рд╡िрдорд░्рд╢: рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдоुंрд╢ी рдХ्рдпों?

- рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा


рдЖрд▓ेрдЦ рдХा рд╢ीрд░्рд╖рдХ рджेрдЦрдХрд░ рдЪौंрдХिрдпे рдордд। рдЖрдкрдХो рд▓рдЧा рд╣ोрдЧा рдХि рдпрд╣ рддो рдХोрдИ рд╕рд╡ाрд▓ рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ। рдЗрд╕ी рддрд░्реЫ рдкрд░ рдХрд▓ рдХो рд▓ोрдЧ рдкूрдЫрдиे рд▓рдЧेंрдЧे рдХि рдиेрд╣рд░ू рдкрдг्рдбिрдд рдХ्рдпों, рдЪрд░рдг рд╕िंрд╣ рдЪौрдзрд░ी рдХ्рдпों, рд▓ाрдЬрдкрдд рд░ाрдп рд▓ाрд▓ा рдХ्рдпों, рдпा рдлिрд░ рдЬрдордиाрджाрд╕, рдмाрд▓рдоुрдХुंрдж рдЧुрдк्рдд, рджрдпाрдиाрд░ाрдпрдг рдиिрдЧрдо, рдпा рдирд╡рд▓рдХिрд╢ोрд░ рдоुंрд╢ी рд╣ी рдХ्рдпों, рдЖрджि рдЖрджि। рдпрд╣ рд╕рдЪ рд╣ै рдХि рд╢ीрд░्рд╖рдХ рдмेрддुрдХा рд╣ै। рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХीрдЬिрдпे рдХि рдЖрдкрдХी рддрд░рд╣ рд╣ी рд╣рдо рднी рдЗрд╕ рдк्рд░рд╢्рди рдХो рдЕрдЯрдкрдЯा рд╣ी рдоाрдирддे рд╣ैं рдХि рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рд╕े рдкрд╣рд▓े рдоुंрд╢ी рдХ्рдпों рд▓рдЧा।

рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╕्рдоाрд░рдХ, рд▓рдорд╣ी
рд▓ेрдХिрди реЮेрдХ рди्рдпूреЫ, рдирдХрд▓ी-рд╢ोрдз, рдФрд░ рдХрдЯ-рдкेрд╕्рдЯ-реЮॉрд░рд╡рд░्рдб рдХे рдЖрдзुрдиिрдХ рдпुрдЧ рдоें рдЕреЮрд╡ाрд╣ों рдХी рд╕рдоाрдк्рддि рдХे рдкाрд╡рди рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рдХे рд▓िрдпे рдХрдИ рдмाрд░ рдЕрдЯрдкрдЯे рдк्рд░рд╢्рдиों рдХो рд╕ंрдЬ्рдЮाрди рдоें рд▓ेрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрди्рдпрдеा рдирдпे рд▓ोрдЧ рдмाрд░-рдмाрд░ рдкुрд░ाрдиी рдЕреЮрд╡ाрд╣ों рдХो рдирдпा рд╢ोрдзрдХाрд░्рдп рдмрддाрдХрд░ рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдХा рдордиोрд░рдЮ्рдЬрди рдХрд░рддे рд░рд╣рддे рд╣ैं। рдмाрдд рдордиोрд░рдЮ्рдЬрди рддрдХ рд╣ी рд░ुрдХ рдЬाрдпे рддो рдХोрдИ рд╣ाрдиि рдирд╣ीं рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рджुрд░्рднाрдЧ्рдп рд╕े рд╣िंрджी рдкाрдардХों рдХा рдПрдХ рдмреЬा рд╡рд░्рдЧ рдРрд╕ी рдмाрддों рдХो рдХिрд╕ी рдЕрдиूрдаे рд░рд╣рд╕्рдп рдХा рдЙрдж्рдШाрдЯрди рд╕рдордЭрдХрд░ рдЙрд╕े рдЖрдЧे рдлैрд▓ाрдиे рдоें рдЬुрдЯ рдЬाрддा рд╣ै। рдЬिрд╕рд╕े рдПрдХ рдЕрд╕рдд्рдп рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХो рдмрд▓ рдоिрд▓рддा рд╣ै, рдЬिрд╕े рд░ोрдХрдиा рд╣рдо рд╕рдм рдХा рдХрд░्рддрд╡्рдп рд╣ै। рдЕреЮрд╡ाрд╣ों рдХा рд╢ोрд░ рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬрдмрдХि рд╢ांрддि рдХी рдХोрдИ рдЖрд╡ाреЫ рдирд╣ीं рд╣ोрддी рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЕреЮрд╡ाрд╣ें рддीрд╡्рд░рдЧрддि рд╕े рдлैрд▓рддी рд╣ैं। рдЕрдЪ्рдЫा рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рджूрд╕рд░ा рдкрдХ्рд╖ рд╕ाрдордиे рд░рдЦ рджिрдпा рдЬाрдпे। рдХोрдИ рдЙрд╕े рдкреЭрдиा рдпा рд╕рдордЭрдиा рдЪाрд╣े рдпा рдирд╣ीं рдпрд╣ рдЙрд╕рдХी рдЗрдЪ्рдЫा।

рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╕рдкрдд्рдиीрдХ (реЫрдоाрдиा рд╕े)
рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рдоें рдоुंрд╢ी рдЬुреЬрдиे рдХो рдПрдХ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдЬрдирдХ рдШрдЯрдиा рдмрддाрдиे рд╡ाрд▓े рдХрдИ рд▓ेрдЦ рджेрдЦрдиे рдоें рдЖрдпे рд╣ैं। рдРрд╕े рд▓ेрдЦ рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рдиिрдо्рди рдоाрди्рдпрддाрдУं рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ैं рдХि -
1. рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рдоें рдоुंрд╢ी рдЬुреЬрдиा рдПрдХ реЪрд▓рддреЮрд╣рдоी рд╣ै।
2. рд╣ंрд╕ рдкрдд्рд░िрдХा рдХे рдоुрдЦрдкृрд╖्рда рдкрд░ рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоाрдгिрдХрд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी рдФрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо 'рдоुंрд╢ी, рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рдпा 'рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рдЬैрд╕े рд▓िрдЦे рдЬाрддे рдеे рдЬिрд╕рдХे рдХाрд░рдг рд╣ंрд╕ рдкрдд्рд░िрдХा, рдФрд░ рд╣िंрджी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рд╡िрдж्рд╡ाрди рдкाрдардХ рдЙрди्рд╣ें рджो рд╡्рдпрдХ्рддि рди рдоाрдирдХрд░ рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдиाрдордХ рдПрдХ рд╣ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдоाрдирдиे рд▓рдЧे।
3. рджो рд▓ोрдЧों рдХा рдиाрдо рдПрдХ рд╣ो рдЬाрдиे рдХे рдЗрд╕ рдЪрдордд्рдХाрд░ рдиे рдХिрд╕ी рдХाрд░рдгрд╡рд╢ рджोрдиों рд╕рдо्рдкाрджрдХों рдоें рд╕े рдПрдХ (рдк्рд░ेрдордЪंрдж) рдХो рд╣ी рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा, рджूрд╕рд░े (рдХ. рдоा. рдоुंрд╢ी) рдЗрд╕рд╕े рдЕрдЫूрддे рд░рд╣े।
4. рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рд╕ाрд░े рдкाрдардХ рддो рджो рд╕рдо्рдкाрджрдХों рдХो рдПрдХ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рдордЭрдиे рдХे рдЗрд╕ рдн्рд░рдо рдоें рдирд╣ीं рд╣ी рдкреЬे рд╣ोंрдЧे। рдкрд░ंрддु рдХुрдЫेрдХ рдкाрдардХों рдХा рдпрд╣ рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХिрд╕ी рдЬाрджू рдХी рддрд░рд╣ рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рддрдеा рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдкрд░िрдЪिрддों рдХे рд╕िрд░ рдЪреЭ рдЧрдпा рдФрд░ рдЙрди рд╕рдмрдиे рдЕрдЪाрдирдХ рд╣ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рд╕े рдкрд╣рд▓े рдоुंрд╢ी рдРрд╕ी реЫрдмрд░्рджрд╕्рддी рд╕े рдЬोреЬा рдХि рд╡рд╣ рдЙрдирдХा рдиाрдо рд╣ी рдмрди рдЧрдпा।

