рд╕рдоुрдж्рд░ी рджीрд╡ाрд░*: рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी

рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी
(4 рд╕िрддрдо्рдмрд░ 1923- 20 рдЬूрди 2018)

рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ : рдЖреЮрддाрдм рдЕрд╣рдордж

рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा, рд╣िंрджी-рдЙрд░्рджू, рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ

* рдХрд░ाрдЪी рдоें рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рд╕ुрди्рджрд░ рдмрд╕्рддी рд╕ीрд╡्рдпू (Sea View) рдХी рд╕ी рд╡ॉрд▓ (Sea Wall) рдЕрд░्рдеाрдд рд╕рдоुрдж्рд░ी рддрдЯ рдХो рдХाрдЯрдиे рд╕े рдмрдЪाрд╡ рдХे рд▓िрдП рдбेреЭ реЮुрдЯ рдоोрдЯी рджीрд╡ाрд░ рдХा рдкुрд╢्рддा।

рдЙрд░्рджू рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХे рдорд╣ाрдирддрдо рд╣ाрд╕्рдп рдПрд╡ं рд╡्рдпंрдЧ्рдп рд▓ेрдЦрдХ рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдЦिрдд рдпрд╣ рд▓ेрдЦ рдЙрдирдХी рдЕंрддिрдо рд░рдЪрдиा “рд╢ाрдо-рдП-рд╢ेрд░-рдП-рдпाрд░ाँ” (2014) рд╕े рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рд▓ेрдЦ рдоुрд╢्рддाреШ рдЕрд╣рдордж рдпूрд╕ुреЮी рдиे рдкाрдХ рдЕрдорд░ीрдХрди рдХрд▓्рдЪрд░рд▓ рд╕ेंрдЯрд░  (PACC) рдоें 20 рдЕрдХ्рдЯूрдмрд░ 1993 рдИ. рдоें рдкреЭा рдеा। рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯ рд╣ाрд╕्рдп рд╡ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдФрд░ рд╣рдорджрд░्рджी рд╡ рдХрд░ुрдгा рд╕े рдУрддрдкोрдд рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдХा рдоुрдЦ्рдп рд╡िрд╖рдп рдХрд░ाрдЪी рд╢рд╣рд░ рдХा рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдФрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рдХा рдмреЭрддा рдк्рд░рджूрд╖рдг рд╣ै। рд▓ेрдЦрдХ рдиे рдХрд░ाрдЪी рдХे рд╕рдоुрдж्рд░ рдХो ‘рд▓ोрдХ-рд╕ाрдЧрд░’ рдХрд╣ा рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕рдХी рдмреЭрддी рджुрд░्рджрд╢ा рдХा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдЪिрдд्рд░рдг рдХिрдпा рд╣ै рдХि рд╕рдоुрдж्рд░ рдЖрдо рдЬрдирддा рдХा рдк्рд░рддीрдХ рдмрди рдЧрдпा рд╣ै। рдмाрд░-рдмाрд░ рд╡िрд╖рдпांрддрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдХे рд╡िрднिрди्рди рджृрд╢्рдпों рдХा рдЪिрдд्рд░рдг рдХрд░рддे рд╣ैं—рддрдЯ рдкрд░ рдЪрд╣рд▓реШрджрдоी рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдорд░्рдж рдФрд░ рдФрд░рддें, рдЖрд╡ाрд░ा рдХुрдд्рддे, рд╕реЮाрдИ-рдХрд░्рдордЪाрд░ी, реЪрд░ीрдм рдмрдЪ्рдЪे, рдмूреЭिрдпाँ рдФрд░ рдордЫुрдЖрд░े, рдкाрдХिрд╕्рддाрдиी рд╕िрдпाрд╕рдд, рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди, рдЕंрддрд░िрдо рд╕рд░рдХाрд░, рд░ाрдЬрдиिрддिрдХ рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ (рдЕрдЧрд░ рдиाрдо, рд╕्рдеाрди рдФрд░ рд╕рдордп рдХो рд╣рдЯा рджिрдпा рдЬाрдП рддो рд▓рдЧрддा рд╣ै рд╡рд░्рддрдоाрди рднाрд░рддीрдп рд░ाрдЬрдиीрддि рдкрд░ рдЯिрдк्рдкрдгी рдХी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै)। рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рддाрдиाрд╢ाрд╣ों рдЕрд░्рдеाрдд рдпाрд╣िрдпा реЩाрди, рдЕрдп्рдпूрдм реЩाрди рдФрд░ реЫिрдпाрдЙрд▓рд╣реШ рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ рдЕрдд्рдпंрдд рдкैрдиी рд╣ैं। рд╡िрд╖рдпांрддрд░ рдоें рд╣ी рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд╕ृрдЬрди рд╡ рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рджрд╢ा рдкрд░ рднी рдЪрдЯрдкрдЯी рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ рд╣ैं। рдХुрдЫ  рдРрд╕े рд╕рди्рджрд░्рднों, рдШрдЯрдиाрдУं рд╡  рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХा реЫिрдХ्рд░ рдпा рд╕ंрдХेрдд рднी рд╣ै рдЬिрдирд╕े рд╣рдо рдкाрдардХ рдкрд░िрдЪिрдд рдирд╣ीं рд╣ैं । рд▓िрд╣ाреЫा рдРрд╕े рдЕंрд╢ों рдХो рд╕рдордЭрдиा рдФрд░ рдЙрдирд╕े рд▓ुрдд्реЮрдЕрди्рджोреЫ рд╣ोрдиा рдиाрдоुрдордХिрди рдирд╣ीं рддो рдоुрд╢्рдХिрд▓ реЫрд░ूрд░ рд╣ै।  рд╡िрд╖рдпांрддрд░ рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдЕрд╣рдо рд╡िрд╢ेрд╖рддा рд╣ै। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЗрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдиैрд░рди्рддрд░्рдп рдХा рдЕрднाрд╡ рд╣ोрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХो рдЧрд╣рд░ा, рд░ंрдЧाрд░ंрдЧ, рдФрд░ рд╕рд╢рдХ्рдд рднी рдмрдиाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рд▓ेрдЦ рдоें рднी рдпूрд╕ुреЮी рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдЪрдордХ-рджрдордХ, рдмुрдж्рдзिрдордд्рддा, рдХाрдЯ рдФрд░ рдХрд░ुрдгा рдЕрдд्рдпंрдд рдЖрдиंрджрджाрдпрдХ рд╣ै। рджूрд╕рд░ी рд░рдЪрдиाрдУं рдХी рддрд░рд╣ рдЗрд╕рдоें рднी ‘рдоिрд░्реЫा рдЕрдм्рджुрд▓ рд╡рджूрдж рдмेрдЧ’ рдХो рдмाрд░-рдмाрд░ рдЙрдж्рдзृрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै, рдЬो рдпूрд╕ुреЮी рдХे рдоिрдд्рд░ рдпा рд╣рдореЫाрдж (рдЫाрдпाрдкुрд░ुрд╖) рдХे рд░ूрдк рдоें рдЙрдирдХी рдЕрдзिрдХрддрд░ рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдоौрдЬूрдж рд╣ोрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдкाрдд्рд░ рдЕрдкрдиे рдКрдЯрдкрдЯांрдЧ рд╡िрдЪाрд░ों рдФрд░ рд╡िрдЪिрдд्рд░ рддрд░्рдХ-рд╢ैрд▓ी рдХे рд▓िрдП рдЬाрдиा рдЬाрддा рд╣ै। рдпूрд╕ुреЮी рдЕрдкрдиी рдЕрдХрдердиीрдп, рдЙрдд्рддेрдЬрдХ, рдЧुрд╕्рддाреЩाрдиा рдФрд░ рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा-рдЬрдирдХ рдмाрддें рдоिрд░्реЫा рдХी реЫुрдмाрди рд╕े рдХрд╣рд▓рд╡ाрддे рд╣ैं। рдпрд╣ рдХिрд░рджाрд░ рд╣рдоें рдоुрд▓्рд▓ा рдирд╕рд░ुрдж्рджीрди рдХी рдпाрдж рджिрд▓ाрддा рд╣ै।
рдмाрдд рд╕े рдмाрдд рдиिрдХाрд▓рдиा, рд▓ेрдЦрдиी рдХे рд╣ाрдеों рдоें реЩुрдж рдХो рд╕ौंрдкрдХрд░ рдоाрдиो рдХेрд▓े рдХे рдЫिрд▓рдХे рдкрд░ рдлिрд╕рд▓рддे рдЬाрдиा рдЕрд░्рдеाрдд рд╡िрд╖рдпांрддрд░, рд╣ाрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рдиिрд░्рдоाрдг, рд╕ुрди्рджрд░ рднाрд╖ा, рдЕрддिрд╢्рдпोрдХ्рддिрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдгрди, рдХिрд░рджाрд░ों рдХी рд╕рдирдХ рдФрд░ рд╡िрдЪिрдд्рд░ рддрд░्рдХрд╢ैрд▓ी, рдПрдХ рд╣ी рд╡ाрдХ्рдп рдоें рдЕрд╕ंрдЧрдд рд╢рдм्рджों рдХा рдЬрдоाрд╡реЬा, рд╢рдм्рдж-рдХ्рд░ीреЬा,  рдЕрдиुрдк्рд░ाрд╕ рдЕрд▓ंрдХाрд░, рд╣ाрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рдЙрдкрдоाрдПँ рд╡ рд░ूрдкрдХ, рдЕрдк्рд░рдд्рдпाрд╢िрдд рдоोреЬ, рдХрд╡िрддा рдХी рдкंрдХ्рддिрдпों рдХा рдЙрдж्рдзрд░рдг, рдкैрд░ोрдбी рдФрд░ рдореЫाреШ рдХी рдлुрд▓рдЭреЬिрдпों рд╡  рд╣ाрд╕्рдп рд░рд╕ рдХी рдлुрд╣ाрд░ों рдХे рдмीрдЪ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рд╕ंрдХेрдд рд╡ рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ, рдк्рд░рдЦрд░ рдмुрдж्рдзिрдордд्рддा рдФрд░ рдЖрдо рдЗंрд╕ाрдиों рдФрд░ рд╕ाрд░ी рдк्рд░рдХृрддि рдХे рдк्рд░рддि рдЧрд╣рди рдк्рд░ेрдо рд╡ рдХрд░ुрдгा рдЖрджि рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ рд╣ैं। рдЙрдирдХे реЮुрдЯрдиोрдЯ рднी рдЕрдд्рдпंрдд рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЗрд╕ рдиिрдмंрдз рдоें рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рдХी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдЕрдиेрдХ рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं। (рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ)

***


рджेрд╡िрдпो рдФрд░ рд╕рдЬ्рдЬрдиो,

рд╣реЮीреЫ рдЬाрд▓ंрдзрд░ी рдХा рдПрдХ рд╢ेрд░ рд╣рдоाрд░े рд╣ाрд▓ рд╡ рд╣ुрд▓िрдП рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рд╣ै:

рдкрд░ी рд░ुрдЦ़ों рдХी реЫुрдмाँ рд╕े рдХрд▓ाрдо рд╕ुрдирдХे рдоेрд░ा

рдмрд╣ुрдд рд╕े рд▓ोрдЧ рдоेрд░ी рд╢рдХ्рд▓ рджेрдЦрдиे рдЖрдП

рд╣реЮीреЫ рд╕ाрд╣рдм рдпрд╣ рдмाрдд рд╕ाреЮ-рд╕ाреЮ рдЧोрд▓ рдХрд░ рдЧрдП рдХि рджेрдЦрдиे рдХे рдмाрдж рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ? рдЕрдЧрд░ рдХुрдЫ рд╕рдХाрд░ाрдд्рдордХ рдирддीрдЬे рдиिрдХрд▓े рд╣ोрддे рддो рджूрд╕рд░ा рд╢ेрд░ рдмрд▓्рдХि рджो-рддीрди реЪреЫрд▓ें рдЗрд╕ рдордирднाрд╡рди рд╡िрд╖рдп рдкрд░ реЫрд░ूрд░ рдХрд╣рддे рдЬो рдирд╣ीं рдХрд╣ा। рдЬрдм рди рд╣ो рдХुрдЫ рднी рддो рдзोрдЦा рдЦाрдПँ рдХ्рдпा।

рдоैं рдЕрдХ्рд╕рд░ рдХрд╣рддा рд╣ूँ рдХि рд▓ेрдЦрдХ рдХो рд╕िрд░्реЮ рдХिрддाрдм рдХे рдЖрдИрдиे рдоें рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдЙрд╕рдХे рдФрд░ рдкाрдардХ рдХे рдмीрдЪ рдПрдХ рд╕рддрд░्рдХ рджूрд░ी рдпाрдиी рдХिрддाрдм рднрд░ рдХी рджूрд░ी рдмрд╣ुрдд реЫрд░ूрд░ी рд╣ै। рдФрд░ рдЕрдЧрд░ рдкाрдардХ рдпा реЮैрди рдХोрдИ рдорд╣िрд▓ा рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХे рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдмीрдЪ рдкрддि рднрд░ рдХा реЮाрд╕рд▓ा рд░рд╣рдиा рдЪाрд╣िрдпे। рдпрд╣ рдФрд░ рдмाрдд рд╣ै рдХि рдоिрд░्реЫा рдРрд╕े рдкрддिрдпों рдХो Marital Obstacle рдпाрдиी реШाреЫी рдпा рдкुрдЬाрд░ी рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдиिрд░्рдоिрдд рд╡ैрд╡ाрд╣िрдХ рд╡рд░्рдЬрдиाрдПँ рдпा рджांрдкрдд्рдп рдмрдо्рдкрд░्реЫ рдХрд╣рддे рд╣ैं।

рджेрдЦिрдпे, рд╣реЮीреЫ рд╕ाрд╣рдм рднी рдХैрд╕ी рдЪिрдХрдиी-рдЪुрдкреЬी реЫрдоीрди (рдЫंрдж) рдоें рд╢ेрд░ рдХрд╣ рдЧрдП рд╣ैं рдХि рд╣рдо рдкрд╣рд▓े рд╣ी реШрджрдо рдкрд░ рдлिрд╕рд▓े рддो рдлिрд╕рд▓рддे рд╣ी рдЪрд▓े рдЧрдП। рд╣рдо рднूрдоिрдХा рдпрд╣ рдмाँрдз рд░рд╣े рдеे рдХि cold print (рдаंрдбे, рдЬрдоे рд╣ुрдП рдЕрдХ्рд╖рд░) рд╕े рдкреЭрдиे рд╡ाрд▓े рдХी рддृрдк्рддि рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рд╡рд╣ рддो рд╣ाреЬ-рдоांрд╕ рдХे рдЖрджрдоी рдпाрдиी реЪрд▓рддी рдХे рдкुрддрд▓े рдХो рджेрдЦрдиा, рдЙрд╕рд╕े рд╣ाрде рдоिрд▓ाрдиा, рдЙрд╕рдХी рдордиोрджрд╢ा рдФрд░ рдЧुрдк्рдд рд╡ рдШोрд╖िрдд рд░ोрдЧों рдХी рд╣ाрд▓рдд рдоाрд▓ूрдо рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдЙрд╕рдХी рдЬिрддрдиी реЫ्рдпाрджा рдЗंрд╕ाрдиी рд╡ реЪैрд░-рдЗंрд╕ाрдиी рдХрдореЫोрд░िрдпों рдкрд░ рд╕े рдкрд░्рджा рдЙрдарддा рд╣ै, рдЙрддрдиा рд╣ी рд╡рд╣ рдкреЭрдиे рд╡ाрд▓े рдХे рджिрд▓ рдХे рдиреЫрджीрдХ рд╣ोрддा рдЬाрддा рд╣ै।  рдмреШौрд▓ рдоिрд░्реЫा, реЮрд░िрд╢्рддों рдХी рдСрдЯो-рдмाрдпोрдЧ्рд░ाреЮी реЮрд░िрд╢्рддे рд╣ी рдкреЭ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдмрд╢рд░्рддेрдХि рдкрд╣рд▓े рдХोрдИ рдХाрддिрдм (рд╕ुрд▓ेрдЦрдХ) рд▓िрдЦрдиे рдФрд░ рдкрдм्рд▓िрд╢рд░ рдЫाрдкрдиे рдкрд░ рддैрдпाрд░ рддो рд╣ो। рдкाрдардХ, рд▓ेрдЦрдХ рдХी рдХृрддि рдХो рдЙрд╕рдХी реЫुрдмाрдиी рд╕ुрдирдиा рдФрд░ рдЙрд╕े рдЯीрд╡ी рд╕्рдХ्рд░ीрди рдкрд░ рджेрдЦрдиा рднी рдЪाрд╣рддा рд╣ै। рдкрд░िрдгाрдорд╕्рд╡рд░ूрдк рднाрд╖ा рд╡ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХी реЪрд▓рддिрдпों рдоें реЪрд▓рдд рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдФрд░ рд╕्рд╡рд░ рдХी рдерд░рдерд░ाрд╣рдЯ рдПрд╡ं рд▓реЬрдЦреЬाрд╣рдЯ рдХा рднी рдЗреЫाреЮा рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै। рдлिрд░ рдХिрд╕ी рдХे рдоुрддाрдмिреШ, рд▓ेрдЦрдХ рдХी рд╕ूрд░рдд рд╕े рднी рдиреЮрд░рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। ‘рддाрдмिрд╢’ рджेрд╣рд▓рд╡ी рд╕ाрд╣рдм рдЬो рдзीрдоे рд╕्рд╡рд░ рдФрд░ рдХोрдорд▓ рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рдХे реШाрдпрд▓ рд╣ैं, рдЗрд╕ рдиुрдХ्рддे рдХो рдпूँ рдмрдпाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдЖрдЬрдХрд▓ рдмреЬे рд╢ाрдпрд░ों рдХी рд╕ूрд░рдд рднी реЩाрд╕ реШिрд╕्рдо рдХी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै! рд╣рдордиे рдЙрдирдХा рдпрд╣ рдХрдерди рдкреЭा рддो реЩрдпाрд▓ рдЖрдпा рдХि рд╢ाрдпрдж рд▓िрдЦाрдИ рдХी реЪрд▓рддी рд╕े ‘рдмुрд░े’ рдХी рдмрдЬाрдп ‘рдмреЬे’ рдЫрдк рдЧрдпा рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдоिрд░्реЫा рдиे рдпреШीрди рджिрд▓ाрдпा рдХि рдоेрд░ा реЩрдпाрд▓ реЪрд▓рдд рд╣ै। рдоैंрдиे рд▓ेрдЦрдХों рдХे рдЪाрд▓-рдЪрд▓рди рд╕े рдЕрди्рддрд░ंрдЧ рдЬाрдирдХाрд░ी рдХा реЫिрдХ्рд░ рдЬाрдирдмूрдЭрдХрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा। рдЖрд░्рдЯिрд╕्рдЯों, рдХрд╡िрдпों рдФрд░ рд▓ेрдЦрдХों рдХो, рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдЪाрд▓-рдЪрд▓рди рдХे рдиंрдмрд░ों рдХा рд╕ंрдмंрдз рд╣ै, рд╢ूрди्рдп рд╣ी рдоिрд▓рддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЬीрд╡рди рдЙрдирд╕े рдЬिрддрдиे рднी рд╕рд╡ाрд▓ рдХрд░рддा рд╣ै, рд╡े рд╣рд░ рдПрдХ рдХा рдЬрд╡ाрдм реЪрд▓рдд рджेрддे рд╣ैं। рднोрд▓े рдкाрдардХ рдФрд░ рдк्рд░рд╢ंрд╕рдХ рдЗрди्рд╣ीं реЪрд▓рдд рдЬрд╡ाрдмों рдХे рдоुрддाрдмिреШ рдЕрдкрдиी реЫिрди्рджрдЧी рдвाрд▓рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдФрд░ рдЬрдм рдЗрд╕ рдЕрдиुрд╕рд░рдг рд╡ рдк्рд░рдпाрд╕ рдХे рдирддीрдЬे рдоें рдЙрдирдХा рдЬीрд╡рди рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдиाрдХाрдо рд╡ рдиिрд░рд░्рдердХ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рддो рд╕्рд╡рдпं рднी рдЖрд░्рдЯिрд╕्рдЯ, рдХрд╡ि, рдпा рд▓ेрдЦрдХ рдмрдирдХрд░ рд╣рдо рдЬैрд╕ों рдХा рдкрд░рд▓ोрдХ рд╕ुрдзाрд░рдиे рдоें рдЬुрдЯ рдЬाрддे рд╣ैं।

рдоिрд░्реЫा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि “рдХाрд╡्рдп-рд░рд╕िрдХ рд╡ рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рдкाрд░рдЦी рдкाрдардХ рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рд╡्рдпाрдкрдХ рдЕрдз्рдпрдпрди, рдЕंрддрд░्рджृрд╖्рдЯि, рдХाрд╡्рдп рдПрд╡ं рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдорд░्рдордЬ्рдЮрддा рдФрд░ рдПрдХ рдЙрдо्рд░ рдХी рддрдкрд╕्рдпा рдЪाрд╣िрдП, рдЬрдмрдХि рдЗрд╕рд╕े рдЖрдзी рдоेрд╣рдирдд рдоें рдЖрджрдоी рддुрдо рдЬैрд╕ा рд▓ेрдЦрдХ рдмрди рдЬाрддा рд╣ै!” рдз्рдпाрди рджेрдиे рд▓ाрдпреШ рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЬрдм рджोрдиों рд╣ी рд╕्рдеिрддिрдпों рдоें рдЦрдЦेреЬ рдЙрдаाрдиी рдкреЬрддी рд╣ै рддो рдлिрд░ рд╣рдоें рд╕рдордЭрджाрд░ी рд╕े рдХाрдо рд▓ेрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдЬैрд╕ा рдХि рдЙрд╕ рд╡्рдпрдХ्рддि рдиे рдХिрдпा рдЬो рдПрдХ рдкрд╣ुँрдЪे рд╣ुрдП рдЧुрд░ु рдЬी рдХे рдкाрд╕ рдиाрд░िрдпрд▓, рд▓рдб्рдбू, рд╕िрди्рджूрд░ рдФрд░ рдЧुрд░ु рджрдХ्рд╖िрдгा рд▓ेрдХрд░ рдЧрдпा рдФрд░ рд╣ाрде рдЬोреЬрдХрд░ рдиिрд╡ेрджрди рдХिрдпा рдХि рдЧुрд░ुрджेрд╡, рдоुрдЭे рдЕрдкрдиा рд╢िрд╖्рдп рдмрдиा рд▓ीрдЬिрдП। рдЧुрд░ूрдЬी рдиे рдХрд╣ा рдХि рдмрдЪ्рдЪा, рд╢िрд╖्рдп рдмрдирдиा рддो рдмрд╣ूрдд рдХрдаिрди рдХाрдо рд╣ै। рддिрд╕ рдкрд░ рдЙрд╕рдиे рдХрд╣ा рдХि рддो рдлिрд░ рдоुрдЭे рдЧुрд░ु рд╣ी рдмрдиा рд▓ीрдЬिрдП।

рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╢ाрдпрдж рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯीрдХрд░рдг рдЗрддрдиा реЫрд░ूрд░ी рди рд╣ो рдХि рдЗрд╕ реЮреШीрд░ рдиे рдЗрд╕ी рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рд▓ेрдЦрдХ рдмрдирдиे рдХो рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рджी।

