рд╕рдоीрдХ्рд╖ा: рд╕рдмрдХा рдЕрдкрдиा-рдЕрдкрдиा рдкाрдк рдФрд░ рдкुрдг्рдп

рдкुрд╕्рддрдХ рдХा рдиाрдо: рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा
рд▓ेрдЦрдХ: рднрдЧрд╡рддीрдЪрд░рдг рд╡рд░्рдоा
рдк्рд░рдХाрд╢рдХ: рд░ाрдЬрдХрдорд▓ рдк्рд░рдХाрд╢рди
ISBN: 978-81-267-1585-5

рд╕рдоीрдХ्рд╖рдХ: - рдЕреЫीреЫ рд░ाрдп


рдЬिрди рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдпा рд╕рдоाрдЬ рдоें рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдХрд░्рдордХांрдбों рдпा рдЙрдирдХी рдЪрд░्рдЪाрдУं рдкрд░ реЫोрд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै, рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рд╕े рд╡рд╣ाँ рдкाрдк рдФрд░ рдкुрдг्рдп рдХो рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХे рдЕрд╕рдлрд▓ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХिрдП рдЬाрдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рдЬिрд╕े рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдХिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЙрд╕े рдкुрдг्рдп рдХрд╣ा рдЬाрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдФрд░ рдЬिрд╕े рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП рдЙрд╕े рдкाрдк рдХрд╣ा рдЬाрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै। рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХो рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдХे рдЦेрд▓ рдоें рд╕рдорд╕्рдпा рдФрд░ рдк्рд░рд╢्рди рддрдм рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं, рдЬрдм рдЗрди्рд╣ें рдзाрд░्рдоिрдХ рд╢ाрд╕्рдд्рд░ों рд╕े рдЬुреЬा рд╣ुрдЖ рдмрддाрдпा рдЬाрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдпा рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рдкुрдг्рдп рдХрд░рдиे рд╕े рдкाрдкों рдХे рдк्рд░рднाрд╡ों рдХो рдХрдо рдпा рдкूрд░्рдгрддः рд╕рдоाрдк्рдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХा рджाрд╡ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।

рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХे рдиिрд░्рдзाрд░рдг рдХो рд╕рдоाрдЬ рдпा рдкрд░िрд╡ाрд░ों рдоें рдЬिрддрдиी рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдЪाрд░िрдд-рдк्рд░рд╕ाрд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рд╕ंрдмंрдзिрдд рдн्рд░рдоों рдХो рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рд▓ेрдЦрдХ рдиे рднी рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдкрд░ рдЙрддрдиी рд╣ी рд╕्рдкрд╖्рдЯрддा рдХे рд╕ाрде рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд▓िрдЦा рд╣ै। рд▓ेрдЦрдХ рдпрджि рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдкाрдд्рд░ рдХे рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдЖрдзाрд░िрдд рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рддा рддो рд╢ाрдпрдж рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХा рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рджृрд╖्рдЯिрдХोрдг рдЖрдзाрд░िрдд рд╣ोрдиा рд╕िрдж्рдз рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддा। рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиा рдоें рдЙрди рджो рдкाрдд्рд░ों рдХो рджो рднिрди्рди рджुрдиिрдпाрдУं рдоें рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХो рдЬाрдирдиे-рд╕рдордЭрдиे рдФрд░ рдЕрдиुрднрд╡ рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рднेрдЬा, рдЬिрдирдХे рдорди рдоें рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рджौрд░ाрди рд╕्рд╡ाрднाрд╡िрдХ рд░ूрдк рд╕े рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХो рдЬाрдирдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рдЙрдд्рдкрди्рди рд╣ुрдИ рдеी।

рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдПрдХ рдЕрдиुрднрд╡ рдЖрдзाрд░िрдд рддो рджूрд╕рд░ी рд╡िрдЪाрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рднिрди्рди рджुрдиिрдпाрдУं рдХा рдоंрдЪрди рд╣ै। рдЕрдиुрднрд╡ рдЖрдзाрд░िрдд рджुрдиिрдпा рдоें рднोрдЧ-рд╡िрд▓ाрд╕, рдд्рдпाрдЧ рдФрд░ рдк्рд░ेрдо рдХी рдк्рд░рдзाрдирддा рд╣ै рддो рд╡рд╣ीं рд╡िрдЪाрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рджुрдиिрдпा рдоें рд╕ाрдзрдиा, рдЬ्рдЮाрди рдФрд░ рд╢рдХ्рддि рдХी рдк्рд░рдзाрдирддा рд╣ै। рдЗрди рджोрдиों рджुрдиिрдпाрдУं рдоें рд╕्рдкрд╖्рдЯ рднिрди्рдирддा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рднी рд▓ेрдЦрдХ рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рд╕ंрдмंрдзी рдк्рд░рд╕्рдеाрдкрдиाрдПँ рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░ рдкाрдП। рдПрдХ рджुрдиिрдпा рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдмीрдЬрдЧुрдк्рдд рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рддो рджूрд╕рд░ी рджुрдиिрдпा рдХा рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдд्рд╡ рдпोрдЧी рдХुрдоाрд░рдЧिрд░ि рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рдкрд░ंрддु рдЗрди рджोрдиों рднिрди्рди рджुрдиिрдпाрдУं рдХो рдЬोреЬрдиे рдоें рд╕ेрддु рдХा рдХाрд░्рдп рдПрдХ рдк्рд░рдпोрдЧ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рдиे рдХिрдпा рд╣ै। рд╕ंрднрд╡рддः рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдХेंрдж्рд░ीрдп рдкाрдд्рд░ рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХा рдиाрдо рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рд░рдЦा рд╣ै।

рдЗрд╕ рдкूрд░े рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдоें рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдХрдЗрдпों рдмाрд░ рд╕ाрдоंрдд рдмीрдЬрдЧुрдк्рдд рддрдеा рдпोрдЧी рдХुрдоाрд░рдЧिрд░ि рдХे рд╕ाрде рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рд╕ंрд╡ाрдж рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдпे рдЪрд░्рдЪाрдПँ рдХेрд╡рд▓ рдкाрдк-рдкुрдг्рдп рдХे рдмाрд░े рдоें рдирд╣ीं рд╣ोрддी рд╣ैं рдмрд▓्рдХि рдоाрдпा рдФрд░ рдм्рд░рд╣्рдо, рдк्рд░рдоाрдг рдФрд░ рдн्рд░рдо, рд╕рдд्рдп-рдЕрд╕рдд्рдп, рдЬीрд╡рди-рдоृрдд्рдпु, рд╕ुрдЦ-рджुःрдЦ, рдЕрдиुрд░ाрдЧ-рд╡िрд░ाрдЧ, рдЖрдд्рдоा-рдкрд░рдоाрдд्рдоा, рдЬрдп-рдкрд░ाрдЬрдп, рдЕंрдзрдХाрд░-рдк्рд░рдХाрд╢, рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕-рдЕंрдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЖрджि рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдХी рдЧрдИ рд╣ोрддी рд╣ैं।

рдПрдХ рдЪрд░्рдЪा рдХे рджौрд░ाрди рд╢्рд╡ेрддांрдХ рдХो рд╕рдордЭाрддे рд╣ुрдП рдмीрдЬрдЧुрдк्рдд рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдЧрд▓рдд рдХाрд░्рдпों рдХा рдХेрд╡рд▓ рд╡िрдЪाрд░ рдХрд░рдиे рд╕े рдХोрдИ рдЕрдкрд░ाрдзी рдирд╣ीं рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдЕрдкрд░ाрдзी рдХे рд▓िрдП рд╡िрдЪाрд░ों рдХा рдХाрд░्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрдгिрдд рд╣ोрдиा рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ोрддा рд╣ै। рдмेрд╢рдХ рд╣рдоाрд░े рдХाрд░्рдпों рдХा рдЖрдзाрд░ рд╣рдоाрд░े рд╡िрдЪाрд░ рд╣ोрддे рд╣ैं, рдкрд░ंрддु рд╡िрдЪाрд░ों рдХा рдЧрд▓рдд рд╣ोрдиे рдХा рдмोрдз рд╣ो рдЬाрдиे рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╡िрдЪाрд░ рдХाрд░्рдп рдХे рд░ूрдк рдоें рдкрд░िрдгिрдд рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рдХेрд╡рд▓ рд╡िрдЪाрд░ рдпा рджाрд╡ा рдХрд░рдиे рд╕े рдХोрдИ рднी рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрд░ाрдзी рдирд╣ीं рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै।

рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рд╕ुंрджрд░ рдеी рдФрд░ рдпोрдЧी рдЬ्рдЮाрдиी рдеा। рд╡े рдЪрд░्рдЪाрдУं рдХे рджौрд░ाрди рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рд╕े рдЗрд╕ीрд▓िрдП рдЖрдХрд░्рд╖िрдд рд╣ुрдП рдХ्рдпोंрдХि рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рдХो рдпोрдЧी рдоें рд╕ाрдзрдиा рд╕े рдиिрд░्рдоिрдд рд╕ुंрджрд░рддा рджिрдЦी рддो рд╡рд╣ीं рдпोрдЧी рдХो рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рдоें рддрд░्рдХ рд╕े рдЙрдкрдЬा рдЬ्рдЮाрди рджिрдЦा। рдпрд╣ рдк्рд░ेрдо рдирд╣ीं рдХेрд╡рд▓ рдЖрдХрд░्рд╖рдг рдеा। рдЬिрд╕े рдпोрдЧी рдФрд░ рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рджोрдиों рд╣ी рдПрдХ рд╕рдордп рддрдХ рдк्рд░ेрдо рд╕рдордЭ рдмैрдаे рдеे। рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░ेрдо рдХी рд╡ाрд╕्рддрд╡िрдХрддा рдХो рд╕рдордЭрдиे рдоें рд╕рдордп рдирд╣ीं рд▓рдЧा рдХ्рдпोंрдХि рд╕ाрдзрдиा рд╕े рдЙрдкрдЬी рдпोрдЧी рдХी рд╕ुंрджрд░рддा рдХुрдЫ рджिрдиों рдоें рд╣ी рд╡िрдХृрдд рд╣ो рдЪुрдХी рдеी рдоुрдЦ-рдоंрдбрд▓ рдХा рддेрдЬ рдПрдХ рд░ाрдд рдХो рдиिрд╕्рддेрдЬ рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдпोрдЧी рдХे рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╕े рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рдпрд╣ рдкрд╣рд▓े рд╣ी рд╕рдордЭ рдЪुрдХी рдеी рдХि рд╡рд╣ рдЙрд╕рдХा рджाрд╕ рдмрди рдЪुрдХा рд╣ै рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдм рдЙрд╕рд╕े рдк्рд░ेрдо рдХрд░рдиा рд╕ंрднрд╡ рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рд╡рд╣ рдПрдХ рджिрди рдмीрдЬрдЧुрдк्рдд рдХे рдк्рд░ेрдо рдХे рдиाрдо рдкрд░ рддिрд▓рдоिрд▓ाрдИ рдФрд░ рдпोрдЧी рдХे рдЬाрд▓ рдоें рдлंрд╕ рдЧрдИ।

рдмीрдЬрдЧुрдк्рдд рдж्рд╡ाрд░ा рдпрд╢ोрдзрд░ा рдХे рд╕ाрдордиे рджिрдпे рдЧрдП рдЕрдХाрдЯ्рдп рддрд░्рдХों рдиे рднी рд╕ोрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдордЧрди рдХिрдпा। рдЬрдм рдмीрдЬрдЧुрдк्рдд рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि рдк्рд░рдХृрддि рдоें рдХोрдИ рд╕ुंрджрд░рддा рдирд╣ीं рд╣ै рдмрд▓्рдХि рд╡рд╣ рддो рдХुрд░ूрдк, рдиिрд░्рджрдпी рдФрд░ рдЕрдкूрд░्рдг рд╣ै। рдХुрд░ूрдк рдЗрд╕рд▓िрдП, рдХ्рдпोंрдХि рдЙрд╕рдиे рдХीреЬे-рдордХोреЬों рдХो рднी рдЬрди्рдо рджिрдпा। рдиिрд░्рджрдпी рдЗрд╕рд▓िрдП, рдХ्рдпोंрдХि рд╕ुрдЧंрдзिрдд рдлूрд▓ рдХाрдЯों рдХे рдмीрдЪ рдЙрдЧे। рддрдеा рдЕрдкूрд░्рдг рдЗрд╕рд▓िрдП, рдХ्рдпोंрдХि рдордиुрд╖्рдп рдХो рдХृрдд्рд░िрдо рдЪीрдЬों рдХा рд╕рд╣ाрд░ा рд▓ेрдиा рдкреЬा।

