рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдФрд░ рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо: рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें

рдкрдж्рдорд╢्рд░ी рдбॉ. рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░

рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░

рдкрдж्рдорд╢्рд░ी рдФрд░ рд╕рд░рджाрд░ рдкрдЯेрд▓ рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдкुрд░рд╕्рдХाрд░ рд╕े рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдбॉ0 рд░рд╡ीрди्рдж्рд░ рдХुрдоाрд░ рднाрд░рддीрдп рд╢िрдХ्рд╖ाрд╢ाрд╕्рдд्рд░ी рдПрд╡ं рдоेрд░рда рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпрд▓рдп, рдоेрд░рда (рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢) рдХे рдкूрд░्рд╡ рдХुрд▓рдкрддि рд╣ैं।

рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо, рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें, рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рд╣ै। рд╢рдм्рджाрд░्рде рдФрд░ рд╕्рд╡рдпं рдоें рдиिрд╣िрдд рдоूрд▓ рднाрд╡рдиा, рджोрдиों рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рд╕े рд╢ाрд╢्рд╡рдд, рдЕрд░्рдеाрдд् рд╕рджा рд╕्рдеाрдкिрдд рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा – рдмिрдиा рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдХे рддрдеा рдЕрди्рдд-рд░рд╣िрдд рдПрд╡ं рд╕рджैрд╡ рдк्рд░рд╡рд╣рдоाрди рдиिрдпрдо рд╣ी рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рд╣ै। рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо, рдЪрд░-рдЕрдЪрд░ рдПрд╡ं рджृрд╢्рдп-рдЕрджृрд╢्рдпрдоाрди рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб –рдЬрдЧрдд рдХे рдПрдХ рд╣ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеाрдкрдХ, рдиिрдпंрдд्рд░рдХ рдФрд░ рд╕ंрдЪाрд▓рдХ –рдИрд╢्рд╡рд░, рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░, рдкрд░рдоाрдд्рдоा, рдк्рд░рднु рдЖрджि рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рдиाрдоों рд╕े рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рдПрдХрдоाрдд्рд░ рд╢ाрд╢्рд╡рдд рд╕рдд्рддा (рдЬो рдкрд░рдорд╕рдд्рдп рд╣ै рдПрд╡ं рдПрдХ рд╣ी рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рддрдеा рдиिрд░рди्рддрд░ рдк्рд░рд╡рд╣рдоाрди рдиिрдпрдо рдж्рд╡ाрд░ा рджृрд╢्рдп-рдЕрджृрд╢्рдп рд╡ рдЪрд▓-рдЕрдЪрд▓ рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдХा рд╕्рд╡рдпं рд╕рдЮ्рдЪाрд▓рди рднी рдХрд░рддी рд╣ै) рдХे рдиिрдоिрдд्рдд (рдЕрдерд╡ा рдЙрд╕ी рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░) рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдПрдХрддा рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХो рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै। рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо, рд╢ाрд╢्рд╡рдд рдкрд░िрд╡рд░्рддрди рдиिрдпрдо рдХी рд╕рдд्рдпрддा рдХो рдЕंрдЧीрдХाрд░ рдХрд░ рд╕рд░्рд╡рдХрд▓्рдпाрдг рдХे рдЙрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдЕрдиुрдХूрд▓ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рдЕрдкрдиे