- เคจीเคฐเค
“เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคो เคैเคธे เคธเคฎเคा เคाเค? เคฏเคน เคธเคตाเคฒ เคเคจเคी เคเคตिเคคा เคे เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคुเค เค เคเคชเคा เคธा เคฒเค เคธเคเคคा เคนै। เค्เคฏोंเคि เคเคฎ เคคौเคฐ เคชเคฐ เคเคจเคे เคฌाเคฐे เคฎें เคช्เคฐเคเคฒिเคค เคงाเคฐเคฃा เคฏเคนी เคนै เคि เคตे เคฌेเคนเคฆ เคธเคฐเคฒ เคเคฐ เคธीเคงी เคนोเคคी เคนैं เคเคฐ เคเคธเคฒिเค เค เคฒเค เคธे เคिเคธी เคिเคช्เคชเคฃी เคฏा เคต्เคฏाเค्เคฏा เคी เค เคชेเค्เคทा เคจเคนीं เคฐเคเคคी। เคเคธเคा เคเค เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคฏเคน เคนुเค เคि เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคो เคเคฎ्เคญीเคฐเคคा เคธे เคธเคฎเคเคจे เคคเคฅा เคธเคนी เคชเคฐिเคช्เคฐेเค्เคท्เคฏ เคฎें เคฐเคเคเคฐ เคเคธเคा เคฎूเคฒ्เคฏाँเคเคจ เคเคฐเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคฌเคนुเคค เคเคฎ เคนुเค เคนै।”[1] เคเคธा เคเคนเคคे เคนुเค- เคเคตि เคेเคฆाเคฐเคจाเคฅ เคธिंเคน เคฌिเคฒเคुเคฒ เคธเคนी เคฅे เค्เคฏोंเคि เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคนिंเคฆी เคे เคคเคฎाเคฎ เคเคฒोเคเค เคเคตं เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคเคจ्เคนें เคिเคธी เคจ เคिเคธी เคตाเคฆ เคฏा เคช्เคฐเคตृเคคि เคฎें เคฌाँเคงเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคเคฐเคคे เคฐเคนे เคนै। เคिเคธी เคจे เคเคชเคฏुเค्เคค เคถเคฌ्เคฆ เคे เค เคญाเคต เคฎें เคเคจเคी เคเคตिเคคा เคो ‘เคคाเคค्เคाเคฒिเค เคเคตिเคคा’ เคเคนा เคคो เคिเคธी เคจे ‘เค เค़เคฌाเคฐी เคเคตिเคคा’, เคिเคธी เคจे ‘เคฐाเคเคจीเคคिเค เคेเคคเคจा’ เคा เคเคตि เคเคนा เคคो เคिเคธी เคจे ‘เคฎूเคฒเคคः เค्เคฐाเคฎीเคฃ เคेเคคเคจा’ เคा เคเคตि เคนी เคเคน เคกाเคฒा। เคฎेเคฐा เคฎाเคจเคจा เคนै เคि เคिเคธी เคญी เคเคตि เคे เคाเคต्เคฏ เคชเคฐिเคธเคฐ เคा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคเคฐเคคे เคนुเค เคนเคฎें เคเคธ เคคเคฐเคน เคी เคเคฒ्เคฆเคฌाเค़िเคฏों เคธे เคฌเคเคจा เคाเคนिเค। เคฆเคฐเค เคธเคฒ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคा เคाเคต्เคฏ เค्เคทेเคค्เคฐ เคเคคเคจा เคธीเคฎिเคค เคจเคนीं เคนै, เคि เคเคธे เคिเคธी เคเค เคชंเค्เคคि เคे เคฆ्เคตाเคฐा เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เคเคฐเคจे เคा เคोเคिเคฎ เคเค ाเคฏा เคाเค। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคी เคฆुเคจिเคฏा เคฌเคนुเคค เคต्เคฏाเคชเค เคนै। เคเคจเคी เคฏเคน เคต्เคฏाเคชเคเคคा เคจ เคेเคตเคฒ เคाเคต्เคฏ เคตिเคทเคฏ เคฌเคฒ्เคि เคเคจเคी เคाเคต्เคฏ เคญाเคทाเคं เคฎें เคญी เคฆिเคाเค เคฆेเคคी เคนै। เคฏเคนाँ เคเคจเคी เคเคธी เคต्เคฏाเคชเคเคคा เคชเคฐ เคฅोเคก़ी เคจเค़เคฐ เคกाเคฒเคจे เคी เคोเคถिเคถ เคी เคเคฏी เคนै।เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคाเคต्เคฏ เคो เคธเคฎเคเคจे เคे เค्เคฐเคฎ เคฎें เคเคจเคे เคीเคตเคจ เคो เคธเคฎเคเคจा เคुเค เคนเคฆ เคคเค เคธเคนाเคฏเค เคนो เคธเคเคคा เคนै। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคीเคตเคจ เคญเคฐ เค เคจ्เคฏाเคฏ, เคฆเคฐिเคฆ्เคฐเคคा, เคญूเค เคเคฐ เค เคญाเคตเค्เคฐเคธ्เคคเคคा เคैเคธी เคीเค़ों เคธे เคฒเคก़เคคे เคฐเคนे। เค เคชเคจे เคीเคตเคจ เคฎें เคเคจ्เคนोंเคจे เค़ूเคฌ เคฏाเคค्เคฐाเคँ เคी- เคฌौเคฆ्เคง เคญिเค्เคทु เคे เคฐूเคช เคฎें เคถ्เคฐीเคฒंเคा เคคเค เคเค। เคฎाเคฐ्เค्เคธเคตाเคฆी เคชाเคฐ्เคी เคเคตं เคช्เคฐเคเคคिเคถीเคฒ เคฒेเคเค เคธंเค เคธे เคญी เคुเคก़े। เคเค เคฌाเคฐ เคेเคฒ เคญी เคเคฏे। เคเคจเคे เคीเคตเคจ เคी เคเคธ เค เคญाเคตเค्เคฐเคธ्เคคเคคा, เคฏाเคค्เคฐीเคชเคจे เคเคตं เคฌौเคฆ्เคง เคคเคฅा เคฎाเคฐ्เค्เคธ เคी เคตिเคाเคฐों เคी เคाเคฏा เคो เคเคจเคे เคाเคต्เคฏ เคฎें เคญी เคฆूเคฐ เคคเค เคฆेเคा เคा เคธเคเคคा เคนै। เค เคเคฌเคฐ เคे เคธเคฎाเค เคฎें เคฐเคนเคคे เคนुเค เคคुเคฒเคธी เคจे เคीเคตเคจเคธเคฎ्เคฌंเคงी เค เคญाเคต เคเคฐ เค เคชเคฎाเคจ เคे เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคฒिเคा เคฅा--
“เคฎाเคคु-เคชिเคคा เคเค เคाเค เคคเค्เคฏो เคตिเคงिเคนूँ เคจ เคฒिเคी เคเคू เคญाเคฒ เคญเคฒाเค
เคจीเค, เคจिเคฐाเคฆเคฐ เคญाเคเคจ, เคाเคฆเคฐ, เคूเคเคฐ-เคूเคเคจ เคฒाเคि เคฒเคฒाเค।
...
