Showing posts with label 202404H. Show all posts
Showing posts with label 202404H. Show all posts

рдЧрд░्рдоी, рдХोрд╡िрдб, рдФрд░ рдЪुрдиाрд╡

рдПंрдЧ्рд▓ो-рд╕्рд╡ीрдбिрд╢ рджрд╡ा рдиिрд░्рдоाрддा рдПрд╕्рдЯ्рд░ाрдЬेрдиेрдХा рдиे рдм्рд░िрдЯेрди рдХी рдПрдХ рдЕрджाрд▓рдд рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдХि 'рдЕрддि рджुрд░्рд▓рдн рд╕्рдеिрддिрдпों рдоें' рдЙрдирдХे рдХोрд╡िрдб-19 рд╡ैрдХ्рд╕ीрди рд╕े рде्рд░ोрдо्рдмोрд╕ाрдЗрдЯोрдкेрдиिрдпा рд╕िंрдб्рд░ोрдо (рдЯीрдЯीрдПрд╕) рдХी рд╕рдорд╕्рдпा рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рдЬिрд╕рд╕े рд╢рд░ीрд░ рдоें рдЦूрди рдоें рдердХ्рдХे рдмрдирддे рд╣ैं рдФрд░ рдк्рд▓ेрдЯрд▓ेрдЯ्рд╕ рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рднी рдЧिрд░ рдЬाрддी рд╣ै।

рдордИ рдХा рдЖрд░рдо्рдн рд╣ो рдЪुрдХा рд╣ै। рдЪреЭрддी рдЧрд░्рдоी рдХे рдоौрд╕рдо рдоें рдмреЭрддे рддाрдкрдХ्рд░рдо рдФрд░ рдЦुрд╢्рдХी рдХे рдордж्рджेрдиреЫрд░ рдЖрдк рд╕рдм рд╕े рдЕрдиुрд░ोрдз рд╣ै рдХि рдЦुрдж рднी рд╕рдоुрдЪिрдд рдкाрдиी рдкीрддे рд░рд╣ें рдФрд░ рдпрдеाрд╕рдо्рднрд╡ рдкрд╢ु-рдкрдХ्рд╖िрдпों рдХे рд▓िрдпे рднी рдкाрдиी рдХी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░ें।

рдПрдХ рд╣ाрд▓िрдпा рдЪрд░्рдЪा рдоें рдХुрдЫ рд╣िंрджी рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХे рдмीрдЪ рдЪрд░्рдЪा рдЪрд▓ рд░рд╣ी рдеी рдХि рдЧрд░्рдоी рд╕рд╣ी рд╡рд░्рддрдиी рд╣ै рдпा рдЧрд░рдоी। рдЧрд░्рдоी рдФрд░ рд╕рд░्рджी рджोрдиों реЮाрд░рд╕ी рдХे рд╢рдм्рдж рд╣ैं। рдоूрд▓рднाрд╖ा рдХे рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг, рдФрд░ рд╡рд░्рддрдиी ┌п╪▒┘Е█М рдХो рдЙрд░्рджू рдоें рднी рдпрдеाрд╡рдд рд▓े рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╣ै। рд╣рд░ рд▓िрдкि рдХी рд╕ीрдоाрдПँ рд╣ोрддी рд╣ैं, рд▓ेрдХिрди рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рдЙрд░्рджू рдоें рдоाрдд्рд░ाрдПँ рдеोреЬी рдвीрд▓ी рд░рд╣ рдЬाрддी рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕ рдХाрд░рдг рд╕े рд▓िрдЦे рд╢рдм्рджों рдХो рдЕрдХ्рд╕рд░ рдПрдХाрдзिрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдкреЭा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдУ рдФрд░ рдФ рд▓िрдЦрдиे рдоें рдЕंрддрд░ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдФрд░ рди рд╣ी рдП рдФрд░ рдР рдоें। рдРрд╕े рдоें рдХрдИ рдмाрд░ рд╡рд░्рддрдиी рдФрд░ рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдоें рднेрдж рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं। рдЗрдм्рдиे рдЗंрд╢ा рд▓िрдЦिрдд "рдЙрд░्рджू рдХी рдЖрдЦिрд░ी рдХिрддाрдм" рдХे рдЗंрдЯрд░рдиेрдЯ рдкрд░ рдЙрдкрд▓рдм्рдз рдСрдбिрдпो рдоें рдорд╣ाрднाрд░рдд рдХे рд╕ंрджрд░्рдн рдоें рдХौрд░рд╡ рдХो рдХौрд░ू рдкреЭे рдЬाрдиे рдоें рдХोрдИ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рдпрдж्рдпрдкि рдЙрд░्рджू рдоें рдЧрд░्рдоी рдХो 'рдЧ.рд░.рдоी' ( рдФрд░ рд╕рд░्рджी рдХो 'рд╕.рд░.рджी') рд▓िрдЦा рдЬाрддा рд╣ै, рдоेрд░े рд╡िрдЪाрд░ рд╕े рджेрд╡рдиाрдЧрд░ी рдоें рд▓िрдЦрддे рд╕рдордп рдЧрд░рдоी рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ा рдЧрд░्рдоी рдмेрд╣рддрд░ рд╡рд░्рддрдиी рд╣ै। рдХुрдЫ рдоिрдд्рд░ рдЬрдм рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рд╢рдм्рдж рдкाрд░्рдЯी (party) рдмोрд▓рддे рд╣ैं, рддो рд╡рд╣ 'рдкाрд░.рдЯी' рдЬैрд╕ा рд╕ुрдиाрдИ рджेрдиे рдХे рдмрдЬाрдп 'рдкा.рд░рдЯी' рдЬैрд╕ा рд╕ुрдиाрдИ рджेрддा рд╣ै। рдЕंрдЧ्рд░ेреЫी рд╣рдоाрд░ी рдоाрддृрднाрд╖ा рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрджि рд╣рдо рдкाрд░рдЯी рд▓िрдЦा рд╣ुрдЖ рдкреЭрддे рд╣ैं рддो рдЙрд╕े 'рдкा.рд░рдЯी' рдпा 'рдкाрд░.рдЯी' рджोрдиों рд╣ी рд░ूрдкों рдоें рдкреЭрдиे рдХी рд╕рдо्рднाрд╡рдиा рд░рд╣рддी рд╣ै। рдЬрдмрдХि рдкाрд░्рдЯी рд▓िрдЦрдиे рдкрд░ рдкा.рд░рдЯी рдкреЭрдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рдиिрд░्рдоूрд▓ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдмрдЪрдкрди рдоें рдПрдХ рдоिрдд्рд░ рд░ाрдо рдЬेрдардорд▓ाрдиी рдХा рдиाрдо 'рдЬेрда.рдорд▓ाрдиी' рдкреЭрдиे рдХे рдмрдЬाрдп 'рдЬेрдардо.рд▓ाрдиी' рд╣ी рдкреЭрддे рдеे। рдкाрдХिрд╕्рддाрдиी рдЯीрд╡ी рдкрд░ рджो-рдЯूрдХ рдХो рд╣рдоेрд╢ा рджोрдЯोрдХ рдХрд╣рддे рд╣ुрдП рд╕ुрдирддा рд╣ूँ। рдХुрдЫ рдкुрд░ाрдиे рдСрдирд▓ाрдЗрди рдоिрдд्рд░ рдЬिрд╕ рдЬрдЧрд╣ рд░рд╣рддे рд╣ैं рдЙрд╕рдХा рдиाрдо рд╣ै рдЕрдХрд▓рддрд░ा। рдоैं рдЬрдм рднी рдпрд╣ рдиाрдо рдкреЭрддा рд╣ूँ, рд╕ोрдЪрддा рд╣ूँ рдХि рдпрд╣ рдЬрдЧрд╣ рдЕрдХ.рд▓рддрд░ा рд╣ै рдпा рдЕрдХрд▓.рддрд░ा। рд▓िрдкि рдХी рд╕ीрдоाрдУं рдХे рдХाрд░рдг рдн्рд░рд╖्рдЯ рд╣ुрдП рдХुрдЫ рд╢рдм्рджों рдХे рдпे рдРрд╕े  рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ैं рдЬिрдирд╕े рдоैं рдкрд░िрдЪिрдд рд╣ूँ। рдЧрд░्рдоी рдХी рд╡рд░्рддрдиी рдХी рдмाрдд рдоाрдоूрд▓ी рд╕ी рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдХाреЮी рдХुрдЫ рд▓िрдЦрдиा рдкреЬा рддाрдХि рдЙрди рд▓ोрдЧों рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪ рд╕рдХे рдЬिрди्рд╣ें рд╕ाрдоाрди्рдп рд╢рдм्рдж рдФрд░ рдЙрдирдХी рд╕ाрдоाрди्рдп рд╡рд░्рддрдиिрдпाँ рдЗрддрдиी рдкрд░िрдЪिрдд рд▓рдЧрддी рд╣ैं рдХि рд╡े рд▓िрдЦрддे-рдкреЭрддे рд╕рдордп рд╢рдм्рдж рдпा рдз्рд╡рдиि рд╕े рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рдХिрд╕ी рд╡्рдпрдХ्рддि рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рд╣ी рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХрддे। рдЧрд░्рдоी рдкрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдпें рддो - рдпрджि рд╣рдо рдЧрд░рдоी рд▓िрдЦेंрдЧे рддो рд╣िंрджी-рдЙрд░्рджू рд╕े рдЕрдкрд░िрдЪिрдд рд╡्рдпрдХ्рддिрдпों рдХे рд▓िрдпे рдЙрд╕े 'рдЧ.рд░рдоी' рдкреЭрдиे рдХी рдЖрд╢ंрдХा рд╕े рдЗрдирдХाрд░ рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬрдмрдХि рдЧрд░्рдоी рд▓िрдЦрдиे рдоें рдПрдХ рд╣ी (рд╕рд╣ी) рдЙрдЪ्рдЪाрд░рдг рдмрдирддा рд╣ै рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдХी рдЧुंрдЬाрдЗрд╢ рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдпे рдоैं рдЧрд░्рдоी рд╣ी рд▓िрдЦрддा рд╣ूँ। рд╡рд░्рддрдиी рдкрд░ рдпрд╣ рдЫोрдЯा рд╕ा рд╡िрдЪाрд░ рдпрджि рдПрдХ рд╕рдо्рднाрд╡िрдд рд╡िрдЪрд▓рди рд╕े рдмрдЪा рд╕рдХрддा рд╣ै рддो рд▓िрдЦрддे-рдкреЭрддे рд╕рдордп рдЙрд╕рдкрд░ рдз्рдпाрди рджेрдиे рдоें рдХोрдИ рдмुрд░ाрдИ рдирд╣ीं рд╣ै। 
 
рдоौрд╕рдо рдХी рдЧрд░्рдоी рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдЗрд╕ рд╕рдордп рднाрд░рдд рдоें рдФрд░ рд╡िрджेрд╢ рдоें рд░рд╣ рд░рд╣े рднाрд░рддीрдпों рдоें рд╕ंрд╕ाрд░ рдХे рд╕рдмрд╕े рдмреЬे рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХे  рдЪुрдиाрд╡ों рдХी рдЧрд░्рдоी рднी рд╣ै। рдПрдХ рдЕрдЬीрдм рддрд░рд╣ рдХा рдз्рд░ुрд╡ीрдХрд░рдг рджिрдЦाрдИ рджे рд░рд╣ा рд╣ै рд▓рдЧрднрдЧ рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рджрд▓ рдпा рдиेрддा рдХा рдмोрд░्рдб рдЙрдаाрдХрд░ рдЕрдкрдиे рдиेрддा рдХी рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рд╕े рдкूрд░्рдг рд╕рд╣рдорддि рдХी рдоांрдЧ рдХрд░рддा рджिрдЦ рд░рд╣ा рд╣ै। реЫрд░ा рд╕ी рдЕрд╕рд╣рдорддि рджिрдЦाрдиे рд╡ाрд▓े рдХो рдзрдХ्рдХा рдоाрд░рдХрд░ рджूрд╕рд░े рдкाрд▓े рдоें рдлेंрдХा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдПрдХ рд╕рдордп рдеा рдЬрдм рдмुрд░े рд╕े рдмुрд░ा рд╡्рдпрдХ्рддि рднी рджूрд╕рд░ों рдХा, рдЕрд╕рд╣рдорддि рдХा, рдордд-рд╡ैрднिрди्рдп рдХा, рдФрд░ рдиिрд░рдкेрдХ्рд╖рддा рдХा рд╕рдо्рдоाрди рдХрд░рддा рдеा। рддрдм рд╕рд╣ी-реЪрд▓рдд рдХा рд╡िрд╡ेрдХ рдеा, рдЬो рддेреЫी рд╕े рдЖрдЬ рддूрддू-рдоैंрдоैं рдоें рдмрджрд▓рддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै। рдЕрдЪ्рдЫे рднрд▓े рд╢िрдХ्рд╖िрдд, рд╕рдо्рдкрди्рди рдФрд░ рд╡िрдж्рд╡ाрди рд╡्рдпрдХ्рддि рднी рд╕ोрд╢рд▓ рдоीрдбिрдпा рдкрд░ рдЕрдкрдиे рджрд▓ рдФрд░ рдиेрддा рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдФрд░ рдЕрди्рдпों рдХे рд╡िрд░ोрдз рдоें рдЖрдиे рд╡ाрд▓े рд╣рд░ рддрд░्рдХ, рдкाрда, рдЕреЮрд╡ाрд╣, рдХ्рд▓िрдк рдЖрджि рдХो рдЖँрдЦ рдоूंрджрдХрд░ рдк्рд░рд╕ाрд░िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд▓рдЧे рд╣ुрдП рд╣ैं।

рдХोрд╡िрдб рдХे рдЯीрдХों рдХे рд╕ाрдЗрдб рдПреЮेрдХ्рдЯ рдХी рдмाрдд рд╣ो рдпा рдмाрдмा рд░ाрдорджेрд╡ рдж्рд╡ाрд░ा рдХोрд╡िрдб рд╕рд╣िрдд рдПрд▓ोрдкैрдеी рдоें рд▓ाрдЗрд▓ाрдЬ рдХрдИ рдмीрдоाрд░िрдпों рдХे рдЬреЬ рд╕े рдЦाрдд्рдоे рдХे рджाрд╡े рд╣ों, рд╣рд░ рдЦрдмрд░, рдпा рдЕреЮрд╡ाрд╣ рдПрдХ рдЪुрдиाрд╡ी рд╣рдеिрдпाрд░ рдмрдирдХрд░ рд░рд╣ рдЧрдпी рд╣ै। рдЖрдЬ рдЬрд╣ाँ рд╕ाрд░ा рд╕ंрд╕ाрд░ рд╢्рд╡ेрдд-рд╢्рдпाрдо рдиреЫрд░िрдпे рдХो рдд्рдпाрдЧрдХрд░ рд╕рд░्рд╡-рд╕्рд╡ीрдХृрддि рдХी рдУрд░ рдмреЭ рд░рд╣ा рд╣ै, рд╡рд╣ाँ рд╡рд╕ुрдзैрд╡-рдХुрдЯुрдо्рдмрдХрдо рдХी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рджेрдиे рд╡ाрд▓े рднाрд░рдд рдХे рдЖрдзुрдиिрдХ, рд╢िрдХ्рд╖िрдд рдФрд░ рдбिрдЬिрдЯрд▓ी-рд╕рдХ्рд╖рдо рд╡рд░्рдЧ рдоें рдПрдХ рд▓рдХीрд░ рдЦींрдЪрдХрд░ рд╕ाрд░ी рджुрдиिрдпा рдХो рдоेрд░ा-рддेрд░ा рдХे рджो рдЦेрдоों рдоें рдмाँрдЯрдиे рдХी рдирдпी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддि рдЖрд╢्рдЪрд░्рдпрдЪрдХिрдд рдХрд░рддी рд╣ै। рд╣ाрд░्рдЯ рдЕрдЯैрдХ, рдХाрд░्рдбिрдпрдХ рдЕрд░ेрд╕्рдЯ, рде्рд░ोрдо्рдмोрд╕िрд╕, рд╕рд░рджрд░्рдж, рдмрджрди рджрд░्рдж рдЖрджि рдХोрд╡िрдб рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдЯीрдХे рд╕े рдкрд╣рд▓े рднी рд╣ोрддे рдеे। рджрд╡ाрдУं рдФрд░ рдЯीрдХों рдХे рдЕрдирдЪाрд╣े рд╕ाрдЗрдбрдПреЮेрдХ्рдЯ рдФрд░ рд░िрдПрдЕрдХ्рд╢рди рдХोрд╡िрдб рдХे рдЯीрдХों рддрдХ рд╕ीрдоिрдд рдирд╣ीं рд╣ैं। рдХोрд╡िрдб рдХे рдЯीрдХे рдФрд░ рд▓рдЧрднрдЧ рдЕрди्рдп рд╕рднी рдЯीрдХों / рджрд╡ाрдЗрдпों рдХे рдиिрд░्рдоाрдг рдФрд░ рдк्рд░рдпोрдЧ рдХा рдоुрдЦ्рдп рдЕंрддрд░ рдкрд░िрд╕्рдеिрддिрдпों рдХा рд╣ै। рдЬрдм рдХोрд╡िрдб рдЕрдкрдиे рдЪрд░рдо рдкрд░ рдеा, рдФрд░ рдЯीрдХे рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рдеे рддрдм рдоैं рд░ोреЫाрдиा рдХिрд╕ी рди рдХिрд╕ी рдХे рдЕрд╡рд╕ाрди рдХा рд╕рдоाрдЪाрд░ рд╕ुрдирддा рдеा। рдХрднी рдХिрд╕ी рд╕рд╣рдХрд░्рдоी рдХे рдШрд░ рдХे рдмुреЫुрд░्рдЧ, рдХрднी рдмрдЪрдкрди рдХा рдХोрдИ рдоिрдд्рд░, рдХрднी рдХोрдИ рд╕рд╣рдХрд░्рдоी। рдЗрди рдоृрддрдХों рдоें рдХिрддрдиे рд╣ी рдоुрдЭрд╕े рдХрд╣ीं рдХрдордЙрдо्рд░ рдеे। рд╕ंрд╕ाрд░ рдПрдХ рдЕрдж्рд╡िрддीрдп рд╕ंрдХрдЯ рдХे рджौрд░ рд╕े рдЧुреЫрд░ рд░рд╣ा рдеा। рдХिрддрдиी рдмाрд░ рдоृрддрдХों рдХे рдЕрдкрдиे рд╕рдЧे рднी рд╢рд╡ рдЫूрдиे рдХो рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рдеे। рд╕рд░рдХाрд░ों, рд╕्рд╡ाрд╕्рде्рдп рд╕ंрд╕्рдеाрдиों, рдФрд░ рджрд╡ा рдХрдо्рдкрдиिрдпों рдкрд░ рддुрд░ंрдд рдЯीрдХा рдмрдиाрдиे рдХे рд▓िрдпे рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рджрдмाрд╡ рдеा рдФрд░ рдЯीрдХे рдХे рдЕрднाрд╡ рдоें рд╣рддाрд╢ा рдоें рдЕрдиेрдХ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЖреЬे-рдЯेреЭे рд╕ुрдЭाрд╡ рджिрдпे рдЬा рд░рд╣े рдеे। рдорд╣ाрдоाрд░ी рд╕े рддो рдЕрдиेрдХ рд▓ोрдЧ рдорд░े рд╣ी, рдХिрддрдиे рд╣ी рд▓ोрдЧ рдЕрдк्рд░ाрдоाрдгिрдХ рджрд╡ाрдУं рд╕े рднी рдорд░े рд╣ैं। рдИрд░ाрди рдоें рдПрд▓्рдХोрд╣рд▓ рд╕े рдХोрд╡िрдб рдХे рдЗрд▓ाрдЬ рдХी рдЕрдлрд╡ाрд╣ें рдлैрд▓ीं рддो рдЗрд╕्рд▓ाрдоिрдХ рд░ाрдЬ рдоें рдПрд▓्рдХोрд╣рд▓ рдк्рд░рддिрдмंрдзिрдд рд╣ोрдиे рдФрд░ рдЬрдирд╕ाрдоाрди्рдп рдоें рдоिрдеाрдЗрд▓ рдПрд▓्рдХोрд╣рд▓ рдФрд░ рдЗрдеाрдЗрд▓ рдПрд▓्рдХोрд╣рд▓ рдХा рдЕंрддрд░ рд╕्рдкрд╖्рдЯ рди рд╣ोрдиे рдХे рдХाрд░рдг рдХिрддрдиे рд╣ी рд▓ोрдЧ рд╕्рдкिрд░िрдЯ рдкीрдХрд░ рдорд░े। рдЕрдоेрд░िрдХा рдоें рднी рдЧреЮрд▓рдд рдоें рд╡िрд╖ाрдХ्рдд рд░рд╕ाрдпрди рдкीрдиे рд╕े рдЧिрдиी-рдЪुрдиी рдоौрддें рд╣ुрдИ рд╣ैं। рдЯीрдХे рдХे рд╕ाрдЗрдбрдПреЮेрдХ्рдЯ्рд╕ рдХी рд╕рдоुрдЪिрдд рдЬाँрдЪ рдФрд░ рдЙрд╕рд╕े рдмрдЪाрд╡ рдкрд░ рдХाрдо рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдпे рд▓ेрдХिрди рдпрд╣ рднी рдз्рдпाрди рд░рд╣े рдХि рдЖрдЬ рд╣рдоाрд░े рдЖрд╕-рдкाрд╕ рдХे рдЕрдиेрдХ рд▓ोрдЧ рдХेрд╡рд▓ рдЗрд╕ीрд▓िрдпे рдЬीрд╡िрдд рдмрдЪ рд╕рдХे рд╣ैं рдХि рдЙрди्рд╣ें рд╕рдордп рдкрд░ рдЯीрдХा рдоिрд▓ рдЧрдпा рдеा। рдХोрд╡िрдб рдХे рд╡िрд╖рдп рдоें рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдЕрдиेрдХ рдХрди्рд╕рдкाрдпрд░ेрд╕ी рд╕िрдж्рдзांрддों рдХी рднрд░рдоाрд░ рд╣ै। рдЗрд╕ рдорд╣ाрдоाрд░ी рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдХिрд╕ी рдЯीрдХे рдХे рд╕ीрдоिрдд рджुрд╖्рдк्рд░рднाрд╡ рдХो рдХिрд╕ी рджेрд╢, рджрд▓ рдпा рдиेрддाрд╡िрд╢ेрд╖ рдХे рд╡िрд░ुрдж्рдз рдЪुрдиाрд╡ी рдоुрдж्рджा рдмрдиाрдиा рд╕рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै।

рдЖрдкрдХा рджिрди рд╢ुрдн рд╣ो, рдЖрдкрдХो рдЕрдЪ्рдЫा рдкреЭрдиे рдФрд░ рд╕ुрдирдиे рдХो рдоिрд▓े, рдЗрд╕ी рдЖрдХांрдХ्рд╖ा рдХे рд╕ाрде рд╕ेрддु рдХा рдпрд╣ рдЕंрдХ рдЖрдкрдХी рд╕ेрд╡ा рдоें рд╕рдорд░्рдкिрдд рд╣ै। рдзрди्рдпрд╡ाрдж!

рд╡िрдиीрдд,
рд╕ेрддु, рдкिрдЯ्рд╕рдмрд░्рдЧ
30 рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2024 ✍️

рдЕрдиुрдХ्рд░рдордгिрдХा, рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2024

рд╕ेрддु рд╡рд░्рд╖ 8, рдЕंрдХ 11, рдЕрдк्рд░ैрд▓ 2024


рд╕ेрддु рдХे рдкीрдбीрдПреЮ (PDF) рдбाрдЙрдирд▓ोрдб, рдХрд╡िрддा рдХोрд╢ рдкрд░

рд╕рдо्рдкाрджрдХीрдп: рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा

рдХрдеा-рдХрд╣ाрдиी, рд╡्рдпंрдЧ्рдп

рд▓рдо्рдмी рдХрд╣ाрдиी

рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░

рд╕ंрд╕्рдорд░рдг

рдЖрдд्рдордХрдеा-рдЕंрд╢

рд╕рдоीрдХ्рд╖ा

рдЖрд▓ेрдЦ, рд╡िрдорд░्рд╢, рд╡ рд╢ोрдз

рдЕрдиुрд╡ाрдж

рд╕्рддрдо्рдн

рджृрд╢्рдп-рд╢्рд░рд╡्рдп (рд╕ेрддु рдпूрдЯ्рдпूрдм)

рдХाрд╡्рдп-рдЧीрдд-рдкрдж्рдп



рдЕрдо्рдоा рдмोрд▓ी (рд░ाрдЬेंрдж्рд░ рдХृрд╖्рдг)
(рд╣िंрджी: рдЧीрддि рдд्рдпाрдЧी)

Voices Within
рдЖрдзी рд╕рджी рдХा рдХिрд╕्рд╕ा
рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा
рдЖрдЬीрдЪी рд╡рдЪрдиे (рд░ाрдЬेंрдж्рд░ рдХृрд╖्рдг)
(рдорд░ाрдаी: рд╕рддीрд╢ рдмेंрдбीрдЧिрд░ी)

рдЫोрдЯी рд╕ी рдмाрдд (рд▓рдШुрдХрдеा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣)
(рд▓ेрдЦрдХ: рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा)


рдоाрдирд╡ीрдп рдЕрднिрдк्рд░ाрдпों рдХी рдбрдЧрд░
(рд▓ेрдЦрдХ: рдЪंрдж्рд░рдоोрд╣рди рднрдг्рдбाрд░ी)


рдЕрдиुрд░ाрдЧी рдорди (рдХрдеा рд╕ंрдЧ्рд░рд╣)
(рд▓ेрдЦрдХ: рдЕрдиुрд░ाрдЧ рд╢рд░्рдоा)
рдЖрдЧ рд╕े рдЕंрддрд░िрдХ्рд╖ рддрдХ
(рд▓ेрдЦрдХ: рдЕреЫीреЫ рд░ाрдп)
Basic Hindi 2 Workbook
(Sonia Taneja)

рдХुрдЫ рдФрд░ рд╕ुंрджрд░, рд░ोрдЪрдХ, рдЙрдкрдпोрдЧी, рдд्рд░ुрдЯिрд╣ीрди рдкुрд╕्рддрдХें рд╢ीрдШ्рд░ рдЖ рд░рд╣ी рд╣ैं
More books coming soon

рдорддрджाрди рдПрдХ рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा

рдбॉ. рдХрди्рд╣ैрдпा рдд्рд░िрдкाрдаी

- рдХрди्рд╣ैрдпा рдд्рд░िрдкाрдаी

рдкीрдаाрдЪाрд░्рдп, рдбॉ. рдЖрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдкीрда (рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ рд╡ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдоूрд▓्рдп) 
рдкंрдЬाрдм рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рднрдЯिंрдбा
рдЪрд▓рднाрд╖: (+91) 8989154081, (+91) 9818759757
рдИрдоेрд▓: hindswaraj2009@gmail.com & kanhaiya.tripathi@cup.edu.in
рд▓ेрдЦрдХ рднाрд░рдд рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдХे рдорд╣ाрдорд╣िрдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЬी рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ рдХाрд░्рдп рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рдиिрднा рдЪुрдХे рд╣ैं рдПрд╡ं рд╕ेрддु рд╕ंрдкाрджрди рдоंрдбрд▓ рдХे рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рд╕рджрд╕्рдп рд╣ैं। рдЖрдк рдЕрд╣िंрд╕ा рдЖрдпोрдЧ рдХे рд╕рдорд░्рдердХ рдПрд╡ं рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╕рдн्рдпрддा рдХे рдкैрд░ोрдХाрд░ рднी рд╣ैं।