рд╡िрд╖рдп рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рдоें рдЬाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЖрдЗрдпे рдРрд╕े рдЖрд▓ेрдЦों рдХे рдХुрдЫ рдЙрджाрд╣рд░рдгों рдкрд░ рджृрд╖्рдЯिрдкाрдд рдХрд░ें। рдиीрдЪे рджिрдпे рдЪिрдд्рд░ों рдкрд░ рдХ्рд▓िрдХ рдХрд░рдХे рдЙрдирдХा рдмреЬा рд░ूрдк рджेрдЦा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╡ैрд╕े рддो рдпे рд╕рднी рдЖрд▓ेрдЦ рдкрдм्рд▓िрдХ рд╣ैं, рддो рднी рд▓ेрдЦрдХों рдХी рдиिрдЬрддा рдХे рд╕рдо्рдоाрди рдоें рдЗрди рдЪिрдд्рд░ों рдоें рдЙрдирдХे рдиाрдо рдЕрд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХрд░ рджिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं, рдпा рд╣рдЯा рджिрдпे рдЧрдпे рд╣ैं।

- 1 -

- 2 -
- 3 -

рдРрд╕े рдХुрдЫ рдЖрд▓ेрдЦों рдоें рдХुрдЫ рддрде्рдпाрдд्рдордХ рдд्рд░ुрдЯिрдпाँ рднी рд╣ैं, рдЬैрд╕े рдХि рдПрдХ рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рдеा рдХि 'рд╣ंрд╕' рдкрдд्рд░िрдХा рдЕрдкрдиे рд╢ुрд░ुрдЖрддी рджौрд░ рдХे рджो-рддीрди рд╡рд░्рд╖ рддрдХ 'рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рдПрд╡ं 'рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоाрдгिрдХ рд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी' рдХे рд╕рд╣ рд╕ंрдкाрджрди рдоे рдиिрдХрд▓рддी рдеी। рдЬрдмрдХि рд╕рдд्рдп рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी рд╣ंрд╕ рд╕े рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1935 рдоें рдЬुреЬे рдеे। рдЙрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣ंрд╕ рдкрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╢рдм्рджों рдоें 'рд╕рдо्рдкाрджрдХ - рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рд▓िрдЦा рд╣ोрддा рдеा।

рд╕рдЪ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╣ंрд╕ рдХे рдЖрд░рдо्рдн рдоें рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоाрдгेрдХрд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी рдХा рдкрдд्рд░िрдХा рд╕े рдХोрдИ рд╕рдо्рдмंрдз рдирд╣ीं рдеा। рд╣ंрд╕ рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди рдкूрд░्рдгрд░ूрдк рд╕े рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рд╣ाрде рдоें рдеा। рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी рдкрдд्рд░िрдХा рд╕े 1935 рдоें рдЬुреЬे рдеे, рдФрд░ 1936 рдоें рдкрдд्рд░िрдХा рдмंрдж рд╣ो рдЧрдИ рдеी। рдЗрд╕рд▓िрдпे рдЙрдирдХा рдиाрдо рд╣ंрд╕ рдоें рд╣ोрдиा рдПрдХ рдЕрдд्рдпрд▓्рдкрдХाрд▓ीрди рдШрдЯрдиा рдеी। рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдЬीрд╡рди рдХे рдЕंрддिрдо рд╡рд░्рд╖ рдХे рдХुрдЫ рдорд╣ीрдиों рдХा рдпрд╣ рд╕рдордп рд╣िंрджी рдФрд░ рдЙрд░्рджू рдХे рдЙрдирдХे рд▓рдо्рдмे рдФрд░ рд╕ुрджृреЭ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЬीрд╡рди рдоें рдирдЧрдг्рдп рдеा

