рдХोрд╢िрд╢ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै, рдлिрд░ рд╣рдо рднी рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХे рдЬ़рд░िрдпे рдЦुрдж рдХो рднी рдЗрди рдк्рд░рдпाрд╕ों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं ... рдЕрд╕рд▓ рдоें рдпे рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХी рд▓рдд рд╣рдоाрд░े рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕ीрди рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рд╢्рд░ाрдк рд╕ाрдмिрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै।
рдлिрд░ рднी рд╕рд╡ाрд▓ рдХे рдЬрд╡ाрдм рдоें рдоैं рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рдХрд╣ूँрдЧी рдХि рджेрд╢ рдоें рдЬिрддрдиे рдЬ़्рдпाрджा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдкौрдЬ़िрдЯिрд╡ рдЗрдиीрд╢िрдпेрдЯिрд╡ рдкрдирдкेंрдЧे рдЙрддрдиा рд╣ी рдоौрдЬूрджा рд╕ंрд╕्рдеाрдПँ рдЪौрдХрд╕ рд░рд╣ेंрдЧी рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫा рдкрд░рдлौрд░्рдо рдХрд░ेंрдЧी।
III
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЧूрдЧрд▓ рдоें рдкुрд░ाрдиे рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдЕंрдХ рд╣ैं, рдЬрдмрдХि рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдоाрди्рдпрддा рджी рд╣ै। рд╣िंрджी рдХे рдХрдИ рдорд╣ाрд░рдеिрдпों рдХो рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдФрд░ рд░ोрдорди рдХा рдЕंрддрд░ рддрдХ рдирд╣ीं рдкрддा। рд╣िंрджी рдХे рдЕंрдХों рдкрд░ рд╕рд╣рдорддि рдХैрд╕े рдмрдиाрдИ рдЬाрдП?
рдоुрдХ्рддा: рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдЕंрдХों рдХी рдмाрдд рд╣ै, рдоुрдЭे рд░ोрдорди рдЕंрдХों рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдоें рдХोрдИ рдЖрдкрдд्рддि рдирд╣ीं рд╣ै। рд▓िрдкि рдЖँрдЦों рдкрд░ рд╕рд╣рдЬ рдкрдб़े, рдоैं рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рджेрддी рд╣ूँ। рдкूрд░्рдг рд╡िрд░ाрдо рдХे рд▓िрдпे рднी рдоेрд░ा рдЭुрдХाрд╡ рдмिंрджु рдХी рддрд░рдл़ рд╣ै, рди рдХि рдЦрдб़ी рдкाрдИ (।)। рдпрд╣ рдПрдХ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЪुрдиाрд╡ рд╣ै। рд╣ाँ, рд╣рдо рдЬो рднी рдХрдирд╡ैрдирд╢рди рдЕрдкрдиाрдПँ рдЙрд╕рдоें рджृрдв़ рдмрдиे рд░рд╣ें। рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░ें рдЬो рдк्рд░рдЪрд▓рди рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдЪрдпрди рдХрд░ें। рд╡ैрд╕े, рд╣िрди्рджी рдХे рдХрдИ рдмрд╣ुрдЪрд░्рдЪिрдд рдк्рд░рдХाрд╢рди рдЕрдм рд░ोрдорди рдЕंрдХ рдФрд░ рдмिंрджु рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдоैंрдиे рднी рдпрд╣ рдХрдирд╡ैрдирд╢рди рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ैрд╕ рдоें рдХाрдо рдХрд░рдиे рдХे рджौрд░ाрди рдЕрдкрдиाрдпा।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ेрд╕ рдиे рд╡िрд░ाрдо рдХी рдЬрдЧрд╣ рдмिंрджु рдЕрдкрдиाрдХрд░ рдХुрдЫ рд╕्рдпाрд╣ी рдЕрд╡рд╢्рдп рдмрдЪाрдИ рд╣ोрдЧी рд▓ेрдХिрди рдкूрд░्рдгрд╡िрд░ाрдо рдХो рдЕрд▓्рдкрд╡िрд░ाрдо рд╕े рднी рдЫोрдЯा рдХрд░ рджेрдиा рдоुрдЭे рдирд╣ीं рдЬँрдЪрддा। рдЦैрд░, рдЕрдЧрд▓े рдк्рд░рд╢्рди рдкрд░ рдЪрд▓рддे рд╣ैं - рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХ्рдпों рдкिрдЫреЬ рд░рд╣ा рд╣ै? рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХें рдФрд░ рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рдмिрдХрддी рдХ्рдпों рдирд╣ीं рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рдпे рджो рдЕрд▓рдЧ рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ैं। рдкрд╣рд▓े рдХे рдЬрд╡ाрдм рдоें –
рд╣рдо рдиे рдЕрдкрдиे рдиिрд░्рдоाрдгाрдд्рдордХ рд╕ाрд▓ों рдоें рдЧрдгिрдд рдкрдв़ा, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкрдв़ी, рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдкрдв़ा, рд▓ेрдХिрди рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХो рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╕рдордп рдирд╣ीं рджिрдпा। рд╣рдо рдпрд╣ी рдмाрддें рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрде рднी рджोрд╣рд░ा рд░рд╣े рд╣ैं। рдпूрдРрд╕ рдоें рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ाрдИ рд╕्рдХूрд▓ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рдЕрдоेрд░िрдХрди рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдоाрд╕्рдЯрд░्рдЬ़ рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдоाрд╣िрд░ рд╣ो рдХрд░ рдЧ्рд░ैрдЬुрдПрдЯ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрд╕े рдХ्рд░िрдпेрдЯिрд╡ рд░ाрдИрдЯिंрдЧ 10-11 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рд╕े рд╣ी рд╕िрдЦाрдИ рдЬाрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। рдХॉрд▓िрдЬ рддрдХ рдпे рд╢िрдХ्рд╖ा рдЪрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рдпрджि рджेрдЦें рддो рдЕрдорд░ीрдХी (рдФрд░ рдпूрд░ोрдкिрдпрди) рд╕्рдиाрддрдХ рдХрд╣ीं рдЬ़्рдпाрджा рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ैं। рддो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкिрдЫрдб़ा рдЗрд╕рд▓िрдпे рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдордиे рдЗрд╕े рдХрднी рдмрдв़ाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рд╣ी рдирд╣ीं рдХी। рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рд╡рд╣ी рд▓ेрдЦрдХ рдЙрднрд░ рдХрд░ рдЖрддे рд╣ैं, рдЬो рдкैрджाрдЗрд╢ी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓िрдЦрддे рд╣ैं। рдФрд░ рд╡े рднी рдЦुрдж рдХो рдЦुрдж рд╣ी рддрд░ाрд╢рддे рд╣ैं।
рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкुрд╕्рддрдХों рдХे рдоुрдХाрдмрд▓े рд╣िрди्рджी рдкुрд╕्рддрдХें рдЗрд╕рд▓िрдпे рдирд╣ीं рдмिрдХ рд░рд╣ीं рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдордиे рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рдоाрд░рдХिрдЯ рдХे рд╕ाрдордиे рд╣ी рдирд╣ीं рд░рдЦा। рдЙрди्рд╣ें рд╡ैрд╕े рдирд╣ीं рдк्рд░рдоोрдЯ рдХिрдпा рдЬैрд╕े рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрд╕рд▓ рдоें рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд╕ीрди рдХो рдЧ़ौрд░ рд╕े рджेрдЦें, рддो рд╣िрди्рджी рдкुрд╕्рддрдХें рднाрд╡ी рдкाрдардХों рдХे рд╕ाрдордиे рд╣ी рдирд╣ीं рдЖ рдкाрддीं। рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдФрд░ рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХ рдЖрдкрд╕ рдоें рдкुрд╕्рддрдХ ‘рдк्рд░िंрдЯ’ рдХрд░рдиे рдХी рдмिрдЬ़рдирд╕ рдбीрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЕрдХрд╕рд░ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдорд╣рдЬ़ рдк्рд░िंрдЯрд░ рд╣ोрддा рд╣ै, рд▓ेрдЦрдХ рд╡ैрдиिрдЯी рдкрдмрд▓िрд╢рд░, рдЕрдкрдиे рд╣ी рдкैрд╕े рджेрдХрд░ рдХुрдЫ рдЧिрдирддी рдХी рдХिрддाрдмें рдЫрдкрд╡ाрддा рд╣ै, рдлिрд░ рд╡े рдХिрддाрдмें рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ों рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ ‘рдиैрдЯрд╡рд░्рдХ’ (рдЕрдХाрджрдоी рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдЖрджि) рдоें рдмाँрдЯ рджेрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдкूрд░े рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рдоें рдкाрдардХ рдХा рдиाрдоोрдиिрд╢ाрди рддрдХ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рддो рд╣िрди्рджी рдкाрдардХों рдХो рдпрд╣ी рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддा рдХे рд╡рд░्рддрдоाрди рд▓ेрдЦрдХ рд╣ैं рдХौрди рдФрд░ рдЙрдирдХा рдХाрдо рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд╣ाँ рд╣ोрдЧा।
рджूрд╕рд░ी рдмाрдд рдпрд╣ рднी рд╕рдЪ рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдоें рдХिрддाрдмें рдЦрд░ीрджрдиे рдХा рд░िрд╡ाрдЬ़ рдХрдо рд╣ै। рдЖрдо рдЖрджрдоी рд╕ैрдХрдб़ों рдЪीрдЬ़ों рдоें рдкैрд╕े рдлूँрдХрдиे рдХो рддैрдпाрд░ рд░рд╣рддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╕ौ-рджो рд╕ौ рд░ुрдкрдП рдХी рдХिрддाрдм рдЦрд░ीрджрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХाрдлी рд╕ोрдЪ-рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ीं рдХिрддाрдмों рдХो рдЦрд░ीрджрдиे рдХी рд╕ोрдЪрддा рд╣ै рдЬिрдирдХी рдоीрдбिрдпा рдоें рдЪрд░्рдЪा рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рднाрд░рдд рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХिрддाрдмों рдХी рд╣ै। рд╣िрди्рджी рдХिрддाрдмों рдХा рд╣ाрд▓ рддो рдФрд░ рднी рдмुрд░ा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдХрдореЫोрд░ рдХ्рдпों рд╣ै? рдпрд╣ рдХрдм рддрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рдХो рдЪुрдиौрддी рджेрдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ो рд╕рдХेрдЧी?
рдоुрдХ्рддा: рдирд╣ीं, рд╣िрди्рджी рдХрдордЬ़ोрд░ рдирд╣ीं рд╣ै।
рдоुрдЭे рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рдеा рдХि рд╣рдо рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХो рдЪुрдиौрддी рджेрдиे рдХा рдЗрд░ाрджा рд░рдЦे рд╣ुрдП рд╣ैं। рд╣рдо рдРрд╕ी рдЪुрдиौрддी рджेрдиा рднी рдХ्рдпों рдЪाрд╣ेंрдЧे। рднाрд╖ा рддो рдХेрд╡рд▓ рд╕ंрдЪाрд░ рдХा рдоाрдз्рдпрдо рд╣ै। рд╡ो рд░ूрдЦी рд╕ूрдЦी рднी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै, рдиिрд╣ाрдпрдд рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рднी। рдЕंрдд рдоें (рдЖрдЧे рдХे рд╕ाрд▓ों рдоें) рд╢ाрдпрдж рд╕рдмрд╕े рдРрдлिрд╢िрдпंрдЯ рднाрд╖ा рдмрдЪी рд░рд╣े। рд▓ेрдХिрди рд╣िрди्рджी рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рд╣ोрдиे рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рдРрдлिрд╢िрдпंрдЯ рднी рд╣ै। рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдк्рд░рдоाрдг рдХुрдЫ рд╡рдХ्рдд рдХिрд╕ी рдЕрдЪ्рдЫे рд╣िрди्рджी рд╢рдм्рджрдХोрд╢ рдоें рдмिрддाрдиे рдкрд░ рдоिрд▓ рдЬाрддा рд╣ै। рд╣рдо рдХिрд╕ рдЦूрдмрд╕ूрд░рддी рд╕े рднाрд╖ा рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдпे рдХोрдИ рд╣рдоाрд░ी рдЬ़рд░ूрд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै, рдпे рддो рдмрд╕ рд╣рдоाрд░े рджिрдоाрдЧ рдХे рдЪोंрдЪрд▓े рд╣ैं।
рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдЕрдЧрд░ рдХрднी рдХिрд╕ी рд╕рдордп рд╣िрди्рджी рд╡िрд▓ुрдк्рдд рд╣ोрдЧी, рддो рд╡ो рдЗрд╕рд▓िрдпे рдирд╣ीं рдХि рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдоें рдХрдордЬ़ोрд░ी рд╣ै, рд╡рд░рди рдЗрд╕рд▓िрдпे рдХि рд╣िрди्рджी рднाрд╖ी рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдЦрд░े рдирд╣ीं рдЙрддрд░े, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рдХो рдЬीрд╡िрдд рд░рдЦрдиे рдХा рдЦेрд▓ рдЪрддुрд░рддा рд╕े рдирд╣ीं рдЦेрд▓ा। рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╡ рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рддрд░ рд╕े рд╣ी рдпрджि рд╣िрди्рджी рдХे рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдЬ्рдпाрджा рд╕рдХ्рд╖рдо рд╡ рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рд╣ों, рддो рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рднी рд╣िंрджी рдоें рджрдХ्рд╖ рдиिрдХрд▓ рдХрд░ рдЖрдПंрдЧे рдФрд░ рджрдХ्рд╖ рд╣िंрджी рднाрд╖िрдпों рдХी рдкीрдв़ी рд╣ी рд╣िंрджी рдХा рднрд╡िрд╖्рдп рддрдп рдХрд░ рдкाрдПрдЧी।
IV
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЖрдкрдХी рдХुрдЫ рдк्рд░िрдп рдкुрд╕्рддрдХें? рдк्рд░िрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░? рдРрд╕ी рдХिрддाрдм рдЬिрд╕рдиे рдЖрдкрдХे рдЬीрд╡рди рдХी рджिрд╢ा рдмрджрд▓ी рд╣ो?