рднाрд░рддीрдп рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдоें рдХेрд╡рд▓ рдорддрджाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддे, рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рд╡िрднिрди्рди рдХोрдиे рдоें рдЬрд╣ाँ рдЬрдирддंрдд्рд░ рдЬैрд╕ी рдЕрд╡рдзाрд░рдгा рд╣ै рд╡рд╣ाँ рдорддрджाрди рд╣ोрддे рд╣ैं। рднाрд░рдд рдоें рдЖрдЬाрдж рднाрд░рдд рдПрдХ рд╕ंрд╡ैрдзाрдиिрдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд╕ाрде рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЗрд╕ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХा рдЕрднिрди्рди рдЕрд╡рдпрд╡ рд╣ै рдорддрджाрди। рдХрд╣рддे рд╣ैं рд╕्рд╡рд╕्рде рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХे рд▓िрдП рдорддрджाрди рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдФрд░ рдорддрджाрди рд╣ोрдиे рд╕े рджेрд╢ рдХा рдиाрдЧрд░िрдХ рднी рдпрд╣ рдорд╣рд╕ूрд╕ рдХрд░ рдкाрддा рд╣ै рдХि рдЙрд╕рдХे рджेрд╢ рдоें рдХोрдИ рдХीрдордд рд╣ो рдпा рди рд╣ो рд▓ेрдХिрди рд╡ोрдЯ рджेрдиे рдХा рдЕрдзिрдХाрд░ рдЙрд╕े рдЬो рдоिрд▓ा рд╣ै рд╡рд╣ рдЕрдж्рднुрдд рд╣ै। рдЬрдм рджेрд╢ рдЖреЫाрдж рд╣ुрдЖ рддो рдЙрди рджिрдиों рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХी рдЖрдмाрджी рдпрд╣ी рдХोрдИ 35 рдХрд░ोреЬ рдеी। рдЕрдм рджेрд╢ рдХी рдЖрдмाрджी 1 рдЕрд░рдм 42 рдХрд░ोреЬ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╣ै। рджेрд╢ рдиे рдЬрдирд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рдЬрдмрд░рджрд╕्рдд рджрдмाрд╡ рдЕрдкрдиे рдКрдкрд░ рдмрдиा рд▓िрдпा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рд╡ोрдЯ рдХे рд╣िрд╕ाрдм рд╕े рдпे рд╕рднी рдиाрдЧрд░िрдХ рд╣рдоाрд░े рджेрд╢ рдХी рдордЬрдмूрдд рдХреЬी рд╣ैं рдЬिрдирд╕े рджेрд╢ рдЕрдкрдиा рдиेрддृрдд्рд╡ рдкाрддा рд╣ै, рджेрд╢ рдЕрди्рдп рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рджेрд╢ों рдоें рдЕрдкрдиी рдордЬрдмूрддी рдХो рдк्рд░рджрд░्рд╢िрдд рдХрд░рддा рд╣ै। рдпे рдорддрджाрдирдХрд░्рддा рдЬो рдорддрджाрди рдХрд░рддे рд╣ैं рдЙрдирдХे, рдЬो рдирд╣ीं рдХрд░рддे рд╣ैं рдЙрдирдХे рдФрд░ рдЬो рдорддрджाрди рд╕े рдиेрддृрдд्рд╡ рдкाрддे рд╣ैं рдЙрди рд╕рдмрдХे рднाрдЧ्рдп-рд╡िрдзाрддा рд╣ैं।
рд╕्рд╡рд╕्рде рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХे рд▓िрдП рдорддрджाрди рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै। рджुрдиिрдпा рдоें рдмрд╣ुрдд рд╕े рджेрд╢ рд╣ैं рдЬрд╣ाँ рдорддрджाрди рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рдЙрдирдоें рд╕े рдЕрдзिрдХांрд╢ рджेрд╢ рдЕрдкрдиे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд▓िрдП рдХ्рд░ूрд░ рд╣ैं рдпा рдЕрдкрдиे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд╣िрддों рдХो рдиреЫрд░рдЕंрджाреЫ рдХрд░ рдЕрд░ाрдЬрдХ рд╣ैं। рд╡े рд╕рднी рдЕрд╢ांрддि рдХे рдк्рд░рддीрдХ рд╣ैं। рдЬрдирд╣िрдд рдЙрдирдХे рд▓िрдП рд╢ूрди्рдп рд╣ै। рдЕрдкрдиी рдмрд░्рдмрд░рддा рдФрд░ рдЖрдХ्рд░ाрдордХрддा рдЙрдирдХे рд▓िрдП рдк्рд░िрдп рд╣ै। рд╕ैрди्рдп рд╢ाрд╕рдХों рд╕े рдЬ्рдпाрджा рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдк्рд░рднाрд╡िрдд рд╣ुрдП। рд╡े рдЬрд╣ाँ рдорддрджाрди рд╣ो рд░рд╣े рдеे, рд╡рд╣ाँ рднी рдорддрджाрди рдирд╣ीं рд╣ोрдиे рджिрдП। рдиेрдкाрд▓ рдоें рд░ाрдЬрд╢ाрд╣ी рдХा рд╡ीрднрдд्рд╕ рддांрдбрд╡ рд╢ाрдпрдж рдХोрдИ рднूрд▓ рд╕рдХрддा рд╣ै рдЬрдм рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХे рд╣ी рд▓ोрдЧों рдиे рдЕрдкрдиे рд▓ोрдЧों рдХी рдмрд░्рдмрд░рддा рд╕े рдоृрдд्рдпु рдХो рднेंрдЯ рдЪреЭे। рдиेрдкाрд▓ рдоें рдЬिрддрдиी рдмाрд░ рдЪुрдиाрд╡ рд╣ुрдП рдЙрд╕рдХी рдЕрд╕्рдеिрд░рддा рдЕрднी рднी рдиेрдкाрд▓ी рдЪुрдиाрд╡ рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдкрд░ рдвेрд░ों рдк्рд░рд╢्рди рдЦреЬा рдХрд░рддी рд╣ै। рдкाрдХिрд╕्рддाрди, рдлिрдЬी, рдИрд░ाрди, рд╡ेрдиेрдЬुрдПрд▓ा, рдм्рд░ाреЫीрд▓ рдФрд░ рдо्рдпाрдирдоाрд░ рдоें рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рд╣ुрдП рдЬिрдирдХी рдХрд╣ाрдиिрдпाँ рд╡рд╣ाँ рдХी рддрдд्рдХाрд▓ीрди рд╕्рдеिрддिрдпों рдХो рдмрддाрддी рд╣ैं। рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдиे рдмреЬे рдкैрдоाрдиे рдкрд░ рд╣ुрдП рд╣िंрд╕рдХ рдШрдЯрдиाрдУं рдХो рд░ोрдХрдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрд░-рдмाрд░ рдЕрдкीрд▓ рдХी। рдмोрд▓ीрдмिрдпा рдХा рдиाрдо рдкूрд░ा рд╡िрд╢्рд╡ рдЬाрдирддा рд╣ै рдЬрд╣ाँ рд╕ैрдХреЬों рдмाрд░ рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рд╣ुрдП рд╣ैं। рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд░िрд╣ाрдпрд╢ी рдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рди рдЬाрдиे рдХिрддрдиी рдмाрд░ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХो рдХुрдЪрд▓ा рдЧрдпा। рдЕрдм рдХुрдЫ рдРрд╕े рднी рджेрд╢ рд╣ैं рдЬो рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХे рдиाрдо рдкрд░ рдорддрджाрди рдХे рд╣िрдоाрдпрддी рдмрдиे рд╣ुрдП рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдХрджाрдЪिрдд рдЙрдирдХी рдорд╣िрд▓ाрдПं рд╕ुрд░рдХ्рд╖िрдд рд░рд╣рддीं, рдЙрди्рд╣ें рд╡े рдЕрдзिрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рдЕрдзिрдХाрд░ рднी рдоिрд▓рддे рдЬो рдЙрди्рд╣ें рдорддाрдзिрдХाрд░ рдХे рд╕ाрде рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕рд░рдХाрд░ें рдк्рд░рддिрдмрдж्рдзрддा рд╡्рдпрдХ्рдд рдХрд░рддी рд╣ैं।
рдоेрдЧрди рдбुрдЬ़ोрд░ рдФрд░ рдм्рд░ाрдпрди рд╡िрд▓िрдпрдорд╕рди рдиे рдПрдХ рдЖрд▓ेрдЦ рд▓िрдЦा рдеा-рдЕрдл्рд░ीрдХा рдоें рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ, рдЬрдм рдЙрд╕े рдкрдвेंрдЧे рддो рдпрд╣ рдоिрд▓рддा рд╣ै рдХि рдЕрдл़्рд░ीрдХी рдорд╣ाрдж्рд╡ीрдк рдоें рдкिрдЫрд▓े рддीрди рд╡рд░्рд╖ों рдоें рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рдоें рдЙрд▓्рд▓ेрдЦрдиीрдп рд╡ृрдж्рдзि рджेрдЦी рдЧрдИ, рдЬिрд╕рдоें рд╕ैрди्рдп рдЕрдзिрдХाрд░िрдпों рдиे рдЧैрдмॉрди, рдиाрдЗрдЬрд░, рдмुрд░्рдХिрдиा рдлाрд╕ो, рд╕ूрдбाрди, рдЧिрдиी, рдЪाрдб рдФрд░ рдоाрд▓ी рдоें рдХрдм्рдЬ़ा рдХिрдпा। рджुрдиिрдпा рдХी рддुрд▓рдиा рдоें 1950 рдХे рдмाрдж рд╕े рджुрдиिрдпा рднрд░ рдоें рдХिрдП рдЧрдП 492 рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдпा рд╕рдлрд▓ рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рдоें рд╕े, рдЕрдл्рд░ीрдХा рдоें 220 рдмाрд░ рд╣ुрдП рдЬिрд╕े рд╡िрд╢्рд╡ рдХे  рдХिрд╕ी рднी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ, рдЬिрдирдоें рд╕े 109 рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рд╣ुрдП рд╣ैं। рдХोрдЬी рд╕рдХрдиे,  рдоुрдЦ्рдп рдк्рд░рддिрдиिрдзि рд╣ैं рд╕ूрдбाрди рдХाрд░्рдпाрд▓рдп, рдЬाрдкाрди рдЕंрддрд░्рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ीрдп рд╕рд╣рдпोрдЧ рдПрдЬेंрд╕ी (рдЬेрдЖрдИрд╕ीрдП) рдЕрдл़्рд░ीрдХा рдоें, рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рдЖрд▓ेрдЦ ‘рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рдХा рдпुрдЧ: рдкрд╢्рдЪिрдо рдХे рдкрддрди рдХे рдмीрдЪ рд░ूрд╕ рдФрд░ рдЪीрди рдХा рдЙрджрдп’ рдоें рд▓िрдЦрддे рд╣ैं рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рдХे рдк्рд░рдпाрд╕ рдПрдХ рд╡्рдпाрд╡рд╣ाрд░िрдХ рдЙрдкрдХрд░рдг рдмрди рдЧрдП рд╣ैं। рдпрд╣ рдЙрдкрдХрд░рдг рд╕ेрдиा рдФрд░ рд░ाрдЬрдиीрддि рдоें рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рдЕрдл्рд░ीрдХी рдиेрддाрдУं рдХो рд▓рдЧрддा рд╣ै рдФрд░ рд╡े рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं рдХि рд╡े рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдиुрд╕ाрд░ рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рдорддрджाрди рдЗрд╕рдХो рд╡िрдирд╖्рдЯ рдХрд░рдиे рдХा рд╕рдмрд╕े рдмреЬा рдЯूрд▓्рд╕ рд╣ै। рдорддрджाрди рдХे рдмाрдж рднी рдЬрд╣ाँ рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рд╣ुрдП рд╣ैं рд╡े рджेрд╢ рдЕрдкрдиे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рдмाрд░े рдоें рд╕ंрд╡ेрджрдирд╢ीрд▓ рдирд╣ीं рд╣ैं। рдпрд╣ рджुрд░्рднाрдЧ्рдпрдкूрд░्рдг рдмाрдд рд╣ै рдХि рдРрд╕े рджेрд╢ рдЕрдкрдиे рдХрд▓्рдпाрдгрдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХे рдиिрдпोрдЬрдирдХрд░्рддा рднी рдХрд╣рд▓ाрдиे рд╕े рдмाрдЬ рдирд╣ीं рдЖрддे рдФрд░ рдЗрди рджेрд╢ों рдХे рдиाрдЧрд░िрдХ рдЬрдм-рдЬрдм рдХोрдИ рдоांрдЧें рд▓ेрдХрд░ рдЖрдпे рдЙрди्рд╣ें рдХुрдЪрд▓ рджिрдпा рдЧрдпा। рдЕрдл्рд░ीрдХा рдоें рддрдЦ्рддाрдкрд▓рдЯ рд╕े рдЕрдкрдиे рд╡рд░्рдЪрд╕्рд╡ рдХो рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдпрд╢ाрд▓ी рджेрд╢ों рдХी рдХोрд╢िрд╢ें рдкрд╣рдЪाрдиी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं рдФрд░ рд╡े рднी рдкрд╣рдЪाрдиे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं рдЬो рдорддрджाрди рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдЕрдкрдиे рдиाрдЧрд░िрдХों рдХो рдЧрд░िрдоाрдордп рдЬीрд╡рди рджेрдиे рдоें рдЕрдХ्рд╖рдо рд╣ैं। рдпрд╣ рдПрдХ рд╕рддрдд рдЕрд╢ांрддि рдХे рджौрд░ рдХो рдЖрдоंрдд्рд░рдг рд╣ै। рдпрд╣ рд╣िंрд╕ा рдХे рд▓िрдП рдЖрдоंрдд्рд░рдг рд╣ै। рдпрд╣ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХो рд░ौंрджрдиे рдХे рд▓िрдП рджुрд░ाрдЧ्рд░рд╣ рд╣ै। рдпрд╣ рд╣िंрд╕ा рдХी рдХोрдЦ рд╣ै рдЬрд╣ाँ рд╕े рдХेрд╡рд▓ рд╣िंрд╕ा рдФрд░ рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ों рдХा рд╣рдирди рд╣ोрддा рд╣ै। 
рдлिрд▓рд╣ाрд▓ рдЬрд╣ाँ рдорддрджाрди рд╣ोрддे рд╣ैं рд╡े рдЗрд╕े рдЙрдд्рд╕рд╡ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЗрд╕рд╕े рдЙрдирдХी рдЕрд╕्рдоिрддा рдФрд░ рдкрд╣рдЪाрди рдПрдХ рджेрд╢ рдоें рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдорддрджाрди рднाрд░рдд рдоें рдорд╣ाрджाрди рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рджेрд╢ рдоें рд╕рд░рдХाрд░ рд╕्рдеाрдкिрдд рд╣ोрддी рд╣ै। рдЪुрдиे рд╣ुрдП рдк्рд░рддिрдиिрдзिрдпों рд╕े рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╕рд░рдХाрд░ें рджेрд╢ рдХे рдХाрдиूрди рд╡ рд╕ंрд╡िрдзाрди рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдХे рд╕ाрде рдЖрдордЬрди рдХे рд▓िрдП рдХрд▓्рдпाрдгрдХाрд░ी рдпोрдЬрдиाрдПँ рд▓ाрддी рд╣ैं рдФрд░ рдЗрд╕рд╕े рд╡्рдпाрдкрдХ рдЬрдирд╕рдоूрд╣ рдпा рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХा рд▓ाрдн рд╣ोрддा рд╣ै। рдЬрдирдоाрдирд╕ рдХा рд▓ाрдн, рдпाрдиी рд╕рдорд╖्рдЯिрдЧрдд рд▓ाрдн рд╣ै рдпрд╣। рднाрд░рдд рдоें рдорддрджाрди рдХे рд▓िрдП рд╡्рдпाрдкрдХ рд░ुрдЪि рджेрд╢ рдХी рд╕्рд╡рддंрдд्рд░рддा рдк्рд░ाрдк्рддि рд╕े рд╣ी рд╣ै рд▓ेрдХिрди рджुрд░्рднाрдЧ्рдпрдкूрд░्рдг рдпрд╣ рднी рд╣ै рдЗрд╕ рджेрд╢ рдоें рдХि рдмौрдж्рдзिрдХ рд╡рд░्рдЧ рд╣ी рдорддрджाрди рд╕े рдЬी рдЪुрд░ाрдиे рд▓рдЧा рд╣ै। рд╡рд╣ рдорддрджाрди рдоें рд╣िрд╕्рд╕ा рд▓ेрдиे рд╕े рдХрддрд░ाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдирдХाрд░рддा рд╣ै। рд╡рд╣ рдЕрд░ुрдЪि рджिрдЦाрддा рд╣ै। рд╕ाрдорди्рдпрдЬрди, рджेрд╢рдЬ-рдЬрди, рдХрд╣ें рддो рдЖрджिрд╡ाрд╕ी рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдоें рд░рд╣ рд░рд╣े рдЬрди рдЗрд╕ рдорддрджाрди рдоें рд░ुрдЪि рджिрдЦाрддे рд╣ैं। рднाрд░рдд рдХे рд╡िрднिрди्рди рдЧांрд╡ों рдоें рд░рд╣ рд░рд╣े рдмूреЭे, рдмीрдоाрд░ рд▓ोрдЧ рднी рдорддрджाрди рдоें рдЗрддрдиी рджिрд▓рдЪрд╕्рдкी рд▓ेрддे рд░рд╣े рд╣ैं рд╕рди 2000 рд╕े рдкрд╣рд▓े рддрдХ, рдХि рд╡े рдЕрдкрдиी рдиौрдЬрд╡ाрди рдкीреЭी рдХे рдХंрдзे рдкрд░ рдмैрдардХрд░, рдЪाрд░рдкाрдИ рдкрд░ рд╕ोрдХрд░ рднी рдорддрджाрди рдоें рдЕрдкрдиी рдк्рд░рддिрднाрдЧिрддा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддी рдеी। рдЕрднी рднी рднाрд░рдд рдоें рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЪुрдиाрд╡ рдоें рдРрд╕ी рдЫрд╡िрдпाँ рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓ рд╣ी рдЬाрддी рд╣ैं। рдРрд╕े рд▓ोрдЧों рдХो рдХोрдИ рднी рджेрд╢ рдмрд╣ुрдд рд╣ी рдЖрджрд░рдгीрдп рдоाрдирддा рд╣ै। рдХिрди्рддु рдЪिंрддाрдЬрдирдХ рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдкреЭे-рд▓िрдЦे рд▓ोрдЧ, рдзрдиाрдб्рдп рд▓ोрдЧ рдФрд░ рдЕрддिрд░ेрдХ рдоें рдЬीрдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧ рдорддрджाрди рдоें рдЕрд░ुрдЪि рджिрдЦाрддे рд╣ैं рдЬिрд╕рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдорддрджाрди рдк्рд░рддिрд╢рдд рдмрд╣ुрдд рдХрдо рднाрд░рдд рдоें рджрд░्рдЬ рд╣ोрддे рд░рд╣े рд╣ैं।
рдорддрджाрди рдПрдХ рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╣ै। рдорддрджाрди рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рд░ूрдк рд╕े рдЕрдкрдиा рдк्рд░рднाрд╡ рдбाрд▓рдХрд░ рд╣िंрд╕рдХ рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдХा рдкрддрди рдХрд░ рд╕рдХрддी рд╣ै। рдорддрджाрди рд╕े рд╡्рдпрдХ्рддि рдЕрдкрдиे рдк्рд░рднाрд╡рд╢ाрд▓ी рдпोрдЬрдиाрдУं рдХो рд▓ाрдЧू рдХрд░ा рдкाрддा рд╣ै। рд╡्рдпрдХ्рддि рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рддрдХ рдЕрдкрдиी рдкрд╣ुँрдЪ рдмрдиा рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рдиिрд╢्рдЪिрдд рд▓ोрдЧों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рддрдХ рдХो рд▓ाрднाрди्рд╡िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рд╡рд╣ рдорддрджाрди рдоें рдк्рд░рддिрднाрдЧिрддा рдХрд░рддा рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХे рджेрд╢рд╡्рдпाрдкी рдЕрд╡рджाрди рдкрд░ोрдХ्рд╖ рд░ूрдк рд╕े рджेрд╢ рдХे рдХाрдо рдЖрддे рд╣ैं। рд╡рд╣ рд╕рджрди рдоें рд╕ंрд╕рдж рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рдЕрдкрдиी рдЖрдд्рдоा рдХो рдкрд╣ुँрдЪाрддा рд╣ै рдФрд░ рджेрд╢ рдХे рд╡िрдХाрд╕ рдоें рдЕрд╡рджाрди рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ोрддा рд╣ै। рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕рдорд╖्рдЯिрдЧрдд рд╕ेрд╡ा рдХा рднाрдЧी рдмрдирддा рд╣ै। рдпрд╣ рдорддрджाрди рдХी рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рд╕्рдд्рд░िрдпों, рдмрдЪ्рдЪों рд╡ рд╕рднी рдЬрд░ूрд░рддрдоंрдж рд▓ोрдЧों рдХो рд▓ाрднाрди्рд╡िрдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХे рд░ूрдк рдоें рдХाрдо рдХрд░рдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै। рдпрд╣ рд╣ै рдорддрджाрди рдХी рдЕрдкрдордиी рд╢рдХ्рддि।
рднाрд░рдд рдоें рдпрдж्рдпрдкि рдорддрджाрди рдХे рджौрд░ाрди рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рд╣िंрд╕ाрдПँ рд╡िрдЪрд▓िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं। рдЗрд╕ рдорддрджाрди рдХे рджौрд░ाрди рдХिрдП рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд╖реЬрдпंрдд्рд░ рдорддрджाрддा рдХा рдордиोрдмрд▓ рддोреЬрддे рд╣ैं। рдорддрджाрди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЬो рдк्рд░рддिрдиिрдзि рдЪुрдирдХрд░ рд╕ंрд╕рдж рдХी рд╢ोрднा рдмрдирддे рд╣ैं, рдЙрдирдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЬрдм рдордиोрдиुрдХूрд▓ рдФрд░ рд╕рдоाрдЬ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдХे рдЕрдиुрд░ूрдк рдХाрдо рдирд╣ीं рд╣ोрддे рд╣ैं рддो рдорддрджाрддाрдУं рдХो рд╣рддोрдд्рд╕ाрд╣िрдд рд╣ोрдиा рдкреЬрддा рд╣ै। рдн्рд░рд╖्рдЯाрдЪाрд░ рдоें рд▓िрдк्рдд рд░ाрдЬрдиेрддा рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдорддрджाрддा рдЦुрдж рдкрд░ рддрд░рд╕ рдЦाрддा рд╣ै рдФрд░ рдорддрджाрди рдХ्рдпों рдХिрдпा рдЙрд╕рдиे, рдЗрд╕ рдкрд░ рдоंрдерди рднी рдХрд░рддा рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдРрд╕ी рдк्рд░рддिрдХूрд▓ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдоें рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХो рдЬीрд╡िрдд рд░рдЦрдиे рдХी рдПрдХ рдкुрдиः рдЙрд╕рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдФрд░ рдорддрджाрди рдоें рд░ुрдЪि рджिрдЦрдиे рдХा рдЙрд╕рдХा рд╕ाрд╣рд╕ рд╣ी рдорддрджाрддा рдХी рдЖрдд्рдорд╢рдХ्рддि рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕ी рд╕े рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдЬीрд╡ंрдд рдмрдиे рд╣ुрдП рд╣ैं। рд╕ंрд╕ाрд░ рднрд░ рдоें рдЬрд╣ाँ рдХрд╣ीं рднी рдорддрджाрддा рдорддрджाрди рдоें рднाрдЧ рд▓े рд░рд╣े рд╣ैं, рд╡े рд╕рдЪ्рдЪे рдоाрдпрдиे рдоें рд╕рдоाрдЬрд╕ेрд╡ी, рдкрд░ोрдкрдХाрд░ी рдФрд░ рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХे рд╕ेрдиाрдиी рдХे рд░ूрдк рдоें рдЕрд╡рджाрди рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं, рдЗрд╕े рдоाрдирдиा рдкреЬेрдЧा। рднाрд░рдд рдоें рдПрдХ рд▓ंрдмी рд▓ोрдХрддांрдд्рд░िрдХ рд╕рдн्рдпрддा рдХी рдЬो рдЫрд╡ि рдЕрдм рд╡िрд╢्рд╡рдкрдЯрд▓ рдкрд░ рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै рд╡рд╣ рднाрд░рдд рдХी рд╢рдХ्рддि рдХो рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдм рдорддрджाрди рдоें рдЕрд░ुрдЪि рд▓ेрдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧों рдХो рдпрд╣ рд╕рдордЭрдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै рдХि рд╡े рдЕрдкрдиे рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рдХे рдк्рд░рддि рд╕рдЬрдЧ рд╣ों рдФрд░ рдорддрджाрди рдоें рд░ुрдЪि рд▓ें। рд╣ाрд▓ рд╣ी рдоें ‘рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдорддрджाрди рд╡िрдзेрдпрдХ’ рдХे рдмाрд░े рдоें рдЬрдм рдоैं рд▓िрдЦ рд░рд╣ा рдеा рддो рдПрдХ рдмाрдд рд╕рдордЭ рдоें рдЖрдИ рдХि рдпрд╣ рдПрдХ рдоौрд▓िрдХ рд╡िрдзेрдпрдХ рдмрди рд╕рдХрддा рд╣ै рдФрд░ рднाрд░рдд рдХो рдЧंрднीрд░ рд╡ рд╕рд╢рдХ्рдд рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХी рд╢рдХ्рддि рдк्рд░рджाрди рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдпрд╣ рд╡िрдзेрдпрдХ рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рднाрд░рдд рдоें рдиोрдЯा рдФрд░ рд░ाрдЗрдЯ-рдЯू-рд░ी-рдХॉрд▓ рдкрд░ рдмाрддें рд╣ोрддी рд░рд╣ी рд╣ैं рд▓ेрдХिрди ‘рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдорддрджाрди’ рдиाрдЧрд░िрдХों рдХे рд▓ाрдЧू рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рд╣ी рд░ाрдЗрдЯ-рдЯू-рд░ी-рдХॉрд▓ рдЬैрд╕े рд╡िрд╖рдп рдХो рд╕рд╢рдХ्рдд рдмрдиाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдорддрджाрди рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╕рдмрдХी рдорддрджाрди рдоें рдк्рд░рддिрднाрдЧिрддा рд╣ोрдЧी рдФрд░ рд╣рдоें рдпрд╣ рдкрддा рдЪрд▓ рд╕рдХेрдЧा рдХि рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдорддрджाрди рдХिрдпा рд╣ै рд╡े рд╣ी рд░ी-рдХॉрд▓ рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпाрд╕рд░рдд рд╣ुрдП рд╣ैं। рдЕрди्рдпрдеा рдРрд╕ी рдк्рд░рддिрдХूрд▓рддा рдкैрджा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рд╢рдХ्рддिрдпाँ рд░ाрдЗрдЯ-рдЯू-рд░ी-рдХॉрд▓ рдХी рдмाрддें рдХрд░рддी рд╣ैं рдЬो рдорддрджाрди рдХी рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ैं рдФрд░ рд╖реЬрдпंрдд्рд░ рдХे рддрд╣рдд рдРрд╕े рдзреЬे рддैрдпाрд░рдХрд░ рдЕрд╕्рдеिрд░рддा рд▓ाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХे рддрд╣рдд рд╡े рдк्рд░рддिрд░ोрдз рдХा рдоाрд╣ौрд▓ рдмрдиा рд░рд╣ी рд╣ैं।
рднाрд░рдд рдоें рд╣ो рд░рд╣े рдЪुрдиाрд╡ рдХी рдпрд╣ рд╢ृंрдЦрд▓ा рднाрд░рддीрдп рд▓ोрдХрддंрдд्рд░ рдХी рдк्рд░рддिрд╖्рдаा рдоें рдмрдиी рд░рд╣ेрдЧी। рджेрд╢ рдоें рд╕рд░्рд╡ाрдзिрдХ рд╢ांрддिрдкूрд░्рдг рдФрд░ рд╕ौрд╣ाрд░्рджрдкूрд░्рдг, рдиिрд░्рдгाрдпрдХ, рдкрд░िрд╡рд░्рддрдирдХाрд░ी рд╡ рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╕рдоाрдЬ рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рдХे рд▓िрдП реЫрд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рдорддрджाрди рдХी рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХो рдордЬрдмूрдд рдмрдиाрдпा рдЬाрдП рдФрд░ рджेрд╢ рдХा рд╣рд░ рдиाрдЧрд░िрдХ рдорддрджाрди рдоें рдк्рд░рддिрднाрдЧिрддा рдХрд░े। рд╣рд░ рд╡्рдпрдХ्рддि рд╕्рд╡рддः рдорддрджाрди рдХрд░े। рд╕рдмрдХो рдорддрджाрди рдХрд░рдиे рдХो рдк्рд░ेрд░िрдд рдХрд░े। рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рдорддрджाрди рд╡िрдзेрдпрдХ рдЖрдиे рдХे рдмाрдж рднाрд░рдд рдХा рд╣рд░ рдиाрдЧрд░िрдХ рдорддрджाрди рдХрд░ेрдЧा рд▓ेрдХिрди рдЖрдЬ рдЬो рд╕्рдеिрддिрдпाँ рд╣ैं рдЙрд╕рдоें рднी рдХैрд╕े рдЕрдзिрдХрддрдо рд▓ोрдЧ рдорддрджाрди рдХे рд▓िрдП рдЕрдкрдиा рдПрдХ рдордд рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं, рдпрд╣ рдЪुрдиौрддी рд╣ै। рдЖреЫाрджी рдХे 75 рд╡рд░्рд╖ рдмाрдж рднाрд░рдд рдоें рдЕрд╣िंрд╕ा-рд░рди рдлॉрд░ рдбेрдоोрдХ्рд░ेрд╕ी рдЬैрд╕े рдЙрдж्рдпрдо рдХिрдП рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рддो рд╕ुрдк्рддрдк्рд░ाрдп рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЕрдм рдорддрджाрди рдЬाрдЧрд░ूрдХрддा рдХा рд╕рд╡ाрд▓ рдХрдо рдмрдирдХрд░ рд░рд╣ рдЧрдпा рд╣ै। рдпрд╣ рд╕्рд╡рддःрд╕्рдлूрд░्рдд рд░ाрд╖्рдЯ्рд░ рдХे рд╣िрдд рдоें рдХिрдпा рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рдХрд░्рдд्рддрд╡्рдп рд╣ै, рдЗрд╕े рднाрд░рдд рдХे рдиाрдЧрд░िрдХ рд╕рдордЭ рд╕рдХेंрдЧे рддो рджेрд╢ рдЖрдд्рдорд╢рдХ्рддि рд╕े рдЖрдЧे рдмреЭ рд╕рдХेрдЧा।