рдпрдж्рдпрдкि рд╣ंрд╕ рдоें рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рд╕े рдкрд╣рд▓े 'рдоुंрд╢ी' рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдеा। рд▓ेрдХिрди рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХेрд╡рд▓ рд╣ंрд╕ рд╕े рд╣ी рдЬुреЬे рдирд╣ीं рдеे। реЫрдоाрдиा, рдоाрдзुрд░ी, рдФрд░ рд╕рд░рд╕्рд╡рддी рд╕рд╣िрдд рд╡े рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдкрдд्рд░िрдХाрдУं рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ो рд░рд╣े рдеे। рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдирд╣ीं рдХि рд▓рдорд╣ी рдоें рдЙрдирдХे рд╕्рдоाрд░рдХ рдкрд░ рдмреЬे-рдмреЬे рдЕрдХ्рд╖рд░ों рдоें рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╕्рдоाрд░рдХ, рд▓рдорд╣ी рд╣ी рд▓िрдЦा рд╣ै (рдЪिрдд्рд░ рджेрдЦें)।

рдпрд╣ рдЕрд╕рдд्рдп рд╣ै рдХि рд╣ंрд╕ рдХे рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд╕рдо्рдкाрджрдХрдд्рд╡ рд╡ाрд▓े рдЕंрдХों рдоें рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी рдФрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХा рдиाрдо рдоिрд▓ाрдХрд░ 'рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рдпा 'рдоुंрд╢ी, рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рд▓िрдЦ рджिрдпा рдЬाрддा рдеा। рдЙрд╕ рд╕рдордп рдХी рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдкрдд्рд░िрдХा рдХे рд▓िрдпे рдРрд╕ी рдХोрдИ рдордЬрдмूрд░ी рдирд╣ीं рд╕рдордЭ рдЖрддी рд╣ै рдХि рдоुрдЦрдкृрд╖्рда рдкрд░ рджो рд╕рдо्рдкाрджрдХों рдХे рдиाрдо рддो рд▓िрдЦे рдЬाрдпें, рд▓ेрдХिрди рдЗрддрдиे рдЕрд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХि рдкाрдардХ рдХुрдЫ рдХा рдХुрдЫ рд╕рдордЭ рд▓ें। рдеोреЬा рдк्рд░рдпाрд╕ рдХрд░рдиे рдкрд░ рдоुрдЭे рд╣ंрд╕ рдХे рдПрдХ рдРрд╕े рдЕंрдХ рдХे рдоुрдЦрдкृрд╖्рда рдХा рдЪिрдд्рд░ рдЗंрдЯрд░рдиैрдЯ рдкрд░ рдоिрд▓ा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рджोрдиों рд╕рдо्рдкाрджрдХों рдХे рдиाрдо рд▓िрдЦे рд╣ैं, рдФрд░ рд╡рд╣ рдПрдХ рдкंрдХ्рддि рдоें рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЬैрд╕ा рди рд╣ोрдХрд░ рджो рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдкंрдХ्рддिрдпों рдоें рд▓िрдЦे рд╣ैं рдЬिрд╕рдоें рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоाрдгेрдХрд▓ाрд▓ рдоुंрд╢ी рдХा рдиाрдо рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд░ूрдк рд╕े рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоुрдирд╢ी рд▓िрдЦा рд╣ै, рдФрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХा рдиाрдо рдЙрдирд╕े рдПрдХ рдкंрдХ्рддि рдкрд╣рд▓े рд▓िрдЦा рд╣ै। рд╕рдо्рдкाрджрдХों рдХे рдиाрдо рдЬैрд╕े рд▓िрдЦे рд╣ैं, рдЙрд╕рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рд╕рдмрд╕े рднोрд▓े рдкाрдардХ рдХो рднी рджोрдиों рдиाрдоों рдХो рдПрдХ рд╕рдордЭрдиे рдХी рднूрд▓ рдХрд░рдиे рдХी рдХोрдИ рдЧुंрдЬाрдЗрд╢ рдирд╣ीं рд╣ै।