рдоुрдХ्рддा: рдк्рд░िрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ ... рдХрдИ рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдХी рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдм рд░рдЪрдиाрдПँ рдЬो рдЕрдм рдХ्рд▓ाрд╕िрдХ рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рдХोрдИ рднी рдкрдв़े рддो рдЙрд╕рдХा рджिрд▓ рдЫू рдЬाрдП। рдоुрдЭे рддीрди рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдЦाрд╕ рдкрд╕ंрдж рд╣ैं। рдЗрдирдХी рд╣рд░ рдХрд╣ाрдиी, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоुрдЭे рдкрд╕ंрдж рд╣ै। рдЗрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдиे рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рддрд░рд╣ рд╕े рдоुрдЭे рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा рд╣ै – рд╢िрд╡ाрдиी рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдиे рдоुрдЭे рдкंрдЦ рдЪрдв़ा рдХрд░ рдЙрдб़ाрди рднрд░рдиा рд╕िрдЦाрдпा рд╣ै, рдЕрдкрдиे рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рд╕рдкрдиीрд▓े рдЕंрджाрдЬ़ рдоें рджेрдЦрдиे рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рд╕िрдЦाрдпा рд╣ै; рдлिрд░ рджूрд╕рд░े рдкрд╕ंрджीрджा рд▓ेрдЦрдХ рдордг्рдЯो рд╣ैं। рдЬो рддрде्рдп рд╣рдоें рд╕्рдХूрд▓ рдХी рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдХिрддाрдмों рдоें рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрдП, рд╡ो рд╣рдоें рдЬा рдХрд░ рдордг्рдЯो рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдоें рдЦोрдЬрдиे рдкрдб़े। рдЙрдирдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рдХрд╣ें? рдЙрдирдХा рдЙрдж्рджंрдб рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг, рдЙрдирдХा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╡ рдиिрд░्рднीрдХ рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг, рдЙрдирдХी рдкैрдиी рдХрд▓рдо рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рд╕े рд▓рдмрд▓рдмाрддी рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд рднाрд╖ा рдХे рдоैं рд╢ुрдХ्рд░рдЧुрдЬ़ाрд░ рд╣ूँ।
рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╕рдкрдиों рдпा рднрдпाрд╡рдиी рдЬрдЧрд╣ों рдоें рд╣ी рдирд╣ीं рдЫिрдкी рдоिрд▓рддी рд╣ैं। рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╣рдоाрд░े рдЖрд╕рдкाрд╕, рд░ोрдЬ़рдорд░्рд░ा рдЬीрд╡рди рдоें рд▓рдЧाрддाрд░ рдШрдЯ рд░рд╣ी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ें рдЦूрдмрд╕ूрд░рддी рдХे рд╕ाрде рд╕ुрдиाрдиा рдоोрд╣рди рд░ाрдХेрд╢ рдХो рдЖрддा рд╣ै। рдоैं рдЙрдирдХे рдСрдм्рдЬैрдХ्рдЯिрд╡ рдЕрдк्рд░ोрдЪ рдФрд░ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓рддा рдХी рдлैрди рд╣ूँ। рддीрдиों рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдЕंрджाрдЬ़ рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдЖрдк рд╣िंрджी рднाрд╖ा рддрдеा рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕्рдеिрддि рд╕े рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдХी рд╕्рдеिрддि рдИрд░्рд╖्рдпा рдпोрдЧ्рдп рд╣ै। рдпे рддрде्рдп рдХि рд╣िрди्рджी рдлिрд▓्рдо рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी рджुрдиिрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдлिрд▓्рдо рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी рд╣ै, рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдПрдХ рдк्рд░рдоाрдг рд╣ै।
рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ंрддोрд╖рдЬрдирдХ рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдХा рдкाрдардХों рддрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХी рдкूрд░्рдг рдЕрд╕рдорд░्рдерддा рд╣ै। рд▓ेрдЦрдХ рд╕े рдкाрдардХ рдХा рд░ाрд╕्рддा рдмрдиाрдиा рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдХा рдХाрдо рд╣ै। рдпे рд░ाрд╕्рддे рдпा рддो рд╣ैं рд╣ी рдирд╣ीं, рдпा рдлिрд░ рдмрд╣ुрдд рдЯेрдв़े рд╣ैं। рдРрд╕ा рд╣ोрдиा рдЬ़рд░ूрд░ी рдирд╣ीं рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рд╕рдорд╕्рдпा рдХ्рдпा рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рднрд▓े рд╣ी рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫे рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╣ों, рдордЧрд░ рд╣िрди्рджी рдкाрдардХ рдЙрди рдХे рджाрдпрд░े рдХे рдмाрд╣рд░ рд╣ी рд╣ैं। рдЖрдЬ рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдХेрд╡рд▓ рдЕрд╡ाрд░्рдб рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдЗрд░्рдж-рдЧिрд░्рдж рдк्рд░рд╢ंрд╕рдХ рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдЙрдирдХे рдХाрдо рдХो рдЖрдо рдЬрдирддा рдоें рдЦ्рдпाрддि рдоिрд▓े, рдЗрд╕ рдХाрдордиा рдХो рд▓ेрдЦрдХ рдХрдм рдХा рдд्рдпाрдЧ рдЪुрдХा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдХोрдИ рдЧрд▓рддी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЖрдо рдЬрдирддा рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдХाрдо рдХा рдк्рд░рд╕ाрд░ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдХाрдо рд╣ै। рдФрд░ рдпे рдХाрдо рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдирд╣ीं рд╡рд░рди рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХा рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХो рдпे рдХाрдо рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे - рдЕрдЪ्рдЫे-рдЦाрд╕े рдЗрдирд╡ैрд╕्рдЯрдоेंрдЯ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдФрд░ рд░िрд╕्рдХ рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдпे рддैрдпाрд░ рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдПрдХ рддрд░рд╣ рд╕े рдпрд╣ рдПрдХ рдХрд▓ैрдХ्рдЯिрд╡ рдлिрдиौрдоिрдирди рд╣ै। рдЗрд╕े рд╕рдордЭрдиा рдЗрддрдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै рдЬिрддрдиा рдХि рдЗрд╕े рдХाрдордпाрдмी рд╕े рдЕंрдЬाрдо рджे рдкाрдиा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдмाрдзा рдХ्рдпा рд╣ै? рдЗрд╕े рд╕ुрдзाрд░ा рдХैрд╕े рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рдЕрдЪ्рдЫा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬ़्рдпाрджा рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рд▓ोрдЧों рдХो рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ो, рддो рд╡िрдХाрд╕ рдЬ़рд░ूрд░ рд╣ोрдЧा। рд▓ेрдХिрди рдкाрдардХों рдиे рднी рдХिрддाрдмें рдЦрд░ीрджрдиा рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рддो рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдкाрдардХों рдХो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрдв़рдиे рдХो рд░ाрдЬ़ी рдХрд░ рдкाрдиा рднी рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै ... рдЖрдк рдпрд╣ рдХाрдо рдЙрди्рд╣ें рд╣िрдкрдиोрдЯाрдИрдЬ़ рдХрд░рдХे рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं (рд╣ँрд╕рддी рд╣ैं)। рдПрдХ рдХाрдордпाрдм рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдк्рд░рдоोрд╢рди рдХे рдЬ़рд░िрдпे рдпे рдЕंрдЬाрдо рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЕंрддрддः рд╡िрдХाрд╕ рддрдм рд╣ोрдЧा рдЬрдм рдкрдв़рдиे рд╡ाрд▓ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдЧी।
рдпे рд╕рдЪ рд╣ै, рдЬिрддрдиा рд╣рдо рдЗрд╕ рдк्рд░рдпाрд╕ рдоें рджेрд░ी рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдЙрддрдиा рд╣ी рдЬ़्рдпाрджा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдкाрдардХों рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рдоूрд╡ी рдФрд░ рдЗंрдЯрд░рдиैрдЯ рдмेрд╕्рдб рдоीрдбिрдпा рддेрдЬ़ी рд╕े рдЖрдЧे рдмрдв़ рдЪुрдХे рд╣ैं, рдирдП рдоाрдз्рдпрдо рд╕ाрдордиे рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдк्рд░िंрдЯ рдоीрдбिрдпрдо рдЗрди рд╕рдм рдХे рд╕ाрдордиे рдлीрдХा рд╣ी рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдмाрдЬ़ी рдЬीрддрдиे рд╡ाрд▓ी рдирд╣ीं рд▓рдЧ рд░рд╣ी рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдоें рдкाрдардХ рднрд▓े рди рд╣ो, рд▓ेрдЦрдХ рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рддो рд╣ैं, рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдоें рдЖрдкрдХा рдХ्рдпा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд╣िрди्рджी рдоें рдкाрдардХ рд╣ैं। рд╣рдо рд╣िрди्рджी рдкाрдардХ рдХो рдПрдХ рдЕрд░рд╕े рд╕े рдЗрдЧрдиोрд░ рдоाрд░े рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рд╣рд╡ा, рдкाрдиी, рдЦाрдиा рдФрд░ рдЫрдд рдХे рдмाрдж рд░ैрдХрдЧрдиिрд╢рди рдФрд░ рдЗंрдЯрд▓ैрдХ्рдЪुрдПрд▓ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди рдЗंрд╕ाрди рдХी рдЬ़рд░ूрд░рддें рд╣ैं। рд░ैрдХрдЧрдиिрд╢рди рдиे рд╣рдоें рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдХे рдЪंрдЧुрд▓ рдоें рдлंрд╕ा рджिрдпा рд╣ै - рдпрд╣ाँ рд╣рд░ рдЬрдиा рдЦुрдж рдХो рдк्рд░рдоोрдЯ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдмрдЪा рдЗंрдЯрд▓ैрдХ्рдЪुрдПрд▓ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди। рдЗрд╕ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣рд░ рд╣िрди्рджी рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдЗंрд╕ाрди рдХो рд╣िрди्рджी рдкाрдардХ рдоें рдмрджрд▓рдиे рдХी рддाрдХрдд рд░рдЦрддी рд╣ै।
рддो рдкाрдардХ рд╣ैं। рд╡ो рддो рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЕрдж्рднुрдд рд▓ूрдк рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдкाрдардХ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै।
рд╣рдо рдЕрдм рд▓ैंрдб рдСрдл рдбैрд╕्рдкрд░ाрдбो рдоें рдкрд╣ुँрдЪ рдЪुрдХे рд╣ैं –
рд▓ेрдЦрдХ рдкाрдардХ рдХो рднूрд▓ рдЧрдпा рд╣ै, рдмрд╕ рдиाрдо рдХे рдкीрдЫे рднाрдЧ рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕े рдмрд╕ рдЕрд╡ाрд░्рдб рдЪाрд╣िрдпे, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдпे рдЙрд╕े рд▓рдЧाрддाрд░ рдЕрдХाрджрдоिрдпों рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рд╕े рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХрд░рдиी рд╣ै, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рд╕े рд╡ाрд╕्рддा рд░рдЦрдиा рд╣ै।
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рднी рдкाрдардХ рдХो рдирд╣ीं рдЬाрдирддा। рдЙрд╕े рддो рдмрд╕ рдкैрд╕ा рдЪाрд╣िрдпे, рд╡ो рдЙрд╕े рд▓ेрдЦрдХ рджे рд░рд╣ा рд╣ै।
рдмेрдЪाрд░ा рднुрд▓ाрдпा рд╣ुрдЖ рдЗंрдЯрд▓ैрдХ्рдЪुрдЕрд▓ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди рдХा рдоाрд░ा рдкाрдардХ рдпा рддो рдХिрддाрдмों рдХी рддрд▓ाрд╢ рдоें рджрд░-рджрд░ рднрдЯрдХ рд░рд╣ा рд╣ै, рдпा рдлिрд░ рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рдХे рд╕ाрдордиे рдкрдб़ा рдЕрдкрдиी рдлिрдЬ़ूрд▓ рдХी рдлोрдЯो рд╢ेрдпрд░ рдХрд░े рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЗрд╕ рджрд╢рдХ рдоें рд╕ाрдордиे рдЖрдпे рдирдП рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдФрд░ рдкीреЭिрдпों рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд рдкुрд░ाрдиे рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдоें рдоूрд▓ рдЕंрддрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдирддाрдПँ рдХ्рдпा рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рдоेрд░े рдЦ्рдпाрд▓ рд╕े рджुрдиिрдпा рдоें рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд╢рдХ – рдирдП, рдкुрд░ाрдиे, рднाрд░рддीрдп, рд╡िрджेрд╢ी - рдЕрдм рдХोрдИ рдирдпा рдмिрдЬ़рдиैрд╕ рдоॉрдбрд▓ рдвूंрдв рд░рд╣े рд╣ैं। рд░िрд╕्рдХ рд▓ेрдиा рдмрд╣ुрдд рджूрднрд░ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рддрднी рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рдкिрдЫрд▓े рд╕ाрд▓ों рдоें рдЬिрддрдиे рднी рдХाрдордпाрдм рдЯाрдпрдЯрд▓ (рднाрд░рдд рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдЯाрдпрдЯрд▓) рджेрдЦेंрдЧे, рдЙрдирдХी рдоाрд░рдХिрдЯिंрдЧ рдоें рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рддрд░рдХीрдм рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдлिрд░ рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдЧрд▓े рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд╣ी рддрд░рдХीрдм рдХाрдлी рдмाрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ рдРрдЧрдЬ़ौрд╕्рдЯ рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं, рдлिрд░ рдХोрдИ рдирдИ рддрд░рдХीрдм рд╕ूрдЭрдиी рдкрдб़рддी рд╣ै, рдФрд░ рдЬрдм рддрдХ рд╡рд╣ рди рд╕ूрдЭे, рдХрдИ рдЕрдЪ्рдЫी рдХृрддिрдпाँ рдЖрддी рд╣ैं, рдЪुрдкрдХे рд╕े рдЧुрдордиाрдоी рдХे рдзुंрдз рдоें рдШुрд╕ рдЬाрддी рд╣ैं। рдмрдб़े рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╣ाрдКрд╕ рдиेрдо-рд░िрдХौрдЧрдиिрд╢рди рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ी рд▓ेрдЦрдХ рдЪुрдирддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ें рдХाрдордпाрдм рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЙрдирдХी рдоाрд░рдХेрдЯिंрдЧ рдЬो рдХрд░рддे рд╣ैं рд╡ो рднी рдЙрдирдХे рдмिрдЬ़рдирд╕ рдк्рд▓ाрди рдХा рдПрдХ рдЬ़рд░ूрд░ी рднाрдЧ рд╣ै।
рдХिрд╕ी рднी рдХाрдордпाрдм рдХिрддाрдм рдХी рдЪрдв़ाрдИ рдХोрдИ рдоाрдоूрд▓ी рдЪрдв़ाрдИ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рд╣ोрдирд╣ाрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдПрдХ рдЕрдж्рднुрдд рдкुрд╕्рддрдХ рд▓िрдЦी, рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рд╕े рд░िрд╡्рдпुрдЕрд░ рдиे рдЙрд╕े рд╕рд░ाрд╣ा, рд░िрд╡्рдпू рдкрдв़рдХрд░ рдЕрдиेрдХों рдкाрдардХों рдиे рдЙрд╕े рдЦрд░ीрджा, рдЕंрддрддः рд╡рд╣ рдПрдХ рдмैрд╕्рдЯрд╕ैрд▓рд░ рд╣ुрдИ। рдирд╣ीं, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЭी рдЗрд╕ рдЪрдв़ाрдИ рдХी рд╣рд░ рд╕ीрдв़ी рдкैрд╕ों рд╕े рд░िрд╕ी рд╣ुрдИ рд╣ै, рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдоें рдПрдХ рдмिрдЬ़рдиैрд╕ рдк्рд▓ाрди рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдиे рдХिрд╕ी рдПрдХ рд╕ीрдв़ी рдкрд░ рдХрдо рдз्рдпाрди рд▓рдЧाрдпा, рдкूрд░ा рдХा рдкूрд░ा рдк्рд▓ाрди рдмिрдЧрдб़ा!