рджो рджृрд╢्рдп- рджो рдордиोрднाрд╡: рд╢рд╢ि рдкाрдзा

рд╢рд╢ि рдкाрдзा
рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рди

рд╡िрджा рдХी рд╡ेрд▓ा рдоें рд╕ूрд░рдЬ рдиे 
рдзрд░рддी рдХी рдлिрд░ рдоाँрдЧ рд╕рдЬाрдИ
рддाрд░рдХ рд╡ेрдгी рдмाँрдз рдЕрд▓рдХ рдоें
рдиीрд▓ी рдЪुрдирд░ी рдЕंрдЧ рдУреЭाрдИ
рдирдпрдиों рдоें рднрд░ рд╕ांрдЭ рдХा рдЕंрдЬрди
рд╣рд░ рд╢ृंрдЧाрд░ рдХी рд╕ेрдЬ рдмिрдЫाрдИ
    
   рдФрд░ рдХрд╣ा рд╕ो рдЬाрдУ рдк्рд░िрдп
    рдоैं рдХрд▓ рдлिрд░ рд▓ौрдЯ рдХे рдЖрдКँрдЧा।

рднोрд░ рдХिрд░рдг рдХрд▓ рдк्рд░ाрдд рддुрдЭे
рдЪूрдо рдХрдкोрд▓ рдЬрдЧाрдПрдЧी
рд▓ाрд▓ реЪुрд▓ाрдмी рдкुрд╖्рдкिрдд рдоाрд▓ा
рд▓े рдж्рд╡ाрд░े рдкрд░ рдЖрдПрдЧी
рдкुрдирд░्рдоिрд▓рди рдХे рд╕ुрдЦ рд╕рдкрдиों рдХी
рдЖрд╕ рдоें рддू рд╢рд░рдоाрдПрдЧी

        рдкрд▓рдХ рдЙрдаा рддू рдоुрдЭे рджेрдЦрдиा
      рдХिрд░рдгों рдоें рдоुрд╕рдХाрдКँрдЧा
             рдоैं рдХрд▓ рдлिрд░ рд▓ौрдЯ рдХे рдЖрдКँрдЧा।

рджोрдкрд╣рд░ी рдХी рдзूрдк рдЫाँрд╡ рдоें
рдЦेрд▓ेंрдЧे рд╣рдо рдЖँрдЦ рдоिрдЪौрд▓ी
рдбाрд▓ рдбाрд▓ рд╕े рдкाрдд рдкाрдд рд╕े
рдЫिрдк рдХрд░ рджेрдЦूँ рд╕ूрд░рдд рднोрд▓ी
рдк्рд░рдгрдп рдкुрд╖्рдк рдХी рдкाँрдЦों рд╕े рддрдм
рднрд░ рджूँрдЧा рдоैं рддेрд░ी рдЭोрд▓ी

      рджूрд░ рдХ्рд╖िрддिрдЬ рддрдХ рдЪрд▓рдиा рд╕ंрдЧ 
        рдирдпрдиों рдоें рднрд░ рд▓े рдЬाрдКँрдЧा 
              рдХрд▓ рдлिрд░ рд▓ौрдЯ рдХे рдЖрдКँрдЧा।              
 рдХрд▓ рдлिрд░ рд▓ौрдЯ рдХे рдЖрдКँрдЧा।
***


рддाрд░рдХ рдЪुрдирд░ी

 рдХौрди рдЬुрд▓ाрд╣ा 
рддाрд░рдХ рдЪुрдирд░ी 
 рдмुрдирддा рд╕ाрд░ी рд░ाрдд?

рдХिрд░рдгों рд╕े рдХрд░рддा рдирдХ्рдХाрд╢ी 
  рдмेрд▓ рдоोрддिрдпा рдЯाँрдХे 
рдЬूрд╣ी-рдЪंрдкा рд╕рдЬी рдкाँрдЦुрд░ी 
  рдоोрд▓ рднाрд╡ рди рдЖँрдХे

  рд╢рд░рдж рдЪाँрджрдиी рдЬреЬी рдХिрдиाрд░ी 
    рдШूँрдШрд░ू рдЬोреЬे рд╕ाрде 
   рдЪрддुрд░ рдЬुрд▓ाрд╣ा рддाрд░рдХ рдЪुрдирд░ी 
     рдмुрдирддा рд╕ाрд░ी рд░ाрдд।

рдЖрд╕рдоाрди рдоें рдЦुрд▓ी рдкिрдЯाрд░ी 
  рдмिрдЦрд░ी рд╣ीрд░рдХ рдХрдгिрдпाँ
рдЪрддुрд░ рдЬुрд▓ाрд╣ा рдЪुрди рдЪुрди рдЬोреЬे 
  рдоोрддी рдоाрдгिрдХ рдордгिрдпाँ 

   рд░ीрдЭ-рд░ीрдЭ рдоें рдмाँрдз рджिрдП рдлिрд░ 
   рдорди рдХे рдордирдХे рд╕ाрдд।
  рдоीрдд рдЬुрд▓ाрд╣ा рдмреЬे рдЪाрд╡ рд╕े  
   рдмुрдирддा рд╕ाрд░ी рд░ाрдд।

рджूрд░ рджिрд╢ा рд╕े рддрдХрддा рдЪंрджा 
 рдорди рд╣ी рдорди рд▓рд▓рдЪाрдП 
рдХौрди рд╣ाрдЯ рдоें рдмिрдХрддी рдЪुрдирд░ी 
 рдХैрд╕े рдоोрд▓ рдЪुрдХाрдП

рд╕ाрд░ी рдиिрдзिрдпाँ рд╡ाрд░ूँ, рднेрдЬूँ
 рдзрд░рддी рдХो рд╕ौрдЧाрдд। 
рдХौрди рдЬुрд▓ाрд╣ा рдмुрдирддा рдЪुрдирд░ी  
 рдмैрдаा рд╕ाрд░ी  рд░ाрдд?
***

рд╢ीрд░्рд╖ рдЧीрддрдкुрд░ुрд╖ рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдХी рдирд╡рдЧीрдд рдпाрдд्рд░ा

рдордиोрд╣рд░ рдЕрднрдп

рдордиोрд╣рд░ рдЕрднрдп

рд╢्рд░ी рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдЙрди рдЧिрдиे -рдЪुрдиे рдирд╡рдЧीрддрдХाрд░ों рдоें рд╣ैं рдЬिрди्рд╣ोँрдиे рдЗрди рдЧीрддों рдХो рдЙंрдЧрд▓ी рдкрдХреЬ рдХрд░ рдЪрд▓рдиा рд╕िрдЦाрдпा। рдЙрдирдХे рдЧीрддों рдоें рдЧुрд▓ाрдм рдХी рдорд╣рдХ рд╣ै рдФрд░ рдХॉंрдЯों рд╕ी рдЪुрднрди рднी। рдПрдХ рд╕рдд्рдпрдиिрд╖्рда рдиिрд░्рднीрдХ рд╕ाрд╣िрдд्рдпрдХाрд░ рдЬो рд╕ाрдд рдкрд░्рджो рдоें рдЫुрдкे рд╕рдд्рдп рдХो рдЦींрдЪ рдХрд░ рдмाрд╣рд░ рд▓ाрдХрд░ рдЦреЬा рдХрд░рджेंрдЧे рдлिрд░ рдЪाрд╣े рдХिрд╕ी рдХे рддेрд╡рд░ рдЯेреЭे рд╣ों рдпा рдХोрдИ рдХрд░рддрд▓ рдз्рд╡рдиिрд╕े рд╕्рд╡ाрдЧрдд рдХрд░े। рдк्рд░рд╕्рддुрдд рд╣ै рдЖрдЬ рдХी рдЪрдХाрдЪौंрдз рджूрд░ рд░рд╣рдиे рд╡ाрд▓े рдХрд╡ि рдХी рдЧीрдд-рдпाрдд्рд░ा।

рднрд╡ाрдиी рднाрдИ рдиे рдмрдб़े рдкрддे рдХी рдмाрдд рдХрд╣ी - "рдЬिрд╕ рддрд░рд╣ рд╣рдо рдмोрд▓рддे рд╣ैं, рдЙрд╕ рддрд░рд╣ рддू рд▓िрдЦ /рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рднी рд╣рдорд╕े рдмрдб़ा рддू рджिрдЦ।"

рд╢ीрд░्рд╖ рдЧीрддрдкुрд░ुрд╖ рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдиे рдПрдХ рди рд╕ुрдиी। рди рдХिрд╕ी рдХे рдХрд╣рдиे рд╕े рд▓िрдЦा, рди рдХिрд╕ी рд╕े рдмрдб़े рд╣ोрдиे рдХी рдЪेрд╖्рдЯा рдХी। рдЗрддрдиा рдЬрд░ूрд░ рдХрд╣ा - ; "рдоैंрдЪрди्рджрди рд╣ूँ/рдмाрддों рдХी рдкрд░рддें рдЦोрд▓ूँрдЧा / рднाрд╖ा рдмрдирдХрд░ рдХे рдмोрд▓ूँрдЧा рд╢рдм्рджों рдоें рдЬो рдЫिрдкी рдЖрдЧ рд╣ै /рд╡рд╣ рдЪрди्рджрди рдХा рдЕрдЧ्рдиिрд░ाрдЧ рд╣ै / рдЧूँрдЬेрдЧी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рддि рд╣рдоाрд░ी/рдЕрд╡рд░ोрдзों рд╕े рдоैं рди рдЭुрдХूँрдЧा "।

рдХрд╡ि рдХेрд▓िрдП рдЧीрдд рдЬीрд╡рди рдХे рдпрдеाрд░्рде рдХी рднाрд╡рдордпी рд░рд╕ाрдд्рдордХ рд╡्рдпंрдЬрдиा рд╣ै, рдЬो рдорд░ुрдерд▓ рд╣ोрддे рдордиुрд╖्рдпрдХे рд╣ृрджрдп рдХो рд░рд╕ाрд╕िрдХ्рдд рдХрд░, рдЕрдзिрдХ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╕ंрд╡ेрджрджрдирд╢ीрд▓ рдмрдиाрддी рд╣ै। (“рдирд░्рдо рджूрдм рднाрд╡ों рдХी/рдкрдирдкेрдЧी/ рдкрдерд░ीрд▓ेрдкрди рдкрд░ - рдоुрдЦрд░िрдд рд╣ोंрдЧे рдЧाрди / рд╕ोрдЪ рдХे / рд╕рдм рдкрдаाрд░ рдирдо рд╣ोंрдЧे /рд╢рдм्рдж рдирд╣ीं / рдХुрдг्рдаिрдд рд╣ोрддे / рд╕ंрдзाрди рдирд╣ीं рдХрдо рд╣ोंрдЧे )। рдРрд╕े рд╕ंрдзाрди рдХे рд▓िрдП рдЪाрд╣िрдП рд╕рдордп рдХी рд░рдл़्рддाрд░ рдХे рд╕ाрде рдЪрд▓рдиे рдХी рдЪाрд╣। рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдоें рдРрд╕ी рд╣ी рдЪाрд╣ рд╣ै। рд╡े рд╕рдордп рдХे рджुрд╢ाрд▓े рдХा рдкрд╣рд▓ा рдЫोрд░ рдкрдХрдб़ рдХрд░, рдЙрд╕рдХा рд░ूрдк-рдЕрдкрд░ूрдк рднाрд╡рдХ рдХो рджिрдЦрд▓ाрдиे рдХा рдиैрд╖्рдаिрдХ рдк्рд░рдпрдд्рди рдХрд░рддे рд╣ैं। рд╣рд░्рд╖-рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ рдЕрдкрдХрд░्рд╖ рдЬो рдХुрдЫ рд╣ै, рдЙрд╕े рдЬैрд╕े рдХा рддैрд╕ा рд╢рдм्рджांрдХिрдд рдХрд░ рджेрддे рд╣ैं। рд╕рд╣ी рдЕрд░्рдеों рдоें рд╡े рд╕рдд्рдпрд╡्рд░рддी рд╣ैं। рд╕рдд्рдп рдХे рдЕрди्рд╡ेрд╖ी। рд╕рдд्рдп-рд╕ाрдзрдХ рдХी рддрд░рд╣ рд╡े рд╕рдорд╕्рдпा рдХी рддрд╣ рддрдХ рдЬाрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं। рд╕рдоाрдЬ рдоें рдмрд╣ुрдд рдХुрдЫ рд╕्рдпाрд╣-рд╕рдлेрдж рд╣ै। рд╕рдЪ्рдЪाрдИрдпों рдкрд░ рдоोрдЯे рдЧрд▓ीрдЪे рдмिрдЫा рдХрд░ рд▓ोрдЧों рдиे рдЖрд╕рди рдЬрдоा рд▓िрдП рд╣ैं। рдЬрдм рдХोрдИ рд╕рдд्рдп рдкрд░ рд╣ी рдкрдж्рдоाрд╕рди рд▓рдЧा рд▓े, рддो рдиीрдЪे рджрдмा рд╣ुрдЖ рд╕рдд्рдп рдХैрд╕े рдЕрдкрдиी рдЧрд░्рджрди рдКँрдЪी рдХрд░ рд╕рдХрддा рд╣ै? рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдХा рдХрд╡ि рдЗрд╕ рджुрд░ाрд╡рд╕्рдеा рд╕े рд╡्рдпрдеिрдд рдеा। рдмेрдЪैрди। рдЪिंрддिрдд। рдЕрдкрдиी рдЪिंрддा рдХो рд╡्рдпрдХ्рдд рдХिрдпा рдирд╡рдЧीрддों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े। рдпों рд╕рдордЭिрдП рдХि рдирд╡рдЧीрдд рдХी рдЙँрдЧрд▓ी рдкрдХрдб़ рдХрд░, рдЙрд╕े рдЪрд▓рдиा рд╕िрдЦाрдпा। рдЙрд╕рдХी рджेрд╣ рдпрд╖्рдЯि рдХो рдкрд░िрдкुрд╖्рдЯ рдХिрдпा। рдХрд╣рддे рд╣ै рдЙрдирдХे рдирд╡рдЧीрддों рдоें, рдирд╡्рдпрддा рдиे рд╕ेंрдз рдирд╣ीं рд▓рдЧाрдИ, рдЕрдкिрддु рдирд╡्рдпрддा рдХो рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХिрдпा। рдЬीрд╡рди рдоें

рдЬो рдХुрдЫ рд╢ुрдн рдФрд░ рд╕ुंрджрд░ рд╣ै, рдЖрдЬ рд╕рдордп рдХे рдХ्рд░ूрд░ рдЬрдмрдб़े рдХा рд╣िрд╕्рд╕ा рдмрди рдЪुрдХा рд╣ै; рд╡рд╣ рдЪाрд╣े рдЬाрддीрдп рд╕्рдоृрддिрдпाँ рд╣ों, рд╕ंрдЪिрдд рдЬीрд╡рди-рдоूрд▓्рдп, рдиाрддे-рд░िрд╢्рддों рдХी рдКрд╖्рдоा। рдЙрдирдХे рдЧीрддों рдоें рд╣рд░्рд╖-рдЙрдд्рдХрд░्рд╖ рдЕрдкрдХрд░्рд╖ рдЕрд╡рд╕ाрдж рд╣ै, рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рднी। рдЕрд╡рд╕ाрдж рдХे рдХ्рд╖рдгों рдоें рдШुрдЯрдиों рдкрд░ рд╕िрд░ рд░рдЦ рдХрд░ рдмैрдардиे рдХी рдЬрдЧрд╣ рд╕्рдеिрддिрдпों рд╕े рдЬूрдЭрдиे рдХी рдЙрдд्рддेрдЬрдиा рд╣ोрдиी рдЪрд╣िрдП। рдирдИ рдЬिрдЬीрд╡िрд╖ा рдкैрджा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдЙрдд्рддेрдЬрдиा (“рдЖрдУ рдлूрд▓ рдЪुрдиें / рдЦुрд╢рдмू рдХी рдЪाрджрд░ рдмीрдиें / рдЕрд░рдоाрди рдирдП рдЯाँрдХें / рдЖрдб़े рддिрд░рдЫे рддाрд░/рдЧाँрда рдХे рдлंрджे рдХрд╕ें / рдЬो рдЗрд╕рдХो рдУрдв़े/рдЙрд╕рдХा рдЙрдЬрдб़ा рд╕ंрд╕ाрд░ рдмрд╕े/рд╡рд╣ рднी рд╣ँрд╕ рдХрд░ рдРрд╕ा рд╣ी рдХोрдИ рдЙрдкрд╣ाрд░ рдмुрдиें )। рдРрд╕ी рдоांрдЧрд▓िрдХ рдЖрд╕्рдеा рдХी рдз्рд╡рдиि рдЙрдирдХे рдЕрдзिрдХांрд╢ рдЧीрддों рдоें рд░рдЪी-рдмрд╕ी рд╣ै।

рдкुрд░ुрд╖ рдпрджि рдкौрд░ुрд╖ी рд╣ै,рддो рдЙрд╕рдХे рдкाрд╕ рдорд░्рдо рдХो рдЫूрдиे рд╡ाрд▓ा рдХрд░ुрдгाрдж्рд░ рдорди рднी рд╣ै। рдкрд╡рди рдХे рдЖрд▓рдо्рдмрди рд╕े рдХрд╡ि рдЗрд╕ी рднाрд╡ рдХो рд╡्рдпंрдЬिрдд рдХрд░рддा рд╣ै - "рдЖँрдзी рдмрди рдХрд░ рдЖрдпा

рдеा/рдЕрдм рдоंрдж рдорд░ुрдд рд╣ूँ/рд╡рд╣ी рдкрд╡рди рд╣ूँ / рд╕ुрд░्рдЦ рджुрдкрдЯ्рдЯा рдЫू рдЬाрддा / рд░ुрдХ рдХрд░ рд╢рд░्рдоाрддा рд╣ूँ/рджूрдз рдкिрд▓ाрддे рдЖँрдЪрд▓ рдкрд░/рдоैं рдЪँрд╡рд░ рдвुрд▓ाрддा рд╣ूँ/рдердкрдХी рджेрддे рд╣ाрдеों рдХी/рд░ेрд╢рдоी рдЫुрдЕрди рд╣ूँ"।

рдирд╡рдЧीрдд рдХे рдк्рд░рддिрд╖्рдаिрдд рдХрд╡ि рдиिрд░्рдорд▓ рд╢ुрдХ्рд▓ рдХрд╣рддे рд╣ैं - “рдЧ्рд░ाрдо्рдпрдмोрдз рдХे рд╕рдмрд╕े рд╕рдорд░्рде рдирд╡рдЧीрддрдХाрд░ рд╣ैं рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣। рдЗрдирдХे рдХाрд╡्рдп рд╕ंрд╕ाрд░ рдоें рдЧाँрд╡ рдЕрдкрдиे рд╕рдоूрдЪे рджрд░्рдж, рдЧрд░ीрдмी рдкिрдЫреЬेрдкрди рдХे рд░िрд╢्рддे рд▓िрдП рд╣ुрдП рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ैं"। рдЧ्рд░ाрдо्рдп рдЬीрд╡рди рдХी рджैрди्рдпрддा рдХे рдкीрдЫे, рд╢рдХ्рддि -рд╕ाрдоंрддों рдХे рджुрд░ाрдЪрд░рдг рдХो рдХрд╡ि рдиे рдирдЬрджीрдХी рдФрд░ рдЧрд╣рд░ाрдИ рд╕े рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा। рдкूрд░ा рдЬीрд╡рди рдЧाँрд╡ рдоें рдЬो рдмिрддाрдпा। рдЬो рдЧांрд╡ рдоें рдирд╣ीं рд░рд╣ा। рдЧाँрд╡ рдХी рдЪौрдкाрд▓ рдоें рдмैрда рдХрд░ рдЬिрд╕рдиे рд╕ुрдЦ рджुःрдЦ рд╕ाрдЭा рдирд╣ीं рдХिрдП рд╡рд╣ рдХ्рдпा рд▓िрдЦेрдЧा рдЬो рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдиे рд▓िрдЦ рджिрдпा ( рд╢рдм्рджों рдХे рд╣ाрдеी рдкрд░ / рдКँрдШрддा рдорд╣ाрд╡рдд рд╣ै / рдЧाँрд╡ рдоेрд░ा / рд▓ाрдаी рдФрд░ рднैंрд╕ рдХी рдХрд╣ाрд╡рдд рд╣ै;) рд╣ाрдеी рдмाрд╣ुрдмрд▓ी рд╣ै, рдКँрдШрддा рдорд╣ाрд╡рдд рдЙрд╕рдХे рдЪाрдХुрд░े। рд╣ाँ рдоें рд╣ाँ рдоिрд▓ाрдиे рд╡ाрд▓े। рдпрдеा рд╕्рдеिрддि рдХे рдкрдХ्рд╖рдзрд░ рд╣ैं। рд╕рдоूрдЪा рдЧाँрд╡ рд▓ाрдаी- рд▓рдаैрдд, рдЬोрд░-рдЬрдмрд░ рдФрд░ рджрдмंрдЧों рдХे рдХрдм्рдЬे рдоें рд╣ै। рдЬो рдХрднी рдЬрдоींрджाрд░ рдХрд╣рд▓ाрддे рдеे, рдЖрдЬ рдкрд░рдзाрди рд╣ैं। рдоुрдЦिрдпा рд╣ैं। рдиीрддि рдХрд╣рддी рд╣ै рдХि рдЕрдкрдиे рдЕрдзीрдирд╕्рде рдХा рд╕рдо्рдпрдХ рд╕ंрд░рдХ्рд╖рдг- рдкрд░िрдкोрд╖рдг рдХрд░ो। рдЧोрд╕्рд╡ाрдоी рддुрд▓рд╕ीрджाрд╕ рдиे рдХрд╣ा “рдоुрдЦिрдпा рдоुрдЦ рд╕ों рдЪाрд╣िрдП, рдЦाрди рдкाрди рдХो рдПрдХ। рдкाрд▓ै рдкोрд╕ै рд╕рдХрд▓ рдЕंрдЧ, рддुрд▓рд╕ी рд╕рд╣िрдд рд╡िрд╡ेрдХ”рдЕрд░्рдеाрдд рднोрдЬрди рддो рдоुँрд╣ рдоें рдЬाрддा рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдкрд░िрдкुрд╖्рдЯ рд╣ोрддे рд╣ैं рд╢рд░ीрд░ рдХे рд╕рдорд╕्рдд рдЕंрдЧ-рдк्рд░рдд्рдпंрдЧ। рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣

рдХрд╣рддे рд╣ैं “рдоुрдЦिрдпा рдеे” рдоुрдЦ рд╕े। рд╕рд░рдкंрдЪ рд╣ुрдП рдкेрдЯ рд╕े/рдмाрддों рдХी рдПрд╡рдЬ / рд╕рдо्рдмрди्рдз рд╣ुрдП рдЯेрдЯ рд╕े / рдирд╣рд░ рдЧाँрд╡ рднрд░ рдХी / рдкाрдиी рдкрд░рдзाрди рдХा"। рдирд╣рд░ рдХा рдкाрдиी рд╕рдм рдХे рд▓िрдП рд╣ै। рдЖрдо рдЖрджрдоी рдХे рд▓िрдП। рдЕрдзिрдХ рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рд╣ै рдЦेрддिрд╣рд░ рдХिрд╕ाрди рдХो। рдоुрдЯ्рдаी рдоें рдмाँрдз рд░рдЦा рд╣ै рдмाрд╣ुрдмрд▓ी рдоुрдЦिрдпा рдиे।рдЧрд░ीрдм-рдЧुрд░рдмाрдУं рдХे рдШрд░ рддो рджेрдЦिрдП “рдЫोрдЯू рдХी рдЫाрди / рдХрд╣ीं рдЖрдб़ рди рдХिрд╡ाрдб़ / рдШुрд╕ рдЖрдИ рд╣рд╡ा / рджेрд╣рд░ी рдХे рдкाрд░"। рд╣рд╡ा рдХा рджेрд╣рд░ी рдкाрд░ рдХрд░рдиा рдХिрд╕ी рд╕ंрджेрд╣ाрд╕्рдкрдж рдХी рдШुрд╕рдкेंрда рдХो рдЗंрдЧिрдд рдХрд░рддा рд╣ै рдЬो рдШрд░ рдХी рдЖрдмрд░ू рди рд▓ूрдЯ рд▓े рдЬाрдП। рдХिрд╕ рдХी рдЖрдмрд░ू? рдХрд╣ाँ рдХी рдЖрдмрд░ू?рдШрд░ рдоें рдорд╣िрд▓ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдирд╣ाрдиे -рдзोрдиे рдХी рд╕ुрд╡िрдзा рднी рдирд╣ीं “ рдоोрд░ी рдкрд░ рдмैрдардХрд░/рдирд╣ाрддी рд╣ै рдмрд╣ू/рджिрдЦे рдирд╣ीं рджेрд╣/рдпрд╣ рдЬुрдЧाрддी рд╣ै рдмрд╣ू/рдоोрд░ी рдХे рдиीрдЪे рдмрд╣рддा рдХाрд▓ा рдкाрдиी/рдХ्рдпा рд╕рдордЭे рдРрд╕े/рддрди-рдорди рдХी рд╕ाрд╡рдзाрдиी/рдЬрд▓्рджी рд╕े рднीрддрд░ / рджौрдб़ рдЬाрддी рд╣ै рдмрд╣ू";। рдмрд╣ू рддो рдЬрд▓्рджी рджौрдб़ рдЬाрддी рднीрддрд░, рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдоोрд░ी рдХे рдиीрдЪे рдХाрд▓ा рдкाрдиी рд╣ै (рдХुрджृрд╖्рдЯि рд╡ाрд▓ों рдХी рднीрдб़)। рдкрд░ рд▓рдЫिрдоी рдХी рдмिрдЯिрдпा рдХ्рдпा рдХрд░े?“рдоाँ рдХे рд╕ंрдЧ рдХाрдо рдкрд░ рдЧрдИ ; рд▓ौрдЯ рдХрд░ рдирд╣ीं рдЖрдИ / рдбूрдм рд░рд╣ी рдЪрдкрдЪिрдпा / рдмुрдЭ рдЧрдпा рдЕрд▓ाрд╡ /рд░ाрдЦ рдоें рджीрдЦा рдлूрд▓ рдЬрд▓ा "। рдХрдЪ्рдЪी рдХрд▓ी рд╕ी рджेрд╣ рдХो рдХुрдЪрд▓ा рд╣ी рдирд╣ीं, рдЙрд╕े рдЬрд▓ा рдХрд░ рд░ाрдЦ рдХрд░ рджिрдпा। рдЕрдм рд╡े рдХрд╣ाँ рдЬाрдПँ рдЬो “рдЬрди्рдоे рддो рдЦेрддों рдХे рд╣ो рдЧрдП/рдЦेрддों рдоें рдЬрдЧे/рдФрд░ рдоेрдб़ों рдкрд░ рд╕ो рдЧрдП / рдкाँрд╡ рдХे рд╕ाрде рд░рд╣ीं рдЬूрддे рдХी рдХीрд▓ें / рд░ोрдЬ-рд░ोрдЬ рд╣ोрддे рдмंрдбी рдХुрд░्рддे рдвीрд▓े/ рддрди-рдорди рдЬрдм рд╕ूрдЦा рдЖँрдЦ рд╕े рднिрдЧो рдЧрдП”। рдХैрд╕े рджिрди рдХाрдЯ рд░рд╣ा рд╣ै рдк्рд░рдЧрддिрд╢ीрд▓ рд╕्рд╡рддंрдд्рд░ рджेрд╢ рдХा рдЖрдо рдиाрдЧрд░िрдХ - рд╢ीрд╢ों рдХे рджिрд▓ рджिрдоाрдЧ рд╡ाрд▓ी / рдорд╣рд▓ों рдХी рдорд╣рд░िрди рдЭुрдЧ्рдЧिрдпाँ / рдмूрдЯों рдмрди्рджूрдХों рдХे рдкाँрд╡ рдврдХे/рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдкрд░्рд╡ो рдХी рд▓ुंрдЧिрдпाँ / рд╕рдкрдиों рдХा рд╕्рд╡рд░्рдЧ рд╕ुрд▓рдЧ рд░рд╣ा / рдЖँрдЦों рдоें / рдиाрдХों рдоें рдиिрди्рдпाрдирд╡े рдирд░्рдХ "। рдПрдХ рдУрд░ рд╕рдд्рддा рдХी рдЕрдирджेрдЦी рд╣ै, рддो рд╕ूрдЦा - рдмाрдв़ рдХी рдоाрд░ рдХौрди рдХрдо рд╣ै? “рдЖрдИ рдмाрдв़ рдЪрдв़े рдкेрдб़ों рдкрд░ / рдмाँрдзे рдЦाрдЯ-рдЦрдЯोрд▓े / рд╕िрд░ рдкрд░ рдЙрдб़े рдЬрд╣ाрдЬ/рдкाँрд╡ рдХे рдиीрдЪे рдЕрдЬрдЧрд░ рдбोрд▓े”। рдХैрд╕ी рд╣ृрджрдп рд╡िрджाрд░рдХ рдЬिंрджрдЧी рд╣ै? рдХैрд╕ा рд╡िрдХाрд╕? рдХैрд╕ा рдмрджрд▓ाрд╡? рдпрджि рд╕рдЪрдоुрдЪ рд╡िрдХाрд╕ рдХी рдд्рд░िрдкрдердЧा рдкिрдкाрд╕िрдд рдЬрди-рдоाрдирд╕ рдХी рдк्рдпाрд╕ рдмुрдЭाрдиे рдХो рдЧौрдоुрдЦ рд╕े рдЙрдЫрд▓ рдХрд░ рдзрд░ा рдкрд░ рдмिрдЫрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै, рддो рдк्рдпाрд╕ рдХे рдорд╣ाрд╕ाрдЧрд░ рдХी рдЖрд╕्рддीрдиें рдХ्рдпों рдмрдв़рддी рдЬा рд░рд╣ीं рд╣ैं? рдХрд╡ि рдХा рднी рдпрд╣ी рдк्рд░рд╢्рди рд╣ै - "рдЬрдм рдЕँрдзेрд░ा рднी рдирд╣ीं / рддрдм рд╕ाрдл рджीрдЦрддा рдХ्рдпों рдирд╣ीं”। “рдЦेрд▓ рднीрддрд░ рд╣ो рд░рд╣े рдоैрджाрди рдЦाрд▓ी / рдЧूँрдЬрддी рдЬैрдХाрд░ рд░рд╣ рд░рд╣ / рдмрдЬे рддाрд▓ी"।