เคฌाเคฐे เคคें เคฒเคฒाเคค- เคฌिเคฒเคฒाเคค เคฆ्เคตाเคฐ-เคฆ्เคตाเคฐ เคฆीเคจ...[2]
เคเคธเคे เคฌाเคฆ เคฌीเคธเคตीं เคธเคฆी เคฎें- เคจेเคนเคฐु เคे เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเค เคฎें เคฐเคนเคคे เคนुเค เคเคตि เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคฒเคเคญเค เคเคธी เค เคญाเคต เคเคฐ เค เคชเคฎाเคจ เคो เคซिเคฐ เคธे เคฒिเคเคคे เคนै—
เคฎाเคจเคต เคนोเคเคฐ เคฎाเคจเคต เคे เคนी เคเคฐเคฃों เคฎें เคฎैं เคฐोเคฏा!
เคฆिเคจ เคฌाเค़ों เคฎें เคฌीเคคा เคฐाเคค เคो เคชเคเคฐी เคชเคฐ เคฎैं เคธोเคฏा !
เคเคญी เคुเคฎเค्เคเคก เคฏाเคฐ-เคฆोเคธ्เคค เคธे เคฎिเคฒเคเคฐ เคเคญी เค เคेเคฒे—
เคเค-เคเค เคฆाเคจे เคी เค़ाเคคिเคฐ เคธौ-เคธौ เคชाเคชเคก़ เคฌेเคฒे ![3]
เคिंเคคु เคฆोเคจों เคे เคฒिเคเคจे เคฎें เคซ़เคฐ्เค़ เคนै। เคคुเคฒเคธी เคเคนाँ เคฆुःเค เคा เคाเคฐเคฃ เคตिเคงि เคे เคตिเคงाเคจ เคो เคฎाเคจเคคे เคนै เคตเคนीं เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคเคธे เคฐाเคเคจीเคคिเค- เคธाเคฎाเคिเค เคाเคฒเคฌाเค़िเคฏों เคธे เคोเคก़ เคเคฐ เคฆेเคเคคे เคนै। เคीเคตเคจ เคा เคฏเคน เคฆुःเค เคเคฐ เค เคญाเคต เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคฏเคนाँ เคฌाเคฐ เคฌाเคฐ เคเคญเคฐเคคा เคนै— เคธाเคฎाเคिเค เคคเคฅ्เคฏ เคे เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं เคฌเคฒ्เคि เคธเคเคจ เค เคจुเคญเคต เคे เคฐूเคช เคฎें।
เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เคฆेเคถी เคธे เคฒेเคเคฐ เคตिเคฆेเคถी เคฐाเคเคจेเคคाเคं เคเคฐ เคเคจเคी เคฐाเคเคจीเคคि เคชเคฐ เค़ूเคฌ เคฒिเคा เคนै। เคांเคงी, เคตिเคจोเคฌा, เคจेเคนเคฐु, เคंเคฆिเคฐा, เคฒाเคฒू, เคฎाเคฏा เคเคฐ เคเคฏเคช्เคฐเคाเคถ เคธे เคฒेเคเคฐ เคฎाเค, เคฒेเคจिเคจ, เคธ्เคाเคฒिเคจ เคคเค เคธเคญी เคชเคฐ เคฒिเคा। เคिंเคคु เคเคฒ्เคฒेเคเคจीเคฏ เคฏเคน เคนै เคि เคเคจ्เคนोंเคจे เคिเคธी เคी เคญเค्เคคि เคจเคนीं เคी। เคเคนाँ เคเค เคคเคฐเคซ़ ‘เคถเคชเคฅ’ เคเคตिเคคा เคฎें เคांเคงी เคे เคช्เคฐเคคि เคถ्เคฐเคฆ्เคงाเคชूเคฐ्เคตเค เคฒिเคा—
เคนे เคญाเคฐเคค เคे เคชเคฐเคฎ เคชिเคคा, เคคुเคฎ
เคต्เคฏเค्เคคि-เคต्เคฏเค्เคคि เคे เคฎเคจ-เคฎंเคฆिเคฐ เคฎें เคตिเคฆ्เคฏเคฎाเคจ เคนो
เคจिเคตिเคก เคคिเคฎिเคฐ เคฎें เคฆेเคต, เคคुเคฎ्เคนीं เคाเค्เคตเคฒ्เคฏเคฎाเคจ เคนो...[4]
เคตเคนीं เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ़ เคจेเคนเคฐु เคे เคช्เคฐเคคि เคเค्เคฐाเคฎเค เคนोเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคे เคนैं—
เคตเคคเคจ เคฌेเคเคเคฐ เคชंเคกिเคค เคจेเคนเคฐू เคซूเคฒे เคจเคนीं เคธเคฎाเคคे เคนैं
เคฌेเคถเคฐ्เคฎी เคी เคนเคฆ เคนै, เคซिเคฐ เคญी เคฌाเคคें เคฌเคก़ी เคฌเคจाเคคे เคนैं।[5]
********************
เคुเคเคคी เคธ्เคตเคฐाเค्เคฏ เคी เคกाเคฒ เคเคฐ
เคคुเคฎ เคฐเคน เคाเคคे เคฆเคธ เคธाเคฒ เคเคฐ।[6]
เคเคฎเคฐ्เคेंเคธी เคฒाเคू เคนोเคจे เคชเคฐ เคंเคฆिเคฐा เคे เคช्เคฐเคคि เคฒिเคเคคे เคนैं—
เคเคจ्เคฆु เคी เคเคจ्เคฆु เคी เค्เคฏा เคนुเค เคนै เคเคชเคो
เคฌेเคे เคो เคคाเคฐ เคฆिเคฏा เคฌोเคฐ เคฆिเคฏा เคฌाเคช เคो
เค्เคฏा เคนुเค เคเคชเคो ?[7]
เคเคธी เคช्เคฐเคाเคฐ เคฎाเค เคคเคฅा เคเคฏเคช्เคฐเคाเคถ เคเคฆि เคคเคฎाเคฎ เคฐाเคเคจेเคคाเคं เคी เคเคจ เคตिเคฐोเคงी เคจीเคคिเคฏों เคे เคตिเคฐुเคฆ्เคง เคเคตिเคคाเคँ เคฒिเคी। เคเคจเคी เคจเค़เคฐ เคธे เคोเค เคญी เคช्เคฐเคฎुเค เคฐाเคเคจेเคคा เคจเคนीं เคฌเค เคธเคा, เคเคจ्เคนोंเคจे เคธเคฌ เคเคฐ เค เคชเคจी เคเคฒोเคเคจाเคค्เคฎเค เค़เคฒเคฎ เคเคฒाเค।
