เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•े เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ 'เคšंเคฆू เค•े เค•ाเคฐเคจाเคฎे' เคฎें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•เคคा เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ

เคšौเคนाเคจ เค…เคจुเคฐाเคงा

เคถोเคงाเคฐ्เคฅी, เคนिंเคฆी เคตिเคญाเค—, เคญाเคทा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคญเคตเคจ, เค—ुเคœเคฐाเคค เคฏूเคจिเคตเคฐ्เคธिเคŸी, เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ 56
เคšเคฒเคญाเคท: +91 960 197 8235; เคˆเคฎेเคฒ: annulovesmom@gmail.com

 เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคšेเคคเคจा เคธे เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคฐเคšเคจा เค•เคฐเคจे เคตाเคฒे เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคกॉเฅฆ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•ा เคœเคจ्เคฎ 9 เคฎाเคฐ्เคš 1940 เค•ो เคฎเคง्เคฏเคช्เคฐเคฆेเคถ เค•े เคจाเค—ोเคฆ เคฎें เคนुเค† เคฅा। เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคœเคฌเคฒเคชुเคฐ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคธे 'เคนिंเคฆी เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ' เคตिเคทเคฏ เคชเคฐ เคถोเคง เคช्เคฐเคฌंเคง เคฒिเค–เค•เคฐ เคกॉเค•्เคŸเคฐेเคŸ เค•ी เค‰เคชाเคงि เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी เคฅी। เค‰เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคนिंเคฆी เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคช्เคฐเคฅเคฎ เคชीเคเคšเคกी เค•เคฐ्เคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เค…เคชเคจा เคจाเคฎ เคฆเคฐ्เคœ เค•เคฐเคตाเคฏा। 

 เคกॉเฅฆ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคนिंเคฆी เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เค•ोเคŸि เค•ी เคฐเคšเคจाเคँ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•ी, เคœो เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคซेंเคŸेเคธी เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธे เคญเคฐी เค…เคจेเค• เคฐाเคœा-เคฐाเคจी, เคœाเคฆू - เคŸोเคจे, เคญूเคค- เคชिเคถाเคš เคคเคฅा เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธों เคธे เคญเคฐी เค•เคนाเคจिเคฏों เคธे เคฌเคš्เคšों เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคœो เค†ंเคฆोเคฒเคจ เคšเคฒाเคฏा เคฅा, เคตเคน เค†ंเคฆोเคฒเคจ เค‡เคคिเคนाเคธ เค•े เคชเคจ्เคจों เคฎें เคฆเคฐ्เคœ เคนै। เคชเคฐंเคคु เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชीเคข़ी เค‡เคธเคธे เค…เคจเคญिเคœ्เคž เคนै, เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคชीเคข़ी เค•ो เค‡เคจ เคฐเคšเคจाเค“ เคธे เคชเคฐिเคšिเคค เค•เคฐเคตाเคจा เคนเคฎाเคฐा เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै।
 
 เคกॉเฅฆ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคจे เคฌाเคฒ เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ो เคธเคฎृเคฆ्เคง เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคˆ เคนै। เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เคตिเคœ्เคžाเคจ เคฒेเค–เคจ เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคคเคฅा เค‰เคธे เคฐोเคšเค• เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคซेंเคŸेเคธी เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคนै। เคกॉ. เคฆेเคตเคธเคฐे เค•ी เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคซेंเคŸेเคธी เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคฐเคšเคจाเคँ "เค—िเคฐเคจा เคกिเคธ्เค•เคตเคฐी เคฏाเคจ", "เคงूเคँ เค•ी เค˜ाเคŸी", "เค†เค“ เคšंเคฆा เค•े เคฆेเคถ เคšเคฒे", "เคฎंเค—เคฒ เค—्เคฐเคน เคชเคฐ เคฐाเคœू", "เคšंเคฆू เค•े เค•ाเคฐเคจाเคฎे", "เคธ्เคตाเคจ เคฏाเคค्เคฐा", "เคฒाเคตेเคจी" เค†เคฆि เคนै।