рдкाрдардХ рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдХрд░ рдЦुрд╢ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╣рдордиे рдЕрдкрдиे рдпुрдЧ рдХी рд╕рдм рдмेрд╣рддрд░ीрди рд░рдЪрдиाрдПँ рдкрдв़ рд▓ीं рд╣ैं। рдЬрдмрдХि рдоाрд░рдХिрдЯ рдоें рд╕िрд░्рдл рд╡ो рдоाрд▓ рдЖрддा рдЬिрд╕рдХी рдЫँрдЯाрдИ рдЙрд╕рдХी рдоैрд░िрдЯ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдирд╣ीं рд╡рд░рди рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХे рдХौрдирдлिрдбंрд╕ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕंрдд рдоें рдкाрдардХ рд╡ो рдкрдв़рддा рд╣ै рдЬो рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдЙрд╕े рдкрдв़ाрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै।
рд╣िрди्рджी рдк्рд░рдХाрд╢рдХ - рдирдП рдпा рдкुрд░ाрдиे - рдРрд╕ा рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдк्рд░рдХाрд╢рдХों (рдирдП рдФрд░ рдкुрд░ाрдиे) рдоें рдПрдХ рдмाрдд рдХॉрдорди рд╣ै – рд▓ेрдЦрдХ рд╕े рдРрдбिрдЯिंрдЧ рдпा рдк्рд░िंрдЯिंрдЧ рдХे рдкैрд╕े рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдм рдХрд░рддे рд╣ैं। рдкाрдардХों рдХो рдХिрддाрдмें рдХैрд╕े рдкрдв़рд╡ाрдПँ, рдЗрд╕ рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдЗрдирдХे рдкाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдирдпे (рдоूрд▓рддः рд╕ेрд▓्реЮ-реЮाрдЗрдиेंрд╕्рдб рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ) рдк्рд░рдХाрд╢рди рдоॉрдбрд▓ рдоें рдоीрдбिрдпॉрдХ्рд░िрдЯी рдХो рдмреЭाрд╡ा рдоिрд▓ा рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рд╕рдо्рдкाрджрди рдиे рдоुрдЭे рдпрд╣ рджिрдЦाрдпा рд╣ै рдХि рд▓िрдЦрдиे рдХा рд╢ौрдХ рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ों рдоें рдоीрдбिрдпॉрдХ्рд░िрдЯी рдХी рдХрдоी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рдоैं рдЕрдиुрдоाрди рд▓рдЧाрдиा рдЪाрд╣ूँ, рддो рдЖрдЬ рдХे рд▓ेрдЦрдХрдЧрдгों рдХे рдЧ्рд░ुрдк рдоें рдХेрд╡рд▓ 5 рд╕े 10 рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоोрд╣рди рд░ाрдХेрд╢ рд╕्рддрд░ीрдп рд▓ेрдЦрдХ рд╣ोंрдЧे, рдмाрдХी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓िрдЦрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдХेрд╡рд▓ рдоिрдбिрдпॉрдХрд░ рдк्рд░ौрдбрдХ्рдЯ рдбैрд▓िрд╡рд░ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдФрд░ рдоिрдбिрдпॉрдХрд░ рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдХोрдИ рдирд╣ीं рдкрдв़рдиा рдЪाрд╣рддा। рдпे рдмाрдд рдордж्рджेрдирдЬ़рд░ рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдоैं рдпрд╣ी рдХрд╣ूँрдЧी рдХि рдл़्рд░ी рд╕ोрд╕ाрдЗрдЯी рд╣ै, рдХोрдИ рд╕ैрд▓्рдл-рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै рддो рдХрд░े, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рднी рддो рд╕рд╣ी рддрд░рд╣ рд╕े рдЕрдкрдиी рд╕ेрд╡ाрдПँ рдк्рд░рджाрди рдирд╣ीं рдХрд░ рдкा рд░рд╣े рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ, рдФрд░ рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдХे рдХ्рдпा рдЧुрдг рд╣ैं? рдЗрд╕ рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рдЖрдк рдЦुрдж рдХो рдХрд╣ाँ рдкाрддी рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рд▓ेрдЦрдХों рдоें рдоैं рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ों рдХी рд╣ी рдмाрдд рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ूँ। рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЬो рднी рд▓िрдЦрдиे рдХी рдЖрдХांрдХ्рд╖ा рд░рдЦрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдЦुрдж рдХो рдЕрд╡рдЧрдд рддो рд░рдЦे рд╣ी, рд╕ाрде рдоें рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╕्рдеाрдкिрдд рд▓ेрдЦрдХों рдХी рд░рдЪрдиाрдПँ рднी рдЬ़рд░ूрд░ рдкрдв़े - рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрди рдХे рд╕्рддрд░ рдХा рдЕंрджाрдЬ़ा рд╣рд░ рд▓िрдЦрдиे рдоें рд░ुрдЪि рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ों рдХो рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे. рдлिрд░ рдЖрдЧे, рдоेрд░े рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рд╡ो рд╣ै рдЬो рдЕрдкрдиी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕े рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦрддा рд╣ो, рдорд╣рдЬ़ рд╕рдордп рдпा рд╕рдоाрдЬ рдХी рдоाँрдЧ рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рдирд╣ीं; рдЬो рдЕрдкрдиे рднीрддрд░ рдоंрдбрд░ाрддी рдХрд╣ाрдиी рдХो рд▓िрдЦрдиे рдХो рдмेрдЪैрди рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो। рдЬिрд╕рдоें рдЗрддрдиा рдЖрдд्рдорд╕ंрдпрдо рд╣ो рдХि рд╡рд╣ рдХрд╣ाрдиी рдХे рдоुрдЦ्рдп рдкाрдд्рд░ों рдФрд░ рдХрдеाрдирдХ рдХे рдоुрдЦ्рдп рдоुрдж्рджों рдХा рд╕рд╣ी рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиे рдоें рд╡рдХ्рдд рдиिрдХाрд▓рдиे рдХो рддैрдпाрд░ рд╣ो, рдлिрд░ рдЙрд╕े рд╕рд╣ी рдоूрдб рдоें рд╕рд╣ी рдЖрд╡ाрдЬ़ рджे рдкाрдП, рдпрджि рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рднी рд╣ो, рддो рдХрд╣ाрдиी рдоें рднाрд╖ा рдж्рд╡ाрд░ा рдХुрдЫ рдЬाрджू рднी рдШोрд▓ рдкाрдП। рдЕрдЧрд░ рд╡ो рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рдирд╣ीं рд╣ै, рддो рднी рд╡рд╣ рдпрд╣ рдЬाрджू рдШोрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдмрд╕ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХे рд▓िрдпे рдЙрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоेрд╣рдирдд рдХрд░рдиी рдкрдб़рддी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдм рдХे рд▓िрдпे рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рд▓ेрдЦрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рд╣ो, рдЪाрд╣े рдЬिрд╕ рдкाрдд्рд░ рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦ рд░рд╣ा рд╣ो, рдУрд╡рд░рд╡्рдпू рдоें рдЙрд╕े рд╕рдм рдЦाрд╕ рдкाрдд्рд░ों рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕рдордЭ рдЖрдиे рдЪाрд╣िрдпे। рдЬрдм рднी рдоैं рдХोрдИ рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦрддी рд╣ूँ, рддो рд▓िрдЦрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХрд╣ाрдиी рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдХाрдл़ी рдЪीрдЬ़ों рдХे рдмाрд░े рдоें рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХрд░рддी рд╣ूँ।
рдЕрдЪ्рдЫे рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдХो рдкाрдардХ рдкрдв़рддे рд╣ी рдкрд╣рдЪाрди рд▓ेрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╡ो рдЙрд╕ рдХрд╣ाрдиी рдХे рдХाрдмू рдоें рдЖ рдЧрдпा рд╣ोрддा рд╣ै।
рдЬрдм рдоैं рдРрд╕े рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ोрддी рд╣ूँ, рддрдм рдЙрд╕े рд╣рд░ рд╣ाрд▓ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ूँ। рдоुрдЭे рдЙрд╕рдХे рдХाрдо рдкрд░ рдЗрддрдиा рдпрдХीрди рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдоैं рдмेрдЭिрдЭрдХ рдЙрд╕ рдкрд░ рдкैрд╕ा рд▓рдЧाрдиे рдХो рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ूँ। рдоेрд░ा рдордХрд╕рдж рдЙрди рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рдкाрдардХों рдХे рд╕ाрдордиे рд▓ाрдиा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдмाрдд рдХो рд╕ोрдЪ рдХрд░ рдЙрд▓्рд▓ाрд╕рдордп рд╣ोрддी рд╣ूँ рдХि рдЬрдм рдкाрдардХ рдпे рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдкрдв़ेंрдЧे рддрдм рдХिрддрдиे рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рдФрд░ рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोंрдЧे। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдкрдв़рдХрд░ рд╢ाрдпрдж рдЬो рдирд╣ीं рд▓िрдЦрддे рд╣ैं, рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд▓िрдЦрдиे рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ों।
рддीрдиों рдоें рд╕рдо्рдкाрджрди рд╕рдмрд╕े рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдХाрдо рд╣ै। рдПрдХ рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдХा рд╕рд╣рдирд╢ीрд▓ рд╣ोрдиा рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै।
V
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЕрдЧрд▓े рд╡рд░्рд╖ों рдоें рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рд╕े рдЖрдкрдХी рд╕े рдХ्рдпा рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдПँ рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╕े рд╣ी рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХा рдоिрд╢рди рдЙрднрд░рддे рд▓ेрдЦрдХों рдХो рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиाрдПँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдХा рдоंрдЪ рджेрдиा рд╣ै। рдЬो рд▓ेрдЦрдХ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдоौрдХों рдХी рдХрдоी рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕्рдеाрдкिрдд рд▓ेрдЦрдХों рдиे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрджृрд╢्рдп рд░рдЪा рд╣ै। рднрд╡िрд╖्рдп рдЙрднрд░рддे рд▓ेрдЦрдХों рдХो рдмрдиाрдиा рд╣ै। рддो рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдорд╣ीрдиों рдФрд░ рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╣рдоाрд░ी рдпрд╣ी рдХोрд╢िрд╢ рд░рд╣ेрдЧी рдХि рд╣рдо рдЬ़्рдпाрджा рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдирдП рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдо рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░ें।
рд╣рдо рдпे рднी рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ों рдХो рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдкाрд░िрд╢्рд░рдоिрдХ рдоिрд▓рдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдЗрд╕рд╕े рди рдХेрд╡рд▓ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЕрдкрдиे рдХाрдо рдХे рд▓िрдпे рдЧрд░्рд╡ рд╕ुрджृрдв़ рд╣ोрддा рд╣ै, рднाрд╡ी рд▓ेрдЦрдХ рд▓िрдЦрдиे рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕ाрдоाрди्рдп рддौрд░ рд╕े рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдмрдв़рддा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╕ेрддु рдХे рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдпे рдЖрдкрдХा рдХ्рдпा рд╕ंрджेрд╢ рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд╕ेрддु рдФрд░ рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рд╣рдо-рдЙрдо्рд░ рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рд╣ैं। рдЬ़рд░ूрд░ 2016 рдоें рдХुрдЫ рдРрд╕ा рд╕ाрдпрдд рд░рд╣ा рд╣ोрдЧा рдЬрдм рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рдмрдпाрд░ों рдХा рдмोрд▓рдмाрд▓ा рд░рд╣ा рд╣ोрдЧा। рдоैं рдпрд╣ी рдЪाрд╣ूंрдЧी рдХि рдкाрдардХों рдХे рд╕рдордХ्рд╖ рдРрд╕े рдФрд░, рдХрдИ-рдХрдИ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдиिрдХाрд╕ рд╣ों, рдкाрдардХ рдЗрди्рд╣ें рдЦूрдм рдкрдв़ें, рдкрд╕ंрдж рдЖрдиे рдкрд░ рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ों рдХो рднी рд╕ुрдЭाрдПँ, рд░рдЪрдиा рдкрд╕ंрдж рдЖрдиे рдкрд░ рдЕрдкрдиी рд░ाрдп рджें, рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЕрднिрдиंрджрди рдХрд░ें – рдХ्рдпोंрдХि рдкाрдардХ рдХे рдоुँрд╣ рд╕े рддाрд░ीрдл़ рдПрдХ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд▓िрдпे рд╣рдЬ़ाрд░ рд░ुрдкрдП рдкाрдиे рд╕рдоाрди рд╣ै। рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдпे рдоेрд░ा рдпрд╣ рднी рд╕ंрджेрд╢ рд╣ै рдХि рдЕрдЪ्рдЫी рд░рдЪрдиा рдкрдв़рдиे рд╕े рдпрджि рдЙрдирдХा рднी рд▓िрдЦрдиे рдХा рдЬी рдХрд░े, рддो рддुрд░ंрдд (рдпा рдЬिрддрдиी рдЬрд▓्рджी рд╣ो рд╕рдХे) рд▓िрдЦрдиे рдмैрда рдЬाрдПँ। рдкрдв़рдиा рдФрд░ рд▓िрдЦрдиा рдорди рдХो рдЙрди्рдоुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬीрд╡рди рдХी рдЙрд▓рдЭрдиें рдХрдо рдХрд░рддा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдоुрдХ्рддा рдЬी, рдмाрддें рдмрд╣ुрдд рд╣ैं, рдФрд░ рд╕рдордп рдХрдо। рдЕрдкрдиे рдЕрди्рдп рдк्рд░рд╢्рдиों рдХो рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рд▓िрдпे рдмрдЪाрддे рд╣ुрдП рдоैं рдЖрдкрдХे рд╕рдордп рдХे рд▓िрдпे рдЖрднाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ूँ।
рдоुрдХ्рддा: рдЖрдкрдХा рднी рдзрди्рдпрд╡ाрдж!
I
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдоुрдХ्рддा рдЬी, рд╕ेрддु рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдоें рдЖрдкрдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдмрдЪрдкрди, рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдХे рдмाрд░े рдоें рдХुрдЫ рдмрддाрдЗрдпे। рдЙрди рджिрдиों рдХी рдХोрдИ рдЦाрд╕ рдмाрдд? рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рдХोрдИ рд▓ेрдЦрдХ, рд╕рдо्рдкाрджрдХ, рдкрдд्рд░рдХाрд░? рдЖрдкрдХी рд╢िрдХ्рд╖ा-рджीрдХ्рд╖ा, рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдп?
рдоुрдХ्рддा: рдЖрдкрдиे рдоुрдЭрдоें рд░ुрдЪि рджिрдЦाрдИ, рдоेрд░े рд▓िрдпे рд╕рдо्рдоाрди рдХी рдмाрдд рд╣ै। рдмрд╣ुрдд рдзрди्рдпрд╡ाрдж।
рдоैं рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдмрдб़ी рд╣ुрдИ, рдоेрд░े рдкाрдкा рдЖрдИрдЖрдИрдЯी рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдк्рд░ोрдлेрд╕рд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдЕрдм рд╕ोрдЪ рдХрд░ рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░ा рд╡рд╣ рдкрд░िрд╡ेрд╢ рднाрд╡ी рд▓ेрдЦрдХों рдХो рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдХाрдлी рдЕрдиुрдХूрд▓ рдеा।
рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдЬ़िрди्рджрдЧी рдХी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпों рд╕े рд╡ाрдХिрдл़ рд╣ोрддा рд╣ै। рдиिрдЬी рдЬीрд╡рди рдоें рдоैंрдиे рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдХी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпाँ рдирд╣ीं рджेрдЦी рд╣ैं। рдлिрд░ рднी рдХुрдЫ рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпाँ рдвूंрдв рд╣ी рд▓ें... рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдо рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд░рд╣рддे рдеे, рд╣рдоाрд░ा рдШрд░ рд░िрд╢्рддेрджाрд░ों рдХा рдЕрдб्рдбा рдмрдиा рд░рд╣рддा рдеा... рд╣рдоेрд╢ा рдЦाрдиा рдмрдирддा рд░рд╣рддा рдеा। рд╣рд░ рджрдо рдЪाрдп। рд╢ाрдпрдж рдпे рдЙрд╕ рд╕рдордп рдоें рд╣рд░ рдордз्рдпрд╡рд░्рдЧीрдп рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХा рд╕्рдЯैंрдбрд░्рдб рд╕ीрди рдеा, рдлिрд░ рднी рдПрдХ рдк्рд░ोрдлैрд╕рд░ рдХा рдШрд░ рдмрдб़ा рд╣ी рд╣ोрддा рд╣ै, рдФрд░ рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдКрдкрд░-рдиीрдЪे, рдЕंрджрд░-рдмाрд╣рд░ рдЬрд╣ाँ рдЬाрдУ рдХोрдИ рди рдХोрдИ рд╣рдоेрд╢ा рдоौрдЬूрдж рд░рд╣рддा рдеा ... рдпे рдеा рд╣рдоाрд░ी рдкрд░ेрд╢ाрдиिрдпों рдХा рд▓ैрд╡рд▓ – рдиो рдк्рд░ाрдИрд╡ैрд╕ी।
рдирд╣ीं, рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдХोрдИ рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдпा рд▓ेрдЦрдХ рдирд╣ीं рдеा। рдЙрд▓्рдЯे, рдкрдв़ाрдИ рдкрд░ рдЗрддрдиा рдЬ़ोрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рдеा рдХि рдиाрд╡рд▓ рд╡рдЧैрд░рд╣ рдкрдв़рдиा рд╕рдЦ्рдд рдордиा рдеा, рдпे рд╕рдм рд╣рдо рдЫिрдк рдХрд░ рдкрдв़рддे рдеे। рдоैंрдиे рдЖрдИрдЖрдИрдЯी рд▓ाрдЗрдм्рд░ेрд░ी рдХा рдкूрд░ा рдлिрдХ्рд╢рди рд╕ैрдХ्рд╢рди рдкрдв़ рдбाрд▓ा рдеा, рдФрд░ рдоेрд░ी рдоाँ рдХो рднрдирдХ рднी рдирд╣ीं рдкрдб़ी рдеी।
рдлिрд░ рдЖрдЧे рдЯीрдиेрдЬ рдЖрдИ – рдЬ़ाрд╣िрд░ рд╣ै, рд╡ो рджौрд░ рд╕рд╣ेрд▓िрдпों рдХे рдмीрдЪ рдПрдХ рд╣ी рддрд░рд╣ рдХी рдмाрддрдЪीрдд рдХрд░рдиे рдХा рдеा ... рдЕрдкрдиे-рдЕрдкрдиे рдХ्рд░рд╢िрдЬ़ рдХा। рдоेрд░े рдЕंрджрд░ рдХी рд▓ेрдЦिрдХा рдпрд╣ рдЧूрдв़ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд░рдЦрддी рд╣ै рдХि рдПрдХ рдк्рд░ेрдо рдХрд╣ाрдиी рдЬीрдиे рдХी рд╕рдмрд╕े рдЙрдЪिрдд рдЙрдо्рд░ рдпрд╣ी рд╣ै – рдЯीрдиेрдЬ।
рддो, рдХ्рд▓ाрд╕ рдХे рд╕рд╣рдкाрдаी рд╕े рд▓े рдХрд░ рдЗрдорд░ाрди рдЦाрди рддрдХ, рдХोрдИ рднी рдоेрд░ी рд╕рд╣ेрд▓िрдпों рдХो рдЕрдкрдиे рд╕рдо्рдоोрд╣рди рдХे рдЬाрд▓ рдоें рдлंрд╕ाрдиे рдХा рд╕ाрдорд░्рде्рдп рд░рдЦрддा рдеा। рдоेрд░ी рдПрдХ рд╕рд╣ेрд▓ी рд╣рдоाрд░े рдПрдХ рд╕рд╣рдкाрдаी рдХे рд╕ाрде рдШрд░ рдЫोрдб़рдХрд░ рднाрдЧрдиे рдХी рдпोрдЬрдиा рдмрдиा рд░рд╣ी рдеी। рд╣рдо рднी рдаोंрдХ-рдаोंрдХ рдХрд░ рдЙрд╕рдХी рдпोрдЬрдиा рдоें рдЙрд╕े рд╡ीрдХ-рдкॉрдЗंрдЯ्рд╕ рдЧिрдиाрдиे рдоें рд▓рдЧे рд░рд╣рддे рдеे। рдПрдХ рдоैं рдмेрд╡рдХूрдл़ рд╣ाрдб़-рдоांрд╕ рд╡ाрд▓ा рдХोрдИ рдХ्рд░рд╢ рдирд╣ीं рдкाрд▓ рдкाрдИ। рдоेрд░े рдЬो рднी рдХ्рд░рд╢ рдеे рд╡े рд╕рдм рдХे рд╕рдм рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдоें рдХिрд╕ी рдХिрд░рджाрд░ рдХा рд░ूрдк рд▓िрдпे рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рдеे। рддрдм рднी, “рдоेрд░ा рдорди рд▓िрдЦрдиे рдХो рднी рдХрд░ेрдЧा!” рдРрд╕ा рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा рдеा।