рд╕рдо्рдкाрджрдХ
рдк्рд░ेрдордЪंрдж
рдХрди्рд╣ैрдпाрд▓ाрд▓ рдоुрдирд╢ी


рддो рдЬрдм рд╣ंрд╕ рдкрд░ рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी рдирд╣ीं рд▓िрдЦा рд╣ै рддो рдлिрд░ рд╡े рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХैрд╕े рдмрдиे? рдоुंрд╢ी рд╢рдм्рдж рд╕рдо्рдоाрди рд╕ूрдЪрдХ рд╣ै। рдпрд╣ рдмाрдд рд╕рд╣ी рд╣ै рдХि рд╡े рдЕрдз्рдпाрдкрдХ рдеे рдФрд░ рдпрд╣ рднी рд╕рдЪ рд╣ै рдХि рдХрдИ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ों рдоें рдХाрдпрд╕्рдеों рдХो рд╢िрдХ्рд╖ा рдФрд░ рд▓िрдЦाрдИ-рдкреЭाрдИ рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рдХाрд░्рдпों рдХे рдХाрд░рдг рдЖрджрд░рд╡рд╢ рдоुंрд╢ी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै।

рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХा рдЕंрддिрдо рдЪिрдд्рд░ (реЫрдоाрдиा рд╕े)

рд▓ेрдХिрди рд╕рдЪ рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рдк्рд░ेрдордЪंрдж, рд╣ंрд╕ рдХे рдЖрд░рдо्рдн рд╕े рдХрд╣ीं рдкрд╣рд▓े рд╕े рдоुंрд╢ी рдкुрдХाрд░े рдЬाрддे рдеे। рд╣िंрджी рдХे рдкाрдардХों рдХे рд▓िрдпे рдпрд╣ рдЬाрдирдиा рдмрд╣ुрдд рдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рд╣ै рдХि рд╡े рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдмाрдж рдоें рдмрдиे рд▓ेрдХिрди рдоुंрд╢ी рдкрд╣рд▓े рд╕े рдеे। рдЖрдЗрдпे рджेрдЦें рдХि рдЗрд╕ рд╕рдо्рдмंрдз рдоें рд╕ाрдХ्рд╖्рдп рдХ्рдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं।
рдЖрдЦिрд░ी рддोрд╣реЮा (1939) рдкुрд╕्рддрдХ рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЫрдкा рд╣ै