 เคกॉเฅฆ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•ो เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•เคˆ เคธंเคธ्เคฅाเค“ เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎ्เคฎाเคจिเคค เค”เคฐ เคชुเคฐเคธ्เค•ृเคค เคญी เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนैं। เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคนिंเคฆी เคธंเคธ्เคฅाเคจ เคจे 'เคฌाเคฒ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ' เค”เคฐ เคนिंเคฆी เค…เค•ाเคฆเคฎी เคฆिเคฒ्เคฒी เคจे 'เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎ्เคฎाเคจ' เคธे เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เค•ो เคชुเคฐเคธ्เค•ृเคค เค•िเคฏा เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เค•ो เคช्เคฐเคฅเคฎ เคตाเคค्เคธเคฒ्เคฏ เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เคชเคฆ्เคฎाเคฌिเคจाเคจी เคซाเค‰ंเคกेเคถเคจ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนैं।

 เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ा เคฆเคฐ्เคชเคฃ เคนोเคคा เคนै, เคธเคฎाเคœ เค•ो เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธे เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคคी เคนै। เคนเคฐ เคฏुเค— เคฎें เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฒिเค–ा เคœाเคคा เคนै, เคธाเคนिเคค्เคฏ เคจे เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•ो เคธुเค–เคฎเคฏ เค”เคฐ เคธเคฐเคฒ เคฌเคจाเคฏा เคนै।

เคšाเคฐ्เคฒ्เคธ เคจाเคกिเคฏा เคจे เค•เคนा เคนै เค•ि "เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนै।"1 
เคฐॉเคฌเคฐ्เคŸ เคฒाเคฐ्เคก เคฒाเคฏเคŸเคจ เค•े เคตिเคšाเคฐ เคธे "เค•िเคธी เคญी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•ा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธเคฆैเคต เค‰เคธเค•े เคฎाเคจเคต- เคธเคฎाเคœ เค•ा เคœीเคตเคจ-เคšเคฐिเคค्เคฐ เคนै।"2

 เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เค‰เคฆ्เคงเคฐเคฃ เคฌเคคाเคคे เคนैं เค•ि เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เค•ाเคฒเค–ंเคก เคฎें เคฒिเค–े เค—เค เคธाเคนिเคค्เคฏ เคธे เคนเคฎें เค‰เคธ เค•ाเคฒ เค•े เคธเคฎाเคœ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคชเคคा เคฒเค—เคคा เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เค†เคงुเคจिเค• เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เค†เคœ เค•े เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคฏुเค— เค•ी เค›ाเคช เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคจी เคšाเคนिเค। เคกॉเฅฆ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•ी เคฌाเคฒ เค•เคนाเคจिเคฏों, เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•เคฅाเค“ं เค”เคฐ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธों เคฎें เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•ी เคเคฒเค• เคธाเคซ-เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคนै।

 เค‡เคธ เคถोเคง-เคชเคค्เคฐ เคฎें เคกॉเฅฆ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•े เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ "เคšंเคฆू เค•े เค•ाเคฐเคจाเคฎे" เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคคเคฅ्เคฏों เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœिเคธे เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เค•े เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค–ंเคกों เคฎें เคšंเคฆू เค”เคฐ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคšाเคšा เคจे เคตिเคญिเคจ्เคจ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃों เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎเคाเคฏा เคนै।

________________________________________

 เคšंเคฆू เค•े เค•ाเคฐเคจाเคฎे

 เคšंเคฆू เค•े เค•ाเคฐเคจाเคฎे เคฏเคน เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•ा เคเค• เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคนै। เค‡เคธ เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคฎे เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•เคคा เคธे เคœुเคก़ी เคนुเคˆ เค…เคจेเค• เคฌाเคคों เค•ा เคตिเคธ्เคคृเคค เคชเคฐिเคšเคฏ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा เคนै। "เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ा เคœाเคฆू", "เคœाเคฆू เค•ा เค•ुเคค्เคคा", "เค†ंเคงी เคคूเคซाเคจ เคตाเคฒा เคญूเคค", "เคœाเคฆू เค•ी เค–ोเคชเคก़ी", "เคœाเคฆू เคญเคฐी เค—ुเคซा","เคœाเคฆू เค•ा เคชเคค्เคฅเคฐ", เค†เคฆि เค–ंเคกों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคคเคค्เคต เค•ो เคฌเคก़ी เคนी เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เคธเคฎเคाเคฏा เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฐเคšเคจाเค“ं เค•े เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค”เคฐ เค…เคง्เคฏाเคชเคจ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคš्เคšों เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคถเค•्เคคि เค•ो เคฌเคข़ाเคคे เคนै, เคตे เคญी เค•िเคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคธृเคœเคจ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐे เคเคธे เคตिเคšाเคฐ เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। 