рдоैं рдл़िрдЬ़िрдХ्рд╕ рдоें рдкीрдРрдЪрдбी рдХрд░рдиे рдпूрдРрд╕ рдЖрдИ। рддрдм рдоैं 23 рд╕ाрд▓ рдХी рдеी। рд╡िрдЬ्рдЮाрди рддрдм рдоेрд░ा рдкैрд╢рди рдеा, рдЕрдм рднी рд╣ै। 1990s рд╕े рдоिрдб-2000 рдХा рджौрд░ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХा рд░рд╣ा। рдоैंрдиे рдЗрди рд╕ाрд▓ों рдЪाрд░ рдирдП рд╢рд╣рд░ों – рд╢िрдХाрдЧो, рдкैрд░िрд╕, рдмрд░्рд▓िрди рдФрд░ рдХौрдкрдирд╣ैрдЧрди - рдоें рдХाрдо рдХिрдпा। рдирдИ рдЬрдЧрд╣ें, рдирдП рдЕрдиुрднрд╡। рдЕрдиुрднрд╡ों рдХे рдХुрдЫ рдЙрджाрд╣рд░рдг рджेрддी рд╣ूँ – рдЬैрд╕े, рд╣рд░ рд╡ीрдХैंрдб рдЬрдм рдоैं рдмрд░рд▓िрди рд╕े рдЯ्рд░ेрди рдкрдХрдб़ рдХрд░ рдЕрдкрдиे рдкрддि рдФрд░ рдмेрдЯे рд╕े рдоिрд▓рдиे рдХौрдкрдирд╣ैрдЧрди рдЖрддी рдеी, рддो рдЙрд╕ 6 рд╕े 8 рдШंрдЯे рдХी рдпाрдд्рд░ा рдоें рдХोрдИ рди рдХोрдИ рд░ुрдЪिрдХрд░ рдХिрд╕्рд╕ा рд╕ाрдордиे рдЖ рд╣ी рдЬाрддा рдеा। рдЬैрд╕े рдХि рдПрдХ рдмाрд░ рдк्рд░ाрдЧ рд╕े рдЖрддा рд╣ुрдЖ рдПрдХ рдЪैрдХ рд▓рдб़рдХी рдФрд░ рдЬ़ाрдо्рдмिрдпрди рд▓рдб़рдХे рдХा рдЬोрдб़ा, рджोрдиों рдоैрдбिрдХрд▓ рд╕्рдЯूрдбैंрдЯ, рдХौрдкрдирд╣ैрдЧрди рд╢ाрджी рдХрд░рдиे рдЖ рд░рд╣े рдеे। рдЙрди 8 рдШंрдЯों рдоें рдоुрдЭे рдЙрдирдХी рдк्рд░ेрдо рдХрд╣ाрдиी рдХे рдмाрд░े рдоें рдоाрд▓ूрдо рдЪрд▓ा, рдЙрдирдХी рдХрдаिрдиाрдЗрдпों рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ुрдИ, рдкрддा рдирд╣ीं рдХрдм рд▓рдб़рдХे рдиे рдоुрдЭे рдЕрдкрдиी рдмрд╣рди рдмрдиा рд▓िрдпा। рдЦूрдм рд░ाрдпें рдоांрдЧी рдЧрдИं। рдРрд╕े рд╣ी рдПрдХ рдФрд░ рдмाрд░ рдЬрдм рдоैं рдУрд╡рд░рдиाрдЗрдЯ рдЯ्рд░ेрди рд▓े рд░рд╣ी рдеी, рддो рдоेрд░ी рдХैрдмिрди рдоें рдиाрд░्рде рдкोрд▓ рдХे рдкाрд╕ рдлैрд░ो рдЖрдпрд▓ैंрдб рдХा рдиिрд╡ाрд╕ी рднी рдпाрдд्рд░ा рдХрд░ рд░рд╣ा рдеा। рдоैं рднाрд░рддीрдп, рд╢ाрдпрдж рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╡्рдпрдХ्рддि рдеी। рдЙрд╕рдХे рд╕рд╡ाрд▓ рдЦрдд्рдо рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ो рд░рд╣े рдеे। рдлिрд░ рдоुрдЭे рднी рд▓рдЧा рдХि рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рдлैрд░ो рдЖрдпрд▓ैंрдб рд╢ाрдпрдж рд╣ी рдЬाрдКँ। рддो рдЙрд╕ рд░ाрдд рд╣рдо рд╕ोрдП рдирд╣ीं। рдпाрдд्рд░ा рднрд░ рдмाрддें рд╣ोрддी рд░рд╣ीं ... рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдмिрдиा рдЬाрдиे рдпा рддैрдпाрд░ी рдХिрдП рдЕрдкрдиे рдЬीрд╡рди рдХे рдЕрдЧрд▓े 15-20 рд╕ाрд▓ рдл़िрдЬ़िрдХ्рд╕ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХा рднंрдбाрд░ рднрд░рддे рд╣ुрдП рдмिрддाрдП। рдПрдХ рд╡рдХ्рдд рдЖрдпा рдЬрдм рднंрдбाрд░ рдУрд╡рд░рдл़्рд▓ो рд╣ोрдиे рд▓рдЧा। рд╢ाрдпрдж рддрдм рдЬा рдХрд░ рдоैंрдиे рд▓िрдЦрдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рд╣ोрдЧा।
рддो рдоेрд░े рдЪाрд░ों рддрд░рдл़ рд▓िрдЦрдиे рдХा рдЬाрд▓ рдХाрдл़ी рд╕ाрд▓ों рд╕े рдмिрдЫрдиा рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЪुрдХा рдеा। рджेрдЦ рдЙрд╕े рдоैं рдмрд╣ुрдд рдмाрдж рдоें рд╣ी рдкाрдИ।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЖрдкрдХो рдХ्рдпा рд▓िрдЦрдиा рдкрд╕ंрдж рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд▓िрдЦрдиे рдоें рдоेрд░ी рдоुрдЦ्рдп рд░ुрдЪि рдРрддिрд╣ाрд╕िрдХ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдоें рд╣ै। рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕рд▓िрдпे рдХि рдоैं рдЦंрдбрд╣рд░ों рдХे рд╢рд╣рд░ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдмрдб़ी рд╣ुрдИ рд╣ूँ। рдоैंрдиे рдкुрд╕्рддрдХाрд▓рдпों рдоें рдк्рд░ाрдЪीрди рд╡ рдордз्рдХाрд▓ीрди рдпाрдд्рд░िрдпों рдХे рд╡ृрдд्рддांрдд рдкрдв़рдиे рдоें рдмрд╣ुрдд рд╕рдордп рдЧुрдЬ़ाрд░ा рд╣ै। рдоेрд░ी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी “Fire of Desire” рдХो 2007 рдоें рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рдПрдХ рдХ्рд░िрдпेрдЯिрд╡ рд░ाрдИрдЯिंрдЧ рдХॉрди्рдЯैрд╕्рдЯ рдоें рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рдоिрд▓ा। рдХрд╣ाрдиी рдХा рд╣ाрджрд╕ा рдоैंрдиे рдРрд╕े рд╣ी рдПрдХ рд╕ोрд▓рд╣рд╡ीं рд╢рддाрдм्рджी рдХे рд╕рдлрд░рдиाрдоे рд╕े рд▓िрдпा рдеा। рдпрд╣ рдХрд╣ाрдиी рдоेрд░ी рдкрд╣рд▓ी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд╣ाрдиी рднी рдеी। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдоैंрдиे рдХрдИ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд▓िрдЦीं рдЬिрдирдоें рд╕े рдХुрдЫ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИं, рдХрдИ рдФрд░ - рдмрд╣ुрдд рд╕ाрд░ी - рд▓िрдЦी рдкрдб़ी рд╣ैं, рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ोрдиे рдХा рдЗंрддрдЬ़ाрд░ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рд▓ेрдЦрди рдиे рдЖрдкрдХे рдЬीрд╡рди рдХा рдХोрдИ рдирдпा рдж्рд╡ाрд░ рдЦोрд▓ा?
рдоुрдХ्рддा: рдоेрд░ी рдкрд╣рд▓ी рдиॉрд╡рд▓ “The Thugs and a Courtesan” 2014 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИ। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдирдпा рдкрд╣рд▓ू рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдЦुрд▓ рдХрд░ рдоेрд░े рд╕ाрдордиे рдЖрдиे рд▓рдЧा। рдоेрд░े рдкाрд╕ рдмॉрд▓िрд╡ुрдб рдоूрд╡ी рдк्рд░рдб्рдпूрд╕рд░, рдиैрдЯрдл्рд▓िрдХ्рд╕ рдЯीрд╡ी рд╕िрд░िрдпрд▓ рд╡ рдоूрд╡ी рдХे рдк्рд░рд╕्рддाрд╡ рд▓े рдХрд░ рдЖрдиे рд▓рдЧे। 2017 рдоें рдоैंрдиे рдЕрджрдиाрди рд╕ाрдоी рдХी рдлिрд▓्рдо, “Afghan, in search of a home” рдХा рдХрдеाрдирдХ рд▓िрдЦा।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╡ाрд╣, рдпрд╣ рддो рдмрд╣ुрдд рдмреЬी рд╕рдлрд▓рддा рд╣ै। рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рдХी рдЗрд╕ рд╕рдлрд▓ рд▓ेрдЦिрдХा рдиे рд╣िंрджी рдоें рд▓िрдЦрдиा рдХैрд╕े рд╢ुрд░ू рдХिрдпा?
рдоुрдХ्рддा: рдоैं рдкूрд░्рдгрддः рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рд╣ी рд▓िрдЦрддी рдеी। рдлिрд░ рдПрдХ рджिрди рдРрд╕ा рдЖрдпा рдЬрдм рдоैंрдиे рдЕрдкрдиी рдоाँ рдХे рд▓िрдпे рдЕрдкрдиी рдПрдХ рдХрд╣ाрдиी “Routes of Escape” рдХा рд╣िрди्рджी рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХिрдпा। рдоुрдЭे рдХрд╣ाрдиी рдХा рд╣िрди्рджी рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдЗрддрдиा рдкрд╕ंрдж рдЖрдпा рдХि рдоैंрдиे рдЙрд╕े рдХрдИ рд╕ाрд░ी рдкॉрдкुрд▓рд░ рд╣िрди्рджी рдоैрдЧрдЬ़ीрдиों (рдХाрджрдо्рдмिрдиी, рд╕рд░िрддा, рдЖрджि) рдХो рднी рднेрдЬ рдбाрд▓ा। рдЕंрддрддः рдоेрд░ी рдоाँ рдиे рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиी рдкрдв़ рдХрд░ рдирд╣ीं рджी, рд▓ेрдХिрди рдЬрд▓्рдж рд╣ी рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ैрд╕ рд╕े рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиी рдХे рд▓िрдпे рд╣ाрдоी рдЖ рдЧрдИ। рдоैंрдиे рддुрд░ंрдд рдЕрдкрдиी рд╕рдм рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╣िрди्рджी рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХрд░рдиी рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджीं। 2009 рд╕े 2011 рдХे рджौрд░ाрди рдоेрд░ी 4 рдпा 5 рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╕рд░िрддा рдоैрдЧрдЬ़ीрди рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИं (рдоुрдХ्рддा рдХी рд╡ैрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣िрди्рджी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд▓िंрдХ)। рдоैंрдиे рднी рдЬ़ोрд░-рд╢ोрд░ рдоें рд╣िрди्рджी рдоें рд▓िрдЦрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा। рдЗрд╕ рджौрд░ाрди рдоैंрдиे рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ैрд╕ рдХे рд▓िрдпे рдРрдирдЖрд░рдЖрдИ рд╕ंрдмंрдзी рдЕрдиेрдХ рд▓ेрдЦ рднी рд▓िрдЦे।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рддो рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рдЖрдк рдкूрд░ी рд╣िंрджी рд▓ेрдЦिрдХा рдмрди рдЧрдИं?
рдоुрдХ्рддा: рдирд╣ीं, 2014 рдХो рдоेрд░ा рдкрд╣рд▓ा рдиौрд╡рд▓ “The Thugs and a Courtesan” (Srishti Publication, Delhi) рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдЖ। рд▓ेрдХिрди рдЕрдм рддрдХ рдоेрд░ा рдкूрд░ा рд░ुрдЭाрди рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрди рдкрд░ рдЖ рдЧрдпा рдеा। рдлिрд░ 2016 рдХो рдоैंрдиे рдЕрдоैрд░िрдХрди рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдоैрдЧрдЬ़ीрди рдХे рд╕्рдЯाрдпрд▓ рдоें рд╣िрди्рджी рдХी рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рд╢ुрд░ू рдХी। рдЙрд╕ рд╡рдХ्рдд рдоुрдЭे рд╣िрди्рджी рд░ाрдЗрдЯिंрдЧ рд╕ीрди рдХे рдмाрд░े рдоें рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рдеा। рдзीрд░े-рдзीрд░े рд╣िрди्рджी рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ी рдХा рдЕंрджाрдЬ़ा рд╣ोрдиे рд▓рдЧा। рдХुрдЫ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ों рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪ рдкाрдИ, рдЕрдм рдХाрдл़ी рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рд╕े рд╕ीрди рд╕рдордЭ рдЖ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рдХा рдПрдХ рдирддीрдЬा рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╣ै।
II
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдИрдХрд▓्рдкрдиा рддрдеा рдИрдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдХे рдмाрд░े рдоें рдХुрдЫ рдФрд░ рдмрддाрдЗрдпे?
рдоुрдХ्рддा: рдИрдХрд▓्рдкрдиा рдПрдХ рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдкрдд्рд░िрдХा рд╣ै। рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рдмрдв़ाрд╡ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдпे рд╣ै। рд╣рдо рдХेрд╡рд▓ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рднाрд╖ा рд╢ैрд▓ी рд╡ाрд▓ी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рд╣рдо рдЬ़्рдпाрджा рдкрд╕ंрдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрди рджो-рдвाрдИ рд╕ाрд▓ों рдоें рд╣рдоें рдЗрддрдиी рд╕ाрд░ी рдмрдв़िрдпा рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдХा рд╕ौрднाрдЧ्рдп рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ुрдЖ, рдоुрдЭे рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдирд╣ीं рдеी। рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдЖрдХाрд╢ рдоें рдЗрддрдиे рд╕ाрд░े рдЪрдордХрддे рд╕िрддाрд░े рд╣ैं, рдоेрд░े рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЬ्рдЮाрди рдмрд╣ुрдд рд╕ंрддोрд╖рдЬрдирдХ рдеा। рдЗрд╕ рдмाрдд рд╕े рднी рд╕ंрддुрд╖्рдЯि рдоिрд▓рддी рд╣ै рдХि рд╣рдо рдРрд╕ा рдк्рд▓ैрдЯрдлाрд░्рдо рд╕ाрдордиे рд▓ा рдкाрдП рдЬрд╣ाँ рдЕрдЪ्рдЫे рджрд░्рдЬे рдХा рдХाрдо рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै।
рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХिрддाрдм рдХा рдордХрд╕рдж рдЗрд╕ी рдк्рд▓ैрдЯрдлाрд░्рдо рдХो рдФрд░ рдмрдб़ा рдмрдиाрдиा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдкाрдардХों рдХो рдЖрдЬ рдХे рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдоों рдХो рдкрдв़рдиे рдХा рдоौрдХा рдоिрд▓े। рд╣рдо рдЪुрдиे рд╣ुрдП рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдо рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░ेंрдЧे, рдЙрди्рд╣ें рдоाрд░्рдХिрдЯ рдоें рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд░ेंрдЧे। рдлрд░рд╡рд░ी 2018 рдХो рд╣рдордиे рд╣िрди्рджी рдХी рдЪाрд░ рдк्рд░рдмрд▓ рдорд╣िрд▓ा рд▓ेрдЦिрдХाрдУं рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд╕ंрдХрд▓рди рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХिрдП рдеे। рдЗрди рдЪाрд░ों рд▓ेрдЦिрдХाрдУं рдХी рд░ुрдЭाрдиें рд╡ рдЖрд╡ाрдЬ़ें рдПрдХ рджूрд╕рд░े рд╕े рдПрдХрджрдо рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं। рд╣рдоें рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрди рдХे рдЖрд╕рдоाрди рдоें рдпे рдЪाрд░ों рд╕рдмрд╕े рдЪрдордХрджाрд░ рддाрд░ों рдоें рд╣ैं। рд╣рдоाрд░ी рд▓िрд╕्рдЯ рдоें рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рдХाрдо рд╣рдо рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдорд╣ीрдиों рдоें рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдоाрд░ी рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд░ुрдЪि рдкैрд╕ा рдХрдоाрдиा рдирд╣ीं, рд╡рд░рди рдЙрдЪ्рдЪ рдХोрдЯि рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдЬ़्рдпाрджा рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рд▓ोрдЧों рдоें рд▓ाрдиा рд╣ै, рд╣рдоें рдпрдХीрди рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдХोрд╢िрд╢ рдоें рд╣рдо рд╕рдлрд▓ рд░рд╣ेंрдЧे। рд╣ाँ, рд╢ाрдпрдж рдпे рдПрдХ рд▓ंрдмा рд╕рдлрд░ рд╣ो।
рдардЧ, рд╣िंрджी рдоें |
рдоुрдХ्рддा: рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ рдкрдв़рддे рд╣ी рдкрд╣рдЪाрди рдоें рдЖ рдЬाрддे рд╣ैं। рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ рджोрдиों рднाрд╖ाрдУं рдоें рд╣ैं। рдЕंрддрд░, рдЕрдЪ्рдЫे рдФрд░ рдоंрдЬे рд╣ुрдП рд▓ेрдЦрдХों рдоें рд╣ै। рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рд╣ोрдиे рдХे рд▓िрдпे рдкैрджाрдЗрд╢ी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рд╣ोрдиा рдХाрдлी рд╣ै। рдоंрдЬे рд╣ुрдП рд▓ेрдЦрдХ рдмрдиाрдП рдЬाрддे рд╣ैं, рд╕्рдХूрд▓ों рдоें, рдФрд░ рдЕрдн्рдпाрд╕ рд╕े। рд▓рдЧрднрдЧ рд╣рд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рд▓ेрдЦрдХ рдЬो рдЕрдкрдиी рдХрд╣ाрдиी рдк्рд░рдХाрд╢рдиाрд░्рде рднेрдЬрддा рд╣ै (рдпूрдРрд╕ рдоें), рдоंрдЬा рд╣ुрдЖ рд╣ोрддा рд╣ै। рдпे рдмाрдд рдоुрдЭे рдХрдо рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХों рдоें рджिрдЦрддी рд╣ै। рдпे рд╕рдм рдоैं рд╕िрд░्рдл़ рдЕрд╕्рдеाрдкिрдд рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд▓े рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ूँ।
рджूрд╕рд░ा, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХрд╣ाрдиी рдХे рдкाрдардХ рдХрдеाрдирдХ рдоें рдХрд▓्рдкрдиा рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╣ो, рддाрдЬ़рдЧी рд╣ो рдФрд░ рдХрд╣ाрдиी рдЙрди्рд╣ें рдЪрдХिрдд рдХрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣ो, рд╣ो рд╕рдХे рддो рдХुрдЫ рдкрд▓ рдХे рд▓िрдпे рдХिрд╕ी рдФрд░ рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рд▓े рдЬा рдкाрдП – рдЗрди рд╕рдм рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдХрд░рддे рд╣ैं। рддो рд╡рд╣ाँ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдл़рд░्рдЬ़ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдРрд╕ी рд╣ी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░े। рд╣िрди्рджी рд╕ीрди рдоें рд╣рдо рдпे рдкाрддे рд╣ैं рдХि рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдЙрди рдХрдеाрдирдХों рдоें рдлंрд╕ी рд░рд╣рддी рд╣ैं рдЬो рд▓ेрдЦрдХ рд╢ाрдпрдж рдЕрдкрдиे рдЖрд╕рдкाрд╕, рдпा рдмाрд╣рд░ рд╕рдоाрдЬ рдоें рдкाрддे рд╣ैं, рдЙрджाрд╣рд░рдг рдХे рддौрд░ рдкрд░, рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рд╕ाрде рдЬ़्рдпाрджрддिрдпों рдХो рд▓ेрдХрд░, рдпा рд╡ैрд╡ाрд╣िрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рдкрдд्рдиी рдХी рдШुрдЯрди рдкрд░, рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдЬीрд╡рди рдХे рдЦो рдЬाрдиे рдкрд░ ... рдпे рд╡िрд╖рдп рдЬीрд░्рдг рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं। рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि рдХрд╣ाрдиी рдХो рдкाрдардХों рдоें рдЪिंрддрди рдЬрдЧाрдиा рдЪाрд╣िрдпे। рд▓ेрдХिрди рд╡ो рдЪिंрддрди рдХाрдлी рдЕрд░рд╕े рд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ो рддो рдЪुрдХा рд╣ै। рд╣рдо рдХ्рдпों рдЙрди्рд╣ीं рдеीрдоों рдкрд░ рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд▓िрдЦрддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं।
рддीрд╕рд░ा, рджोрдиों рднाрд╖ाрдУं рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХ्рд░ाрдЗрд╕िрд╕ рдоोрдб рдоें рд╣ैं। рд╡рдЬрд╣ें рдЙрд▓्рдЯी рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдХे рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдоों рдоें рдкैрд╕ा рд▓рдЧाрдиे рд╕े рдХрддрд░ाрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЙрдирдХी рдоिрдиिрдордо рдкрдмрд▓िрд╕िрдЯी рднी рдирд╣ीं рдХрд░рддे। рдЕंрдд рдоें рд╕ाрд╣िрдд्рдп рднुрдЧрддрддा рд╣ै। рдРрд╕ा рджрд╢рдХों рд╕े рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рддрднी рдЖрдо рдкाрдардХ рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рд╣ै। рдЙрдзрд░ рджूрд╕рд░ी рддрд░рдл़ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ рд╣ाрдКрд╕िрд╕ рдиे рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд╕ैрд▓ेрдм्рд░िрдЯी рдмрдиाрдиे рдХे рдЪрдХ्рдХрд░ рдоें рдЗрддрдиा рдкैрд╕ा рд▓рдЧाрдиा рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा рдеा рдХि рдЕрдм рдХिрд╕ी рднी рд▓ेрдЦрдХ рдХो рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиा рдмрд╣ुрдд рдХीрдорддी рдкрдб़ рдЧрдпा рд╣ै,
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдХो рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд▓ेрдЦрдХ рдХрд╣рд▓ाрдиा рдкрд╕ंрдж рдХрд░ेंрдЧी?