рджेрд╢рдЬ рд╕ंрд╕्рдХाрд░ों рдХो рдЕрдХ्рд╖рдп рдмрдиाрдП рд░рдЦрдиे рдХा рдЖрдЧ्рд░рд╣ рд╣ै - “рдкाрдиी рд╕े рдиेрд╣ рддुрдо्рд╣ें / рдЕрдкрдиी рднी рдЙрд╕ी рд╕े рд╕рдЧाрдИ / рдУ рд░े рд╕рд╣рдЧोрддी? рдЧाँрд╡ рдХे рджेрд╢ рдХी рджुрд╣ाрдИ / рдЖрдЧ рдоेрд░े рдкुрд░рдЦों рдХी рдеाрддी / рдмौрдЫाрд░ों рд╕े рдирд╣ीं рдмुрдЭाрдиा/рдУ рд░े рдмाрджрд▓ ! рдХोрдиे рдХी рдЖрдЧ рдХो рдмрдЪाрдиा।рдХौрди рд╕ी рдЖрдЧ рдмрдЪाрдиी рд╣ै? рдкूрд░्рд╡рдЬों рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рдзрд░ोрд╣рд░, рдЬिрд╕े рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХी рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдПрдХ рдХोрдиे рдоें рдЫुрдкा рд░рдЦा рд╣ै। рдХ्рдпा рд╣ै рдкुрд░рдЦों рдХी рдеाрддी рдоें, рдЬो рдЖрдЧ рдХी рднाँрддि рдКрд░्рдЬाрд╡ाрди рд╣ै। рдпे рд╣ैं рд╕ंрд╕्рдХाрд░,рдЬीрд╡рди рдХे рдоूрд▓्рдп, рд╕рдж्рдкрд░рдо्рдкрд░ाрдПँ, рд░ीрддि-рд░िрд╡ाрдЬ, рдЙрдд्рд╕рд╡-рдд्рдпोрд╣ाрд░ рдЬो рд╕рд╣рдЧोрддी (рдЕрдкрдиे рд╣ी рдЧौрдд्рд░ рдХे ) рдХी рддрд░рд╣ рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЪрд▓े рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं, рдкीрдв़िрдпों рд╕े। рдЗрд╕ рдЕрдоूрд▓्рдп рдзрд░ोрд╣рд░ рдХो рдмрдЪाрдП рд░рдЦрдиा рд╣ै। рдпрджि рд╕рд╣рдЧोрддी рдХो рдкाрдиी рдк्рд░ीрддिрдХрд░ рд▓рдЧрддा рд╣ै ,рддो “рд╡ाрдЪрдХ” рдХा рд╕्рдиेрд╣ рдЙрд╕рдХी рдк्рд░ीрддि рд╕े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рдоृрджुрд▓ рдФрд░ рдордзुрд░ рд╣ै, рдХ्рдпोंрдХि рд╡рд╣ рдЙрд╕рдХा рд╡ाрдЧ्рджрдд्рдд рд╣ै। рдлिрд░ рднी рд╡рд╣ рдЧुрд╣ाрд░ рдХрд░рддा рд╣ै рдХि рддुрдо्рд╣ाрд░ा рдк्рд░ीрддिрдХрд░ рдиीрд░, рдкुрд░рдЦों рдХी рдмрдЪी рд╣ुрдИ рдЖрдЧ рдХो рдмुрдЭा рди рджे। рдЖрдЧ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдж्рдпोрддрдХ рд╣ै। рдЙрд╕рдХे рдмुрдЭ рдЬाрдиे рд╕े рдЕंрдзрдХाрд░ рдЕрд░्рдеाрдд рдЕрдЬ्рдЮाрди рдХा рдк्рд░рднुрдд्рд╡ рдмрдв़ेрдЧा।

рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै рдХि рд╣рдоाрд░ी рдкीрдв़िрдпाँ рд╕рдоृрдж्рдз рд╣ों। рдЕрдЧ्рдиि рдХो рд╕рдо्рдмोрдзिрдд рд╡ैрджिрдХ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рд╣ै -;рдЕрдЧ्рдиिрдиा рд░рдпीрдорд╢्рдирд╡рдд्рдкोрд╖рдоेрд╡ рджिрд╡ेрджिрд╡े। рдпрд╢рд╕ं рд╡ीрд░рд╡рдд्рддрдордо्? рез / рей? (рд╣рдо рдЕрдЧ्рдиि рдж्рд╡ाрд░ा рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХा рдзрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░ें, рдЬो рджिрдиों-рджिрди рдкुрд╖्рдЯि рджेрдиेрд╡ाрд▓ा рд╣ो, рдпрд╢ोрд╡рд░्рдзрдХ рд╣ो рддрдеा рд╣рдоें рд╡ीрд░ों рд╕े рдпुрдХ्рдд рдмрдиाрдиे рдоें рд╕рд░्рд╡рд╢्рд░ेрд╖्рда рд╣ो।) рдЛрдЪा рдХुрдЫ рднी рдХрд╣े рдпрд╣ाँ рддो рд░ाрдЬрдиीрддि рд╣ाрд╡ी рд╣ै -рд░ाрдЬрдиीрддि рдХी рдб्рдпोрдв़ी рдкрд░ рд╕िрд░ рдкैрд░ рдЦेрдд рдХी рдоाрдЯी рдоें - рдЭрдЙрдЖ, рдЦुрд░рдкी рд╢рд╣рд░ рдмेрдЪрддे / рдЧाँрд╡ рдмेрдЪрддे рд▓ाрдаी \рд╡рд╣ी рджूрд░ рддрдХ рджेрдЦ рд░рд╣ा рд╣ै / рдЬिрд╕рдХी рд▓рдо्рдмी рдХाрдаी/рднाрдИ-рднाрдИ рдмाँрд╣ рдЪрдв़ा рдХрд░\ рдЙрддрд░े рд╣рд▓्рджीрдШाрдЯी"। рд╕рдорддा рдФрд░ рд╕ाрдо्рдп рдХो рд▓рдХрд╡ा рдоाрд░ рдЧрдпा- "рд╕ूрд░рдЬ рдЙрд▓рдЭ рд░рд╣ा рдоेрдШों рдоें/рдЪрди्рджा рдКँрдЪी рдХोрдаी рдоें / рдЖрд╕- рдкाрд╕ рдХी рдЧрд▓िрдпाँ рдЙрд▓рдЭी / рд░ोрдЯी рдФрд░ рд▓ँрдЧोрдЯी рдоें "।

рдЕрднाрд╡ों рдФрд░ рдЧрд░ीрдмी рд╕े рд╕ंрдд्рд░рд╕्рдд рдпुрд╡ाрдкीрдв़ी рдкрд▓ाрдпрди рдХрд░ рдЬाрддी рд╣ै рдирдЧрд░ों - рдорд╣ाрдирдЧрд░ों рдХी рдУрд░। рд╡рд╣ाँ рдХैрд╕े рдЬिंрджрдЧी рдмिрддाрддे рд╣ैं, рдХिрд╕ी рдХो рд╣рд╡ा рдирд╣ीं рд▓рдЧ рдкाрддी। рдкीрдЫे рдЫूрдЯे рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХी рдЕрдкेрдХ्рд╖ाрдПँ рдЕрдкрд░िрдкिрдоिрдд рд╣ैं। рдкрдв़िрдП рдирди्рд╣े рдХा рдЦрдд" рднूрд▓े рдмिрд╕рд░े рд▓िрдЦрддे / рд╕िрд▓рд╕िрд▓े рддрдоाрдо / рдирди्рд╣े рдХा рдЦрдд / рдмрдб़рдХे рднрдЗрдпा рдХे рдиाрдо। рдЗрд╕ рдЪिрда्рдаी рдХो рдЬैрд╕े рддाрд░ рд╡ाँрдЪрдиा / рдмрд╣рдиा рдХी рдкाрд▓рдХी рдУрд╣ाрд░ рд╡ाँрдЪрдиा/ рдмाрдкू рдХी рдкрдХी рд╣ुрдИ рдоूँрдЫों рдХा рдХाँрдкрдиा / рдЕрдо्рдоा рдХी рдЖँрдЦों рд╣ाрд░ рд╡ाँрдЪрдиा। рджेрдЦो рдЬी рдпрд╣ рдЦрдд рднी рдЕрдирджेрдЦा рдордд рдХрд░рдиा / рдШрд░ рднрд░ рдХा рд░ाрдо рд░ाрдо / рдЧाँрд╡ рдХा рд╕рд▓ाрдо'। рдпे рдЦрдд рд╣ै рдпा рд╡ेрджрдиाрдУं рдХा рдмрд╣ीрдЦाрддा। рдмрд╣िрди рдХी рд╢ाрджी, рдкिрддा рдХा рдмुрдв़ाрдкा, рдоाँ рдХे рд╕рдкрдиे, рдХिрддрдиी рдЕрдиाрдкूрд░िрдд рдЬрд░ूрд░рддों рдХे рджрд░्рдж рдХो рдЖрдЦрд░- рдЖрдЦрд░ рд╢рдм्рджाрдпिрдд рдХрд░рддा рдпрд╣ рдЧीрддाрдд्рдордХ рдЦрдд। рдкрд░рджेрд╢ рдЧрдП рднрдЗрдпा рдЖрддे рд╣ैं рдордирдЪाрд╣े рдоेрд╣рдоाрди рд╕े। рджीрдкрдХ рдХी рдкीрд▓ी-рдкीрд▓ी рд░ोрд╢рдиी рд╕ी рдЦुрд╢िрдпाँ। рднाрднी рдХे рдорди рдоें рдШुрд▓рдиे рд▓рдЧрддी рд╣ै рдоिрдаुрдЖ - рдкाрди рдХी рдоिрдаाрд╕। рдирди्рд╣ा рд╕ूрд░рдЬ рдЬो рд╣ै - рдЖрд╢ाрдУं - рдЖрдХाँрдХ्рд╖ाрдУं рдХी рдкрд░िрддृрдк्рддि рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдордЦрдорд▓ी рдзूрдк рдХो рд╡िрдХीрд░्рдг рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ा рдЙрджिрдд-рднाрд╕्рдХрд░। рднрдЗрдпा рдирд╣ीं рдЖрд╢्рд░рдпрджाрддा рд╣ै ;рдердХे рдкाँрд╡ों рдХा рд░ैрди рдмрд╕ेрд░ा। “рднीрдиे рд╕े,рдорд╣рдХрддे рдкрд╕ीрдиे рд╕े /рддोрдб़ рд░рд╣ा рдЕрдирдлूрд▓े рдоौрд╕рдо рдХा рдШेрд░ा/рд▓िрдП рдПрдХ рдЪेрд╣рд░ा рд╣рдо рд╕рдмрдХी рдкрд╣рдЪाрди рдХा рддोрдб़ рд░рд╣ा "। рдкрд░рджेрд╕ рдЧрдП рдмेрдЯे рдХो рдШрд░ рдХा рд╕ंрджेрд╢ рдоिрд▓ा рдоाँ рдиे рд░рд╕, рдмाрдкू рдиे рдЪрди्рджрди / рднाрднी рдиे рдЕрдоिрдпा / рдкीрдЫे рдХे рджрд░рд╡ाрдЬे рджुрд▓्рд╣िрди рдиे рдкрдд्рд░ рджिрдпा\ рдмрд░рдмрд╕ рдЯрдкрдХीं рджो рдмूँрджें / рд╣рдо рдкूрд░े рднीрдЧ рдЧрдП। рдХ्рдпा рд▓िрдЦा рд╣ोрдЧा рдЙрд╕рдиे, рдкрддा рдирд╣ीं। рд╣ाँ, рдмिрд╣ाрд░ी рдХी рдиाрдпिрдХा рдЬैрд╕ी рджрд╢ा рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ुрдИ рд╣ोрдЧी ( рдЬौ рд╡ाрдХे рддрди рдХी рджрд╕ा, рджेрдЦ्рдпौ рдЪाрд╣рдд рдЖрдкु।рддौ рдмрд▓ि, рдиैंрдХ рдмिрд▓ोрдХिрдпै, рдЪрд▓ि рдЕрдЪрдХाँ, рдЪुрдкрдЪाрдкु)।

рднूрдЦ рдиैрд╕рд░्рдЧिрдХ рд╣ै। рдЬрди्рдо рд▓ेрддे рд╣ी рдЬीрд╡ рдХो рдЖрд╣ाрд░ рдЪाрд╣िрдП। рдЗрд╕े рджाрд░ुрдг рдд्рд░ाрд╕рджी рд╕рдордЭрддे рд╣ुрдП рдХрд╡ि рдиे рдХрд╣ा ;рд╕ंрдЧ्рд░ाрдоों рд╕े / рд╕ाрд▓िрдЧ्рд░ाрдо / рджिрди рддрдоाрдо /

рдХрдм рд╕рдордЭे, рдХौрди рдмрдбा / рд░ोрдЯी рдпा рд░ाрдо; рдиाрдо "। рднूрдЦे рдХो рд╕िрд░्рдл рд░ोрдЯी рдЪाрд╣िрдП। рд╢ौрдХ рдоौрдЬ рдХी рдЪीрдЬें рдмाрдж рдоें। “рднूрдЦे рдХो рдЦुрд╢рдмू рдХ्рдпा? рдиंрдЧे рдХो рдХ्рдпा рдХрд▓ा"?

рдЗрд╕рд▓िрдП рдХрд╡ि рдХा рдЖрдоंрдд्рд░рдг рд╣ै "рдЬрд╣ाँ рдХोрдИ рдмोрд▓рддा рди рд╣ो/рдРрд╕े рд╕ुрдирд╕ाрди рдХो рд╕ुрдиो / рдЬिрд╕рдХा рд╢рдм्рджांрдд рди рд╣ो / рдРрд╕ी рджाрд╕्рддाрди рднी рд╕ुрдиो। рдЕрднाрд╡ों рдоें рдЬीрддे-рдорд░рддे рд▓ोрдЧों рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдмрдиो। рдХрд╡ि рдХрдерди рд╣ै-- ‘рд╣рдо рдЦाрд░े рдкाрдиी рдХे/рд╕ोрддे рд╣ैं/ рдЖँрдЦ рд╕े рдиिрдХрд▓рддे рд╣ैं/рдЕрдкрдиे рджिрди рдзोрддे рд╣ैं /рдж्рд╡ाрд░ рдкрд░ рд▓рдЯрдХрддे/рдмिрди рдЪाрднी рдХे рддाрд▓े рд╣ैं / рд╣рдо рднूрдЦे рдШрд░рд╡ाрд▓े рд╣ैं - рдЧिрдирддी рдХे рднीрддрд░ рд╣ैं/рдирдЬрд░ों рд╕े рдмाрд╣рд░ рд╣ैं"। рдЧिрдирддी рдХे рднीрддрд░ рдЕрд░्рдеाрдд рдорд░्рджुрдо рд╢ुрдоाрд░ी рдХे рдЖंрдХрдб़े। рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рджृрд╖्рдЯि рд╕े рдУрдЭрд▓। рдХрд╡ि рдлिрд░ рднी рдЖрд╢्рд╡рд╕्рдд рд╣ै рдЕрди्рдпрдеा “рдЗрдзрд░ рдк्рдпाрд╕े/рдЙрдзрд░ рдкाрдиी / рдЗрд╕ рдХрд╣ाрдиी рдоें рдирдпा рдХ्рдпा рд╣ै "? рдирдпा рдпे рд╣ै рдХि рдЖрджрдоी рдХे рдкेрдЯ рдоें рдЪूрд▓्рд╣ा / рдкाँрд╡ рдоें рдЪрдХ्рдХी / рдШрд░ рдЙрдЬрдб़ा / рд╕рдб़рдХ рдкрдХ्рдХी"। рдк्рд░ाрдердоिрдХрддा рдЖрджрдоी рдХी рдоूрд▓рднूрдд рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддाрдУं рдХो рджी рдЬाрдп , рдирд╣ीं рддो рдЖрджрдоी рдЕрдкрд░ाрдз рдЬрдЧрдд рдХा рд╕рд░рдЧрдиा рд╣ो рдЬाрдпेрдЧा। рдкुрд▓िрд╕ рд╡рдХीрд▓ рдФрд░ рдЕрджाрд▓рдд рдХी рдЪाँрджी (рдмिंрдзे рд╣ुрдП рджिрди рдЕрдкрд░ाрдзों рд╕े / рдмрдб़े рдХुрддрд░्рдХ рдЧрд╡ाрд╣ी рдЫोрдЯी / рд╕рдЪ рдЧाрдпрдм рд╣ै рд╕ंрд╡ाрджों рд╕े / рд╕рдЪ рдХी рд╢рдкрде рджिрд▓ाрдиे рд╡ाрд▓े/рдзрд░्рдоो рдХे рд░िрд╢्рддे рдЫрдд्рддीрд╕ "।рд╣ोрдиे рдеे рдЖрдордиे -рд╕ाрдордиे рд╣ो рдЧрдП рд╡िрдкрд░ीрдд (ремрей-рейрем)