рд╣рдоें рддो рдк्рд░рдмुрдж्рдзों рд╡ рдк्рд░рдЬ्рдЮा-рдкुрд░ुрд╖ों рдиे рдпреШीрди рджिрд▓ाрдпा рдеा рдХि рдХрд╡िрддा рдФрд░ рд╕ाрд╣िрдд्рдп-рд╕ृрдЬрди рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рд╕े рдИрд╢्рд╡рд░ рдк्рд░рджрдд्рдд рд╡ рд╕рд╣рдЬाрдиुрднूрддि рдХी рдХ्рд░िрдпा рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдЕрдиुрднूрддिрдХрд░्рддा рдХो рдХोрдИ рдкрд░िрд╢्рд░рдо рдпा рдк्рд░рдпाрд╕ рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдкреЬрддा। рд╢ाрдпрд░ों рдХो рддो рдЗрд╕ीрд▓िрдП ‘рддрд▓ाрдоीреЫुрд░्рд░рд╣рдоाрди’ рдпाрдиी рдк्рд░рднु рдХे рд╢ाрдЧिрд░्рдж рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै, рдЬिрд╕ рдкрд░ рдоौрд▓рд╡िрдпों рддрдХ рдиे рдХрднी рдРрддрд░ाреЫ рдирд╣ीं рдЬрддाрдпा। рдПрдХ рдорд╣реЮिрд▓ рдоें рдоुंрд╢ी рдПрд╣рд╕ाрдиुрд▓्рд▓ाрд╣ реЩрд╡ेрд╢рдЧी рдиे рдХрд▓ाрдо (рдХрд╡िрддा) рдХे рд╕рд╣рдЬाрдиुрднूрддि рд╣ोрдиे рдХे рд╕рдмूрдд рдоें рдЕрдкрдиी рдирдИ реЪреЫрд▓ рддрд░рди्рдиुрдо рд╕े (рдЧाрдХрд░) рдкреЭी। рдпрд╣ рдХрд╣рдиा рдмрд╣ुрдд рдХрдаिрди рдеा рдХि рдХрд▓ाрдо реЫ्рдпाрджा реЩрд░ाрдм рд╣ै рдпा рддрд░рди्рдиुрдо। рд╣рдоें рддो рджोрдиों рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рд╕े реЫ्рдпाрджा реЩрд░ाрдм рд▓рдЧे! рдореШрддा рдХे рдмाрдж рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд╡िрдЪाрд░ рдХे рд╕рдорд░्рдерди рдПрд╡ं рд╕рдд्рдпाрдкрди рдХे рддौрд░ рдкрд░ реЪाрд▓िрдм рдХा рдПрдХ реЮाрд░рд╕ी рд╢ेрд░ рддрд╣рддुрд▓-рд▓реЮ्реЫ1 рдоें рд╕ुрдиाрдпा। реЫाрд╣िрд░ рд╣ुрдЖ рдХि рдЙрдирдХा рддрд╣рддुрд▓-рд▓реЮ्реЫ рддो рддрд░рди्рдиुрдо рд╕े рднी реЫ्рдпाрджा реЩрд░ाрдм рд╣ै। рд╢ेрд░ рдХा рдЕрд░्рде рдХुрдЫ рдРрд╕ा рдеा рдХि рдоाрдиो рдХाрд╡्рдп-рд╕ृрдЬрди рдХा рд╕ाрд░ा рдХाрдо рд╢्рд░ुрддिрд╡ाрд╣рдХ рдХрд░рддा рд╣ै। рд░рдЪрдиाрдХाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЖрдкрдХा рдХाрдо рддो рд╢्рд░ुрддि рдХे рдЕंрддःрдХрд░рдг рдоें рдк्рд░рд╕्рдлुрдЯрди рдХे рджौрд░ाрди рдЕрдХ्рд╖рд░рд╢ः рдбिрдХ्рдЯेрд╢рди рд▓ेрдиा рдФрд░ рддрдд्рдкрд╢्рдЪाрдд рдХрд▓ा рдХी рдЙрдд्рдХृрд╖्рдЯрддा рдХी рджाрдж рд╕рдоेрдЯрдиा рд╣ोрдЧा। рдмрд╕ рдПंрдЯीрдиा (antenna) рдХी рддрд░рд╣ рдоुँрд╣ рдЖрд╕рдоाрди рдХी рддрд░реЮ рдФрд░ рдХाрди рднी рдЙрд╕ी рддрд░реЮ рдЯ्рдпूрди рдХрд░рдХे “рдЖрд░ाрдо-рдЖрд░ाрдо” рд╕े рдЦреЬे рд╣ो рдЬाрдЗрдП। рдлिрд░ рджेрдЦिрдпे рд╢ूрди्рдпрд▓ोрдХ рд╕े рдирдП-рдирдП рд╡िрд╖рдп рдЖрдк рд╣ी рдЖрдк рдХैрд╕े рдЙрддрд░рддे рд╣ैं।

рд╕ो рдЗрд╕рдХा рдЗंрддреЫाрд░ рдХрд░рддे-рдХрд░рддे рд╢ाрдо рдХा рдЭुрдЯрдкुрдЯा рд╕ा рд╣ो рдЪрд▓ा!  рдЙрдзрд░ рд╕े рди рдХुрдЫ рдЖрдиा рдеा рди рдЖрдпा। рдПंрдЯीрдиा рдХрднी рдХा реЫंрдЧ рд╕े рдХाрд▓ा рдкреЬ рдЪुрдХा। рддेреЫ рд╣рд╡ाрдУं рдиे рдЗрд╕рдХी рджिрд╢ा рддрдХ рдмрджрд▓ рджी। рдЕрдм рдЗрд╕ рдкрд░ рд╕िрд░्реЮ рджूрд╕рд░ों рдХे рдЖрд▓ा рдирд╕्рд▓ рдХे рдХрдмूрддрд░ рдЖрди рдмैрдарддे рд╣ैं рдФрд░ рдХुрдЫ рджेрд░ рдЧुрдЯुрд░рдЧूं рдХрд░рдХे рдЙреЬ рдЬाрддे рд╣ैं। рдЕрдЧрд░ рдиाрдоुрдордХिрди рдХो рдоुрдордХिрди рдоाрди рд▓ें, рдФрд░ рд╣рдо рдЙрди्рд╣ें рдкрдХреЬ рдХे рдЕрдкрдиे рдХाрдмुрдХ рдоें рдмंрдж рдХрд░рдиा рдЪाрд╣ें рднी рддो рд╕्рд╡рдпं рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЪोрд░ी рдХे рдЬुрд░्рдо рдоें рдкрдХреЬे рдЬाрдПँрдЧे। рдЕंрддрддः benefit of doubt (рдоुрд▓реЫिрдо рдХो рд╕ंрджेрд╣ рдХे рд▓ाрдн) рдФрд░ рд╣ुрд╕्рди-рдП-рддрд╡ाрд░ुрдж2 (рднाрд╡-рд╕ाрдо्рдп) рдХे рдЖрдзाрд░ рдкрд░ рдмрд╣ुрдд рдмेрдЗреЫ्реЫрддी рдХे рд╕ाрде рдмрд░ी рдХрд░ рджिрдП рдЬाрдПँрдЧे।

рд╣ाрд╕्рдпрдкूрд░्рдг рдФрд░ рдЕрдд्рдпंрдд рд░ोрдЪрдХ рдЙрдкрди्рдпाрд╕ Three Musketeers рдХे рд▓ेрдЦрдХ рдЕрд▓ेрдХ्рд╕ाрди्рджेрд░ рдб्рдпूрдоा Alexander Dumas рдХा рдПрдХ рдЪुрдЯрдХрд▓ा рдмрд╣ुрдд рдорд╢рд╣ूрд░ рд╣ै। рдПрдХ рдбिрдирд░ рдоें рдЙрд╕े рдПрдХ рдЬрдирд░рд▓ рдХे рдкрд╣рд▓ू рдоें рдмिрдаाрдпा рдЧрдпा, рдЬिрд╕рдХा рддाрд▓्рд▓ुреШ рддोрдкреЩाрдиे рд╕े рдеा। рдЙрд╕े рдЗрд╕ рдмाрдд рд╕े рдмреЬी рдоाрдпूрд╕ी рд╣ुрдИ рдХि рдЗрддрдиे рд▓рдо्рдмे рднोрдЬрди рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдб्рдпूрдоा рдиे рдХोрдИ рдРрд╕ी рдмाрдд рдирд╣ीं рдХрд╣ी рдЬिрд╕рдкрд░ рдкेрдЯ рдкрдХреЬрдХрд░ рд╣ँрд╕рдиा рддो рджूрд░ рдХी рдмाрдд рд╣ै, рдзीрд░े рд╕े рдоुрд╕्рдХुрд░ाрдпा рднी рдЬा рд╕рдХे। рдЬрдирд░рд▓ рдиे рдХрд╣ा, рдЗрддрдиी рджेрд░ рд╣ो рдЧрдИ, рдЖрдкрдиे рдПрдХ рднी рдЪुрдЯрдХрд▓ा рдирд╣ीं рд╕ुрдиाрдпा। рдЗрд╕ рдкрд░ рдб्рдпूрдоा рдиे рдХрд╣ा рдЬрдирд░рд▓ рд╕ाрд╣рдм, рдоैंрдиे рддो рдЖрдкрд╕े рдПрдХ рдмाрд░ рднी рддोрдк рдЪрд▓ाрдиे рдХो рдирд╣ीं рдХрд╣ा। рдлिрд░ рдЖрдк рдоुрдЭрд╕े рдЪुрдЯрдХрд▓े рджाреЪрдиे рдХी рдЙрдо्рдоीрдж рдХैрд╕े рд░рдЦрддे рд╣ैं?

рд╣ाрд╕्рдп-рд▓ेрдЦрдХ рдХे рдХुрдЫ рдФрд░ рднी рд╣ैंрдбीрдХैрдк рд╣ैं। рдЙрд╕рд╕े рдЙрдо्рдоीрдж рдХी рдЬाрддी рд╣ै рдХि рдЧंрднीрд░ рд╕े рдЧंрднीрд░ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рднी рд╣ाрд╕्рдпрдкूрд░्рдг рдЕंрджाреЫ рдоें рдЧुреЮ्рддрдЧू рдХрд░ेрдЧा। реЫ्рдпाрджा  рд╕рдордп рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ, рдоुрдЭे рдПрдХ рдмрд╣ुрдд рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╕ंрд╕्рдеाрди рдХी рдУрд░ рд╕े рдЗрд╕्рд▓ाрдоी рдмैंрдХрдХाрд░ी рдкрд░ рд╣ाрд╕्рдпрдкूрд░्рдг рдЧुреЮ्рддрдЧू рдХрд░рдиे рдХा рдиिрдоंрдд्рд░рдг рдоिрд▓ा। рдордЧрд░ рдоैंрдиे рдЗрд╕ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдЕрдкрдиी рд╕рдордЭ рд╕े рдмрд╣ुрдд рдЧंрднीрд░ рдЖрд▓ोрдЪрдиाрдд्рдордХ рд▓ेрдЦ рдкреЭा рдЬिрд╕े рд╣ाрд╕्рдпрдкूрд░्рдг рд╕рдордЭрдХрд░ рд╢्рд░ोрддाрдУं рдиे реЩूрдм рддाрд▓िрдпाँ рдмрдЬाрдИं। рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рджो рд╢ोрдХाрдХुрд▓ рд░ेреЮрд░ेрди्рд╕ेреЫ рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдХे рд▓िрдП рдоेрд░ा рдиाрдо рдЪुрдиा рдЧрдпा। рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдЖрдпोрдЬрдХों рдФрд░ рдоिрдд्рд░ों рдХे рдкुрд░реЫोрд░ рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдкрд░ рд╡рд╣ाँ рднी рдоुрдЭे рдЕрдкрдиे реЩाрд╕ рдЕंрджाреЫ рдоें рд╢ोрдХ рдордиाрдиा рдкреЬा, рдЬिрд╕рд╕े рд╡рд╣ाँ рдоौрдЬूрдж рд▓ोрдЧ рдмрд╣ुрдд рдЖрдиंрджिрдд рд╣ुрдП। рд╕्рд╡рд░्рдЧрд╡ाрд╕िрдпों рдХी рдЖрдд्рдоा рдкрд░ рдХ्рдпा рдмीрддी рдЗрд╕рдХा рдЬ्рдЮाрди рд╕िрд░्реЮ рдИрд╢्рд╡рд░ рдХो рд╣ोрдЧा। рдЕрд╕рд▓ рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╢ेрдХ्рд╕рдкिрдпрд░ рдХा fool рдЕрдЧрд░ рд╕िрд░ рдкрд░ рд╢ाрд╣ी  рддाрдЬ  рдпा реЪाрд▓िрдм рд╡ाрд▓ी рдХुрд▓ाрд╣े-рдкрдкाреЩ (рд▓рдо्рдмी рдЯोрдкी) рднी рдкрд╣рди рдХे рдЖ рдЬाрдП рддрдм рднी рджेрдЦрдиे рд╡ाрд▓ों рдХो рдЙрд╕рдХे рд╕िрд░ рдкрд░ рдоुрд░्рдЧ़े рдХी рдХрд▓рдЧ़ी рд╡ाрд▓ी fool’s cap рд╣ी рдиреЫрд░ рдЖрдПрдЧी। рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕рдоें рд▓рдЯрдХी рд╣ुрдИ рдШंрдЯिрдпाँ рднी рд╕ुрдиाрдИ рджेंрдЧी! 

рдмрд╕ рдХुрдЫ рдЗрд╕ी реШिрд╕्рдо рдХे рдЕрд╕рдоंрдЬрд╕ рдФрд░ рдЕрдиिрд╖्рдЯ рдХे рдЕंрджेрд╢े рд╣ैं рдЬो рдЕрдм рдоेрд░े рдФрд░ рдРрд╕े рд╕рдоाрд░ोрд╣ों рдХे рдмीрдЪ рдоें рдмाрдзा рдмрдирдиे рд▓рдЧे рд╣ैं। рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рд╣ाрд░ूрди рд░рд╢ीрдж рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рдоेрд░े рдЕрд╕рдоंрдЬрд╕ рд╡ рдЕрдиिрд╢्рдЪрдп рдХो рдЕрдкрдиी рдЧрд░्рдордЬोрд╢ी рдоें рдмрд╣ा рд▓े рдЧрдпा। рдоैं рдЗрд╕ рд╕рдо्рдоाрди-рд╡рд░्рдзрди рдХे рд▓िрдП рдкाрдХ рдЕрдорд░ीрдХрди рдХрд▓्рдЪрд░рд▓ рд╕ेंрдЯрд░, рдЗрд╕рдХे рд╕рджрд╕्рдпों рдФрд░ рдЗрд╕ рд╕рднा рдХो рд╕ुрд╢ोрднिрдд рдХрд░рдиे рдФрд░ рдЧрд░िрдоा рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдоाрдирдиीрдп рд╢्рд░ोрддाрдУं рдХा рджिрд▓ рдХी рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рдЖрднाрд░ी рд╣ूँ। рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рд╣ाрд░ूрди рд░рд╢ीрдж рдЗрддрдиी рд╡िрдирдо्рд░рддा, рд╕ौрдо्рдпрддा рдФрд░ рддрдкाрдХ рд╕े рдоिрд▓े рдХि рдоुрдЭे рдпреШीрди рд╣ो рдЪрд▓ा рдХि рдЗрд╕ рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдоें рдиेрд╢рдирд▓ рдЕрд╕ेрдо्рдмрд▓ी рдХी рд╕ीрдЯ рдХे рд▓िрдП рдЖреЫाрдж рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рдХे рд░ूрдк рдоें рдЦреЬे рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं। рдоैं рдЕрдиुрдЧृрд╣ीрдд рд╣ूँ рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдоेрд░ी рдЗрд╕ рдЧुреЫाрд░िрд╢ рдкрд░ рдЕрдорд▓ рдХिрдпा рдХि рдЗрд╕ рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдоें рдоेрд░े рдкрд░िрдЪрдп рдпा рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдоें рдХोрдИ рд▓ेрдЦ рдирд╣ीं рдкреЭा рдЬाрдПрдЧा। рджेрдЦा рдЧрдпा рд╣ै рдХि рд▓ोрдЧ рдмрдЪрдд рдХे рд╡िрдЬ्рдЮाрдкрдиों рд╕े рдЗрддрдиे рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं рдХि рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдоें рднी, рдмрд▓्рдХि рд╕िрд░्реЮ рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдоें, рдХिреЮाрдпрдд рд╡ рдХृрдкрдгрддा рд╕े рдХाрдо рд▓ेрдиे рд▓рдЧे рд╣ैं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬिрддрдиी рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдоुрдЭे рдЪाрд╣िрдП рд╡рд╣ рдоैं рд╣ीрд▓े-рдмрд╣ाрдиे рд╕े реЩुрдж рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ूँ। 

рдЬрд╡ाрдм рдоें рд╣ाрд░ूрди рд░рд╢ीрдж рд╕ाрд╣рдм рдиे рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ाрдиा рдЕрд░्рдеाрдд рд╕्рдиेрд╣рдкूрд░्рдг рдордЧрд░ рдиिрд░्рдгрдпाрдд्рдордХ рдЕंрджाреЫ рд╕े рдпрд╣ рд╢рд░्рдд рд▓рдЧा рджी рдХि рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдкрд░ рдХोрдИ рдирдпा рд▓ेрдЦ реЫрд░ूрд░ рд╕ुрдиाрдЗрдПрдЧा। рдЪाрд╣े рд╡рд╣ рджो рдкрди्рдиे рдХा рд╣ी рдХ्рдпों рди рд╣ो। рджेрд╡िрдпो рдФрд░ рд╕рдЬ्рдЬрдиो, рдоुрдЭ рдкрд░ рддो рдпे рджो рдкрди्рдиे рднी рднाрд░ी рд╣ैं। рдоैं рдЕрдХ्рд╕рд░ рдХрд╣рддा рд╣ूँ рдХि рдоेрд░े рдиреЫрджीрдХ рд╕рдн्рдп рдЖрджрдоी рдХी рдПрдХ рдкрд╣рдЪाрди рдпрд╣ рднी рд╣ै рдХि рд╡рд╣ рд╕рдордХाрд▓ीрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдкрд░ рддैрдпाрд░ी рдХे рдмिрдиा рджो рдоिрдирдЯ рдЧुреЮ्рддрдЧू рдЧाрд▓ी рджिрдП рдмреЪैрд░ рдХрд░ рд╕рдХे! рд╣рдоाрд░े рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХी рджूрд╕рд░ी рд╡िрд╢ेрд╖рддा рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдпे рдкрдЪीрд╕-рддीрд╕ рд╡рд░्рд╖ рд╕े рд╡ैрд╕ी рд╣ी рдЪрд▓ी рдЖ рд░рд╣ी рд╣ैं рдФрд░ рдЖрдЗрди्рджा рднी рд╡ैрд╕ी рд╣ी рд░рд╣ेंрдЧी рдЬैрд╕ी рдХि рд╣ैं। рдпाрдиी рд╡ैрд╕ी-рдХी-рд╡ैрд╕ी рд╣ी! 

рдкिрдЫрд▓े рджिрдиों рдирд╡ाрдм рдЕрдХрдмрд░ рдмुрдЧрддी рдиे рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХी рдоुँрд╣ рдмोрд▓рддी рддрд╕्рд╡ीрд░ рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдоें рдЦींрдЪ рджी। реЮрд░рдоाрдпा рдХि рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдоें рдмреЬी ‘рджрдмреЬ-рдШूँрд╕’ рдордЪी рд╣ै। рд╣рдоें рдпрд╣ рд╢рдм्рдж рдХिрд╕ी рднी рдбिрдХ्рд╢рдирд░ी рдоें рдирд╣ीं рдоिрд▓ा। рдордЧрд░ рдХ्рдпा рдХрд╣рдиे! рд╕ुрдмрд╣ाрди-рдЕрд▓्рд▓ाрд╣! рд╡ाрд╣! рд╡ाрд╣! рдпрд╣ рдЗрд╕ рд▓ाрдпреШ рд╣ै рдХि рдЗрд╕рдХा рд╢ुрдоाрд░ рдЙрди рдХрд░्рдгрдк्рд░िрдп onomatopoec рд╢рдм्рджों рдоें рдХिрдпा рдЬाрдП, рдЬिрдирдХी рдз्рд╡рди्рдпाрдд्рдордХ рд╕ंрд░рдЪрдиा рдЕрд░्рдеाрдд рдХेрд╡рд▓ рдз्рд╡рдиि рд╣ी рд╕े рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЕрд░्рде рдлрдЯा рдкреЬрддा рд╣ै! 42 рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдкाрд░्рдЯिрдпों рдиे рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдоें рднाрдЧ рд▓िрдпा। рдорд╣ाрд░рдеिрдпों рдиे рдРрд╕े рдЪीреЩрддे-рдЪिंрдШाреЬрддे рдФрд░ рдЙрд╕्рддूрдЦुрдж्рджुрд╕ (рдиреЫрд░े-рдмрдж рджूрд░! рдпрд╣ рднी рдЙрд╕ी рд╢्рд░ेрдгी рдХा рд╢рдм्рдж рд╣ै) рдШोрд╖рдгाрдкрдд्рд░ рдЬाрд░ी рдХिрдпे рдХि рджेрдЦрддे-рджेрдЦрддे рдФрд░ рд╕ुрдирддे-рд╕ुрдирддे рдЖँрдЦें рдФрд░ рдХाрди рджुрдЦрдиे рд▓рдЧे। рдмрд╣ुрддों рдХी рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЕंрддрд░ाрдд्рдоा рдкрд░ рд╕ूрдЬрди рдЖ рдЧрдИ। рдЬрдирддा рд╢िрд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдХे рдирдП рдиिрдпрдо, рдирдИ рд▓рдЧрди рдФрд░ рдирдП рдЪेрд╣рд░े рджेрдЦрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рдеी। рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рд╕े рдХैрд╕ी-рдХैрд╕ी рдЙрдо्рдоीрджें рдЬुреЬी рдеीं। 

рджेрдЦिрдпे рдЗрд╕ рдмрд╣рд░ (рд╕рдоुрдж्рд░) рдХी рддрд╣ рд╕े рдЙрдЫрд▓рддा рд╣ै рдХ्рдпा

рд▓ेрдХिрди рди рддो рдоोрддी рднрд░ी рд╕ीрдкिрдпों рд╕े рд╣рдоाрд░ा рджाрдорди рднрд░ा, рди рддूреЮाрдиी рд╕рдоुрдж्рд░ рдиे рдХोрдИ рд╣рд░ा-рднрд░ा рдЯाрдкू рдЙрдЫाрд▓ा। рдХिрд╕े рдоाрд▓ूрдо рдеा рдХि рдЗрд╕ рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рддрд╣ рд╕े реЩुрдж рд▓ीрдбрд░ рд╕ाрд╣िрдмाрди рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдкрд░ рдХीрдЪреЬ рдЙрдЫाрд▓рддे рд╣ुрдП рдмрд░ाрдордж рд╣ोंрдЧे! рдореШрд╕рдж рд╕рдм рдХा рдПрдХ рд╣ै। рдЗрдирдоें рдлрдЯीрдЪрд░ рд╕े рдлрдЯीрдЪрд░ рд▓ीрдбрд░ рднी рдк्рд░рдХрдЯ рд░ूрдк рд╕े рдк्рд░ाрдЗрдо рдоिрдиिрд╕्рдЯрд░ рд╕े рдХрдо рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं।

рдЕрдиोрдЦा рд▓ाрдбрд▓ा рдЦेрд▓рди рдХो рдоांрдЧे рддाрдЬ

рдХैрд╕ी рдЕрдиोрдЦी рдмाрдд рд░े

рдЕрд▓्рд╣рдо्рджुрд▓िрд▓्рд▓ाрд╣, рдЕंрддрд░िрдо рд╕рд░рдХाрд░ рд╕ुрд░्реЩрд░ू рд╣ोрдХрд░ рд░ुреЩрд╕рдд рд╣ुрдИ। рдЕंрддрд░िрдо рдк्рд░рдзाрдирдоंрдд्рд░ी рдЬрдиाрдм рдоोрдИрди реШुрд░ैрд╢ी рдЬрд╣ाँ рд╕े рдЖрдиंрджिрдд рд╡ рдЖрд╣्рд▓ाрджिрдд рдЖрдП рдеे, рд╡рд╣ीं рд░ोрддे-рдмिрд▓рдХрддे рд╡ाрдкрд╕ рдЪрд▓े рдЧрдП। рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдХे рджौрд░ाрди рд╣рдо рдиाрд░ों, рд╡ाрджों рдФрд░ рднिрдб़ंрддों рд╕े рдРрд╕े рдХ्рд╖ुрдм्рдз рд╣ुрдП рдХि рдЯीрд╡ी рджेрдЦрдиा рдЫोреЬ рджिрдпा। рд░ेрдбिрдпो рд╕ुрдирдиे рд▓рдЧे। рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдФрд░ рдХुрдЫ рди рд╣ो, рдХрдо-рд╕े-рдХрдо рдЙрди рд╕ूрд░рддों рдХो рддो рдирд╣ीं рджेрдЦрдиा рдкреЬрддा рдЬिрдирдХे рджेрдЦे рд╕े рдоुँрд╣ рдкрд░ рд░ौрдиреШ рдХे рдмрдЬाрдп рдХुрдЫ рдФрд░ рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╢рди рдЖрддा рд╣ै, рдЬिрд╕े рджुрдмाрд░ा рдЕрдкрдиे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рд▓ाрдХрд░ рдЖрдкрдХो рдХ्рд╖ुрдм्рдз рдХрд░рдиा рдоेрд░े рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ीрдп рджाрдпिрдд्рдпों рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рдирд╣ीं। рд╢ाрдо рдХे рдЕреЩрдмाрд░ों рдоें рдЕрд▓рдмрдд्рддा рджिрд▓-рдкिрд╢ोрд░ी (реЩुрд╢) рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी реЩрдмрд░ рдХा рдЗंрддреЫाрд░ рдХрд░рддे рд░рд╣े। рдЖреЩिрд░рдХाрд░, рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рд╕े рдПрдХ рд╣реЮ्рддे рдкрд╣рд▓े рдПрдХ рдЫोрдЯी рд╕ी рдордЧрд░ рдЪрдЯрдкрдЯी реЩрдмрд░ рджेрдЦी рдХि рднूрддрдкूрд░्рд╡ рдЪीреЮ рдоिрдиिрд╕्рдЯрд░ рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рдЬाрдо рд╕ाрджिреШ рдЕрд▓ी рдХे рд╕ुрдкुрдд्рд░ рдЬाрдо рдоाрд╢ूреШ рдЕрд▓ी рдиे рдЕрдкрдиे рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдХैंрдкेрди рдХे рд▓िрдП реЩाрд╕ рддौрд░ рдкрд░ рдкрд░ी рдЪेрд╣рд░ा рдПрдХ्рдЯ्рд░ेрд╕ рд░ीрдоा рдХो рдЯंрдбो-рдЖрджрдо рдмुрд▓ाрдпा рдеा, рдордЧрд░ рд░ाрд╡рд▓рдкिंрдбी рдХे рд╢ेреЩ рд░рд╢ीрдж рдиे рдмीрдЪ рдоें рдЯंрдЧреЬी (рдХुрд╢्рддी рдоें рдЯांрдЧ рдХा рджाँрд╡ рд▓рдЧाрдХрд░ рдЧिрд░ाрдиा рдпा рдЯांрдЧ рдоाрд░рдХрд░ рдЧिрд░ा рджेрдиा)  рдоाрд░ рдХे рд╕ाрд░ा рдореЫा рдоिрдЯ्рдЯी рдоें рдоिрд▓ा рджिрдпा। рд╣рдоें рднी рджुःрдЦ рд╣ुрдЖ рд╣ाрд▓ाँрдХि   

рд╣рдо рд╕ुреЩрди-реЮрд╣рдо рд╣ैं рд░ीрдоा рдХे рддрд░реЮрджाрд░ рдирд╣ीं3

рд╣рдо рддो рдЗрд╕ рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдоें рдЗрд╕ рд╣рдж рддрдХ рдиिрд╖्рдкрдХ्рд╖ рд░рд╣े рдХि рдЕрдЧрд░ рд╣рдоाрд░ा рдиाрдо рд╕ंрдмрдж्рдз рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд╡ोрдЯрд░ों рдХी рд╕ूрдЪी рдоें рд╣ोрддा рддो рд╣рдо рдЕрдкрдиा реШीрдорддी рд╡ोрдЯ рди рдЬाрдо рдоाрд╢ूреШ рдЕрд▓ी рдХो рджेрддे, рди рдЙрдирдХे рд╡िрд░ोрдзी рдХो। рдмрд▓्рдХि рдзреЬрд▓्рд▓े рд╕े рд░ीрдоा рдХो рджेрддे। рд░ीрдоा рдХो рд╡ोрдЯ рджेрдиे рдХा рдПрдХ реЩाрд╕ рдФрд░ рддрд░्рдХрд╕ंрдЧрдд рдХाрд░рдг рд╣ै, рд╡рд╣ рдпрд╣ рдХि рдЬाрдо рдоाрд╢ूреШ рдЕрд▓ी рдХो рджेрдЦा рд╣ै, рд░ीрдоा рдХो рдирд╣ीं рджेрдЦा। рдордЧрд░ рди рджेрдЦрдиे рд╕े рдХोрдИ реЮрд░्реШ рдирд╣ीं рдкреЬрддा। рдИрдоाрди рдХी рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╣рдо рдЙрдо्рд░ рдФрд░ рджृрд╖्рдЯि-рджुрд╖्рдЯрддा рдХे рдЙрд╕ рдиाреЫुрдХ рдоुреШाрдо рд╕े рдЧुреЫрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЬрдм рд╕рднी рдПрдХ рдЬैрд╕ी рд▓рдЧрддी рд╣ैं! рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдХि рдЕрдЪ्рдЫी рд▓рдЧрддी рд╣ैं। рдоिрд░्реЫा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд░ीрдоा рдЬी рдХा рдХрдоाрд▓ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЬрдм рд╡े рдПрдХ्рдЯिंрдЧ рдХрд░рддी рд╣ैं рддो рдорд╣рд╕ूрд╕ рд╣ोрддा рд╣ै рдХुрдЫ рдФрд░ рднी рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं! рд╣рдоाрд░े реЩрдпाрд▓ рд╕े рд╢ो-рдмिреЫрдиेрд╕ рдФрд░ рд╕िрдпाрд╕рдд рдоें реЮрд░्реШ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╕िрдпाрд╕рддрджाрди рдмेрд╣рддрд░ рдПрдХ्рдЯिंрдЧ рдХрд░рддे рд╣ैं!

