เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे เค•เคนाเคจी เคคเคฅा เคตृเคฆ्เคง เคตिเคฎเคฐ्เคถ

เคจीเคฒเคฎ เคตाเคงเคตाเคจी

เคจीเคฒเคฎ เคตाเคงเคตाเคจी

เคถोเคงाเคฐ्เคฅी, เคนिंเคฆी เคตिเคญाเค—, เคญाเคทा เคธाเคนिเคค्เคฏ เคญเคตเคจ, เค—ुเคœเคฐाเคค เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เค…เคนเคฎเคฆाเคฌाเคฆ
เคˆเคฎेเคฒ: vishnukriplani36@gmail.com
เคšเคฒเคญाเคท: +91 840 122 4237


เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคธाเคนिเคค्เคฏเค•ाเคฐ เคกॉ เคช्เคฐเคญा เคชाเคฐीเค• เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ  เค•े เคฐเคšเคจाเค•ाเคฐों เคฎें เค…เคชเคจा เคตिเคถेเคท เคธ्เคฅाเคจ เคฐเค–เคคी เคนैं। เคœिเคจ्เคนोंเคจे เคธเคฎเคธाเคฎเคฏिเค• เคธंเคฆเคฐ्เคญों เค•ो เค•ेंเคฆ्เคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ो เค…เคจेเค• เค•เคนाเคจिเคฏों เคธे เคธเคฎृเคฆ्เคง เค•िเคฏा เคนै। เคเค• เค“เคฐ เคœเคนाँ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคญ्เคฐเคท्เคŸाเคšाเคฐ, เคฎूเคฒ्เคฏ เคนीเคจเคคा, เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคตैเคฎเคจเคธ्เคฏ, เค…เค•ेเคฒाเคชเคจ, เค˜ुเคŸเคจ-เคธंเคค्เคฐाเคธ, เค…เคงिเค•ाเคฐों เค•ा เค•ेंเคฆ्เคฐीเค•เคฐเคฃ, เคฏुเค— เคฌोเคงเค• เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•े เค…ंเคคเคฐ्เคตिเคฐोเคง เค†เคฆि เค•ो เค•เคนाเคจिเคฏों  เค•ा เคตिเคทเคฏ เคฌเคจाเคคे เคนुเค เค…เคชเคจी เค•เคฒเคฎ เคธे เคฒेเค–เคจ เค†เคฐंเคญ เค•िเคฏा เคตเคนीं เค•เคนाเคจी เค•े เค…ंเคค เคคเค• เค•เคนाเคจी เคฎें เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ा เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคธเคฎाเคงाเคจ เคฆेเคจे เค•ा เคญी เคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคนै। เคเค• เคเคธा เคธเคฎाเคงाเคจ เคœो เคช्เคฐाเคšीเคจ เค•เคนाเคจिเคฏों เค•े เคธเคฎाเคงाเคจों เคธे เคญिเคจ्เคจ เคนै เค•िंเคคु เคตिเคฐोเคงी เค•เคญी เคจเคนीं, เคœिเคธे เคฒेเค–िเค•ा เค•ी เคฎौเคฒिเค• เคธोเคš เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เคกॉ เคตिเคœเคฏेเคจ्เคฆ्เคฐ เคธ्เคจाเคคเค• เคเคตं เค•्เคทेเคฎเคšंเคฆ्เคฐ  เคธुเคฎเคจ (เคฒेเค–เค• เคฆ्เคตเคฏ) เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ “เคธเคฎเคฏ เค”เคฐ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคญी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคคा เคฐเคนा เคนै। เคœिเคธ เคธเคฎเคฏ เคœैเคธी เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคฆेเคถ เค•ी เคฐเคนी เคตैเคธी เคนी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐा เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคฎें เคญी เค…เคตเคคเคฐिเคค เคนुเคˆ। เค•्เคฏोंเค•ि เคธाเคนिเคค्เคฏ เคคो เคฎाเคจเคต-เคธเคฎाเคœ เค•ी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐाเค“ं เค•ा เคช्เคฐเคคिเคฌिंเคฌ เคนोเคคा เคนै เค…เคคः เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคญी เคธเคฎเคฏाเคจुเคธाเคฐ เคนी เคนुเค†।”1

เคกॉ. เคช्เคฐเคญा เคชाเคฐीเค• 21เคตीं เคธเคฆी เค•ी เคเคธी เคฒेเค–िเค•ा เคนैं เคœिเคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจी เค•เคฒเคฎ เค•े เคธเคนाเคฐे เค†เคงुเคจिเค• เคธเคฎाเคœ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ो เค•เคนाเคจिเคฏों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎ्เคฎुเค– เคฐเค–ा เคนै। เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฐเคšिเคค เค•เคนाเคจी ‘เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे.....’ เค•ा เคช्เคฐเค•ाเคถเคจ 8 เคจเคตंเคฌเคฐ เคฐเคตिเคตाเคฐ 2015 เค•ो เคคเคฐंเค— เคชเคค्เคฐिเค•ा เคฎें เคนुเค† เคฅा।  เคฏเคน เค•เคนाเคจी เคฌुเคœुเคฐ्เค—ों เค•े เคช्เคฐเคคि เคฆिเคจों เคฆिเคจ เคนोเคจे เคตाเคฒे เค…เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคคเคฅा เคธเคญ्เคฏ เค•เคนे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธเคฎाเคœ เค•ी เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เค•ा เคœीเคคा เคœाเค—เคคा เคฆเคธ्เคคाเคตेเคœ เคนै।  เคœเคนाँ เคจा เคธिเคฐ्เคซ  เค˜เคฐ เค•े เคฎुเค–िเคฏा เคฌुเคœुเคฐ्เค— เคชिเคคा เค•ा เค…เคชเคจे  เคนी เคฌเคš्เคšों เคฆ्เคตाเคฐा เคนोเคจे เคตाเคฒा เค…เคจाเคฆเคฐ เคšिเคค्เคฐिเคค เคนै เคฌเคฒ्เค•ि เคธाเคฅ เคฎें เคชिเคคा เค•े  เค‰เคธ เคฌเคก़เคช्เคชเคจ เค•ा เคญी เคšिเคค्เคฐ เคนै เคœเคนाँ เคตเคน เค…เคชเคจे  เคฌเคš्เคšों เคธे เค…เคชเคฎाเคจिเคค เคนोเคจे  เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคญी เค…เคชเคจी เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคธเคฎाเคœ เค•े เคธाเคฎเคจे เคฐเค–เค•เคฐ เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•ी เคฌเคฆเคจाเคฎी เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै। เคฌเคฒ्เค•ि เคตเคน เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•े เคธเคฎाเคงाเคจ เคฎें เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคฎเคœเคฌूเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฌเคš्เคšों เค•े เคช्เคฐเคคि เคจिเคฐ्เคฎोเคนी เคนोเค•เคฐ เค‰เคจ เค…เคชเคจों เค•ी เคคเคฒाเคถ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคा เคนै เคœो เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เค‰เคธเค•े เค…เคชเคจे เคฌเคจ เคธเค•े เคšाเคนे เคตเคน เค•िเคธी เคฎूเคฒ्เคฏ เค•े เคฌเคฒ เคชเคฐ เคนी เค•्เคฏों เคจा เคนो।