рдХрд╡ि рдмрджрд▓ाрд╡ рдХे рджाрд╡ेрджाрд░ों рд╕े рдкूрдЫрддा рд╣ै: “рдЬрдм рдЕँрдзेрд░ा рднी рдирд╣ीं / рддрдм рд╕ाрдл рджीрдЦрддा / рдХ्рдпों рдирд╣ीं? рдЬрдм рдЗрд░ाрджे рдиेрдХ/ рддрдм рдЙрдкрд▓рдм्рдзि рдХा рдЖрдХाрд╢/рдЭुрдХрддा рдХ्рдпों рдирд╣ीं "। рдпे рдиेрдХ рдЗрд░ाрджे,рд╕ंрджेрд╣ рд╕े рдЕрдЫूрддे рдирд╣ीं рд╣ैं। рд╕рдд्рддा рдХे рдЭूрдаे рдЖрд╢्рд╡ाрд╕рдиों рдиे рдЖрджрдоी рдХो рднी рдЕрд╕рдд्рдпрд╡ाрджी рдФрд░ рджुрд░ाрдЪाрд░ी рдмрдиा рджिрдпा рд╣ै। рдкैрд╕े рдХे рдоुрдХाрдмрд▓े рдЖрджрдоी рдХा рдЖрдХाрд░ рдШрдЯ рдЧрдпा рд╣ै (“(“рдШрдб़ी рдХ्рдпा рдЬाрдиे/ рд╕рдордп рдХा рд░ंрдЧ рдХैрд╕ा рд╣ै/рдЖрджрдоी рд╕े рд╕ौ рдЧुрдиा / рдЬрдм рдмрдб़ा рдкैрд╕ा рд╣ै। )। рдШрдб़ी рддो рдЯाрдЗрдордкीрд╕ рд╣ै, рд╕рдордп рд╕ूрдЪрдХ। рд╕рдордп рдХे рд╣ाрд▓ाрдд (рд░ंрдЧ) рдирд╣ीं рдмрддा рд╕рдХрддी। рд░ंрдЧрджाрд░ी рддो рдкैрд╕े рдХी рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдзрдиोрдкाрд░्рдЬрди рдХрд░ो,рдЬैрд╕े рднी рд╣ो। рд╕рдд्рддाрдзीрд╢ों рдХे рдЗрд░्рдж-рдЧिрд░्рдж рдЪрдХ्рдХрд░ рд▓рдЧाрдУ। рдХрд░рдиी рд╣ै рдоुँрд╣ рджेрдЦी। рдардХुрд░ рд╕ुрд╣ाрддी рдмाрдд - "рдзूрдк рдХी рдЪрдЯाрдИ рдкрд░ рдЫाँрд╡ рдХे рд╡िрдЪाрд░ / рдХрд░рдиी рдоुँрд╣ рджेрдЦी/рдЬुрдб़ा рдЖрд▓ा рджрд░рдмाрд░/ рдлाрдЗрд▓ рдХे рдкाँрд╡ рдЯिрдХे / рдмाрдмू рдХी рдЬेрдмों рдоें - рдЬ्рдпों рдХे рдд्рдпों рд░рд╣рдиे рдХे рдЖрд╕ाрд░"। рд╕ाрд░े рд╕ुрдЦрдж рдкрд░िрдгाрдо рдЪाрдЯ рдЧрдпा рджुрд░ाрдЪрд░рдг рдХा рдЕँрдзेрд░ा। рджрдл्рддрд░ों рдоें рджे рд▓े рдХे рдХाрдо рдЖрд╕ाрдиी рд╕े рд╣ोрдЬाрддा рд╣ै। рдЕрди्рдпрдеा рдлाрдЗрд▓ рджрдмी рдкрдб़ी рд░рд╣ेрдЧी। рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рдоंрджाрдХिрдиी рдХे рдмрд╣ाрд╡ рдоें рдард╣рд░ाрд╡ рд╣ै। рдпрдеाрд╕्рдеिрддि рдмрдиी рд╣ुрдИ рд╣ै। рд╕ाрдоाрдЬिрдХ-рдЖрд░्рдеिрдХ рд╡िрд╖рдорддाрдУं рд╕े рдЖрджрдоिрдпों рдХे рдмीрдЪ рдЙрдкрдЬी рдЦाрдЗрдпाँ рдЪौрдб़ी рдФрд░ рдЧрд╣рд░ी рд╣ोрддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं (рдЗрдзрд░ рд╕рдм рдЧрд░ीрдм рдмрд╕े/рдЙрдзрд░ рд╕рдм рдЕрдоीрд░ / рдлेंрдЯोрдЧे рдХैрд╕े / рдмрдв़े рд╕рдорддा рдХा рдЬोрд░ -рдоुрд╕्рдХाрдПँ рдЪाँрджी рдХी рдЪрдо्рдордЪ / рдоैрд▓ी рдЕँрдЧुрд▓ी рдкрд░ / рдиौрд▓рдХ्рдЦा рд╣ाрд░/ рдХाँрд╕े рдХी рд╣ँрд╕ुрд▓ी рдкрд░/рдЯाрд╡рд░ рд╕े рдЭाँрдХे/ рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рджिрдирдХрд░ / рдЕрдкрдиा рдоुँрд╣ рддाрдХें / рд╕ौ-рд╕ौ рдЬुрдЧрдиू рдоिрд▓рдХрд░/рдмрдЬ рд░рд╣े рдкिрдпाрдиो рдХौрд╡ों рдХा рд╢ोрд░рд╣ैं। рдЦाрдЗрдпाँ рдкाрдЯрдиे рдХी рдкुрд░рдЬोрд░ рдХोрд╢िрд╢ों рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж : “ рд╡рд╣ीं рд░рд╣े рдЬрд╣ाँ рд╣рд░ рджिрди рд╣ोрддी рдЕंрдзेрд░। рдФрд░ рдПрдХ рдкाँрд╡ рд╡рд╣ीं рд░рд╣े рдЬрд╣ाँ рдмाрдЬ/рдЧिрдж्рдз рдХे рдмрд╕ेрд░े’। ‘рдлрдЯे рдкाँрд╡ рдХो рджिрдП рдЧрдП рдХुрдЫ рддंрдЧ рджрд╕्рддाрдиे "। рдЬिрди्рд╣ें рдЪाрд╣िрдП рдеे рдЬूрддे- рдоौрдЬे, рдЙрди्рд╣ें рджिрдП рдЧрдП рджрд╕्рддाрдиे, рд╡े рднी рддंрдЧ। рджी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ैं рдЕрдирдЪीрди्рд╣ीं рд╕ुрд╡िрдзाрдПँ। рдХрд╡ि рдХा рддंрдЬ рджेрдЦिрдП "рдкाँрд╡ рдХी рдЪाрд▓ें / рдмेрдЪाрд░े рд╣ाрде рдХ्рдпा рдЬाрдиें;। рдкाँрд╡ рдХी рдЪाрд▓ рддो рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै, рдЪाрд▓ें рдирд╣ीं )। рдЗрд╕ рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдиे рдЧीрдд рдХो рдк्рд░рд╣ाрд░рдХ рдмрдиा рджिрдпा, рддीрдЦे рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдХे рд╕ाрде। рдХрд╡ि рдлिрд░ рднी рдЖрд╢्рд╡рд╕्рдд рд╣ै - рдмाрдд рдХे рдоोрдЯे рднी / рдкрд░्рджे / рдЬुрд▓्рдо рдврдХ рд╕рдХрддे рдирд╣ीं / рдЪीрдЦрддी рдХाрддрд░/рдкुрдХाрд░ें/рдФрд░ рд╕рд╣ рд╕рдХрддे рдирд╣ीं”। рдХрд╡ि рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рдЪिंрддा рд╣ै рдЖрджрдоी рдФрд░ рдЖрджрдоिрдпрдд рдХो рдмрдЪाрдП рд░рдЦрдиा (рдмрдЪा рд░рд╣ेрдЧा рдЕрдЧрд░ ;рдЖрджрдоी / рдЦрд▓ेрдЧा рдирд╣ीं рджुःрдЦ рд╕рд╣рдиा। рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП рдмрд░рдЧрдж рдХी рдЫाँрд╡ рдеी। рд╕ाрд░े рдмंрдзु-рдмांрдзрд╡ों рдХो рдЪिрд▓рдЪिрд▓ाрддी рдзूрдк рд╕े рдмрдЪाрдП рд░рдЦрдиे рдХो (рдШрд░ рддो рдШрд░ рд╣ी рд╣ोрддा/рдЬрдм рднी рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдПँ/рд╢рдм्рдж рд╕рдХрдкрдХाрдПँ/рддो рдХ्рдпा рд╣ुрдЖ/рдЦрдЯрдХрдиे рдХो рдШрд░ рдХी / рд╕ांрдХрд▓ рддो рд╣ै। рдмрд╢ीрд░ рдмрдж्рд░ рдХी рд╢ेрд░ рд╣ै :“рдврд▓ाрдиों рдХी рдзूрдк / рдЫрддों рдХी рд╢ाрдо рдХрд╣ाँ/рдШрд░ рдХे рдмाрд╣рд░ рдШрд░ рдЬैрд╕ा рдЖрд░ाрдо рдХрд╣ाँ? рдХीрд░्рддि рд╢ेрд╖ рдоाрд╣ेрд╢्рд╡рд░ рддिрд╡ाрд░ी рдХे рдирд╡рдЧीрдд рдХी рдкंрдХ्рддिрдпाँ рд╣ै рдзूрдк рдоें\рдЬрдм рднी рдЬрд▓े рд╣ैं рдкाँрд╡\ рдШрд░ рдХी рдпाрдж рдЖрдИ। . рд╡ैрджिрдХ рдоंрдд्рд░ рд╣ै - рд╣े рд╡рд░- рд╡рдзू! рддुрдо рдпрд╣ीं (рдЧृрд╣рд╕्рде рдЖрд╢्рд░рдо рдоें) рд░рд╣ो, рдХрднी рдЕрд▓рдЧ рдордд рд╣ोрдиा рдФрд░ рдкुрдд्рд░- рдкौрдд्рд░ों рдХे рд╕ाрде рдЦेрд▓рддे, рд╣рд░्рд╖ рдоाрдирддे рдЙрдд्рддрдо рдШрд░ рдХे рд╕्рд╡ाрдоी рддुрдо рджोрдиों рд╕рдо्рдкूрд░्рдг рдЖрдпु рдХो рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो (рдЕрдерд░्рд╡ेрдж - реиреи)। рдШрд░ рдХी рдЫрдд्рд░-рдЫाрдпा рдоें рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рдкрд░िрд╡ाрд░, рд╕рдоाрдЬ рдХा рдоेрд░ुрджंрдб рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рд╕ाрдо्рдпрд╡ाрджी рд╕ोрдЪ рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдШрд░्рд╖ рдХी рдЖрдб़ рдоें рдШрд░ - рдмिрд░ाрджрд░ी рдХो рд╡िрд╢ृंрдЦрд▓ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै (рд╕्рд╡рдк्рди рд╕ाрдЭे рдХे/рдЕрдЪाрдирдХ рдЦो рдЧрдП/рдЪूрдб़िрдпों рд╕े рд╣ाрде рд╕ूрдиे рд╣ो рдЧрдП / рд╡рд╣ рд╣ँрд╕ी / рд╡рд╣ рдЦрдирдХ рджूрдиी / рд╣ो рдЧрдпी рдЕрдм рдлूрд▓ рд╕े / рдЬ्рдпों рдбाрд▓ рд╕ूрдиी / рдЙрдЬрдб़рддा рдШрд░ рджेрдЦ / рдмाрджрд▓ рд░ो рдЧрдП)।рд╕ंрдмंрдзों рдоें рдЬрдо рдЧрдпा рдЦाрд░ाрдкрди - рдоीрдаा рдеा рдХुрдЖँ / рдЕрдм рдкाрдиी рд╣ै рдЦाрд░ा / рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें / рдлूрдЯे рджाрдиे рдиे рдоाрд░ा / рдмाрддों рдХो рдЫीрд▓ рд░рд╣ी/рдЬीрдн рдХी рджुрд░्рд╡рдЪрди। рдЕрд▓рдЧ-рдерд▓рдЧ рдкрдб़े рд╕рдм рддрдиाрд╡ों рдоें рдЬी рд░рд╣े рд╣ैं :рдЖँрдЧрди рдоें рдмрдЬ рд░рд╣ी / рддрдиाрд╡ рдХी рдкрдЦाрд╡рдЬ - рдХрдаिрди рд╣ुрдЖ рдЕрдм / рдЯूрдЯे рдзाрдЧों рдХा рдЬुрдб़рдиा/рд░िрд╢्рддों рдХे рд╢ीрд╢े рд╕े рдордХ्рдЦी рдХा рдЙрдб़рдиा। рд╕ंрдмंрдзों рдХी рдЪिрд░ рдоिрдаाрд╕ рд╣ी / рд░рд╣ा рдЦोрдЬрддा рдЕрдкрдиा рдЪींрдЯीрдкрди) - рдЪींрдЯी рдоिрдаाрдИ рдХा рдХिрдирдХा-рдХिрдирдХा рдЦा рдЬाрддी рд╣ै। рдЬो рд░ोрдХे рдЙрд╕े рдХाрдЯрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рд╕्рд╡рднाрд╡ рдХे рд▓िрдП рдХрд╡ि рдиे;рдЪींрдЯीрдкрди рдЬैрд╕े рдирдП рд╢рдм्рдж рдХी рдЧрдврди рдХी рд╣ै, рдЬो рд╕्рдкृрд╣рдгीрдп рд╣ै। рдХрд╡ि рдиे рдкाрд░िрд╡ाрд░िрдХ рд░िрд╢्рддों рдХी рдорд╣рдд्рддा рдХा рдЙрд▓्рд▓ेрдЦ рдХрд░рддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рд╣ै : “рдПрдХ рдЪрдиे рдХी / рд╣ैं рджो рджाрд▓ें / рд▓рдб़рддे рдмँрдЯे / рдЖँрдЧрдиों рд╡ाрд▓े / рдЙрддрд░ рдЧрдП рдЫिрд▓рдХे рдХी рднूрд╕ी рдкрд░/рд▓рдЯрдХे рд░िрд╢्рддों рдХे рддाрд▓े”। рдХрд╣ीं-рдХрд╣ीं рдХрд╡ि рдиीрддिрдЧрдд рдЙрдкрджेрд╢ рджेрддे рджिрдЦाрдИ рджेрддे рд╣ैं- “рдЬो рдХрд░े рдмाрддें рдЦрдЬूрд░ी/ рд░рдЦें рдЙрдирд╕े рдеोрдб़ी рджूрд░ी। рдРрд╕े рд╣ी рдирдЬрд░ рдбाрд▓िрдП рджेрд╢рдк्рд░ेрдо рдХे рддрдоाрд╢े рдкрд░ рджिрд▓ рдХे рднीрддрд░ рджेрд╢ рдХрд╣ाँ рд╣ै? рджेрд╢ рдк्рд░ेрдо рдоें рдкрдЧे рд▓ोрдЧ рд╣ैं / рдирд╣ीं рдХिрд╕ी рдХे рд╕рдЧे рд▓ोрдЧ рд╣ैं/ рдоैрд░ाрдерди рдоें рдЖрдЧे рдмрдв़рдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдоें / рд▓рдЧे рд▓ोрдЧ рд╣ैं/ рдмाрдХी рд╕рдм рдХुрдЫ рдЬрд╣ाँ рддрд╣ां рд╣ै/рджिрд▓ рдХे рднीрддрд░ рджेрд╢ рдХрд╣ां рд╣ै? рд╡िрдбंрдмрдиाрдУं - рд╡िрдХृрддिрдпों рдХे рдШрдЯाрдЯोрдк рдЕँрдзेрд░े рдХे рдмीрдЪ рдХрд╡ि рдиे рд╕рдордп рдХे рд╢िрд▓ाрдЦрдг्рдб рдкрд░ рдЦींрдЪी рд╣ैं рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рд▓рдХीрд░ें। рдбॉ. рд╡िрд╢्рд╡рдиाрде рдк्рд░рд╕ाрдж рдХрд╣рддे рд╣ैं рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдиे ‘рд╕рдордХाрд▓ीрди рдЬीрд╡рди рдХी рдХ्рд╖рдпी рдк्рд░рд╡ृрдд्рддिрдпों рдХो рд╕рдмрд╕े рдЕрдзिрдХ рддीрдЦे рдкрди рдХे рд╕ाрде рдХрд╣ा рд╣ै। рдЕрдкрдиी рдЕрднिрд╡्рдпрдХ्рдд рдоें рд╡े рдЕрдЪ्рдЫी рд╕े рдЕрдЪ्рдЫी рдирдИ рдХрд╡िрддा рдХे рд╕рдоाрдиाрди्рддрд░ рдкрд╣ुँрдЪ рдЬाрддे рд╣ैं, рдХिрди्рддु рдЙрдирдХी рд░рдЪрдиाрдУं рдХी рд╕ंрдХ्рд╖िрдк्рддрддा, рдЕрди्рд╡िрддि рддрдеा рдХрде्рдп рдХी рд▓рдп рд╣ी рдирд╣ीं, рдмрд▓्рдХि рд╕рдЪ्рдЪाрдИ рдХा рд▓рдиे рдХे рдмाрдж рдмрдЪी рд╣ुрдИ рд╕ंрдЧीрддाрдд्рдордХрддा рдХी рдЫौंрдХ рдЙрди्рд╣ें рдирд╡рдЧीрдд рдмрдиा рджेрддी рд╣ै। рд╕рдЪ рдоें рд▓рдп рдФрд░ рдЧेрдпрддा рдХा рд╕рдоुрдЪ्рдп рдордирдоोрд╣рдХ рд╣ै। рдж्рд░рд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ै - рдкрддिрдпрди рдоंрдд्рд░ рдЭрд░े/рдиाрдд рдирдП рдЕँрд╕ुрд╡рдирд╕ंрдЧ рдлूрдЯे / рдбрд░िрдпрди рд╕рдЧुрди рдлрд░े / рдХुрд╕рдоिрдд рджेрд╣ рд╕ुрджिрди рд░ँрдЧрд░ाрддी / рдмрдЧिрдпрди рдоें рд░рд╕ рдмрджрди рдмрд░ाрддी / рджूрд░-рджूрд░ рдиाрдЗрди рдзूрдк рджुрд╡рд░िрдпा/рдЪुрди-рдЪुрди рдЪौрдХ рднрд░े - рд▓рдЧрддा рд╣ै рд╡िрдж्рдпाрдкрддि рдХी рд╕्рд╡рд░ - рдоाрдзुрд░ी рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдХрд░ рдЧрдИ рд╣ै рдХрд╡ि рдХे рдЕंрддःрдкुрд░ рдоें। рдХрд╣рдиा рди рд╣ोрдЧा рдХि рдХрд╡ि рдХे рдХрде्рдп рдХा рдХ्рд╖िрддिрдЬ рдмрд╣ुрдд рд╡्рдпाрдкрдХ рд╣ै। рд╡िрд╡िрдзрддा рд╕े рднрд░ा।рд╢िрд▓्рдк рдЗрддрдиा рд╕ुрдШрдб़ рд╣ै рдХि рдХाрд╡्рдпाрдд्рдордХрддा, рдЧीрддाрдд्рдордХрддा рдФрд░ рдирд╡ीрдирддा рдХा рд╕्рд╡рддः рд╕्рдлूрд░्рдд рд╕рдорди्рд╡рдп рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдоिрд▓ेंрдЧे рдЕрд╡рд╕рд░ рдЬрдо्рд╣ाрдИ рд▓ेрддे, рдлूрд▓ рдЧंрдз рдХा рдлрд░्рдЬ рдиिрднाрддे, рдмрд╣рд╕ рдмрдЧрд▓ рдЭाँрдХрддी, рд╕ंрд╡ाрджों рдХे рд╕ाрдмुрди, рдлाрдЯे рдкृрд╖्рда рд╕ी рдЙрдЬрдб़ी рдлрд╕рд▓, рдЭाँрдЭрд░ рдХрдоीрдЬ рддрдиाрд╡ рдХी рдкрдЦाрд╡рдЬ। рдХрд╣рди рдХी рд╕рдо्рдк्рд░ेрд╖рдгीрдпрддा рдХे рд▓िрдП рд╢рдм्рджों рдХी рдмाँрд╣ें рднी рдЦूрдм рдорд░ोрдб़ी рд╣ैं рдпрдеा рдХрдЯोрд░े рдХाँрд╕े рдХे рдирд╣ी ;рдХाँрд╕; рдкрде рдЯोрд╣े рдХी рдЬрдЧрд╣ ; рдеेрдЧрд░ी рдеिрдЧрд░ी рдХрд╡ि рдХा рдХрде्рдп рдФрд░ рд╢िрд▓्рдк рдмेрдЬोрдб़ рд╣ै। рд╕ंрд╡ेрджрдиा рдХी рдЧрд╣рдирддрдо рдЕрдиुрднूрддि рд╕ीрдзी рд╕рд░рд▓ рднाрд╖ा рдоें рддाрдЬे-рдЯрдЯрдХे рдк्рд░рддीрдХों, рдмिрдо्рдмों, рдоुрд╣ाрд╡рд░ों рдХे рдоाрдз्рдпрдо рд╕े рд╕рдо्рдк्рд░ेрд╖िрдд рдХी рд╣ै। рдЙрдкрдоाрдПँ рджेрдЦिрдП “рдзूрдк рд╕рд░ीрдЦी рдзिрдпा рд╣рдоाрд░ी”, “рднोрд░ рд╕ी рднौрдЬाрдЗрдпाँ”, рдмрдЪ्рдЪे рдЬैрд╕े рдЦुрд▓े рдорд╣ाрдЬрди рдЦाрддों рдХे рдкрди्рдиे, рдмूрдв़े рд▓рдЧрддे рд╣ैं рдоुрдиीрдо рдХे рдЕрдз्рдзे рдФрд░ рдкрд╡рди्рдиे, рдЕрдзрдкрдХे рдЦेрдд рд╕ी рджेрд╣, рдХрдд्рдеा-рдЪूрдиा-рдкाрди рд╕ा рддрди рдорди। рдХрд╣ीं ;рдзूрдк рдордЫुрд╡ाрд░िрди; рд╣ै, рдХрд╣ीं рджुрдмрд░िрдпा рддो ;рд╣рд░рдЬाрдИ; рднी ; рд╣рд╡ा рдХрдорд╕िрди рд╣ै рддो рдХंрдЬрдб़िрди (рдХंрдЬрд░िрдпा)। рдпрд╣ाँ рджेрдЦिрдП ;рдзूрдк рдХा рдЪрд╢्рдоा рд▓рдЧाрдП рдЪाँрдж, рдирдХрдЪрдв़ी рдирд╣рд░, рдЕँрдзिрдпाрд░े рдХी рдЕрд░рдЧрдиी рд╣ै, рдзुрдЖँ рд╣ोрддे рд╣ौрд╕рд▓े। рдХैрд╕े-рдХैрд╕े рдмिрдо्рдм рдЙрдХेрд░े рд╣ै рдЖंрдЪрд▓िрдХ рд╢рдм्рджों рдХे рд╕рд╣ाрд░े рдпрдеाः рд╣рд░े рдЧोрдЯ рдХी рдШंрдШрд░ी, рдЫींрдЯ рдмुँрджрдХिрдпोंрджाрд░, рдкрдирдШрдЯ рд╕े рд▓ौрдЯрддी рдкрдиिрд╣ाрд░िрди, рдорд╣рд▓ों рдХी рдорд╣рд░िрди рдЭुрдЧ्рдЧिрдпाँ / рдЕрдиुрд╢ाрд╕рди рдкрд░्рд╡ो рдХी рд▓ुंрдЧिрдпाँ। рдпрд╣ाँ рдЖрдо рдЪिрда्рдаी рд▓िрдЦрддा рд╣ै рдФрд░ рд╕рд╣ी рдХрд░рддा рд╣ै рдЯेрд╕ू। рдРрд╕ा рдХोрдИ рдЧीрдд рдирд╣ीं рдЬिрд╕рдоें рджेрд╢рдЬ рд╢рдм्рджों рдХी рдЧрдв़рди рди рд╣ो। рдж्рд░рд╖्рдЯрд╡्рдп рд╣ैं рдЪौंрддрд░ा, рд╕рдХाрд░े, рд╕рдЧुрдиौрдЯी, рдЪрдорд░ौрдзे, рджोрд╣рдиी, рдЕंрдЯा рдЙрдЬрд░ौрдЯी, рдмँрд╕рд╡ाрд░ी, рдХрд╣рд░рд╡े। рд▓ोрдХ рдЬीрд╡рди рд╕े рдЙрдаाрдП рдпे рд╢рдм्рдж, рддाрд▓, рдЫंрдж рд▓рдп рдФрд░ рд░рд╕ рдХी рдирдИ рднाрд╡ рдзाрд░ा рдЬोрдб़рддे рд╣ैं рдЬрдмрдХि рдирд╡рдЧीрдд рднाрд╡ рдФрд░ рд░рд╕ рд╣ीрдирддा рдХे рдХाрд░рдг рдХोрд░ी рд╡ैрдЪाрд░рдХрддा рддрдеा рдмौрдж्рдзिрдХрддा рдХी рдХрддрд░рдм्рдпोंрдд рдмрдирддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं। рдЧुрд▓ाрдм рд╕िंрд╣ рдХे рдЧीрдд рдЗрд╕ рдЕрд░्рде рдоें рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рд░рд╕ाрдд्рдордХ рдФрд░ рд▓рдпाрдд्рдордХ рд╣ैं рдЬिрдирдоें рдирдП рдмाँрд╕ рдХी рдмाँрд╕ुрд░ीрдХा рдоिрдаाрд╕ рднрд░ा рд╕्рд╡рд░ рдЕрди्рддрд░्рдиिрд╣िрдд рд╣ै।
***

рд╕рдо्рдкрд░्рдХ: рдЕрдоृрдд рдХुрдЮ्рдЬ ,рдмी- 7 рд░ाрдордиाрде рд╕िрдЯी
рд░ाрдЬрдЧреЭ, рд▓рд▓िрддрдкुрд░ рд░ोрдб,рдЭाँрд╕ी - 284135 (рдЙрдд्рддрд░ рдк्рд░рджेрд╢)

рд╡िрдЬ्рдЮाрдирдХु: рдЯॉрдорд╕ рдПрдбिрд╕рди (рдк्рд░рд╕िрдж्рдз рдЕрдоेрд░िрдХी рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░рдХ)

рд╕ुрднाрд╖ рдЪंрдж्рд░ рд▓рдЦेреЬा

рд╕ुрднाрд╖ рдЪंрдж्рд░ рд▓рдЦेрдб़ा


рд╡िрдХрд▓्рдк рдирд╣ीं
рдХрдаिрди рд╢्рд░рдо рддेрд░ा
рддрдЬुрд░्рдмा рдоेрд░ा।

рдк्рд░рддिрднा рдоाрдиे
рд╕ौрд╡ाँ рднाрдЧ рдк्рд░ेрд░рдгा
рд╢ेрд╖ рдкрд╕ीрдиा।

рд╣ोंрдЧे рд╕рдлрд▓
рдХोрд╢िрд╢ рд╣рдо рдлिрд░
рдХрд░ें рдЕрдЧрд░।

рдпे рдЖрд╡िрд╖्рдХाрд░
рдЗрд╕рдХा рдЬрди्рдорджाрддा
рдирдпा рд╡िрдЪाрд░।

рдХोрдИ рд╡िрдЪाрд░
рдЗрд╕्рддेрдоाрд▓ рд╣ो рдЬрдм
рд╕ाрд░्рдердХ рддрдм।

рд╣िंрд╕ा рд╕े рдмрдЪें
рд╕рд╣ рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╣ेрддु
рдоाрд╣ौрд▓ рд░рдЪें। 

рдХрд░ें рдордирди
рдЯॉрдорд╕ рдПрдбिрд╕рди 
рдХे рдпे рдХрдерди।

рдХрд╡िрддाрдПँ

рдбॉ. рдХрди्рд╣ैрдпा рдд्рд░िрдкाрдаी

- рдХрди्рд╣ैрдпा рдд्рд░िрдкाрдаी

рдкीрдаाрдЪाрд░्рдп, рдбॉ. рдЖрдо्рдмेрдбрдХрд░ рдкीрда (рдоाрдирд╡ाрдзिрдХाрд░ рд╡ рдкрд░्рдпाрд╡рд░рдг рдоूрд▓्рдп) 
рдкंрдЬाрдм рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рднрдЯिंрдбा
рдЪрд▓рднाрд╖: (+91) 8989154081, (+91) 9818759757
рдИрдоेрд▓: hindswaraj2009@gmail.com & kanhaiya.tripathi@cup.edu.in
рд▓ेрдЦрдХ рднाрд░рдд рдЧрдгрд░ाрдЬ्рдп рдХे рдорд╣ाрдорд╣िрдо рд░ाрд╖्рдЯ्рд░рдкрддि рдЬी рдХे рд╡िрд╢ेрд╖ рдХाрд░्рдп рдЕрдзिрдХाрд░ी рдХा рджाрдпिрдд्рд╡ рдиिрднा рдЪुрдХे рд╣ैं рдПрд╡ं рд╕ेрддु рд╕ंрдкाрджрди рдоंрдбрд▓ рдХे рд╕рдо्рдоाрдиिрдд рд╕рджрд╕्рдп рд╣ैं। рдЖрдк рдЕрд╣िंрд╕ा рдЖрдпोрдЧ рдХे рд╕рдорд░्рдердХ рдПрд╡ं рдЕрд╣िंрд╕рдХ рд╕рдн्рдпрддा рдХे рдкैрд░ोрдХाрд░ рднी рд╣ैं।



рдоाँ рдЬैрд╕ा рдХोрдИ рдирд╣ीं

рдоैं рдЙрд╕ рдоाँ рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рдХा рдкुрдд्рд░ рд╣ूँ
рдЬिрд╕рдиे рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рд╕्рд╡рдк्рди рдХे рд╕ाрде рд╣рдоें рдЬрдиा
рдЬिрд╕рдиे рд╕рд╣ी рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП
рдмрд╣ुрдд рд╕ी рдЦрдЯ्рдЯी-рдоीрдаी рдХрдаिрдиाрдЗрдпाँ
рдЬिрд╕рдиे рд╕рд╣े рдЕрдиेрдХ рдХрд╖्рдЯ
рдкрд░ рд╣рдо рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдХрднी рдХрд╖्рдЯ рдирд╣ीं рд╣ोрдиे рджिрдпा।

рдоाँ-рдкिрддाрд╢्рд░ी
рдоाँ рдиे рдкिрддा рдХे рдЙрди рд╕рднी рдХ्рд░ोрдз рдХो
рдмрджрд▓ рджिрдпा рдк्рд░ेрдо рдоें 
рдЬрдм рд╣рдордиे рдХी рдХोрдИ рдЧрд▓рддी рдФрд░
рдкिрддाрдЬी рдиे рд╣рдоें рд╕ाрдЬрдиे-рдЕрдиुрд╢ाрд╕िрдд
рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдХ्рд░ोрдз рдХिрдпा।

рдоाँ рдХा рдк्рд░ेрдо рдкिрддाрдЬी рд╕े 
рдПрдХ рд░рдд्рддी рдЬ्рдпाрджा рдирд╣ीं рдеे
рдкिрддाрдЬी рд╕े рдХрдо рднी рдирд╣ीं рдеे
рдкрд░ рдЬрдм-рдЬрдм рд╣рдордиे рдЧрд▓рддी рдХी
рдкिрддाрдЬी рдиे рдбाँрдЯ рд▓рдЧाрдИ, рддो
рдоाँ рдХрд╣ рджेрддी-рдмрдЪ्рдЪे рд╣рдоाрд░े рдЕрдЪ्рдЫे рд╣ैं।

рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै рдпрд╣ рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП
рд╕рдордЭрдиे рдХे рд▓िрдП рдХाрдлी рдеे
рдмрд╕ рдЗрддрдиा рдХрд╣рдиा рд╣ी,
рдоाँ рдХे рдк्рд░ेрдо рдХो рдЕрдзिрдХ рдЬрддा рджिрдпा।

рдоाँ рдХी рдирд╕ीрд╣рддें рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП
рдФрд╖рдзि рд╕े рдХрдо рдирд╣ीं
рдЙрд╕рдоें рд╣ोрддे рд╣ैं рдЕрдиेрдХों рд╕ुрд░рдХ्рд╖ाрдЪрдХ्рд░
рдЬो рдмрдЪा рд▓ेрддे рд╣ैं рд╣рдоें рд╣рдоाрд░ा рд╣рдо рдЦोрдиे рд╕े
рдоाँ рдиे рд╣рдоेрд╢ा рд╣рдоाрд░े рд▓िрдП
рдк्рд░ेрдо рдФрд░ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдЪрдХ्рд░ рджिрдпा।

рд╣рдоाрд░ा рдЕрддीрдд рдФрд░ рднрд╡िрд╖्рдп
рдоाँ рдХी рд╢िрдХ्рд╖ा, рдк्рд░ेрд░рдгा-
рд╕ंрджेрд╢ рд╕े рд╣ुрдЖ рдкрд░िрдкूрд░्рдг 
рдоाँ рдХे рди рд░рд╣рдиे рдкрд░
рд╕рдордЭ рдЖрддा рд╣ै-рдоाँ рдХ्рдпा рдеी?