рдЗрддрдиा рд▓िрдЦрдиे рдХे рдмाрдж рдбाрди рдЕреЩрдмाрд░ рдХे рдПрдХ рдорд╢рд╣ूрд░ рдЗрд╢्рддेрд╣ाрд░ рд╕े рд╣рдоें рдпрд╣ рдоाрд▓ूрдо рдХрд░рдХे реЩुрд╢ी рд╣ुрдИ рдХि рд░ीрдоा рднी рд╡рд╣ी рд╕ाрдмुрди рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рдиे рд▓рдЧी рд╣ैं рдЬो рдЕрд░्рдз-рд╢рддाрдм्рджी рд╕े рд╣рдоाрд░ी рдд्рд╡рдЪा рдФрд░ рд░ंрдЧ рдХी рдоौрдЬूрджा рд╕ूрд░рддेрд╣ाрд▓ рдХा реЫिрдо्рдоेрджाрд░ рд╣ै। рд╣рдо рдЙрд╕ рд╕ाрдмुрди рдХा рдиाрдо рдЕрджाрд▓рдд рдФрд░ реШाрдиूрди рдХे рдбрд░рдХे рдХाрд░рдг рдирд╣ीं рдмрддा рд╕рдХрддे। рдЕрдЧрд░ рд╕ंрдмोрдзрди рдХे рдЬोрд╢ рдпा рдмेрдз्рдпाрдиी рдоें рдЙрд╕рдХा рдиाрдо реЫрдмाрди рдкрд░ рдЖ рдЬाрдП рддो рдЙрд╕рдХे рдмрдиाрдиे рд╡ाрд▓े рдпाрдиी рд▓ीрд╡рд░ рдм्рд░ाрджрд░्реЫ рдЭрдЯ рд╕े рд╣рдо рдкрд░ libel (рдмрджрдиाрдо рдХрд░рдиे) рдФрд░ рд╣рд░्рдЬाрдиे рдХा рдоुреШрджрдоा рджाрдпрд░ рдХрд░ рджेंрдЧे рдХि рд╣рдо рдЕрдкрдиी рд╕ूрд░рдд рдХो рд╡िрдЬ्рдЮाрдкिрдд рдХрд░рдХे рд▓рдХ्рд╕ рд╕ाрдмुрди рдХो рдмрджрдиाрдо рдХрд░рдиे рдХी рдХाрдордпाрдм рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं!

рджूрд╕рд░ी реЩрдмрд░ рдЬिрд╕рдиे рддрд╡рдЬ्рдЬो рдХो рдЧुрджрдЧुрджाрдпा рдФрд░ рд╣рдоाрд░ी рдорд╣реЮिрд▓ рдХो рдЧрд░рдоाрдпा рдпрд╣ рдеी рдХि рддрд╣рдоीрдиा рджुрд░्рд░ाрдиी рдиे рдЕрдкрдиे рдиाрдорджाрд░ рдкрддि рд╡ рднूрддрдкूрд░्рд╡ рд╕्рд╡ाрдоी рдоुрд╕्рддреЮा рдЦрд░ (рд╣рдордиे My Feudal Lord рдХा рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХрд░рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी рд╣ै) рдХे реЩिрд▓ाреЮ рдеाрдиे рдоें FIR рдХрдЯрд╡ाрдИ рд╣ै рдХि “рдкूрд░्рд╡ोрдХ्рдд рдиे рдЙрдирдХा рдмेрдбрд░ूрдо рдмреЪैрд░ рдЗрдЬाреЫрдд рдХे рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХिрдпा।” рд╣рдордиे FIR рдирд╣ीं рджेрдЦी। рд╣рдоाрд░ा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै рдХि рд░िрдкोрд░्рдЯрд░ рдиे “The aforesaid misused my bathroom.” рдХा рд╣рдоाрд░ी рддрд░рд╣ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рдЕрдиुрд╡ाрдж рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рддो рд╕рднी рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рдб्рд░ाрдЗंрдЧрд░ूрдо рдХा рд╕рд╣ी рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рд╡рд╣ाँ рдк्рд░िрдп рдоुрд▓ाреШाрддी рд╕े рдЧрд▓े рдоिрд▓ें рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рд▓ाрдЙрди्рдЬ рдоें рдмैрдардХрд░ рдЙрд╕рдХी рдмुрд░ाрдИ рдХрд░ें। рдХिрдЪрди рдоें рдЪрдЯोрд░рдкрди рдХी рддृрдк्рддि рдФрд░ рдЙрджрд░ рд░ोрдЧों рдХी рдмреЭोрддрд░ी рдХी рд╕ाрдордЧ्рд░िрдпाँ рд╣ोрддी рд╣ैं। рдмाрдерд░ूрдо рдХा рдк्рд░рдпोрдЬрди рд╡ рдЙрдкрдпोрдЧ рд╡िрд╕्рддृрдд рд╡्рдпाрдЦ्рдпा рдХा рдоोрд╣рддाрдЬ рдирд╣ीं। рдЕрдм рд░рд╣ा рдмेрдбрд░ूрдо, рд╡рд╣ рдЕрд╕ेрдо्рдмрд▓ी рдХी рддрд░рд╣ рдПрдХ рдмрд╣ुрдЙрдж्рджेрд╢ीрдп рд╡ рдЙрдкрдж्рд░рд╡ рд╕्рдерд▓ рд╣ै। рдЬрд╣ाँ рдмंрджा рдЬिрд╕ рддрд░рд╣ рдЪाрд╣े рдРрд╢ рдХрд░े рдпा рддैрд╢ рдоें рдмिрддा рджे। рдЪुрдкрдХा рдФрд░ рджुрдмрдХा рдмैрдаा рд░рд╣े рдпा рдЬो рдмाрдд реЫेрд╣рди рд╕े рдкрд╣рд▓े реЫрдмाрди рдкрд░ рдЖ рдЬाрдП рд╡рд╣ рднреЬ рд╕े рдХрд╣ рджे рдФрд░ рдЕрдкрдиी реЮреЫीрд╣рдд рдХрд░ाрдпे। рдЕреЩрдмाрд░ рдХी рд░िрдкोрд░्рдЯिंрдЧ рд╕े рдкрддा рдирд╣ीं рдЪрд▓рддा рдХि рдорд╣ोрджрдп рдШрд░ рдоें рдмाреШाрдпрджा рдЗрдЬाреЫрдд рд▓ेрдХрд░ рджाреЩिрд▓ рд╣ुрдП рдпा рд╕िрд░्реЮ рдмेрдбрд░ूрдо рдоें рдЕрдХाрд░рдг рдЪोрд░ी-рдЫुрдкे рдШुрд╕े рдФрд░ рдмाрдж рдоें рд╕рдЯрдХ рдЧрдП? рдпрд╣ рднी рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рдХि рдмेрдбрд░ूрдо рдХे рдХिрд╕ реЩाрд╕ рд╣िрд╕्рд╕े рдХो рдХैрд╕े рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХिрдпा? рдХ्рдпों рдХिрдпा? рдХ्рдпा рдХिрдпा? рдХैрд╕े рдХिрдпा? рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рдпрд╣ рдХि рд░िрдкोрд░्рдЯ рдЗрд╕ рдмाрд░े рдоें реЩाрдоोрд╢ рд╣ै рдХि рдЖреЩिрд░ рдорд╣ोрджрдп рд╡рд╣ाँ рдХ्рдпा рдХрд░рдиे рдЧрдП рдеे!

рдЗрд╕ рдкрд░ рд╣рдоें рдоाрдЬिрдж рдЕрд▓ी рд╕ाрд╣рдм рдмрд╣ुрдд рдпाрдж  рдЖрдП। рд╡े рдмрдпाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдХि рдПрдХ рджिрди рд╡े рдЕрдкрдиी рдмेрдЧрдо, рдорд╢рд╣ूрд░ рдХрд╡िрдд्рд░ी реЫрд╣рд░ा рдиिрдЧाрд╣ рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рдЙрд░्рджू реЮिрд▓्рдо рджेрдЦ рд░рд╣े рдеे рдФрд░ рд░ोрдоांрдЯिрдХ рд▓ेрдХिрди рд╣ाрд╕्рдпाрд╕्рдкрдж рдбाрдпрд▓ॉрдЧ рдкрд░ рд░рдиिंрдЧ рдХрдоेंрдЯрд░ी рдХрд░рддे рдЬाрддे рдеे। рдмेрдЧрдо рдиे рдард╣ोрдХा рджेрдХे рдХрд╣ा рднी рдХि рд▓ोрдЧ рдбिрд╕्рдЯрд░्рдм рд╣ो рд░рд╣े рд╣ैं, рдордЧрд░ рд╡े рдЕрдкрдиी рд╣ँрд╕ी рдФрд░ рдЯिрдк्рдкрдгी рд░ोрдХ рди рдкाрдП। рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдПрдХ рд╕ीрди рдоें рд╣ीрд░ोрдЗрди рдХी рдЕंрдЧ-рдк्рд░рджрд░्рд╢рдХ рдЕрдардЦेрд▓िрдпों рдкрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे реЫोрд░рджाрд░ рдард╣ाрдХा рд▓рдЧाрдпा рдФрд░ рдмुрд▓ंрдж рдЖрд╡ाреЫ рдоें рдлрдм्рддी рдХрд╕ी рддो рдкिрдЫрд▓ी рдкंрдХ्рддि рд╕े рдХिрд╕ी рджिрд▓рдЬрд▓े рдиे рдмреЬे реЪुрд╕्рд╕े рдоें рдбांрдЯा “рддुрд╕ी---”

рдоाрдЬिрдж рд╕ाрд╣рдм рдиे рдкрд▓рдЯрдХрд░ рдЬрд╡ाрдм рджिрдпा, рд╣рдо рддो “рдХी рдХрд░рдиे” рдЖрдП рд╣ैं!

рдпрд╣ рд╕рдмреШрдкूрд░्рдг рдХрд╣ाрдиी рд╣рдордиे рдпрд╣ рджिрдЦрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдмрдпाрди рдХी рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░ी рдЕрд╕ेрдо्рдмрд▓िрдпों рдоें рдоेрдо्рдмрд░ों рдХी рдмреЬी рддाрджाрдж рд╕िрд░्реЮ “ рдХी рдХрд░рдиे” рдЬाрддी рд╣ै।  

рдоैं рд╕рдордЭрддा рд╣ूँ рдХि рдЕंрддрд░िрдо рд╕рд░рдХाрд░ рдФрд░ рдоोрдИрди реШुрд░ैрд╢ी рд╕ाрд╣рдм рдХी рд╕рдмрд╕े рдмреЬी рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдмैंрдХ рдХे рдмреЬे defaulters (рдмреШाрдпाрджाрд░ों) рдХी рдоुрдХрдо्рдорд▓ рд╕ूрдЪी рдмिрдиा рдХिрд╕ी рдЭिрдЭрдХ рдХे, рд▓ेрдХिрди рдкूрд░ी рдЫाрдирдмीрди рдХे рдмाрдж рдЕрдкрдоाрди рдХे рдирдП рдХीрд░्рддिрдоाрдиों рдХे рд╕ाрде рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХрд░рджी। рдФрд░ рдпрд╣ рд╕ाрд░ी рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдирд╡्рд╡े рджिрди рдХे рдЕрди्рджрд░-рдЕрди्рджрд░ рдкूрд░ी рд╣ो рдЧрдИ! рдмिреЫрдиेрд╕ рдХी рджुрдиिрдпा рдХे рдЗрди рджिрдЧ्рдЧрдЬों рд╡ рдорд╣ाрд░рдеिрдпों рдХी рд╕ूрдЪी рдХी рд▓рдо्рдмाрдИ рдХрд░्рдоों рдХे рдЙрди рд▓ेрдЦों-рдЬोрдЦों рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ै рдЬो реШрдпाрдордд рдХे рджिрди рдмैंрдХрд░ों рдХे рдмाрдПँ рд╣ाрде рдоें рдкрдХреЬाрдП рдЬाрдПँрдЧे। рдЙрдирдХी рд░ोрд╢рдиाрдИ рдЕрднी рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд╕ूрдЦी рдирд╣ीं। рд▓ोрдЧ рдЕрднी рддрдХ рдЙрдирдХा рдЕрдз्рдпрдпрди реЪрдо  рд╡ реЪुрд╕्рд╕े рдФрд░ рд╣рд╕рдж (рдИрд░्рд╖्рдпा) рд╡ рдЬрд▓рди рдХे рд╕ाрде рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। ‘рд╣рд╕рдж рд╡ рдЬрд▓рди’ рдХो рд╣рдоें рдоिрд░्реЫा рдЕрдм्рджुрд▓рд╡рджूрдж рдмेрдЧ рдХे рд╕рдмрдм рдЬोреЬрдиा рдкреЬा। рд╡े рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдмैंрдХों рдоें рд╣рдоाрд░े рдмीрд╕िрдпों рджोрд╕्рдд, рд╣рдорджрд░्рдж рдФрд░ рд╢ुрднрдЪिंрддрдХ рдмреЬे-рдмреЬे рдкрджों рдкрд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рд╣ैं। рдордЧрд░ рд╕ाрд╣рдм, рдпрд╣ рдХैрд╕ी рджोрд╕्рддी рдФрд░ рдХрд╣ाँ рдХा рдк्рдпाрд░ рд╣ै рдХि рдХिрд╕ी рдПрдХ рдиे рднी рд╕ंрдХेрддों, рдЗрд╢ाрд░ों рдпा рд╣ाрд╡-рднाрд╡ों рд╕े рднी рдирд╣ीं рдмрддाрдпा рдХि рд▓ुрдЯ्рдЯрд╕ рдордЪी рд╣ै। рдмाреЭ рдкрд░ рдЖрдИ рдЧंрдЧा рдоें рддुрдо рднी рд╣ाрде рдзो рд▓ो। рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдХि реШрд░्реЫ рд▓ेрд▓ो। рдордЧрд░ рджрд╕ рдХрд░ोреЬ рд╕े рдХрдо рди рд╣ो। рдЗрд╕рд╕े рдХрдо рд░реШрдо рдХो рдмैंрдХ рдмрдЯ्рдЯे-рдЦाрддे рдоें write-off рдХрд░рдиा рдЕрдкрдиी рд╢ाрди рдХे реЩिрд▓ाреЮ рд╕рдордЭрддे рд╣ैं! рдкाрдХिрд╕्рддाрди рдХे рдХрдоोрдмेрд╢ 2/3 рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдФрд░ рдЕрдд्рдпंрдд рд╕рдоृрдж्рдз рд╕рдЬ्рдЬрдиों рдХे рд╢ुрднрдиाрдоों рд╕े рдпрд╣ рд╕ूрдЪी рд╕ुрд╕рдЬ्рдЬिрдд рдеी। рдЗрддрдиी рд▓рдо्рдмी рд╕ूрдЪी рдоें рдЕрдкрдиा рдиाрдо рди рдкाрдХрд░ рд╢ुрд░ू-рд╢ुрд░ू рдоें рдоिрд░्реЫा рдХो рдмреЬी рд╢рд░्рдоिंрджрдЧी рд╣ुрдИ। рджुрд╢्рдорди рдХрд╣ेंрдЧे рдХि рд▓ो рдЗрди्рд╣ें рдХिрд╕ी рдмैंрдХ рдиे рдмреШाрдпाрджाрд░ों рдХी рд╕ूрдЪी рддрдХ рдХे рд▓ाрдпреШ рди рд╕рдордЭा! рдмреШाрдпाрджाрд░ों рдХे реЫिрдХ्рд░ рдкрд░ рдпाрдж рдЖрдпा рдХि реЫ्рдпाрджाрддрд░ рдкाрд░्рдЯिрдпों рдХे рдоैрдиिреЮेрд╕्рдЯोреЫ рдоें рдХिрдпे рдЧрдП рд╡ाрджे рдЙрд░्рджू реЪреЫрд▓ों рд╕े рдЪुрд░ाрдП рдЧрдП рдеे। рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдХि реЪреЫрд▓ рдХी рдоाрд╢ूреШ (рдк्рд░ेрдоिрдХा) рдХे рдоिрд▓рди, рдЪुंрдмрди рд╡ рдЖрд▓िंрдЧрди рдХे рд╡ाрджों рдХी рддрд░рд╣, рдЬिрди्рд╣ें рди рдиिрднाрдпा рдЬाрддा рд╣ै рди рдмрдпाрди рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдкाрд░्рдЯी рдоैрдиिреЮेрд╕्рдЯोреЫ, рдореШрд░ूреЫ (реШрд░्реЫрджाрд░) рдФрд░ рдоाрд╢ूреШ рдХा рд╡ाрджा рдХрднी рдкूрд░ा рдирд╣ीं рд╣ोрддा! реЮाрд░рд╕ी рдХрд╡ि ‘рдЙрд░्реЮी’ рдиे рдЕрдкрдиे рдПрдХ рдорд╢рд╣ूрд░ рд╢ेрд░ рдоें рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рдЕрдЧрд░ рд╡िрд▓ाрдк рд╕े рдоाрд╢ूреШ рдХा рдоिрд▓ाрдк рдоुрдпрд╕्рд╕рд░ рд╣ो рдЬाрдП рддो рдоैं рдЙрд╕рдХी рддрдорди्рдиा рдоें рд╕ौ рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рд▓рдЧाрддाрд░ рд░ो рд╕рдХрддा рд╣ूँ। реЮाрд░рд╕ी рдоें рдбींрдЧें рдоाрд░рддे рд╡реШ्рдд ‘рдЙрд░्реЮी’, рдЙрд╕्рддाрдж ‘рдЬौреШ’ рдХी рддрд░рд╣, “‘рд╢ेрд░’ рдХे рдирд╢े рдоें рдЕрднिрдоाрди рд╡ рдЕрд╣ंрдХाрд░ рд╕े рдЪूрд░4” рд╣ोрдЧा। рдЙрд╕े реЫрд░ा рднी реЩрдпाрд▓ рди рдЖрдпा рдХि рд╕ौ рд╡рд░्рд╖ рддрдХ рдмिрд▓рдХ-рдмिрд▓рдХрдХрд░ рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд░ोрдиे рдХे рдмाрдж рдЬैрд╕े рдмрдЪ्рдЪा рджूрд╕рд░े рдХे рдЦिрд▓ौрдиे рдХे рд▓िрдП рдордЪрд▓-рдордЪрд▓рдХрд░ рд░ोрддा, рд░ो-рд░ोрдХрд░ рдордЪрд▓рддा рдФрд░ рдкिрдЯ-рдкिрдЯрдХрд░ рдЪुрдкрдХा рд╣ोрддा рд╣ै, рдпा рдордХ्рдХाрд░ों рдХी рддрд░рд╣ рдЯेрд╕ुрдП рдмрд╣ाрдиे рдХे рдмाрдж, рдЙрд╕рдХी рдЕрдкрдиी “рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों”, рдпाрдиी реЪैрд░рд╣ाреЫिрд░ рд╣ोрд╢ोрд╣рд╡ाрд╕ рдХा рд╣ाрд▓ рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा? реЫрд░ा рдз्рдпाрди рджें--- рдЧрд░рджрди рд▓рдЧाрддाрд░ рдЗрдирдХाрд░ рдХे рдЕंрджाреЫ рдоें рд╣िрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै। рджांрдд рдПрдХ-рдПрдХ рдХрд░рдХे рдЧिрд░ рдЪुрдХे। рдПрдХाрдз рдЬो рдорд╣реЫ рдЙрдд्рдкीреЬрди рдХे рд▓िрдП рдмाреШी рд╣ै, рд╡рд╣ рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рд╣िрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै। рдЗрдд्рддिреЮाреШ рд╕े рдЧрди्рдиा рдпा рд░рд╕ рднрд░ी рдЧंрдбेрд░ी рдоिрд▓ рднी рдЧрдИ рддो реЩाрдХ рдЪूрд╕ рдкाрдПँрдЧे! рдЧूрджे рд╡ाрд▓ी рдирд▓ी рдпा рдоांрд╕рд▓ рдЪाँрдк рдФрд░ рдЪिрдХрди-рд▓ेрдЧ рдХो рд╕िрд░्реЮ рдЪрдЪोреЬрддे рдФрд░ рдкोрдкрд▓े рдоुँрд╣ рд╕े рдкрдкोрд▓рддे рд╣ी рд░рд╣ рдЬाрдПँрдЧे ! рдЗрдзрд░ рд╣ाрдеों рдХी рдерд░рдерд░ी рд╣ै рдХि рдердордиे рдХा рдиाрдо рдирд╣ीं рд▓ेрддी। рдЕрдЧрд░ рдЫुрд░ी рд╕े рдиीрдмू рдХाрдЯрдиे рдХो рдХрд╣ा рдЬाрдП рддो реЫुрд▓ैреЩा рдХी рд╕рдЦिрдпों рдХी рддрд░рд╣ рдЕрдкрдиा рд╣ी рд╣ाрде рдХाрдЯ рдмैрдаेंрдЧे। рдФрд░ рдЪीрд░ा рднी рдРрд╕ा рдХि рдоाрдиो рдХिрд╕ी рдиे рдлूрд╣реЬрдкрдиे рд╕े рдКрдмреЬ-рдЦाрдмреЬ рджांрддों рдЬैрд╕े рд╢िрд▓ंрдЧे (рджूрд░-рджूрд░ рдоोрдЯे рдЯाँрдХे) рднрд░े рд╣ों। рдЕрд▓рдмрдд्рддा рдХुрдЫ рдЕंрдЧ рдРрд╕े рднी рд╣ैं рдЬिрдирдоें рдерд░рдерд░ी рдирд╣ीं рд╣ै। рдпे рд╡ो рдЕंрдЧ рд╣ैं рдЬो реЮाрд▓िрдЬ рдХे рд╕рдмрдм рд╕ुрди्рди рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं। реЩुрдж рдЕрдкрдиी рдпाрджрджाрд╢्рдд рдХी рдпрд╣ рджрд╢ा рдХि рд╡ाрджा-реЮрд░ाрдоोрд╢ рдоाрд╢ूрдХ рдХो рдпрд╣ рддрдХ рдпाрдж рди рджिрд▓ा рдкाрдпेंрдЧे рдХि

рд╡рд╣ी рд╡ाрджा рдпाрдиी рдиिрдХाрд╣ рдХा рддुрдо्рд╣ें рдпाрдж рд╣ो рдХि рди рдпाрдж рд╣ो 5