рдЪिрдд्рд░рд▓ेрдЦा рдХी рд╕рдордХाрд▓ीрди рд╕्рдеिрддि, рддीрдЦे рддрд░्рдХों рдФрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдпाрдд्рдордХ рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпाрдУं рдиे рдЬाрддिрд╡ाрдж, рдкुрд░ुрд╖-рдк्рд░рдзाрдирддा рдФрд░ рдЕंрдзрд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдЬैрд╕ी рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмुрд░ाрдЗрдпों рдкрд░ рдк्рд░рд╣ाрд░ рдХिрдпा рд╣ै। рд╡्рдпрдХ्рддिрдЧрдд рд░ूрдк рд╕े рдкुрд░ुрд╖ों рдХी рдХрдоी рдХो рд╕्рдд्рд░िрдпों рдХी рд╢ाрд░ीрд░िрдХ рдиिрд░्рдмрд▓рддा рдмрддा рджेрдиे рдХी рдоाрдирд╕िрдХрддा рдХो рднी рдЦрд░ोंрдЪा рдЧрдпा рд╣ै। рд╡िрд╡ाрд╣ рдХे рд▓िрдП рджो рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рдкрд░िрдЪрдп рдиिрдХрд▓ рдЬाрдиे рд╕े рд▓ाрдн рдк्рд░рддीрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдкрд░ंрддु рд╢्рд╡ेрддांрдХ рдХा рдпрд╢ोрдзрд░ा рдХे рдмाрд░े рдоें рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдиा рдХि ‘рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै рдХि рдоेрд░े рдФрд░ рдпрд╢ोрдзрд░ा рджोрдиों рдХे рдкिрддा рдЧुрд░ु-рднाрдИ рд╣ैं।’ рдЗрд╕рд╕े рднी рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕ाрдоाрдЬिрдХ рдмुрд░ाрдИ рдХो рдаेрд╕ рдкрд╣ुँрдЪрддी рд╣ै।

рднрдЧрд╡рддीрдЪрд░рдг рд╡рд░्рдоा рдХा рд╕рди् 1934 рдИ. рдоें рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдпрд╣ рдкрд╣рд▓ा рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рд▓рдЧрднрдЧ 2,300 рд╡рд░्рд╖ рдкुрд░ाрдиे рдкाрдЯрд▓िрдкुрдд्рд░ рдХी рдкृрд╖्рдарднूрдоि рдоें рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╣ै। рдЬिрд╕рдХे рд╕рднी рдкाрдд्рд░ों рдХे рдиाрдо рдмोрд▓рдиे рдФрд░ рд╕ुрдирдиे рдоें рдордзुрд░ рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕рдд्рддрд░ рдХे рджрд╢рдХ рддрдХ рдЗрд╕ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рджो реЮिрд▓्рдоें рдмрдиाрдИ рдЬा рдЪुрдХी рд╣ैं। рдЗрд╕рдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдпрддा рдХा рдХाрд░рдг рдХेрд╡рд▓ рд▓ेрдЦрди-рд╢ैрд▓ी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг рдЙрдкрди्рдпाрд╕ рдХी рд╡िрд╖рдп-рд╡рд╕्рддु рд╣ै। рдЬैрд╕ा рдХि рдПрдХ рдкрд░िрдЪ्рдЫेрдж рдоें рдк्рд░ेрдо рдХे рдк्рд░рдХाрд░ों рдХे рд╕ाрде рд╣ी рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рд╡ाрд╕рдиा рдХे рднेрдж рдХो рдЙрдЬाрдЧрд░ рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдк्рд░ेрдо рдоें рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рд╣рд░ рдХ्рд╖рдг рдмрджрд▓рддी рдордиोрд╕्рдеिрддि рдкрд░ рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рд▓िрдЦा рдЧрдпा рд╣ै। рдЖрдХрд░्рд╖рдг рд╕े рд▓ेрдХрд░ рдк्рд░ेрдоी рддрдХ рдХा рдд्рдпाрдЧ рдХрд░ рджेрдиे рдХे рдЪрд░рдг рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдХाрд░рдгों рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХी рдЧрдИ рд╣ै। рдРрд╕ा рд╣ी рдПрдХ рджूрд╕рд░ा рдЙрджाрд╣рд░рдг рднी рд╣ै, рдЬрдм рд╕рднा рдоें рдорд╣ाрдоंрдд्рд░ी рдЪाрдгрдХ्рдп рдиीрддिрд╢ाрд╕्рдд्рд░ рдХे рдзрд░्рдо рдХे рдЕंрддрд░्рдЧрдд рд╣ोрдиे рдпा рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдЕрдкрдиे рд╡िрдЪाрд░ рд░рдЦрддे рд╣ैं।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।