рд╕рдЪ, рдЗрд╕ рдзрд░рддी рдкрд░ 
рдоाँ рдЬैрд╕ा рдХोрдИ рдирд╣ीं, рдоाँ, рдоाँ рдеी।
***


рдЦोрдЬ 

рд╕ूрд░рдЬ рдХी рд▓ाрд▓िрдоा рдЕрдм рднी
рднोрд░ рд╣ोрддे рд╣ी рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ै
рджिрдЦाрдИ рджेрддी рд╣ैं рдЪिреЬिрдпाँ 
рдЪिреЬिрдпों рдХी рдЪрд╣рдЪрд╣ाрд╣рдЯ рд╕ुрдиाрдИ рджेрддी рд╣ै
рджिрди рдмрд░рд╕ рдорд╣ीрдиे рд╕рдм рдЖрдП
рдкрд░्рд╡-рдд्рдпौрд╣ाрд░ рд╕рдм рдЖрдХрд░ рдЪрд▓े рдЧрдП 
рдоाँ рдЧрдИं, рддो рдХрднी рдирд╣ीं рдЖрдИं
рдкिрддाрд╢्рд░ी рдЧрдП, рддो рдХрднी рдирд╣ीं рдЖрдпे 
рдоाँ-рдкिрддाрд╢्рд░ी рдХी рдордзुрд░ рдЖрд╡ाреЫ рд╕ुрдиाрдИ рдирд╣ीं рджेрддी।

рдЧрд▓рддिрдпाँ рдЕрдм рднी рдХрд░рддा рд╣ूँ 
рдЬाрдиे-рдЕрдирдЬाрдиे 
рд╕ांрдЭे-рдмिрд╣ाрдиे рдХрд░рддा рд╣ूँ рдЧрд▓рддिрдпाँ
рдлрд░्рдХ рдЗрддрдиा рд╣ै рдХि 
рдкрд╣рд▓े рдХрд░рддा рдеा рдЧрд▓рддिрдпाँ 
рдмोрд▓ рдкреЬрддी рдеी рдХрднी рдоाँ
рд╕ुрдзрд░ рдЬा! рдХрд╣ рджेрддे рдеे рдмाрдмूрдЬी 
рдХुрдЫ рдЦोрдЬ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдирд╣ीं рдоिрд▓ рд░рд╣ा 
рдЕрдм рдоाँ-рдкिрддाрд╢्рд░ी рдХी рд╣िрджाрдпрддे рдирд╣ीं рдЖрддीं। 

рдУреЭрдиे-рдмिрдЫाрдиे рд╕े рд▓ेрдХрд░  
рд╣ँрд╕рдиे-рдЧाрдиे рдФрд░ рд░ो рджेрдиे рдкрд░
рдкреЬрддी рдеी рдбाँрдЯ,
рдХुрдЫ рдмрди рдЬाрдиे, рди рдмिрдЧреЬрдиे рдХी рд╕ीрдЦ
рджेрд░ рд░ाрдд рдмेрд╡рдЬрд╣ рдШूрдордХрд░ рдЖрдиे 
рдкрд░ рдмेрд░ुрдЦी рдФрд░ рдЧुрд╕्рд╕ा
рдХिрддрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рдеा рди,
рдЕрдкрдиा рд╕ा, рдХिрддрдиा рд╕рдЪ्рдЪा рдеा рди
рдЕрдм рдпे рди рд╕ुрдирдиे рдХो рдоिрд▓рддा рд╣ै, рддो
рдЙрди्рд╣ें рдЦोрдЬрддे рдЕंрддрд╕्рдерд▓, рдорди-рдЪिрдд
рдЕрдм рдоाँ-рдкिрддाрд╢्рд░ी рдХे рди рдоिрд▓рдиे рдкрд░, 
рджिрд▓ рд░ो рдкреЬрддा рд╣ै, рдЖँрдЦें рднрд░ рдЖрддीं।
***

рдХुрд▓рдзрд░ा рдХे рднूрдд

рдЬीрддेрди्рдж्рд░ рднрдЯрдиाрдЧрд░

- рдЬीрддेрди्рдж्рд░ рднрдЯрдиाрдЧрд░

“рддो рдмрд░्рдЦुрд░рджाрд░, рдХैрд╕ा рд░рд╣ा рдЖрдкрдХा рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рджौрд░ा? рдХрд╣ाँ-рдХрд╣ाँ рдШूрдоे рдЖрдк рд▓ोрдЧ।“ рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдиे рдЕрдЬрдп рд╕े рдкूрдЫा।
рд╣рдоेрд╢ा рдХी рддрд░рд╣ рдЖрдЬ рднी рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдХॉрдлी рд╣ाрдЙрд╕ рдоें рдЕрдкрдиी рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рдоेреЫ рдкрд░ рдмैрдаे рдХॉрдлी рдХा рд▓ुрдд्рдл рд▓े рд░рд╣े рдеे। рд╕ाрдордиे рдмैрдаा рдеा рдЕрдЬрдп। рдЕрдЬрдп рдХे рджाрджा рдХी рдЙрдо्рд░ рдХे рд╣ोрдиे рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдЙрд╕рдХे рджोрд╕्рдд рдеे। рдЬैрд╕े рдЬिंрджा рд░рд╣рдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ाँрд╕ рд▓ेрдиा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ोрддा рд╣ै рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдХे рд▓िрдП рд╣рд░ рджिрди рдиिрдпрдоिрдд рдЗрд╕ी рдоेреЫ рдкрд░ рдХॉрдлी рдкीрдиा рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдЗрд░्рдж-рдЧिрд░्рдж рдоौрдЬूрдж рд▓ोрдЧों рдХो рдЕрдкрдиे рддрдЬुрд░рдмे рд╕ुрдиाрдиा рднी рдЬрд░ूрд░ी рдеा। рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдорд╣ाрдирдЧрд░ рдЖрдпा рдЕрдЬрдп рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рд╕े рд▓рдЦрдирдК рдХे рддौрд░-рддрд░ीрдХे рд╕ीрдЦрддे-рд╕ीрдЦрддे рдХрдм рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдХी рдЕंрддрд░ंрдЧ рд╕рдоिрддि рдХा рд╕рджрд╕्рдп рдмрди рдЧрдпा рдкрддा рд╣ी рдирд╣ीं рдЪрд▓ा। рдЙрдирдХी рдЕंрддрд░ंрдЧ рд╕рдоिрддि рд╕िрдордЯ рдХрд░ рдЕрдм рд╕िрд░्рдл рдЕрдЬрдп рддрдХ рд░рд╣ рдЧрдИ рдеी। рдЕрди्рдп рд╕рджрд╕्рдп рдХрди्рдиी рдХाрдЯ рдЧрдП рдеे।
“рдЕंрдХрд▓, рдкूрд░ा рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рджेрдЦ рд▓िрдпा рд╣рдордиे। рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдЫोреЬा। рдЕрднूрддрдкूрд░्рд╡ рд╣ै рджेрд╢ рд╣рдоाрд░ा। рд╣рд░ा-рднрд░ा рдоेрд╡ाреЬ рд╕ाрде рдоें рд╕ूрдЦा рдоाрд░рд╡ाреЬ рдФрд░ рдмाрдЬू рдоें рд░ेрддीрд▓ा рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░।“ рдЕрдЬрдп рдмोрд▓ा। “рдЕрдЪ्рдЫा, рдЖрдкрдХो рдпाрдж рд╣ै рдЕंрдХрд▓ рдПрдХ рдмाрд░ рдЖрдкрдиे рдоुрдЭे рдХुрд▓рдзрд░ा рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрддाрдпा рдеा?”
рдпूँ рддो рд╡рд╣ рджुрдиिрдпा рдХे рд╣рд░ рд╡िрд╖рдп рдкрд░ рдмोрд▓ рд╕рдХрддे рдеे рд▓ेрдХिрди рднूрдд-рдк्рд░ेрдд, рдЬिрди्рди рд╡рдЧैрд░рд╣ рдХा рдиाрдо рдЖрддे рд╣ी рдЙрдирдХी рдЖँрдЦों рдХी рдЪрдордХ рд╕ाрдордиे рд╡ाрд▓े рдХो рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдХे рдЕрдЯूрдЯ рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХा рдпрдХीрди рджिрд▓ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХाрдлी рдеी। рдПрдХ рдЕрд░рд╕ा рдкрд╣рд▓े рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдЬрдп рдХो рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рдХे рдирдЬрджीрдХ рдПрдХ рдЧाँрд╡ рдХुрд▓рдзрд░ा рдХे рдмाрд░े рдоें рдмрддाрдпा рдеा। рдЧाँрд╡ рдХे рдоुрдЦिрдпा рдХी рдмेрдЯी рдмेрд╣рдж рдЦूрдмрд╕ूрд░рдд рдеी। рдЙрд╕рдХी рд╕ुрди्рджрд░рддा рдХी рдЪрд░्рдЪा рдЬрдм рдЬैрд╕рд▓рдоेрд░ рд░ाрдЬ्рдп рдХे рдХ्рд░ूрд░, рдЕрдд्рдпाрдЪाрд░ी рдФрд░ рд╡्рдпрднिрдЪाрд░ी рд╕ाрд╡ंрдд рдЬाрд▓िрдо рд╕िंрд╣ рддрдХ рдкрд╣ुँрдЪी рддो рдЙрд╕рдиे рдоुрдЦिрдпा рдХो рддрд▓рдм рдХрд░рдХे рд╣ुрдХ्рдо рджिрдпा рдХि рдПрдХ рдорд╣ीрдиे рдХे рдЕрди्рджрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдмेрдЯी рдХी рд╢ाрджी рдЬाрд▓िрдо рд╕िंрд╣ рд╕े рдХрд░ рджे। рдпрд╣ рднी рдХि рдРрд╕ा рдиा рдХрд░рдиे рдкрд░ рд╡рд╣ рдЬрдмрд░рди рд▓реЬрдХी рдХो рд▓े рдЬाрдПрдЧा рдФрд░ рдоुрдЦिрдпा рдХे рдкूрд░े рдкрд░िрд╡ाрд░ рдХो рдоौрдд рдХे рдШाрдЯ рдЙрддाрд░ рджेрдЧा। рдЕрдкрдиी рдмेрдЯी рдХो рдЬाрд▓िрдо рд╕िंрд╣ рдЬैрд╕े рд╡्рдпрднिрдЪाрд░ी рдХो рдХैрд╕े рд╕ौंрдк рд╕рдХрддा рд╣ै рдПрдХ рдмाрдк? рдкрд░ рдХ्рд░ूрд░ рдЬाрд▓िрдо рд╕िंрд╣ рдХा рдоुрдХाрдмрд▓ा рдХрд░рдиा рдиाрдоुрдордХिрди рдеा। рднрдпрднीрдд рдоुрдЦिрдпा рдиे рд╡ाрдкрд╕ рдЖрдХрд░ рд╕ाрд░े рдЧाँрд╡ рдХी рдкंрдЪाрдпрдд рдмुрд▓ाрдИ। рдкंрдЪाрдпрдд рдиे рддрдп рдХिрдпा рдХि рдЗрдЬ्рдЬрдд рдмрдЪाрдиे рдХे рд▓िрдП рдЧाँрд╡ рдЫोреЬ рдХрд░ рдХрд╣ीं рдЪрд▓े рдЬाрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдмрд╕, рдЧाँрд╡ рд╡ाрд╕ी рдпोрдЬрдиा рдмрдиा рдХрд░ рд░ाрддों-рд░ाрдд рдХिрд╕ी рдЕрдЬ्рдЮाрдд рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдЪрд▓े рдЧрдП। рдЬाрддे-рдЬाрддे рд╢्рд░ाрдк рджे рдЧрдП рдХि рдХुрд▓рдзрд░ा рдХрднी рдЖрдмाрдж рдирд╣ीं рд╣ो рдкाрдПрдЧा।
рдЗрд╕ рдШрдЯрдиा рдХो рджो рд╕ौ рд╕े рдЕрдзिрдХ рд╡рд░्рд╖ рд╣ो рдЪुрдХे рд╣ैं рд▓ेрдХिрди рдЧाँрд╡ рдЖрдЬ рднी рдЙрдЬाреЬ рдкреЬा рд╣ै। рдХрд╣рддे рд╣ैं рдХि рд╡рд╣ाँ рдЕрдм рд╕िрд░्рдл рднूрдд рд░рд╣рддे рд╣ैं। рд░ाрдд рдоें рд╣ँрд╕рдиे, рд░ोрдиे, рдЪीрдд्рдХाрд░, рдЕрдЯ्рдЯрд╣ाрд╕ рдЬैрд╕ी рдЖрд╡ाреЫें рд╕ुрдиाрдИ рдкреЬрддी рд╣ैं।
рдХाрдлी рддाрджाрдж рдоें рдкрд░्рдпрдЯрдХ рдЬाрддे рд╣ैं рдХुрд▓рдзрд░ा рджेрдЦрдиे рд▓ेрдХिрди рдХिрд╕ी рдХो рд░ाрдд рдоें рд░ुрдХрдиे рдХी рдЗрдЬाрдЬрдд рдирд╣ीं рдоिрд▓рддी।
“рд╣ाँ, рдЦूрдм рдпाрдж рд╣ै рдмрд░्рдЦुрд░рджाрд░।”
“рдоैंрдиे рдЕрдкрдиे рджोрд╕्рддों рдХो рдмрддाрдпा рддो рдмрд╣рд╕ рдЫिреЬ рдЧрдИ। рдХрдорд▓ рдХा рдХрд╣рдиा рдеा рдХि рднूрдд-рд╡ूрдд рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ोрддा। рд╕िрд░्рдл рд╡рд╣рдо рд╣ै। рд╣рдордиे рдХрд╣ा, ‘рдХрд╣рдиा рдЖрд╕ाрди рд╣ै। рд╣िрдо्рдордд рд╣ै рдПрдХ рд░ाрдд рдХुрд▓рдзрд░ा рдоें рдмिрддाрдиे рдХी?’
‘рд╣ाँ, рд╣ाँ। рдХ्рдпों рдирд╣ीं?’ рдХрдорд▓ рддैрд╢ рдоें рдмोрд▓ा।
“рдлिрд░?” рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдиे рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा рд╕े рдкूрдЫा।
“рдлिрд░ рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдиे рд░ाрдЬрд╕्рдеाрди рдХा рдк्рд░ोрдЧ्рд░ाрдо рдмрдиाрдпा рдФрд░ рдиिрдХрд▓ рдкреЬे। рдХुрд▓рдзрд░ा рд╣рдоाрд░ा рдЖрдЦिрд░ी рдкреЬाрд╡ рдеा।
* * * * *
рдЯिрдХрдЯ рдФрд░ рд╕ूрд░рдЬ рдбूрдмрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡ाрдкрд╕ рдЖ рдЬाрдиे рдХी рд╕рдЦ्рдд рд╣िрджाрдпрдд рдХे рд╕ाрде рдкाँрдЪों рджोрд╕्рдд рдЧाँрд╡ рдоें рджाрдЦिрд▓ рд╣ुрдП।
рд╕ूрд░्рдп рдХी рддेрдЬ рдХिрд░рдгों рдоें рдирд╣ाрддे рдЫрдд-рд░рд╣िрдд рдЦंрдбрд╣рд░ों рдоें рднूрддों рдХी рдХрд▓्рдкрдиा рддрдХ рдирд╣ीं рдХी рдЬा рд╕рдХрддी рдеी। рд▓рдЧ рддो рд╕рдм рдХो рд░рд╣ा рдеा рдХि рдпрд╣ाँ рднूрддों рдХा рд╣ोрдиा рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдХिंрд╡рджंрддी рд╣ै рд▓ेрдХिрди рдХрдорд▓ рдХो рдЕрдкрдиे рджोрд╕्рддों рдХा рдореЫाрдХ рдЙреЬाрдиे рдХा рдоौрдХा рдоिрд▓ рдЧрдпा рдеा।
рдХुрд▓рдзрд░ा рдоें рдХुрдЫ рдЦंрдбрд╣рд░ों рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा рдХुрдЫ рдиा рдеा। рд▓िрд╣ाрдЬा рдеोреЬी рджेрд░ рдоें рдкाँрдЪों рджोрд╕्рдд рдКрдм рдХрд░ рдиिрдХрд▓ рд▓िрдП рд╡рд╣ाँ рд╕े।
рд╢рд░्рдд рдХे рдоुрддाрдмिрдХ, рд╕ूрд░्рдпाрд╕्рдд рдХे рдмाрдж рдХрдорд▓ рдкीрдЫे рдХे рд░ाрд╕्рддे рдЪुрдк-рдЪाрдк рдЧाँрд╡ рдоें рджाрдЦिрд▓ рд╣ुрдЖ рдФрд░ рдПрдХ рдЦंрдбрд╣рд░ рдоें рдЫुрдк рдЧрдпा। рдЙрд╕рдХे рдЪाрд░ों рджोрд╕्рдд рдЧाँрд╡ рд╕े рдХुрдЫ рджूрд░ рдХाрд░ рдоें рд╕ोрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХрд░рдиे рд▓рдЧे।                             
рд░ाрдд рдХे рдЕँрдзेрд░े рдоें рдХैрдо्рдк-рдЪेрдпрд░ рдоें рдмैрдаा рдХрдорд▓ рдКँрдШ рд░рд╣ा рдеा। рдЧрд░्рдоी рдХा рдоौрд╕рдо рдеा рдкрд░ рд░ेрдЧिрд╕्рддाрди рдХी рд░ाрддें рдЧрд░्рдоिрдпों рдоें рднी рд╕рд░्рдж рд╣ो рдЬाрддी рд╣ैं। рдаंрдб рдХे рдоाрд░े рд╢рд░ीрд░ рдЕрдХреЬ рд░рд╣ा рдеा। рдХोрдИ рд╣िрд╕्рд╕ा рдРрд╕ा рдирд╣ीं рдеा рдЬрд╣ाँ рджрд░्рдж рдиा рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ो। рд╣ोрдЯрд▓ рдХा рдЖрд░ाрдорджेрд╣ рдмिрд╕्рддрд░ рдпाрдж рдЖ рд░рд╣ा рдеा। рдХ्рдпों рдиा рджोрд╕्рддों рд╕े рдХрд╣ूँ рдХि рдмрд╣ुрдд рд╣ुрдЖ рдпाрд░, рдЪрд▓ो рд╣ोрдЯрд▓ рдоें рдЪрд▓ рдХрд░ рдЖрд░ाрдо рд╕े рд╕ोрдпा рдЬाрдП। рдкрд░ рджोрд╕्рддों рдХो рдореЫाрдХ рдЙреЬाрдиे рдХा рдоौрдХा рдоिрд▓ рдЬाрдПрдЧा।
рдЗрд╕ рдЙрдзेреЬрдмुрди рдоें рдкреЬा рдХрдорд▓ рдЕрдЪाрдирдХ рдЪौрдХрди्рдиा рд╣ो рдЧрдпा। рдЖрд╕-рдкाрд╕ рдХुрдЫ рдЧрддिрд╡िрдзि рд╣ो рд░рд╣ी рдеी। рдЙрд╕рдиे рдЪाрд░ों рддрд░рдл рдирдЬрд░ рджौреЬाрдИ рдкрд░ рдЕँрдзेрд░े рдоें рдХुрдЫ рдирдЬрд░ рдирд╣ीं рдЖрдпा। рдкрд░ рдРрд╕ा рд▓рдЧ рд░рд╣ा рдеा рдХि рдХुрдЫ рд▓ोрдЧ рджрдмी рдЬрдмाрди рдоें рдмाрдд рдХрд░рддे рд╣ुрдП рд╕ाрдоाрди рдЙрдаा рд░рд╣े рд╣ैं। рд╕ाрдоाрди? рдЗрди рдмिрдпाрдмाрди рдЦंрдбрд╣рд░ों рдоें? рдЬрд╣ाँ рджो рд╕ौ рд╕ाрд▓ рд╕े рдХोрдИ рд░рд╣ рд╣ी рдирд╣ीं рд░рд╣ा! рдХुрдЫ рджेрд░ рдоें, рдХрдорд▓ рдХो рдбрд░ рдХा рдЕрд╣рд╕ाрд╕ рд╣ो рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े, рд╕рдм рд╢ाрди्рдд рд╣ो рдЧрдпा рдФрд░ рдкрд╣рд▓े рдЬैрд╕ा рд╕рди्рдиाрдЯा рдЫा рдЧрдпा।
‘рднूрдд!’, рдХрдорд▓ рдХे рдорди рдоें рдХौंрдзा। ‘рдирд╣ीं, рднूрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддे। рдпा рд╣ोрддे рд╣ैं? рдирд╣ीं, рдирд╣ीं। рдпрд╣ рд╡рд╣рдо рд╣ै। рдЕрдЬрдп рдХी рднूрддों рд╡ाрд▓ी рдХрд╣ाрдиिрдпों рдХा рдк्рд░рднाрд╡  рд╣ोрдЧा рдоेрд░े рдЕрди्рддрд░्рдорди рдкрд░। рдУрд╣! рдпрд╣ рдХ्рдпा рдШोреЬों рдХी рдЯाрдк рд╕ुрдиाрдИ рдкреЬ рд░рд╣ी рд╣ै? рдШोреЬे? рдЗрддрдиी рд░ाрдд рдХो, рд╡рд╣ рднी рдЗрдХ्рдХीрд╕рд╡ीं рд╕рджी рдоें? рдХрд╣ीं рдбाрдХू рддो рдирд╣ीं рд╣ैं? рдЗрди рдЦंрдбрд╣рд░ों рдоें рдХ्рдпा рдоिрд▓ेрдЧा рдЙрди्рд╣ें?’ рдбрд░ рдХे рдмाрд╡рдЬूрдж, рдХ्рд╖рдг рднрд░ рдХे рд▓िрдП рдХрдорд▓ рдХो рд╣ँрд╕ी рдЖрдИ। ‘рдоाрд▓ рдХा рдмंрдЯрд╡ाрд░ा рдХрд░рдиे рдпा рд░ाрдд рдмिрддाрдиे рднी рддो рдЖ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рдкрд░ рдирд╣ीं। рд╕िрд░्рдл рджो рд╕ौ рдЧрдЬ рдХी рджूрд░ी рдкрд░ рдкुрд▓िрд╕ рд╡ाрд▓े рд╣ैं।‘
рдХрдорд▓ рдХे рдирдЬрджीрдХ рдПрдХ рдШोреЬा рд╣िрдирд╣िрдиाрдпा।
рд▓рдХрд╡ा рдоाрд░ рдЧрдпा рдХрдорд▓ рдХे рджिрдоाреЪ рдХो। рдЕँрдзेрд░े рдоें рдЙрд╕рдХा рдЪेрд╣рд░ा рджिрдЦाрдИ рдирд╣ीं рджे рд░рд╣ा рдеा рд▓ेрдХिрди рдЙрд╕ рдкрд░ 10% рд╣ैрд░ाрдиी рдФрд░ 90% рджрд╣рд╢рдд рд╕ाрдл рд▓िрдЦी рдеी।
рд░ौрдмीрд▓ी рдЖрд╡ाреЫ рдоें рдПрдХ рдЖрджेрд╢ рдЬैрд╕ा рдЧूँрдЬा, рдо्рдпाрди рд╕े рддрд▓рд╡ाрд░ें рдиिрдХрд▓рдиे рдХी рдЖрд╡ाреЫें рдЖрдиे рд▓рдЧीं। рдЧाँрд╡ рдШेрд░ рд▓िрдпा рдЧрдпा рдеा। рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдПрдХ рдмुрдЬुрд░्рдЧ рдЖрд╡ाреЫ рдШिрдШिрдпाрддे рд╣ुрдП рджрдпा рдХी рднीрдЦ рдоाँрдЧ рд░рд╣ी рдеी। рдХ्рд╖рдг рднрд░ рдоें рдПрдХ рджрд░्рджрдиाрдХ рдЪीрдд्рдХाрд░, рднрдпाрдирдХ рдЕрдЯ्рдЯрд╣ाрд╕ рдФрд░ рдлिрд░ рд╕рди्рдиाрдЯा। рдХрдорд▓ рдХी рдЪीрдЦ рджрд╣рд╢рдд рдХे рдоाрд░े рд╕िрд╕рдХी рдоें рдмрджрд▓ рдЧрдИ। рдиा рдЬाрдиे рдХрд╣ाँ рд╕े рдЗрддрдиा рджрдо рдЖ рдЧрдпा рдХि рдмिрдЬрд▓ी рдХी рд░рдл्рддाрд░ рд╕े рдХрдорд▓ рдкुрд▓िрд╕ рдЪौрдХी рдХी рддрд░рдл рднाрдЧा। рдкुрд▓िрд╕ рд╡ाрд▓े рдХрдорд▓ рд╕े рднी рдЬ्рдпाрджा рд░рдл्рддाрд░ рд╕े рдЪौрдХी рдЫोреЬ рдЧाँрд╡ рд╕े рджूрд░ рднाрдЧ рд░рд╣े рдеे। рдХрдорд▓ рдиे рднी рдЙрдирдХे рдкीрдЫे рднाрдЧрдиा рдЪाрд╣ा рд▓ेрдХिрди рд░ाрд╕्рддे рдоें рдЪाрд░ рд╕ाрдпे рдк्рд░рдЧрдЯ рд╣ुрдП рдФрд░ рдЙрд╕े рдЖрдЧोрд╢ рдоें рд▓े рд▓िрдпा।
                         * * * * *

рдЕрдЬрдп рдЪुрдк рд╣ो рдЧрдпा। рдирд╣ीं рдмрддाрдпा рдЙрд╕рдиे рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдХो рдХि рдЙрд╕ рд░ाрдд рдХрдорд▓ рдиे рдЬो рдЕрдиुрднрд╡ рдХिрдпा рд╡рд╣ рднूрддों рдХी рдирд╣ीं рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕рдХे рдЕрдкрдиे рджोрд╕्рддों рдХे рд╕ाрде рд░िрдХाрд░्рдб рдХी рд╣ुрдИ рдЖрд╡ाреЫें рдеीं рдЬो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдЧाँрд╡ рдоें рдЫुрдкा рджी рдеीं। рдХाрдорддा рдк्рд░рд╕ाрдж рдЬी рдХे рд╡िрд╢्рд╡ाрд╕ рдХो рдаेрд╕ рдкрд╣ुँрдЪाрдиा рдЙрд╕рдХी рдоंрд╢ा рдирд╣ीं рдеी। 

рдХрд╣ाрдиी: рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░

рдк्рд░рдХाрд╢ рдордиु

рдк्рд░рдХाрд╢ рдордиु

545 рд╕ेрдХ्рдЯрд░-29, рдлрд░ीрджाрдмाрдж (рд╣рд░िрдпाрдгा), рдкिрди-121008
рдЪрд▓рднाрд╖: 981 060 2327,
рдИрдоेрд▓: prakashmanu334@gmail.com