 
1.1 เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ा เคœाเคฆू

 "เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ा เคœाเคฆू" เค‡เคธ เค–ंเคก เคฎें เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคฌिเคฒ्เคฒी เคธे เคœुเคก़ी เค…เคจेเค• เคฌाเคคों เค•ा เคจिเคฐाเค•เคฐเคฃ เค•िเคฏा เคนै เคœो เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎเคจ เคฎें เค…เค•्เคธเคฐ เค‰เค เคคे เคฐเคนเคคे เคนैं।"3 เคœैเคธे เค‰เคจเค•ी เค†ँเค–ें เคฐाเคค เค•ो เคšเคฎเค•เคคी เค•्เคฏों เคนै? เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนเคฎाเคฐी เค†ँเค–ें เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ी เค†ँเค–ों เคธे เคญिเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนैं? เค‡เคจ เคธเคญी เค•ोเคคुเคนเคฒ เคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคฌเคก़े เคนी เค†เคธाเคจ เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เคฆिเคฏा เคนैं। เคฌिเคฒ्เคฒी เค•ी เค†ँเค–ें เคฐाเคค เค•ो เคœ्เคฏाเคฆा เคšเคฎเค•เคคी เคนै เค‰เคธเค•े เคชीเค›े เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคนोเคคा เคนै เค‰เคจเค•ी เค†ँเค–ों เคฎें เคธ्เคฅिเคค เค•ॉเคฐ्เคจिเคฏा เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเค•ी เค•ाเคฐ्เคฏเคชเคฆ्เคงเคคी เคฎाเคจเคต เค†ँเค–ों เคธे เคญिเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธी เคตเคœเคน เคธे เคฌिเคฒ्เคฒिเคฏाँ เคฆिเคจ เค•े เคฎुเค•ाเคฌเคฒे เคฐाเคค्เคฐि เคฎें เคœ्เคฏाเคฆा เคฆेเค– เคธเค•เคคी เคนैं। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคนเคฎाเคฐी เค†ँเค–ें เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคी เคนै เค‰เคจเคฎें เคฐेเคŸिเคจा เค•ी เค•्เคฏा เคญूเคฎिเค•ा เคนोเคคी เคนै?เคฒेंเคธ เค•ा เค•्เคฏा เค•ाเคฐ्เคฏ เคนोเคคा เคนै? เค•ॉเคฐ्เคจिเคฏा เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคा เคนै?เค‡เคจ เคธเคญी เคฌाเคคों เค•ो เคญी เคฌเคก़े เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เคธเคฎเคाเคฏा เคนै।

1.2 เคœाเคฆूเค—เคฐ เคšंเคฆू

เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค–ंเคก เคฎें เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•े เคฎเคนเคค्เคต เค•ो เคธเคฎเคाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคนै। เค‰เคจเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคœเคฌ เคนเคฎ เคšเคฒเคคे เคนैं เคคो เคœเคฎीเคจ เค”เคฐ เคนเคฎाเคฐे เคชांเคต เค•े เคฌीเคš เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคा เคนै, เคœเคฎीเคจ เคนเคฎें เค†เค—े เคฌเคข़เคจे เคธे เคฐोเค•เคคी เคนैं, เค‡เคธ เคชांเคต เค”เคฐ เคœเคฎीเคจ เค•े เค˜เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนเคฎ เค…เค—เคฒा เค•เคฆเคฎ เค‰เค ा เคชाเคคे เคนैं। เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•े เค…เคจ्เคฏ เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เค•े เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนैं

"เค…เค—เคฐ เคชเคŸเคฐिเคฏों เคชเคฐ เคฐเค—เคก़ เคจ เคนो เคคो เคŸ्เคฐेเคจ เคšเคฒ เคจเคนीं เคธเค•เคคी। เคœเคฌ เคชเคŸเคฐिเคฏों เค•ी เคฐเค—เคก़ เคŸ्เคฐेเคจ เค•े เคชเคนिเคฏों เค•ो เคฐोเค•ेเค—ी เค”เคฐ เค‡ंเคœเคจ เค‰เคจ्เคนें เค–ींเคšेเค—ा เคคเคญी เค—ाเคก़ी เคฒुเคข़เค•ेเค—ी เคตเคฐเคจा เคซिเคธเคฒ เคœाเคเค—ी। เค‡เคธी เคคเคฐเคน เคชเคŸเคฐिเคฏों เค•ी เคฐเค—เคก़ เค‰เคจ्เคนें เคจ เคฐोเค•े เคคो เคฌ्เคฐेเค• เคฒเค—ाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคญी เค—ाเคก़ी เคฒुเคขเค•เคคी เคšเคฒी เคœाเค।"4

