рд╢्рд░ाрдж्рдз-рдХрд░्рдо рд╕िрдж्рдзांрдд рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдХा рдЕрд╡рджाрди

рд╕ुрдмोрдз рдХुрдоाрд░ рд╢ांрдбिрд▓्рдп

рд╕ुрдмोрдз рдХुрдоाрд░ рд╢ांрдбिрд▓्рдп

          рдордЧрдз рдХे рдкाрд╡рди рдзрд░рддी рдкрд░ рд╕рдоुрдж्рднूрдд рд╕्рд╡ाрдоी рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдПрдХ рд╢ीрд░्рд╖рд╕्рде рд╕ंрдд, рд▓ोрдХрдЦ्рдпाрдд рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдПрд╡ं рдХрд░्рдордиिрд╖्рда рдХрд░्рдордХाрдг्рдбी рдеे। рдЙрдирдХा рдЬрди्рдо 10 рдоाрд░्рдЪ 1865 рдИреж рдХो рдкрдЯрдиा рдЬिрд▓ाрди्рддрд░्рдЧрдд рд╡िрдХ्рд░рдо рдеाрдиा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рдорд╣рдорддрдкुрд░ рдиाрдордХ рдЧाँрд╡ рдоें рдПрдХ рдЧृрд╣рд╕्рде рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣ुрдЖ рдеा। рдЙрдирдХा рдмрдЪрдкрди рдХा рдиाрдо рдкाрд░рд╕ рдеा рддрдеा рдЧुрд░ु рд╕्рд╡ाрдоी рд░ाрдЬेрди्рдж्рд░ рд╕ूрд░ी рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рджрдд рдиाрдо рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдеा। рд╡े рдЗрд╕ी рдиाрдо рд╕े рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рд╣ुрдП। рдЙрди्рд╣ें рд▓ोрдЧ ‘рд╕рд░ौрддी рдХे рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी’, ‘рдмुреЭрд╡ा рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी’, ‘рдЕрдзिрдХाрд░ी рд╕्рд╡ाрдоी’ рддрдеा ‘рдкрд░рдоाрдЪाрд░्рдп рдЬी’ рдХे рдиाрдо рд╕े рднी рдЬाрдирддे рдеे। рд╡े 115 рд╡рд░्рд╖ рдХी рджीрд░्рдШ рдЬीрд╡рдирдХाрд▓ рдоें рд╕рджैрд╡ рдзрд░्рдо-рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рдХे рдЙрди्рдирддि рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпрдд्рдирд╢ीрд▓ рд╡ рд╕ंрдШрд░्рд╖рд╢ीрд▓ рд░рд╣े। рд╡ेрдж, рдкुрд░ाрдг, рд╕्рдоृрддि, рд╕ंрд╣िрддा рдЖрджि рдХा рдЧूреЭ рдЕрди्рд╡ेрд╖рдг рдХрд░ рд╡े рд╢्рд░ाрдж्рдз-рдХрд░्рдо рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рд░ूрдк рдк्рд░рджाрди рдХिрдпे рддाрдХि рд▓ोрдХ рдоें рд╕рд░рд▓ рд╡ рд╕ुрдЧрдо рддрд░ीрдХे рд╕े рдХрд░्рдордХाрдг्рдбों рдХा рд╕ंрдкाрджрди рд╣ो рд╕рдХे। рдЗрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдгीрдд ‘рдм्рд░рд╣्рдордоेрдз рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рдФрд░ рдиाрд░ाрдпрдг рдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рдХрд░्рдордХाрдг्рдб рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рдПрдХ рдоिрд▓ рдХा рдкрдд्рдерд░ рд╣ै рдЬो рдоुрдЦ्рдпрддः рдмृрд╣्рдж рд╣ाрд░ीрдд рд╕ंрд╣िрддा рдкрд░ рдЕрд╡рд▓ंрдмिрдд рд╣ै। рдЖрдЬ рднी рддрд░ेрдд, рд╕рд░ौрддी, рд╣ुрд▓ाрд╕рдЧंрдЬ, рдХрддрд░ाрд╕िрди рддрдеा рдЗрдирд╕े рдЬुреЬे рд╣ुрдП  рдЕрди्рдп рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдгीрдд рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рд╕े рд╣ी рдХрд░्рдордХाрдг्рдб рд╕рдо्рдкाрджिрдд рдХिрдпे рдЬाрддे рд╣ैं।

          рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХा рд╕ंрдмंрдз рдЖрдд्рдоा рд╕े рдЬुреЬा рд╣ुрдЖ рд╣ै। рднाрд░рддीрдп рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХा рдЕрднिрдордд рд╣ै рдХि рдЖрдд्рдоा рдЕрдЬрд░ рд╡ рдЕрдорд░ рд╣ै। рдЬрдм рдЬीрд╡ाрдд्рдоा рдЕрдкрдиे рд╕्рдеूрд▓ рдкांрдЪрднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░рддा рд╣ै рддो рдЬीрд╡ाрдд्рдоा рдХा рд╕्рдеूрд▓ рд╢рд░ीрд░ рддो рдЫुрдЯ рдЬाрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдХे рд╕ाрде рдЖрдд्рдоा рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдмрдиा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдЖрдд्рдоा рдХी рд╢ांрддि рдХे рд▓िрдП рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдоें рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХा рд╡िрдзाрди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдкिрддृ-рддрд░्рдкрдг рд╢्рд░ाрдж्рдз рдПрд╡ं рдиाрд░ाрдпрдг рдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░рдиे рд╕े рди рд╕िрд░्рдл рдЖрдд्рдоा рдХो рд╢ांрддि рдоिрд▓рддी рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдЙрди्рд╣ें рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рднी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рдХा рддाрдд्рдкрд░्рдп рд╣ै рдХि рдЖрдд्рдоा рдХे рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рднौрддिрдХ рд╢рд░ीрд░ рдХा рднी рдд्рдпाрдЧ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддрдеा рд╡рд╣ рдк्рд░рднुрдкाрдж рдоें рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рдЬрди्рдо-рдорд░рдг рдХे рдЪрдХ्рдХрд░ рд╕े рдоुрдХ्рддि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै। рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╢рдм्рдж рдХी рдЙрдд्рдкрдд्рддि рд╢्рд░рдж्рдзा рд╕े рд╣ुрдИ рд╣ै। рдк्рд░ेрдд рддрдеा рдкिрддрд░ों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдЕрдкрдиी рдЕрдд्рдпंрдд рдк्рд░िрдп рд╡рд╕्рддु рдЬिрд╕рдоें рд╢्рд░рдж्рдзाрдкूрд░्рд╡рдХ рджी рдЬाрддी рд╣ै, рдЙрд╕ рдХ्рд░िрдпा рдХो рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдоाрд░्рдХंрдбेрдп рдкुрд░ाрдг рдХी рдоाрди्рдпрддा рд╣ै рдХि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдоें рд╢्рд░рдж्рдзाрдкूрд░्рд╡рдХ рдЬो рдХुрдЫ рднी рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдкिрддрд░ों рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓े рдЙрд╕ рднोрдЬрди рдоें рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕े рд╡े рдХрд░्рдо-рд╕िрдж्рдзांрдд рдпा рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо-рд╕िрдж्рдзांрдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдирдП рд╢рд░ीрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╡ाрдпु рдкुрд░ाрдг рдХा рд╡рдЪрди рд╣ै рдХि рдпрджि рдХोрдИ рд╢्рд░рдж्рдзाрдкूрд░्рд╡рдХ рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░рддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ рдм्рд░рд╣्рдоा, рдЗрди्рдж्рд░, рд░ुрдж्рд░, рдЛрд╖िрдпों, рдкिрддрд░ों, рдоाрдирд╡ों, рдкрд╢ुрдУं, рдкрдХ्рд╖िрдпों рдПрд╡ं рд╕рдорд╕्рдд рднूрддрд╡рд░्рдЧ рдХो рдк्рд░рд╕рди्рди рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡рд╕्рддुрддः рд╢्рд░ाрдж्рдз рдПрдХ рдорд╣ाрди рдзрд░्рдо рд╣ै। рд╕्рдоृрддिрдЪрди्рдж्рд░िрдХा рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕े рдмрдврдХрд░ рд╢्рд░ेрдпрд╕्рдХрд░ рдХुрдЫ рднी рдирд╣ीं рд╣ै। рд╣рд░िрд╡ंрд╢ рдкुрд░ाрдг рдоें рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕े рдпрд╣ рд▓ोрдХ рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рдоोрдХ्рд╖ рдХी рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ोрддी рд╣ै। рдпрдеा-
‘рд╢्рд░ाрдж्рдзे рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрддो рд▓ोрдХः рд╢्рд░ाрдж्рдзे рдпोрдЧः рдк्рд░рд╡рд░्рдд्рддрддे।‘