рдкрд░рдо рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдиिрд░्рдоाрдг рдХрд░рдиे рдПрд╡ं рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХी рдк्рд░рдд्рдпाрднूрддि, рдк्рд░рдЧрддि рдФрд░ рд▓рдХ्рд╖्рдп-рдк्рд░ाрдк्рддि рд╣ेрддु рдЕрдкрд░िрд╣ाрд░्рдп рд╡ृрд╣рдж् рд╕рдЬाрддीрдп рд╕рд╣рдпोрдЧ рд╡ рд╕ाрдоंрдЬрд╕्рдп рд╣ेрддु рдЕрд╣िंрд╕ा рдХो, рдЗрд╕рдХी рджो рд╕рд░्рд╡ोрдд्рдХृрд╖्рдЯ рддрдеा рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рд╕рд╣िрд╖्рдгुрддा рдФрд░ рд╕рд╣рдирд╢ीрд▓рддा рдХे рд╕ाрде, рджैрдиिрдХ рдЧрддिрд╡िрдзिрдпों рдФрд░ рдкрд░рд╕्рдкрд░ рд╕рдо्рдмрди्рдзों рдХा рдЖрдзाрд░ рдмрдиाрдиे рдХा рдоाрдирд╡ рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдХрд░рддा рд╣ै।

рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдПрдХрддा –рдЕрд╡िрднाрдЬ्рдп рд╕рдордЧ्рд░рддा рдХी рд╕рдд्рдпрддा рдФрд░ рдПрдХ рд╣ी рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд╕рдд्рддा рдм्рд░рд╣्рдо рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХे рдк्рд░рдХрдЯрдХрд░्рддा рд╡ेрдж – рдЛрдЧ्рд╡ेрдж, рдпрдЬुрд░्рд╡ेрдж, рд╕ाрдорд╡ेрдж рдФрд░ рдЕрдерд░्рд╡рд╡ेрдж, рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рдХे рдЖрджिрдХाрд▓ीрди рд╡ рдЖрдзाрд░рднूрдд рдЧ्рд░рди्рде рд╣ैं, рдоूрд▓ рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा рд╣ैं। рд╡ेрдж, рд╡िрд╢्рд╡ рдХी рдк्рд░ाрдЪीрдирддрдо рддрдеा рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╣ी рдкрд░िрдоाрд░्рдЬिрдд рдПрд╡ं рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡्рдпाрдХрд░рдг рдХी рдзрдиी рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдоें, (рдЬो рд╣िрди्рджी, рд╕िрди्рдзी, рдмांрдЧ्рд▓ा, рдорд░ाрдаी, рдкंрдЬाрдмी, рдЧुрдЬрд░ाрддी, рдЙреЬिрдпा, рдЕрд╕рдоिрдпा рдЖрджि рд╕рд╣िрдд рдЕрдзिрдХांрд╢ рдЖрдзुрдиिрдХ рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдиेрдкाрд▓ी рднाрд╖ा рдХी рднी рдЬрдирдиी рд╣ै рддрдеा рдЬिрд╕рдХा рдЕрди्рдп рднाрд░рддीрдп рднाрд╖ाрдУं –рдорд▓рдпाрд▓рдо, рддेрд▓ुрдЧु, рддрдоिрд▓ рддрдеा рдХрди्рдиреЬ рдкрд░ рдЧрд╣рди рдПрд╡ं рдХрдИ рдПрд╢िрдпाрдИ-рдпूрд░ोрдкीрдп рднाрд╖ाрдУं рдкрд░ рднी, рди्рдпूрдиाрдзिрдХ, рдк्рд░рднाрд╡ рд╣ै), рд░рдЪिрдд рд╣ैं। рдЕрди्рдп рд▓рдЧрднрдЧ рд╕рднी рдЖрдзाрд░рднूрдд рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдЧ्рд░рди्рде рднी рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдоें рд╣ी рд░рдЪिрдд рд╣ैं। рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рд╣ी рд░рдЪिрдд рдЙрдкрдиिрд╖рдж् рд╡ैрджिрдХ рд╡ाрдЩ्рдордп рдХे рдЕрднिрди्рди рднाрдЧ рд╣ैं। рдЕрд░्рдеाрдд्, рд╡ेрджों рдХे рднाрдЧ рд╣ैं рдФрд░ рд╡े, рдЗрд╕ीрд▓िрдП, рд╡ेрджाрди्рдд рднी рдХрд╣рд▓ाрддे рд╣ैं। рд╡ेрджों рдХी рдоूрд▓ рднाрд╡рдиा рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рд╣ी рдм्рд░рд╣्рдо –рдкрд░рдоाрдд्рдоा, рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХрддा, рдЖрдд्рдоा, рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рдЖрджि рд╕рд╣िрдд рд╕рдорд╕्рдд рдоूрд▓ рдоाрдирд╡ीрдп