‘เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे.....’. เค•เคนाเคจी เคถ्เคฐीเคจिเคตाเคธ เคฎाเคฅुเคฐ เค•ी เคฌुเคœुเคฐ्เค— เค…เคตเคธ्เคฅा เค•ो เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เคฐเคšी เค—เคˆ เคนै।  เคœिเคจ เคฌเคš्เคšों เค•े เคฒिเค เค‰เคธเคจे เคชूเคฐा  เคœीเคตเคจ เคคเคชเคธ्เคฏा เค•ी,  เคœिเคจเค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคฐंเค— เคญเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•ो เคฌेเคฐंเค— เคฐเค–ा, เคœिเคจเค•ी เค›ोเคŸी-เค›ोเคŸी เค–ुเคถिเคฏों เค•े เคฒिเค เค‰เคธเคจे เค…เคชเคจे เคฌเคก़ी-เคฌเคก़ी เคœเคฐूเคฐเคคों เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เคฆिเคฏा।  เคธिเคฐ्เคซ เค‡เคธเคฒिเค เค•ि เคฏเคน เคฌเคš्เคšे เคเค•  เคฆिเคจ เค‰เคธเค•ी เคฒाเค ी เคฌเคจेंเค—े। เคฌुเคข़ाเคชे เค•ा เคธเคนाเคฐा เคฌเคจेंเค—े เคตเคนी เคฌเคš्เคšे เค†เคœ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เคชเคฐाเคฏो เคœैเคธा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे।
เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे เค•เคนाเคจी เคชूเคฐ्เคตเคฆीเคช्เคคि เคถैเคฒी เคฎें เคฒिเค–ी เคนुเคˆ เคนै। เคœिเคธเคฎें เคถ्เคฐीเคจिเคตाเคธ เคฎाเคฅुเคฐ เค•ा เคชुเคค्เคฐ เคถเคนเคฐ เคธे เค—ाँเคต เค†เคจे เคตाเคฒा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธी เค•ी เคคैเคฏाเคฐिเคฏों เคฎें เคฎाเคจो เคชूเคฐा เค—ाँเคต เคฌाเคนें เคชเคธाเคฐे เคชुเคค्เคฐ  เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เค•เคฐเคคा เคนै เคถ्เคฐीเคจिเคตाเคธ เคฎाเคฅुเคฐ เค•े เค˜เคฐ เคชเคฐ เคฐเคน เคฐเคนे เค•िเคฐाเคเคฆाเคฐ เคฆंเคชเคคि เคฐเคฎेเคถ เคคเคฅा เคšंเคฆा เคช्เคฐाเคคः เค•ाเคฒ เคธे เคนी เคคैเคฏाเคฐिเคฏों เคฎें เคต्เคฏเคธ्เคค เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคे เคนैं  “เคถ्เคฐी.เคจिเคตाเคธ เคฎाเคฅुเคฐ เค•ा เค˜เคฐ เค†เคœ เคเค• เคจเค เค‰เคค्เคธाเคน เคธे เคธเคฐाเคฌोเคฐ เคจเคœเคฐ เค† เคฐเคนा เคฅा। เคฎाเคจो เคšाเคฐों เค“เคฐ เค•ा เคธเคจ्เคจाเคŸा เค•เคนीं เค“เคฐ เคœा เคฆुเคฌเค•ा เคนो। เคธौंเคงे เคชเค•เคตाเคจों เค•ी เค—ंเคง เคธे เคธुเคตाเคธिเคค เคšंเคฆा เค•ी เคฐเคธोเคˆ, เคฌाเคœाเคฐ เคญाเค—เคฆौเคก़ เค•े เคธाเคฅ เค˜เคฐ เค•े เคฐเค–เคฐเค–ाเคต เคฎें เคต्เคฏเคธ्เคค เคšंเคฆा เค•ा เคชเคคि เคฐเคฎेเคถ, เค‰เคธे เคคो เค†เคœ เคชเคฒ เค•ी เคญी เคซुเคฐเคธเคค เคจเคนीं เคฅी। ”2