เคฐाเคฎเคตिเคฒाเคธ เคถเคฐ्เคฎा เคจे เคช्เคฐेเคฎเคंเคฆ เคे เคเคชเคจ्เคฏाเคธों เคो เคฒेเคเคฐ เคเคนा เคฅा เคि, เคเคจเคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ เคฌीเคธเคตीं เคธเคฆी เคे เคเคชเคจिเคตेเคถिเค เคญाเคฐเคค เคा เคธाเคฎाเคिเค เคเคคिเคนाเคธ เคฒिเคा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคเคธी เคฌाเคค เคो เคช्เคฐोเฅฆ เคฎैเคจेเคเคฐ เคชांเคกेเคฏ เคจे เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคฒिเคा เคि, “เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคे เคเคงाเคฐ เคชเคฐ 1940 เคे เคฌाเคฆ เคे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเค เคी เคฐाเคเคจीเคคिเค เคेเคคเคจा เคा เคเคคिเคนाเคธ เคฒिเคा เคा เคธเคเคคा เคนै।”[8] เคเคธ เคเคฅเคจ เคฎें เคเคे เคोเคก़เคคे เคนुเค เคเคนा เคा เคธเคเคคा เคนै, เคि เคเคจเคे เคाเคต्เคฏ เคฎें เคฐाเคเคจीเคคिเค เคेเคคเคจा เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคนเคฐ เคตเคน เคตिเคทเคฏ เคญी เคถाเคฎिเคฒ เคนै เคिเคธเคा เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคเคฎ เคเคจเคคा เคธे เคนै। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคธ्เคตเคฏं เคो เคเคจเคเคตि เคเคนเคคे เคนै। เคเคจเคी เคाเคต्เคฏ เคชंเค्เคคिเคฏाँ เคนैं—
เคเคจเคคा เคฎुเค เคธे เคชूเค เคฐเคนी เคนै, เค्เคฏा เคฌเคคเคฒाเคँ
เคเคจเคเคตि เคนूँ เคฎैं เคธाเคซ़ เคเคนूँเคा, เค्เคฏों เคนเคเคฒाเคँ ?[9]
เคเคฎ เคเคจเคคा เคा เคฆुःเค เคเคจ्เคนें เคाเคต्เคฏ เคฐเคเคจा เคे เคฒिเค เคจिเคฐंเคคเคฐ เคช्เคฐेเคฐिเคค เคเคฐเคคा เคฅा। เคเคธ เคฆुःเค เคे เคชीเคे เคฐाเคเคจीเคคिเค เคจीเคคिเคฏाँ เคนों เคฏा เคชूँเคीเคตाเคฆी เคเคตं เคถเคนเคฐी เคตเคฐ्เค เคी เคฎाเคจเคธिเคเคคा— เคธเคญी เคชเคฐ เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เคคीเคे เคธ्เคตเคฐ เคฎें เคฒिเคा। เคเค़ाเคฆी เคे เคฌाเคฆ เคे เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ เคी เคคเคธ्เคตीเคฐ เคฌเคจाเคคे เคนुเค เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคฒिเคเคคे เคนैं—
เคฆेเคถ เคนเคฎाเคฐा เคญूเค เคจंเคा
เคाเคฏเคฒ เคนै เคฌेเคाเคฐी เคธे
เคฎिเคฒे เคจ เคฐोเคी- เคฐोเคी เคญเคเคे เคฆเคฐ- เคฆเคฐ เคฌเคจे เคญिเคाเคฐी เคธे।[10]
เคเคธी เคนिंเคฆुเคธ्เคคाเคจ เคฎें เคญूเค เคธे เคूเคเคคा เคฆुเคเคนเคฐเคจ เคฎाเคธ्เคเคฐ เคญी เคนै, เคिเคธเคे เคนाเคฅों เคฎें เคเคฆเคฎ เคे เคจเค เคธाँเคे (เคจเค เคชीเคข़ी) เคเคข़เคจे เคी เค़िเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคฆी เคเคฏी เคนै—
เคฌเคฐเคธा-เคฌเคฐเคธा เคเคฐ เคฌेเคฌเคธ เคฌเค्เคों เคชเคฐ เคฎिเคจเค-เคฎिเคจเค เคฎें เคชाँเค เคคเคฎाเคे
เคเคธी เคคเคฐเคน เคฆुเคเคนเคฐเคจ เคฎाเคธ्เคเคฐ เคเคข़เคคा เคเคฆเคฎ เคे เคธांเคे।[11]
เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคीเคตเคจ เคฎें เคต्เคฏाเคช्เคค เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅाเคเคจ्เคฏ เคตिเคทเคฎเคคा, เคฆुःเค, เคถोเคทเคฃ, เคฏुเคฆ्เคง, เคนिंเคธा, เค เคจ्เคฏाเคฏ เคเคฐ เค เคค्เคฏाเคाเคฐ เคे เคฒिเค เคธंเคญ्เคฐांเคค เคตเคฐ्เค เคी เคเคฒोเคเคจा เคเคฐเคคे เคนुเค เคฒिเคเคคे เคนै—
เคैเคธा เคฒเคेเคा เคคुเคฎ्เคนें ?
เคंเคเคฒी เคธुเค เคฐ เคฏเคฆि เคเคงเคฎ เคฎเคाเค
เคคเคนเคธ-เคจเคนเคธ เคเคฐ เคกाเคฒे เคซ़เคธเคฒें[12]
********************
เค़เคฎींเคฆाเคฐ เคนैं, เคธाเคนूเคाเคฐ เคนैं,เคฌเคจिเคฏा เคนैं, เคต्เคฏाเคชाเคฐी เคนैं
เค ंเคฆเคฐ-เค ंเคฆเคฐ เคตिเคเค เคเคธाเค, เคฌाเคนเคฐ เคเคฆ्เคฆเคฐเคงाเคฐी เคนैं[13]
********************
เคाเคฆी เคจे เคเคเคฎเคฒ เคธे เค เคชเคจी เคธाँเค -เคाँเค เคเคฐ เคกाเคฒी เคนै
เคฌिเฅเคฒा, เคाเคा, เคกाเคฒเคฎिเคฏा เคी เคคीเคธों เคฆिเคจ เคฆिเคตाเคฒी เคนै[14]
********************
เคตे เคฒोเคนा เคชीเค เคฐเคนे เคนैं, เคคुเคฎ เคฎเคจ เคो เคชीเค เคฐเคนे เคนो
เคตे เคชเคค्เคฅเคฐ เคोเคก़ เคฐเคนे เคนैं, เคคुเคฎ เคธเคชเคจे เคोเคก़ เคฐเคนे เคนो[15]
เคเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคी เคเคตिเคคाเคं เคฎें เคเคจ्เคนोंเคจे เค เคธाเคงाเคฐเคฃ เคต्เคฏंเค्เคฏ เคถैเคฒी เคा เคเคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคिเคฏा เคนै, เคिเคธเคे เคฒिเค เคเคจ्เคนें เคเค เคคเค เคฏाเคฆ เคिเคฏा เคाเคคा เคนै। เคจाเคฎเคตเคฐ เคธिंเคน เคเคนाँ เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคो ‘เคเคฌीเคฐ เคे เคฌाเคฆ เคฆूเคธเคฐा เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ा เคต्เคฏंเค्เคฏเคाเคฐ เคฎाเคจเคคे เคนैं’[16] เคตเคนीं เคช्เคฐोเฅฆ เคोเคฌिंเคฆ เคช्เคฐเคธाเคฆ เคฒिเคเคคे เคนै เคि, “เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคा เคต्เคฏंเค्เคฏ เคฐाเคฎเคฌाเคฃ เคนै। เคเคนाँ เคोเค เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคाเคฎ เคจ เคเคคा เคนो เคฏा เคเคฌ เคธเคฌ เคนเคฅिเคฏाเคฐ เคुเค เคाเคคे เคนैं เคคเคฌ เคฌाเคฌा เค เคชเคจा เคต्เคฏंเค्เคฏ เคा เคฏเคน เคถुเคฆเคฐ्เคถเคจ เคเค्เคฐ เคเคฒเคคे เคนैं เคเคฐ เคฆुเคถ्เคฎเคจ เคो เคฎंเคฆ เคนाเคธ เคे เคธाเคฅ เคงเคฐाเคถाเคฏी เคเคฐเคคे เคนैं। เคฒेเคिเคจ เคเคธा เคเคคเค เคจเคนीं เคนै เคि เคตिเคถुเคฆ्เคง เคฐाเคเคจीเคคिเค เคेเคคเคจा เคธे เคฒैเคธ เคเคฐ เคธเคค्เคคा เคต เคถाเคธเคจ เคคंเคค्เคฐ เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคเคตिเคคाเคं เคฎें เคนी เคตे เคต्เคฏंเค्เคฏ เคे เค เคธ्เคค्เคฐ เคा เคเคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคเคฐเคคे เคนै। เคช्เคฐเคृเคคि เคเคฐ เคाँเคต-เคถเคนเคฐ เคธे เคुเคก़ी เคเคตिเคคाเคं เคฎें เคญी เคต्เคฏंเค्เคฏ เคा เคฏเคน เคธ्เคตเคฐ เคฆिเคाเค เคฆेเคคा เคนै।”[17]
เคाँเคต เคเคฐ เคถเคนเคฐ เคชเคฐ เคฒिเคी เคเคจเคी เคต्เคฏंเค्เคฏ เคเคตिเคคा เคा เคเคฆाเคนเคฐเคฃ—
เคฆूเคง-เคธा เคงुเคฒा เคธाเคฆा เคฒिเคฌाเคธ เคนै เคคुเคฎ्เคนाเคฐा
เคจिเคเคฒे เคนो เคถाเคฏเคฆ เคौเคฐंเคी เคी เคนเคตा เคाเคจे
เคฌैเค เคจा เคนै เคชंเคे เคे เคจीเคे, เค เคเคฒे เคกिเคฌ्เคฌे เคฎैं
เคฏे เคคो เคฌเคธ เคเคธी เคคเคฐเคน
เคฒเคाเคंเคे เค เคนाเคे, เคธुเคฐเคคी เคซाँเคेंเคे
เคญเคฐे เคฎुँเคน เคฌाเคคें เคเคฐेंเคे เค เคชเคจे เคฆेเคธ เคोเคธ เคी
เคธเค เคธเค เคฌเคคเคฒाเค
เค เคเคฐเคคी เคคो เคจเคนीं เคเคจเคी เคธोเคนเคฌเคค?
เคी เคคो เคจเคนीं เคुเคขเคคा เคนै?
เคिเคจ เคคो เคจเคนीं เคเคคी เคนै?[18]
********************
เคฆेเคฐ เคคเค เคเคเคฐाเค
เคเคธ เคฆिเคจ เคเคจ เคँเคों เคธे เคตे เคชैเคฐ
เคญूเคฒ เคจเคนीं เคชाเคंเคा เคซเคी เคฌिเคตाเคเคฏाँ
เคुเคฌ เคเคं เคฆूเคงिเคฏा เคจिเคाเคนों เคฎें
เคงँเคธ เคเคं เคुเคธुเคฎ-เคोเคฎเคฒ เคฎเคจ เคฎें[19]
เคฏเคน เคธเคนी เคนै เคि เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เค เคชเคจे เคाเคต्เคฏ เคฎें เคธाเคฎाเคिเค-เคฐाเคเคจीเคคिเค เคต्เคฏंเค्เคฏ เคा เคญเคฐเคชूเคฐ เคเคธ्เคคेเคฎाเคฒ เคिเคฏा เคนै, เคिंเคคु เคฏเคน เคเคจเคे เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคाเคต्เคฏ เคा เคเค เคนिเคธ्เคธा(เคญเคฒे เคนी เคฌเคก़ा เคนो) เคญเคฐ เคนै। เคเคจเคे เคाเคต्เคฏ เคฎें เคเคนाँ เคเค เคคเคฐเคซ़ เคธाเคฎाเคिเค-เคฐाเคเคจीเคคिเค เคต्เคฏंเค्เคฏ เคนै เคตเคนीं เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ़ เคช्เคฐेเคฎ, เคตाเคค्เคธเคฒ्เคฏ (เคฆंเคคुเคฐिเคค เคฎुเคธ्เคाเคจ), เคเคฐुเคฃा เคเคฐ เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เคैเคธे เคตिเคทเคฏ เคนैं। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจिเคฐे เคต्เคฏंเค्เคฏ เคเคตि เคจเคนीं เคนै เคฌเคฒ्เคि เคตे เคเคธเคธे เค เคงिเค เคुเค เคนै। “เคฎूเคฒเคคः เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจा เคा เคेंเคฆ्เคฐ เคाँเคต เคนै, เคเคนाँ เคธे เคเคจเคी เคेเคคเคจा, เคฐเคเคจा เคฎें เคเคธเคे เคฌाเคนเคฐ เคญी, เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เคเคจ्เคนें เคถเคนเคฐ เคी เคเคฐ เคฒे เคाเคคी เคนै เคเคฐ เคซिเคฐ เคถเคนเคฐ เคธे เคाँเคต เคी เคเคฐ; เคเคฐ เคเคตाเคाเคนी เคी เคฏเคน เคช्เคฐเค्เคฐिเคฏा เค เคจेเค เคธ्เคคเคฐों เคชเคฐ เคจिเคฐंเคคเคฐ เคเคฒเคคी เคฐเคนเคคी เคนै।”[20] เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคฏเคนाँ เคाँเคต เคจोเคธ्เคेเคฒเคिเคฏा เคฏा เคญाเคตुเคเคคा เคे เคฐूเคช เคฎें เคจเคนीं เคฌเคฒ्เคि เคเค เคीเคคी-เคाเคเคคी เค ोเคธ เคตाเคธ्เคคเคตिเคเคคा เคे เคฐूเคช เคฎें เคเคคा เคนै। เค เคชเคจी เคธाเคฐी เค เค्เคाเคเคฏों เคเคฐ เคฌुเคฐाเคเคฏों เคे เคธाเคฅ। เคเคจเคे เคฏเคนाँ เคช्เคฐเคृเคคि เคे เคช्เคฐเคคि เคธเคเค เคเคตं เคाเคृเคค เคंเคฆ्เคฐिเคฏों เคा เคญाเคต เคนै—