рд╡िрд╖рдпों рд╕े рд╕рдо्рдмрди्рдзिрдд рдЧ्рд░ाрд╣्рдп рдкрд░рдо рдЬ्рдЮाрди рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рдЧुрд░ु-рд╢िрд╖्рдп рдкрд░рдо्рдкрд░ा рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░ूрдкिрдд рд╣ै। рдк्рд░рдоुрдЦрддः рд╡ेрджों рдФрд░ рдЙрдирдХे рдЕрднिрди्рди рднाрдЧ рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдж्рд╡ाрд░ा рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрдпिрдд рдФрд░  рдк्рд░рд╕ाрд░िрдд рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рд╣ी рд╕рдиाрддрди рдзрд░्рдо рдХो рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рднी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै।  
рдЪूँрдХि рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рдоूрд▓ –рдЖрдзाрд░рднूрдд рдЧ्рд░рди्рде рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рд╣ैं; рдЕрди्рдп рдк्рд░рдоुрдЦ рдЧ्рд░рди्рде –рд╕्рдоृрддिрдпाँ, рд╕ंрд╣िрддाрдПँ, рд╡ेрджांрдЧ, рдкुрд░ाрдг, рдЖрд░рдг्рдпрдХ рд╕рд╣िрдд рдм्рд░рд╣्рдо, рдЬीрд╡ рдФрд░ рдЬрдЧрдд-рдЬ्рдЮाрди рдХे рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा рдЙрдкрдиिрд╖рдж् рдЖрджि рднी рдЗрд╕ी рднाрд╖ा (рд╡ैрджिрдХ рдФрд░ рд▓ौрдХिрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрдд) рдоें рд╣ैं, рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╡ैрджिрдХ рдоंрдд्рд░ों рдФрд░ рдЗрд╕ी рдоें рд░рдЪिрдд рдЕрди्рдп рдЧ्рд░рди्рдеों рдХे рд╢्рд▓ोрдХों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рдоूрд▓ рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдХी рд╡िрд╡ेрдЪрдиा-рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рд╣ुрдИ рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рд╕े рдШрдиिрд╖्рдарддः рд╕рдо्рдмрдж्рдз рд╣ैं।
рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा, рд╡ेрджों рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХрддा рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдорд╡ाрдж рддрдеा рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдХे рдЕрдз्рдпाрдд्рдо –рдЧ्рд░ाрд╣्рдп рдкрд░рдо рдЬ्рдЮाрди рдХो рдЕрдкрдиे рдоें рд╕рдоाрд╣िрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рддрджрдиुрд╕ाрд░, рдоाрдирд╡ рдХा рдЙрд╕рдХी рдЬीрд╡рди рд╕ाрд░्рдердХрддा рдХे рдкрд░рдоोрдж्рджेрд╢्рдп рд╕े рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдХрд░рддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░, рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рд╕्рд╡рдпं рд╕рдиाрддрди –рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рдПрдХ рдоूрд▓, рдЕрддि рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рдПрд╡ं рдЕрдиुрдХрд░рдгीрдп рдЧ्рд░рди्рде рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрднрд░рддी рд╣ै। рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХी рдоूрд▓ рднाрд╡рдиा рдХो, рд╕्рд╡рдпं рдзрд░्рдо рдХी рд╢्рд░ेрд╖्рдарддрдо рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдФрд░ рдзрд░्рдо рдХो