เคถ्เคฐीเคจिเคตाเคธ เคฌเคนुเคค เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคे เคฅे เค•िंเคคु เคธिเคฐ्เคซ เคฆिเค–ाเคจे เค•े เคฒिเค เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เค•े เคญीเคคเคฐ เคคो เค•ुเค› เค”เคฐ เคนी เคฅा। เคตเคน เคฅा, เคเค• เคฆเคฐ्เคฆ เคเค• เคงोเค–ा, เคœो เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐों เคฆ्เคตाเคฐा เคฎिเคฒा เคฅा।  เค‡เคธीเคฒिเค เคฒेเค–िเค•ा เคจे เค‰เคจ्เคนें เคเค• เค•ुเคถเคฒ เค…เคญिเคจेเคคा เคญी เค•เคนा। เค‰เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฏเคน เค–ुเคถी เคธिเคฐ्เคซ เค‡เคธเคฒिเค เคฆिเค–ाเคˆ เคœा เคฐเคนी เคฅी เค•ि, เค—ाँเคต เค•े เคฒोเค—ों เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคฎें เค‰เคจเค•े เคชुเคค्เคฐ เค•ी เคช्เคฐเคคिเคท्เค िเคค เค›เคตि เค–เคฐाเคฌ เคจा เคนो। เคœเคฌ เค‰เคจเค•ा เคชुเคค्เคฐ เค˜เคฐ เค† เคœाเคคा เคนै, เคคเคฌ เคธเคญी เค—्เคฐाเคฎเคตाเคธी เค‰เคจเค•ा เค–ूเคฌ เคธ्เคตाเค—เคค เคธเคค्เค•ाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคชुเคค्เคฐ เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เค…เคคिเคถเคฏोเค•्เคคि เคจเคนीं เคฎाเคจเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธเค•ी เคจเคœเคฐ เคฎें เคคो เค‰เคธเคจे เค•ोเคˆ เค—ुเคจाเคน เค•िเคฏा เคนी เคจเคนीं เคฅा। เคช्เคฐเคถ्เคจ เค‰เค เคคा เคนै เค•ि เค†เค–िเคฐ เค•्เคฏा เคฌाเคค เคนै เคœो เคฌुเคœुเคฐ्เค— เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค•ो เคฎเคจ เคนी เคฎเคจ เค‡เคคเคจा เคฆुเค–ी เค•िเค เคนुเค เคนैं? เค•ि, เคตเคน เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐ เคธे เค…เค•ेเคฒे เคฎें เคฌैเค  เค•เคฐ เคฌाเคค เคนी เคจเคนीं เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคฌเคฒ्เค•ि เคชुเคค्เคฐ เค•े เค˜เคฐ เค†เคคे เคนी เคตे  เคธ्เคตเคฏं เค—ाँเคต เค•ा เคšเค•्เค•เคฐ เคฒเค—ाเคจे เคšเคฒे เคœाเคคे เคนैं। เคฏเคนीं เคธे เค•เคนाเคจी เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เคญाเค— เค†เคฐंเคญ เคนोเคคा เคนै। เคœเคนाँ เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เค•िเค เคนुเค เค…เคชเคจी เคธंเคคाเคจों เค•े เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•ो เคฏाเคฆ เค•เคฐเค•े เคฆुเค–ी เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคे เคนैं। เค‰เคจ्เคนें เคฏाเคฆ เค†เคคा เคนै เค•ि เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‰เคจเค•े เคฌเคš्เคšों เคจे เค…เคชเคจी เคฎां เค•े เคฆेเคนाँเคค เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจ्เคนें เคถเคนเคฐ เคฎें เค†เค•เคฐ เคฐเคนเคจे เค•ा เคช्เคฐเคธ्เคคाเคต เคฆिเคฏा। เคœिเคธे เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•ी เค–ुเคถी เคธเคฎเคเค•เคฐ เคช्เคฐेเคฎ เคธे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เคญी เค•เคฐ เคฒिเคฏा เค•िंเคคु, เคตเคนाँ เคœाเค•เคฐ เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เค—ैเคฐों เคœैเคธा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคนुเค†। เค…เคชเคจे เคนी เค˜เคฐ เคฎें เค…เคชเคจे เคนी เคฌเคš्เคšों เค•े เคฌीเคš เคตเคน เคธिเคฐ्เคซ เคฎेเคนเคฎाเคจ เคฌเคจ เค•เคฐ เคฐเคน เค—เค। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ “เคœिเคคเคจी เคธเคฐเคฒเคคा เคธे เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจा เคœीเคตเคจ เคจिเค•ाเคฒा เคฅा เค‰เคธเคฎें เคธเคฎाเคœ เค•े เคฌเคฆเคฒเคคे เคฎूเคฒ्เคฏों เคœैเคธे เคตे เคฆूเคฐ เคนी เคฐเคนे เคฅे เค”เคฐ เคฌเคฆเคฒाเคต เคธे เค…เคจเคœाเคจ। เคœเคฌ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธीเคฎिเคค เคธाเคฎाเคจ เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐ เค•े เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•िเคฏा เคคो เค†เคถा เคคो เคฅी เค•ि เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนोเคจे เคชเคฐ เคธเคฌ เค ीเค• เค•เคฐ เคฆेंเค—े।”3 เค•िंเคคु เคเคธा เค•ुเค› เคญी เคจเคนीं เคนुเค† เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เค•िเคฏा เคนुเค† เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค—ैเคฐों เคธे เคญी เค…เคงिเค• เคฌเคฆเคคเคฐ เคฅा เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เค…เคงिเค•ाเคฐ เคชाเคจे เค•ा เคฒाเคฒเคš เคคो เค•เคญी เคฅा เคนी เคจเคนीं। เคตเคน เคคो เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจाเคชเคจ เคขूंเคขเคจे เคคเคฅा เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•े เค…ंเคคिเคฎ เคฆिเคจों เค•ो เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•े เคธाเคฅ เค–ुเคถी-เค–ुเคถी เค—ुเคœाเคฐเคจे เคนेเคคु เค‰เคจเค•े เค˜เคฐ เค†เค เคฅे। เค•िंเคคु เค…เคชเคจे เคนी เคฌเคš्เคšों เคคเคฅा เคชोเคคे เคชोเคคिเคฏो เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคชเคฐाเค เคชเคจ เคธे เคชूเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค‰เคจ्เคนें เค…ंเคฆเคฐ เคคเค• เคนिเคฒा เคฆेเคคा เคนै। เคฒेเค–िเค•ा เคฒिเค–เคคी เคนै เค•ि-"เคฌเคก़े เคฌेเคŸे เค•े เคถाเคจเคฆाเคฐ เคธोเคซे เคชเคฐ เคฌैเค เค•เคฐ เค…เคชเคจे เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค•ा เค†เค•เคฒเคจ เค•เคฐเคจे เคœैเคธी เคฌाเคค เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เคจเคนीं เคฅी। เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เคธ्เค•ूเคฒ-เค•ॉเคฒेเคœ เคธे เค†เค•เคฐ เคชोเคคे-เคชोเคคिเคฏों เคจे เคฆाเคฆाเคœी เค•ो เคช्เคฐเคฃाเคฎ เค•िเคฏा। เค”เคชเคšाเคฐिเค• เคฌाเคคเคšीเคค เค•े เคฌाเคฆ เค–ाเคจा เคฒेเค•เคฐ เค…เคชเคจे-เค…เคชเคจे เค•เคฎเคฐे เคฎें เคšเคฒे เค—เค। เคœो เคฌेเคŸा เค‰เคจ्เคนें เคธ्เคŸेเคถเคจ เคธे เค˜เคฐ เคคเค• เคฒाเคฏा เคฅा, เคตเคน เคฌाเคนเคฐ เคธे เคนी เค‘เคซिเคธ เคšเคฒा เค—เคฏा। เคฌเคนू เคญी เค–ाเคจा เค–ाเค•เคฐ เคธोเคจे เค•ी เคคैเคฏाเคฐी เคฎें เคฅी, เคคो เคจौเค•เคฐ เค•ो เค–ाเคจा เค—เคฐเคฎ เค•เคฐเค•े เคŸेเคฌเคฒ เคชเคฐ เคฒเค—ा เคฆेเคจे เค•ा เค†เคฆेเคถ เคฆेเค•เคฐ เคธोเคจे เคšเคฒी เค—เคˆ।”4

 เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เคจे เค†เคฐाเคฎ เคธे เคญोเคœเคจ เค•िเคฏा। เค…เค–เคฌाเคฐ เคชเคข़ा। เคฏเคน เคธोเคšा เค•ि เคถाเคฏเคฆ เค…เคญी เคธเคญी เคต्เคฏเคธ्เคค เคนैं เคถाเคฎ เคนोเคจे เคชเคฐ เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฌाเคคเคšीเคค เค•เคฐेंเค—े เค”เคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตे “เคถाเคฎ เคนोเคจे เค•ा เค‡ंเคคเคœाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฒเค—े। เคฌेเคŸे เค•े เค†เคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคธाเคฐा เคชเคฐिเคตाเคฐ เคเค• เคœเค—เคน เคœเคฎा เคฅा।”5

เค•िंเคคु เค‡เคธ เคฌाเคฐ เคญी เคตเคนाँ เค‰เคจเค•ी เคฌाเคคों เค•े เคฒिเค เค•ोเคˆ เคธ्เคฅाเคจ เคจเคนीं เคฅा เคœो เคšเคฐ्เคšाเคँ เคนो เคฐเคนी เคฅी। เคตเคน เค‡เคจ เคšเคฐ्เคšाเค“ं เค•ा เคตिเคทเคฏ เคฌเคจ เคนी เคจเคนीं เคธเค•เคคे เคฅे। เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธ เคฆौเคก़เคคे เคธเคฎเคฏ เคฎें เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคค्เคฏाเค— เคชूเคฐ्เคตเค• เค•เคฐ्เคฎ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคนी เคฌเคฒ เคฆिเคฏा เคฅा। เคธเคฎเคฏ เค•ी เคจเคตीเคจเคคा เคคเคฅा เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคธे เคตे เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคชเคฐे เคฅे। “เค‰เคจเค•ी เค†เคชเคธी เคฌाเคคों เค•ा เคตिเคทเคฏ เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค•े เคฒिเค เคจเคฏा เคฅा। เคญाเค— เคฒेเคจे เค•ा เคช्เคฐเคถ्เคจ เคนी เคจเคนीं เคฅा।” 6 เค…เคคः เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฐाเคค เค•ा เค–ाเคจा เคธाเคฐे เคชเคฐिเคตाเคฐ เคจे เคธाเคฅ เค–ाเคฏा। เค•िंเคคु เคœเคฌ เคธोเคจे เค•ी เคฌाเคฐी เค†เคˆ เคคเคฅा เค‰เคจเค•े เคธोเคจे เค•ी  เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค‰เคจเค•े เคชोเคคे เค•े เค•เคฎเคฐे เคฎें เค•ी เค—เคˆ , เค‡เคธ เคชเคฐ เค‰เคจเค•े เคฏुเคตा เคชोเคคे เคฆ्เคตाเคฐा เค•िเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฌเคนुเคค เคนी เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏเคœเคจเค• เคฅा। เคตเคน เคšाเคนเคคा เคนी เคจเคนीं เคฅा เค•ि เคฆाเคฆा เค‰เคธเค•े เค•เคฎเคฐे เคฎें เคฐเคนे। เคœเคนाँ เคช्เคฐाเคšीเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคฆाเคฆा-เคฆाเคฆी, เคจाเคจा-เคจाเคจी เค…เคชเคจा เคฌเคšเคชเคจ เคชुเคจः เค…เคชเคจे เคชोเคคे-เคชोเคคिเคฏो เคคเคฅा เคจाเคคी-เคจाเคคिเคฏों เค•े เคฌीเคš เคฒौเคŸเคคा เคฆेเค–เคคे เคฅे, เค‰เคจ्เคนें เค•เคนाเคจिเคฏाँ เคธुเคจा เค•เคฐ เค•เคญी เค•เคฒ्เคชเคจा เคฒोเค• เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เค•เคฐाเคคे, เคคो เค•เคญी เคธเคนी เค”เคฐ เค—เคฒเคค เค•े เคฌीเคš เค•ा เคซเคฐ्เค• เคฌเคคा เค•เคฐ เคœीเคตเคจ เค•ो เคจिเคฐ्เคฆेเคถिเคค เค•เคฐเคคे เคฅे। เค…เคชเคจे เค…เคจुเคญเคต เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค†เคจे เคตाเคฒी เค•เค िเคจाเค‡เคฏों เค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เคฆेเคคे เคฅे เคเคตं เค‰เคจเค•े เคธुเคชเคฐ เคนीเคฐो เคนोเคคे เคฅे। เค†เคœ เคตเคน เคธเคฌ เคœเค—เคน เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เคคเคฅा เคŸीเคตी เคจे เคฒे เคฒी เคนै।  เคฒेเค–िเค•ा เคจिเคฐ्เคฆेเคถिเคค เค•เคฐเคคी เคนै เค•ि, เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค†เคœ เค•ी เคฌाเคฒ เคชीเคข़ी เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เค•िเคธी เค•ी เคญी เค‰เคชเคธ्เคฅिเคคि เค•ो เค…เคจुเคšिเคค เคฎाเคจเคคी เคนै। เคฒेเค–िเค•ा เคฒिเค–เคคी เคนै เค•ी เคฆाเคฆा เค•े เคธोเคจे เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคธे เคชोเคคा เคชूเคฐ्เคฃเคคเคฏा เค…เคธเคนเคฎเคค เคฅा। เคนเคฆ เคคो เคคเคฌ เคนोเคคी เคนै เคœเคฌ  “เค‰เคจ्เคนीं เค•े เคธाเคฎเคจे เคฌेเคŸा เค…เคชเคจे เคชिเคคा เคธे เค‡เคธ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•े เค–िเคฒाเคซ เคเค—เคก़ा เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เค‰เคคाเคฐू เคฅा।”7