เคซुเคŸเคฌॉเคฒ เค•ो เคชैเคฐ เคธे เคฎाเคฐเคจे เคชเคฐ เคตเคน เคคเคญी เคคเค• เค†เค—े เคฒुเคข़เค•เคคी เคœเคฌเคคเค• เค•ि เค‰เคธเคฎें เค˜เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ เคนै, เคœเคฌ เคนเคฎ เคนाเคฅों เคธे เค•िเคคाเคฌ เคชเคฐ เคฒिเค–เคคे เคนैं เค‰เคธ เคตเค•्เคค เคญी เคนเคฎाเคฐी เคชेเคจ เค‰เคธ เค•िเคคाเคฌ เค•े เคธाเคฅ เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•เคฐเคคी เคนै। เคœเคฌ เคนเคฎ เค•िเคธी เค—ाเคก़ी เคธे เคญी เคเค• เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคฆूเคธเคฐे เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคœाเคคे เคนैं, เคคเคฌ เคนเคฎाเคฐी เค—ाเคก़ी เคฎें เคœเคฎीเคจ เค•े เคธाเคฅ เค˜เคฐ्เคทเคฃ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค†เค—े เคฌเคข़เคคी เคนै।เคฏे เคธเคญी เค•ाเคฐ्เคฏ เค˜เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคฒ เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคนी เคนोเคคे เคนैं। 
 
1.3 เคœाเคฆू เค•ा เค•ुเคค्เคคा 

 เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค–ंเคก เคฎें เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค”เคฐ เคœाเคจเคตเคฐों เค•े เคธुเค˜ंเคจे เค•ी เคถเค•्เคคि เค•्เคฏों เค…เคฒเค— เคนोเคคी เคนै, เค‰เคธे เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เคธเคฎเคाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคนै। เคœिเคธे เคนเคฎ เคจिเคฎ्เคจ เค‰เค•्เคคि เคฎें เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคนैं।

 "เคนเคฐ เคœीเคต เค•े เคฆिเคฎाเค— เคฎें เคเคธे เค•ेंเคฆ्เคฐ เคนोเคคे เคนैं, เคœो เคถเคฐीเคฐ เค•े เคนเคฐ เค•ाเคฎ เค•ो เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคœैเคธे เคฆेเค–เคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค†ँเค–ें เคชूเคฐा เค•เคฐเคคी เคนैं। เคฒेเค•िเคจ เค‰เคจ เคชเคฐ เคฌเคจเคจे เคตाเคฒी เคคเคธ्เคตीเคฐ เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคฆिเคฎाเค— เค•ा เคตเคน เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฆेเคคा เคนै เคœो เค†ँเค–ों เค•ा เค•ाเคฎ เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เค•เคฐเคคा เคนै। เค‰เคธी เคคเคฐเคน เคธूंเค˜เคจे เค•ा เค•ाเคฎ เค•ंเคŸ्เคฐोเคฒ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒा เคญाเค— เคญी เคฆिเคฎाเค— เคฎें เคนोเคคा เคนै। เคฏเคน เคธूंเค˜เค•เคฐ เค‰เคธ เคฎเคนเค• เค•ा เคชเคฐिเคšเคฏ เคฆेเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เคฏाเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै।"5 

 เค‰เคจ เค•ेंเคฆ्เคฐों เคฎें เค•ुเคค्เคคों เค•ा เคธुंเค˜เคจे เค•ा เคฆाเคฏเคฐा เคฌเคก़ा เคนोเคคा เคนै เคœเคฌเค•ि เคนเคฎ เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ा เคตเคน เคฆाเคฏเคฐा เค›ोเคŸा เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธी เคตเคœเคน เคธे เคตเคน เค•िเคธी เคญी เคธुंเค˜ी เคนुเคˆ เคšीเคœ เค•ो เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคฏाเคฆ เคฐเค– เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เคตाเคชเคธ เคธुंเค˜ เค•เคฐ เคชเคนเคšाเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เค•ुเคค्เคคे เค…เคชเคฐाเคงिเคฏों เค•ो เคชเค•เคก़เคจे เคฎें เคชुเคฒिเคธ เค•ी เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคे เคนैं।