рд╕ाрдоाрди्рдпрддः рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХे рддीрди рднेрдж рдХिрдпे рдЧрдпे рд╣ै। рд╡े рд╣ैं- рдиिрдд्рдп, рдиैрдоिрдд्рддिрдХ рдФрд░ рдХाрдо्рдп। рд╕ंрдз्рдпोрдкाрд╕рдиाрджि рдХी рддрд░рд╣ рдк्рд░рддिрджिрди рдХिрдпे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рджेрд╡, рдЛрд╖ि рдПрд╡ं рдкिрддृ рддрд░्рдкрдг рддрдеा рдмрд▓िрд╡ैрд╢्рд╡ाрджि рдХो рдиिрдд्рдп рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕंрдд्рдпेрд╖्рдЯि рдХाрд▓िрдХ рджрд╢рдЧाрдд्рд░, рдПрдХोрдж्рджिрд╖्рдЯ, рдоाрд╕िрдХ, рд╡ाрд░्рд╖िрдХाрджि рд╡िрд╢ेрд╖ рдиिрдоिрдд рд╕े рд╣ोрдиेрд╡ाрд▓े рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХो рдиैрдоिрддिрдХ рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╡िрд╡ाрд╣, рдпрдЬ्рдЮोрдкрд╡िрдд рддрдеा рдпрдЬ्рдЮाрджि рдХे рдЕрд╡рд╕рд░ рдкрд░ рд╡िрд╢ेрд╖ рдХाрдордиा рд╕े рдХिрдпे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХो рдХाрдо्рдп рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рджेрдЦा рдЬाрдП рддो рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╡िрд╢ेрд╖ рдиिрдоिрдд्рдд рдпा рдХाрдордиा рдХे рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиे рдкрд░ рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрддः рдпрд╣ рдиैрдоिрддिрдХ рдФрд░ рдХाрдо्рдп рджोрдиों рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рдЖрддा рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдиे рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХे рдорд╣рдд्рддा рдХा рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рд╡рд░्рдгрди рдХिрдпा рд╣ै рддрдеा рдЙрд╕рдХे рд╢ाрд╕्рдд्рд░ीрдп рд╡िрдзि рдХा рднी рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХिрдпा рд╣ै рдЬो рдм्рд░рд╣्рдордоेрдз рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рдПрд╡ं рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рдкुрд╕्рддрдХ рдоें рдж्рд░рд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ै।