เค เคฌ เคे เคเคธ เคฎौเคธเคฎ เคฎें
เคोเคฏเคฒ เคเค เคฌोเคฒी เคนै
เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ...[21]
*********************
เคฒेเคคे เคนी เคเคฐเคตเค
เคคेเค़ाเคฌ เคी เคซुเคนाเคฐें เคिเคก़เคเคจे เคฒเคा เคธूเคฐเค...[22]
เคเค เค เคจ्เคฏ เคเคตिเคคा เคिเคธเคฎे เคिเคธाเคจी เคฌोเคง เคा เคชเค्เคा เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคฎौเคूเคฆ เคนै—
เคธिเคे เคนुเค เคฆो เคญुเค्เคे เคธाเคฎเคจे เคเค
เคคเคฌिเคฏเคค เคिเคฒ เคเคฏी
เคคाเค़ा เคธ्เคตाเคฆ เคฎिเคฒा เคฆूเคงिเคฏा เคฆाเคจों เคा
เคคเคฌिเคฏเคค เคिเคฒ เคเคฏी
เคฆाँเคคो เคी เคฎौเคूเคฆเคी เคा เคธुเคซเคฒ เคฎिเคฒा
เคคเคฌिเคฏเคค เคिเคฒ เคเคฏी [23]
เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เคिเคธाเคจों เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคเคธे เคฒोเคों เคชเคฐ เคญी เคเคตिเคคाเคँ เคฒिเคी, เคिเคจ เคชเคฐ เคฆूเคธเคฐे เคเคตिเคฏों เคจे เคเคธ เคคเคฐเคน เคธे เคง्เคฏाเคจ เคจเคนीं เคฆिเคฏा เคฅा । เคฎเคธเคฒเคจ, เคเคฆिเคตाเคธी เคธเคฎाเค เคธे เคฒेเคเคฐ เคฆเคฒिเคคों เคเคตं เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เคชเคฐ เคญी เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เคธเคฎाเคจ เค เคงिเคाเคฐ เคธे เคฒिเคा। เคเคจเคी เคฆเคฒिเคค เคेเคคเคจा เคธเคฎ्เคฌंเคงी เคเคตिเคคाเคं เคฎें เคจ เคेเคตเคฒ เคเคจเคी เคฏाเคคเคจा เคเคตं เคชीเคก़ा เคा เคนी เคตเคฐ्เคฃเคจ เคนै เคฌเคฒ्เคि เคเคธ เคฏाเคคเคจा เคธे เคฎुเค्เคคि เคी เค เคญिเคต्เคฏเค्เคคि เคญी เคนै—
เคฆिเคฒ เคจे เคเคนा- เคฆเคฒिเคค เคฎाเคं เคे
เคธเคฌ เคฌเค्เคे เคฌाเค़ी เคนोंเคे
เค เค्เคจि เคชुเคค्เคฐ เคนोंเคे เคตे, เค ंเคคिเคฎ
เคตिเคช्เคฒเคต เคฎें เคธเคนเคญाเคी เคนोंเคे[24]
เคเคชेเค्เคทिเคค เคตเคฐ्เค เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เคเคธे เคตिเคทเคฏों เคชเคฐ เคญी เคเคตिเคคाเคँ เคฒिเคी, เคिเคจ्เคนें เคชเคข़เคเคฐ เค़ाเคธ เคคเคฐเคน เคे เคธ्เคตाเคฆ เคตाเคฒे เคฒोเคों เคो เคฅोเคก़ा เค เคเคชเคा เคฒเค เคธเคเคคा เคนै। เคเคจเคी เคเค เคเคตिเคคा เคนै ‘เคชैเคจे เคฆाँเคคो เคตाเคฒी เคฎाเคฆा เคธूเค เคฐ’—
เคงूเคช เคฎें เคชเคธเคฐเคเคฐ เคฒेเคी เคนै
เคฎोเคी เคคเคเคก़ी; เค เคงेเคก़; เคฎाเคฆा เคธुเค เคฐ...
เคเคฎเคจा เคिเคจाเคฐे เคฎเคเคฎเคฒी เคฆूเคฌों เคชเคฐ
เคชूเคธ เคी เคुเคจเคुเคจी เคงूเคช เคฎें
เคชเคธเคฐเคเคฐ เคฒेเคी เคนै
เคฏเคน เคญी เคคो เคฎाเคฆเคฐे เคนिंเคฆ เคी เคฌेเคी เคนै
เคญเคฐे เคชूเคฐे เคฌाเคฐเคน เคฅเคจों เคตाเคฒी[25]
เคนिंเคฆी เคเคตिเคคा เคฎें เคธूเค เคฐ เคा เคช्เคฐเคฏोเค เค เคชเคจे เคเคช เคฎें เคจเคฏा เคฅा เคเคฐ เคตเคน เคญी เคนिंเคฆ เคी เคฌेเคी เคे เคฐूเคช เคฎें। เคฏเคน เค เคฒเค เคฌाเคค เคนै เคि เคฏเคน เคเคตिเคคा เคธूเค เคฐ เคชเคฐ เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคธूเค เคฐ เคชเคฐ เคจเคนीं เคนै। เคเคธी เคคเคฐเคน เคे เค เคจेเค เคตिเคทเคฏ, เคो เคฆूเคธเคฐे เคเคตिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เคूเค เคเค เคฏा เคเคนें เคि เคोเคก़ เคฆिเค เคเค เคเคจเคो เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เค เคชเคจे เคाเคต्เคฏ เคฎें เคธ्เคฅाเคจ เคฆिเคฏा।
เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เค เคชเคจी เคเคตिเคคाเคं เคฎें เคช्เคฐเคถ्เคจ-เคเคค्เคคเคฐ เคถैเคฒी เคा เค เคฆ्เคญुเคค เคช्เคฐเคฏोเค เคिเคฏा เคนै। เคเคนाँ เคตे เคเคธा เคช्เคฐเคฏोเค เคเคฐเคคे เคนैं, เคตเคนाँ เค เคชเคจी เคाเคต्เคฏ เคธंเคฌंเคงी เคฎाเคจ्เคฏเคคाเคं เคे เค เคจेเค เคธूเคค्เคฐ เคญी เคฆेเคคे เคนै। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคฌेเคนเคฆ เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคชंเค्เคคिเคฏाँ เคนै--
เคเคจเคคा เคฎुเค เคธे เคชूเค เคฐเคนी เคนै, เค्เคฏा เคฌเคคเคฒाเคँ?
เคเคจเคเคตि เคนूँ เคฎैं เคธाเคซ़ เคเคนूँเคा, เค्เคฏों เคนเคเคฒाเคँ?