1.4 เค†ंเคงी เคคूเคซाเคจ เคตाเคฒा เคญूเคค

 เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค–ंเคก เคฎें เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคนเคตा เค•ा เคฆเคฌाเคต เค•เคฎ เคฏा เคœ्เคฏाเคฆा เคนोเคจे เคชเคฐ เคคूเคซाเคจ เค•ी เคธ्เคฅिเคคि เค•ैเคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนो เคœाเคคी เคนै เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ो เคธเคฎเคाเคฏा เคนै। เค‰เคจเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ,

 "เคœเคฌ เค•เคนीं เคญी เคนเคตा เค—เคฐ्เคฎ เคนोเค•เคฐ เคนเคฒ्เค•ी เคนो เคœाเคคी เคนै เค”เคฐ เคŠเคชเคฐ เค‰เคก़ เคœाเคคी เคนै เคคो เค‰เคธ เค–ाเคฒी เคธ्เคฅाเคจ เค•ो เคญเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ เคธे เคนเคตा เค†เคคी เคนै เคšूंเค•ि เคตเคน เค–ाเคฒी เคœเค—เคน เคฎें เค†เคคी เคนै เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคธเค•ी เค—เคคि เคคेเคœ เคนो เคœाเคคी เคนै। เค…เคฌ เค…เค—เคฐ เคชूเคฐे เคถเคนเคฐ เค•े เคŠเคชเคฐ เคซैเคฒे เคตाเคฏुเคฎंเคกเคฒ เคฎें เคฏाเคจी เคšाเคฐ-เค›เคน เค•िเคฒोเคฎीเคŸเคฐ เค•े เค˜ेเคฐे เคฎें เค…เคšाเคจเค• เคฎौเคธเคฎ เคเคธा เคนो เคœाเค เค•ि เคนเคตा เค•ा เคฆเคฌाเคต เค•เคฎ เคนो เคœाเค เคคो เค•िเคธी เคฆूเคธเคฐे เคธ्เคฅाเคจ เคธे เคนเคตा เคœเคนाँ เคนเคตा เคœ्เคฏाเคฆा เคนोเค—ी, เค‰เคธ เคธ्เคฅाเคจ เค•ो เคญเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนเคตा เค†เคเค—ी। เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค‰เคธเค•ी เค—เคคि เค•ाเคซी เคคेเคœ เคนोเค—ी เค”เคฐ เค‡เคธเคฒिเค เค‰เคธเค•ा เคฐूเคช เคฌเคนुเคค เคญเคฏाเคจเค• เคนोเคคा เคนै เคœिเคธे เคนเคฎ เค†ंเคงी เคฏा เคคूเคซाเคจ เค•เคนเคคे เคนैं। เคœเคฌ เคคเค• เคนเคตा เค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคชूเคฐा เคจเคนीं เคนो เคœाเคคा เค”เคฐ เคนเคตा เค•ी เค—เคคि เคถांเคค เคจเคนीं เคนो เคœाเคคी เค†ंเคงी เคšเคฒเคคी เคฐเคนเคคी เคนै।"6 

 เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคน เคญी เคฌเคคाเคฏा เค•ि เคฌैเคฐोเคฎीเคŸเคฐ เคจाเคฎเค• เคฏंเคค्เคฐ เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เคนी เคฎौเคธเคฎ เคตिเคญाเค— เค‡เคจ เค†เคชाเคค เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•ी เคชूเคฐ्เคตเค˜ोเคทเคฃा เค•เคฐเคคा เคนै। เคœिเคธเคธे เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เค•ो เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคชเคนुंเคšा เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै

1.5 เคœाเคฆू เค•ी เค–ोเคชเคก़ी

 เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค–ंเคก เคฎें เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคšुंเคฌเค• เคฎें เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถเค•्เคคिเคฏाँ เคนोเคคी เคนैं เคฏเคน เคฌเคคाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคนै, เคšुंเคฌเค• เคฎें เคฆो เคง्เคฐुเคต เคนोเคคे เคนैं เคเค• เค‰เคค्เคคเคฐ เคคเคฅा เคฆूเคธเคฐा เคฆเค•्เคทिเคฃ เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‡เคธ เค–ंเคก เคฎें เค–ोเคชเคก़ी เค•ो เค†เค—े- เคชीเค›े เคคเคฅा เค—ोเคฒ เค—ोเคฒ เค˜ुเคฎा เค•เคฐ เคšंเคฆू เคจे เคœाเคฆू เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถिเคค เค•िเคฏा เคนै। เคœिเคธे เคนเคฎ เคšंเคฆू เคœो เคฎुเคจ्เคจी เค–ाเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคจाเคŸเค• เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคชเคธ्เคฅिเคค เคนै। เค‰เคธเค•ा เค•เคฅเคจ เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคนैं।

"เคฏเคน เค–ोเคชเคก़ी เคคेเคฒिเคฏा เคฎเคธाเคจ เค•ी เคนै เค‡เคธเค•ो เคฎैंเคจे เคคीเคจ เคฎเคนीเคจे เคฎें เคœเค—ाเคฏा เคนै। เค‡เคธเคธे เคœो เค•ाเคฎ เค•เคนो เค•เคฐเคคा เคนै। เค•ोเคฒเค•ाเคคा เคฎुंเคฌเคˆ เค•ी เคฌाเคคें เคฌเคคाเคคा เคนै, เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เค•ी เคฎिเค ाเค‡เคฏाँ เค–िเคฒाเคคा เคนै เค”เคฐ เคฎेเคฐी เคชूเคฐी เค†เคœ्เคžा เคฎाเคจเคคा เคนै।เคฒेเค•िเคจ เคฏเคน เคธเคฌ เค‡เคธ เคœाเคฆुเคˆ เคกंเคกे เค•े เคธเคนाเคฐे เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธे เค‡เคธ เคกंเคกे เค•ा เคฌเคนुเคค เคกเคฐ เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ เคฎैंเคจे เค‡เคธे เค‡เคธी เคธे เค•ाเคฌू เคฎें เค•िเคฏा เคนै। 
เคซिเคฐ เคฎुเคจ्เคจे เค–ाเคจे เค‰เคธเค•े เคธाเคฎเคจे เคกंเคกा เคนिเคฒाเคคे เคนुเค เคชूเค›ा -, "เค•्เคฏों เคฎเคธाเคจू เค ीเค• เคนै เคจा?"เค”เคฐ เค–ोเคชเคก़ी เคจे เคธाเคฎเคจे เค•ो เคธिเคฐ เคนिเคฒाเค•เคฐ เค•เคนा - "เคนाँ।"
"เค…เคš्เค›ा,เคเค• เคฌाเคค เคฌเคคाเค“, เคธเคธुเคฐाเคฒ เคœाเค“เค—े?"
" เคนाँ। " เคฎाเคจू เคจे เคธिเคฐ เคนिเคฒाเคฏा।
"เค•्เคฏा เคฒाเค“เค—े?"
เค‡เคธ เคชเคฐ เคฎเคธाเคจू เคจे เคถเคฐเคฎाเค•เคฐ เค•เคฐ เค—เคฐเคฆเคจ เคुเค•ा เคฒी।
"เค…เคš्เค›ा, เคคो เคถเคฐเคฎा เค—เค।" เคฎुเคจ्เคจे เค–ाँ เคจे เค•เคนा। เคฌเคš्เคšे เค–िเคฒเค–िเคฒा เค•เคฐ เคนँเคธ เคชเคก़े।
"เค…เคš्เค›ा เคฎเคธाเคจू, เค…เค—เคฐ เคคुเคฎ्เคนें เคฆुเคฒ्เคนเคจ เคฎिเคฒ เคœाเค เคคो เคคुเคฎ เค•्เคฏा เค•เคฐोเค—े?"
เค‡เคธ เคชเคฐ เคฎเคธाเคจू เคœोเคฐ-เคœोเคฐ เคธे เค˜ूเคฎ-เค˜ूเคฎ เค•เคฐ เคจाเคšเคจे เคฒเค—ा।
"เค…เคฐे เคตाเคน, เคญाเคˆ, เคคुเคฎ เคจाเคš เคญी เคฆिเค–ाเคคे เคนो!" "7