рд╕ाрд╣िрдмो,  рд╣рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХा рдХाрд░्рдпрдХाрд▓ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ोрддे-рд╣ोрддे, рд╡ाрджों рдкрд░ рдЬीрдиे рд╡ाрд▓ों рдХी рд╣ाрд▓рдд рднी рдХुрдЫ рдРрд╕ी рд╣ी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рджрд░рдЕрд╕рд▓ рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдХे рд╕ंрдХрд▓्рдк рд╡ рд╕ौрдЧंрдз рдФрд░ рд╡ाрджे рд╡ рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди рд░ाрдд рдЧрдИ рдмाрдд рдЧрдИ рдХी рд╢्рд░ेрдгी рдоें рдЖрддे рд╣ैं। рдЦ्рд░ुрд╢्рдЪेрд╡ рдиे реЪрд▓рдд рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдеा рдХि рд░ाрдЬрдиीрддिрдЬ्рдЮ рдХिрд╕ी рднी рджेрд╢ рдХे рд╣ों, рдЙрдирдХी рджुрд╖्рдХाрд░्рдп-рдкрдж्рдзрддि рд╕рдоाрди рд╣ोрддी рд╣ै।  рд╡े рдЙрд╕ рдЬрдЧрд╣ рднी рдкुрд▓ рдмрдиाрдиे рдХा рд╡ाрджा рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬрд╣ाँ рдХोрдИ рдирджी-рдиाрд▓ा рдирд╣ीं рд╣ोрддा! рдХुрдЫ рд▓ीрдбрд░ों рдФрд░ рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рднाрд╖рдг рдФрд░ рд╕ंрдмोрдзрди рддो рдЗрд╕ рдпोрдЧ्рдп рдеे рдХि рдЙрди्рд╣ें рдЬ्рдпों рдХा рдд्рдпों рд╣ाрд╕्рдп-рдХाрд▓рдоों рдХी рдЬрдЧрд╣ рдЫाрдк рджिрдпा рдЬाрддा। рд╣ाрд╕्рдп рдХी рдХाрдЯрджाрд░ рдоाрд░ рд╕े рдЬрдирд░рд▓ реЫिрдпाрдЙрд▓рд╣реШ рднी рдмреЩूрдмी рд╡ाреШिреЮ рдеे। рдЕрддः рд╣рдоाрд░े рджोрд╕्рдд рдм्рд░िрдЧेрдбिрдпрд░ рд╕्рд╡рд░्рдЧीрдп рд╕िрдж्рджीреШ рд╕ाрд▓िрдХ рдХे рд╕ैрди्рдп-рдХрд░्рддрд╡्рдпों рдоें рдЬрдирд░рд▓ рд╕ाрд╣рдм рдХे рдШोрд░-рдЧंрднीрд░ рднाрд╖рдг рдоें рдоिреЫाрд╣ (рд╣ाрд╕्рдп) рдбाрд▓рдиा рднी рдеा। 

рдоिреЫाрд╣-рдП-рдорд░्рдж-рдП-рдоोрдоिрди рд╕े рдмрджрд▓ рдЬाрддी рд╣ैं рддреШрд░ीрд░ें 6

рдпрд╣ рдФрд░ рдмाрдд рд╣ै рдХि рдЬрдирд░рд▓ рд╕ाрд╣рдм рдЕрдкрдиी рдЪंрдЧेреЫी рдкрдарди-рд╢ैрд▓ी рд╕े рд╣ाрд╕्рдп рдХा рдиाрд╕ рдоाрд░ рджेрддे рдеे! рдХ्рдпोंрдХि рдоिреЫाрд╣ (рд╣ाрд╕्рдп) рдЙрдирдХे рдордирд╕рдм, рдоूँрдЫ, рд╕िрд░ी рдЬैрд╕ी рдЙрдмрд▓рд╡ाँ рдЖँрдЦों рдФрд░ рд╡рд░्рджी рд╕े рд▓рдЧ्рдЧा рдирд╣ीं рдЦाрддा рдеा। рд▓ेрдХिрди рддाрд▓ी рдлिрд░ рднी рдмрдЬрддी। рд╕ुрдмрд╣ाрди рдЕрд▓्рд▓ाрд╣! рд╡ाрд╣ рд╡ाрд╣! рдлिрд░ рднी рд╣ोрддी рдеी। рдмреШौрд▓ рдЬौрди рдПрд▓िрдпा:

рдмोрд▓ рдХрд░ рджाрдж рдХे реЮреШрдд рджो рдмोрд▓

реЩूрди рдеुрдХрд╡ा рд▓ो рд╢ोрдмрджाрдЧрд░ рд╕े

рдЗрд╕ рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдиे рдХुрдЫ рдирдИ, рдореЫेрджाрд░, рдФрд░ рдЕрд░्рдз-рдЧाрд▓िрдпुрдХ्рдд рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рднी рдк्рд░рджाрди рдХी рд╣ै। рдорд╕рд▓рди рд╣ॉрд░्рд╕-рдЯ्рд░ेрдбिंрдЧ, рдбाрд░्рдХ-рд╣ॉрд░्рд╕, рд▓िреЮाреЮे, рд▓ोрдЯे। рд╣рдо рддो рдЗрддрдиा рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рдЬрдмрд╕े рд░ाрдЬрдиेрддा рдоैрджाрди рдоें рдЙрддрд░े рд╣ैं рдШोреЬों рдХी реЩрд░ीрдж-реЮрд░ोреЩ्рдд реЩрдд्рдо рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै। рдЬрд╣ाँ рддрдХ рдоाрд▓-рджौрд▓рдд  рдмाрд░рдмрд░рджाрд░ी, рджुрд▓рдд्рддी, рд░ाрдЬрдиैрддिрдХ рдЫрд▓ांрдЧ, рдХुрдиेрддृрдд्рд╡ рдФрд░ рдШुреЬрджौреЬ рдХा рддाрд▓्рд▓ुреШ рд╣ै, рдЕрд░рдмी рдШोреЬे рдХी рдЬрдЧрд╣ рдЧрдзों рдФрд░ рдЧрдзा-рдЪाрд▓рдХों рдиे рд▓े рд▓ी рд╣ै। рд░рд╣ा рд▓ोрдЯा рддो рд╣рдо рдЗрд╕े рдмрд╣ुрдд рдЙрдкрдпोрдЧी рд╡рд╕्рддु рд╕рдордЭрддे рдЖрдП рд╣ैं। рдЗрддिрд╣ाрд╕ рдоें рд╕ंрднрд╡рддः рдпрд╣ рдкрд╣рд▓ा рдЕрд╡рд╕рд░ рд╣ै рдХि рдШोреЬे рдФрд░ рдиिрд░्рдЬीрд╡ рд╡ рдиिрд░्рджोрд╖ рд▓ोрдЯे рдкрд░ рдоाрдирд╡ीрдп рдЧुрдг рдЖрд░ोрдкिрдд рдХрд░рдХे рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдоाрдиिрдд рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдПрдХ рджिрди рд╣рдордиे рдоिрд░्реЫा рд╕े реЮрд░рдоाрдЗрд╢ рдХी рдХि рд╣рдоें рдХिрд╕ी рд▓ोрдЯे рдХे рджрд░्рд╢рди рдХрд░ाрдУ। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рджूрд╕рд░े рд╣ी рджिрди рдПрдХ рдиреШ्реШाрд╢ीрджाрд░ рд▓ोрдЯे рд╕े рдкрд░िрдЪрдп рдХрд░ाрдпा рддो рд╣рдоें рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдЙрд╕ рдкрд░ рддрд░рд╕ рднी рдЖрдпा।

рд▓ोрдЯा-рд▓ोрдЯा рд▓ोрдЧ рдХрд╣े рд╣ैं рд▓ोрдЯा рдХ्рдпा рдРрд╕ा рд╣ोрдЧा

рдоिрд░्реЫा: рддुрдордиे рдЗрд╕рд╕े рдоिрд▓рдиे рдоें рдмреЬी рджेрд░ рдХрд░рджी। рдЕрдм рддो рдЗрд╕рдХी рдЯोंрдЯी рдЭреЬ рдЪुрдХी рд╣ै। 

рд▓ेрдЦрдХ: рдпрд╣ рддो рдмुрд░ा рд╣ुрдЖ। рдЯोंрдЯी рдХा рдХाрдо рддो рд▓ोрдЯे рдХो рдХिреЮाрдпрдд рдХрд░рдиा рд╕िрдЦाрдиा рд╣ै। рдордЧрд░ рдпрд╣ рд╣ुрдЖ рдХैрд╕े?

рдоिрд░्реЫा: рдЗрд╕рдХी рдЯोंрдЯी misuse рдХी реЫ्рдпाрджрддी рд╕े рдЭреЬी рд╣ै। 

рд▓ेрдЦрдХ: рднрд▓ा рд╡рд╣ рдХैрд╕े?

рдоिрд░्реЫा: рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рд╕े рдкрд╣рд▓े рдк्рд░рддिрдж्рд╡ंрджी рдЧ्рд░ुрдкों рдиे рдЯोंрдЯी рдкрдХреЬ-рдкрдХреЬрдХрд░ рдЕрдкрдиी рдУрд░ рдЦींрдЪा рддाрдХि рдЙрдирдХी рдЧिрдирддी рдоें рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ो рдЬाрдП। 

рд▓ेрдЦрдХ: рд▓ोрдЯों рдХो рдЧिрдиा рдХрд░рддे рд╣ैं, рддोреЬा рдирд╣ीं рдХрд░рддे। 7

рдоिрд░्реЫा: рдЬрдм рдкрдХреЬाрдИ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рдЯोंрдЯी рди рд░рд╣ी рддो рдЧुрдордиाрдоी рдХी рдбрд╕्рдЯрдмिрди рдоें рдлेंрдХ рджिрдпा рдЧрдпा। 

рд▓ेрдЦрдХ: рдЭेंрдкा-рдЭेंрдкा рд╕ा рд▓рдЧрддा рд╣ै।

рдоिрд░्реЫा: рддुрдо рдЙрд╕े рддीрди рдорд╣ीрдиे рдкрд╣рд▓े рджेрдЦрддे! рдкрд╣рд▓े рдЙрд╕рдоें рд▓рдЪрдХ рдХрдо-рдХрдо рдФрд░ рд▓рдЯрдХ реЫ्рдпाрджा рдеी। рдЕрдм рд╕िрд░्реЮ рд▓рдЯрдХрди рд░рд╣ рдЧрдИ рд╣ै! рдЪाрд░ рдЗрд▓ेрдХ्рд╢рди рдФрд░ рдЪाрд░ рдкाрд░्рдЯिрдпाँ рднुрдЧрддा рдЪुрдХा рд╣ै। рдЪाрд░ рдкрд░ рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕рд▓िрдП рд░ुрдХ рдЧрдпा рдХि рд╢рд░рдИ рдиिрд╖ेрдз рдХा реЩрдпाрд▓ рдЖ рдЧрдпा рд╣ोрдЧा। 

рдоैं рд░ोреЫाрдиा рд╕ूрд░्рдпोрджрдп рд╕े рдХुрдЫ рджेрд░ рдкрд╣рд▓े Sea View рдХाрдо्рдк्рд▓ेрдХ्рд╕ рдХे рд╕ाрдордиे рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рдЪрд╣рд▓реШрджрдоी рдХрд░рдиे, рдЬिрд╕े рдЕंрдЧ्рд░ेреЫ constitutional рдХрд╣рддे рд╣ैं, рдЬाрддा рд╣ूँ। рдЙрд╕ рд╕рдордп рд╕рдоुрдж्рд░ рдХे рдХिрдиाрд░े рд╕ूрд░рдЬ рдиिрдХрд▓рдиे рдХा рд╕рдоाँ рджेрдЦрдиे рд╡ाрд▓े рдкाँрдЪ-рдЫрд╣ рд╕े реЫ्рдпाрджा рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рдПрдХ рдШंрдЯे рдмाрдж рд▓ौрдЯрддा рд╣ूँ рддो рддाрджाрдж рдмाрд░рд╣-рддेрд░рд╣ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдмाрдмрд░ рдиे рдЕрдкрдиी рддुреЫुрдХ рдоें рдмреЬे рджुःрдЦ рдХे рд╕ाрде рд▓िрдЦा рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░ी рд╣िрди्рджुрд╕्рддाрдиी рд╕ेрдиा рдЬрдм рджрд░िрдпा рдХिрдиाрд░े реЩेрдоा рд▓рдЧाрддी рд╣ै рддो рдкीрда рджрд░िрдпा рдХी рддрд░реЮ рдХрд░ рд▓ेрддी рд╣ै! рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдХि рдЦ़ेрдоे рдРрд╕े рд░ुреЩ рдкрд░ рд▓рдЧाрддे рд╣ैं рдХि рджрд░िрдпा рдиреЫрд░ рди рдЖрдП! рдХुрдЫ рдРрд╕ा рд╣ी рд░рд╡ैрдпा рд╣рдо рдХрд░ाрдЪी рд╡ाрд╕िрдпों рдХा рд╣ै। рд╣рдордиे рдмाрдмрд░ी рд╕ेрдиा рдХे рдЖрдЪрд░рдг рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЕрдкрдиी рдкीрда рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рдУрд░ рдХрд░рд▓ी рд╣ै। рд╕рдоुрдж्рд░ рдХो рд╣рдо bottomless dustbin (рдмे рдкेंрджे рдХा рдХूреЬेрджाрди) рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬिрд╕рдоें рд▓рдо्рдмे рд╕рдордп рд╕े рд╕ाрд░े рд╢рд╣рд░ рдХा “рдоैрд▓ा, рдХूреЬा, рдХрдЪрд░ा, рдЧрди्рджрдЧी, реЮैрдХ्рдЯ्рд░िрдпों рдХा рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рдФрд░ рд╡िрд╖ैрд▓े рдкाрдиी рдлेंрдХрддे рд░рд╣े рд╣ैं। рд╡рд╣ рд╕ुрди्рджрд░ рд╕рдоुрдж्рд░, рд╡рд╣ рд╢ीрддрд▓ рд╢ांрдд рд╕ाрдЧрд░ рдЬिрд╕े рд╢ांрддрдЪिрдд्рдд рд╢рд╣рд░िрдпों рдХा рдЬрдЧрдордЧाрддा рдиीрд▓ा рдЬрд▓рдиिрдзि рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा, рдЙрд╕े рд╣рдордиे рдПрдХ рдЙрдкेрдХ्рд╖िрдд рд╢рд╣рд░ рдХे рдХрдЪрд░ा-рд╕्рдерд▓ рдоें рддрдм्рджीрд▓ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै। 

рдоैं рд╕ुрдмрд╣ рдЗрд╕ рддрдЯ рдкрд░ рдЪрд╣рд▓реШрджрдоी рдХे рд▓िрдП рдЬाрддा рд╣ूँ। рдЪрд╣рд▓реШрджрдоी рдпाрдиी рдЪाрд▓ीрд╕ реШрджрдо рдЬिрд╕рд╕े рдпрд╣ाँ рдоेрд░ा рдЖрд╢рдп рдЪाрд░ рдоीрд▓ рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рдХुрдЫ рдорд╣िрд▓ाрдПँ рдЬिрд╕ рдЕंрджाреЫ рд╕े рдЪрд╣рд▓реШрджрдоी рдХрд░рддी рд╣ैं, рдЙрд╕े рдЪुрд╣рд▓реШрджрдоी рдХрд╣рдиा  реЫ्рдпाрджा рдоुрдиाрд╕िрдм рд╣ोрдЧा। рд╢ाрдо рдХो рдХुрдЫ рджृрд╖्рдЯा рди рддो рдбूрдмрддे рд╕ूрд░рдЬ рдХी рд▓ाрд▓िрдоा рджेрдЦрдиे рдЬाрддे рд╣ैं, рди рд╕рдоुрдж्рд░ी ozone рдХो рдлेрдлреЬों рдоें рдкрдо्рдк рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдпрд╣ рдХрд╖्рдЯ рдЙрдаाрддे рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рд╡े рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦों рдФрд░ рдХाрд▓ी рдРрдирдХ рд╕े рд╡рд╣ рдаुрдордХ-рдЪाрд▓ рджेрдЦрдиे рдЬाрддे рд╣ैं, рдЬिрд╕рдХी рдУрд░ рдЕрднी рд╣рдордиे рдЕрдкрдиे рдЖँрдЦ рдоाрд░рддे рдЬुрдорд▓े рдоें рдЗрд╢ाрд░ा рдХिрдпा рд╣ै। рдоिрд░्реЫा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдЪाрд▓ рдХी реЩूрдмी рд╕े рд╣ी рдЪाрд▓-рдЪрд▓рди рдХी реЩрд░ाрдмी рдХा рдЕंрджाреЫा рд▓рдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдпрд╣ рдЕंрджाреЫा рдЗрд╕рд╕े рдирд╣ीं рд▓рдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рдХि рдХिрд╕ рд░реЮ्рддाрд░ рд╕े рдХिрддрдиी рджूрд░ी рддрдп рдХी। рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै рдХि рджूрд░ी рддрдп рди рдХрд░рдиे рдХे рджौрд░ाрди, рдпाрдиी рд╣рд░ рджो реШрджрдо рдХे рдмीрдЪ рдХ्рдпा реШрдпाрдордд рдвाрдИ! рдЗрд╕ реШрдпाрдордд рдХा рдиреЫाрд░ा рдХिрд╕ी рдХो рд╕ाрдордиे рд╕े рдЖрддा рджेрдЦрдХрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдмрд▓्рдХि рднрд░ा-рднрд░ा рдкрдЫाрдпा рдкीрдЫे рд╕े рджेрдЦрдХрд░ рд╣ी рдЦुрд▓рддा рд╣ै рдХि рдЪाрд▓ рдХी рдЪाрдк, рдЫрдм-рдЫाрдк рдХैрд╕ी рд╣ै। рдПрдХ реЩूрдмी рд╣ो рддो рдмрдпाрди рдХрд░ें: рд▓рдЯрдХ, рдордЯрдХ, рдаुрдордХ, рд▓рдкрдХ, рдЭрдкрдХ, рдиिрддрдо्рдм рдХा рд╕ी-рд╕ा ( see-saw) рдпा рдкेंрдбुрд▓рдо рдХी рдоाрдиिंрдж рджाрдпें-рдмाрдПँ рдЗрд╕ рдЕрджा рд╕े wiggle рдХрд░рдиा рдФрд░ рджाрдпें-рдмाрдПँ рд▓рд╣рд░ाрдХे рдЪрд▓рдиा рдХि рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЙрд╕ी рдЕंрджाреЫ рд╡ рд░реЮ्рддाрд░ рд╕े рджिрд▓ों рдкрд░ рдЖрд░ी рд╕ी рдЪрд▓ рдЬाрдП। рдЕрдм рд╡рд╣ реЫрдоाрдиा рддो рд░рд╣ा рдирд╣ीं рдХि рдмреШौрд▓ рд╢ाрдпрд░, рдХोрдИ рдЫреЬे рдХो рдХреЬे рд╕े рдмрдЬाрддी, реШрдпाрдордд рдвाрддी рд╕ाрдордиे рд╕े рдЧुреЫрд░ рдЬाрдП। рдлिрд░ рднी рдЗрд╕ рдЖрднूрд╖рдгी рдФрд░ рдкाреЫेрдмी рд╕ंрдЧीрдд рдХे рдмिрдиा рднी рд╕ुрди्рджрд░ рдЪाрд▓ рд╕े реШрдпाрдордд рдвाрдиे рдХे рдЕрдирдЧिрдирдд рдЕंрджाреЫ рд╣ैं: рд▓рдЪрдХрддी, рдордЪрд▓рддी, рд▓рд╣рд░ाрддी, рд▓рдЬाрддी, рдЭिрдЭрдХрддी, рдЭूрдорддी, рдЧрдЬрдЧाрдоिрдиी, рдЗрддрд░ौрдиी, рдиреЩрд░рд╣ी, рдкिंрдЧрдкांрдЧ рдХी рдЧेंрдж рдХी рдоाрдиिंрдж рд╣рд░ реШрджрдо рдкे рдЯрдк्рдкा рдЦाрддी, рдкीрдЫे рдоुреЬ-рдоुреЬрдХे рдпрд╣ рджेрдЦрддी рдЪाрд▓ рдХि рдЕрдм рднी рдХोрдИ рдШूрд░ рд░рд╣ा рд╣ै рдпा рд╕рднी рдорд░ рдЧрдП? рд▓ेрдХिрди рдкीрдЫे рдоुреЬрдХे рджेрдЦрдиा реЫрд░ूрд░ी рддो рдирд╣ीं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЬрд╡ाрди рдФрд░ рд╕ुрди्рджрд░ рдФрд░рдд рдХी рдЧुрдж्рджी рдоें рдмेрд╣рдж рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдФрд░ рдиреЫрд░ рдкрд╣рдЪाрдирдиे рд╡ाрд▓ा рд╕्рдд्рд░िрдпोрдЪिрдд рд░рдбाрд░ (redar) рд╣ोрддा рд╣ै। рдЙрд╕े рд╕ाреЮ рдиреЫрд░ рдЖрддा рд╣ै рдХि рдкीрдЫे рдХौрди рдХैрд╕ी рдиреЫрд░ рд╕े рджेрдЦрддा рдЖ рд░рд╣ा рд╣ै। рдпрд╣ी рдирд╣ीं, рдкрдЫाрдпे рдкрд░ рдЙрд╕рдХी рдЖрд░рдкाрд░ рд╣ोрддी рдиреЫрд░ рдХी рддाрдм рд╡ рддрдкिрд╢ рд╕े рдЖрдЧा рдФрд░ рдЙрд╕ рдкрд░ рдЦिंрдЪी рдХрдоाрдиें рддрдХ рдЬрд▓ рдЙрдарддी рд╣ैं! рдиреЫीрд░ рдЕрдХрдмрд░ाрдмाрджी рдиे рдХ्рдпा реЩूрдм рддрд╕्рд╡ीрд░ рдЦींрдЪी рдеी: 

рдЖрдЧा рднी рдЦुрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै рдкीрдЫा рднी рдЦुрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै

рдпाँ рдпूँ рднी рд╡ाрд╣ рд╡ा рд╣ै рдФрд░ рд╡ूँ рднी рд╡ाрд╣ рд╡ा рд╣ै

“рдЦुрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै” рдХी рдмрдЬाрдП “рдЬрд▓ рд░рд╣ा рд╣ै” рдкреЭा рдЬाрдП рддो рдЙрд╕ рдЬрд▓рддे рдмрджрди рдкрд░ рд▓реЮ्реЫ-рд▓реЮ्реЫ, рдиреЫрд░-рдиреЫрд░ рд╕рдЪ рд╕ाрдмिрдд рд╣ोрдЧा। рд▓ेрдХिрди рд╣рдо рдЗрд╕ рдкрд░ рд╡ाрд╣ рд╡ाрд╣ рдирд╣ीं рдХрд░ेंрдЧे। рд╡ाрд╣ рд╡ाрд╣ рддो рд╣рдо “рд╡ूँ” рдХे рдк्рд░рдпोрдЧ рдкрд░ рдХрд░ेंрдЧे, рдЬिрд╕рдХो реЫाрд▓िрдоों рдиे рдЕрдк्рд░рдЪрд▓िрдд рддो реШрд░ाрд░ рджे рджिрдпा, рд▓ेрдХिрди рд▓ाрдЦ рд╕рд░ рдоाрд░ें рдЗрд╕рдХा рд╡िрдХрд▓्рдк рди рд▓ा рд╕рдХेंрдЧे। рд╣рдо рднी рддो рдЕрднी “рддрдИं”8 рдФрд░ “рддिрд╕ рдкрд░” рд╣ी рдХे рдоाрддрдо рд╕े рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдоुрдХ्рдд рдирд╣ीं рд╣ुрдП! рдРрд╕ा рдХрд╣ाँ рд╕े рд▓ाрдКँ рдХि рддुрдЭрд╕ा рдХрд╣ें рдЬिрд╕े। 

рдоिрд░्реЫा рдиे рд╣рдоें “archaic (рдк्рд░ाрдЪीрди рд╢рдм्рджों ) рдХा рд╢ोрдХрдЧ्рд░рд╕्рдд” рдФрд░ “рдкूрд░्рд╡рдЧाрдоिрдпों рдХी рджрд░рдЧाрд╣ рдХा рд╕рдЬ्рдЬाрджा-рдирд╢ीрди рд╡ рдЕрдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╢рдм्рджों рдХा рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдХ рд╡ рдзрд░ोрд╣рд░ी” рдХी рдИрд░्рд╖्рдпा-рдЕрдпोрдЧ्рдп рдЙрдкाрдзि рд╕े рдпूँрд╣ी рддो рдирд╣ीं рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рдХिрдпा рд╣ै। 