рдоुрдХ्рддा: рдЕрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд▓ेрдЦрдХ? … рдоैं рд▓ेрдЦрдХ рд╣ूँ, рдЕрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд╣ूँ (рд╣ँрд╕рддी рд╣ैं) ... рдХ्рдпों рдирд╣ीं? рдоेрд░ी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рдкрд░िрд╡ेрд╢ рднाрд░рдд рдоें рд╣ैं, рдпा рднाрд░рдд рд╕े рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ोрдХрд░ рдХिрд╕ी рдХाрд▓्рдкрдиिрдХ рдЬрдЧрд╣ рдоें рд╣ै। рдоेрд░ा рдоाрдЗंрдб-рд╕ैрдЯ рднाрд░рддीрдп рдкрд░िрд╡ेрд╢ рдоें рддैрдпाрд░ рд╣ुрдЖ рд╣ै ... рддो рдк्рд░ाрдердоिрдХ рдкाрдардХ рддो рднाрд░рдд рдоें рд╣ी рд╣ोрдиे рдЪाрд╣िрдпे
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд▓ेрдЦрдХों рдХो рд╣िंрджी рдоें рдЙрдирдХा рдЙрдЪिрдд рд╢्рд░ेрдп рдоिрд▓ा рд╣ै? рдпрджि рдирд╣ीं рддो рдХ्рдпों?
рдоुрдХ्рддा: рдЙрдЪिрдд рд╢्рд░ेрдп рдЦुрдж-рдм-рдЦुрдж рдХрд╣ाँ рдоिрд▓рддा рд╣ै? рдЖрдк рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ рд╣ों, рдпрд╣ी рдХाрдлी рдирд╣ीं рд╣ै। рд▓рдХ рдкрд╣рд▓ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै। рдиेрдЯрд╡рд░्рдХ рдЬ़рд░ूрд░ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा। рдЖрдкрдХे рдХंрдЯ्рд░ोрд▓ рдоें рдмрд╕ рджो рдЪीрдЬ़ें рд╣ैं - рдЖрдкрдХा рд▓ेрдЦрди рдФрд░ рдЖрдкрдХी рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ। рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд╡ाрдХрдИ рд╢्рд░ेрдп рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рддो рджेрд╢ рд╕े рджूрд░ рдмैрда рдХрд░ рднी рджोрдиों рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЖрдк्рд░рд╡ाрд╕ी рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрдХों рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рдХрдаिрдиाрдИ рд╣िंрджी рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рд╕े рд╕рдо्рдкрд░्рдХ рдФрд░ рд╕ंрд╡ाрдж рдХी рд╣ै। рдиिрдпрдоिрдд рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рдХрдо рд╣ैं, рдХुрдЫ рдХी рд╡ैрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдирд╣ीं рд╣ैं, рдХुрдЫ рдХे рдИрдоेрд▓ рдирд╣ीं рд╣ैं, рдЬिрдирдХे рд╣ैं рднी рд╡े рдмрд╣ुрдд рд░िрд╕्рдкॉрди्рд╕िрд╡ рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╣िंрджी рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдХा рдЖрдкрдХा рдЕрдиुрднрд╡ рдХैрд╕ा рд░рд╣ा?
рдоुрдХ्рддा: рд╣рдоें рдЕрдорд░ीрдХी рдк्рд░ौрдлैрд╢рдирд▓िрдЬ़्рдо рдХी рдЖрджрдд рдкрдб़ рдЧрдИ рд╣ै। рд╣рдо рдХोрдИ рднी рдХ्рд╡ैрд░ी рд▓िрдЦें, рдЬрд╡ाрдм рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬрд╡ाрдм рдЖ рднी рдЬाрддा рд╣ै।
рд▓ेрдХिрди рдпे рддрд░ीрдХे рд╣рд░ рдЬрдЧрд╣ рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ों, рдЬ़рд░ूрд░ी рдирд╣ीं рд╣ैं। рдоेрд░े рдЕрдиुрднрд╡ рдоें рднाрд░рддीрдп рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдпा рдиिрд░्рдоाрддा рдЬ़्рдпाрджा рдЕрдк्рд░ोрдЪрдмрд▓ рдирд╣ीं рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддा। рд╡ो рдЕрдкрдиे рджреЮ्рддрд░ рдоें рдЕрдХेрд▓े рдмैрда рдХрд░ рдЦुрдж рдХे рд╕ाрдордиे рдкूрд░े рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдХे рдбैрд▓िрд╡рд░ेрдмрд▓ рдпा рд░рдЪрдиा рд░рдЦрддा рд╣ै, рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдоें рдЙрд╕рдХा рд╕рдордп рдХिрддрдиा рд▓рдЧेрдЧा, рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдоें рдкैрд╕ा рдХिрддрдиा рд╣ै, рдЗрди рддрд░рд╣ों рдХे рдирдлे-рдиुрдХ्рд╕ाрди рдХे рд╣िрд╕ाрдм рдХे рдмाрдж рдкрдд्рд░рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ (рдФрд░ рдЕрди्рдп рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░) рдХिрддрдиा рдоीрдаा рдпा рд░ूрдЦा рдмрдиाрдПँ рддрдп рдХрд░рддा рд╣ै। рдХुрд▓ рдоिрд▓ा рдХрд░ рдЕрдЧрд░ рдЙрд╕े рдк्рд░ौрдЬैрдХ्рдЯ рдоें рдЦुрдж рдХा рдХोрдИ рдлाрдпрджा рдирд╣ीं рдирдЬ़рд░ рдЖрддा рддो рд╡ो рд░िрд╕्рдкौंрд╕ рдХрд░рдиे рдХी рд╕ोрдЪрддा рднी рдирд╣ीं рд╣ै।
рдк्рд░рдХाрд╢рди рдоें рддो рдкैрд╕ा рднी рдЗрдХ्рд╡ेрд╢рди рдоें рдирд╣ीं рдЖрддा। рд╡рд╣ाँ рдоुрдЦ्рдпрддः рдиेрдо-рд░ैрдХрдЧрдиिрд╢рди рдХो рддूрд▓ рджेрддे рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЕрдиेрдХ рд╕рд░рдХाрд░ी, рдЕрд░्рдз-рд╕рд░рдХाрд░ी, рдмрд╣ु-рд╕рд░рдХाрд░ी, рдиिрдЬी рд╕ंрд╕्рдеाрди рдмрдиे рд╣ैं। рдЗрдирдоें рдХाреЮी рд▓ोрдЧों рдХो рд░ोреЫрдЧाрд░ рднी рдоिрд▓ा рд╣ै рдФрд░ рд╣рд░ рд╕ाрд▓ рдЗрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджिрдпे рдЧрдпे рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ों рдХी рдЦрдмрд░ рднी рдЖрддी рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рдЗрдирдоें рд╕े рдХिрддрдиी рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯें рдЕрдХ्рд╕рд░ рдбाрдЙрди рд╣ोрддी рд╣ैं, рд╕ाрдордЧ्рд░ी рдкुрд░ाрдиी рдФрд░ рдЕрд╢ुрдж्рдзिрдпों рд╕े рднрд░ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдк्рд░рд╢्рдиों рдХा рдХोрдИ рдЙрдд्рддрд░ рдирд╣ीं рдоिрд▓рддा। рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдХे рдмाрд░े рдоें рдкाрд░рджрд░्рд╢िрддा рдХा рдЕрднाрд╡ рд╣ै। рдЗрдирдХी рдХ्рд╖рдорддा рдФрд░ рдЙрдкрдпोрдЧिрддा рд╕рд╡ाрд▓ों рдХे рджाрдпрд░े рдоें рд╣ै। рд╣िंрджी рдХे рд▓िрдпे реЫिрдо्рдоेрджाрд░ рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдХो рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें реЫिрдо्рдоेрджाрд░ рдХैрд╕े рдмрдиाрдпा рдЬाрдП?
рдоुрдХ्рддा: рдЗрд╕ рдмाрд░े рдоें рдоैं рдмрд╕ рдЗрддрдиा рдХрд╣ рд╕рдХрддी рд╣ूँ рдХि рдЗрди рд╕рдм рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХो рдмрдиाрдиे рдХी рд╡рдЬрд╣ें рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं ... рдЬैрд╕े рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд╕ंрд╕्рдХृрддि рдХे рдмрдв़ाрд╡े рдХे рд▓िрдпे рдЙрдкрдХ्рд░рдо, рдпा рдХिрд╕ी рдлाрдЙंрдбेрд╢рди рдХे рдоिрд╢рди рдоें рдРрд╕ी рд╕ंрд╕्рдеा рдХे рд╕ंрдпोрдЬрди рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд, рд╡рдЧैрд░рд╣।
рдпрджि рдпे рд╕рд╣ी рддрд░рд╣ рд╕े рдиिрд░्рджेрд╢िрдд рди рд╣ों рддो рдЗрдирдоें рдЗрдирдПрдлिрд╢िрдпेंрд╕ी рдЖрдиा рд╣ैрд░ाрдиी рдХी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ै। рдЬрдм рдЬ़्рдпाрджाрддрд░ рд╕ंрд╕्рдеाрдПँ рдпों рдЕрдк्рд░рднाрд╡ी рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ैं рддрдм рд╕्рддрд░ рднी рдЧिрд░рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рд╡ो рд╕рдм рдмाрддें рд╣ोрддी рд╣ैं рдЬिрдирдХी рдмाрдд рдЖрдк рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं।
рддो рдЗрдирдХो рдмрдиाрдиे рд╡ाрд▓े (рд╕рд░рдХाрд░, рдлाрдЙंрдбेрд╢рди्рд╕ рдЖрджि) рд╣ी рдЗрди्рд╣ें рдлिрд░ рд╕े рдЬ़िрдо्рдоेрджाрд░ рдмрдиा рд╕рдХрддे рд╣ैं।
рдпा рдлिрд░ рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рдирдИ рдЬोрд╢ीрд▓ी рдФрд░ рдРрдлिрд╢ंрдЯ рд╕ंрд╕्рдеा рд╕ीрди рдкрд░ рдЙрддрд░ рдХрд░ рдЖрдП, рддрдм рднी рдРрд╕ा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдирдпा рдХौрдо्рдкрдЯीрд╢рди рднी рдХрдордЬ़ोрд░ рдиिрд╖्рдкाрджрди рд╡ाрд▓ी рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдоें рдЬाрди рдбाрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдРрд╕े рдХрдИ рдЗрдиिрд╢िрдпेрдЯिрд╡ рд╣ाрд▓ рдоें рд▓िрдпे рдЧрдП рд╣ैं ... рдЬैрд╕े рд░ेрдЦ्рддा рд╕ंрд╕्рдеा, рдЬрдпрдкुрд░ рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдлैрд╕्рдЯ рд╡рдЧैрд░рд╣ ... рд▓ेрдХिрди рдРрд╕े рдЙрдд्рд╕рд╡ рд╡ैрдирдЯी рдлेрдпрд░ рдмрди рдХрд░ рдЕрдкрдиा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдЦो рдмैрдардиे рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рднी рд░рдЦрддे рд╣ैं। рджेрдЦा рди рдХैрд╕े рдмाрд░-рдмाрд░ рдХोрдИ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдк्рд░рдпाрд╕ рдЖрдЦिрд░рдХाрд░ рд╕िрд▓ैрдм्рд░िрдЯी-рдХेंрдж्рд░िрдд рдХोрд╢िрд╢ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै, рдлिрд░ рд╣рдо рднी рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХे рдЬ़рд░िрдпे рдЦुрдж рдХो рднी рдЗрди рдк्рд░рдпाрд╕ों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं ... рдЕрд╕рд▓ рдоें рдпे рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХी рд▓рдд рд╣рдоाрд░े рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕ीрди рдХे рд▓िрдпे рдПрдХ рд╢्рд░ाрдк рд╕ाрдмिрдд рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै।
рдлिрд░ рднी рд╕рд╡ाрд▓ рдХे рдЬрд╡ाрдм рдоें рдоैं рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рдХрд╣ूँрдЧी рдХि рджेрд╢ рдоें рдЬिрддрдиे рдЬ़्рдпाрджा рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХे рдкौрдЬ़िрдЯिрд╡ рдЗрдиीрд╢िрдпेрдЯिрд╡ рдкрдирдкेंрдЧे рдЙрддрдиा рд╣ी рдоौрдЬूрджा рд╕ंрд╕्рдеाрдПँ рдЪौрдХрд╕ рд░рд╣ेंрдЧी рдФрд░ рдЕрдЪ्рдЫा рдкрд░рдлौрд░्рдо рдХрд░ेंрдЧी।
III
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЧूрдЧрд▓ рдоें рдкुрд░ाрдиे рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдЕंрдХ рд╣ैं, рдЬрдмрдХि рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдиे рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХो рдоाрди्рдпрддा рджी рд╣ै। рд╣िंрджी рдХे рдХрдИ рдорд╣ाрд░рдеिрдпों рдХो рдЕंрддрд░рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕्рд╡рд░ूрдк рдФрд░ рд░ोрдорди рдХा рдЕंрддрд░ рддрдХ рдирд╣ीं рдкрддा। рд╣िंрджी рдХे рдЕंрдХों рдкрд░ рд╕рд╣рдорддि рдХैрд╕े рдмрдиाрдИ рдЬाрдП?