рджрдл्рддрд░ рд╕े рд▓ौрдЯा рд╣ी рдеा рдХि рд╣ाрде рдоें рдкाрдиी рдХा рдЧिрд▓ाрд╕ рдкрдХрдб़ाрддे рд╣ुрдП рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХрд╣ा, “рдЖрдЬ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЖрдИ рдеीं।”
“рдЕрдЪ्рдЫा!” рдоैंрдиे рдХрд╣ा। рдеोрдб़ी рдЕрдиिрдЪ्рдЫा рд╕े, рдоाрдиो рдорди рд╣ी рдорди рдЪाрд╣ рд░рд╣ा рд╣ोрдКँ рдХि рдпрд╣ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдмंрдж рд╣ो। рдХोрдИ рдФрд░ рдмाрдд рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЬाрдП।
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЬी рдХा рдХुрдЫ рдкрддा рдирд╣ीं। рдЖрдЬ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рд╣ी рдзुрди рдоें рдеी।
“рдмрд╣ुрдд рджुрдЦी рдеीं рдмेрдЪाрд░ी!” рд╣рд▓рдХे рд╕े рдЪрд░्рдЪा рдХो рдХुрдЫ рдФрд░ рдЖрдЧे рд╕рд░рдХाрдпा рдЧрдпा।
“рдЕрдЪ्рдЫा!” рдЕрдиिрдЪ्рдЫा рдХा рджрдмाрд╡ рдоेрд░ी рдЫाрддी рдкрд░ рдХुрдЫ рдФрд░ рдмрдв़ рдЧрдпा рд╣ै। рдФрд░ рдоैं рддेрдЬी рд╕े рдХोрдИ рдмрд╣ाрдиा рдвूँрдв़ рд░рд╣ा рд╣ूँ, рдЬिрд╕рд╕े рдЬрд▓्рджी рд╣ी рдХोрдИ рджूрд╕рд░ा рдк्рд░рд╕ंрдЧ рд╣ाрде рдоें рдЖ рдЬाрдП рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдкрд░рджे рдХी рдУрдЯ рдоें...
“рдЗрд╕ рдмाрд░ рд╢ाрдпрдж рджीрд╡ाрд▓ी рдкрд░ рджрдл्рддрд░ рд╕े рдХंрдмрд▓ рдоिрд▓ेंрдЧे рдЧिрдл्рдЯ рдоें। рдмрдб़ा рдХрд▓рд░рдлुрд▓ рд╣ै, рджрд░्рд╢рдиीрдп!” рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдЖрдЬ рд╕ुрдмрд╣ рд╣ी рд░ाрдорд▓ुрднाрдпा рдЬी рдмрддा рд░рд╣े рдеे। рд╡ैрд╕े рд╡े рдХрд╣ рд░рд╣े рдеे рдХि рд╣рдо рдЪ्рд╡ॉрдЗрд╕ рднी рд░рдЦेंрдЧे рдХि рдпा рддो рдХुрдХрд░ рд▓े рд▓ो рдпा рдлिрд░ рдХंрдмрд▓! рдХुрдХрд░ рд╣ॉрдХिंрд╕ рдХा рд╣ै рдЪाрд░ рд▓िрдЯрд░...!”
“рдХंрдмрд▓ рд╣ी рдаीрдХ рд╣ै! рд╕рд░्рджिрдпाँ рдЖ рд░рд╣ी рд╣ैं, рдХोрдИ рдЖрдпा-рдЧрдпा рд╣ो рддो рдХाрдо рдЖ рдЬाрддा рд╣ै। рдпों рддो рдХुрдХрд░ рднी рдмрдб़े рджिрдиों рд╕े рдЦрд░ाрдм рдкрдб़ा рдеा, рдкрд░ рдкिрдЫрд▓े рд╣рдл्рддे рдЙрд╕рдХा рдврдХ्рдХрди рдаीрдХ рдХрд░ा рд▓िрдпा। рдЕрдм рддो рдордЬे рдоें рдЪрд▓ेрдЧा рджो-рдвाрдИ рдмрд░рд╕ рдФрд░...рдлिрд░ рджेрдЦेंрдЧे।”
рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЪौंрдХी, “рдЕрд░े, рдард╣рд░ो, рдЪाрдп рддो рдоैं рднूрд▓ рд╣ी рдЧрдИ। рдЕрднी рд▓ाрдИ।”
рдоुрдЭे рд╣рд▓рдХी рд╕ी рдЦुрд╢ी рд╣ुрдИ, рдмрдЬрд░िрдП рдХंрдмрд▓ рдФрд░ рдХुрдХрд░, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рдоुрдХ्рддि рдкाрдиे рдХी рдЦुрд╢ी।
[2]
рд▓ेрдХिрди рдЪाрдп рдкीрддे рд╣ुрдП рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдлिрд░ рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рдеीं। рдРрди рдЖँрдЦ рдХे рдЖрдЧे рдЖрдХрд░ рдЖрд░ाрдо рд╕े рдмैрдаी рдеीं—рдордЬे рдоें рдЯाँрдЧें рдлैрд▓ाрдП!
“рдоेрд░ी рддो рдЙрдирдХे рдмाрд░े рдоें рд░ाрдп рдмрджрд▓рддी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеी, “рдмрд▓्рдХि рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдХрд╣ीं рд╣рдо рдЬ्рдпाрджрддी рддो рдирд╣ीं рдХрд░рддे рдЖ рд░рд╣े рдЙрдирдХे рд╕ाрде? рдЖрдЦिрд░ рд╡े рдЗрддрдиी рдХ्рд░ूрд░ рддो рдирд╣ीं рд╣ो рд╕рдХрддीं рдЬिрддрдиा рд╣рдордиे...!”
рдоैंрдиे рд╕рд╡ाрд▓िрдпा рдирдЬрд░ें рдЕрдм рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдЧрдб़ा рджी рд╣ैं।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो рдЗрд╕рд╕े рд╢ाрдпрдж рдеोрдб़ी рджिрдХ्рдХрдд рд╕ी рд╣ुрдИ рд╣ोрдЧी। рдкрд░ рдЬрд▓्рджी рд╣ी рдЙрд╕рдиे рдЦुрдж рдХो рд╕ाрдз рд▓िрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЕрдм рдмрдб़े рд╣ी рд╕рдзे рд╣ुрдП рд╕्рд╡рд░ рдоें рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ै, “рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдирдлрд░рдд рдирд╣ीं, рджрдпा рдХी рдкाрдд्рд░ рд╣ैं। рдЕрд╕рд▓ рдоें...” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдПрдХ рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рдЕрдЯрдХी। рдлिрд░ рдмोрд▓ी, “рдЕрд╕рд▓ рдоें рдЬрдм рд╣рдо рдХिрд╕ी рдХे рдмाрд░े рдоें рдПрдХ рд╣ी рддрд░рд╣ рд╕े...рдЕрдо् рдХिрд╕ी рдЦाрд╕ рддрд░рд╣ рд╕े рд╕ोрдЪрддे рд╣ैं рддो рд╡рд╣ी рд╕рд╣ी рд▓рдЧрдиे рд▓рдЧрддा рд╣ै! рд╡рд╣ рддुрдордиे рд╣ी рддो рд╕ुрдиाрдпा рдеा рди, рдХिрддрдиा рд╕рд╣ी рдХрдерди рд╣ै рдХि рдХॉрд▓ рдЕ рдоैрди рд╣ंрдб्рд░ेрдб рдЯाрдЗрдо्рд╕ рдбॉрдЧ, рдПंрдб рд╣ी рд╡िрд▓ рдмिрдХрдо рдЕ рдбॉрдЧ! рдаीрдХ рдмाрдд рд╣ै, рдХ्рдпों?”
рдоेрд░ी рд╕рдордЭ рдоें рдирд╣ीं рдЖрдпा, рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХ्рдпों рдоेрд░े рдзैрд░्рдп рдХी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд▓े рд░рд╣ी рд╣ै। рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рдЬो рднी рдоोрдЯा-рдорд╣ीрди рдЭрдЧрдб़ा рдеा, рдЙрд╕ी рдХा рдеा, рдоेрд░ा рддो рдирд╣ीं। рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдЙрд╕े рдЬो рджुрд╕्рд╕рд╣ рджुрдЦ рджिрдпा, рдоैं рддो рдЙрди्рд╣ीं рдХो рджेрдЦ-рджेрдЦрдХрд░ рдкрдЧрд▓ाрдпा рдХрд░рддा рдеा। рдЖрдЬ рд╡рд╣ी рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ै рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдирдлрд░рдд рдирд╣ीं, рджрдпा рдХी рдкाрдд्рд░ рд╣ैं। рдХ्рдпा рд╕рдордЪुрдЪ?
рдЦैрд░, рдирдлрд░рдд рдХी рдкाрдд्рд░ рддो рдоैंрдиे рдЙрди्рд╣ें рдХрднी рдирд╣ीं рд╕рдордЭा рдеा, рдкрд░ рд╢ाрдпрдж рджрдпा рдХी рдкाрдд्рд░ рднी рд╡े рдирд╣ीं рд╣ैं। рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рд╡े рдЙрди рд▓ोрдЧों рдоें рд╕े рд╣ैं, рдЬिрдирдХी рдЪрд░्рдЪा рд╕े рд╣рдоें рдмрдЪрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдХ्рдпोंрдХि рдРрд╕े рд▓ोрдЧ рдЬрд╣ाँ рднी рд░рд╣ेंрдЧे, рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдЙрдирдХी рд╕्рдоृрддि рднी, рдордирд╣ूрд╕िрдпрдд рд╣ी рдлैрд▓ाрдПрдЧी।
“рдпрд╣...рдпрд╣ рдоैंрдиे рдкрд╣рд▓ी рдФрд░рдд рджेрдЦी рд╣ै рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдЕрдкрдиी рдЕрдм рддрдХ рдХी рдЬिंрджрдЧी рдоें, рдЬो рдордирд╣ूрд╕िрдпрдд рдХी рд╕ाрдХाрд░ рдк्рд░рддिрдоा рд╣ै, рд╕िрд░ рд╕े рдкैрд░ рддрдХ।” рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдоेрд░ा рд╕्рд╡рд░ рдирдлрд░рдд рд╕े рднрд░ рдЧрдпा рдеा। рдоैं рдиिрд╢्рдЪрдп рд╣ी рдХुрдЫ рдЬ्рдпाрджा рдЖрд╡ेрд╢ рдоें рдЖ рдЧрдпा рдеा।
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдкрд░ рдЗрд╕рдХा рдХोрдИ рдЦाрд╕ рдЕрд╕рд░ рдкрдб़ा рд╣ो, рдирд╣ीं рд▓рдЧрддा। рд╣ाँ, рдЙрд╕рдХे рдЪेрд╣рд░े рдХी рдЧंрднीрд░рддा рдеोрдб़ी рдмрдв़ рдЧрдИ рдФрд░ рдЖँрдЦों рдоें рдПрдХ рдРрд╕ा рдкрдиीрд▓ा рднाрд╡, рдЬिрд╕े рд╕рдордЭрдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓।...рдпрд╣ рд╢ाрдпрдж рдХрд░ुрдгा рд╣ै।
“рдХрд▓ рддрдХ рдоुрдЭे рднी рдпрд╣ी рд▓рдЧрддा рдеा, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдкрд░...”
“рдкрд░...рдкрд░ рдХ्рдпा?” рдоैं рдХुрдЫ рдЦीрдЬ-рд╕ा рдЧрдпा।
“рдЕрдм рд▓рдЧрддा рд╣ै, рд╣рдордиे...рдпрдХीрдирди рд╣рдордиे рдЧрд▓рддी рдХी рдЙрди्рд╣ें рд╕рдордЭрдиे рдоें। рдЕрд╕рд▓ рдоें рд╣рд░ рдЖрджрдоी рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ोрддा, рдЬैрд╕ा рд╡рд╣ рдКрдкрд░ рд╕े рдирдЬрд░ рдЖрддा рд╣ै। рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдоें рдПрдХ рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╣ैं, рдЬिрди्рд╣ें рд╣рдо рдирд╣ीं рд╕рдордЭे। рдирд╣ीं рд╕рдордЭ рдкाрдП। рдЕрдм рд╕рдордЭ рд░рд╣ी рд╣ूँ рдеोрдб़ा-рдеोрдб़ा।”
“рдЕрдЪ्рдЫा!” рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдоेрд░ी рдЖँрдЦों рдоें рд╢ाрдпрдж рдПрдХ рдиुрдХीрд▓ा рд╡्рдпंрдЧ्рдп рднी рдЖ рдЧрдпा рд╣ोрдЧा। рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो рд╡рд╣ рдЪुрднा рдЬрд░ूрд░, рдкрд░ рд╡рд╣ рдмрдЪा рдЧрдИ।
рд╡рд╣ рд╢ाрдпрдж рдЕрдкрдиी рд╣ी рд░ौ рдоें рдеी рдФрд░ рдХुрдЫ рдХрд╣рдХрд░ рд╣рд▓рдХा рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддी рдеी।
“рдмрд▓्рдХि рдЕрдХ्рд╖рдп, рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै,” рд╡рд╣ рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеी, “рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЬрдм рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╣рдоाрд░े рдкрдб़ोрд╕ рдоें рдеीं рдФрд░ рд░ोрдЬ-рд░ोрдЬ рдЙрдирд╕े рдЭрдЧрдб़ा рд╣ोрддा рдеा, рддрдм рднी рд╣рдордиे рдЪाрд╣ा рд╣ोрддा рддो рдпे рдЭрдЧрдб़े рдиिрдмрдЯ рд╕рдХрддे рдеे। рддुрдо рдЬрд░ा рд╕ोрдЪрдХрд░ рддो рджेрдЦो। рдкрд░ рд╣рдордиे рднी рдеोрдб़ा рдКрдкрд░ рдЙрдардХрд░ рдирд╣ीं рджेрдЦा। рд╣рдо рднी рдоाрдиो рдПрдХ рдкрдХ्рд╖ рд╣ोрдХрд░ рд╣ी рд╕ोрдЪрддे рд░рд╣े। рднрд▓े рд╣ी рдпрд╣ рдПрдХ рдкीрдб़िрдд рдкрдХ्рд╖ рдеा...рдкрд░ рд╣рдоें рдХिрд╕ी рдФрд░ рддрд░рд╣ рднी рд╕ोрдЪрдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा। рд╕ाрд░ी рдЪीрдЬों рд╕े рдКрдкрд░ рдЙрдардХрд░, рд╣्рдпूрдорди рдк्рд╡ॉрдЗंрдЯ рдСрдл рд╡्рдпू рд╕े। рдпा рдХि рдХрд╣िрдП, рд╕ाрдЗрдХोрд▓ॉрдЬिрдХрд▓ рд╕्рдЯрдбी рдСрдл рдЕ рд╡ुрдорди...рдЕ рдбिрдк्рд░ेрд╕्рдб рд╡ुрдорди рд░ाрджрд░! рдпрд╣ рдмрд╣ुрдд рджिрд▓рдЪрд╕्рдк рд╣ोрддा рдФрд░ рд╢ाрдпрдж рдЬ्рдпाрджा рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рд╕े...!”
рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХ्рд╖рдг рднрд░ рдХे рд▓िрдП рд░ुрдХी। рд╢ाрдпрдж рдЕрдкрдиी рдЙрдд्рддेрдЬрдиा рдкрд░ рдХाрдмू рдкाрдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ो। рдлिрд░ рдмोрд▓ी, “рдЕрдЪ्рдЫा рджेрдЦो рдЕрдХ्рд╖рдп, рддुрдо рдЦुрдж рд╣ी рд╕ोрдЪो। рдЕрдЧрд░ рдХोрдИ рд░ोрдЬ-рд░ोрдЬ рд╣рдоाрд░े рдкाрд╕ рд╢िрдХाрдпрддें рд▓ेрдХрд░ рдЖрдПрдЧा рдХि рдЖрдкрдиे рдпрд╣ рдаीрдХ рдирд╣ीं рдХिрдпा, рд╡рд╣ рдирд╣ीं рдХिрдпा рддो рд╣рдоाрд░ा рд░рд╡ैрдпा рдХैрд╕ा рд╣ोрдЧा?...рднрд▓े рд╣ी рд╡े рд╢िрдХाрдпрддें рдХिрддрдиी рд╕рд╣ी рд╣ों। рд╣рдо рдЪिрдв़ेंрдЧे рди! рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдпрд╣ी рдЧрд▓рддी рд╣рдорд╕े рд╣ुрдИ। рдЙрд╕рд╕े рд╡рд╣ рдФрд░ рдЯेрдв़ी рд╣ोрддी рдЪрд▓ी рдЧрдИं। рдоैं рдирд╣ीं рдХрд╣рддी рдХि рдЧрдб़рдмрдб़िрдпाँ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдоें рдирд╣ीं рдеीं। рдЬрд░ूрд░ рд░рд╣ी рд╣ोंрдЧी, рдкрд░ рдЙрди्рд╣ें рдирдЬрд░рдЕंрджाрдЬ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдФрд░ рдЦूрдм рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧ рдЙрди्рд╣ें рдХрд╣ाँ рдоिрд▓े! рдоिрд▓рддे рддो рдпрдХीрдирди рд╡े рдРрд╕ी рди рд░рд╣рддीं!
“рддुрдо рддो рдЬाрдирддे рд╣ी рд╣ो, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдХि рдк्рд░рддिрдХ्рд░िрдпा рдоें рдХोрдИ рднी рд╢рдЦ्рд╕ рдХैрд╕े рддрдирддा рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдлिрд░ рдзीрд░े-рдзीрд░े рдЙрд╕рдХी рдХोрдорд▓рддा рдХे рд╕ाрд░े рддंрддु рдЦрдд्рдо рд╣ोрддे рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं। рдЙрд╕ी рд╕े рд╡рд╣ рдмुрд░ा рд╕ा рдк्рд░рд╕ंрдЧ рднी рд╣рдоें рдЭेрд▓рдиा рдкрдб़ा рдХि рдЕंрдЬू рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЬрдм рд╡рд╣ рдЙрдирдХी рдХ्рдпाрд░ी рд╕े рдЕрдкрдиी рдЧेंрдж рдиिрдХाрд▓ рд░рд╣ी рдеी, рдЪाрд░-рдкाँрдЪ рдЪाँрдЯे рдЬрдб़ рджिрдП। рд╡ैрд╕े рд╕ोрдЪो, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдЕंрдЬू рдХो рднी рддो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рдкूрдЫрдХрд░ рд╣ी рдЙрдирдХी рдХ्рдпाрд░ी рдХा рдЧेрдЯ рдЦोрд▓рдиा рдЪाрд╣िрдП рдеा। рдпों рднी рддो рдкूрд░ा рдоोрд╣рд▓्рд▓ा рдЬाрдирддा рд╣ै рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЕрдкрдиी рдХ्рдпाрд░ी рдХे рдкेрдб़-рдкौрдзों рдХो рдХिрддрдиा рдк्рдпाрд░ рдХрд░рддी рд╣ैं। рдПрдХ-рдПрдХ рдкрдд्рддी-рдЯрд╣рдиी рдХिрд╕ рддрд░рд╣ рдХाрдЯрддी-рддрд░ाрд╢рддी рд╣ैं, рдЬैрд╕े рдЕрдкрдиी рдЬाрди рд╕े рднी рдЬ्рдпाрджा рдк्рдпाрд░ी рд╣ो!”
рдЗрддрдиा рд▓ंрдмा рднाрд╖рдг, рдмाрдк рд░े! рдоैं рдПрдХ рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рдЪुрдк, рдмрд▓्рдХि рд╕्рддрдм्рдз рд░рд╣ рдЧрдпा рдФрд░ рдЧौрд░ рд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЪेрд╣рд░े рдХो рджेрдЦрдиे рд▓рдЧा।
рдХ्рдпा рд╣ै рдЗрд╕рдоें рдЖрдЬ, рдХोрдИ рдЦाрд╕ рдмाрдд?...рд╣ै рдХुрдЫ рди рдХुрдЫ рддो рдЬрд░ूрд░। рдирд╣ीं рддो рдЖрдЬ рдЪीрдЬें рдЗрд╕ рдХрджрд░ рдЙрд▓рдЯी рджिрд╢ा рдоें рдХैрд╕े рджौрдб़рдиे рд▓рдЧीं?
рдХुрдЫ рди рдХुрдЫ рдЦाрд╕ рддो рдЬрд░ूрд░ рд╣ै, рд╡рд░рдиा рддो рдЕрднी рд╣ाрд▓ рдХा рдеोрдб़ा рд╕ा рд╕рдордп рдЫोрдб़ рджें рддो рдЙрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдмाрддों рдХा рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╡िрд╖рдп рдпрд╣ी рд╣ोрддा рдеा рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдЖрдЬ рдРрд╕ा рдХрд░ рджिрдпा, рдЖрдЬ рд╡ैрд╕ा рдХрд╣ рджिрдпा। рд╣рд░ рдмाрд░ рдкрдб़ोрд╕рди рдХे рд░ूрдк рдоें рд░рдгрдЪंрдбी рдмрдирдХрд░ рдЖрдИं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЙрд╕े рдХोрдИ рди рдХोрдИ рдирдИ рд╕ूрдИ рдЪुрднो рджेрддी рдеीं। рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоुрдЭे рд╡рд╣ рджिрдЦाрддी рдФрд░ рдлрдлрдХрддी рдеी। рдФрд░ рдоेрд░ा рдХाрдо рд╣ोрддा рдеा рдЙрди рд╕ूрдЗрдпों рдХो рдиिрдХाрд▓рдиा рдФрд░ рдЬрд╣ाँ рд░рдХ्рдд рдмрд╣ рд░рд╣ा рд╣ो, рд╡рд╣ाँ рд░ुрдИ рдХे рдлाрд╣े рд░рдЦрдиा।
[3]
рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХोрдИ рдЪाрд░-рд╕ाрдв़े рдЪाрд░ рдмрд░рд╕ рд╣рдоाрд░े рдкрдб़ोрд╕ рдоें рд░рд╣ीं। рдФрд░ рдпे рджिрди...рдЕрдкрдиी рдЬिंрджрдЧी рдХे рдХोрдИ рдкंрдж्рд░рд╣-рд╕ोрд▓рд╣ рд╕ौ рджिрди рд╣рдордиे рдирд░рдХ-рдХुंрдб рдоें рдХाрдЯे рдеे।
рдкрдб़ोрд╕ рдХा рдоाрдорд▓ा рдРрд╕ा рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рдЖрдк рднीрддрд░ рд╣ी рднीрддрд░ рдХिрддрдиा рд╣ी рддिрд▓рдоिрд▓ाрдПँ, рд╣ाрдп-рд╣ाрдп рдХрд░ें, рдкрд░ рди рдХрд╣ीं рдХुрдЫ рдЖрдк рдмрджрд▓ рд╕рдХрддे рд╣ैं, рди рдврдХ рд╕рдХрддे рд╣ैं। рд╢ुрд░ू-рд╢ुрд░ू рдоें рддो рд╣рдоें рдпрдХीрди рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ рдХि рдХोрдИ рд╕्рдд्рд░ी рдРрд╕ी рднी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै, рдПрдХрджрдо рдкрдд्рдерд░-рджिрд▓, рдХ्рд░ूрд░! рдФрд░ рд╣рдордиे рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдХрд░ рдЙрд╕े рдирдЬрд░рдЕंрджाрдЬ рдХрд░рдиा рд╢ुрд░ू рдХिрдпा рдХि рдпрд╣ рдХिрд╕ी рдЦाрд╕ рдоूрдб рдХा рдоाрдорд▓ा рд╣ै। рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै, рдЙрд╕ рджिрди рдкрддि-рдкрдд्рдиी рдоें рдЖрдкрд╕ рдоें рдЭрдЧрдб़ा рд╣ुрдЖ рд╣ो рдпा рдлिрд░ рдХोрдИ рдФрд░ рдЪрдХ्рдХрд░ рд╣ो, рдоाрдирд╕िрдХ рджрдмाрд╡...!
рд▓ेрдХिрди рдлिрд░ рдЪीрдЬें рдмрд░्рджाрд╢्рдд рд╕े рдмाрд╣рд░ рд╣ोрддी рдЪрд▓ी рдЧрдИं рдФрд░ рдЕंрдЬू рдФрд░ рд╡िрдХ्рдХी рдХे рдоाрдорд▓े рдоें рд╕िрдоेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдХ्рд░ूрд░рддा рдХो рднुрд▓ा рдкाрдиा рддो рдоेрд░े рд▓िрдП рдЕрд╕ंрднрд╡ рд╣ै।
рдмрдЪ्рдЪे рд╢ाрдпрдж рдЬрд▓्рджी рдкрд╣рдЪाрди рдЬाрддे рд╣ैं рдЗрди рдЪीрдЬों рдХो। рдЗрд╕рд▓िрдП рдПрдХрджрдо рд╢ुрд░ू рдоें рд╣ी рдЕंрдЬू рдФрд░ рд╡िрдХ्рдХी рдиे рддो рдЙрди्рд╣ें рдмाрдХाрдпрджा ‘рддाрдб़рдХा рдоाрдИ’ рдХрд╣рдиा рд╣ी рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा рдеा। рдмाрдж рдоें рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЗрд╕рдоें рдеोрдб़ा рд╕ा рд╕ुрдзाрд░ рднी рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। рдФрд░ рд╡े рдЙрд╕े ‘рддाрдб़рдХा рдЖंрдЯी’ рдпा ‘рддाрдб़рдХा рдЪाрдЪी’ рдХрд╣рдиे рд▓рдЧे рдеे।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдПрдХ-рджो рдмाрд░ рдмрд░рдЬा рднी, рдкрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдиे рднी рдЖрдЦिрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдмाрддों рдоें рд╕े рд╣ी рдпрд╣ рдЕрдж्рднुрдд рд╕ंрдмोрдзрди рдкрдХрдб़ा рдеा। рддो рдлिрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдХрд╣рдиे-рдоाрдд्рд░ рд╕े рдХैрд╕े рдмрджрд▓ рджेрддे?
рдФрд░ рдордЬे рдХी рдмाрдд рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдПрдХ-рджो рдмाрд░ рддो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рднी рдЕрдкрдиे рдХाрдиों рд╕े рдЕрдкрдиा рдпрд╣ рдирдпा ‘рдкौрд░ाрдгिрдХ’ рдиाрдо рд╕ुрди рд▓िрдпा рдеा। рдЕрдкрдиे рдЗрд╕ рдЖрд▓ा рдиाрдордХрд░рдг рдкрд░ рдХрдИ рджिрдиों рддрдХ рдмрдб़рдмрдб़ाрдХрд░ рд╡े рдЕрдкрдиी рдиाрдЦुрд╢ी рдЬाрд╣िрд░ рдХрд░рддी рд░рд╣ी рдеीं।
рдпे рд╡े рджिрди рдеे рдЬрдм рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдХ्рд░ूрд░рддा рдЪрд░рдо рдкрд░ рдеी рдФрд░ рд╡े рд╣рд░ рд░ोрдЬ рд╣рдоें рддंрдЧ рдХрд░рдиे рдХा рдХोрдИ рдирдпा рд░ाрд╕्рддा рдИрдЬाрдж рдХрд░ рд▓ेрддीं। рдХुрдЫ рдФрд░ рдирд╣ीं рддो рд╡े рд╣рдоाрд░े рдкौрдзों рдкрд░ рд╣ी рдЕрдкрдиा рдЧुрд╕्рд╕ा рдЙрддाрд░рддीं। рдЙрди्рд╣ें рдмेрд╣ूрджे рдвंрдЧ рд╕े рдХрддрд░ рдбाрд▓рддीं рдпा рдЙрдирдХे рдкрдд्рддे рдиोрдЪ рдбाрд▓рддीं рдФрд░ рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ें рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдлेंрдХ рджेрддीं। рдХрднी-рдХрднी рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рдХे рдРрди рджрд░рд╡ाрдЬे рдХे рдЖрдЧे рдЙрдирдХे рдХूрдб़े рдХे рдвेрд░ рдЖ рд▓рдЧрддे। рдФрд░ рдкूрдЫрдиे рдкрд░ рдЙрдирдХी рддрдЯрд╕्рде рдоुрдж्рд░ा, “рд╣рдоें рдХ्рдпा рдкрддा, рд░рдЦ рдЧрдпा рд╣ोрдЧा рдХोрдИ! рдХ्рдпा рдХूрдб़े рдкрд░ рд╣рдоाрд░ा рдиाрдо рд▓िрдЦा рд╣ै рдЬो...”
рдФрд░ рд╣рдо...? рдШрд░ рдХे рдЪाрд░ों рдк्рд░ाрдгी рдоाрдиो рд╣рд░ рдХ्рд╖рдг рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдоें рд╣ोрддे рдеे рдФрд░ рдЙрд╕ рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХा рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╕्рд╡рд░ рдеा, “рд╣рдоें рдмрдЪाрдУ, рдк्рд░рднु! рдЗрд╕ рддाрдб़рдХा рдоाрдИ рд╕े рдмрдЪाрдУ।”
рд╣ाрд▓ाँрдХि рдЭेрд▓рдиा рд╕рдмрд╕े рдЬ्рдпाрджा рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो рд╣ी рдкрдб़рддा рдеा рдФрд░ рд╣рдо рдмाрдХी рдЬрдиे рдЙрд╕рдХे рджुрдЦ рд╕े рджुрдЦी рдФрд░ рдХाрддрд░ рд╣ोрдиे рд▓рдЧрддे рдеे। рдЕрдм рджो рд╣ी рд░ाрд╕्рддे рдеे, рдпा рддो рдЭрдЧрдб़ा рдХिрдпा рдЬाрдП рдпा рдлिрд░ рд╕рд╣ा рдЬाрдП! рдФрд░ рд╣рдордиे рд╕рд╣рдиे рдХे рдкрдХ्рд╖ рдоें рдиिрд░्рдгрдп рдХिрдпा рдеा। рд╣рдоाрд░ा рдоोрдЯो рдпрд╣ рдеा—‘рдЭрдЧрдб़ा рдирд╣ीं, рдЭрдЧрдб़ा рд╣рд░рдЧिрдЬ рдирд╣ीं!’