рдоाрдирд╡-рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдк्рд░рддिрд╖्рдаाрдкिрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП, рдк्рд░рд╕्рддुрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдЬрдЧрдд-рд╕्рд╡рд░ूрдк рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдЕрд╢्рд╡рдд्рде рд╡िрдж्рдпा, рдм्рд░рд╣्рдо рдХे рд╕рди्рджрд░्рдн рдоें рдЕрд╡्рдпрдпрдкुрд░ुрд╖ рд╡िрдж्рдпा, рдкрд░ा рдк्рд░рдХृрддि-рдЬीрд╡ рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдЕрдХ्рд╖рд░рдкुрд░ुрд╖ рд╡िрдж्рдпा, рдЕрдкрд░ा рдк्рд░рдХृрддि-рднौрддिрдХ рдЬрдЧрдд рдХे рд╕рдо्рдмрди्рдз рдоें рдХ्рд╖рд░рдкुрд░ुрд╖ рд╡िрдж्рдпा рдХा рд╕ूрдХ्рд╖рдорддा, рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рддрдеा рдиिрд╖्рдкрдХ्рд╖рддा рд╕े рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг, рдПрд╡ं рд╕ाрде рд╣ी, рдпोрдЧрд╢ाрд╕्рдд्рд░, ‘рдХрд░्рдордпोрдЧ’ –“рдпोрдЧः рдХрд░्рдорд╕ु рдХौрд╢рд▓рдо्” рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрдирд╡рддाрд╡ाрдж рдХे рдк्рд░рдХрдЯрдХрд░्рддा рдкрд╡िрдд्рд░ рдФрд░ рдЧ्рд░ाрд╣्рдп рд╕рди्рджेрд╢ рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХो рдЕрдз्рдпाрдд्рдо рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рдПрдХ рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рдФрд░ рд╢ीрд░्рд╖рд╕्рде рдХृрддि рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддा рд╣ै। "рдпोрдЧः рдХрд░्рдорд╕ु рдХौрд╢рд▓рдо्" рдХा рд╡ाрд╕ुрджेрд╡ рд╢्рд░ीрдХृрд╖्рдг рдХा рдЖрд╣्рд╡ाрди рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдордиुрд╖्рдп рдХे рд▓िрдП рд╣ै। рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХिрд╕ी рднी рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рднेрджрднाрд╡ рдХे рдмिрдиा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоाрдирд╡ рдХा рддрджрдиुрд╕ाрд░ рдоाрд░्рдЧрджрд░्рд╢рди рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕ंрд╢рдпों, рдж्рд╡рди्рдж्рд╡ рдФрд░ рдЕрд╕рдоंрдЬрд╕ рдХी рд╕्рдеिрддि рд╕े рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓рдХрд░ рдЙрд╕े рд╕ुрдХрд░्рдоों рдХी рдУрд░ рдЕрдЧ्рд░рд╕рд░ рдХрд░рддी рд╣ै।

рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा (18 рдЕрдз्рдпाрдпों рдоें 700 рд╢्рд▓ोрдХों рдХो рд╕рдоाрд╣िрддрдХрд░्рддा рд╡ рдоूрд▓ рд░ूрдк рд╕े рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХे рднीрд╖्рдордкрд░्рд╡ рдХे рднाрдЧ рд╕े рдиिрд░्рдЧрдд рдЧ्рд░рди्рде) рд╡ेрджों рдПрд╡ं рдЙрдкрдиिрд╖рджों рдХी рд╣ी рднाँрддि рдоूрд▓рддः рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рдПрдХ рдРрд╕ा рдЕрддि рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рдЧ्рд░рди्рде рд╣ै, рдЬिрд╕рдиे рд╕ैंрдХреЬों рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рднाрд░рдд рд╣ी рдирд╣ीं, рдЕрдкिрддु рд╡िрд╢्рд╡рднрд░ рдХे рд╡िрдж्рд╡ाрдиों, рдЪिрди्рддрдХों рдФрд░ рдоाрдирд╡рддाрд╡ाрджिрдпों рдХे рд╡िрдЪाрд░ों рдФрд░ рдХाрд░्рдпों рдХो рдЧрд╣рдирддा рд╕े рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХिрдпा рд╣ै।