рдоुрдХ्рддा: рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдЕंрдХों рдХी рдмाрдд рд╣ै, рдоुрдЭे рд░ोрдорди рдЕंрдХों рдХो рдЕрдкрдиाрдиे рдоें рдХोрдИ рдЖрдкрдд्рддि рдирд╣ीं рд╣ै। рд▓िрдкि рдЖँрдЦों рдкрд░ рд╕рд╣рдЬ рдкрдб़े, рдоैं рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рджेрддी рд╣ूँ। рдкूрд░्рдг рд╡िрд░ाрдо рдХे рд▓िрдпे рднी рдоेрд░ा рдЭुрдХाрд╡ рдмिंрджु рдХी рддрд░рдл़ рд╣ै, рди рдХि рдЦрдб़ी рдкाрдИ (।)। рдпрд╣ рдПрдХ рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЪुрдиाрд╡ рд╣ै। рд╣ाँ, рд╣рдо рдЬो рднी рдХрдирд╡ैрдирд╢рди рдЕрдкрдиाрдПँ рдЙрд╕рдоें рджृрдв़ рдмрдиे рд░рд╣ें। рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░ें рдЬो рдк्рд░рдЪрд▓рди рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдЪрдпрди рдХрд░ें। рд╡ैрд╕े, рд╣िрди्рджी рдХे рдХрдИ рдмрд╣ुрдЪрд░्рдЪिрдд рдк्рд░рдХाрд╢рди рдЕрдм рд░ोрдорди рдЕंрдХ рдФрд░ рдмिंрджु рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдоैंрдиे рднी рдпрд╣ рдХрдирд╡ैрдирд╢рди рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ैрд╕ рдоें рдХाрдо рдХрд░рдиे рдХे рджौрд░ाрди рдЕрдкрдиाрдпा।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рджिрд▓्рд▓ी рдк्рд░ेрд╕ рдиे рд╡िрд░ाрдо рдХी рдЬрдЧрд╣ рдмिंрджु рдЕрдкрдиाрдХрд░ рдХुрдЫ рд╕्рдпाрд╣ी рдЕрд╡рд╢्рдп рдмрдЪाрдИ рд╣ोрдЧी рд▓ेрдХिрди рдкूрд░्рдгрд╡िрд░ाрдо рдХो рдЕрд▓्рдкрд╡िрд░ाрдо рд╕े рднी рдЫोрдЯा рдХрд░ рджेрдиा рдоुрдЭे рдирд╣ीं рдЬँрдЪрддा। рдЦैрд░, рдЕрдЧрд▓े рдк्рд░рд╢्рди рдкрд░ рдЪрд▓рддे рд╣ैं - рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рдЕрди्рдп рднाрд╖ाрдУं рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХ्рдпों рдкिрдЫреЬ рд░рд╣ा рд╣ै? рд╣िंрджी рдкुрд╕्рддрдХें рдФрд░ рдкрдд्рд░-рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рдмिрдХрддी рдХ्рдпों рдирд╣ीं рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рдпे рджो рдЕрд▓рдЧ рд╕рд╡ाрд▓ рд╣ैं। рдкрд╣рд▓े рдХे рдЬрд╡ाрдм рдоें –
рд╣рдо рдиे рдЕрдкрдиे рдиिрд░्рдоाрдгाрдд्рдордХ рд╕ाрд▓ों рдоें рдЧрдгिрдд рдкрдв़ा, рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкрдв़ी, рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рд╡िрдЬ्рдЮाрди, рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдкрдв़ा, рд▓ेрдХिрди рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди рдХो рдЙрдкрдпुрдХ्рдд рд╕рдордп рдирд╣ीं рджिрдпा। рд╣рдо рдпрд╣ी рдмाрддें рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрде рднी рджोрд╣рд░ा рд░рд╣े рд╣ैं। рдпूрдРрд╕ рдоें рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ाрдИ рд╕्рдХूрд▓ рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рдЕрдоेрд░िрдХрди рд▓िрдЯрд░ैрд░ी рдоाрд╕्рдЯрд░्рдЬ़ рдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдоाрд╣िрд░ рд╣ो рдХрд░ рдЧ्рд░ैрдЬुрдПрдЯ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрд╕े рдХ्рд░िрдпेрдЯिрд╡ рд░ाрдИрдЯिंрдЧ 10-11 рд╕ाрд▓ рдХी рдЙрдо्рд░ рд╕े рд╣ी рд╕िрдЦाрдИ рдЬाрдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। рдХॉрд▓िрдЬ рддрдХ рдпे рд╢िрдХ्рд╖ा рдЪрд▓рддी рд░рд╣рддी рд╣ै। рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рдпрджि рджेрдЦें рддो рдЕрдорд░ीрдХी (рдФрд░ рдпूрд░ोрдкिрдпрди) рд╕्рдиाрддрдХ рдХрд╣ीं рдЬ़्рдпाрджा рд╢िрдХ्рд╖िрдд рд╣ैं। рддो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкिрдЫрдб़ा рдЗрд╕рд▓िрдпे рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдордиे рдЗрд╕े рдХрднी рдмрдв़ाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рд╣ी рдирд╣ीं рдХी। рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рд╡рд╣ी рд▓ेрдЦрдХ рдЙрднрд░ рдХрд░ рдЖрддे рд╣ैं, рдЬो рдкैрджाрдЗрд╢ी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓िрдЦрддे рд╣ैं। рдФрд░ рд╡े рднी рдЦुрдж рдХो рдЦुрдж рд╣ी рддрд░ाрд╢рддे рд╣ैं।
рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкुрд╕्рддрдХों рдХे рдоुрдХाрдмрд▓े рд╣िрди्рджी рдкुрд╕्рддрдХें рдЗрд╕рд▓िрдпे рдирд╣ीं рдмिрдХ рд░рд╣ीं рдХ्рдпोंрдХि рд╣рдордиे рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рдоाрд░рдХिрдЯ рдХे рд╕ाрдордиे рд╣ी рдирд╣ीं рд░рдЦा। рдЙрди्рд╣ें рд╡ैрд╕े рдирд╣ीं рдк्рд░рдоोрдЯ рдХिрдпा рдЬैрд╕े рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдкुрд╕्рддрдХों рдХो рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрд╕рд▓ рдоें рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рд╕ीрди рдХो рдЧ़ौрд░ рд╕े рджेрдЦें, рддो рд╣िрди्рджी рдкुрд╕्рддрдХें рднाрд╡ी рдкाрдардХों рдХे рд╕ाрдордиे рд╣ी рдирд╣ीं рдЖ рдкाрддीं। рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдФрд░ рд╣िрди्рджी рд▓ेрдЦрдХ рдЖрдкрд╕ рдоें рдкुрд╕्рддрдХ ‘рдк्рд░िंрдЯ’ рдХрд░рдиे рдХी рдмिрдЬ़рдирд╕ рдбीрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЕрдХрд╕рд░ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдорд╣рдЬ़ рдк्рд░िंрдЯрд░ рд╣ोрддा рд╣ै, рд▓ेрдЦрдХ рд╡ैрдиिрдЯी рдкрдмрд▓िрд╢рд░, рдЕрдкрдиे рд╣ी рдкैрд╕े рджेрдХрд░ рдХुрдЫ рдЧिрдирддी рдХी рдХिрддाрдмें рдЫрдкрд╡ाрддा рд╣ै, рдлिрд░ рд╡े рдХिрддाрдмें рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ों рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ ‘рдиैрдЯрд╡рд░्рдХ’ (рдЕрдХाрджрдоी рдХे рд╕рджрд╕्рдп рдЖрджि) рдоें рдмाँрдЯ рджेрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдкूрд░े рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рдоें рдкाрдардХ рдХा рдиाрдоोрдиिрд╢ाрди рддрдХ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рддो рд╣िрди्рджी рдкाрдардХों рдХो рдпрд╣ी рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддा рдХे рд╡рд░्рддрдоाрди рд▓ेрдЦрдХ рд╣ैं рдХौрди рдФрд░ рдЙрдирдХा рдХाрдо рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдХрд╣ाँ рд╣ोрдЧा।
рджूрд╕рд░ी рдмाрдд рдпрд╣ рднी рд╕рдЪ рд╣ै рдХि рднाрд░рдд рдоें рдХिрддाрдмें рдЦрд░ीрджрдиे рдХा рд░िрд╡ाрдЬ़ рдХрдо рд╣ै। рдЖрдо рдЖрджрдоी рд╕ैрдХрдб़ों рдЪीрдЬ़ों рдоें рдкैрд╕े рдлूँрдХрдиे рдХो рддैрдпाрд░ рд░рд╣рддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╕ौ-рджो рд╕ौ рд░ुрдкрдП рдХी рдХिрддाрдм рдЦрд░ीрджрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХाрдлी рд╕ोрдЪ-рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ीं рдХिрддाрдмों рдХो рдЦрд░ीрджрдиे рдХी рд╕ोрдЪрддा рд╣ै рдЬिрдирдХी рдоीрдбिрдпा рдоें рдЪрд░्рдЪा рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рдеिрддि рднाрд░рдд рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХिрддाрдмों рдХी рд╣ै। рд╣िрди्рджी рдХिрддाрдмों рдХा рд╣ाрд▓ рддो рдФрд░ рднी рдмुрд░ा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдХрдореЫोрд░ рдХ्рдпों рд╣ै? рдпрд╣ рдХрдм рддрдХ рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рдХो рдЪुрдиौрддी рджेрдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ो рд╕рдХेрдЧी?
рдоुрдХ्рддा: рдирд╣ीं, рд╣िрди्рджी рдХрдордЬ़ोрд░ рдирд╣ीं рд╣ै।
рдоुрдЭे рдирд╣ीं рдоाрд▓ूрдо рдеा рдХि рд╣рдо рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдХो рдЪुрдиौрддी рджेрдиे рдХा рдЗрд░ाрджा рд░рдЦे рд╣ुрдП рд╣ैं। рд╣рдо рдРрд╕ी рдЪुрдиौрддी рджेрдиा рднी рдХ्рдпों рдЪाрд╣ेंрдЧे। рднाрд╖ा рддो рдХेрд╡рд▓ рд╕ंрдЪाрд░ рдХा рдоाрдз्рдпрдо рд╣ै। рд╡ो рд░ूрдЦी рд╕ूрдЦी рднी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै, рдиिрд╣ाрдпрдд рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рднी। рдЕंрдд рдоें (рдЖрдЧे рдХे рд╕ाрд▓ों рдоें) рд╢ाрдпрдж рд╕рдмрд╕े рдРрдлिрд╢िрдпंрдЯ рднाрд╖ा рдмрдЪी рд░рд╣े। рд▓ेрдХिрди рд╣िрди्рджी рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рд╣ोрдиे рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рдРрдлिрд╢िрдпंрдЯ рднी рд╣ै। рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдк्рд░рдоाрдг рдХुрдЫ рд╡рдХ्рдд рдХिрд╕ी рдЕрдЪ्рдЫे рд╣िрди्рджी рд╢рдм्рджрдХोрд╢ рдоें рдмिрддाрдиे рдкрд░ рдоिрд▓ рдЬाрддा рд╣ै। рд╣рдо рдХिрд╕ рдЦूрдмрд╕ूрд░рддी рд╕े рднाрд╖ा рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдпे рдХोрдИ рд╣рдоाрд░ी рдЬ़рд░ूрд░рдд рдирд╣ीं рд╣ै, рдпे рддो рдмрд╕ рд╣рдоाрд░े рджिрдоाрдЧ рдХे рдЪोंрдЪрд▓े рд╣ैं।
рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдХि рдЕрдЧрд░ рдХрднी рдХिрд╕ी рд╕рдордп рд╣िрди्рджी рд╡िрд▓ुрдк्рдд рд╣ोрдЧी, рддो рд╡ो рдЗрд╕рд▓िрдпे рдирд╣ीं рдХि рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдоें рдХрдордЬ़ोрд░ी рд╣ै, рд╡рд░рди рдЗрд╕рд▓िрдпे рдХि рд╣िрди्рджी рднाрд╖ी рдЕрдкрдиे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рдоें рдЦрд░े рдирд╣ीं рдЙрддрд░े, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиी рднाрд╖ा рдХो рдЬीрд╡िрдд рд░рдЦрдиे рдХा рдЦेрд▓ рдЪрддुрд░рддा рд╕े рдирд╣ीं рдЦेрд▓ा। рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рдк्рд░ाрдердоिрдХ рд╡ рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рддрд░ рд╕े рд╣ी рдпрджि рд╣िрди्рджी рдХे рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдЬ्рдпाрджा рд╕рдХ्рд╖рдо рд╡ рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рд╣ों, рддो рд╡िрдж्рдпाрд░्рдеी рднी рд╣िंрджी рдоें рджрдХ्рд╖ рдиिрдХрд▓ рдХрд░ рдЖрдПंрдЧे рдФрд░ рджрдХ्рд╖ рд╣िंрджी рднाрд╖िрдпों рдХी рдкीрдв़ी рд╣ी рд╣िंрджी рдХा рднрд╡िрд╖्рдп рддрдп рдХрд░ рдкाрдПрдЧी।
IV
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЖрдкрдХी рдХुрдЫ рдк्рд░िрдп рдкुрд╕्рддрдХें? рдк्рд░िрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░? рдРрд╕ी рдХिрддाрдм рдЬिрд╕рдиे рдЖрдкрдХे рдЬीрд╡рди рдХी рджिрд╢ा рдмрджрд▓ी рд╣ो?