рдПрдХ рджिрди рд╣рдордиे рдЭुंрдЭрд▓ाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдХि рдоिрд░्реЫा, рд╢рдм्рджों рдХी рдЙрдкेрдХ्рд╖ा рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╕े рдЕрдЬ्рдЮाрдирддा рдХी рд╣рдж рд╣ोрддी рд╣ै! рдЕрдЧрд░ рддुрдо рдоेрд░ी рд▓िрдЦाрдИ рдоें рдХिрд╕ी рднी рдЕрдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдпा рдк्рд░ाрдЪीрди рд╢рдм्рдж рдХी рдЬрдЧрд╣ рдХोрдИ рдмेрд╣рддрд░ рд╢рдм्рдж рд▓ाрдХे рджिрдЦा рджो рддो рдоैं рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╢рдм्рджों рдХी рдоाрдирд╣ाрдиि рдХी рдХ्рд╖рддिрдкूрд░्рддि рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдПрдХ рд╣реЫाрд░ рд░ूрдкрдпे рдк्рд░рддि рд╢рдм्рдж рдХे рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдЪुрдХाрдиे рдХे рд▓िрдП рддैрдпाрд░ рд╣ूँ। рдордЧрд░ рдПрдХ рд╢рд░्рдд рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рддुрдо рд╡ैрдХрд▓्рдкिрдХ рдирдЧीрдиा рд▓ाрдиे рдоें рдиाрдХाрдо рд░рд╣े, рдЬिрд╕рдХी рдмрд╣ुрдд рдЕрдзिрдХ рд╕ंрднाрд╡рдиा рд╡ рдЖрд╢ा рд╣ै рддो рдпा рдЙрд╕्рддाрдж! рдХрд╣рдХे рджोрдиों рдХाрди (рдЕрдкрдиे) рдкрдХреЬोрдЧे рдФрд░ рд╣рдоाрд░े рдЪрд░рдг-рдЪुंрдмрди рдХे рдмाрдж рджो рд╕ौ рд░ूрдкрдП рдк्рд░рддि рд╢рдм्рдж рдоेрд░ी рднेंрдЯ рдХрд░ोрдЧे। 

рдЕрдкрдиे рд╣ी рджोрдиों рдШुрдЯрдиे рдЫूрдХрд░ реЮрд░рдоाрдпा, “рдаीрдХ, рдордЧрд░ рдПрдХ рдмाрдд рд╣ै। рдмрд▓्рдХि рджो। рдкрд╣рд▓ी рдпрд╣ рдХि рдоैं рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЧрдж्рдп рдХी рдкрд▓ी-рдкрд▓ाрдИ рдЬुрдПँ рдоेрд╣рдирддाрдиा рд▓ेрдХрд░ рднी рдирд╣ीं рдиिрдХाрд▓ूँрдЧा। рдЗрддрдиी рдЬीрд╡-рд╣рдд्рдпा рдХा рдкाрдк рдоैं рдЕрдкрдиी рдЧрд░्рджрди рдкрд░ рдирд╣ीं рд▓े рд╕рдХрддा। рджूрд╕рд░ी рдпрд╣ рдХि рд╢рд░्рдд рд▓рдЧाрдХрд░ рдоैं рдХрд▓ाрдд्рдордХ рдРрдмрдЬूрдИ (рдЫिрдж्рд░ाрди्рд╡ेрд╖рдг) рдоें рдЬुрдП рдФрд░ рдЙрд░्рджू рдЖрд▓ोрдЪрдиा рдоें рдЬुрдПрдмाреЫी рдХी рд╡िрдзрд░्рдоिрддा рдХा рдЗреЫाреЮा рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा।”

рд╣рдо рддो рдЕрдкрдиा рд╢ुрдоाрд░ рдЙрди рд▓ोрдЧों рдоें рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬिрдирдХे рдмाрд░े рдоें рдХрд╡ि рдиे рдХрд╣ा рд╣ै:

рдЯुрдХ рджेрдЦ рд▓िрдпा, рджिрд▓ рд╢ाрдж рдХिрдпा, реЩुрд╢рд╡реШ्рдд рд╣ुрдП рдФрд░ рдЪрд▓ рдиिрдХрд▓े

рд╕ंрднрд╡рддः рдХ्рдпा, рдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рд╣рдоाрд░ी рдЪाрд▓ рд╣рдоाрд░ी рд▓ेрдЦрди-рд╢ैрд▓ी рд╕े рднी рдЧрдИ рдЧुреЫрд░ी рд╣ोрдЧी। рд╣рдо рддो рд╕ीрдзे рд╕ुрднाрд╡ “рд╡ाрдХ” рдХрд░рдиे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЕреЮрд╕ोрд╕ рдХि walking рдХा рдХोрдИ рдЙрдЪिрдд рдФрд░ рдвंрдЧ рдХा рдкрд░्рдпाрдпрд╡ाрдЪी рдХрдо-рд╕े-рдХрдо рдоेрд░ी рд▓ेрдЦрдиी рдХी рдкрд╣ुँрдЪ рдоें рдирд╣ीं। “рдЯрд╣рд▓рдиा” рдХे рдЕрд░्рде рд╡ाрд░िрд╕ рд╕рд░рд╣िрди्рджी рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдХрд▓िрдд рд╢рдм्рджрдХोрд╖ “рдЗрд▓्рдоी рд▓ुреЪрдд” рдоें “рдЖрд╣िрд╕्рддा-рдЖрд╣िрд╕्рддा рддреЮрд░ीрд╣ (рд╕ैрд░) рдХे рд╡ाрд╕्рддे рдлिрд░рдиा। рдЬुрджा рд╣ोрдиा। рдорд░ рдЬाрдиा” рдмрддाрдП рдЧрдП рд╣ैं। рдЖрд╢ा рд╣ै рд╣рдоाрд░े рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рд╡ рдк्рд░рдЬ्рдЮाрд╡ाрди рд╢्рд░ोрддा рдЗрд╕ рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ рдкрд░ рддो рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рдкрд╣ुँрдЪ рдЧрдП рд╣ोंрдЧे рдХि рд╣рдордиे рдпрд╣ рд╢рдм्рдж рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рдЕрдкрдиे рдорд░ рдЬाрдиे рдХे рдмाрд░े рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ рдирд╣ीं рдХिрдпा। рддрд░реШ्реШी рдЙрд░्рджू рдмोрд░्рдб рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ंрдХрд▓िрдд рдмाрдИрд╕ рдЬिрд▓्рджों рдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╕рдмрд╕े рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ “рдЙрд░्рджू рд▓ुреЪрдд” рдоें рдЯрд╣рд▓рдиे рдХे рдЕрд░्рде “рдЖрд╣िрд╕्рддा-рдЖрд╣िрд╕्рддा рдЪрд▓рдиा рдлिрд░рдиा। рдордЯрд░рдЧрд╢्рдд рдХрд░рдиा” рджрд░्рдЬ рд╣ैं। рдФрд░ рд╕рдирдж рдоें рдпрд╣ рд╡िрд╢ुрдж्рдз рд╡ाрдХ्рдп рд▓िрдЦрдХрд░ рдк्рд░ाрдоाрдгिрдХрддा рдХो рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдк्рд░рджाрди рдХी рдЧрдИ рд╣ै:

“рдЗрд╕्рддिंрдЬा9 рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдЯрд╣рд▓рддे рдФрд░ рдЦुрд▓े рдмाреЫाрд░ों рдоें рдЪрдХ्рдХрд░ рд▓рдЧाрддे рдлिрд░рддे рд╣ैं।”

рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рдпрд╣ рд╕्рдкрд╖्рдЯीрдХрд░рдг реЫрд░ूрд░ी рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд╣рдо рди рддो рдордЯрд░рдЧрд╢्рдд рдХрд░рддे рд╣ैं, рди рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЧुрдк्рддांрдЧ рдЧрд╢्рдд। рдФрд░ рди рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рдоुрд╣ाрд╡рд░े рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЦुрд▓े рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рдПрдХ рдвेрд▓े рд╕े рджो рдЪिреЬिрдпाँ рдоाрд░рддे рдлिрд░рддे рд╣ैं। рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдХि рдЯрд╣рд▓рддे реЫрд░ूрд░ рд╣ैं, рдордЧрд░ рдЪрд▓рдиे рдХा рдвंрдЧ рд╡ рд╣ाрд╡-рднाрд╡ рд╡рд╣ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдЬिрд╕рдХा рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рд╕рдирдж рдоें рдЕрд╡िрд╕्рдорд░рдгीрдп рдФрд░ рдЕрдк्рд░рдХाрд╢рдиीрдп рдЪिрдд्рд░ рдЦींрдЪрдХे рд░рдЦ рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рдЦुрд▓े рдЖрдо рдпрд╣ рдиाрдоाреШूрд▓ рд╣рд░рдХрдд рдФрд░ рдЙрд╕рдХो рдк्рд░рддिрдмिंрдмिрдд рдХрд░рддी рд╕рдирдж рдХे рдЕрд░्рде рд╡ рднाрд╡ рддीрдиों рдк्рд░рдХрдЯ рд░ूрдк рд╕े рдЕрдХ्рд╖рдо्рдп рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ рдз्рдпाрди рд░рд╣े рдХि рдЯрд╣рд▓рдиे, рддреЮрд░ीрд╣ рдФрд░ рддрд╣ाрд░рдд (рд╢ुрдж्рдзрддा) рдХा рдпрд╣ рдЕрдирдиुрдХрд░рдгीрдп рд╕ंрдпोрдЧ рдХुрдЫ рдЕрдЧрд▓े рд╡реШ्рддों рдХे рд▓ोрдЧों рдХो рд╣ी рд╢ोрднा рджेрддा рдеा। рдХрд▓्рдкрдиा-рджृрд╖्рдЯि рдХे рд╕ाрдордиे рдЬो рджृрд╢्рдп рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рдЗрддрдиा рд╣ी рдиिрд╡ेрджрди рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं: 

рдЖँрдЦ рдЬो рдХुрдЫ рджेрдЦрддी рд╣ै рд▓рдм рдкे рдЖ рд╕рдХрддा рдирд╣ीं!

рдЗрд╕рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рд╣рдоें рддो рдЗрд╕ рд╕рдирдж рдоें рдХिрддाрдмрдд рдХी рдПрдХ рдШोрд░ реЪрд▓рддी рднी рдиреЫрд░ рдЖрдИ। рдХाрддिрдм рдиे реЪрд▓рддी рд╕े рдпा рдЪрд╢्рдордкोрд╢ी (рдЖँрдЦें рдврдХрдиे) рд╡ рдЗреЫाрд░рдкोрд╢ी рдХे рд▓िрдП ‘рдЦुрд▓े рдЗреЫाрд░рдмрди्рджों’ рдХी рдЬрдЧрд╣ ‘рдЦुрд▓े рдмाреЫाрд░ों’ рд▓िрдЦ рджिрдпा!  “реЩुрджा рд░рд╣рдордд рдХुрдирдж рдИं рдХाрддिрдмाрди-рдП-рдкाрдХ рддीрдирдд рд░ा”  (рдк्рд░рднू рдЗрди рдкрд╡िрдд्рд░ рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╡ाрд▓े рдХाрддिрдмों рдкрд░ рдХृрдкा рдХрд░े)।

рдоैं “рд╡ाрдХिंрдЧ” рдХा рдЕрдиुрд╡ाрдж “рд╕ैрд░ рдпा рд╣рд╡ाрдЦ़ोрд░ी рдХрд░рдиे рдХे рднी рдкрдХ्рд╖ рдоें рдирд╣ीं। рдХ्рдпोंрдХि рдЙрдирдХी рдоंрджрдЧрддि рдмрд▓्рдХि “рдЧрддिрд╣ीрдирддा” рдХी рддрд╕्рд╡ीрд░ рд╕ाрдордиे рдЖрддी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ реЫрдоाрдиा рдпाрдж рдЖрддा рд╣ै рдЬрдм рдЕрдоीрд░, рд░рдИрд╕ рдФрд░ рдХुрд▓ीрди рд▓ोрдЧ рдкाрд▓рдХी, рдбोрд▓ी, рд╣рд╡ाрджाрд░, рддाрдордЭाрдо рдоें рдпा реЩुрдж рд╕े рдмेрд╣рддрд░ рдирд╕्рд▓ рдХे рдШोреЬे рдкрд░ рд╕рд╡ाрд░, рд╣рд╡ाрдЦ़ोрд░ी рдХे рд▓िрдП рдиिрдХрд▓рддे рдеे। рдЕрдоीрд░ рдФрд░ рд░рдИрд╕ рд▓ोрдЧ рд╕ाрд░ी реЫिрди्рджрдЧी рдоें рдиिрдЬी рдЯाँрдЧें рд╕िрд░्реЮ рд╢ौрдЪाрд▓рдп рддрдХ рдЬाрдиे рдпा “рдЖ рдЧрдпा рдРрди рд▓реЬाрдИ рдоें рдЕрдЧрд░ рд╡реШ्рдд-рдП-реЮрд░ाрд░” рддो рдпुрдж्рдз-рднूрдоि рд╕े рдмрдЧрдЯुрдЯ рднाрдЧрдиे рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рддे рдеे। рд╣рд╡ाрдЦ़ोрд░ी рдХी рд╢рдм्рджाрд╡рд▓ी рдоुрдЭे рдЗрд╕рд▓िрдП рднी рдирд╣ीं рднाрддी рдХि рдз्рдпाрди рдЕрдиाрдпाрд╕ “рдЦ़ोрд░ी” рдФрд░ “рдЦ़ोрд░” рдХे рджूрд╕рд░े рд░ूрдкों рдФрд░ рдк्рд░рдХाрд░ों рдХी рдУрд░ рдЬाрддा рд╣ै рдЬो рд╕рдм рдХी рд╕рдм рд╡ाрд╣िрдпाрдд рд╣ैं। рдорд╕рд▓рди рд░िрд╢्рд╡рддрдЦ़ोрд░, рдЪुреЪुрд▓рдЦ़ोрд░, рдЖрджрдордЦ़ोрд░, рд╢рд░ाрдмрдЦ़ोрд░, рд╕ूрджрдЦ़ोрд░, рдоुрд░рджाрд░рдЦ़ोрд░, рд╣рд░ाрдордЦ़ोрд░। рд╣рд▓ाрд▓рдЦ़ोрд░ рдХा реЫिрдХ्рд░ рдоैंрдиे рдЬाрдирдмूрдЭрдХрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЗрд╕рд╕े рдЖрд╢рдп рдПрдХ рдмेрд╣рдж рдоेрд╣рдирддी, рдЖрдЬ्рдЮाрдХाрд░ी, реЩिрджрдорддी рдФрд░ реЪрд░ीрдм рд╡рд░्рдЧ рд╕े рд╣ै। рдпाрдиी рдоेрд╣рддрд░ рдФрд░ рднंрдЧी। 

рдХрднी рдЖрдкрдиे рдЧ़ौрд░ рдХिрдпा рдХि рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдХिрд╕ी рдФрд░ professonal (рдкेрд╢ेрд╡рд░) рдХो рд╣рд▓ाрд▓рдЦ़ोрд░ рдпाрдиी рд╣реШ рд╣рд▓ाрд▓ рдХी рд░ोреЫी рдХрдоाрдиे рдФрд░ рд╣рд▓ाрд▓ рдХрд░рдХे рдЦाрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣рд░рдЧिреЫ рдирд╣ीं рдХрд╣рддे! рд╡ाрд╣! рдХ्рдпा рдмाрдд рдз्рдпाрди рдоें рдЖрдИ! 

рдЗрд╕ рддреЮрд░ीрд╣ी рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ реШрджрдо рд░рдЦрддे рд╣ी рдХुрдд्рддे, рдЬिрдирдХे рдЭुंрдб рдХे рдЭुंрдб рдЫुрдЯे рдлिрд░рддे рд╣ैं, рдмेрд╣рдж рд╢ोрд░ рд╡ рдЧुрд▓рдЧрдкाреЬा рдордЪाрддे рд╣ुрдП рдоुрдЭे рджुрд╖्рдЯрддाрдкूрд░्рдг рдЧाрд░्рдб рдСреЮ рдЖрдирд░ рдкेрд╢ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЕрдзिрдХрддрд░ рдХुрдд्рддे рдЕрд╕рд▓ी рдФрд░ рд╢ुрдж्рдз рдирд╕्рд▓ рдХे  рд╣ैं। рдпाрдиी рд╕ौ рдкुрд╢्рдд рд╕े рд╕्рдЯ्рд░ीрдЯ-рдбॉрдЧ (рдмाреЫाрд░ी) рд╣ैं। рд╢рдХ्рд▓ рд╡ рдЖрджрддों рд╡ рджुрд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдХे рд▓िрд╣ाреЫ рд╕े рднी। рд╕ौ рдкुрд╢्рдд рд╕े рдЗрдирдХे рдкुрд░рдЦों рдХा  рдзंрдзा рд░рд╣ा рд╣ै рдкрд╣рд▓े рдХाрдЯрдиा, рдлिрд░ рднौंрдХрдиा, рднंрднोреЬрдиा, рдЪрдЪोреЬрдиा, рд░ाрд╕्рддा рдЪрд▓рддे рдХो рдЦрджेреЬрдиा, рднрднрдХी рджेрдиा рд╡реЪैрд░рд╣। рджूрд╕рд░ी рд╡िрд╢ेрд╖рддाрдПँ: рдкिंрдбрд▓ी рдХे рдЧोрд╢्рдд рд╕े рд░ूрдЪि। рд░ोрдЯी рдХा рдЯुрдХреЬा рджेрдиे рд╡ाрд▓ा рд╣ाрде, рджूрд╕рд░ी рдЧрд▓ी рдХे рдХुрдд्рддे рдХे рдЖрдЧрдорди рдФрд░ рдмिрдЬрд▓ी рдХा рдЦंрднा рджेрдЦрдХрд░ рдЙрд╕ी рдХ्рд░рдо рд╕े рджुрдо, рд╕िрд░ рдФрд░ рдЯांрдЧ рдЙрдаाрдиा! рдЖрд╡ाрд░ा рдХुрдд्рддे рдХो реЩुрдж рд╕े рднी реЫ्рдпाрджा рдЖрд╡ाрд░ा рд▓ौंрдбों рдХे рд╣ाрде рдоें рдкрдд्рдерд░, рдпा рдмुреЫुрд░्рдЧ рдХे рд╣ाрде рдоें рдбंрдбा, рдпा рдХिрд╕ी рдЦूँрдЦ्рд╡ाрд░ рд░реШीрдм (рдк्рд░рддिрдж्рд╡ंрджी) рдХुрдд्рддे рдХो рджेрдЦрдХрд░ рджुрдо рджрдмाрдХрд░ рднाрдЧ рдЬाрдиा: 

рдирд▓ी рддुрдордиे рдХрд╣ा рдеा рд╣рдо рддो рджुрдиिрдпा рдЫोреЬे рдЬाрддे рд╣ैं

(рдоूрд▓ рдкंрдХ्рддि: рдЧрд▓ी рддुрдордиे рдХрд╣ा рдеा, рд╣рдо рддो рджुрдиिрдпा рдЫोреЬे рдЬाрддे рд╣ैं।)

рдЗрдирдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХुрдЫ рдХुрдд्рддे рдРрд╕े рднी рд╣ैं рдЬो рджेрдЦрдиे рдоें рддो рдЕрдоीрд░ों рдФрд░ рд░рдИрд╕ों рдХे pedigree рдпाрдиी рдЖрд▓ा рдирд╕्рд▓ рдХे рдХुрдд्рддे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рд▓ेрдХिрди рдпे рдЕрдЧрд░ рд╕ौ рдбेреЭ рд╕ौ рд╡рд░्рд╖ рдкрд╣рд▓े рдирд╡ाрдмी рдХाрд▓ рдФрд░ рд╕ाрдоंрддी рд╕рдоाрдЬ рдоें рдордиुрд╖्рдп рдпोрдиि рдоें рдкैрджा рд╣ुрдП рд╣ोрддे рддो рдмाреЫाрд░ी реЫрдмाрди рдоें рд░ंрдбी-рдмрдЪ्рдЪे рдФрд░ рд▓ौंрдбी-реЫाрджे (рджाрд╕ी-рдкुрдд्рд░) рдХрд╣рд▓ाрддे рдФрд░ рдЧाрд▓ी-рдЧрд▓ौрдЬ, рдЬूрддрдо-рдкैреЫाрд░ рдХे рджौрд░ाрди рд╣рд░ाрдо-рдкिрд▓्рд▓े! рдоाрдиो рд╕िрд░्реЮ рдкिрд▓्рд▓ा рд╣ोрдиा рдкрд░्рдпाрдк्рдд рдирд╣ीं! рдЖрд╢ा рд╣ै рдЕрдм рдФрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯीрдХрд░рдг рдХी реЫрд░ुрд░рдд рдирд╣ीं рд░рд╣ी рдХि рд╣рдоाрд░ा рдЗрд╢ाрд░ा рд╕ाреЮ-рд╕ाреЮ рджोреЪрд▓े рдХुрдд्рддों рдХी рддрд░реЮ рд╣ै। 

рдоेрд░े рдЪрд▓рдиे рдХी рд╢ैрд▓ी, рдЧрддि рдФрд░ рдЧрд░िрдоा, рдкूрд░्рдгрд░ूрдк рд╕े рдЗрд╕ рдкрд░ рдиिрд░्рднрд░ рд╣ोрддी рд╣ै рдХि рдХुрдд्рддों рдХे рдХрдоाрди्рдбोреЫ рдХैрд╕े рд╡ीрд░-рдХाрд╡्рдп рдХे рдХोрд░्рд╕ рдХी рддाрд▓ рдкрд░, рдХिрд╕ рдЧрддि рд╕े рдоेрд░े рдкीрдЫे рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं। рдоैं рдЙрдирдХी рддाрд▓ рд╕े рдЪाрд▓ рдФрд░ рдЪाрд▓ рд╕े рдЪाрд▓ рдоिрд▓ाрддा рдХрднी рджुрд▓рдХी (рдШोреЬे рдФрд░ рдХुрдд्рддे рдХी рдПрдХ рдЪाрд▓ рдЬिрд╕рдоें рдЙрдЫрд▓-рдЙрдЫрд▓рдХрд░ рдЪрд▓рддा рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рд╡реШ्рдд рдоें рддीрди рдкाँрд╡ рдЙрдарддे рд╣ैं) , рдХрднी рд╕рд░рдкрдЯ (рдШोреЬे рдХी рдПрдХ рддेреЫ рд░реЮ्рддाрд░ рдЪाрд▓ рдЬिрд╕рдоें рд╡рд╣ рд╕िрд░ рдКрдкрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рдкैрд░ рдПрдХ рд╕ाрде рдКрдкрд░ рдЙрдаाрдХрд░ рджौреЬрддा рд╣ै।),  рдФрд░ рдХрднी рд╢рд╣рдЧाрдо (рдмाрджрд╢ाрд╣ों рдХा рдЕंрджाреЫ। рдШोреЬे рдХी рдЙрдо्рджा рдЪाрд▓ рдЬो рдЖрдо рдЪाрд▓ рд╕े рддेреЫ рд╣ोрддी рд╣ै рдордЧрд░ рджौреЬрдиे рд╕े рдХрдо। )  рдЪрд▓рддा рд╣ूँ। рдордЧрд░ рдХрд╣рдиा рдкреЬрддा рд╣ै рдХि рдпे рдХुрдд्рддे рдмрд╣ुрдд рддрдоीреЫрджाрд░ рд╣ैं। рдЧंрджे рднी рдирд╣ीं। рдФрд░ рди рдХृрд╢рдХाрдп рд╡ рдЦाрдЬрдЧ्рд░рд╕्рдд। рддрдоीреЫрджाрд░ рдЗрд╕ рдХाрд░рдг рд╕े рдХрд╣ा рдХि рдХाрдЯрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े реЩाрдореЩाрд╣ рдирд╣ीं рднौंрдХрддे। рдмрд▓्рдХि рдмेрд╣рдж рдЕрджрдм рд╕े, рдкीрдЫे рд╕े рдкंрдЬों рдХे рдмрд▓ рдЖрдХрд░ рдкिंрдбрд▓ी рдкрдХреЬ рд▓ेрддे рд╣ैं। рдЧंрджे рдФрд░ рдЦाрдЬрдЧ्рд░рд╕्рдд рдЗрд╕рд▓िрдП рдирд╣ीं рдХि рджिрди рдоें рджो-рддीрди рджреЮा рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рд╕्рдиाрди рдХрд░ рд▓ेрддे рд╣ैं। рдлिрд░ рдЬрдм рдлुрд░рд╣рд░ी рд▓े-рд▓ेрдХрд░ рдЬिрд╕्рдо рд╕े рдкाрдиी рдЭрдЯрдХрддे рдФрд░ рдЭреЬрдЭреЬाрддे рд╣ैं рддो рдЙрд╕рдХा рд╕्рдк्рд░े рд╕ीрдзा рд╕ैрд░ рдФрд░ рдЬॉрдЧिंрдЧ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ों рдХे рдоुँрд╣ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рд╕े рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै рдХि рд╕рдоुрдж्рд░ рдХा рдкाрдиी рдмेрд╣рдж рдирдордХीрди рдФрд░ рдмрджрдмूрджाрд░ рд╣ै। рдпे рдХुрдд्рддे рдоोрдЯे рдЗрд╕ рд╡рдЬрд╣ рд╕े рд╣ैं рдХि рд╢ाрдо рдХो рд╕ैрд░ рдХे рд▓िрдП рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд░ेрд╕्рддोрд░ाрдиों рдФрд░ рдЦुрдордЪे рд╡ाрд▓ों рдХे рдЧाрд╣рдХ рдЬो рдмрдЪा рд╣ुрдЖ рдЦाрдиा рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдФрд░ рдШूрд░ों рдкрд░ рдлेंрдХ рджेрддे рд╣ैं, рдЙрд╕े рдпे рдХुрдд्рддे рдЦाрддे рд╣ैं। рдХुрдд्рддों рд╕े рдЬो рдХुрдЫ рдмрдЪ рд░рд╣рддा рд╣ै рдЙрд╕े рджिрди рдЪреЭे рдмिрд▓्рд▓िрдпाँ рдФрд░ рд╡े рдмрдЪ्рдЪे рдФрд░ рдмूреЭी рдФрд░рддें рдЦाрддी рд╣ैं рдЬो рдХूреЬे рдХे рдвेрд░ों рдоें рдХोрд╣рдиी рддрдХ рд╣ाрде рдбाрд▓-рдбाрд▓рдХрд░ рд╡рд╣ рдЖрдЬीрд╡िрдХा рдвूंрдврддी рд╣ैं, рдЬो рдЙрдирдХी реШौрдо рдиे рдЙрдирдХे рд▓िрдП рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХी рд╣ै। рд░ेрд╕्рддोрд░ाрдиों рдоें рдЦाрдиे рд╡ाрд▓ों рдХो рдЕрдХ्рд╕рд░ реЮूрдб-рдкाрдЗреЫрдиिंрдЧ рдХी рд╢िрдХाрдпрдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЙрди рдмिрд▓्рд▓िрдпों, рдмुреЭिрдпों рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдпे рдмिрд▓ा рдиाреЪा рдЖрддे рдФрд░ рдЪрдЯрдкрдЯा рдорд▓рдмा рдЦाрдХрд░ рд░рдм рдХा рд╢ुрдХ्рд░ рдЕрджा рдХрд░рддे рд╣ैं। рджेрдЦाрджेрдЦी рдпे рдХुрдд्рддे рднी рдЗрддрдиे рд╕рдн्рдп рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं рдХि рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рдЧрди्рджрдЧी рдирд╣ीं рдлैрд▓ाрддे рдмрд▓्рдХि рдмेрдШрд░ рд▓ोрдЧों рдХा рдЕрдиुрд╕рд░рдг рдХрд░рддे рд╣ैं। рдпाрдиी рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдХे рдЙрд╕ рд╣िрд╕्рд╕े рдХो рдУрдкрди-рдПрдпрд░-рд▓ैрдЯ्рд░ीрди рдХे рддौрд░ рдкрд░ рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рдХрд░рддे рд╣ैं рдЬрд╣ाँ рд╕े рдЬ्рд╡ाрд░-рднाрдЯे рдХी рд▓рд╣рд░ें рдЙрд╕े рдмрд╣ाрдХрд░ рд▓े рдЬाрддी рд╣ैं рдФрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рдХे рд╕ीрдиे рдоें рддिрд░ाрддी рд░рд╣рддी рд╣ैं।  рд╣рд░ реШрджрдо рдкрд░ рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рдмрджрдмू рд╕ैрд░ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ों рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рдХрдИ рдмाрд░ рд▓ाрдЙрдбрд╕्рдкीрдХрд░ рд╕े рдРрд▓ाрди рдХिрдпा рдЧрдпा рдХि рдЕрдЧрд▓े рдЗрддрд╡ाрд░ рдХुрдд्рддे-рдоाрд░ рдоुрд╣िрдо рдХा рдмреЬे реЫोрд░ों рд╕े рдЖреЪाреЫ рд╣ोрдЧा। рдХुрдд्рддों рдХो реЫрд╣рд░ рдЦिрд▓ाрдпा рдЬाрдПрдЧा। рдЕрддः рдЖрдк рдЕрдкрдиे рдбोрдоेрд╕्рдЯिрдХ рдкेрдЯ्рд╕ рдХो рдмाँрдзрдХрд░ рд░рдЦें। рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдкрдд्рдиिрдпाँ рдЕрдкрдиे рдкрддिрдпों рдХो рдЙрд╕ рджिрди рдШрд░ рд╕े рдмाрд╣рд░ рдирд╣ीं рдиिрдХрд▓рдиे рджेрддीं। рд╕ाрд░ी рдкрдм्рд▓िрд╕िрдЯी рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рд╣рдордиे рдЖрдЬ рддрдХ рдХोрдИ рдоुрд░्рджा рдХुрдд्рддा рдирд╣ीं рджेрдЦा। рдЬीрд╡िрдд рдХुрдд्рддों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдоें рд╣рдоेрд╢ा рдЗреЫाреЮा рд╣ी рджेрдЦा। рдоिрд░्реЫा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдЗрди рдХुрдд्рддों рдХो рдЬो реЫрд╣рд░ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЙрд╕рдоें рдЕрдоृрдд рдХी рдоिрд▓ाрд╡рдЯ рд╣ोрддी рд╣ै।