เคงीเคฐे เคงीเคฐे เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เคฏเคน เคธเคฎเคเคจे เคฒเค— เค—เค เคฅे เค•ि, เค‰เคจเค•ा เคฏเคนाँ เค†เค•เคฐ เคฐเคนเคจा เคชूเคฐे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ो เค…เค–เคฐเคจे เคฒเค—ा เคนै। เคเค• เคฌाเคฐ เคœเคฌ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคชुเคค्เคฐ เคธे เค‡เคธ เคฌाเคฐे เคฎें เคฌाเคค เค•เคฐเค•े เค•ोเคˆ เคนเคฒ เคจिเค•ाเคฒเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคฎाเคค्เคฐ เค•िเคฏा, เคคเคฌ เคชुเคค्เคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเค เคนुเค เคœเคตाเคฌ เคธे เค‰เคจเค•े เคฆिเคฒ เค•ो เคฌเคนुเคค เค†เค˜ाเคค เคชเคนुँเคšा เค‰เคจเค•े เคชुเคค्เคฐ เคจे เค•เคนा เค•ि  “เค†เคชเค•ो เค‡เคจ เคธเคฌ เค•ी เค†เคฆเคค เคกाเคฒเคจी เคนोเค—ी।”8 เค‡เคธเค•े เคฌाเคฆ เคคो เคฎाเคจो เค–ेเคฒ เคนी เค†เคฐंเคญ เคนो เค—เคฏा เค…เคฌ เคชुเคค्เคฐी เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เคฒे เค—เคˆ। เคตเคนाँ เคชเคฐ เคญी เค‰เคจเค•े เคธाเคฅ เค‰เคคเคจा เคนी เคชเคฐाเคฏाเคชเคจ เค”เคฐ เค…เคธंเคตेเคฆเคจเคถीเคฒ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคนुเค† เคœिเคธे เคตे เคธ्เคตเคฏं เคธเคฎเค เค—เค เคฅे। เค•िंเคคु, เคเค• เคฌाเคฐ เคœเคฌ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฆाเคฎाเคฆ เคธे เค‡เคธ เคฌाเคฐे เคฎें เคฌाเคค เค•เคฐी เคคเคฌ เคฆाเคฎाเคฆ เคจे เค–ुเคฒे เคถเคฌ्เคฆों เคฎें เค‰เคจ्เคนें เคธเคค्เคฏ เคธे เค…เคตเค—เคค เค•เคฐा เคฆिเคฏा-

“เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เคธเคฌเค•ुเค› เคœाเคจเคคे-เคธเคฎเคเคคे เคนुเค เคญी เคœैเคธे เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคธเคฎเคฏ เค•े เคนाเคฅों เคฎें เคธौंเคชเค•เคฐ เคฏुเคตा เคชीเคข़ी เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เคคाเคฒเคฎेเคฒ เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे। เคธ्เคตเคฏं เค•ो เคธเคฌเค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคขाเคฒเคคे-เคขाเคฒเคคे เคœเคฌ เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค•ा เคธเคฌ्เคฐ เคœเคฌ เคœเคตाเคฌ เคฆे เค—เคฏा เคคो เคเค• เคฆिเคจ เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคธเคฆा เค‰เค–เคก़े-เค‰เค–เคก़े เคธे เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เคฆाเคฎाเคฆ เคธे เคชूเค› เคนी เคกाเคฒा, 'เค•्เคฏा เคฌเคš्เคšों เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทाเคँ เค…เคญी เคคเค• เคญी เคšเคฒ เคฐเคนी เคนैं?' เคฆाเคฎाเคฆ เคคो เคถाเคฏเคฆ เค…เคตเคธเคฐ เคนी เคคเคฒाเคถ เคฐเคนे เคฅे, เคฎाเคœเคฐा เคฌเคคाเค•เคฐ เคฌाเคนเคฐ เคจिเค•เคฒ เค—เค।”9

เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เคจे เค…เคชเคจे เคฎเคจ เคชเคฐ เคชเคค्เคฅเคฐ เคฐเค–เค•เคฐ เคฆाเคฎाเคฆ เค•ो เค…เคชเคจे เค—ाँเคต เคœाเคจे เค•ी เคŸिเค•เคŸ เคฌเคจा เคฆेเคจे เค•ो เค•เคนा। เคฏเคนाँ เคญी เคฒेเค–िเค•ा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคฌुเคœुเคฐ्เค—ों เค•े เคธाเคฅ เคคเคฅा เค‰เคจเค•े เคฎเคจ เคฎें เคนो เคฐเคนे เคธूเค•्เคท्เคฎ เคธे เคธूเค•्เคท्เคฎ เค…เคจुเคญเคต เค•ो เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎ्เคฎुเค– เคฐเค–เคคी เคนै। เคตเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคी เคนै เค•ि , เคœเคฌ เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค…เคชเคจा เคฅैเคฒा เคฌांเคง เคฐเคนे เคฅे เคคो เค‰เคจเค•े เคธाเคฎाเคจ เคฎें เค•ोเคˆ เคฌเคข़ोเคคเคฐी เคจเคนीं เคนुเคˆ เคฅी เค•्เคฏोंเค•ि เค•िเคธी เคญी เคธंเคคाเคจ เคจे เค‰เคจ्เคนें เค…เคชเคจी เค“เคฐ เคธे เค•ुเค› เคฆेเคจा เค…เคชเคจा เคซเคฐ्เคœ เคธเคฎเคा เคนी เคจเคนीं เคฅा। เค†เคœ เคฎाเคคा-เคชिเคคा เค•ी เคฏเคน เคธ्เคฅिเคคि เคนเคฎाเคฐी เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคธाเคฎเคจे เคเค• เคฌเคนुเคค เคฌเคก़ी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฌเคจเค•เคฐ เค‰เคญเคฐ เคฐเคนी เคนै। เคœเคนाँ เคฆेเคตी-เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•ो เคญी เคฎाเคคा เคชिเคคा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เคเคตं เคฎाเคคा เคชिเคคा เค•ो เคฆेเคตी-เคฆेเคตเคคा เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคตเคนीं เค†เคœ เคฎाเคคा เคชिเคคा เค•ो เคเค• เคฎเคœเคฌूเคฐी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคฒेเค–िเค•ा เคฒिเค–เคคी เคนैं เค•ि เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ  เคจे “เค…เคชเคจा เคธाเคฎाเคจ เคฌांเคง เคฒिเคฏा। เคœ्เคฏाเคฆा เคธाเคฎाเคจ เคฅा เคญी เค•เคนाँ เค•्เคฏोंเค•ि เค•िเคธी เคญी เคธंเคคाเคจ เคจे เค‰เคจเค•े เคธाเคฎाเคจ เคฎें เค•ुเค› เคœोเคก़ा เคจเคนीं เคฅा। เค‰เคธ เคชเคฐ เคฌेเคŸे เคจाเคคी-เคชोเคคों เค•े เคฒिเค เคœो เคญेंเคŸ-เคธौเค—ाเคค เคตे เค—ाँเคต เคธे เคฒाเค เคฅे, เคตเคน เคเค• เคฅैเคฒा เค–ाเคฒी เคญी เคนो เค—เคฏा เคฅा। เค‰เคธे เคธเคฎेเคŸ เคฌैเค— เคฎें เคฐเค–ा। เคฆिเคฒ เคœเคฌ เคฐीเคคा เคนो เคคเคฌ เคšीเคœों เค•े เคญเคฐा เคนोเคจे เค•ी เค•िเคธे เคšिंเคคा เคฐเคนเคคी เคนै। เคฎเคจ เคฎें เค‰เค เคคे เคธเคตाเคฒों เคธे เคœूเคเคคे เคนुเค เคตे เค—ाँเคต เคชเคนुँเคšे। เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•ा เคฌเคšเคชเคจ เคชूเคฐे เคฐाเคธ्เคคे เค‰เคจ्เคนें เคฏाเคฆ เค†เคคा เคฐเคนा।”10