рдоुрдХ्рддा: рдк्рд░िрдп рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ ... рдХрдИ рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдХी рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдм рд░рдЪрдиाрдПँ рдЬो рдЕрдм рдХ्рд▓ाрд╕िрдХ рдоाрдиी рдЬाрддी рд╣ैं, рдЙрди्рд╣ें рдХोрдИ рднी рдкрдв़े рддो рдЙрд╕рдХा рджिрд▓ рдЫू рдЬाрдП। рдоुрдЭे рддीрди рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдЦाрд╕ рдкрд╕ंрдж рд╣ैं। рдЗрдирдХी рд╣рд░ рдХрд╣ाрдиी, рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоुрдЭे рдкрд╕ंрдж рд╣ै। рдЗрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдиे рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рддрд░рд╣ рд╕े рдоुрдЭे рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा рд╣ै – рд╢िрд╡ाрдиी рдХे рдЙрдкрди्рдпाрд╕ों рдиे рдоुрдЭे рдкंрдЦ рдЪрдв़ा рдХрд░ рдЙрдб़ाрди рднрд░рдиा рд╕िрдЦाрдпा рд╣ै, рдЕрдкрдиे рд╕ंрд╕ाрд░ рдХो рд╕рдкрдиीрд▓े рдЕंрджाрдЬ़ рдоें рджेрдЦрдиे рдХा рдорд╣рдд्рд╡ рд╕िрдЦाрдпा рд╣ै; рдлिрд░ рджूрд╕рд░े рдкрд╕ंрджीрджा рд▓ेрдЦрдХ рдордг्рдЯो рд╣ैं। рдЬो рддрде्рдп рд╣рдоें рд╕्рдХूрд▓ рдХी рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдХी рдХिрддाрдмों рдоें рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкाрдП, рд╡ो рд╣рдоें рдЬा рдХрд░ рдордг्рдЯो рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдоें рдЦोрдЬрдиे рдкрдб़े। рдЙрдирдХी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬ़ рдХрд╣ें? рдЙрдирдХा рдЙрдж्рджंрдб рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг, рдЙрдирдХा рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд╡ рдиिрд░्рднीрдХ рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг, рдЙрдирдХी рдкैрдиी рдХрд▓рдо рдФрд░ рдЙрдирдХी рдЖрдХ्рд░ोрд╢ рд╕े рд▓рдмрд▓рдмाрддी рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд рднाрд╖ा рдХे рдоैं рд╢ुрдХ्рд░рдЧुрдЬ़ाрд░ рд╣ूँ।
рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╕рдкрдиों рдпा рднрдпाрд╡рдиी рдЬрдЧрд╣ों рдоें рд╣ी рдирд╣ीं рдЫिрдкी рдоिрд▓рддी рд╣ैं। рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╣рдоाрд░े рдЖрд╕рдкाрд╕, рд░ोрдЬ़рдорд░्рд░ा рдЬीрд╡рди рдоें рд▓рдЧाрддाрд░ рдШрдЯ рд░рд╣ी рд╣ैं। рдЙрди्рд╣ें рдЦूрдмрд╕ूрд░рддी рдХे рд╕ाрде рд╕ुрдиाрдиा рдоोрд╣рди рд░ाрдХेрд╢ рдХो рдЖрддा рд╣ै। рдоैं рдЙрдирдХे рдСрдм्рдЬैрдХ्рдЯिрд╡ рдЕрдк्рд░ोрдЪ рдФрд░ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓рддा рдХी рдлैрди рд╣ूँ। рддीрдиों рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдЕंрджाрдЬ़ рдЕрд▓рдЧ рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдЖрдк рд╣िंрджी рднाрд╖ा рддрдеा рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рд╕्рдеिрддि рд╕े рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рд╣िрди्рджी рднाрд╖ा рдХी рд╕्рдеिрддि рдИрд░्рд╖्рдпा рдпोрдЧ्рдп рд╣ै। рдпे рддрде्рдп рдХि рд╣िрди्рджी рдлिрд▓्рдо рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी рджुрдиिрдпा рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдлिрд▓्рдо рдЗंрдбрд╕्рдЯ्рд░ी рд╣ै, рдЗрд╕ рдмाрдд рдХा рдПрдХ рдк्рд░рдоाрдг рд╣ै।
рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ंрддोрд╖рдЬрдирдХ рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдХा рдкाрдардХों рддрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрд╣ुँрдЪाрдиे рдХी рдкूрд░्рдг рдЕрд╕рдорд░्рдерддा рд╣ै। рд▓ेрдЦрдХ рд╕े рдкाрдардХ рдХा рд░ाрд╕्рддा рдмрдиाрдиा рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдХा рдХाрдо рд╣ै। рдпे рд░ाрд╕्рддे рдпा рддो рд╣ैं рд╣ी рдирд╣ीं, рдпा рдлिрд░ рдмрд╣ुрдд рдЯेрдв़े рд╣ैं। рдРрд╕ा рд╣ोрдиा рдЬ़рд░ूрд░ी рдирд╣ीं рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рд╕рдорд╕्рдпा рдХ्рдпा рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рднрд▓े рд╣ी рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫे рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рд╣ों, рдордЧрд░ рд╣िрди्рджी рдкाрдардХ рдЙрди рдХे рджाрдпрд░े рдХे рдмाрд╣рд░ рд╣ी рд╣ैं। рдЖрдЬ рд╣िрди्рджी рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдХेрд╡рд▓ рдЕрд╡ाрд░्рдб рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдЕрдкрдиे рдЗрд░्рдж-рдЧिрд░्рдж рдк्рд░рд╢ंрд╕рдХ рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдЙрдирдХे рдХाрдо рдХो рдЖрдо рдЬрдирддा рдоें рдЦ्рдпाрддि рдоिрд▓े, рдЗрд╕ рдХाрдордиा рдХो рд▓ेрдЦрдХ рдХрдм рдХा рдд्рдпाрдЧ рдЪुрдХा рд╣ै। рдЗрд╕рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдХोрдИ рдЧрд▓рддी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЖрдо рдЬрдирддा рдоें рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдХाрдо рдХा рдк्рд░рд╕ाрд░ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдХाрдо рд╣ै। рдФрд░ рдпे рдХाрдо рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдирд╣ीं рд╡рд░рди рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХा рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХो рдпे рдХाрдо рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे - рдЕрдЪ्рдЫे-рдЦाрд╕े рдЗрдирд╡ैрд╕्рдЯрдоेंрдЯ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдпे рдФрд░ рд░िрд╕्рдХ рдЙрдаाрдиे рдХे рд▓िрдпे рддैрдпाрд░ рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдПрдХ рддрд░рд╣ рд╕े рдпрд╣ рдПрдХ рдХрд▓ैрдХ्рдЯिрд╡ рдлिрдиौрдоिрдирди рд╣ै। рдЗрд╕े рд╕рдордЭрдиा рдЗрддрдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдирд╣ीं рд╣ै рдЬिрддрдиा рдХि рдЗрд╕े рдХाрдордпाрдмी рд╕े рдЕंрдЬाрдо рджे рдкाрдиा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдмाрдзा рдХ्рдпा рд╣ै? рдЗрд╕े рд╕ुрдзाрд░ा рдХैрд╕े рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рдЕрдЪ्рдЫा рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдЬ़्рдпाрджा рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рд▓ोрдЧों рдХो рдЙрдкрд▓рдм्рдз рд╣ो, рддो рд╡िрдХाрд╕ рдЬ़рд░ूрд░ рд╣ोрдЧा। рд▓ेрдХिрди рдкाрдардХों рдиे рднी рдХिрддाрдмें рдЦрд░ीрджрдиा рдмंрдж рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рддो рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдкाрдардХों рдХो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдкрдв़рдиे рдХो рд░ाрдЬ़ी рдХрд░ рдкाрдиा рднी рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै ... рдЖрдк рдпрд╣ рдХाрдо рдЙрди्рд╣ें рд╣िрдкрдиोрдЯाрдИрдЬ़ рдХрд░рдХे рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं (рд╣ँрд╕рддी рд╣ैं)। рдПрдХ рдХाрдордпाрдм рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдк्рд░рдоोрд╢рди рдХे рдЬ़рд░िрдпे рдпे рдЕंрдЬाрдо рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддा рд╣ै। рдЕंрддрддः рд╡िрдХाрд╕ рддрдм рд╣ोрдЧा рдЬрдм рдкрдв़рдиे рд╡ाрд▓ों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдЧी।
рдпे рд╕рдЪ рд╣ै, рдЬिрддрдиा рд╣рдо рдЗрд╕ рдк्рд░рдпाрд╕ рдоें рджेрд░ी рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдЙрддрдиा рд╣ी рдЬ़्рдпाрджा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдкाрдардХों рдХो рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХрд░рдиा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै। рдоूрд╡ी рдФрд░ рдЗंрдЯрд░рдиैрдЯ рдмेрд╕्рдб рдоीрдбिрдпा рддेрдЬ़ी рд╕े рдЖрдЧे рдмрдв़ рдЪुрдХे рд╣ैं, рдирдП рдоाрдз्рдпрдо рд╕ाрдордиे рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं рдФрд░ рдк्рд░िंрдЯ рдоीрдбिрдпрдо рдЗрди рд╕рдм рдХे рд╕ाрдордиे рдлीрдХा рд╣ी рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдмाрдЬ़ी рдЬीрддрдиे рд╡ाрд▓ी рдирд╣ीं рд▓рдЧ рд░рд╣ी рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╣िंрджी рдоें рдкाрдардХ рднрд▓े рди рд╣ो, рд▓ेрдЦрдХ рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рддो рд╣ैं, рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдоें рдЖрдкрдХा рдХ्рдпा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд╣िрди्рджी рдоें рдкाрдардХ рд╣ैं। рд╣рдо рд╣िрди्рджी рдкाрдардХ рдХो рдПрдХ рдЕрд░рд╕े рд╕े рдЗрдЧрдиोрд░ рдоाрд░े рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рд╣рд╡ा, рдкाрдиी, рдЦाрдиा рдФрд░ рдЫрдд рдХे рдмाрдж рд░ैрдХрдЧрдиिрд╢рди рдФрд░ рдЗंрдЯрд▓ैрдХ्рдЪुрдПрд▓ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди рдЗंрд╕ाрди рдХी рдЬ़рд░ूрд░рддें рд╣ैं। рд░ैрдХрдЧрдиिрд╢рди рдиे рд╣рдоें рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдХे рдЪंрдЧुрд▓ рдоें рдлंрд╕ा рджिрдпा рд╣ै - рдпрд╣ाँ рд╣рд░ рдЬрдиा рдЦुрдж рдХो рдк्рд░рдоोрдЯ рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рдмрдЪा рдЗंрдЯрд▓ैрдХ्рдЪुрдПрд▓ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди। рдЗрд╕ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди рдХी рдЬ़рд░ूрд░рдд рд╣рд░ рд╣िрди्рджी рдмोрд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдЗंрд╕ाрди рдХो рд╣िрди्рджी рдкाрдардХ рдоें рдмрджрд▓рдиे рдХी рддाрдХрдд рд░рдЦрддी рд╣ै।
рддो рдкाрдардХ рд╣ैं। рд╡ो рддो рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЕрдж्рднुрдд рд▓ूрдк рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдкाрдардХ рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै।
рд╣рдо рдЕрдм рд▓ैंрдб рдСрдл рдбैрд╕्рдкрд░ाрдбो рдоें рдкрд╣ुँрдЪ рдЪुрдХे рд╣ैं –
рд▓ेрдЦрдХ рдкाрдардХ рдХो рднूрд▓ рдЧрдпा рд╣ै, рдмрд╕ рдиाрдо рдХे рдкीрдЫे рднाрдЧ рд░рд╣ा рд╣ै, рдЙрд╕े рдмрд╕ рдЕрд╡ाрд░्рдб рдЪाрд╣िрдпे, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдпे рдЙрд╕े рд▓рдЧाрддाрд░ рдЕрдХाрджрдоिрдпों рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рд╕े рдиैрдЯрд╡рд░्рдХिंрдЧ рдХрд░рдиी рд╣ै, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рд╕े рд╡ाрд╕्рддा рд░рдЦрдиा рд╣ै।
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рднी рдкाрдардХ рдХो рдирд╣ीं рдЬाрдирддा। рдЙрд╕े рддो рдмрд╕ рдкैрд╕ा рдЪाрд╣िрдпे, рд╡ो рдЙрд╕े рд▓ेрдЦрдХ рджे рд░рд╣ा рд╣ै।
рдмेрдЪाрд░ा рднुрд▓ाрдпा рд╣ुрдЖ рдЗंрдЯрд▓ैрдХ्рдЪुрдЕрд▓ рд╕्рдЯिрдоुрд▓ेрд╢рди рдХा рдоाрд░ा рдкाрдардХ рдпा рддो рдХिрддाрдмों рдХी рддрд▓ाрд╢ рдоें рджрд░-рджрд░ рднрдЯрдХ рд░рд╣ा рд╣ै, рдпा рдлिрд░ рдХрдо्рдк्рдпूрдЯрд░ рдХे рд╕ाрдордиे рдкрдб़ा рдЕрдкрдиी рдлिрдЬ़ूрд▓ рдХी рдлोрдЯो рд╢ेрдпрд░ рдХрд░े рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЗрд╕ рджрд╢рдХ рдоें рд╕ाрдордиे рдЖрдпे рдирдП рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдФрд░ рдкीреЭिрдпों рд╕े рд╕्рдеाрдкिрдд рдкुрд░ाрдиे рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдоें рдоूрд▓ рдЕंрддрд░ рдФрд░ рд╕рдоाрдирддाрдПँ рдХ्рдпा рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рдоेрд░े рдЦ्рдпाрд▓ рд╕े рджुрдиिрдпा рдоें рд╕рдм рдк्рд░рдХाрд╢рдХ – рдирдП, рдкुрд░ाрдиे, рднाрд░рддीрдп, рд╡िрджेрд╢ी - рдЕрдм рдХोрдИ рдирдпा рдмिрдЬ़рдиैрд╕ рдоॉрдбрд▓ рдвूंрдв рд░рд╣े рд╣ैं। рд░िрд╕्рдХ рд▓ेрдиा рдмрд╣ुрдд рджूрднрд░ рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рддрднी рдЕрдЧрд░ рдЖрдк рдкिрдЫрд▓े рд╕ाрд▓ों рдоें рдЬिрддрдиे рднी рдХाрдордпाрдм рдЯाрдпрдЯрд▓ (рднाрд░рдд рдоें рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдЯाрдпрдЯрд▓) рджेрдЦेंрдЧे, рдЙрдирдХी рдоाрд░рдХिрдЯिंрдЧ рдоें рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рддрд░рдХीрдм рдХा рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдлिрд░ рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдЕрдЧрд▓े рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд╣ी рддрд░рдХीрдм рдХाрдлी рдмाрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ рдРрдЧрдЬ़ौрд╕्рдЯ рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं, рдлिрд░ рдХोрдИ рдирдИ рддрд░рдХीрдм рд╕ूрдЭрдиी рдкрдб़рддी рд╣ै, рдФрд░ рдЬрдм рддрдХ рд╡рд╣ рди рд╕ूрдЭे, рдХрдИ рдЕрдЪ्рдЫी рдХृрддिрдпाँ рдЖрддी рд╣ैं, рдЪुрдкрдХे рд╕े рдЧुрдордиाрдоी рдХे рдзुंрдз рдоें рдШुрд╕ рдЬाрддी рд╣ैं। рдмрдб़े рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╣ाрдКрд╕ рдиेрдо-рд░िрдХौрдЧрдиिрд╢рди рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ी рд▓ेрдЦрдХ рдЪुрдирддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ें рдХाрдордпाрдм рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЙрдирдХी рдоाрд░рдХेрдЯिंрдЧ рдЬो рдХрд░рддे рд╣ैं рд╡ो рднी рдЙрдирдХे рдмिрдЬ़рдирд╕ рдк्рд▓ाрди рдХा рдПрдХ рдЬ़рд░ूрд░ी рднाрдЧ рд╣ै।
рдХिрд╕ी рднी рдХाрдордпाрдм рдХिрддाрдм рдХी рдЪрдв़ाрдИ рдХोрдИ рдоाрдоूрд▓ी рдЪрдв़ाрдИ рдирд╣ीं рд╣ै рдХि рд╣ोрдирд╣ाрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдПрдХ рдЕрдж्рднुрдд рдкुрд╕्рддрдХ рд▓िрдЦी, рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рд╕े рд░िрд╡्рдпुрдЕрд░ рдиे рдЙрд╕े рд╕рд░ाрд╣ा, рд░िрд╡्рдпू рдкрдв़рдХрд░ рдЕрдиेрдХों рдкाрдардХों рдиे рдЙрд╕े рдЦрд░ीрджा, рдЕंрддрддः рд╡рд╣ рдПрдХ рдмैрд╕्рдЯрд╕ैрд▓рд░ рд╣ुрдИ। рдирд╣ीं, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ूрдЭी рдЗрд╕ рдЪрдв़ाрдИ рдХी рд╣рд░ рд╕ीрдв़ी рдкैрд╕ों рд╕े рд░िрд╕ी рд╣ुрдИ рд╣ै, рдЕрдкрдиे рдЖрдк рдоें рдПрдХ рдмिрдЬ़рдиैрд╕ рдк्рд▓ाрди рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдиे рдХिрд╕ी рдПрдХ рд╕ीрдв़ी рдкрд░ рдХрдо рдз्рдпाрди рд▓рдЧाрдпा, рдкूрд░ा рдХा рдкूрд░ा рдк्рд▓ाрди рдмिрдЧрдб़ा!