рдХुрдд्рддे рдХिрд╕ी рдФрд░ рдирд╡ाрдЧंрддुрдХ рдХे рдЧाрд░्рдб рдСреЮ рдЖрдирд░ рдХे рд▓िрдП рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं рддो рдЙрднрд░рддे рд╕ूрд░рдЬ рдХे рдкीрд▓े рд╕े рдк्рд░рдХाрд╢ рдоें рдХैंрдЯोрдирдоेंрдЯ рдХे рд▓рдЧाрдП рд╣ुрдП рд╕ाрдЗрдирдмोрд░्рдб рдкрд░ рдиреЫрд░ рдкреЬрддी рд╣ै, рдЬिрд╕рдкрд░ рдЪेрддाрд╡рдиी рд╡ рд╕ूрдЪрдиा рдХे рд▓िрдП рд▓िрдЦा рд╣ोрддा рд╣ै:

“рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдирд╣ाрдиे рд╕े рдкрд░рд╣ेреЫ рдХрд░ें।”

рд╣рдо рдХिрд╕ी рдХो рдЗрд╕рдХा рдпрд╣ рдорддрд▓рдм рд╕рдордЭрдиे рд╕े рдХैрд╕े рд░ोрдХ рд╕рдХрддे рд╣ैं рдХि рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рддैрд░рдиे, рд╕ैрд░ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рджूрд░ рддрдХ рдиिрдХрд▓ рдЬाрдиे, рд╕рд░्реЮिंрдЧ, рд╡ाрдЯрд░ рд╕्рдкोрд░्рдЯ्рд╕ рдФрд░ рдЬрд▓-рдХрдмрдб्рдбी рдЦेрд▓рдиे рдкрд░ рдХोрдИ рдкाрдмंрджी рдирд╣ीं рд╣ै। рдмрд╕ рдирд╣ाрдиा рдордиा рд╣ै! рд╣рдоाрд░ा рд╡िрдЪाрд░ рд╣ै рдХि “рдкрд░рд╣ेреЫ” рдХा рд╡िрдХрд▓्рдк рдпा рдЕрдиुрд╡ाрдж рднी рджेрдиा рдЪाрд╣िрдП, рддाрдХि рдХрд▓ рдХो рд▓ोрдЧ рдХुрдЫ рдХा рдХुрдЫ рд╕рдордЭрдХрд░ рдХुрдЫ рдФрд░ рди рдХрд░рдиे рд▓рдЧें। рдЕрдЧрд░ рд╣рдорд╕े рд╕рдордп рдкрд░ рдорд╢рд╡рд░ा рдХрд░ рд▓िрдпा рдЬाрддा рддो рд╣рдо рдпрд╣ рд╕ाрдЗрдирдмोрд░्рдб рд▓рдЧрд╡ा рджेрддे:

“рдпрд╣ाँ рдХुрдЫ рд╕्рдеाрдиों рдкрд░ рдЧрдЯрд░ рдХे рдкाрдиी рдоें рдеोреЬे рд╕े рд╕рдоुрдж्рд░ी рдкाрдиी рдХी рдоिрд▓ाрд╡рдЯ рд╣ो рдЧрдИ рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП рд╣рдо рдЖрдкрд╕े рдХ्рд╖рдоा рдпाрдЪрдиा рдХрд░рддे рд╣ैं।”

рдкुрд╢्рддे рдХी рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рд▓рдЧрднрдЧ рд╣рд░ рддीрд╕ реШрджрдо рдкрд░ рдХाрд▓े рдкेंрдЯ рд╕े рд▓िрдЦा рдпрд╣ рдмेрдоौреШा рджाрд░्рд╢рдиिрдХ рд╕ा рд╡ाрдХ्рдп рдЪिंрддрди-рдордирди рд╡ рдлрдм्рддी рдХрд╕рдиे рдкрд░ рдЙрдХрд╕ाрддा рд╣ै:

“рдЖрдЧ рдФрд░ рдкाрдиी рдХा рдХोрдИ рднрд░ोрд╕ा рдирд╣ीं।”

рднाрдИ рдоेрд░े, рд╕рдоुрдж्рд░ рдХिрдиाрд░े рдЖрдЧ рдХрд╣ाँ рд╕े рдЖ рдЧрдИ? рдЕрдЧрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдк्рд░рд╢ाрд╕рдХ рд╣рдоाрд░ी рд░рдЪрдиा рд╢ैрд▓ी рдХी рдкैрд░ोрдбी рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं рддो рд╣ाрдХ्рд╕рдмे, рд╕ैंрдб्рд╕рдкिрдЯ рдФрд░ реЮ्рд░ेंрдЪ-рдмीрдЪ рдХे рдк्рд░ाрдЗрд╡ेрдЯ, рдкोрд░्рдЪ рдФрд░ рдПрдХ्рд╕рдХ्рд▓ूрд╕िрд╡ рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯों рдкрд░ рд╕ंрдн्рд░ांрдд рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдФрд░ рдл़ॉрд░ेрдирд░्реЫ рдпाрдиी рд╡िрджेрд╢िрдпों рдХो рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рд╕рдЪेрдд рдФрд░ рд╕рддрд░्рдХ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣िрдП:

рддू рдмрд░ा-рдП- реЪुрд╕्рд▓ рдХрд░рджрди рдЖрдорджी

рди рдмрд░ा-рдП-рд╡рд╕्рд▓ рдХрд░рджрди рдЖрдорджी 

(рддू рд╕्рдиाрди рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпा рд╣ै

рддू рд╕ंрднोрдЧ рдХрд░рдиे рдирд╣ीं рдЖрдпा рд╣ै)

рдЯрд╣рд▓рдиे рд╡ाрд▓ों рдХे рд╣ाрде рдоें рдЖрдо рддौрд░ рдкрд░ рдЫреЬी рд╣ोрддी рд╣ै। рдЕрд▓рдмрдд्рддा рдорд╣िрд▓ाрдУं рдоें рдПрдХ рдирдпा реЮैрд╢рди рдЪрд▓ рдиिрдХрд▓ा рд╣ै। рд╡े рд╣ाрде рдоें рддрд╕्рдмीрд╣ (рдоाрд▓ा) рд▓ेрдХрд░ рдЪрд╣рд▓реШрджрдоी рдХрд░рддी рд╣ैं। реЫрд░ा рдЧ़ौрд░ рдХिрдпा рддो рдоाрд▓ूрдо рд╣ुрдЖ рд╣ै рдХि рдорд░्рдж рддो рдХुрдд्рддों рдХो рдбрд░ाрдиे, рд╣ंрдХाрдиे рдФрд░ рджूрд░ рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рд╣ाрде рдоें рдЫреЬी рд░рдЦрддे рд╣ैं, рдЬрдмрдХि рдорд╣िрд▓ाрдПँ, рдорд░्рджों рдХो рдкрд░े рд╣рдЯाрдиे рдФрд░ рдордирдХा рдкрд░ “рджुрд░-рджुрд░, рд╣ुрд╢-рд╣ुрд╢” рдкреЭрдиे рдХे рдк्рд░рдпोрдЬрди рд╕े рддрд╕्рдмीрд╣ рд╣ाрде рдоें рд▓рдЯрдХाрдП рдШूрдорддी рд╣ैं! рдЬो рджुрдЦिрдпा рддрд╕्рдмीрд╣ рдЕреЮोрд░्рдб рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддी рдпा рдЬिрд╕ рдХोрдорд▓ांрдЧрдиा рдХो рддрд╕्рдмीрд╣ рдХे рднाрд░ рд╕े рдХрдорд░ рджोрд╣рд░ी рдпा рдЪाрд▓ рдмेрдвंрдЧी рд╣ोрдиे рдХा рдЕंрджेрд╢ा рд╣ो, рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдкрддि рдХो рд╕ाрде рд░рдЦрддी рд╣ै!

рдПрдХ рдордЯрдоैрд▓ी, рдзुंрдзрд▓ी рд╕ी рд╕ुрдмрд╣ рдХा реЫिрдХ्рд░ рд╣ै। рдПрдХ реЩाрддूрди рдиे рдЬिрдирд╕े рдоेрд░ा рдкрд░िрдЪрдп рдирд╣ीं рдеा, рдЕрдЪाрдирдХ рдЖрдЧे рдЖрдХे рдоुрдЭे рд░ोрдХा рдФрд░ рдмोрд▓ीं “рд╕рд░, рдпрд╣ рдЖрдк рд╕рди-рд░ाрдЗреЫ рд╕े рдШंрдЯों рдкрд╣рд▓े рд╕рди-рдЧ्рд▓ाрд╕ेреЫ рд▓рдЧाрдХे рдХ्рдпों рдЖрддे рд╣ैं?”

рдоैं рд╣рдХ्рдХा-рдмрдХ्рдХा рд░рд╣ рдЧрдпा। рдЬрд╡ाрдм рди рдмрди рдкреЬा। рддीрди рджिрди рдмाрдж рдЙрд╕рдиे рдоुрдЭे рдлिрд░ рд░ोрдХा рдФрд░ рд╡рд╣ी рд╕рд╡ाрд▓ рджोрд╣рд░ाрдпा, рдордЧрд░ “рд╕рд░” рдирд╣ीं рдХрд╣ा, “рдЖрдк рд╕рди-рд░ाрдЗреЫ рд╕े рдкрд╣рд▓े рдбाрд░्рдХ-рдЧ्рд▓ाрд╕ेреЫ рд▓рдЧाрдХे рдХ्рдпों рдЖрддे рд╣ैं?” рдЕрдмрдХी рдмाрд░ рдоेрд░ा рд╣िрдпाрд╡ рдЦुрд▓ рдЧрдпा। (рд╣िрдпाрд╡ рдЦुрд▓рдиा рдЕрд░्рдеाрдд рд╣िрдо्рдордд рдкреЬрдиा, рджिрд▓ рдХा рдбрд░ рдЬाрддे рд░рд╣рдиा, рдЭिрдЭрдХ рдоिрдЯ рдЬाрдиा।

рдпे рд╕рдм рдаीрдХ। рдордЧрд░ рд╡рд╣ 'рд╣िрдпाрд╡ рдЦुрд▓рдиे' рд╡ाрд▓ी рдмाрдд рдХрд╣ाँ! рдЖрдк реЩुрдж рдЬी рдХреЬा рдХрд░рдХे рдЗंрд╕ाреЮ рдХрд░ें। рдЬी рд╕ाрд╣рдм-рдП-рдФрд▓ाрдж рд╕े реЮौрд▓ाрдж рддрд▓рдм рд╣ै।)  рдбाрд░्рдХ-рдЧ्рд▓ाрд╕ेреЫ рдЙрддाрд░рдХрд░ рдЬрд╡ाрдм рджिрдпा, “рдЬो рд╡рдЬрд╣ рдЖрдк рд╕рдордЭ рд░рд╣ी рд╣ैं, рд╡рд╣ рд╕рд╣ी рд╣ै!”

рджूрд╕рд░े рджिрди рд╕े рдпрд╣ рдЕंрддрд░ рдкреЬा рдХि рд╡े рдоेрд░े рд╕ाрдордиे рд╕े рдЧुреЫрд░рддीं рддो рдкрд▓्рд▓ू рд╕े рд╕िрд░ рд╡реЪैрд░рд╣ рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рдврдХ-рдвांрдХ рдХे рдЧुреЫрд░рдиे рд▓рдЧीं। рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рди рдЬाрдиे рдХ्рдпा рджिрд▓ рдоें рдЖрдИ рдХि рдбाрд░्рдХ-рдЧ्рд▓ाрд╕ेреЫ рд▓рдЧाрдХे рдЖрдиे рд▓рдЧीं। рдЬी рддो рдмрд╣ुрддेрд░ा рдЪाрд╣ा рдХि--- рдордЧрд░ рдЦ़ैрд░।

рдЗрд╕े рдШрдЯрдиा рдХрд╣िрдП, рдоुрдЪैрдЯा рдХрд╣िрдП рдпा рд╕ंрд╡ाрдж--- рд╕ंрдХ्рд╖ेрдк рдоें рдЬो рдХुрдЫ рднी рдеा, рдЗрд╕рдХे рджो рдоाрд╣ рдмाрдж рдЙрд╕ реЩाрддूрди рдХो рдЙрд╕ी рдЬрдЧрд╣ рдПрдХ рдХुрдд्рддे рдиे рдХाрдЯा (рдХुрдд्рддे рд╕े рдпрд╣ाँ рддाрдд्рдкрд░्рдп рдХुрдд्рддा рд╣ी рд╣ै)। рддрдоाрд╢ाрдЗрдпों рдХी рднीреЬ рд▓рдЧ рдЧрдИ। рдоैं рдЙрди्рд╣ें рдЕрдкрдиी рдХाрд░ рдоें рдШрд░ рдЫोреЬрдиे рдЧрдпा। рдЙрдирдХा рдкрддि рддो рдШाрд╡ рджेрдЦрддे рд╣ी рдкाрдЧрд▓ рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдмुрд▓ंрдж рдЖрд╡ाреЫ рдоें рдХुрдд्рддों рдХी рдоाँ-рдмрд╣рдиों рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬिрди рдХाрдордиाрдУं рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рдиे рд▓рдЧा рдЙрди्рд╣ें рд╢ुрднрдХाрдордиाрдПँ рдирд╣ीं рдХрд╣ा рдЬा рд╕рдХрддा। рд╕ुрдирдиे рдоें рдЖрдпा рдХि рдЙрд╕рдиे рд░ेंрдЬрд░्реЫ рд╕े рдЬो, рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рддैрдиाрдд рдеे, рдХрд╣ा рдХि рдоैं рдЙрд╕ рдХुрдд्рддे рдХो рдЕрдкрдиे рдкिрд╕्рддौрд▓ рд╕े рд╢ूрдЯ рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ूँ। рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд╣ा рдХि рд╣рдо рдпрд╣ाँ реЮाрдпрд░िंрдЧ рдХी рдЕрдиुрдорддि рдирд╣ीं рджे рд╕рдХрддे। рдпрд╣ рдХुрдд्рддे-рдоाрд░ рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдЗрддрдиी рд╣ी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рддो рдХ्рд▓िреЮ्рдЯрди рдХैंрдЯोрдирдоेंрдЯ рдмोрд░्рдб рд╕े рд╕ंрдкрд░्рдХ рдХрд░ें। рдЙрд╕े реЮोрди рдХिрдпा рддो рдЬрд╡ाрдм рдоिрд▓ा рдХि рдЖрдк рдХ्рд▓िреЮ्рдЯрди рдеाрдиे рд╕े рдЕрдиुрдорддि рд▓ें। рдХ्рд▓िреЮ्рдЯрди рдеाрдиे рдиे рдХрд╣ा, “рд╢्рд░ीрдоाрди рдЬी рдЖрдкрдХो рдоाрд▓ूрдо рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП рдХि рдбिреЮेрди्рд╕ рдХे рдЬिрд╕ реЮेреЫ (Phase) рдоें рдЖрд╡ाрд░ा рдХुрдд्рддे рдФрд░ рдЖрдк, рдпाрдиी рдХि рджोрдиों рддрдеाрдХрдеिрдд рд░ूрдк рд╕े рдиिрд╡ाрд╕ рдХрд░рддे рд╣ैं рд╡рд╣ рдЗрд▓ाреШा рджрд░реЩ्рд╢ां рдкुрд▓िрд╕ рд╕्рдЯेрд╢рди рдоें рд▓рдЧрддा рд╣ै।” рдорддрд▓рдм рдпрд╣ рдХि рд╢्рд░ीрдоाрди рдЬी рд╡рд╣ीं рдордд्рдеा-рдлोреЬी рдХрд░ें।

рдЙрд╕ рдкुрд▓िрд╕ рд╕्рдЯेрд╢рди рдХो реЮोрди рдХिрдпा рддो рдПрдХ рд╣ेрдб-рдХांрд╕्рдЯेрдмрд▓ рдбрдкрдЯ рдХे рдмोрд▓ा “рдЖрдк рдбिрдк्рдЯी рдХрдоिрд╢्рдирд░ рд╕ाрдЙрде рдХो рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ реЮाрдпрд░ рдЦोрд▓рдиे рдХी рджрд░реЩ्рд╡ाрд╕्рдд рджें। рдФрд░ рдХрд▓ рд╕ुрдмрд╣ рд╕рд╡ा рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдмрдЬे рддрдХ рд╕्рд╡рдпं рд╣ाреЫिрд░ рд╣ोрдХрд░ рдЕрдкрдиे рдкिрд╕्рддौрд▓ рдХा рдмोрд░ (bore) рдФрд░ рд▓ाрдЗрд╕ेंрд╕ рдЪेрдХ рдХрд░ाрдПँ।”

рдпрд╣ рд╕ुрдирдиा рдеा рдХि рдкрддि рдорд╣ोрджрдп рдХा рд╕ाрд░ा реЪुрд╕्рд╕ा реЪाрдпрдм рд╣ो рдЧрдпा। рд░рдХ्рддрдкाрдд рдХे рдЗрд░ाрджे рд╕े реЩुрдж рдХो рд░ोрдХा। рдЙрди्рд╣ें рдЕрдЪाрдирдХ рдпाрдж рдЖрдпा рдХि рдкाँрдЪ рд╕ाрд▓ рд╕े рд▓ाрдЗрд╕ेंрд╕ renew (рдирд╡ीрдиीрдХрд░рдг)  рдирд╣ीं рдХрд░ाрдпा! рдХрд╣ीं рдХाреЪреЫाрдд рдоें рдЧुрдо рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै।

рдмौрдЦрд▓ाрд╣рдЯ рдоें рдкूрдЫрдиे рд▓рдЧे рдХि рдЕрдЧрд░ рдоैं рдХुрдд्рддा рди рдоाрд░ूँ, рддрдм рднी рдХ्рдпा рд╕рд╡ा рдЧ्рдпाрд░рд╣ рдмрдЬे рдеाрдиे рдоें рд▓ाрдЗрд╕ेंрд╕ рдЪेрдХ рдХрд░ाрдиा рд╣ोрдЧा?

рд╕ाрд╣िрдмो, рдХрд╣ाрдиी рдеोреЬी рд▓ंрдмी рд╣ो рдЧрдИ। рдордЧрд░ рдЗрд╕рд╕े рд╕рдмреШ рдоिрд▓рддा рд╣ै рдХि рдкाрдЧрд▓ рдХुрдд्рддा рдоाрд░рдиा рдХैрд╕ी рдЬोрдЦिрдо рдоें рдлँрд╕рдиा рд╣ै। реШाрдиूрди рдХो рдХाрд░्рдпाрди्рд╡िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рд╣рд░ рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХाрдЯрдиे рдХो рджौреЬрддा рд╣ै!

рдмाрдд рдЪрд▓рдиे рдХे рдЕंрджाреЫ рдХी рд╣ो рд░рд╣ी рдеी рдЬो рдЙрд╕ health-conscious (рд╕ेрд╣рдд рдмрдиाрдиे рдоें рд░ूрдЪि рд░рдЦрдиे рд╡ाрд▓े) рдмुреЫुрд░्рдЧ рдХे реЫिрдХ्рд░ рдХे рдмреЪैрд░ рдЕрдзूрд░ी рд░рд╣ेрдЧी рдЬो рдЕрдиोрдЦे рдЕंрджाреЫ рд╕े рдЯрд╣рд▓рддे рдеे। рд╡рд╣ рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдХि рдмीрд╕ реШрджрдо рдЖрдЧे рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рдЙрд▓्рдЯे рдкाँрд╡ рдпाрдиी рдоुँрд╣ рдоोреЬे рдмिрдиा, рдкीрда рдХी рддрд░реЮ рд╕े, рдкрдЪीрд╕ реШрджрдо рд╡िрдкрд░ीрдд рджिрд╢ा рдоें рдпाрдиी рдкीрдЫे рдЬाрддे рдеे। рдХрдИ рдмाрд░ реЮुрдЯрдкाрде рдкрд░ рдкीрда рдХे рдмрд▓ рдЧिрд░ рдЪुрдХे рдеे। рдХрдИ рдорд╣िрд▓ाрдПँ рднी рдЙрдирдХे рдкिрдЫрд▓े рдмрдо्рдкрд░ рд╕े рдЯрдХрд░ा рдХे рддрд╕्рдмीрд╣ рд╕рдоेрдд рдЧिрд░ рдЪुрдХी рдеीं। рдоैंрдиे рдпूँ рд╣ी рдмैрдаे-рдмैрдаे рд░реЮ рдпाрдиी рдоोрдЯा рд╕ा рд╣िрд╕ाрдм рд▓рдЧाрдпा рдХि рдЕрдЧрд░ рд╡े рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдкрд╢्рдЪिрдо рдХी рдУрд░ рдоुँрд╣ рдХрд░рдХे рдЕрд╣рд░ाрдо рдмाँрдзे рд╣рдЬ рдХे рд▓िрдП рдЙрд▓्рдЯे рдкाँрд╡ рд░рд╡ाрдиा рд╣ों рдФрд░ рдмрд░ाрдмрд░ рдЪрд▓рддे рд░рд╣ें, рдЪрд▓рддे рд░рд╣ें, рддो рдЕंрддрддः рдЪीрди рдХी рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЬाрдХрд░ рд░ुрдХेंрдЧे!