рд▓ौрдХिрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдоें рд░рдЪिрдд рд╢्рд▓ोрдХ рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХी рдПрдХ рдЕрддि рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै। рдЗрд╕рдиे рд╕ैंрдХреЬों рд╡рд░्рд╖ों рд╕े рджेрд╢-рд╡िрджेрд╢ рдХे рдкрд░рдо рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдХा рдз्рдпाрди рдЕрдкрдиी рдУрд░ рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рдХिрдпा рд╣ै। рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк, рдЗрд╕рдХे рдоूрд▓ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рдкाрда рдХा рд╡िрд╢्рд╡рднрд░ рдХी рдкрдЪाрд╕ рд╕े рднी рдЕрдзिрдХ рднाрд╖ाрдУं рдоें рдЕрдиुрд╡ाрдж рд╣ुрдЖ рд╣ै। рдк्рд░ाрдЪीрди рд╕े рдЖрдзुрдиिрдХрдХाрд▓ рддрдХ рдХे рдЕрдиेрдХाрдиेрдХ рдЛрд╖िрддुрд▓्рдп рднाрд░рддीрдп рд╕рди्рддों-рдЪिрди्рддрдХों, рд╡िрд╢ेрд╖рдХрд░ рдЖрджि рд╢ंрдХрд░ाрдЪाрд░्рдп (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 788-820 рдИрд╕рд╡ीं), рд░ाрдоाрдиुрдЬाрдЪाрд░्рдп (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1017-1137 рдИрд╕рд╡ीं), рдордз्рд╡ाрдЪाрд░्рдп (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1238-1317 рдИрд╕рд╡ीं; рдПрдХ рдЕрди्рдп рдорддाрдиुрд╕ाрд░ 1199-1278 рдИрд╕рд╡ीं), рд╡рд▓्рд▓рднाрдЪाрд░्рдп (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1479–1531 рдИрд╕рд╡ीं), рдЬ्рдЮाрдиेрд╢्рд╡рд░ (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1275-1296 рдИрд╕рд╡ीं), рдмाрд▓ рдЧंрдЧाрдзрд░ рддिрд▓рдХ, рдЕрд░рд╡िрди्рдж рдШोрд╖, рд╕्рд╡ाрдоी рд╡िрд╡ेрдХाрдирди्рдж, рдорд╣ाрдд्рдоा рдЧाँрдзी, рдкрд░рдорд╣ंрд╕ рдпोрдЧाрдирди्рдж (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1893-1952 рдИрд╕рд╡ीं) рд╡ рднрдХ्рддि рд╡ेрджाрди्рдд рдк्рд░рднुрдкाрдж (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1896-1977 рдИрд╕рд╡ीं) рдХे рд╕ाрде рд╣ी рд╕ेрдиाрд░्рдЯ (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1847-1928 рдИрд╕рд╡ीं), рдЬी0 рдеिрдмॉрдЯ (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1848-1914 рдИрд╕рд╡ीं), рдПрдбрдЧрд░्рдЯрди (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1885-1963 рдИрд╕рд╡ीं), рд╣рд░рдорди/рд╣ेрд░рдоाрди рдХाрд░्рд▓ рд╣ेрд╕/рд╣ेрд╕्рд╕े (рдЬीрд╡рдирдХाрд▓: 1877-1962 рдИрд╕рд╡ीं) рдПрд╡ं рдеिрдУрдбोрд░ (рдЬрди्рдо 1959 рдИрд╕рд╡ीं рдоें) рдЬैрд╕े рдЕрдЧ्рд░िрдо рдкंрдХ्рддि рдХे рд╡िрджेрд╢ी рд╡िрдж्рд╡ाрдиों рдиे рднी рдЗрд╕ рдкрд░, рдЗрд╕рдоें рдк्рд░рдоुрдЦрддा рд╕े рдЙрднрд░े рд╡िрд╖рдп рдХो рдХेрди्рдж्рд░ рдоें рд░рдЦрддे рд╣ुрдП, рднाрд╖्рдп-рдЯीрдХाрдПँ рд▓िрдЦीं।

рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рдоूрд▓ рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдХे рд╕ाрде рд╣ी, рд╡िрд╢ेрд╖ рд░ूрдк рд╕े рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдоें рдк्рд░рдХрдЯ рдиिрд╖्рдХाрдордХрд░्рдордпोрдЧ –рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рдХрд░्рдоों рдоें рд╕ंрд▓рдЧ्рди рд░рд╣рддे рд╣ुрдП рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдоाрдг्рдб рдХे рд╕्рд╡ाрдоी –рдЬрдЧрддрдкрддि рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ाрдзीрди рд░рд╣рдХрд░ рд╣ी рдиिःрд╢्рд░ेрдпрд╕ рдк्рд░ाрдк्рддि –рдЬीрд╡рди рд╕ाрд░्рдердХрддा рдХा рд╕िрдж्рдзाрди्рдд, рдЬैрд╕ा рдХि рд╣рдо рд╕рднी рдЬाрдирддे рд╣ैं, рдЗрдирдоें рд╕рд░्рд╡рдк्рд░рдоुрдЦ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрд╕ рд░ूрдк рдоें рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा, рдиिрд╕्рд╕рди्рджेрд╣, рд╡िрд╢्рд╡рднрд░ рдХे рдЧिрдиे-рдЪुрдиे рдзрд░्рдо рдЧ्рд░рди्рдеों рдоें рд╕े рдПрдХ рд╣ै। рдЗрд╕ рдЧ्рд░рди्рде рдХी рд╕рдоाрдирддा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдХोрдИ рдФрд░ рдзрд░्рдо рдЧ्рд░рди्рде, рдХрджाрдЪिрдд्, рдкूрд░े рд╡िрд╢्рд╡ рдоें рдирд╣ीं рд╣ै। рдкрд░рдоाрдд्рдоा рдХे рдЕрдиाрджि, рд╕рд░्рд╡рдоूрд▓ –рддेрдЬ, рдмुрдж्рдзि, рд╢рдХ्рддि рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХे рд╕्рд░ोрдд рдПрд╡ं рдЬрдЧрдд рдХाрд░рдХ рд╣ोрдиे рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХो рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рддे рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХे рдЕрдз्рдпाрдп рд╕ाрдд рдХे рддीрди (6, 7 рддрдеा 10) рдЕрддि рдоूрд▓्рдпрд╡ाрди рдФрд░ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╢्рд▓ोрдХों рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдпрд╣ाँ рдк्рд░ाрд╕ंрдЧिрдХ рд╣ोрдЧा: 
“рдПрддрдж्рдпोрдиीрдиि рднूрддाрдиि рд╕рд░्рд╡ाрдгीрдд्рдпुрдкрдзाрд░рдп/ 
рдЕрд╣ं рдХृрдд्рд╕्рдирд╕्рдп рдЬрдЧрддः рдк्рд░рднрд╡ः рдк्рд░рд▓рдпрд╕्рддрдеा// 
рдордд्рддः рдкрд░рддрд░ं рдиाрди्рдпрдд्рдХिрдЮ्рдЪिрджрд╕्рддि рдзрдирдЮ्рдЬрдп/ 
рдордпि рд╕рд░्рд╡рдоिрджं рдк्рд░ोрддं рд╕ूрдд्рд░े рдордгिрдЧрдгा рдЗрд╡// 
рдмीрдЬं рдоां рд╕рд░्рд╡рднूрддाрдиां рд╡िрдж्рдзि рдкाрд░्рде рд╕рдиाрддрдирдо्/ 
рдмुрдж्рдзिрд░्рдмुрдж्рдзिрдорддाрдорд╕्рдоि рддेрдЬрд╕्рддेрдЬрд╕्рд╡िрдиाрдорд╣рдо्//”

рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें, рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдПрдХрддा, рд╕рд░्рд╡рд╕рдоाрдирддा рдФрд░ рд╕рдд्рдп рдХी рдкрд░ाрдХाрд╖्рдаा (рдиिрд░рди्рддрд░ рдк्рд░рд╡рд╣рдоाрди рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рдиिрдпрдо рд░ूрдк) рд╕рд░्рд╡рд╢рдХ्рддिрдоाрди рдкрд░рдоेрд╢्рд╡рд░ –рдм्рд░рд╣्рдо рд╕рд╣िрдд, рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдХे рдоूрд▓ рд╕िрдж्рдзाрди्рддों рдХी рдЕрддिрд╢्рд░ेрд╖्рда рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рд╡ рддрдд्рд╡рдЬ्рдЮाрди рдХा рд▓ौрдХिрдХ рд╕ंрд╕्рдХृрдд –рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХृрдд рдХाрд╡्рдпрд╢ैрд▓ी рдоें рд╡рд░्рдгрди рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рдХी рд╡िрд▓рдХ्рд╖рдгрддा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдХे рд╕ाрде рд╢्рд░ीрдордж्рднрдЧрд╡рдж्рдЧीрддा рд╡ैрджिрдХ рдзрд░्рдо рдФрд░ рд╕ंрд╕्рдХृрдд рднाрд╖ा рдХी рдШрдиिрд╖्рдарддा рдХा рдПрдХ рдмेрдЬोреЬ рдПрд╡ं рдЕрддिрд╢्рд░ेрд╖्рда рдЙрджाрд╣рд░рдг рднी рд╣ै।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।