рдкाрдардХ рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдХрд░ рдЦुрд╢ рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╣рдордиे рдЕрдкрдиे рдпुрдЧ рдХी рд╕рдм рдмेрд╣рддрд░ीрди рд░рдЪрдиाрдПँ рдкрдв़ рд▓ीं рд╣ैं। рдЬрдмрдХि рдоाрд░рдХिрдЯ рдоें рд╕िрд░्рдл рд╡ो рдоाрд▓ рдЖрддा рдЬिрд╕рдХी рдЫँрдЯाрдИ рдЙрд╕рдХी рдоैрд░िрдЯ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдирд╣ीं рд╡рд░рди рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдХे рдХौрдирдлिрдбंрд╕ рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕंрдд рдоें рдкाрдардХ рд╡ो рдкрдв़рддा рд╣ै рдЬो рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рдЙрд╕े рдкрдв़ाрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै।
рд╣िрди्рджी рдк्рд░рдХाрд╢рдХ - рдирдП рдпा рдкुрд░ाрдиे - рдРрд╕ा рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╣िрди्рджी рдк्рд░рдХाрд╢рдХों (рдирдП рдФрд░ рдкुрд░ाрдиे) рдоें рдПрдХ рдмाрдд рдХॉрдорди рд╣ै – рд▓ेрдЦрдХ рд╕े рдРрдбिрдЯिंрдЧ рдпा рдк्рд░िंрдЯिंрдЧ рдХे рдкैрд╕े рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рдм рдХрд░рддे рд╣ैं। рдкाрдардХों рдХो рдХिрддाрдмें рдХैрд╕े рдкрдв़рд╡ाрдПँ, рдЗрд╕ рд╕рдорд╕्рдпा рдХा рд╕рдоाрдзाрди рдЗрдирдХे рдкाрд╕ рдирд╣ीं рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдХ्рдпा рдирдпे (рдоूрд▓рддः рд╕ेрд▓्реЮ-реЮाрдЗрдиेंрд╕्рдб рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ) рдк्рд░рдХाрд╢рди рдоॉрдбрд▓ рдоें рдоीрдбिрдпॉрдХ्рд░िрдЯी рдХो рдмреЭाрд╡ा рдоिрд▓ा рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХे рд╕рдо्рдкाрджрди рдиे рдоुрдЭे рдпрд╣ рджिрдЦाрдпा рд╣ै рдХि рд▓िрдЦрдиे рдХा рд╢ौрдХ рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ों рдоें рдоीрдбिрдпॉрдХ्рд░िрдЯी рдХी рдХрдоी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рдоैं рдЕрдиुрдоाрди рд▓рдЧाрдиा рдЪाрд╣ूँ, рддो рдЖрдЬ рдХे рд▓ेрдЦрдХрдЧрдгों рдХे рдЧ्рд░ुрдк рдоें рдХेрд╡рд▓ 5 рд╕े 10 рдк्рд░рддिрд╢рдд рдоोрд╣рди рд░ाрдХेрд╢ рд╕्рддрд░ीрдп рд▓ेрдЦрдХ рд╣ोंрдЧे, рдмाрдХी рдЕрдЪ्рдЫा рд▓िрдЦрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдХेрд╡рд▓ рдоिрдбिрдпॉрдХрд░ рдк्рд░ौрдбрдХ्рдЯ рдбैрд▓िрд╡рд░ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рдФрд░ рдоिрдбिрдпॉрдХрд░ рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдХोрдИ рдирд╣ीं рдкрдв़рдиा рдЪाрд╣рддा। рдпे рдмाрдд рдордж्рджेрдирдЬ़рд░ рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП рдоैं рдпрд╣ी рдХрд╣ूँрдЧी рдХि рдл़्рд░ी рд╕ोрд╕ाрдЗрдЯी рд╣ै, рдХोрдИ рд╕ैрд▓्рдл-рдкрдм्рд▓िрд╢िंрдЧ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै рддो рдХрд░े, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ рднी рддो рд╕рд╣ी рддрд░рд╣ рд╕े рдЕрдкрдиी рд╕ेрд╡ाрдПँ рдк्рд░рджाрди рдирд╣ीं рдХрд░ рдкा рд░рд╣े рд╣ैं।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрдХ, рдк्рд░рдХाрд╢рдХ, рдФрд░ рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдХे рдХ्рдпा рдЧुрдг рд╣ैं? рдЗрд╕ рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рдЖрдк рдЦुрдж рдХो рдХрд╣ाँ рдкाрддी рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рд▓ेрдЦрдХों рдоें рдоैं рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ों рдХी рд╣ी рдмाрдд рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ूँ। рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдЬो рднी рд▓िрдЦрдиे рдХी рдЖрдХांрдХ्рд╖ा рд░рдЦрддा рд╣ै, рдЙрд╕рдХे рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕े рдЦुрдж рдХो рдЕрд╡рдЧрдд рддो рд░рдЦे рд╣ी, рд╕ाрде рдоें рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╕्рдеाрдкिрдд рд▓ेрдЦрдХों рдХी рд░рдЪрдиाрдПँ рднी рдЬ़рд░ूрд░ рдкрдв़े - рдЕрдЪ्рдЫे рд▓ेрдЦрди рдХे рд╕्рддрд░ рдХा рдЕंрджाрдЬ़ा рд╣рд░ рд▓िрдЦрдиे рдоें рд░ुрдЪि рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓ों рдХो рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे. рдлिрд░ рдЖрдЧे, рдоेрд░े рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рд╡ो рд╣ै рдЬो рдЕрдкрдиी рдк्рд░ेрд░рдгा рд╕े рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦрддा рд╣ो, рдорд╣рдЬ़ рд╕рдордп рдпा рд╕рдоाрдЬ рдХी рдоाँрдЧ рдХो рджेрдЦрддे рд╣ुрдП рдирд╣ीं; рдЬो рдЕрдкрдиे рднीрддрд░ рдоंрдбрд░ाрддी рдХрд╣ाрдиी рдХो рд▓िрдЦрдиे рдХो рдмेрдЪैрди рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो। рдЬिрд╕рдоें рдЗрддрдиा рдЖрдд्рдорд╕ंрдпрдо рд╣ो рдХि рд╡рд╣ рдХрд╣ाрдиी рдХे рдоुрдЦ्рдп рдкाрдд्рд░ों рдФрд░ рдХрдеाрдирдХ рдХे рдоुрдЦ्рдп рдоुрдж्рджों рдХा рд╕рд╣ी рд╡िрдХाрд╕ рдХрд░рдиे рдоें рд╡рдХ्рдд рдиिрдХाрд▓рдиे рдХो рддैрдпाрд░ рд╣ो, рдлिрд░ рдЙрд╕े рд╕рд╣ी рдоूрдб рдоें рд╕рд╣ी рдЖрд╡ाрдЬ़ рджे рдкाрдП, рдпрджि рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рднी рд╣ो, рддो рдХрд╣ाрдиी рдоें рднाрд╖ा рдж्рд╡ाрд░ा рдХुрдЫ рдЬाрджू рднी рдШोрд▓ рдкाрдП। рдЕрдЧрд░ рд╡ो рдЕрдЪ्рдЫा рд▓ेрдЦрдХ рдирд╣ीं рд╣ै, рддो рднी рд╡рд╣ рдпрд╣ рдЬाрджू рдШोрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै, рдмрд╕ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХे рд▓िрдпे рдЙрд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдоेрд╣рдирдд рдХрд░рдиी рдкрдб़рддी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕рдм рдХे рд▓िрдпे рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рд▓ेрдЦрдХ рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рд╣ो, рдЪाрд╣े рдЬिрд╕ рдкाрдд्рд░ рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦ рд░рд╣ा рд╣ो, рдУрд╡рд░рд╡्рдпू рдоें рдЙрд╕े рд╕рдм рдЦाрд╕ рдкाрдд्рд░ों рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕рдордЭ рдЖрдиे рдЪाрд╣िрдпे। рдЬрдм рднी рдоैं рдХोрдИ рдХрд╣ाрдиी рд▓िрдЦрддी рд╣ूँ, рддो рд▓िрдЦрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдХрд╣ाрдиी рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдХाрдл़ी рдЪीрдЬ़ों рдХे рдмाрд░े рдоें рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХрд░рддी рд╣ूँ।
рдЕрдЪ्рдЫे рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рдХो рдкाрдардХ рдкрдв़рддे рд╣ी рдкрд╣рдЪाрди рд▓ेрддा рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рд╡ो рдЙрд╕ рдХрд╣ाрдиी рдХे рдХाрдмू рдоें рдЖ рдЧрдпा рд╣ोрддा рд╣ै।
рдЬрдм рдоैं рдРрд╕े рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ рд╕े рдЕрд╡рдЧрдд рд╣ोрддी рд╣ूँ, рддрдм рдЙрд╕े рд╣рд░ рд╣ाрд▓ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ूँ। рдоुрдЭे рдЙрд╕рдХे рдХाрдо рдкрд░ рдЗрддрдиा рдпрдХीрди рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдоैं рдмेрдЭिрдЭрдХ рдЙрд╕ рдкрд░ рдкैрд╕ा рд▓рдЧाрдиे рдХो рддैрдпाрд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ूँ। рдоेрд░ा рдордХрд╕рдж рдЙрди рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХो рдкाрдардХों рдХे рд╕ाрдордиे рд▓ाрдиा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдмाрдд рдХो рд╕ोрдЪ рдХрд░ рдЙрд▓्рд▓ाрд╕рдордп рд╣ोрддी рд╣ूँ рдХि рдЬрдм рдкाрдардХ рдпे рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдкрдв़ेंрдЧे рддрдм рдХिрддрдиे рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рдФрд░ рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोंрдЧे। рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рдкрдв़рдХрд░ рд╢ाрдпрдж рдЬो рдирд╣ीं рд▓िрдЦрддे рд╣ैं, рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд▓िрдЦрдиे рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ों।
рддीрдиों рдоें рд╕рдо्рдкाрджрди рд╕рдмрд╕े рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдХाрдо рд╣ै। рдПрдХ рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдХा рд╕рд╣рдирд╢ीрд▓ рд╣ोрдиा рдЬ़рд░ूрд░ी рд╣ै।
V
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдЕрдЧрд▓े рд╡рд░्рд╖ों рдоें рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рд╕े рдЖрдкрдХी рд╕े рдХ्рдпा рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдПँ рд╣ैं?
рдоुрдХ्рддा: рд╢ुрд░ुрдЖрдд рд╕े рд╣ी рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рдХा рдоिрд╢рди рдЙрднрд░рддे рд▓ेрдЦрдХों рдХो рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиाрдПँ рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рдиे рдХा рдоंрдЪ рджेрдиा рд╣ै। рдЬो рд▓ेрдЦрдХ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं рдЙрдирдХे рдкाрд╕ рдоौрдХों рдХी рдХрдоी рдирд╣ीं рд╣ै। рд╕्рдеाрдкिрдд рд▓ेрдЦрдХों рдиे рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХा рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрджृрд╢्рдп рд░рдЪा рд╣ै। рднрд╡िрд╖्рдп рдЙрднрд░рддे рд▓ेрдЦрдХों рдХो рдмрдиाрдиा рд╣ै। рддो рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рдорд╣ीрдиों рдФрд░ рд╡рд░्рд╖ों рдоें рд╣рдоाрд░ी рдпрд╣ी рдХोрд╢िрд╢ рд░рд╣ेрдЧी рдХि рд╣рдо рдЬ़्рдпाрджा рд╕े рдЬ़्рдпाрджा рдирдП рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдХाрдо рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░ें।
рд╣рдо рдпे рднी рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि рдХрд╣ाрдиीрдХाрд░ों рдХो рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдкाрд░िрд╢्рд░рдоिрдХ рдоिрд▓рдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдЗрд╕рд╕े рди рдХेрд╡рд▓ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЕрдкрдиे рдХाрдо рдХे рд▓िрдпे рдЧрд░्рд╡ рд╕ुрджृрдв़ рд╣ोрддा рд╣ै, рднाрд╡ी рд▓ेрдЦрдХ рд▓िрдЦрдиे рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕ाрдоाрди्рдп рддौрд░ рд╕े рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдмрдв़рддा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рд╕ेрддु рдХे рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдпे рдЖрдкрдХा рдХ्рдпा рд╕ंрджेрд╢ рд╣ै?
рдоुрдХ्рддा: рд╕ेрддु рдФрд░ рдИ-рдХрд▓्рдкрдиा рд╣рдо-рдЙрдо्рд░ рдкрдд्рд░िрдХाрдПँ рд╣ैं। рдЬ़рд░ूрд░ 2016 рдоें рдХुрдЫ рдРрд╕ा рд╕ाрдпрдд рд░рд╣ा рд╣ोрдЧा рдЬрдм рд░рдЪрдиाрдд्рдордХ рдмрдпाрд░ों рдХा рдмोрд▓рдмाрд▓ा рд░рд╣ा рд╣ोрдЧा। рдоैं рдпрд╣ी рдЪाрд╣ूंрдЧी рдХि рдкाрдардХों рдХे рд╕рдордХ्рд╖ рдРрд╕े рдФрд░, рдХрдИ-рдХрдИ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдиिрдХाрд╕ рд╣ों, рдкाрдардХ рдЗрди्рд╣ें рдЦूрдм рдкрдв़ें, рдкрд╕ंрдж рдЖрдиे рдкрд░ рдЕрдкрдиे рдоिрдд्рд░ों рдХो рднी рд╕ुрдЭाрдПँ, рд░рдЪрдиा рдкрд╕ंрдж рдЖрдиे рдкрд░ рдЕрдкрдиी рд░ाрдп рджें, рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдЕрднिрдиंрджрди рдХрд░ें – рдХ्рдпोंрдХि рдкाрдардХ рдХे рдоुँрд╣ рд╕े рддाрд░ीрдл़ рдПрдХ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рд▓िрдпे рд╣рдЬ़ाрд░ рд░ुрдкрдП рдкाрдиे рд╕рдоाрди рд╣ै। рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдпे рдоेрд░ा рдпрд╣ рднी рд╕ंрджेрд╢ рд╣ै рдХि рдЕрдЪ्рдЫी рд░рдЪрдиा рдкрдв़рдиे рд╕े рдпрджि рдЙрдирдХा рднी рд▓िрдЦрдиे рдХा рдЬी рдХрд░े, рддो рддुрд░ंрдд (рдпा рдЬिрддрдиी рдЬрд▓्рджी рд╣ो рд╕рдХे) рд▓िрдЦрдиे рдмैрда рдЬाрдПँ। рдкрдв़рдиा рдФрд░ рд▓िрдЦрдиा рдорди рдХो рдЙрди्рдоुрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдЬीрд╡рди рдХी рдЙрд▓рдЭрдиें рдХрдо рдХрд░рддा рд╣ै।
рдЕрдиुрд░ाрдЧ: рдоुрдХ्рддा рдЬी, рдмाрддें рдмрд╣ुрдд рд╣ैं, рдФрд░ рд╕рдордп рдХрдо। рдЕрдкрдиे рдЕрди्рдп рдк्рд░рд╢्рдиों рдХो рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рд▓िрдпे рдмрдЪाрддे рд╣ुрдП рдоैं рдЖрдкрдХे рд╕рдордп рдХे рд▓िрдпे рдЖрднाрд░ рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддा рд╣ूँ।
рдоुрдХ्рддा: рдЖрдкрдХा рднी рдзрди्рдпрд╡ाрдж!
рдмрд╣ुрдд рд╢ाрдирджाрд░, рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдФрд░ рдЧ्рд░ाрд╣्рдп рдмाрддрдЪीрдд। рдЬैрд╕ा рдХि рдк्рд░िрдп рдЕрдиुрд░ाрдЧ рдиे рдХрд╣ा--'рдЕрдкрдиे рдЕрди्рдп рдк्рд░рд╢्рдиों рдХो рднрд╡िрд╖्рдп рдХे рд▓िрдП рдмрдЪाрддे рд╣ुрдП', рддो рдпрд╣ рдЕंрддрд░ाрд▓ рдмрд╣ुрдд рд▓ंрдмा рди рд╣ो। рдпрд╣ рдПрдХ рдмреЬी рд╕рдЪाрдИ рд╣ै рдХि 'рдоिрдбिрдпॉрдХрд░ рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдХोрдИ рдирд╣ीं рдкрдв़рдиा рдЪाрд╣рддा'। рдмрд╣ुрдд-рд╕ी рдмाрддें рд▓ेрдЦрдХ рдмाрддрдЪीрдд рдоें рд╣ी рдХрд╣ рдкाрддा рд╣ै। рдоुрдХ्рддा рдЬी рд╕े рд╡े рдоौрдХे рд▓ेрддे рд░рд╣िрдП। рдоेрд░ी рдУрд░ рд╕े рдмрдзाрдИ рдФрд░ рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПँ, рдЖрдк рджोрдиों рдХो।
ReplyDeleteрдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рд░рд╣ा। рд╕рд╡ाрд▓ों рдХे рдЬрд╡ाрдм рдмрд╣ुрдд рдЧрд╣рд░ाрдИ рд▓िрдП рд╣ुрдП рд╣ैं। рдпрд╣ рдЬрд╡ाрдм рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдХी рд╕ोрдЪ рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рдмрддрд▓ाрддे рд╣ैं।
ReplyDeleteрдЖ рдоुрдХ्рддा рдЬी,
ReplyDeleteрдирдорд╕्рдХाрд░
рдмрд╣ुрдд рд╢ाрдирджाрд░ рдмाрддрдЪीрдд,
рдмाрддрдЪीрдд рд╕े рд╣ी рдЖрдкрдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХो рдФрд░ рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рддि рдЖрдк рдХे рд░ुрдЭाрди рдФрд░ рд╕рдорд░्рдкрдг рдХो рд╕рдордЭ рдкाрдИ ,рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬी рдФрд░ рд╕ाрдЗंрд╕ рдХी рд╕्рдЯूрдбेंрдЯ рд╣ोрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЖрдкрдХा рд╣िंрджी рдХे рдк्рд░рддि рдпрд╣ рд░ुрдЭाрди рд╕ीрдЦрдиे рдпोрдЧ्рдп рд╣ै
рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдЙрдо्рд░ рдФрд░ рдЕрдиुрднрд╡ рдХे рд╕ाрде рдкрд░िрдкрдХ्рд╡ рд╣ोрддा рдЬाрддा рд╣ै
рдХिंрддु рдкैрджाрдЗрд╢ी рд▓ेрдЦрдХ рдХो рдЗрди рджोрдиों рдмाрддों рдХी рд╣ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рдирд╣ीं рд╣ोрддी
рдпрд╣ рдПрдХ рдИрд╢्рд╡рд░ рдк्рд░рджрдд्рдд рдЧुрдг рднी рд╣ै рдЬो рд╕्рд╡рдЪ्рдЫ рдЖрдд्рдоा рдХी рдкрд╡िрдд्рд░ рднाрд╡рдиाрдУं рдХा рджрд░्рдкрдг рд╣ै
рдкрд░ंрддु рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рджोрдиों рд╣ी рд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рд╕ंрдпोрдЬрди рд╣ोрдиे рд╕े рдПрдХ рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдмрдирддा рд╣ै
рдЬिрд╕рдХी рдк्рд░ेрд░рдгा рдФрд░ рдХृрддिрдд्рд╡ рдХा рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рджेрд╢ рд╡ рд╕рдоाрдЬ рдХे рд╡िрдШрдЯрди рдХो рд░ोрдХрдиा рдФрд░ рд╡िрдХाрд╕ рдХो рджिрд╢ा рджेрдиा рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХा рд▓ेрдЦрди рдиिрд░рд░्рдердХ рдоाрдд्рд░ рд╕्рд╡ांрдд рд╕ुрдЦाрдп рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдРрд╕ा рдоैं рд╣ूं рдоाрдирддी рд╣ूं
рдпрд╣ी рдЦूрдмिрдпां рдЖрдкрдХे рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдЗंрдЯрд░рд╡्рдпू рд╕े рдЖрдкрдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЭрд▓рдХрддी рд╣ै
рдЖрдк рд╕े рдЬुрдб़рдХрд░ рдоुрдЭे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рд╣ै рдоेрд░ी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдпрдеोрдЪिрдд рд╕्рдеाрди рдоिрд▓ेрдЧा
рдЖрдкрдХो рд╕ाрд╣िрдд्рдп рд╕ृрдЬрди рдХे рдЗрд╕ рдиेрдХ рдХाрдо рдХे рд▓िрдП рд╣ाрд░्рджिрдХ рдмрдзाрдЗрдпां, рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПं
рдоैंрдиे рдХрдоेंрдЯ рдХिрдпा рдкрд░ рд╢ाрдпрдж рдкोрд╕्рдЯ рдкोрд╕्рдЯ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ
ReplyDeleteрдмреЭिрдпा।
ReplyDelete