рдПрдХ рджिрди рдоुрдЭрд╕े рди рд░рд╣ा рдЧрдпा। рд╡े рдЖрджрдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЕрд░्рдеाрдд рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХे рд╡िрдкрд░ीрдд рддрдЯ рдкрд░ shunting рдХрд░ рд░рд╣े рдеे। рдоैंрдиे рдЙрдирдХे рдкिрдЫрд▓े рдмрдо्рдкрд░ рд╕े рдмрдо्рдмрд░ рдЯрдХрд░ाрдХрд░ рдЙрди्рд╣ें рд░ोрдХा рдФрд░ рдкрд▓рдЯрдХрд░ рдкूрдЫा, рд╢्рд░ीрдоाрди, рдЖрдк рдкंрдж्рд░рд╣-рдмीрд╕ реШрджрдо рдЪрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рд░िрд╡рд░्рд╕ рдЧिрдпрд░ рдХ्рдпों рд▓рдЧा рджेрддे рд╣ैं?

рдмोрд▓े, рдЗрд╕рд╕े рдХूрд▓्рд╣े рдХी рд╡ो рдоांрд╕рдкेрд╢िрдпाँ рдореЫрдмूрдд рд╣ोрддी рд╣ैं рдЬो рд╕ीрдзा рдЪрд▓рдиे рдоें рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддीं। 

рдиिрд╡ेрджрди рдХिрдпा, рдиाрдоुрдордХिрди рдХो рдоुрдордХिрди рдоाрди рд▓ें, рддो рдЕрдЧрд░ рд╡े рдореЫрдмूрдд рднी рд╣ो рдЧрдИं рддो реЮाрдпрджा?

реЮрд░рдоाрдпा, рдлिрд░ рдЗрд╕рд╕े рджुрдЧрдиी рд░реЮ्рддाрд░ рд╕े рдЙрд▓्рдЯा рдЪрд▓ рд╕рдХूँрдЧा!

рдпрд╣ реЩाрд▓ी-реЩूрд▓ी рд╢ेрдЦ़ी рдирд╣ीं рдеी। рджो рд╕ाрд▓ рдмाрдж рдоैंрдиे реЩुрдж рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦों рд╕े рджेрдЦा рдХि рд╡ाреШрдИ рджुрдЧрдиी рд░реЮ्рддाрд░ рд╕े реЮुрдЯрдкाрде рдкрд░ рдкрдЫाреЬ рдЦाрдиे рд▓рдЧे!

рдЕрдХ्рд╕рд░ реЩрдпाрд▓ рдЖрддा рд╣ै рдХि рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рдпोрдЬрдиा рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рднी рд╣рдо рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдРрд╕े рд╣ी рдкेрд╢ो-рдкрд╕ (рдЖрдЧे-рдкीрдЫे) рдЕंрджाреЫ рдФрд░ рд░реЮ्рддाрд░ рд╕े рдЕрдкрдиे рдЧंрддрд╡्рдп рдПрд╡ं рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХी рдУрд░ рдЬाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рддे рд░рд╣े рд╣ैं, рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдФрд░ рджूрд░ рдФрд░ рджूрд░ рд╣ोрддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं।

рдкिрдЫрд▓े рд╕рдордп рдоें рдЗрд╕ реШрд╣реШрд╣ा-рдЬрдирдХ рдХ्рд░िрдпा рдХे рд▓िрдП рдЙрд░्рджू рдоें рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдк्рд░рдЪрд▓िрдд рдеा--- рд░рдЬрдЕрдд-рдП-реШрд╣реШрд░ी рдЕрд░्рдеाрдд рдЙрд▓्рдЯे рдкाँрд╡ рдлिрд░рдиा। (реШрд╣реШрд╣ा рдЗрд╕рдХा рдзाрддु рд╢рдм्рдж рдирд╣ीं рдеा, рдЕрдкрд░िрд╣ाрд░्рдп рдкрд░िрдгाрдо рдеा।)

рдоैंрдиे рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдХा рджрд╕-рдмाрд░рд╣ рдоीрд▓ рдХा рдЪрдХ्рдХрд░ рд▓рдЧाрдпा рд╣ै। рдХрд╣ीं рдХोрдИ рд╡ृрдХ्рд╖ рдирд╣ीं рджेрдЦा। рди рдХोрдИ рдоुрд░्реЪाрдмी рдпा рдХोрдИ рдФрд░ рдЬрд▓рдкрдХ्рд╖ी। рдоिрд░्реЫा рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рдРрд╕ी рдЖрдмोрд╣рд╡ा рдФрд░ рд╣ाрд▓ाрдд рдоें рд╕िрд░्реЮ рддाрдЬिрд░ (рд╡्рдпाрдкाрд░ी), рдоुрд╣ाрдЬिрд░, рдордЪ्рдЫрд░ рдФрд░ рдордЧрд░рдордЪ्рдЫ рд╣ी рдЬीрд╡िрдд рд░рд╣ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдЦ़ैрд░, рдкेреЬ-рдкौрдзे, рдкंрдЫी-рдкрдЦेрд░ू рддो рди рдоिрд▓рдиा рдеे рди рдоिрд▓े। рдордЧрд░ рджो рд╕िрди्рдзी рдордЫेрд░ों рд╕े рд╣рдоाрд░ी рдоिрдд्рд░рддा рд╣ो рдЧрдИ। рдЕрд╕्рд╕ी-рдкрдЪाрд╕ी рд╡рд░्рд╖ीрдп рдЗрдм्рд░ाрд╣ीрдо рдФрд░ рд╕ाрда рд╡рд░्рд╖ीрдп рдоूрд╕ा рд╕े। рдЗрдм्рд░ाрд╣ीрдо рдХрд╣рддा рд╣ै рдХि “рдмोрдЯिंрдЧ рдмेрд╕िрди рдоें рдЬрд╣ाँ рдЖрдк рд▓ोрдЧ рддिрдХ्рдХे рдФрд░ рдХрдмाрдм рдЦाрддे рд╣ैं, рд╡рд╣ाँ рдЕंрдЧ्рд░ेреЫ рдХे рдЬाрдиे рдФрд░ рдЖрдкрдХे рдЖрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╣рдо рдиाрд╡ рдоें рдЖрдпा рдЬाрдпा рдХрд░рддे рдеे। рдЬाрд▓ рдбाрд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдмрд╕ рдиिрдХाрд▓рдиे рдХी рджेрд░ рдеी। рд╕ाрдИं, рд╕рдм рдЕंрдЧ्рд░ेреЫ рдХा рдЪрдордд्рдХाрд░ рдеा। рдЖрдз рдШंрдЯे рдоें рдЪाँрджी рдЬैрд╕े рдкेрдЯ рд╡ाрд▓ी рдЗрддрдиी рдордЫрд▓िрдпाँ рдкрдХреЬ рд▓ेрддे рдеे рдХि рджो-рддीрди рджिрди рдХा реЩрд░्рдЪ рдиिрдХрд▓ рдЖрддा рдеा।” рдПрдХ рджिрди рд╡рд╣ рдЕрдкрдиा рдлрдЯा рдЬाрд▓ рджिрдЦाрдХрд░ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा рдХि “рдЗрд╕े рджेрдЦो। рдЗрд╕े рдЦींрдЪрдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрд╡рд▓े рдКँрдЯ рдХी рддाрдЧрдд рдЪाрд╣िрдП!” рдоैंрдиे рджेрдЦा рдХि рдЙрд╕ рдЬाрд▓ рдоें рдмेрд╢ुрдоाрд░ рдЫोрдЯी-рдЫोрдЯी рд╕рдоुрдж्рд░ी рдмрдЯ्рдЯिрдпाँ, рдЯिрди рдФрд░ рдЧрдд्рддे рдХे рдбिрдм्рдмे, рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдХे рдеैрд▓े, рдзाрд░्рдоिрдХ рдкुрд╕्рддрдХों рдХे рдкрди्рдиे, рдХाँрдЪ рдХी рдЯूрдЯी рдмोрддрд▓ें, Diet Coke рдХी рдирдордХीрди рд╕рдоुрдж्рд░ी рдкाрдиी рд╕े рднрд░ी рдмोрддрд▓ें, рдлрдЯे рдкुрд░ाрдиे рдмेрдЬोреЬ рдЬूрддे рдФрд░ рдЪрдк्рдкрд▓ें, реЩрд░рдмूреЫे рдХे рдЫिрд▓рдХे рдФрд░ рдбेреЭ-рджो рдХिрд▓ो рдЙंрдЧрд▓ी рдмрд░ाрдмрд░ рдордЫрд▓िрдпाँ рдеीं। рдЬाрд▓ рд░ोреЫ рдлрдЯ рдЬाрддा рдеा। рджो рдШंрдЯे рдЙрд╕рд╕े рдордЫрд▓ी рдкрдХреЬрддे рдФрд░ рдмाрд░рд╣ рдШंрдЯे рдЙрд╕рдХी рдорд░рдо्рдордд рдХрд░рддे। рдоैंрдиे рдкूрдЫा рдмाрдмा, рдпे рдХिрддрдиे рдоें рдмिрдХेंрдЧी? рдмोрд▓ा, рд╕ाрдИं, рдмीрд╕-рддीрд╕ рд░ूрдкрдпे рдоें। рдЗрд╕ рдЗрд▓ाреШे рдоें рдЗрддрдиे рд╣ी рджाрдо рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рдЗрди рдмीрдоाрд░ рдордЫрд▓िрдпों рдХो рдЖрдк рд▓ोрдЧ рдирд╣ीं рдЦाрддे। рдмреЬी рдордЫрд▓िрдпों рдХो рддो реЮिрд╢िंрдЧ рдЯ्рд░ाрд▓рд░ рдФрд░ рдЧрди्рджрдЧी рдЦा рдЧрдИ। рдмाреШी рдордЫрд▓िрдпाँ рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдХे рдеैрд▓ों рд╕े рджрдо рдШुрдЯрдиे рд╕े рдорд░ рдЧрдИं।

рд╡े рджोрдиों рдмूреЭे рдордЫेрд░े рдЕрдкрдиा рддाреЫा-рддाреЫा рдлрдЯा рдФрд░ рднीрдЧा рдЬाрд▓ рдФрд░ рдЯोрдХрд░िрдпाँ рд╕рдоेрдЯрдХрд░ рдЬाрдиे рд▓рдЧे рддो рдоैंрдиे рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рд╕े рдкूрдЫा рдХि рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рддुрдо рдпрд╣ рд╕ाрд░ा рд╕ाрдоाрди рд▓ाрджрдХрд░ рд╕ाрдд-рдЖрда рдоीрд▓ рджूрд░ рдЕрдкрдиे рдЧोрда рдкैрджрд▓ рдХैрд╕े рдЬाрдУрдЧे? рдоूрд╕ा рдХрд╣рдиे рд▓рдЧा “рд╕ाрдИं, рд╣рдоें рдХोрдИ рдмрд╕ рдХी рдЫрдд рдкрд░ рднी рдирд╣ीं рдмैрдардиे рджेрддा।” рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рддाрдЬ्рдЬुрдм рд╣ै рд▓ोрдЧ рдордЫрд▓ी рдЧрдкाрдЧрдк рдЦाрддे рд╣ैं рдФрд░ рдордЫрд▓ी рдХी рдмू рдкрд░ рдиाрдХ-рднौं рдЪреЭाрддे рд╣ैं!” рд╡рд╣ рдмोрд▓ा “рдирд╣ीं рдЬी, рдХंрдбрдХ्рдЯрд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмрджрди рд╕े рдмрджрдмू рдЖрддी рд╣ै। рд╕ाрд░ी рдмрд╕ рдХा рдорд╣ौрд▓ реЩрд░ाрдм рдХрд░ рджेрддे рд╣ो।”

рдЪрд▓рдиे рд▓рдЧे рддो рдЗрдм्рд░ाрд╣ीрдо рдмोрд▓ा “рдЧोрда рдХे рд▓ोрдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं рдоैं рдЕрд╕्рд╕ी рд╕े рдКрдкрд░ рд╣ूँ। рд╕рдм рдХुрдЫ рджेрдЦा-рднाрд▓ा। рднोрдЧा, рднुрдЧрддा। рдмрд╕ рдПрдХ рд╣ी рдЪिंрддा рд╕рддाрддी рд╣ै। рдЕрдЧрд░ рдЖрдкрдХी рдХिрд╕ी рдоंрдд्рд░ी рдпा рдЕрд╕ेрдо्рдмрд▓ी рдХे рдоेрдо्рдмрд░ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ рд╣ो рддो рд╣рдоाрд░ी рддрд░реЮ рд╕े рд╣ाрде рдЬोреЬрдХे рдЙрд╕рд╕े рдиिрд╡ेрджрди рдХрд░ें рдХि рд╣рдоाрд░े рдЧोрда рдХे рд▓िрдП реШрдм्рд░िрд╕्рддाрди рдХा рдмंрджोрдмрд╕्рдд рдХрд░ें। рд╢рд╣рд░ рд╡ाрд▓ों рдХे реШрдм्рд░िрд╕्рддाрдиों рдоें рд╣рдоाрд░े рдЬрдиाреЫे рдХो рдШुрд╕рдиे рдирд╣ीं рджेрддे। рд╣рдо рдЕрдкрдиी рдоैрдпрдд (рд╢рд╡) рдХो рдПрдХ реШрдм्рд░िрд╕्рддाрди рд╕े рджूрд╕рд░े рдФрд░ рджूрд╕рд░े рд╕े рддीрд╕рд░े, рдЪौрдеे рдХांрдзों рдкрд░ рдЙрдаाрдпे-рдЙрдаाрдпे рдмेрдЗреЫ्реЫрддी рдХрд░ाрддे рдлिрд░рддे рд╣ैं। рджिрди рднрд░ рдХреЬी рдзूрдк рдоें рдкреЬे рд░рд╣рдиे рдХे рдмाрдж рд╣рдоाрд░ी рдоैрдпрдд рд╕े реЩुрд╢рдмू рддो рдЖрдиे рд╕े рд░рд╣ी। рдоुрд░्рджे рдХी рдоिрдЯ्рдЯी реЩрд░ाрдм рд╣ोрддी рд╣ै। рдорд╣ौрд▓ рдЕрд▓рдЧ реЩрд░ाрдм рд╣ोрддा рд╣ै। рд╕ाрдИं рдХुрдЫ рдХрд░ो। рд░ाрдд рдХो рдЪिंрддा рд╕े рдиींрдж рдирд╣ीं рдЖрддी। рдЕрд╕्рд╕ी рд╕े рдКрдкрд░ рд╣ूँ।”   

рджेрдЦिрдпे, рдж्рд░ुрддрдЧाрдоी рд▓ेрдЦрдиी рдЪुрд╣рд▓реШрджрдоी рдХрд░рддी рдХрд╣ाँ рд╕े рдХрд╣ाँ рдЬा рдиिрдХрд▓ी। рд╕ुрдмрд╣ рдХी рдШреЬी рд╡ाрдкрд╕ рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рдЪрд▓рддे рд╣ैं। рд╕ूрд░्рдпोрджрдп рд╕े рдХोрдИ рдЖрда рдШंрдЯे рдкрд╣рд▓े рддीрд╕-рдЪाрд▓ीрд╕ рд╕реЮाрдИ-рдХрд░्рдоिрдпों рдХा, рд╕ाрдЗрдХрд▓ों рдкрд░ рд╕рд╡ाрд░, рдПрдХ реШाреЮिрд▓ा рд╢ोрд░ рдордЪाрддा рдк्рд░рдХрдЯ рд╣ोрддा рд╣ै। рдФрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдХे рдХूреЬे, рдХрдЪрд░े, рдХौрдУं, рдХुрдд्рддों рдФрд░ рдЯрд╣рд▓рдиे рд╡ाрд▓ों рдкрд░ рдЭाреЬुрдУं рд╕े рд╣рд▓्рд▓ा рдмोрд▓ рджेрддा рд╣ै:

рдЙрдирдоें рдХुрдЫ рд▓ाреЪрд░ рднी рд╣ैं, рдмрдЪ्рдЪे рднी рд╣ैं, рд╣ुрд╢िрдпाрд░ рднी рд╣ैं

рдФрд░ рдХुрдЫ рд╣ैं рдХि рд╣рд░ рдЗрдХ рдХाрдо рд╕े рдмेреЫाрд░ рднी рд╣ैं

(рд▓ाреЪрд░ –рдХрдореЫोрд░, рджुрд░्рдмрд▓)

рдХुрдЫ рд╕реЮाрдИ-рдХрд░्рдоी рд╕ाрд░ी рдЙрдо्рд░ рдЗрд╕ी рддрдЯ рдкрд░ рдЭाреЬू рджेрддे-рджेрддे рдЗрддрдиे рдмूреЭे рд╣ो рдЧрдпे рд╣ैं рдХि рдЕрдм рдЭाреЬू рджेрддे рд╡реШ्рдд рдЭुрдХрдиा рдирд╣ीं рдкреЬрддा। рдпे рд╕рдм рд╕ींрдХ рдХी рд▓рдо्рдмी-рд▓рдо्рдмी рдЭाреЬुрдУं рд╕े рдПрдХ рдоीрд▓ рд▓рдо्рдмे promenade рдХी рд╕реЮाрдИ рдоें рдЬुрдЯ рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрд╕ рдкрд░ рдЕрдз-рдЦाрдП рднुрдЯ्рдЯों, рдЧंрдбेрд░िрдпों, рдХेрд▓े, рдХीрдиू рдФрд░ рдоूँрдЧрдлрд▓ी рдХे рдЫिрд▓рдХों, рд╕िрдЧ्рд░ेрдЯ рдХी рдбिрдмिрдпों, рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдХे рдеैрд▓ों, рдЖрдо рдХी рдЧुрдард▓िрдпों, рдФрд░ рджूрд╕рд░ी рдоौрд╕рдоी рдЧंрджрдЧिрдпों рдФрд░ рд░ाрдд्рд░ि-рдХाрд▓ीрди рдоैрд▓ी рдЪीреЫों рдХे рдвेрд░ рд▓рдЧे рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЯрд╣рд▓рдиे рд╡ाрд▓े рдХा рдкैрд░ рд╣реЮ्рддे рдоें рджो-рдПрдХ рдмाрд░ рдЙрд╕ рд╡рд╕्рддु рдкрд░ рднी рдкреЬ рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рдЬ्рдЮाрдд рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдЕрдм рд▓ोрдЧ реЮेрдоिрд▓ी- рдк्рд▓ाрдиिंрдЧ рдХे рд╕ुрдЭाрдУं рдкрд░ рдШрд░ рдФрд░ рджांрдкрдд्рдп рд╕ीрдоाрдУं рдХे рдмाрд╣рд░ рднी рдЧрд░्рдн-рдиिрдпोрдЬрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं। рд╣рд░ рдЧैंрдЧ рдХрдЪрд░े рдХो рд╕рдоेрдЯ- рд╕рдоाрдЯ рдХे рджрд╕-рджрд╕ реШрджрдо рдХी рджूрд░ी рдкрд░ рдвेрд░िрдпाँ рдмрдиाрддा рдЬाрддा рд╣ै। рдлिрд░ рдЗрди рдвेрд░िрдпों рдХो рдбेреЭ реЮुрдЯ рдЪौреЬी рджीрд╡ाрд░ рдХे рдЙрд╕ рддрд░реЮ рдлेंрдХ рджेрддा рд╣ै рдЬिрдзрд░ рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рд▓рд╣рд░ें рдЬ्рд╡ाрд░ рднाрдЯे рдХे рджौрд░ाрди рджीрд╡ाрд░ рд╕े рдЯрдХрд░ाрддी рд╣ैं। рдпрд╣ рджीрд╡ाрд░ рдЕрд░рдм рд╕ाрдЧрд░ рдФрд░ рдХрд░ाрдЪी рдХे рдмीрдЪ рд╡िрднाрдЬрдХ рд░ेрдЦा рдХा рдХाрдо рдХрд░рддी рд╣ै। рд╕реЮाрдИ-рдХрд░्рдоिрдпों рдХा рдХाрдо рдмрд╕ рдЗрддрдиा рд╣ै рдХि рдбेреЭ реЮुрдЯ рдЪौреЬी рджीрд╡ाрд░ рдХे рдЗрд╕ рддрд░реЮ рдкреЬी рд╣ुрдИ рдЧрди्рджрдЧी рдХो рдЙрд╕ рддрд░реЮ рдлेंрдХ рджें। рдмाреШी рдХाрдо, рдпाрдиी рд╕ाрд░ा рдХाрдо, рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рдЖрддी рдЬाрддी рд▓рд╣рд░ें рдЕंрдЬाрдо рджेрддी рд╣ैं। рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ рдЕрдЧрд░ рдпрд╣ рджीрд╡ाрд░ рди рд╣ोрддी рддो рд╕ाрд░े рд╕реЮाрдИ-рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЕрдкрдиे рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рд╕рд╣िрдд рдмेрдХाрд░ рдФрд░ рдмेрд░ोреЫрдЧाрд░ рд╣ो рдЬाрддे।

рджीрд╡ाрд░ рдХे рдЙрд╕ рддрд░реЮ рдаाрдаें рдоाрд░рддा рдЭाрдЧ рднрд░ा рд╕рдоुрдж्рд░ рд╣ै, рдЬो рдЗрд╕ рдЧंрджрдЧी рдХो рдмрд░рд╕ा-рдмрд░рд╕ рд╕े рд╕рд╣рди рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдЧिрд░рддे рдиाрдмрджाрдиों рдФрд░ рдиाрд▓िрдпों рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рджिрди рдоें рдХрдИ рдмाрд░ рд╕ीрд╡рд░ेрдЬ рдХी рдЧрди्рджрдЧी рд╕े рднрд░े рдЯैंрдХрд░ рдпрд╣ाँ  рдЖрддे рд╣ैं рдФрд░ рдорд▓рдоूрдд्рд░ рд╡ рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯ рд╕рдоुрдж्рд░ рдоें рдлेंрдХ-рдлाँрдХрдХрд░ рдк्рд░ेрд╢рд░-рд╣ॉрд░्рди рдмрдЬाрддे рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं। рдХрд╣ीं рдРрд╕ा рди рд╣ो рдХि рдЗрд╕рдХा рд╡рд╣ рддेреЫ рдирдордХ рдЬो рд▓рдХреЬी рдФрд░ рд▓ोрд╣े рддрдХ рдХो рдЧрд▓ाрдХрд░ рдмुрд░ाрджे рдФрд░ реЫंрдЧ рдоें рддрдм्рджीрд▓ рдХрд░ рджेрддा рд╣ै, рдЕрдкрд╢िрд╖्рдЯों рдХे рдЗрд╕ рдвेрд░ рд╕े рд╣ाрд░ рдоाрди рдЬाрдП। рдоीрд▓ों рддрдХ рдХोрдИ рдмрдЧुрд▓ा рдиреЫрд░ рдирд╣ीं рдЖрддा, рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЙрд╕рдХे рдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рдордЫрд▓ी рдЬीрд╡िрдд рдирд╣ीं рд░рд╣ी। рд╕рдоुрдж्рд░ рдХो рдЕрдм рд╕ांрд╕ рд▓ेрдиा рдХрдаिрди рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рдлिрд░ рднी рдЗрд╕рдХे рдЕрдеाрд╣ рд╕ीрдиे рдоें рдмреЬी рд╕рдоाрдИ (рдХ्рд╖рдорддा) рд╣ै। рдЖрдЬ рднी рдЪाँрджрдиी рд░ाрддों рдоें рдЗрд╕рдХी рд▓рд╣рд░ें рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдЕрд╢рд░реЮिрдпाँ рд▓ुрдЯाрддी рд╣ैं।

рдпрд╣ рд▓ोрдХ-рд╕ाрдЧрд░ рд╣ै, рдЬो рд╕рдм рдХुрдЫ рджेрдЦрддा рд╣ै рдФрд░ рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдХрд╣рддा। рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕рд╣рдЬ-рд╕рд╣рдЬ рд╕рд╣рддा рдФрд░ рд╕рд╣ाрд░рддा рд╣ै рдХि рд╢ीрддрд▓ рд╢ांрдд рд░рд╣рдиा рдЗрд╕рдХा рд╕्рд╡рднाрд╡ рд╣ै। рдкрд░ рдЬрдм рдЗрд╕ рд▓ोрдХ-рд╕ाрдЧрд░ рдоें рдЬ्рд╡ाрд░ рднाрдЯा рдЖрддा рд╣ै рддो рдЕрдкрдиे рдЕрди्рджрд░ рдлेंрдХी рд╣ुрдИ рдЧंрджрдЧी рдХा рдеोреЬा рд╕ा рдЕंрд╢, рдирдоूрдиे рдХे рддौрд░ рдкрд░, рдЕрдкрдиे рдХिрдиाрд░े рдкрд░ рджीрд╡ाрд░ рддрд▓े рд╡ाрдкрд╕ рдлेंрдХ рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЕрдЧрд░ рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдЖँрдЦें рд╣ैं рдФрд░ рдЖँрдЦों рдоें рдЕрднी рддрдХ рдмीрдиाрдИ (рдЬ्рдпोрддि) рдмाреШी рд╣ै рддो рджेрдЦो рддुрдо рдоुрдЭे рдХ्рдпा рджेрддे рд░рд╣े рд╣ो।