เคฏเคนाँ เคเค เคฌाเคค เคธ्เคชเคท्เค เคนै เคी เคเคตिเคคा เคे เคฒिเค เคिเคธी เคฆूเคธเคฐे เคा เคนोเคจा เค़เคฐूเคฐी เคนै। เคเคตिเคคा เคฎूเคฒเคคः เคเค เคคเคฐเคน เคा เคธंเคตाเคฆ เคนै। เคिเคธे เคงूเคฎिเคฒ เคจे เคญी เคเคนा เคि, ‘เค เค्เคी เคเคตिเคคा เคชเคนเคฒे เคเค เคธाเคฐ्เคฅเค เคธंเคตाเคฆ เคนोเคคी เคนै।’ เคชเคนเคฒे เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคตเคน เคเคตि เคा เคธ्เคตเคฏं เคธे เคธंเคตाเคฆ เคนै เคคो เคฆूเคธเคฐे เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคिเคธी เค เคจ्เคฏ เคต्เคฏเค्เคคि เคธे। เคिंเคคु เคนिंเคฆी เคเคตिเคคा เคฎें เคเคธे เคเคตिเคฏों เคी เคธंเค्เคฏा เคเคฎ เคจเคนीं, เคो เคเคตिเคคा เคो เคเค เคคเคฐเคน เคी เคญाเคทिเค เคเคฒाเคฌाเค़ी เคฏा เคธैเคฆ्เคงांเคคिเค เคฌเคฏाเคจเคฌाเค़ी เคธเคฎเคเคคे เคนैं। เคเคจเคी เคเคตिเคคा เคा เคญाเคต- เคชเค्เคท เคเคนाँ เคชाเค เค เคो เคฌूเคो เคคो เคाเคจे เคे เคुเคจौเคคी เคฆेเคคा เคนै, เคตเคนीं เคเคจเคी เคाเคต्เคฏ- เคญाเคทा เคธिเคฆ्เคงों เคी เคธंเคงाเคญाเคทा เคी เคคเคฐเคน เคเคคंเค เคชैเคฆा เคเคฐเคคी เคฎाเคฒूเคฎ เคนोเคคी เคนै। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคนिंเคฆी เคเคตिเคคा เคे เคเคธ เคธंเคเค เคธे เคญी เคชเคฐिเคिเคค เคฅे, เคฒिเคเคคे เคนैं—
เคชเคข़เคคे เคนै เคเคเคฐा เคชाเคเคฃ्เคก- เคเคฒिเคฏเค
เคฌाเค़ी เคธเคฌเคी เคธเคฎเคเคคे เคนै เคเคกिเคฏเค[26]
เคฏเคฆ्เคฏเคชि เคเคธा เคจเคนीं เคนै เคी เคตिเคाเคฐเคถीเคฒเคคा เคเคฐ เคญाเคทा เคे เคाเคฐเคฃ เคเคตिเคคा เคนเคฐ เคฌाเคฐ เคจीเคฐเคธ เคเคฐ เคเคฌाเค เคนोเคคी เคนै, เคฌเคถเคฐ्เคคे เคि เคตเคน เคตिเคाเคฐเคถीเคฒเคคा เคเคฐ เคญाเคทा เคीเคตเคจ เคे เค เคจुเคญเคตों เคธे เคเคชเคी เคนो, เคธเคฎเคाเคฒीเคจ เคธंเคตेเคฆเคจा เคธे เคुเคก़ी เคนो เคคเคฅा เคเคคिเคนाเคธ เคธे เคฎुเค เคญेเคก़ เคเคฐเคคी เคนो। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคाเคต्เคฏ เคे เคฏเคน เคธเคญी เคชเค्เคท เคฎौเคूเคฆ เคนै।
เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคฎें เคเคค्เคฎाเคญिเคต्เคฏเค्เคคि เคे เคเค เคฐूเคช เคฆिเคाเค เคฆेเคคे เคนै, เคเค เคเคเคน เคตे เคाเคฒिเคฆाเคธ เคธे เคชूเคเคคे เคนै— ‘เคाเคฒिเคฆाเคธ เคธเค เคธเค เคฌเคคเคฒाเคจा! เคंเคฆूเคฎเคคी เคे เคฎृเคค्เคฏु เคถोเค เคธे, เคคुเคฎ เคฐोเค เคฏा เค เค เคฐोเคฏा เคฅा?’ เคुเค เคเคธी เคนी เคเคค्เคฎाเคญिเคต्เคฏเค्เคคि เคชंเคค เคे เคฏเคนाँ เคญी เคนै— ‘เคตिเคฏोเคी เคนोเคा เคชเคนเคฒा เคเคตि, เคเคน เคธे เคเคชเคा เคนोเคा เคाเคจ। เคจिเคเคฒเคเคฐ เคँเคों เคธे เคुเคชเคाเคช, เคฌเคนी เคนोเคी เคเคตिเคคा เค เคจเคाเคจ’। เคธाเคฅ เคนी เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เค เคชเคจी เคोเคी เคเคตिเคคाเคं เคฎें เคญी เคเค्เคฏाเคจ เคे เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคिเคธ เคช्เคฐเคाเคฐ เคจเคฏे- เคจเคฏे เค เคจुเคญเคตों เคी เค เคญिเคต्เคฏเค्เคค เคเคฐเคคे เคนैं, เคเคธเคा เคเค เคเคฆाเคนเคฐเคฃ เคเคจเคी เคฏเคน เคเคตिเคคा ‘เคाเคฒिเคฆाเคธ’ เคนै।
เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคจे เคเคตिเคคाเคं เคे เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคुเค เคช्เคฐเคीเคคों เคी เคญी เคฐเคเคจा เคी เคนै, เคिเคจเคธे เคฏเคน เคธिเคฆ्เคง เคนोเคคा เคนैं เคि เคเคจเคी เคเคตिเคคा เคฎें เคฐाเคเคจीเคคिเค เคต्เคฏंเค्เคฏเคฌाเคฃों เคी เคธเคจเคธเคจाเคนเค เคนी เคจเคนीं, เคชाเคฏเคฒ เคी เคฎเคงुเคฐ เคंเคाเคฐ เคญी เคนै। เคฆเคฐเค เคธเคฒ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคฎाเคจเคต เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เคे เคिเคคเคจे เคฌเคก़े เคช्เคฐेเคฎी เคฅे, เคเคคเคจे เคนी เคฌเคก़े เคช्เคฐเคृเคคि เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เคे เคญी। เคตैเค्เคाเคจिเคों เคा เคฎाเคจเคจा เคนै เคि เคฎเคจुเคท्เคฏ เคช्เคฐเคृเคคि เคธे เคนी เคเคค्เคชเคจ्เคจ เคนुเค เคนै, เคเคธเคฒिเค เคฆोเคจों เคा เคธเคฎ्เคฌंเคง เคจैเคธเคฐ्เคिเค เคนै। เคเคाเคฐ्เคฏ เคถुเค्เคฒ เคा เคญी เคฎाเคจเคจा เคนै เคि, “เคฎाเคจเคต เคฒोเค เคธे เคฒेเคเคฐ เคช्เคฐเคृเคคि เคฒोเค เคคเค เคฎें เคเค เคนी เคตเคธ्เคคु เคा เคช्เคฐเคธाเคฐ เคนै, เคเคธเคฒिเค เคช्เคฐाเคृเคคिเค เค เคต्เคฏเคตों เคธे เคฏเคฆि เคฎाเคจเคต เค ंเคों เคी เคเคชเคฎा เคฆी เคाเคคी เคนै เคคो เคเคธเคฎें เคเค เคธ्เคตाเคฐเคธ्เคฏ เคนै।”[27] เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें, เคตिเคฆ्เคฏाเคชเคคि เคธे เคฒेเคเคฐ เคฐเคตीเคจ्เคฆ्เคฐเคจाเคฅ เค ाเคुเคฐ เคคเค เค เคจेเคों เคเคตिเคฏों เคจे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐूเคชों เคฎें เคीเคคों เคी เคฐเคเคจा เคी เคนै। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคธाเคฎเคจे เคฏเคน เคชूเคฐी เคตिเคฐाเคธเคค เคฎौเคूเคฆ เคฅी, เคเคจ्เคนोंเคจे เคเคตเคถ्เคฏเคเคคाเคจुเคฐूเคช เคเคนाँ เคธे เคो เคाเคนा เคฒिเคฏा। เคเคจเคे เคुเค เคช्เคฐเคฎुเค เคช्เคฐเคीเคคों เคฎें ‘เคคเคจ เคเคฏी เคฐीเคข़’, ‘เคฏเคน เคคुเคฎ เคฅी’, ‘เคुเคฐเคฆเคฐे เคชैเคฐ’, ‘เคธुเคฌเคน-เคธुเคฌเคน’, เคเคฐ ‘เคเคจ เคुเคฐंเค’ เคเคฆि เคถाเคฎिเคฒ เคนै। เคीเคคाเคค्เคฎเคเคคा เคी เคฆृเคท्เคि เคธे เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคो เคเคฆिเคเคตि เคाเคฒिเคฆाเคธ(เคฌाเคฆเคฒों เคा เคเคตि) เคी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เคฎें เคฐเคเคเคฐ เคฆेเคा เคा เคธเคเคคा เคนै। เคเคจเคे เคाเคต्เคฏ เคฎें เคญी เคฌाเคฆเคฒों เคे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐूเคช เคฎौเคूเคฆ เคนै। เคฌाเคฆเคฒ เคो เคिเคฐเคคे เคฆेเคเคจे เคธे เคฒेเคเคฐ เคเคจเคธे เคธเคตाเคฒ เคชूเคเคจे เคคเค เคे เคธเคญी เคฐूเคช เคฆिเคाเค เคฆेเคคे เคนैं।
เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคीเคคों เคฎें เคธंเคीเคค เคเคฐ เคธाเคฆเคी เคा เค เคฆ्เคญुเคค เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เคญी เคฆिเคाเค เคฆेเคคा เคนै। เคเคนीं เคเคนीं เคคो เคाเคต्เคฏเคถाเคธ्เคค्เคฐिเคฏ เคคुเค, เคंเคฆ เคเคตं เคฎाเคค्เคฐाเคं เคा เคจिเคฐ्เคตाเคน เคญी। เคเคจเคी เคเคธ เคीเคคाเคค्เคฎเคเคคा เคชเคฐ เคจंเคฆเคिเคถोเคฐ เคจเคตเคฒ เคจे เคฒिเคा เคि, “เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคฏे เคช्เคฐเคीเคค-เคเคตिเคคाเคँ เคเคจเคे เคงू-เคงू เคเคฒเคคे เคฐाเคเคจीเคคिเค เคाเคต्เคฏ-เคช्เคฐเคฆेเคถों เคฎें เคนเคฐिเคฏाเคฒी เคे เคुเคเคก़ों เคी เคคเคฐเคน เคนै, เคो เคเคธเคी เคญीเคทเคฃเคคा เคฎें เคธुंเคฆเคฐเคคा เคा เคธंเคाเคฐ เคเคฐเคคी เคนै।”[28]
เคเคธी เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคนै, เคि เคเคตि เคे เคชाเคธ เคเค เคธเคงी เคนुเค เคญाเคทा เคนोเคคी เคนै เคเคฐ เคเค เค เค्เคे เคเคตि เคे เคชाเคธ เคญाเคทा เคे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฐूเคช। เคिंเคคु เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคे เคชाเคธ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเคทा เคฐूเคช เคญी เคนैं เคเคฐ เคคเคฐเคน-เคคเคฐเคน เคी เคญाเคทाเคँ เคญी। เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคाเคฐ เคญाเคทाเคं- เคนिंเคฆी, เคฎैเคฅिเคฒी, เคฌंเคाเคฒी เคเคตं เคธंเคธ्เคृเคค, เคฎें เคเคตिเคคाเคँ เคฒिเคเคคे เคฅे। เคฏเคน เคाเคฐ เคญाเคทाเคं เคฎें เคฒिเคเคจा เคนाเคฅ เคเค़เคฎाเคจा เคญเคฐ เคจเคนीं เคฅा เคฌเคฒ्เคि เคเคธ เคญाเคทिเค เคชเคฐंเคชเคฐा เคต เคธเคฎ्เคตेเคฆเคจा เคो เคธเคฎृเคฆ्เคง เคเคฐเคจा เคญी เคฅा। ‘เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคฎैเคฅिเคฒी เคฎें เคฏाเคค्เคฐी เคจाเคฎ เคธे เคเคตिเคคा เคฒिเคเคคे เคฅे, เคเคนाँ เคเคจ्เคนें เคเคงुเคจिเค เคเคตिเคคा เคा เคช्เคฐเคตเคฐ्เคคเค เคฎाเคจा เคाเคคा เคนै। เคฌांเค्เคฒा เคฎें เคเคจ्เคนोंเคจे เคธौ เคธे เค เคงिเค เคเคตिเคคाเคँ เคฒिเคी เคเคฐ เคธंเคธ्เคृเคค เคเคตिเคคा เคो เคญी เคธเคฎเคाเคฒीเคจ เคฌเคจाเคจे เคा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคिเคฏा। เคธाเคฅ เคนी เคนिंเคฆी เคเคตिเคคा เคญूเคฎि เคा เคญी เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคिเคฏा।’[29] เคเคจเคी เคนिंเคฆी เคเคตिเคคा เคฎें เคเค เคคเคฐเคซ़ เคाँเคต เคนै เคคो เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ़ เคถเคนเคฐ। เคเค เคคเคฐเคซ़ เคญाเคทा เคฎें เคต्เคฏंเค्เคฏ เคी เคเคธाเคตเค เคนै เคคो เคฆूเคธเคฐी เคคเคฐเคซ़ เคฎเคงुเคฐ เคीเคคों เคी เคคเคฐเคฒเคคा। เคเคจเคे เคตिเคญिเคจ्เคจ เคญाเคทा เคฐूเคชों เคो เคเคจเคी เคช्เคฐเคฎुเค เคเคตिเคคाเคं- ‘เคนเคฐिเคเคจ เคाเคฅा’, ‘เคคीเคจ เคฌंเคฆเคฐ เคฌाเคชू เคे’, ‘เคाเคฒिเคฆाเคธ’, ‘เคंเคฆू เคฎैंเคจे เคธเคชเคจा เคฆेเคा’, ‘เคฆंเคคुเคฐिเคค เคฎुเคธ्เคाเคจ’, ‘เคจेเคตเคฒा’, ‘เคुเคฒाเคฌी เคूเคก़िเคฏाँ’, ‘เค เคाเคฒ เคเคฐ เคเคธเคे เคฌाเคฆ’, ‘เคฌाเคฆเคฒ เคो เคिเคฐเคคे เคฆेเคा เคนै’, ‘เคญाเคฐเคคीเคฏ เคเคจเคเคตि เคा เคช्เคฐเคฃाเคฎ’ เคเคฆि เคฎें เคฆेเคा เคा เคธเคเคคा เคนै।
เคเค เคे เคธเคฎเคฏ เคเคฐ เคธเคฎाเค เคฎें เคเคฌ เคเคตिเคคा เคธंเคเค เคे เคฆौเคฐ เคธे เคुเค़เคฐ เคฐเคนी เคนै। เคเคนाँ เคเคตिเคฏों เคे เคฎुเค्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคฆो เคตเคฐ्เค เคฌเคจ เคुเคे เคนै। เคชเคนเคฒे เคตाเคฒों เคे เคฒिเค เคเคตिเคคा เคฒिเคเคจा เคถเคคเคฐंเค เคेเคฒเคจे เคैเคธा เคนै เคคो เคฆूเคธเคฐे เคตเคฐ्เค เคตाเคฒों เคे เคฒिเค เคเคตिเคคा เคฎเคฆाเคฐी เคी เคฌंเคฆเคฐिเคฏा เคी เคคเคฐเคน เคนै, เคिเคธเคธे เคตे เคชैเคธा เคฌเคोเคฐเคคे เคนै। เคเคธे เคฎें เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคเคตिเคคा เคी เคคเคฐเคซ़ เคง्เคฏाเคจ เคाเคจा เคธ्เคตाเคญाเคตिเค เคนी เคนै। เคเคนाँ เคเคธ เคคเคฐเคน เคी เค เคคिเคฐंเคเคจाเคं เคธे เคฌเคเคจे เคเคฐ เคเคจเคे เคฌीเค เคธंเคคुเคฒเคจ เคคเคฅा เคธाเคฎंเคเคธ्เคฏ เคे เค เคจेเคों เคธूเคค्เคฐ เคฎौเคूเคฆ เคนै।
เคธंเคฆเคฐ्เคญ
[1] เคेเคฆाเคฐเคจाเคฅ เคธिंเคน, เค़เคคเคฐเคจाเค เคขंเค เคธे เคเคตि เคนोเคจे เคा เคธाเคนเคธ (เคฒेเค), เคเคฒोเคเคจा เคชเคค्เคฐिเคा - เค เคช्เคฐैเคฒ-เคूเคจ’81, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-13