рд╣िंрджी рдХे рдЕрдзिрдХांрд╢ рдкाрдардХ рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХा рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХ рдиाрдо рдзрдирдкрддрд░ाрдп рдеा। рдЕрдиेрдХ рдкाрдардХ рдпрд╣ рднी рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣िंрджी рдХे рдЕрддिрд░िрдХ्рдд рдЙрд░्рджू рдоें рднी рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд╕ृрдЬрди рдХिрдпा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдмрд╣ुрдд рд╕े рдкाрдардХ рдпрд╣ рдирд╣ीं рдЬाрдирддे рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд▓ेрдЦрди рдХा рдЖрд░рдо्рдн рд╣िंрджी рдоें рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рдЙрд░्рджू рдоें рдХिрдпा рдеा рдЬрд╣ाँ рдЙрдирдХा рдЫрдж्рдордиाрдо рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рдеा। рдЬैрд╕ा рдХि 1912 рдХी рдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдиिрдо्рди рдЪिрдд्рд░ рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै। рдЗрди рдкुрд╕्рддрдХों рдоें рдЙрдирдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рдЫрдкा рд╣ै। рдЬ्рдЮाрддрд╡्рдп рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рд╕рдордп рддрдХ рди рддो рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╣िंрджी рдоें рд▓िрдЦрддे рдеे, рдФрд░ рди рд╣ी рдЙрдирдХा рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЫрдж्рдордиाрдо рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЖрдпा рдеा। рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рдХी рдЕрдиेрдХ рдЙрд░्рджू рд░рдЪрдиाрдПँ рдмाрдж рдоें рд╣िंрджी рдоें рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рд╕े рднी рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд╣ुрдИं। рдмाрдж рдХी рд╣िंрджी рдФрд░ рдЙрд░्рджू рдкुрд╕्рддрдХों рдоें рд╕े рдХुрдЫ рдоें рдиाрдо рд╕े рдкрд╣рд▓े рдоुंрд╢ी рд▓рдЧा рд╣ै рдХुрдЫ рдоें рдирд╣ीं। рд╣ंрд╕ рдоें рдЙрдирдХे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ 'рдк्рд░ेрдордЪंрдж' рд╣ी рд╣ोрддे рдеे рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ рдЕंрддрд░ рдаीрдХ рд╡ैрд╕ा рд╣ी рд╣ै рдЬैрд╕े рдЬрд╡ाрд╣рд░рд▓ाрд▓ рдиेрд╣рд░ू рдХे рд╣рд╕्рддाрдХ्рд╖рд░ों рдоें рдкрдг्рдбिрдд рди рд▓िрдЦा рд╣ोрдиा, рдХрд╣рд▓ाрддे рд╡े рдкрдг्рдбिрдд рдиेрд╣рд░ू рд╣ी рдеे।
рдЬрд▓рд╡ा рдП рдЗрд╕рд░ (1912) - рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдм рд░ाрдп
рдоूрд▓ рдиाрдо: рдзрдирдкрдд рд░ाрдп
рдЙрд░्рджू рд▓ेрдЦрди рдоें рдЫрдж्рдордиाрдо: рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдмрд░ाрдп
рд╣िंрджी рд▓ेрдЦрди рдоें рдЫрдж्рдордиाрдо: рдк्рд░ेрдордЪंрдж, рддрдеा рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж

рдЪौрдЧाрди рдП рд╣рд╕्рддी (1935) - рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж

реЪрдмрди (1939) - рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж

рдЗрд╕ рдЖрд▓ेрдЦ рдоें рдЙрд░्рджू рд╢ीрд░्рд╖рдХों рдХे рд╕ाрде рдЫрдкे рджोрдиों рдЪिрдд्рд░ 1936 рдоें рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рджेрд╣ाрд╡рд╕ाрди рдХे рдмाрдж рдиिрдХрд▓े реЫрдоाрдиा рдкрдд्рд░िрдХा рдХे рд╢्рд░рдж्рдзाрдЮ्рдЬрд▓ि рдЕंрдХ рд╕े рд▓िрдпे рдЧрдпे рд╣ैं। рдлрдЯे рдЬूрддे рд╡ाрд▓ा рдЪिрдд्рд░ рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдкрд░ рдЪрд░्рдЪिрдд рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрди рдЪिрдд्рд░ों рдоें рднी рдЙрдирдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╣ी рд▓िрдЦा рд╣ै, рдЕрд▓рдмрдд्рддा рд╣ै рдЙрд░्рджू рдоें। рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рдХी рдкाँрдЪ рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХे рдЙрд░्рджू рд╕ंрдЧ्рд░рд╣ 'рд╕ोрдЬ़े рд╡рддрди' рдоें рднाрд░рдд рдХे рддрдд्рдХाрд▓ीрди рдм्рд░िрдЯिрд╢ рд╢ाрд╕рдХों рдХो рд░ाрдЬрдж्рд░ोрд╣ рд╕ा рджिрдЦाрдИ рджिрдпा। рд▓рдЧрднрдЧ рд╡рд╣ी рд╕рдордп рдеा рдЬрдм рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдмрд░ाрдп рдХा рд░ूрдкांрддрд░рдг рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдоें рд╣ुрдЖ рдеा।
1912 рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдЬрд▓рд╡ा рдП рдЗрд╕рд░ рдХे рдмाрдж рдХे рд╕ंрд╕्рдХрд░рдг рдоें
рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдм рд░ाрдп рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдЖ рдЧрдпा
рдХ्рдпोंрдХि рддрдм рддрдХ рдоुंрд╢ी рдЬी рдХा рдирдпा рдиाрдо рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ो рдЪुрдХा рдеा।