          рд╕्рд╡ाрдоी рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рди рд╕िрд░्рдл рдк्рд░ेрдд рдЕрдерд╡ा рдкिрддрд░ों рдХे рдХрд▓्рдпाрдг рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдХोрдИ рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдк्рд░ेрдд-рдмाрдзा. рдиिःрд╕ंрддाрдирддा рдЖрджि рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ै, рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░ рдЙрд╕рд╕े рдоुрдХ्рддि рдЕрдерд╡ा рд▓ाрдн рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै। рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдиे рд╡ृрд╣्рдж рд╣ाрд░ीрдд рд╕ंрд╣िрддा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рд╢ेрд╖ рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕ाрдоाрди्рдп рдзрд░्рдо рд╣ै рдФрд░ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╡िрд╢िрд╖्рдЯ рдПрд╡ं рдкрд░рдордзрд░्рдо рд╣ै। рдЕрддः рд╢ेрд╖ рд╢्рд░ाрдж्рдзों рдХो рд╕рдоाрдк्рдд рдХрд░ рдоुрдХ्рддि рдЖрджि рдХी рдХाрдордиा рд╕े рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдЕрд╡рд╢्рдп рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП। рд╡ृрд╣्рдж рд╣ाрд░ीрдд рдоें рдпрд╣ рднी рдХрд╣ा рдЧрдпा рд╣ै –
‘рд╢्рд░рдж्рдзाрдиाрдорд▓ाрднै рддु рдПрдХं рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓िрдо्।
рдХुрд░्рд╡ीрдд рдкрд░рдпा рднрдХ्рдд्рдпा рд╡ैрдХुрдг्рдардкрджрдоाрдк्рдиुрдпाрдд्।।‘
рдиिрд░्рдгрдпрд╕िрди्рдзु рдоें рднी рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдиिрд░्рдгрдпрд╕िрди्рдзुрдХाрд░ рдХा рдордд рд╣ै рдХि-
‘рдЧрд░्рднрдШाрддे рдЧрд░्рднोрдд्рдкрдд्рдпрднाрд╡े рдоृрддाрдкрдд्рдпрд╡ा рддрджा।
рдк्рд░рддिрд╡ंрдзрдХं рдк्рд░ेрддोрдкрдж्рд░рд╡ рд╢ाрди्рдд्рдпрд░्рдеं рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рдХाрд░्рдпः।।‘

рдЕрд░्рдеाрдд् рдЧрд░्рднрдШाрдд рд╣ोрдиे рдкрд░, рдЧрд░्рднोрдд्рдкрддि рдХे рдЖрднाрд╡ рдоें, рд╕ंрддाрди рдкैрджा рд╣ोрдиे рдкрд░ рдХाрд▓рдХрд╡рд▓िрдд рд╣ो рдЬाрдиे рдкрд░ рддрдеा рдк्рд░ेрддाрджि рдХे рдЙрдкрдж्рд░рд╡ рд╣ोрдиे рдкрд░ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░рдиी рдЪाрд╣िрдП। рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕рднी рдХाрд░्рдп рд╕рд╡्рдп рдкुрд░्рд╡ाрднिрдоुрдЦ рдФрд░ рджाрд╣िрдиा рдШुрдЯрдиा рднूрдоि рдкрд░ рдЯेрдХрдХрд░ рдХिрдпे рдЬाрдиे рдХा рд╡िрдзाрди рд╣ै। рд╣ाрде рдоें рдЕрдХ्рд╖рдд, рддिрд▓, рдЬрд▓, рдХुрд╢, рд╕ुрдкाрд░ी рдЖрджि рд▓ेрдХрд░ рд╕ंрдХрд▓्рдк рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд рд╡ैрдХुрдг्рдарддрд░्рдкрдг рд╢ाрд▓рдЧ्рд░ाрдо-рдкूрдЬрди рдЖрджि рдХृрдд्рдпों рдХा рд╕рдо्рдкाрджрди рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдХाрд▓рдХ्рд░рдо рдоें рдпрд╣ рд╢्рд░ाрдж्рдз рд▓ुрдк्рддрдк्рд░ाрдп рд╕ा рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рд╕्рд╡ाрдоी рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдиे рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рдХा рдоंрдерди рдХрд░ рдорд╣рд░्рд╖ि рд╣ाрд░ीрдд рдХे рдХрдердиाрдиुрд╕ाрд░ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рд▓िрдЦрдХрд░ рдЬрдирдХрд▓्рдпाрдиाрд░्рде рдЙрд╕े рдоुрдж्рд░िрдд рдХрд░рд╡ाрдХрд░ рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рдЪाрд░-рдк्рд░рд╕ाрд░ рдХिрдпा, рдЬिрд╕рдХा рдкрд░िрдгाрдо рд╣ुрдЖ рдХि рдЖрдЬ рднी рдЗрд╕ рдЧ्рд░ंрде рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕рдо्рдкрди्рди рдХिрдпे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рдпрд╣ी рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдХी рдорд╣рдд्рддी рджेрди рд╣ै। рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕рдм рд╡िрдзिрдпों рд╕े рдХрд▓्рдпाрдгрдХाрд░ी рд╡ рдоंрдЧрд▓рдХाрд░ी рд╣ै। рдпрд╣ рдоोрдХ्рд╖рдоाрд░्рдЧ рдХो рд╕ुрд▓рдн рдмрдиाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ै। рдж्рд░рд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ै рдХि рдпрджि рдХिрди्рд╣ीं рдХाрд░рдгों рд╕े рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХा рддो  рдЧрдпा рд╢्рд░ाрдж्рдз рдХрд░ рдкिрддрд░ों рдХो рдкिрдг्рдбрджाрди рд╡ рддрд░्рдкрдг рдХрд░ рдоोрдХ्рд╖ рдПрд╡ं рд╢ाрди्рддि  рдХे рд▓िрдП рдХाрдордиा рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै। рдкिрддृрдкрдХ्рд╖ рдоें рдкिрдг्рдбрджाрди рдХी рд╡िрд╢ेрд╖ рдорд╣рддा рд╣ै।