1.6 เคœाเคฆूเคญเคฐी เค—ुเคซा

 เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค–ंเคก เคฎें เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคšंเคฆू เค•ी เคธूเคเคฌूเค เค•ो เคฌเคคाเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคนै, เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจी เคธूเคเคฌूเค เค•े เคฌเคฒ เคชเคฐ เค…เคชเคจे เคฆुเคถ्เคฎเคจों(เคตीเคฐू เค”เคฐ เค•เคฒ्เคฒเคจ) เค•ो เค…เคš्เค›ा เคชाเค  เคชเคข़ाเคฏा। เค‡เคธ เค—ुเคซा เคฎें เค‰เคธเคจे เคเค• เคฒाเค‰เคกเคธ्เคชीเค•เคฐ เค›िเคชा เค•เคฐ เคซीเคŸ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคฅा เคตเค•्เคค เค†เคจे เค…เคชเคจे เคฆोเคธ्เคคों เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เค‰เคจ เคธเคฌ เค•ो เคกเคฐाเคคा เคนै। เคœเคฌ เคธเคฌ เคฌเคš्เคšे เค…ंเคฆเคฐ เค—ुเคซा เคฎें เคฐเคนเคคे เคนैं เคคเคฌ เคšंเคฆू เค•े เคฆोเคธ्เคค เคฒाเค‰เคกเคธ्เคชीเค•เคฐ เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เค…เคชเคจी เคกเคฐाเคตเคจी เค†เคตाเคœ เคจिเค•ाเคฒเคคे เคนैं। เคšंเคฆू เค•े เคฆोเคธ्เคคों เค•ा เค•เคฅเคจ เค•ुเค› เคจिเคฎ्เคจाเคจुเคธाเคฐ เคนैं।
 "เค…เคฌ เคคुเคฎ เคธเคฌ เคฎेเคฐी เค•ैเคฆ เคฎें เคนो। เคฎैं เค…เคญी เค…เคชเคจे เคฆेเคตों เค•ो เคญेเคœเคคा เคนूँ। เคคुเคฎ เคธเคฌ เค•ी เคตเคน เคฌोเคŸिเคฏाँ-เคฌोเคŸिเคฏाँ เคจोเคš เคกाเคฒेंเค—े। เคคुเคฎเคจे เคฏเคนाँ เค†เคจे เค•ी เคนिเคฎ्เคฎเคค เค•ैเคธे เค•ी!"
"เคชเคฐ เคฎเคนाเคฐाเคœ, เค†เคช เค•ौเคจ เคนै?" เคตीเคฐू เคจे เค•เคนा। 
"เคจाเคฆाเคจ เคฌเคš्เคšे! เคฎेเคฐे เค˜เคฐ เคฎें เค†เค•เคฐ เคชूเค›เคคा เคนै เค•ि เคฎैं เค•ौเคจ เคนूँ! เค…เค—เคฐ เคคू เคฎुเคे เคฆेเค–ेเค—ा เคคो เค˜เคฌเคฐा เคœाเคเค—ा। เคธเคฎเคा"।
"เคชเคฐ..เคชเคฐ...เคนเคฎ เคคो เคธीเคงे-เคธाเคงे เคฌเคš्เคšे เคนैं।" เคตीเคฐू เคจे เค•เคนा। 
"เคนाँ ...เคนाँ ...เคนाँ... เคฌเคก़े เคญोเคฒे เคฌเคจเคคे เคนो। เค…เคชเคจे เคนी เคธाเคฅी เค•ो เคชीเคŸเคจे เค•ा เคฌเคนाเคจा เคฌเคจा เค•เคฐ เค†เค เคนो เค”เคฐ เค•เคนเคคे เคนो, เคนเคฎ เคธीเคงे เคนैं। เคฌเคฆเคฎाเคถ, เคฎैं เคคुเคฎ เคฒोเค—ों เค•ो เค—เคฐเคฎ เคฒोเคนे เค•ी เค›เคก़ों เคธे เคœเคฒा เคฆूंเค—ा। เคธाเคตเคงाเคจ เคนो เคœाเค“।" 
"เค…เคฐे เคฌाเคช เคฐे…! เคเค• เคฌเคš्เคšे เค•े เคฎुँเคน เคธे เคšीเค– เคจिเค•เคฒ เค—เคˆ।"8