рдпрд╣ рдбेреЭ реЮुрдЯ рдЪौреЬी рджीрд╡ाрд░ рдЪेрддाрд╡рдиी рд╕ूрдЪрдХ-рд╕рди्рджेрд╢ рд▓िрдЦी рд╣ुрдИ рд╡рд╣ рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рджीрд╡ाрд░ рд╣ै рдЬिрд╕рдкрд░ рд▓िрдЦрдиे рд╡ाрд▓ी рдЙंрдЧрд▓ी рд▓िрдЦрддी рдЪрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рджीрд╡ाрд░ рдиे рднी рдХैрд╕े-рдХैрд╕े рд╕реЮीрдиे рдбूрдмрддे рджेрдЦे рд╣ैं। рдЗрд╕ рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЪреЭрддे рд╣ी реЮीрд▓्рдб рдоाрд░्рд╢рд▓ рдЕрдп्рдпूрдм реЩाрди рдХो реЩрдпाрд▓ рдЖрдпा рдХि рдоूреЭ рдЬिрд╕рдХो рдЕрд╕ीрдо рдФрд░ рдЕрдеाрд╣ рд▓ोрдХ-рд╕ाрдЧрд░ рд╕рдордЭ рдмैрдаे рд╣ैं рд╡рд╣ рддो рдордЯрдоैрд▓ा, рдЙрдерд▓ा рдЬोрд╣реЬ (рдХрдЪ्рдЪा рдмрд░рд╕ाрддी рддाрд▓ाрдм) рд╣ै рдЬिрд╕рдХा рдкाрдиी рдмрд╕ рдоेрд░े рдмूрдЯ рддрдХ рдЖрддा рд╣ै। рджрд╕ рд╕ाрд▓ рдмाрдж рдПрдХ рдХреЬрдХ рдФрд░ рдХреЬाрдХे рдХे рд╕ाрде рджीрд╡ाрд░ рдоें рдбिрдХ्рдЯेрдЯрд░-рднрд░ рджрд░ाрд░ рдкреЬी рдФрд░ рд▓ोрдХ-рд╕ाрдЧрд░ рдЙрд╕े рдмूрдЯ рд╕рдоेрдд рдиिрдЧрд▓ рдЧрдпा। рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рд░ंрдЧ рдмрджрд▓рддी, рдЪंрдЪрд▓ рд╡ рдоाрджрдХ рд╣ाрд▓ा рд╣ाрдеों рдоें рд▓िрдП рдПрдХ рдорддрд╡ाрд▓ा, рдпाрдиी рдпрд╣िрдпा реЩाрди рдЙрд╕ рдЪेрддाрд╡рдиी-рд╕ूрдЪрдХ рд╕рди्рджेрд╢ рд╡ाрд▓ी рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдмूрдЯ рд╡ рдмोрддрд▓ рд╕рд╣िрдд рдЪреЭ рдЧрдпा। рдФрд░ рдиीрд░ू рд╡ाрд▓ी рдмाँрд╕ुрд░ी рдкрд░ рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдаाрда рдХा рд░ाрдЧ рджुрд▓ाрд░ी рдмрд▓िрд╣ाрд░ी рдмрдЬाрдиे рд▓рдЧा। рд╣ुрдХ्рдорд░ाрдиी рдХा рд╢ौреШ рддो рдеा рд╣ी, рдордЧрд░ рдЗрд╕ рд╢рдм्рдж рдХे рджूрд╕рд░े рдЕंрд╢ рдпाрдиी ‘рд░ाрдиी’ рдкрд░ рдоोрд╣िрдд рд╡ рд╕рдо्рдоोрд╣िрдд рдиिрдХрд▓ा। рдЕрддः рдЕрдм рд╣ुрдХ्рдо, рд░ाрдиी рд╣ी рдХा рдЪрд▓рдиे рд▓рдЧा! рдЙрд╕рдиे рджेрдЦрддे-рджेрдЦрддे рд╣ाрдХिрдо рдХो рдорджрд╣ोрд╢ рд╡ рд╣рддрдмुрдж्рдзि рдХрд░ рджिрдпा। рд▓ेрдХिрди рджौрд░-рдП-рдЬाрдо рдмрд╣ुрдд рдЕрд▓्рдкाрд╡рдзिрдХ рдиिрдХрд▓ा। рдПрдХाрдПрдХ

рдЪрд▓ी рд╕िрдо्рдд-рдП-рд╢рд░्реШ рд╕े рдЗрдХ рд╣рд╡ा рдХि рдЪрдорди рд╕ुрд░ूрд░ рдХा рдоिрдЯ рдЧрдпा10

рдРрд╕ा рддूреЮाрди рдЙрдаा рдХि рджीрд╡ाрд░ рдЕрдЪाрдирдХ рджो рдЯुрдХреЬे рд╣ो рдЧрдИ рдФрд░ рд▓ोрдХ-рд╕ाрдЧрд░ рдХी рдоैрд▓ी-рдордЯрдоैрд▓ी рдЪाрджрд░ рдиे реЫाрд▓िрдо рддाрдиाрд╢ाрд╣ рдХो рдвांрдХ рд▓िрдпा।

рдЫрд╣ рд╕ाрд▓ рдирд╣ीं рдЧुреЫрд░े рдеे рдХि рдПрдХ рдоुреШрдж्рджрд░ рд╡ рд╕ंрд╡ाрдж рдХा рд╕िрдХंрджрд░ рдоुрд▓्рд▓ाрдУं рдХे рджीрди (рдзрд░्рдо) рдХी рд╕ीреЭी рд▓рдЧाрдХрд░ рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЪреЭ рдЧрдпा। рдЙрд╕рдХी рдзाрдХ рдФрд░ рджрд╣рд╢рдд рджिрд▓ों рдоें рдРрд╕ी рдмैрдаी рдХि рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ реШाреЫी рдЕрдм्рджुрд▓ реШुрдж्рджूрд╕ рдиे рдЕрдкрдиा рд╕िрдпाрд╕ी реШिрдмрд▓ा (рдХाрдмा) рдмрджрд▓ा рд╕ो рдмрджрд▓ा, рдЕрдкрдиा рдЗрдорд▓ा рднी рдмрджрд▓ рджिрдпा। рдФрд░ реЫिрдпाрдмीрддрд╕ (рдордзुрдоेрд╣) рдХो “реЫाрд▓” рдЕрдХ्рд╖рд░ рдХे рдмрдЬाрдП “реЫ्рд╡ाрдж”11 рд╕े рд▓िрдЦрдиे рд▓рдЧे, рдЬो рдоुрд▓्рдХ рдоें рддेреЫी рд╕े рдлैрд▓ рд░рд╣ी рдеी! реЫिрдпाрдЙрд▓рд╣реШ рдиे рдЗрд╕्рд▓ाрдоाрдмाрдж рдоें рд▓ेрдЦрдХों рдФрд░ рдХрд╡िрдпों рдХे рдПрдХ рдХрди्рд╡ेंрд╢рди рдоें рдкैреЪрдо्рдмрд░ों рдХी реЫрдмाрди рдФрд░ реЮिрд░ौрди рдХे рд▓рд╣рдЬे рдоें рдзрдордХी рджी, рдЬिрд╕рдХा рдорддрд▓рдм рдк्рд░рддिрдиिрдзि-рдЧрдг рдпрд╣ी рд╕рдордЭे рдХि рдЬिрд╕рдиे рдЙрд╕рдХे рд▓ौрд╣-рдоंрдбिрдд рд╣ाрдеों рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╕рдорд░्рдкрдг рдХा рдк्рд░рдг рди рд▓िрдпा рдЙрд╕ рдкрд░ рдЗрд╕ рдзрд░рддी рдХी рд░ोреЫी-рд░ोрдЯी, рдЪाँрджрдиी рдФрд░ рдЫाँрд╡ рд╣рд░ाрдо (рд╡рд░्рдЬिрдд) рд╣ै।

рдЗрдХ рдЗрди्рд╕ाँ рдеा рдХि рдУреЭे рдеा реЩुрджाрдИ рд╕ाрд░ी

рдЗрдХ рд╕िрддाрд░ा рдеा рдХि рдЖрдХाрд╢ рдкрд╣рдирдХрд░ рдиिрдХрд▓ा

рдпрд╣ рджीрд╡ाрд░ рдЪुрдкрдХी рдЦреЬी рд╕ुрдирддी рд░рд╣ी। рдЕрдЪाрдирдХ рдХिрд╕ी рдЕрдирджेрдЦे рд╣ाрде рдиे рд╕ीреЭी рдЦींрдЪ рд▓ी рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рднी рд╡рд╣ी рд╣рд╢्рд░ рд╣ुрдЖ рдЬो  Humpty Dumpty рдХा рджीрд╡ाрд░ рдЧिрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╣ुрдЖ рдеा:

And all the king’s men and all the king’s horses could not put Humpty Dumpty together again.

рдЬрдм рдХोрдИ рдоूрд╕ा рд╕ाрдорд░ी рдХा рддिрд▓िрд╕्рдо (рдЬाрджू) рддोреЬрддा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рдХे рдХिрд╕ी реЮिрд░ौрди рдХी рд▓ाрд╢ рд▓ोрдХ- рд╕ाрдЧрд░ рдоें реЪрд░्реШ рд╣ोрддी рд╣ै рддो рд╕рдоुрдж्рд░ рдХी рддрд╣ рдоें рд╕ीрдзी рдЙрд╕ рдХूреЬे рдФрд░ рд╡िрд╖्рдаा рдкрд░ рдЬाрдХрд░ рдЯिрдХрддी рд╣ै рдЬो рдЙрд╕рдиे рдлेंрдХा рдпा рдлेंрдХрдиे рджिрдпा рдеा। рдлिрд░ рдЬрдм рдЪौрджрд╣рд╡ीं рдХा рдЪाँрдж рдЪाँрджрдиी рдЫिрдЯрдХाрддा рд╣ै рддो рдмिрдлрд░ा рд╣ुрдЖ рд╕рдоुрдж्рд░ рдЙрд╕ рд▓ाрд╢ рдХो рдЙрдЫाрд▓ा рджेрдХрд░ рд╕рдмрдХрдкूрд░्рдг рд╕рдоुрдж्рд░ рддрдЯ рдкрд░ рдлेंрдХ рджेрддा рд╣ै рдФрд░ рдбेреЭ реЮुрдЯ рдЪौреЬी рджीрд╡ाрд░ рдкूрдЫрддी рд╣ै:

рд╣рд░ा рд╕рдоुрди्рджрд░, рдоेрд░े рдЕрди्рджрд░
рдмोрд▓ рдоेрд░ी рдордЫрд▓ी рдХिрддрдиा рдкाрдиी
------------       рдЗрддрдиा рдкाрдиी
рд╣рд░ा рд╕рдоुрди्рджрд░, рдоेрд░े рдЕрди्рджрд░
рдмोрд▓ рдоेрд░ी рдордЫрд▓ी рдХिрддрдиा рдкाрдиी
(рдбूрдмрддे рд╣ुрдП) ---- рдкाрдиी рд╣ी рдкाрдиी!

рдк्рд░ोреЮेрд╕рд░ рд╣ाрд░ूрди рд░рд╢ीрдж рдиे рд╡рд░्рддрдоाрди рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдУं рдкрд░ рдЯिрдк्рдкрдгी рдХे рд▓िрдП рджो рдкृрд╖्рдаों рдХी реЮрд░рдоाрдЗрд╢ рдХी рдеी। рд╡реШ्рдд рдмрд╣ुрдд рдХрдо рдеा। рдЬрд▓्рджी рдоें рджрд╕ рдкрди्рдиे рдХाрд▓े рдХрд░ рдбाрд▓े। рджो рдкृрд╖्рдаों рдоें рдмाрдд рдХрд╣рдиे рдХे рд▓िрдП рдмрд╣ुрдд рд╡реШ्рдд рдФрд░ рд╕рд▓ीреШा рдЪाрд╣िрдП।

реЫिрдХ्рд░* рдЬрдм рдЫिреЬ рдЧрдпा реШрдпाрдордд рдХा
рдмाрдд рдкрд╣ुँрдЪी рд╣ुрдХुрдо рд░ाрдиी рддрдХ

(*реЫिрдХ्рд░ рдЬрдм рдЫिреЬ рдЧрдпा реШрдпाрдордд рдХा
рдмाрдд рдкрд╣ुँрдЪी рддेрд░ी рдЬрд╡ाрдиी рддрдХ 

рд╕рд╣ी рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг ‘рд╣ुрдХ्рдо’ рд╣ै। рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рд╢ाрдпрдж рдЕрдзिрдХ рд╣ी рдЖрдЬ्рдЮाрдХाрд░िрддा рджिрдЦाрдиे рдХे рд▓िрдП ‘рд╣ुрдХुрдо’ рдХрд╣рддे рд╣ैं। рдорд╕рд▓рди рдХ्рдпा рд╣ुрдХुрдо рд╣ै? рд╣ुрдХुрдо рдХрд░ो। рд╣ुрдХुрдо рдХा реЪुрд▓ाрдо।)

рдоैं рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддा рдХि рдЬिрди рд╡ाреШрдпाрдд рд╡ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдУं рдкрд░ рдоैंрдиे рдЧुреЮ्рддрдЧू рдХी рд╣ै рдЙрди्рд╣ें рд╡рд░्рддрдоाрди рд╣ाрд▓ाрдд рдХी рд╢्рд░ेрдгी рдоें рд╢ुрдоाрд░ рдХрд░ेंрдЧे рдпा рдирд╣ीं: рдмрд╣рд░рд╣ाрд▓-

рдпрд╣ी рдХुрдЫ рд╣ै рдорддा-рдП-реЮреШीрд░ 

(рдорддा-рдП-реЮреШीрд░-реЮреШीрд░ (рдЗрд╕ рддुрдЪ्рдЫ) рдХी рдкूँрдЬी; рдоाрд▓,)

рдЕрдм рдХुрдЫ рдФрд░ рдмाрддें рд╣ो рдЬाрдПँ।

рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ: рдбॉ. рдЖреЮрддाрдм рдЕрд╣рдордж

рд╡рд░िрд╖्рда рд╡्рдпाрдЦ्рдпाрддा, рд╣िंрджी-рдЙрд░्рджू, рдХोрд▓ंрдмिрдпा рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рди्рдпूрдпॉрд░्рдХ


рд╕ंрджрд░्рдн

1 ‘рддрд╣рддुрд▓-рд▓реЮ्реЫ’ рдоें рд╕ुрдиाрдиा: рд╢ेрд░ рдХो рдкреЭрдХрд░ рд╕ुрдиाрдиा; рдЗрд╕рдХा рд╡िрд▓ोрдо рд╣ै ‘рддрд░рди्рдиुрдо рдоें’ рдЕрд░्рдеाрдд рдЧाрдХрд░ рд╕ुрдиाрдиा।
2 рд╣ुрд╕्рди-рдП-рддрд╡ाрд░ुрдж (рднाрд╡рд╕ाрдо्рдп)—рдПрдХ рд╣ी рдЪीреЫ рдХा рджो рдЬрдЧрд╣ рдЙрддрд░рдиा рдпा рдПрдХ рд╣ी рд╡िрдЪाрд░ рдПрд╡ं рднाрд╡ рдХा рджो рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдХрд╡िрдпों рдХे рдпрд╣ाँ рдкाрдпा рдЬाрдиा। рдЗрд╕рдХे рдХाрд░рдг рдмाрдж рд╡ाрд▓े рдХрд╡ि рдкрд░ рдХोрдИ рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХ рдЪोрд░ी рдХा рдЖрд░ोрдк рд▓рдЧा рд╕рдХрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдпрджि рджो рдмреЬे рдХрд╡िрдпों рдХे рдпрд╣ाँ рд╡िрдЪाрд░ рдпा рднाрд╡ рд╕ाрдо्рдп рд╣ोрддा рд╣ै рддो рдЗрд╕े рд╕ाрд╣िрдд्рдпिрдХी рдЪोрд░ी рдХे рдмрдЬाрдп рд╕ुрди्рджрд░-рд╕ंрдпोрдЧ рдоाрдиा рдЬाрддा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЙрджाрд╣рд░рдг:
            реЫुрдмाрди-рдП-рдпाрд░-рдП-рдорди рддुрд░्рдХी рд╡ рдорди рддुрд░्рдХी рдиेрдоी рджाрдирдо
            рдЪे реЩुрд╢ рдмूрджे рдЕрдЧрд░ рдмूрджे реЫुрдмाрдиाрд╢ рджрд░ рджрд╣ाрди-рдП-рдорди      (рдЕрдоीрд░ реЩुрд╕рд░ो)
рдЕрд░्рдеाрдд рдоेрд░ी рдк्рд░ेрдпрд╕ी рдХी реЫुрдмाрди рддुрд░्рдХी рд╣ै рдФрд░ рдоुрдЭे рддुрд░्рдХी рдирд╣ीं рдЖрддी। рдХिрддрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ोрддा рдЕрдЧрд░ рдЙрд╕рдХी реЫुрдмाрди рдоेрд░े рдоुँрд╣ рдоें рд╣ोрддी।
            рдХुрд╢्рддा рд╣ूँ рдоैं рддो рд╢ीрд░ीं рдЬुрдмाрдиी-рдП-рдпाрд░ рдХा
            рдР рдХाрд╢ рд╡рд╣ реЫुрдмाрди рд╣ो рдоेрд░े рджрд╣рди рдХे рдмीрдЪ          (рдоीрд░ рддреШी рдоीрд░)
рдЕрд░्рдеाрдд рдоैं рддो рдЕрдкрдиी рдк्рд░ेрдпрд╕ी рдХी реЫुрдмाрди рдХी рдоिрдаाрд╕ рдХा рдоाрд░ा рд╣ुрдЖ рд╣ूँ। рдХाрд╢ рд╡рд╣ реЫुрдмाрди рдоेрд░े рдоुँрд╣ рдХे рдмीрдЪ рдоें рд╣ो! 
3 рдоिрд░्реЫा реЪाрд▓िрдм рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╢ेрд░ рдХी рдкैрд░ोрдбी: 
            рд╣рдо рд╕ुрдЦрди-реЮрд╣рдо рд╣ैं реЪाрд▓िрдм рдХे рддрд░реЮрджाрд░ рдирд╣ीं
            рджेрдЦें рдЗрд╕ рд╕ेрд╣рд░े рд╕े рдХрд╣рджे рдХोрдИ рдмреЭрдХрд░ рд╕ेрд╣рд░ा
(рд╕ुрдЦрди-реЮрд╣рдо: рдХाрд╡्рдп рдорд░्рдордЬ्рдЮ)
4 рдоुреЪрд▓ рдмाрджрд╢ाрд╣ рдмाрд╣ाрджुрд░ рд╢ाрд╣ реЫреЮрд░ рдХे рдЙрд╕्рддाрдж рд╢ेреЩ рдЗрдм्рд░ाрд╣ीрдо ‘реЫौреШ’ рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╢ेрд░ рдХी рдУрд░ рд╕ंрдХेрдд:
            рд╢рдм рдХो рдоैं рдЕрдкрдиे рд╕рд░-рдП-рдмिрд╕्рддрд░-рдП-реЩ्рд╡ाрдм-рдП-рд░ाрд╣рдд
            рдирд╢्рд╢ा-рдП-рдЗрд▓्рдо рдоें рд╕рд░рдорд╕-рдП-реЪुрд░ूрд░-рдУ рдиреЩрд╡рдд
рдЕрд░्рдеाрдд рд░ाрдд рдХो рдоैं рдЕрдкрдиे рд╕ुрдЦрдж рд╕्рд╡рдк्рдиों рд╡ाрд▓े рдмिрд╕्рддрд░ рдкрд░, рдЬ्рдЮाрди рдХे рдХे рдирд╢े рдоें рдЕрднिрдоाрди рд╡ рдЕрд╣ंрдХाрд░ рд╕े рдорджрд╣ोрд╢...
5 рдоोрдоिрди рдЦाँ рдоोрдоिрди рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╢ेрд░ рдХी рдкैрд░ोрдбी:
            рд╡рд╣ рдЬो рд╣рдо рдоें рддुрдо рдоें реШрд░ाрд░ рдеा рддुрдо्рд╣ें рдпाрдж рд╣ो рдХि рди рдпाрдж рд╣ो
            рд╡рд╣ी рд╡ाрджा рдпाрдиी рдиिрдмाрд╣ рдХा рддुрдо्рд╣ें рдпाрдж рд╣ो рдХि рди рдпाрдж рд╣ो
6 рдЕрд▓्рд▓ाрдоा рдЗреШрдмाрд▓ рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдоिрд╕рд░े (рдкंрдХ्рддि) рдХी рдкैрд░ोрдбी:
            рдиिрдЧाрд╣-рдП-рдорд░्рдж-рдП-рдоोрдоिрди рд╕े рдмрджрд▓ рдЬाрддी рд╣ैं рддреШрджीрд░ें
7 рдЕрд▓्рд▓ाрдоा рдЗреШрдмाрд▓ рдХे рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╢ेрд░ рдХी рдкैрд░ोрдбी:
            рдЬрдо्рд╣ूрд░िрдпрдд рдЗрдХ рддрд░्реЫ-рдП-рд╣ुрдХूрдордд рд╣ै рдХि рдЬिрд╕рдоें 
            рдмрди्рджों рдХो рдЧिрдиा рдХрд░рддे рд╣ैं рддौрд▓ा рдирд╣ीं рдХрд░рддे
8 рддрдИं:  рдХो, рдХे рд▓िрдП। рдкुрд░ाрдиी рдЙрд░्рджू рдоें ‘реЩुрдж рдХो’ рдпा ‘реЩुрдж рдХे рд▓िрдП’ рдХे рдЕрд░्рдеों рдоें ‘рдЕрдкрдиे рддрдИं’ рдХा рдк्рд░рдпोрдЧ рдмрд╣ुрдд рдЖрдо рдеा, рдЬो рдЕрдм рдЕрдк्рд░рдЪрд▓िрдд рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рдЗрд╕рдХे рдЕрди्рдп рдк्рд░рдпोрдЧ рднी рдеे। рдорд╕рд▓рди ‘рдЙрд╕рдХे рддрдИं’, ‘рд╣рдоाрд░े рддрдИं’, ‘рддुрдо्рд╣ाрд░े рддрдИं’ рдЗрдд्рдпाрджि। рдмрд╣ुрдд рд╕े рдкुрд░ाрдиे рд╢рдм्рджों рдХे рдЕрдк्рд░рдЪрд▓рди рд╕े рдпूрд╕ुреЮी рд╕ाрд╣рдм рджुрдЦी рд╣ैं рдФрд░ рдЕрдкрдиी рд░рдЪрдиाрдУं рдоें рдЕрдХ्рд╕рд░ рдЗрд╕рдХा реЫिрдХ्рд░ рдХрд░рддे рд╣ैं।  
9 рдЗрд╕्рддिंрдЬा – рдкाрдиी рдЙрдкрд▓рдм्рдз рди рд╣ोрдиे рдкрд░ рдоुрд╕рд▓рдоाрдиों рдж्рд╡ाрд░ा рдкेрд╢ाрдм рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╕ूрдЦी рдоिрдЯ्рдЯी рдХे рдвेрд▓े рдХो рд▓िंрдЧ рдХे рдЫिрдж्рд░ рдкрд░ рд░рдЦрдХрд░ рдоूрдд्рд░ рдХो рд╕ुрдЦाрдиे рдФрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╢рд░ीрд░ рдХो рдкрд╡िрдд्рд░ рд░рдЦрдиे рдХी рдХ्рд░िрдпा।

10 рд╕िрд░ाрдЬ рдФрд░ंрдЧाрдмाрджी рдХी рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдкंрдХ्рддि рдХी рдкрд░ोрдбी:
            рдЪрд▓ी рд╕िрдо्рдд-рдП-реЪैрдм рд╕े рдЗрдХ рд╣рд╡ा рдХि рдЪрдорди рд╕ुрд░ूрд░ рдХा рдЬрд▓ рдЧрдпा
реЪैрдм (рд╢ूрди्рдп) рдХो рд╢рд░्реШ (рдкूрд░рдм) рд╕े рдмрджрд▓ рдХрд░ рдкैрд░ोрдбी рдХी рд╣ै। рдмंрдЧрд▓ाрджेрд╢ рдХे рдкाрдХिрд╕्рддाрди рд╕े рдкृрдердХ рд╣ोрдиे рд╕े рдкूрд░्рд╡ рдХी рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХी рдУрд░ рд╕ंрдХेрдд рд╣ै। 
11 рдЙрд░्рджू рд╡рд░्рдгрдоाрд▓ा рдоें “реЫ” рдХी рдЖрд╡ाреЫ рдХे рд▓िрдП рдЪाрд░ рдЕрдХ्рд╖рд░ рд╣ैं—“реЫाрд▓” (╪░), “реЫे” (╪▓), “реЫ्рд╡ाрдж” (╪╢) рдФрд░ “реЫो” (╪╕) । реЫिрдпाрдЙрд▓рд╣реШ рдоें  “реЫ” рдХी рдЖрд╡ाреЫ рдХे рд▓िрдП “реЫ्рд╡ाрдж” (╪╢) рдЕрдХ्рд╖рд░ рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬрдмрдХि ‘реЫिрдпाрдмीрддрд╕’ рдХी “реЫ” рдХे рд▓िрдП —“реЫाрд▓” (╪░)рдЕрдХ्рд╖рд░ рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рд╣ोрддा рд╣ै।

No comments :

Post a Comment

We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рд░рдЪрдиा рд╕े рд╕рдо्рдмंрдзिрдд рд╢ाрд▓ीрди рд╕рдо्рд╡ाрдж рдХा рд╕्рд╡ाрдЧрдд рд╣ै।