          рд╕ाрд░ांрд╢рддः рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि  рд╢्рд░ाрдж्рдз рд╕े рдЕрдкрдиी рдк्рд░िрдп рдПрд╡ं рд╕рди्рдиिрдХрдЯ рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдпों рдХे рдк्рд░рддि рд╕्рдиेрд╣ рдПрд╡ं рд╢्рд░рдж्рдзा рдХी рднाрд╡рдиाрдУं рдХा рд░ूрдкाрдпрди рд╣ोрддा рд╣ै, рдЙрдирдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЪ्рдЪी рдХृрддрдЬ्рдЮрддा рдХा рдЬ्рдЮाрдкрди рд╣ोрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдХрд░्рдо рдПрд╡ं рдкुрдирд░्рдЬрди्рдо рдХे рд╕िрдж्рдзांрдд рдХो рднी рдкрд░िрдкुрд╖्рдЯ рдХрд░рддा рд╣ै। рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рд╕्рд╡ाрдоी рдкрд░ांрдХुрд╢ाрдЪाрд░्рдп рдиे рдм्рд░рд╣्рдордоेрдз рд╕ंрд╕्рдХाрд░ рдФрд░ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рдХा рдк्рд░рдгрдпрди рдХрд░ рд╢्рд░ाрдж्рдз-рдкрдж्рдзрддि рдХो рд╕ुрдЧрдо рдФрд░ рдк्рд░рднाрд╡ी рдмрдиाрдиे рдХा рдк्рд░рдпрдд्рди рдХिрдпा рд╣ै। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╡िрднिрди्рди рдЧ्рд░ंрдеों рдХा рдЖрд╢्рд░рдп рд▓ेрдХрд░ рд╕рд░рд▓ рдиाрд░ाрдпрдгрдмрд▓ि рд╢्рд░ाрдж्рдз рдкрдж्рдзрддि рдХा рдоाрд░्рдЧ рд╕ुрд▓рдн рдХрд░ाрдпा рд╣ै рдЬो рдоाрдирд╡ рдХो рдоुрдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рдоें рд╕рдХ्рд╖рдо рд╣ै। рдЕрд╕्рддु рдХрд╣ा рдЬा  рд╕рдХрддा рд╣ै рдХि рд╕्рд╡ाрдоी рдЬी рдиे рд╢्рд░ाрдж्рдзрдХрд░्рдо рд╕िрдж्рдзांрдд рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдЕрд╡िрд╕्рдорд░рдгीрдп рдпोрдЧрджाрди рджिрдпा рд╣ै। 

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।