1.7 เคœाเคฆू เค•ा เคชเคค्เคฅเคฐ

 เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค–ंเคก เคฎें เคนเคฐेเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคœी เคจे เคนीเคฐों เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•ो เคธเคฎเคाเคฏा เคนै। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฏเคน เคญी เคฌเคคाเคฏा เคนै เค•ी เคชृเคฅ्เคตी เค•े เค…ंเคฆเคฐ เค–ाเคจों เคฎें เคธे เคจिเค•เคฒเคจे เคตाเคฒा เคนीเคฐा เคญी เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค•ोเคฏเคฒा เคนी เคนै, เคœिเคธे เค•िंเคฌเคฐเคฒाเค‡เคŸ เคšเคŸ्เคŸाเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคนीเคฐे เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค•เคนाเคจी เคœाเคฆूเค—เคฐ เคšाเคšा เคจे เคœो เคšंเคฆू เค•ो เคฌเคคाเคˆ เคฅी เคตเคน เคจिเคฎ्เคจाเคจुเคธाเคฐ เคนै।

"เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•ों เคจे เค–ोเคœ เค•เคฐเค•े เคฏเคน เคธिเคฆ्เคง เค•िเคฏा เคนै เค•ि เคนीเคฐा, เค•ोเคฏเคฒे เค•ी เคนै เค•िเคธ्เคฎ เคนै เคœो เคœเคฎीเคจ เคฎें เคฌเคนुเคค เค—เคนเคฐाเคˆ เคชเคฐ เคชाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคฏเคน 'เค•िंเคฌเคฐเคฒाเค‡เคŸ' เคจाเคฎเค• เคšเคŸ्เคŸाเคจ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคจिเค•เคฒเคคे เคนैं। เคœเคฌ เค•ोเคฏเคฒा เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เค—เคฐ्เคฎी เคฎें เคฒाเค–ों เคธाเคฒों เคคเค• เคญूเคฎि เคฎें เคฌเคนुเคค เค—เคนเคฐे เคฆเคฌाเคต เคฐเคนเคคा เคนै เคคเคฌ เคตเคน เค•िंเคฌเคฐเคฒाเค‡เคŸ เคšเคŸ्เคŸाเคจ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธी เคšเคŸ्เคŸाเคจ เค•ा เค•ोเคˆ-เค•ोเคˆ เคนिเคธ्เคธा เคนीเคฐे เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคा เคนै।"9

1.8 เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท

 เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे เคเค• เคธเคซเคฒ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค•เคฅाเค•ाเคฐ เคนै। เคœिเคจเค•े เค‰เคชเคจ्เคฏाเคธ เคคเคฅा เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•เคฅाเค“ं เคฎें เคตैเคœ्เคžाเคจिเค•เคคा เคธाเคซ-เคธाเคซ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคी เคนै। เคšंเคฆू เค•े เค•ाเคฐเคจाเคฎे เคฎें เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เค•ाเคฐเคจाเคฎे เคœो เคšंเคฆू เคจे เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคšाเคšा เค•ी เคฎเคฆเคฆ เคธे เค•िเคฏा เคนै เคตเคน เค•िเคธी เคœाเคฆू เคธे เค•เคฎ เคจเคนीं เคนै। เค‡เคธเคฒिเค เคนเคฎें เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคนी เคฌเคš्เคšों เค•ो เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธ เคธे เคญเคฐी เค•เคนाเคจिเคฏों เค•े เคฌเคฆเคฒे เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคคเคฅ्เคฏो เคธे เคœुเคก़ी เคนुเคˆ เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคธुเคจाเคจी เคšाเคนिเค। เคœो เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคนी เค‰เคจเคฎें เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เคช्เคฐเคคि เค‰เคค्เคธुเค•เคคा เคœाเค—ृเคค เค•เคฐेเค—ी। เค•िเคธी เคญी เค…ंเคงเคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ो เคฎाเคจเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เค‰เคจ्เคนें เคคเคฐ्เค• เค•เคฐเคจे เค•ी เคธीเค– เคฆेंเค—ी। เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคเค• เค…เคš्เค›े เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เค•เคฐเคจे เคฎें เคนเคฎाเคฐी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐेเค—ी।
 

เคธंเคฆเคฐ्เคญ:
 1. 'เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคฌाเคฒ เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•เคฅाเคँ', เคกाเค•्เคŸเคฐ เคนเคฐिเค•ृเคท्เคฃ เคฆेเคตเคธเคฐे, เค…เคฎเคฐ เคธเคค्เคฏ เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ, 2019, เคชृเคท्เค  5
 2. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  5
 3. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  79
 4. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  91
 5. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  97
 6. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  103
 7. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  108
 8. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  113
 9. เคตเคนी, เคชृเคท्เค  116

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।