рд╕рдд्рдп рдпрд╣ी рд╣ै рдХि рдзрдирдкрддрд░ाрдп рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдмрдирдиे рд╕े рдмрд╣ुрдд рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдмрд░ाрдп рдХे рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ो рдЪुрдХे рдеे рдФрд░ рд╣ंрд╕ рдкрдд्рд░िрдХा рдХा рдЗрд╕ рдкूрд░े рдк्рд░рдХрд░рдг рд╕े рдХोрдИ рд╕рдо्рдмंрдз рдирд╣ीं рд╣ै। рдЖрд╢ा рд╣ै рдХि рдпрд╣ рдЖрд▓ेрдЦ рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдХे рдиाрдо рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдлैрд▓ी рдзुंрдз рд╣рдЯाрдиे рдоें рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдЖ рд╣ोрдЧा рдФрд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рд╕्рдеिрддि рдЖрдкрдХे рд╕ाрдордиे рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЧрдИ рд╣ोрдЧी।
рдордЬрдоोрдЖ рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж

рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖: реЮाрд░рд╕ी рдХा рд╢рдм्рдж рдоुंрд╢ी (┘Е┘Ж╪┤█М), рд▓ेрдЦрдХ рдФрд░ рд╕рдЪिрд╡ рдХे рдЕрд░्рдеों рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрд╣ी рд╢рдм्рдж рдкрд░рдо्рдкрд░ा рд╕े рдЙрд░्рджू рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХ, рд▓ेрдЦрдХ, рд▓िрдкिрдХ рдФрд░ реШाрддिрдм рдХे рд▓िрдпे рднी рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдмрд▓्рдХि рд╕рдо्рдкाрджрдХों рд╡ рдк्рд░рдХाрд╢рдХों рдХो рднी рдоुंрд╢ी рдХрд╣рдХрд░ рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдХрд░рдиे рдоें рдХोрдИ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдирд╣ीं। рдЗрд╕ी рдкрд░िрдкाрдЯी рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рд╣ी рдирд╣ीं, рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдмрд░ाрдп, рдоुंрд╢ी рдирд╡рд▓рдХिрд╢ोрд░, рдоुंрд╢ी рдЧौрд░ी рд╢ंрдХрд░ рдХ़рд╕ीрд░ (рдирдЧ़्рдоा-рдП-реШрд╕ीрд░ рдХे рд▓ेрдЦрдХ), рдоुंрд╢ी рдиौрдмрдд рд░ाрдп  'рдиреЫрд░' рд▓рдЦрдирд╡ी (рд╢ाрдпрд░ - 1866-1923), рдоुंрд╢ी рд╕рджाрд╕ुрдЦрд▓ाрд▓ 'рдиिрдпाрдЬ़' (рд╕ुрдЦрд╕ाрдЧрд░ рдХे рд▓ेрдЦрдХ - 1746-1824), рдоुंрд╢ी рдоोрд╣рдо्рдордж рдЦ़рд▓ीрд▓ (рдХрдмीрд░ рдЬрдирдо рд╕ाрдЦी рдЙрд░्рджू рдХे рд▓ेрдЦрдХ), рдоुंрд╢ी рджрдпाрдиाрд░ाрдпрдг рдиिрдЧрдо ('реЫрдоाрдиा' рдХे рд╕рдо्рдкाрджрдХ - 1882-1942), рдоुंрд╢ी рдирд╡рд▓рдХिрд╢ोрд░ (рдк्рд░рдХाрд╢рдХ, рдкрдд्рд░рдХाрд░ рдПрд╡ं рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ - 1836-1895), рдоुंрд╢ी рдЧрдоाрдиी рд▓ाрд▓ (1832 рдоें рдЫрдкे рдкрд╣рд▓े рдЙрд░्рджू рдЙрдкрди्рдпाрд╕ 'рд░िрдпाрдЬ рджिрд▓рд░ुрдмा' рдХे рд▓ेрдЦрдХ) рдЖрджि рдЬैрд╕े рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдоुंрд╢ी рдеे।