เคฒेเค–िเค•ा เค•ी เคจเคตीเคจเคคा เค‡เคธเคฎें เคนै เค•ि เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคชिเคคा เค•ी เค‡เคธ เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคเค• เคจเคฏा เค•เคฒेเคตเคฐ เคฆिเคฏा। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคธाเคฌिเคค เค•िเคฏा เค•ि เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•ी เคœเคจเคจी เคนोเคคी เคนै। เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคเค• เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เคเค• เค…เคจुเค•ूเคฒ เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เค†เคฐंเคญ เคฌเคจเค•เคฐ เคธเคฎाเคงाเคจ เค•ा เคฐूเคช เคฒेเคคी เคนै เค…เคฐ्เคฅाเคค, เคฏเคนाँ เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เคเค• เคนाเคฐे เคนुเค เคฌुเคœुเคฐ्เค— เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เคจเคนीं เค†เคคे เคนैं। เค‰เคจ्เคนोंเคจे เค…เคชเคจे เคธाเคฅ เคนुเค เค‡เคธ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•ा เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เค•िเคธी เค•े เคธाเคฎเคจे เคจा เค•เคฐ เค…เคชเคจी เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•े เคธเคฎाเคงाเคจ เค•ी เค“เคฐ เคฎเคจ เค•ो เคเค•ाเค—्เคฐ เค•िเคฏा “เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคคเคฏ เค•िเคฏा เค•ि เคตे เค—ाँเคต เคฎें เค•िเคธी เคธे เคญी เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคœिเค•्เคฐ เคจเคนीं เค•เคฐेंเค—े।… เค—ाँเคต เคฒौเคŸे เคคो เค†ंเค—เคจ เคฎें เคœो เค•िเคฐाเคเคฆाเคฐ เคฅा। เค‰เคธเค•े เคธाเคฅ เคฎूเค• เคธเคฎเคौเคคा เคนो เค—เคฏा। เคฆोเคจों เคนी เคเค• เค…เคฆृเคถ्เคฏ เคจिเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคช्เคฐेเคฎ เค•ी เคกोเคฐ เคธे เคฌंเคงे เคฐเคนเคจे เคฒเค—े। เคฆोเคจों เคชเคฐिเคตाเคฐों เค•ा เค–เคฐ्เคš เคฎिเคฒเค•เคฐ เค‰เคจเค•े เคฒिเค เคญाเคฐी เคจเคนीं เคฅा।” 11 เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตे เค…เคชเคจे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ो เคšंเคฆा เคคเคฅा เคฐเคฎेเคถ เค•े เคญीเคคเคฐ เคฆेเค–เคจे เคฒเค—े เค•िंเคคु เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค•े เคชुเคค्เคฐ เค•ो เคฏเคน เคธเคฌ เค†เคถ्เคšเคฐ्เคฏ เคธा เคฒเค— เคฐเคนा เคฅा। “เคฌोเคฒा, 'เคฏเคน เคชเคฐिเคตाเคฐ เคคो เค…เคš्เค›ा เคนै। เค…เคธ्เคฅाเคฏी เคนी เคธเคนी เคชเคฐ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค ीเค• เคนै। เคฌाเคฌूเคœी เค†เคชเคจे เค˜เคฐ เค•ो เคญी เคธुเคตिเคงाเคœเคจเค• เคฌเคจा เคฒिเคฏा।“ เค…เคธ्เคฅाเคˆ เคถเคฌ्เคฆ เคธुเคจเค•เคฐ เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เคฎाเคจो เค•्เคฐोเคงिเคค เคนो เค—เค เค”เคฐ เคตे เคฌोเคฒे, “เคฏเคน เคธ्เคฅाเคฏी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคนै। เคฎेเคฐा เคง्เคฏाเคจ เคฏे เคฐเค–เคคे เคนैं เค”เคฐ เคฎैं เค‡เคจเค•ा।“
“เคชเคฐ เคฌाเคฌूเคœी เค‡เคจเค•ो เค†เคช เค•िเคคเคจा เคœाเคจเคคे เคนैं’”
“เค ीเค• เค•เคนเคคे เคนो। เคชเคฐ เคฎैं เคœिเคคเคจा เคญी เคœाเคจ เคชाเคฏा เคตเคน เค‰เคจ เคฒोเค—ों เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคนै เคœो เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे เคฅे।”12 
เคธเคšเคฎुเคš เค…เคชเคจे เค”เคฐ เคชเคฐाเค เค•ी เคต्เคฏाเค–्เคฏा เคนी เค•्เคฏा เคนै? เคœीเคตเคจ เค•े เค…ंเคคिเคฎ เคฆिเคจों เคฎें เคœो เคฎाเคคा เคชिเคคा เค•ी เคธเคญी เค‰เคฎ्เคฎीเคฆों เคชเคฐ เคชाเคจी เคซेเคฐ เคฆेเคจा เคธเคฎเคฏ เค•ी เคนเคตा เคฌเคคाเคคे เคนो เค•्เคฏा เค‰เคจ เคธंเคคाเคจों  เค•ो เค…เคชเคจा เค•เคนเคจा เค•เคนाँ เคคเค• เค‰เคšिเคค เคนै? เค•्เคฏा เค‰เคจเค•े  เคฒिเค เคธंเคชเคค्เคคि เคฎें เค…เคงिเค•ाเคฐ เคขूंเคขเคจा เค…เคจुเคšिเคค เคจเคนीं เคนै? เคฌाเคฌूเคœी เค•เคน เคฆेเคคे เคนैं เค•ि, “เคคुเคฎ เคœเคฌ เคคเค• เคšाเคนो เค†เคฐाเคฎ เคธे เคฐเคน เคธเค•เคคे เคนो, เคคुเคฎ्เคนें เค•ोเคˆ เคคเค•เคฒीเคซ เคจเคนीं เคนोเค—ी।“ 
“เคชเคฐ เคฌाเคฌूเคœी เค…เค—เคฐ?” 
“เคฏเคนी เคจ เค•ि เค…เค—เคฐ เค‡เคจ เคฒोเค—ों เคจे เค˜เคฐ เค–ाเคฒी เคจ เค•िเคฏा เคคเคฌ... เคฎैं เคญी เคจเคนीं เคšाเคนเคคा เคนूँ เค•ि เคฏे เคฒोเค— เค˜เคฐ เค–ाเคฒी เค•เคฐें। เคฏे เคนी เคคो เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे เคนैं เค…เคฌ।“
“…เคชเคฐ เคฌाเคฌूเคœी เค†เคชเค•े เคฌाเคฆ เค‡เคจ्เคนीं เคฒोเค—ों เคจे เค•เคฌ्เคœा?” เค‡เคคเคจा เคนी เคฌोเคฒ เคชाเคฏा เคฅा เค•ि เคฎाเคฅुเคฐ เคธाเคนเคฌ เค—เคฐเคœเค•เคฐ เคฌोเคฒे, “เค•เคนा เคจा, เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे เคนैं เคฏे เคฒोเค—। เค†เค—े เคœाเค•เคฐ เคฏे เค•्เคฏा เค•เคฐेंเค—े เคฏเคน เคคुเคฎ्เคนाเคฐी เคธเคฎเคธ्เคฏा เคนै। เคฎैं เค‰เคธเค•े เคฒिเค เค…เคญी เค•ुเค› เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคा। เค‰เคธเคธे เคคुเคฎ เคนी เคจिเคชเคŸเคจा เคนोเค—ा।“13