[2] เคฐाเคฎेเคถ्เคตเคฐ เคฐाเคฏ, เคเคตिเคคा เคा เคชเคฐिเคธเคฐ- เคเค เค ंเคคเคฐ्เคฏाเคค्เคฐा, เคตाเคฃी เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคธंเฅฆ- 2014, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 75
[3] เคตเคนी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 76
[4] เคตเคนी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 81
[5] เคตเคนी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 81
[6] เคจाเคฎเคตเคฐ เคธिंเคน, เค़เคฎीเคจ เคी เคเคตिเคคा เคเคฐ เคเคตिเคคा เคी เค़เคฎीเคจ(เคฒेเค), เคเคฒोเคเคจा เคชเคค्เคฐिเคा - เค เคช्เคฐैเคฒ-เคूเคจ’81, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-1
[7] kavitakosh.org
[8] เคฐाเคฎेเคถ्เคตเคฐ เคฐाเคฏ, เคเคตिเคคा เคा เคชเคฐिเคธเคฐ- เคเค เค ंเคคเคฐ्เคฏाเคค्เคฐा, เคตाเคฃी เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, 2014, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 80
[9] kavitakosh.org
[10] kavitakosh.org
[11] kavitakosh.org
[12] เคถिเคตเคुเคฎाเคฐ เคฎिเคถ्เคฐ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ: เคต्เคฏเค्เคคि เคเคฐ เคเคตिเคคा (เคฒेเค), เคเคงुเคจिเค เคเคตिเคคा เคเคฐ เคฏुเค เคฆृเคท्เคि , เคช्เคฐเคाเคถเคจ เคธंเคธ्เคฅाเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012,เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-84
[13] เคช्เคฐเคญाเคเคฐ เคฎाเคเคตे, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ, เคฐाเคเคชाเคฒ เคंเคก เคธंเคธ, เคฆिเคฒ्เคฒी, 1982, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 11
[14] เคตเคนी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 12
[15] เคถिเคตเคुเคฎाเคฐ เคฎिเคถ्เคฐ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ: เคต्เคฏเค्เคคि เคเคฐ เคเคตिเคคा (เคฒेเค), เคเคงुเคจिเค เคเคตिเคคा เคเคฐ เคฏुเค เคฆृเคท्เคि , เคช्เคฐเคाเคถเคจ เคธंเคธ्เคฅाเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคธंเฅฆ- 2012,เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-86
[16] เคจाเคฎเคตเคฐ เคธिंเคน, เค़เคฎीเคจ เคी เคเคตिเคคा เคเคฐ เคเคตिเคคा เคी เค़เคฎीเคจ (เคฒेเค), เคเคฒोเคเคจा เคชเคค्เคฐिเคा - เค เคช्เคฐैเคฒ-เคूเคจ’เฅฎเฅง, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-3
[17] เคोเคฌिंเคฆ เคช्เคฐเคธाเคฆ, เคเคตिเคคा เคे เคธเคฎ्เคฎुเค, เคตाเคฃी เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 73
[18] เคिเคจ เคคो เคจเคนीं เคเคคी, kavitakosh.org
[19] เคुเคฐเคฆเคฐे เคชैเคฐ, kavitakosh.org
[20] เคेเคฆाเคฐเคจाเคฅ เคธिंเคน, เค़เคคเคฐเคจाเค เคขंเค เคธे เคเคตि เคนोเคจे เคा เคธाเคนเคธ (เคฒेเค), เคเคฒोเคเคจा เคชเคค्เคฐिเคा - เค เคช्เคฐैเคฒ-เคूเคจ’81, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-13
[21] kavitakosh.org
[22] kavitakosh.org
[23] kavitakosh.org
[24] เคฎैเคจेเคเคฐ เคชांเคกेเคฏ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคाเคต्เคฏ เคी เคญूเคฎि เคเคฐ เคญूเคฎिเคा เคा เคตिเคธ्เคคाเคฐ (เคฒेเค), เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคเคฐ เคธเคฎเคाเคฒीเคจ เคตिเคฎเคฐ्เคถ, เคธं.- เคกॉ. เคฐเคฎा, เคธ्เคตเคฐाเค เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเคฏी เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-20
[25] เคตเคนी, , เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ- 22
[26] เคจाเคฎเคตเคฐ เคธिंเคน, เค़เคฎीเคจ เคी เคเคตिเคคा เคเคฐ เคเคตिเคคा เคी เค़เคฎीเคจ (เคฒेเค), เคเคฒोเคเคจा เคชเคค्เคฐिเคा - เค เคช्เคฐैเคฒ-เคूเคจ’ 81, เคฐाเคเคเคฎเคฒ เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-3
[27] เคจंเคฆเคिเคถोเคฐ เคจเคตเคฒ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคी เคช्เคฐเคฏोเคเคงเคฐ्เคฎिเคคा (เคฒेเค), เคถเคคाเคฌ्เคฆी เคी เคเคตिเคคा, เคช्เคฐเคाเคถเคจ เคธंเคธ्เคฅाเคจ, เคจเค เคฆिเคฒ्เคฒी, 2009, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ138
[28] เคตเคนी,146
[29] เคฎैเคจेเคเคฐ เคชांเคกेเคฏ, เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคाเคต्เคฏ เคी เคญूเคฎि เคเคฐ เคญूเคฎिเคा เคा เคตिเคธ्เคคाเคฐ (เคฒेเค), เคจाเคाเคฐ्เคुเคจ เคเคฐ เคธเคฎเคाเคฒीเคจ เคตिเคฎเคฐ्เคถ, เคธं.- เคกॉ. เคฐเคฎा, เคธ्เคตเคฐाเค เคช्เคฐเคाเคถเคจ, เคจเคฏी เคฆिเคฒ्เคฒी, 2012, เคชृเฅฆ เคธंเฅฆ-19
No comments :
Post a Comment
We welcome your comments related to the article and the topic being discussed. We expect the comments to be courteous, and respectful of the author and other commenters. Setu reserves the right to moderate, remove or reject comments that contain foul language, insult, hatred, personal information or indicate bad intention. The views expressed in comments reflect those of the commenter, not the official views of the Setu editorial board. เคช्เคฐเคाเคถिเคค เคฐเคเคจा เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคถाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคตाเคฆ เคा เคธ्เคตाเคเคค เคนै।