рднाрд░рдд рдоें рд╡िрднिрди्рди рд╡्рдпрд╡рд╕ाрдпों рдХे рдЬाрддिрдпों рдоें рдмрджрд▓рдиे / рдЬुреЬрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдХाрдпрд╕्рдеों рдХे рд▓िрдпे рднी рдоुंрд╢ी рд╢рдм्рдж рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдЕрд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдирд╣ीं рд╣ै। рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдоुंрд╢ी рд╢рдм्рдж рдХी рдЗрди рд╕рднी рд╕рдо्рднाрд╡рдиाрдУं рдХो рд╕िрдж्рдз рдХрд░рддे рд╣ैं рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдЕрдзिрдХांрд╢ рдХृрддिрдпों рдкрд░ рдЙрдирдХा рдиाрдо рдоुंрд╢ी рдк्рд░ेрдордЪंрдж рдпा рдоुंрд╢ी рдирд╡ाрдмрд░ाрдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдЫрдкрдиा рдпрд╣ рд╕िрдж्рдз рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рдЗрд╕ рдоाрдорд▓े рдоें рдЙрдаाрдпे рдЬा рд░рд╣े рдк्рд░рд╢्рди рд╕рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ैं।

(рд╕рднी рдЕрдзिрдХाрд░ों рдХा рдЖрджрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдпे, рд▓ेрдЦрдХ рдФрд░ рд╕рдо्рдкाрджрдХ рдХी рдУрд░ рд╕े, рдЕंрддрд░्рдЬाрд▓ рд╕े рд▓िрдпे рдЧрдпे рд╕рднी рдЪिрдд्рд░ों рдХे рд▓िрдпे рдЙрдирдХे рдоूрд▓ рдЕрдкрд▓ोрдбрдХрд░्рддाрдУं рдХा рд╣ाрд░्рджिрдХ рдЖрднाрд░)

2 comments :

  1. рдмेрд╣рддрд░ीрди рдЖрд▓ेрдЦ

    ReplyDelete
  2. рдЖрдк рдХा рд▓ेрдЦ рдмрдбा рд░ोрдЪрдХ рдФрд░ рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рдЬाрдирдХाрд░िрдпों рд╕े рд╕рдо्рдкрди्рди рд╣ै । рд╣ंрд╕ рдХे рд╕рдо्рдкाрджрди рд╕े рдХрди्рд╣ैрдпा рд▓ाрд▓ рдоाрдгिрдХ рд▓ाрд▓ рдоुрди्рд╢ी рдХा рдЬुрдбрдиा рдЬ्рдпाрджा рд╡िрдЦ्рдпाрдд рдирд╣ीं рд╣ै , рдкрд░ рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдЬाрдирдХाрд░ी рдирдпी рдФрд░ рд░ोрдЪрдХ рд╣ै । рдоेрд░ी рдмрдзाрдИ рд▓ें ।

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।