เค‰เคธเคจे เคธเคฎเคฏ เค•ी เคฆुเคนाเคˆ เคฆेเคคे เคนुเค เคชिเคคा เค•ो เคธाเคตเคงाเคจ เค•เคฐเคจे เคนेเคคु เคธเคฎเคाเคจे เค•ी เค•ोเคถिเคถ เค•ी। เคœिเคธे เค†เคช เค†เคœ เคฏเคนाँ เค…เคชเคจा เคธเคฎเค เคฐเคนे เคนैं เคฏเคน เคเค• เคฆिเคจ เค†เคชเค•े เคฎเค•ाเคจ เค•ो เคนเคฅिเคฏा เคฒेंเค—े। เคฏเคนाँ เคญी เคชुเคค्เคฐ เค•ा เคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคฎเค•ाเคจ เคชเคฐ เค…เคŸเค•ा เคนुเค† เคฅा। เค‰เคธे เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคœเคฐा เคญी เค–्เคฏाเคฒ เคจा เคฅा เค•ि, เคœिเคธ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เค•ो เคจिเคญाเคจा เคเค• เคธंเคคाเคจ เคนोเคจे เค•े เคจाเคคे เค‰เคธเค•ा เคซเคฐ्เคœ เคฅा। เค†เคœ เค‰เคธ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เค•ो เค•ोเคˆ เค…เคจเคœाเคจ เคจिเคญा เคฐเคนा เคนै। เคฏเคนाँ เคฒेเค–िเค•ा เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคी เคนै เค•ि เค•िเคธ เคคเคฐเคน เค†เคœ เค•ी เคธंเคคाเคจ เค…เคชเคจे เค…เคงिเค•ाเคฐों เค•े เคช्เคฐเคคि เคคो เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคธเคœเค— เคนै เค•िंเคคु เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•े เคช्เคฐเคคि เคธเคฎเคฏ เค•ी เคฆुเคนाเคˆ เคฆेเคจा เค‰เคธเค•े เคฒिเค เคเค• เค†เคฎ เคฌाเคค เคนो เค—เคˆ เคนै। เคตเคนीं เคฆूเคธเคฐी เค”เคฐ เคเค• เคช्เคฐเค—เคคिเคถीเคฒ เคฌुเคœुเคฐ्เค— เค•ा เคญी เคšिเคค्เคฐเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœो เคตाเคธ्เคคเคต เคฎें เคธเคฎเคฏ เคคเคฅा เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคชเคจे เคฒिเค เคœीเคตเคจ เค•े เค…ंเคคिเคฎ เคฆिเคจों เคฎें เคญी เคจเค เคฐाเคธ्เคคों เค•ो เค–ोเคœเคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนुเค† เคนै। เค•เคตि เค—ोเคชाเคฒ เคฆाเคธ เคจीเคฐเคœ เคจे เคธเคนी เคนी เคฒिเค–ा เคนै:

“เคซूเคฒ เคชเคฐ เคนँเคธเค•เคฐ เค…เคŸเค• เคคो, เคถूเคฒ เค•ो เคฐोเค•เคฐ เคเคŸเค• เคฎเคค, เค“ เคชเคฅिเค•! 
เคคुเค เคชเคฐ เคฏเคนाँ เค…เคงिเค•ाเคฐ เคธเคฌเค•ा เคนै เคฌเคฐाเคฌเคฐ!
เค•ोเคธ เคฎเคค เค‰เคธ เคฐाเคค เค•ो เคœो เคชी เค—เคˆ เค˜เคฐ เค•ा เคธเคฌेเคฐा, 
เคฐूเค  เคฎเคค เค‰เคธ เคธ्เคตเคช्เคจ เคธे เคœो เคนो เคธเค•ा เคœเค— เคฎें เคจ เคคेเคฐा, 
เค–ीเคœ เคฎเคค เค‰เคธ เคตเค•्เคค เคชเคฐ เคฆे เคฆोเคท เคฎเคค เค‰เคจ เคฌिเคœเคฒिเคฏों เค•ो
เคœो เค—िเคฐीं เคคเคฌ-เคคเคฌ เค•ि เคœเคฌ-เคœเคฌ เคคू เคšเคฒा เค•เคฐเคจे เคฌเคธेเคฐा,
เคธृเคท्เคŸि เคนै เคถเคคเคฐंเคœ เค”' เคนैं เคนเคฎ เคธเคญी เคฎोเคนเคฐे เคฏเคนाँ เคชเคฐ 
เคถाเคน เคนो เคชैเคฆเคฒ เค•ि เคถเคน เคชเคฐ เคตाเคฐ เคธเคฌเค•ा เคนै เคฌเคฐाเคฌเคฐ!14
***

เคธंเคฆเคฐ्เคญ
1. เคตिเคœเคฏेเคจ्เคฆ्เคฐ เคธ्เคจाเคคเค• เคเคตं เค•्เคทेเคฎเคšเคจ्เคฆ्เคฐ เคธुเคฎเคจ, เค†เคงुเคจिเค• เคนिंเคฆी เคธाเคนिเคค्เคฏ, https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.347956/mode/1up?view=theater
2. เคช्เคฐเคญा เคชाเคฐीเค•, เค•เคนाเคจी ‘เคฎेเคฐे เค…เคชเคจे..’  เคคเคฐंเค— เคชเคค्เคฐिเค•ा, 8 เคจเคตंเคฌเคฐ 2015
3. เคตเคนी
4. เคตเคนी
5. เคตเคนी
6. เคตเคนी
7. เคตเคนी
8. เคตเคนी
9. เคตเคนी
10. เคตเคนी
11. เคตเคนी
12. เคตเคนी
13. เคตเคนी
14. เค…เคงिเค•ाเคฐ เคนै เคธเคฌ เค•ा เคฌเคฐाเคฌเคฐ (https://www.hindi-kavita.com/HindiPoetryGopalDasNeeraj.php)

2 comments :

  1. Very inspirational and such detailing in writing ๐Ÿ–‹️ is rare. Mrs . Pareek has the quality of articulating a thought or an idea good enough . A very mature writing & she presents her ideas and thoughts really well on the paper. Grabbing attention towards an article or story is an art and she is definitely master of it.

    ReplyDelete

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเค•ाเคถिเคค เคฐเคšเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เค•ा เคธ्เคตाเค—เคค เคนै।