рдФрд░ рдЖрдЬ рд╡рд╣ी рд╢्рдпाрдорд▓ा рдкाрджрд░िрдпों рдХी рддрд░рд╣ рд╢ांрддि рдХा рдк्рд░рд╡рдЪрди рджेрддी рд╣ुрдИ рдЙрд▓рдЯी рдкрдЯрд░िрдпों рдкрд░ рджौрдб़ рд░рд╣ी рд╣ै рдХि “рдирд╣ीं рдЕрдХ्рд╖рдп, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЙрддрдиी рдмुрд░ी рддो рдирд╣ीं рд╣ैं!” рдФрд░ рдЖँрдЦों рдоें рдРрд╕ा рдк्рд░рд╢ांрдд рдЧрд╣рд░ा-рдЧрд╣рд░ा-рд╕ा рднाрд╡, рдоाрдиो рдЬीрд╡рди рдХा рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ा рд╕рдд्рдп рдкा рд▓िрдпा рд╣ो।
“рдХ्рдпा рдмाрдд рд╣ै рдЖрдЬ, рд╢्рдпाрдорд▓ा? рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХोрдИ рдмंрдЧाрд▓ी рдЬाрджू-рд╡ाрджू рддो рдирд╣ीं рдХрд░ рдЧрдИं?” рдЬрдм рдирд╣ीं рд░рд╣ा рдЧрдпा рддो рдоैंрдиे рд╕ीрдзे-рд╕ीрдзे рдкूрдЫ рд▓िрдпा।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдПрдХ рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рдЪुрдк। рдЕрдмोрд▓, рдЕрдбोрд▓! рдлिрд░ рдоाрдиो рд╕ीрдЭी рд╣ुрдИ рдЖрд╡ाрдЬ рдоें рдмोрд▓ी, “рдЖрдЬ рд╡े рдЗрд╕ рдХрджрд░ рджुрдЦी рдеीं, рдЕрдХ्рд╖рдп рдХि...рд░рд╣рдиे рджो, рддुрдо рдирд╣ीं рд╕рдордЭोрдЧे। рдоैंрдиे рдЬрд░ा-рд╕ा рдЙрдирдХे рдХंрдзे рдХो рдЫुрдЖ рджिрд▓ाрд╕ा рджेрдиे рдХे рд▓िрдП, рддो рд╡े рдлूрдЯ-рдлूрдЯрдХрд░ рд░ो рдкрдб़ीं। рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд рд╡рдХ्рдд рд▓рдЧा рдЙрди्рд╣ें рд╕рдордЭाрдиे рдоें, рд╡рд░рдиा рдЙрдирдХे рдЖँрд╕ू рд░ुрдХ рд╣ी рдирд╣ीं рд░рд╣े рдеे। рдХोрдИ рдкंрдж्рд░рд╣-рдмीрд╕ рдоिрдирдЯ рддрдХ, рдмрд▓्рдХि рдЙрд╕рд╕े рдЬ्рдпाрджा, рд╣ी, рд╡े рд╕ुрдмрдХрддी рд░рд╣ीं। рдоैंрдиे рдкीрда рдкрд░ рд╣ाрде рдлेрд░ा, рдЪाрдп рдмрдиाрдХрд░ рдкिрд▓ाрдИ, рддрдм рдХрд╣ीं рдЬाрдХрд░ рдиॉрд░्рдорд▓ рд╣ुрдИं। рдЪрд▓рддे рд╡рдХ्рдд рдмोрд▓ीं рдХि рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдмрд╕ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЖрдЧे рджिрд▓ рдЦोрд▓ा рд╣ै рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░! рд░рд╣ा рдирд╣ीं рдЧрдпा। рдкрд░ рдХिрд╕ी рдФрд░ рд╕े рди рдХрд╣рдиा, рд╡рд░рдиा рд▓ोрдЧ рд╕рдордЭेंрдЧे рдХि рдпрд╣ рдФрд░рдд рддो рдмрдб़ी рдХрдордЬोрд░ рдиिрдХрд▓ी!
“рдФрд░ рдПрдХ рдордЬे рдХी рдмाрдд рдФрд░, рдЕрдХ्рд╖рдп। рдоाрд▓ूрдо рд╣ै, рдЬाрддे-рдЬाрддे рдХ्рдпा рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеीं? рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеीं рдХि рдЕрд░े, рд╕ुрдиो рд╢्рдпाрдорд▓ा! рдЬрдм рд╣рдоाрд░े рдЭрдЧрдб़े рд╣ोрддे рдеे, рддрдм рднी рдХ्рдпा рдоैं рдЬाрдирддी рдирд╣ीं рдеी рдХि рддुрдо рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ो, рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫी। рддрднी рддो рддुрдорд╕े рдЭрдЧрдб़рдиे рдХी рддрдмीрдпрдд рд╣ो рдЖрддी рдеी। рд╡рд░рдиा рддुрдо्рд╣ाрд░े рд╕िрд╡ा, рдмрддाрдУ рддो, рдХिрд╕ी рдФрд░ рд╕े рдЭрдЧрдб़ा рд╣ुрдЖ рдХ्рдпा? рдЬрдм рдмोрд▓рдиा рд╣ी рдирд╣ीं рддो рдЭрдЧрдб़ा рдХैрд╕ा? рддुрдо рд▓ोрдЧ рдмोрд▓рддे рдирд╣ीं рдеे, рддो рдпрд╣ рднी рдмोрд▓рдиे рдХा рдмрд╣ाрдиा рд╣ी рдеा।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдмाрд░ीрдХ-рдмाрд░ीрдХ рд╕ा рд╣ँрд╕ी।
“рдпрд╣ рддो рдЕрдЪ्рдЫा рдмрд╣ाрдиा рд╣ै। рдЗрдзрд░ рд╣рдоाрд░ी рдЬाрди рдкрд░ рдмीрдд рд░рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рдЙрдзрд░ рдк्рдпाрд░-рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рд╣ो рд░рд╣ा рд╣ै! рдРрд╕ा рдк्рдпाрд░ рддो рд╡िрд▓рдХ्рд╖рдг рд╣ै।” рдоुрдЭे рд╣ँрд╕ी рдЖ рдЧрдИ, “рд╡ैрд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдЕрдЧрд░ рддाрдб़рдХा рдЪाрдЪी рдХो рддुрдо рдкे рдРрд╕ा рд╣ी рдк्рдпाрд░ рдЖ рд░рд╣ा рд╣ै, рддрдм рддो рд╕рдордЭो, рд╕рдЪрдоुрдЪ рд╣ी рдк्рдпाрд░ी рд╣ो рддुрдо...рдпाрдиी рдоेрд░ी рдЪ्рд╡ॉрдЗрд╕ рдЧрд▓рдд рдирд╣ीं рд░рд╣ी। рдХ्рдпों?”
рдЗрд╕ рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХ्рд╖рдг рднрд░ рдХे рд▓िрдП рдЖँрдЦें рддрд░ेрд░рдХрд░ рдоुрдЭे рджेрдЦा рдФрд░ рд╣ँрд╕ рдкрдб़ी। рдЖँрдЦों рдоें рдРрд╕ी рдЪрдордХ, рдЬो рдЙрд╕े рд╕рдЪ рд╣ी рд╢्рдпाрдорд▓ा рдмрдиाрддी рдеी।
рд╢ाрдпрдж рдЙрд╕рдХी рджेрд╣ рдХा рднीрддрд░ी рдк्рд░рдХंрдк рд╣ी рдеा...рдХि рдХाрдиों рдХी рдмाрд▓िрдпाँ рд╣ौрд▓े-рд╣ौрд▓े рд╣िрд▓рдиे рд▓рдЧी рдеीं। рдЧाрд▓ рд╕ुрд░्рдЦ рд▓ाрд▓। рдПрдХ рдРрд╕ा рдХ्рд╖рдг, рдЬрдм рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो рдмाँрд╣ों рдоें рднрд░рдХрд░ рдк्рдпाрд░ рдХрд░рдиे рдХी рдЕрдкрдиी рдЗрдЪ्рдЫा рдХो рджрдмाрдиा рдоेрд░े рд▓िрдП рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ोрддा рд╣ै, рдмрд▓्рдХि рдиाрдоुрдордХिрди।
рд╣ाँ, рд▓ेрдХिрди рдмाрдд рддो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рд╣ो рд░рд╣ी рдеी рди! рдЖрдЬ рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдЪैрди рдирд╣ीं рд▓ेрдиे рджेंрдЧी।
рд╡े рдЬрдм рдХोрдИ рдЪाрд░-рд╕ाрдв़े рдЪाрд░ рдмрд╕ рддрдХ рдкрдб़ोрд╕ рдоें рдеीं рддो рд╣рдоाрд░ा рдЬीрдиा рд╣рд░ाрдо рд╣ो рдЧрдпा рдеा। рдПрдХ-рдПрдХ рджिрди рдЧрд░рдо рддрд╡े рдкрд░ рдкрдб़ी рдкाрдиी рдХी рдмूँрджों рд╕рд░ीрдЦा рдмीрддрддा рдеा। рдФрд░ рдЬрдм рд╡े рдпрд╣ рдШрд░ рдмेрдЪрдХрд░ рддीрди рдЧрд▓ी рджूрд░ рдЪрд▓ी рдЧрдИं, рддрдм рд╣рдо рд╕рдмрдиे рдИрд╢्рд╡рд░ рдХे рдЖрдЧे рд╣ाрде рдЬोрдб़े рдеे, ‘рд╣े рдХрд░ुрдгाрдиिрдзाрди! рдРрд╕े рд╣ी рд░рдХ्рд╖ा рдХрд░рддे рд░рд╣рдиा।’ рдФрд░ рд╣рдордиे рдпрд╣ рд╕्рд╡ीрдХाрд░ рдХिрдпा рдеा рдХि “рд╣ाँ, рдЗрд╕ рд╢рд╣рд░ рдоें рдЖрдиे рдХे рдмाрдж рд╣рдоाрд░े рдЬीрд╡рди рдХी рдаीрдХ-рдаीрдХ рд╢ुрд░ुрдЖрдд рддो рдЕрдм рд╣ुрдИ рд╣ै।”
рдкрд░ рдЙрдирдХे рдЪрд▓े рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рднी, рдХ्рдпा рд╡े рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рдЬा рд╕рдХीं? рд╣рдордиे рдЙрди्рд╣ें рднुрд▓ाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ें рддो рддрдоाрдо рдХीं, рдкрд░ рдЬाрдиे рдХ्рдпों, рдЬो рдХुрдЫ рд╡िрд░ूрдк рдеा, рдЕрд╕ुंрджрд░ рдеा, рдЕрд╡ांрдЫिрдд рдеा, рдЙрд╕े рджेрдЦрддे рд╣ी рдЦुрдж рдм рдЦुрдж рдпाрдж рдЖ рдЬाрддी рдеीं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░।
рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдкрд╣рд▓े рд╣ी рджिрди рдЕрдкрдиी рдШोрд░ рдЕрд╕рдн्рдпрддा рд╕े рдЬो рдЭрдЯрдХा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣рдоें рджिрдпा рдеा, рдЙрд╕рдХा рдЕрд╕рд░ рд╣рдоाрд░े рджिрд▓ों рдкрд░ рд╕े рдХрднी рдЙрддрд░ा рдирд╣ीं।
[4]
рдЙрди рджिрдиों рд╣рдо рдирдП-рдирдП рд╣ी рдЗрд╕ рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдХॉрд▓ोрдиी рдоें рдЖрдП рдеे। рдЖрд╕-рдкाрд╕ рдмрд╣ुрдд рдХрдо рдШрд░ рдеे। рджूрд░-рджूрд░ рддрдХ рдЙрдЬाрдб़ рдХे рдмीрдЪ рдЗрдХ्рдХा-рджुрдХ्рдХा рдШрд░ рдирдЬрд░ рдЖрддा рдеा рдФрд░ рд╣рдо рд▓ोрдЧों рдХे рдЪेрд╣рд░े рддрдХ рджेрдЦрдиे рдХो рддрд░рд╕ рдЬाрддे рдеे। рдЬाрд╣िрд░ рд╣ै, рддрдм рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдорди рдоें рдкрдб़ोрд╕ рдк्рд░ेрдо рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдирд╡ाрдЧंрддुрдХों рдХे рдк्рд░рддि рдк्рд░ेрдо рдХा рднाрд╡ рднी рдХुрдЫ рдЕрдзिрдХ рдк्рд░рдмрд▓ рд░рд╣ा рд╣ोрдЧा। рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рдПрдХाрдХीрдкрди рднी рдПрдХ рдХाрд░рдг рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдоुрдЭे рддो рд╕ुрдмрд╣ рд╕े рджेрд░ рд░ाрдд рддрдХ рджрдл्рддрд░ рдоें рдЦрдЯрдиा рд╣ोрддा рдеा। рдШрд░ рдЖрддे-рдЖрддे рдиौ рдмрдЬрддे рдеे। рдмрдЪ्рдЪे рдЫोрдЯे рдеे рдФрд░ рдкीрдЫे рд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЕрдХेрд▓ी। рд╕ोрдЪрддी рдеी, рдХोрдИ рдФрд░ рднрд▓ा рд╕ा рдкрд░िрд╡ाрд░ рдЖрдП рддो рд╕рдордп рдХाрдЯрдиे рдоें рдеोрдб़ी рдЖрд╕ाрдиी рд░рд╣ेрдЧी। рдПрдХ рддрд░рд╣ рдХी рдоाрдирд╕िрдХ рдЕрд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рд╕े рднी рдоुрдХ्рддि рдоिрд▓ेрдЧी।
рдкрдб़ोрд╕ рдХा 72 рдиंрдмрд░ рдордХाрди рдЦाрд▓ी рдеा। рдкрд░ рдЙрд╕рдоें рд▓рдЯрдХा рдкीрдкрд▓ рдХा рдмрдб़ा-рд╕ा рд╣рд░ीрд╕рди рддाрд▓ा рд╣рдоेрд╢ा рд╣рдоाрд░ा рдоुँрд╣ рдЪिрдв़ाрддा рд░рд╣рддा।
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рдпрд╣ рдордХाрди рдмिрдХ рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕рдоें рдХोрдИ рдмंрдЧाрд▓ी рдоोрд╢ाрдп рдЖ рд░рд╣े рд╣ैं।
рдЗрд╕рд▓िрдП рдЬिрд╕ рджिрди рдЯ्рд░рдХ рдоें рдвेрд░ों рд╕ाрдоाрди рдФрд░ рдЕंрдЧрдб़-рдмंрдЧрдб़ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рд▓рджी рд╣ुрдИ рд╕्рдеूрд▓рдХाрдп рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдкрдб़ोрд╕ рдХे 72 рдиंрдмрд░ рдордХाрди рдоें рдЖ рдкрд╣ुँрдЪी, рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рдорди рдЙрдЫाрд▓ें рд╕ी рднрд░рддा рд░рд╣ा। рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдкрддि рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХो рднी рдПрдХाрдз рдЭрд▓рдХ рдирдЬрд░ рдЖрдИ। рдкрд░ рд╡े рдорд╣ा рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡рд╢ाрд▓ी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдХी рдПрдХ рд▓рдШु рдЫाрдпा рднрд░ рд╣ी рдеे। 
рдмрд╣рд░рд╣ाрд▓ рдЙрд╕ी рджिрди рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рджрд░рд╡ाрдЬे рдкрд░ рджрд╕्рддрдХ рджी।
рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдмाрд╣рд░ рдПрдХ рд╕ंрдн्рд░ांрдд рд╕्рдд्рд░ी рдХो рдЦрдб़े рджेрдЦा рддो рдлाрдЯрдХ рдХे рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рдЦрдб़ी рд╣ो рдЧрдИं। рдХुрдЫ рд░ूрдЦे, рд╕рддрд░्рдХ рд╕्рд╡рд░ рдоें рдмोрд▓ीं, “рдХ्рдпा рдХाрдо рд╣ै?”
“рдХाрдо...!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╣рдХ्рдХी-рдмрдХ्рдХी, рдпрд╣ рдХैрд╕ा рдк्рд░рд╢्рди? рдоुрд╕рдХрд░ाрдХрд░ рдмोрд▓ी, “рдХाрдо рддो рдоुрдЭे рдХोрдИ рдирд╣ीं рд╣ै। рд╣рдо рд▓ोрдЧ рдЖрдкрдХे рдкрдб़ोрд╕ рдоें рд╣ी рд╣ैं। рдоैं рдпो рдпрд╣ рдкूрдЫрдиे рдЖрдИ рдеी рдХि рдЖрдкрдХो рдкाрдиी-рд╡ाрдиी рдХिрд╕ी рдЪीрдЬ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рддो рдирд╣ीं рд╣ै? рдпрд╣ाँ рдкाрдиी рдЕрдХрд╕рд░ рдЪрд▓ा рдЬाрддा рд╣ै рдФрд░ рдлिрд░ рдХोрдИ рдаिрдХाрдиा рдирд╣ीं рдХि рдХрдм рдЖрдПрдЧा। рдкीрдиे рдХे рд▓िрдП рдЪाрд╣िрдП рддो рдЬрдЧ рдоें рднрд░рдХрд░ рд▓ा рджेрддी рд╣ूँ। рдФрд░ рднी рдХिрд╕ी рдЪीрдЬ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ो рддो рдиिрд╕्рд╕ंрдХोрдЪ рдХрд╣ें।”
“рдЖрдЪ्рдЫा...рдЖрдЪ्рдЫा! рдаीрдХ рд╣ै, рдмрддाрдПँрдЧा। рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ोрдЧा рддो рдмрддाрдПँрдЧा!” рдЙрд╕ рд╕ाँрд╡рд▓ी рднाрд░ी-рднрд░рдХрдо рдХाрдпा рдиे рдХрд╣ा।
“рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╣ै рдоेрд░ा рдиाрдо।” рдПрдХ рдХ्рд╖ीрдг рд╕ी рд╣ँрд╕ी рдХे рд╕ाрде рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХрд╣ा।
“рдФрд░ рд╣рдо—рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░।” рдЬрд╡ाрдм рдЖрдпा।
рдЗрддрдиे рдоें рдЙрдирдХे рдкрддि рднी рдиिрдХрд▓рдХрд░ рдЖ рдЧрдП। рдПрдХ рднрд▓े, рд╕ंрдн्рд░ांрдд рд╡्рдпрдХ्рддि। рджुрдмрд▓े-рдкрддрд▓े рдФрд░ рдЦाрд╕े рд▓ंрдмे, рд╕рд▓ीрдХेрджाрд░।
рдЬрдм рдЙрди्рд╣ें рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдмрддाрдпा рдХि рдпे рд▓ोрдЧ рд╣рдоाрд░े рдкрдб़ोрд╕ рдоें рд╣ी рд╣ैं, рддो рдоुрд╕рдХрд░ाрдХрд░ рдмोрд▓े, “рдЖрдЗрдП...рдЖрдк рднीрддрд░ рдЖрдЗрдП। рдЪाрдп рдкीрдХрд░ рдЬाрдЗрдП।”
“рдмрд╕, рджेрд░ рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ै। рдлिрд░ рдХрднी।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХрд╣ा рдФрд░ рд╡िрджा рд▓ेрдХрд░ рдЪрд▓ी рдЖрдИ।
[5]
рд▓ौрдЯрдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдоुँрд╣ рдмрдиाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा, “рдЙрдл! рдХैрд╕ी рд╕рдб़िрдпрд▓ рдФрд░рдд рд╣ै। рдПрдХрджрдо рдиिрдЦрдж्рдж। рднीрддрд░ рдЖрдиे рддрдХ рдХे рд▓िрдП рдирд╣ीं рдХрд╣ा। рдФрд░ рддो рдФрд░, рдЧेрдЯ рд╣ी рдирд╣ीं рдЦोрд▓ा рдФрд░ рдкूрдЫрдиे рд▓рдЧी, рдХ्рдпा рдХाрдо рд╣ै?”
“рддुрдо्рд╣ें рд╡рд╣ाँ рдЬाрдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рдХ्рдпा рдеी рдЖрдЦिрд░?” рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдЦुрдж рдЕрдкрдиा рдЕрдкрдоाрди рдХрд░ाрдиे рдЬाрдУрдЧी рддो рдХिрд╕рдХा рдорди рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा рджो рдаोрдХрд░ें рд▓рдЧाрдиे рдХा।” рдлिрд░ рдЙрд╕े рд╕рдордЭाрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा, “рдпрд╣ рдкрд╣рд▓े рд╡ाрд▓ा рд╕ीрдзा-рд╕рд░рд▓ рд╕рдоाрдЬ рдирд╣ीं рд╣ै, рдоैрдбрдо। рджुрдиिрдпाрджाрд░, рдоुрдЦौрдЯेрдмाрдЬ рд▓ोрдЧों рдХे рдмीрдЪ рд░рд╣рдиा рд╣ै рдФрд░ рдЙрдирд╕े рд╡ाрд╕्рддा рд░рдЦрдиा рд╣ै рддो рдеोрдб़ा рд╕рддрд░्рдХ рддो рд╣ोрдиा рд╣ी рдкрдб़ेрдЧा।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рд╣рд▓рдХा рдЕрдкрд░ाрдз-рдмोрдз рдирдЬрд░ рдЖрдпा, рдкрд░ рдЙрд╕े рдЕंрджрд░ рд╣ी рдЕंрджрд░ рджрдмाрддे рд╣ुрдП рдмोрд▓ी, “рджेрдЦो рдЕрдХ्рд╖рдп, рдоोрд╣рд▓्рд▓े рдоें рдХोрдИ рдирдпा рдЖрджрдоी рдЖрддा рд╣ै рддो рдЙрд╕рдХी рд╕ौ рдЬрд░ूрд░рддें рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЙрд╕े рдкрддा рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдЪीрдЬों рдХा। рдоैं рддो рдЗрд╕ी рдЖрдкрд╕рджाрд░ी рдХी рд╡рдЬрд╣ рд╕े рдЪрд▓ी рдЧрдИ рдеी। рдЕрдм рджेрдЦो рдиा, рдкाрдиी рдЪрд▓ा рдЧрдпा। рдкрддा рдирд╣ीं рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдкीрдиे рдХे рд▓िрдП рдкाрдиी рднрд░ा рднी рдХि рдирд╣ीं! рдФрд░ рдКрдкрд░ рд╕े рдЧрд░рдоी рднी рдХिрддрдиी рдкрдб़ рд░рд╣ी рд╣ै! рдРрд╕े рдоें рд╣ी рддो рдЖрджрдоी рдЖрджрдоी рдХे рдХाрдо рдЖрддा рд╣ै। рдФрд░ рдкрдб़ोрд╕ рд╣ोрддा рдХिрд╕рд▓िрдП рд╣ै? рддुрдо्рд╣ें рдкрддा рдирд╣ीं, рдЬрдм рд╣рдо рд▓ोрдЧ рдирдП-рдирдП рдЗрд╕ рдХॉрд▓ोрдиी рдоें рдЖрдП рдеे рддो рдкूрдирдо рдХे рдордо्рдоी-рдкाрдкा рдиे рдХिрддрдиी рдорджрдж рдХी рдеी। рд╡े рддो рдХोрдИ рдкрдб़ोрд╕ी рднी рдирд╣ीं рдеे рд╣рдоाрд░े। рдПрдХ рдЧрд▓ी рдЫोрдб़рдХрд░ рд░рд╣рддे рдеे...рдкрд░ рдЫोрдЯी-рдмрдб़ी рдХिрддрдиी рдЪीрдЬों рдоें рдЙрдирд╕े рд╣рдоें рдорджрдж рдоिрд▓ рдЧрдИ। рддो рд╣рдо рдХ्рдпा рдЖрдЬ рддрдХ рднूрд▓ рдкाрдП рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो? “
“рдУрд╣ो...! рддो рдпрд╣ рдХрд╣ो рдиा, рдкुрди्рди рдХрдоाрдиे рдЧрдИ рдеीं рдЖрдк!” рдоैंрдиे рд╣ँрд╕рдХрд░ рдХрд╣ा, “рд╡ाрд╣ рдЬी рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЬी, рдзрди्рдп рд╣ो! рдкрд░ рднрдИ, рдЗрд╕ рдоाрдорд▓े рдоें рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫी рдмाрдд рдХोрдИ рд╕рдордЭрджाрд░ рд╢рдЦ्рд╕ рдХрд╣ рдЧрдпा рд╣ै рдХि рдиेрдХी рдХрд░ рдФрд░ рдХुрдПँ рдоें рдбाрд▓। рддुрдо рддो рднрд▓े рдХे рд▓िрдП рдЧрдИ рдеीं। рдорди рд╕ाрдл рд╣ै рддुрдо्рд╣ाрд░ा। рд╡ो рддुрдо्рд╣ाрд░ी рднाрд╡рдиा рдХो рдирд╣ीं рд╕рдордЭ рд╕рдХीं рддो рднूрд▓ो рдЙрд╕े।”
“рдЕрдм рдЬ्рдпाрджा рдЕрдкрдиी рдмाрддों рдХा рдЫौंрдХ-рдмрдШाрд░ рдордд рд▓рдЧाрдУ।” рдХुрдв़ рдЧрдИ рд╢्рдпाрдорд▓ा, “рдоैं рддो рд╡ैрд╕े рд╣ी рдкрд░ेрд╢ाрди рд╣ूँ рдФрд░ рдКрдкрд░ рд╕े...!”
рдлिрд░ рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рдЪुрдкрдХे рд╕े рдЙрд╕рдиे рдХाрдиों рдоें рдХрд╣ा, “рддुрдордиे рджेрдЦ рд▓ी рд╡рд╣ рдорд╣ाрдХाрдпा...рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░?”
“рдиा, рдирд╣ीं।”
“рджेрдЦрдиा рднी рдордд।”
“рдХ्рдпों?...рдХ्рдпों?” рдоुрдЭे рдЙрдд्рд╕ुрдХрддा рд╣ुрдИ।
“рдбрд░ рдЬाрдУрдЧे।” рдХрд╣рдХрд░ рд╡рд╣ рд╣ँрд╕рдиे рд▓рдЧी।
рдлिрд░ рдЖँрдЦें рдЦूрдм рдлैрд▓ाрдХрд░ рдмोрд▓ी, ‘рддाрдб़рдХा рд╣ै, рдкूрд░ी рддाрдб़рдХा рдоाрдИ। рдФрд░ рд╢рд░ीрд░ рдРрд╕ा рд╣ै рдХि рдЕрдЪ्рдЫे рд╕े рдЕрдЪ्рдЫे рдкрд╣рд▓рд╡ाрди рдХा рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा!....рдмрд╕, рдЕрдкрдиे рдХो рджुрдЧрдиा, рдмрд▓्рдХि рдвाрдИ рдЧुрдиा рдХрд░рдХे рджेрдЦ рд▓ो।’
“рдРं...рдРрд╕ा?” рдоुрдЭे рдпрдХीрди рдирд╣ीं рд╣ुрдЖ।
“рдФрд░ рдХ्рдпा! рдоैं рдЭूрда рдмोрд▓ рд░рд╣ी рд╣ूँ?” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рд╣ाрде рд╣िрд▓ाрдХрд░ рдХрд╣ा, “рдФрд░ рдЪेрд╣рд░ा рдРрд╕ा, рд╣ाрдп рд░ाрдо! рдоैं рддो рдбрд░ рдЧрдИ। рдмрд╕, рд╕рдордЭो рдХि рд░ाрдоाрдпрдг рдоें рд░ाрдХ्рд╖рд╕рдиिрдпों рдХा рдЬो рд╡рд░्рдгрди рд╣ै, рдПрдХрджрдо рдпाрдж рдЖ рдЧрдпा! рд╡рд╣ рддो рдЙрд╕рдХा рдкрддि рдЖ рдЧрдпा рдЬो рд╢рд░ीрдл рд╕ा рдЖрджрдоी рд╣ै рдмेрдЪाрд░ा, рд╡рд░рдиा рддो рдоैं рд╕рдЪрдоुрдЪ рдмेрд╣ोрд╢ рд╣ो рдЬाрддी рдФрд░ рддुрдо्рд╣ें рдЙрдаाрдХрд░ рд▓ाрдиा рдкрдб़рддा। рдмрд╕ рд╕рдордЭो рдХि рджुрд░्рдШрдЯрдиा рд╣ोрддे-рд╣ोрддे рдмрдЪ рдЧрдИ।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдлिрд░ рд╣ँрд╕рдиे рд▓рдЧी। рдоंрдж-рдоंрдж рд╣ँрд╕ी। рдеोрдб़ी рд╢рд░ाрд░рддी рднी।
“рддो рдХ्рдпा рдпрд╣ी рдЦुрдлिрдпाрдЧीрд░ी рддुрдо рд╡рд╣ाँ рдХрд░рдиे рдЧрдИ рдеीं, рдоैрдбрдо?” рдоैंрдиे рд╣ँрд╕рдХрд░ рдкूрдЫा।
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЕрдкрдиी рд╣ी рд░ौ рдоें рдеी।
“рдоुрдЭे рддो рддрд░рд╕ рдЖрддा рд╣ै рдЙрд╕ рдЖрджрдоी рдкрд░, рдмेрдЪाрд░ा! рдХ्рдпा-рдХ्рдпा рд╕рд╣рдиा рдкрдб़ा рд╣ोрдЧा рдЙрд╕े! рдХैрд╕े рдХाрдЯ рджी рдкूрд░ी рдЬिंрджрдЧी!” рдФрд░ рдлिрд░ рд╡рд╣ी рдЦुрджрд░-рдЦुрджрд░, рдЦुрджрд░-рдЦुрджрд░।
[6]
рдпों рдЬिрд╕ рджिрди рд╕े рд╡рд╣ рдмंрдЧाрд▓ी рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╣рдоाрд░े рдкрдб़ोрд╕ рдоें рдЖрдпा, рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рдХी рдЪрд╣рд▓-рдкрд╣рд▓ рдХाрдлी рдмрдв़ рдЧрдИ।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдХा рддो рдаिрдХाрдиा рд╣ी рдирд╣ीं рдеा। рдФрд░ рдЬрдм рдХрднी рдоैं рдЙрд╕ рдкрд░ рдЕрдЪрд░рдЬ рдЬрддाрддा, рд╡рд╣ рдПрдХाрдПрдХ рд╕ुрд░рдХ्рд╖ाрдд्рдордХ рдЦोрд▓ рдоें рдШुрд╕ рдЬाрддी рдФрд░ рдзीрд░े рд╕े рдХрд╣рддी, “рдмрдб़े рджिрдиों рдмाрдж рдкрдб़ोрд╕ рдоें рдХिрд╕ी рдмंрджे рдХी рд╢рдХ्рд▓ рджेрдЦрдиे рдХो рдоिрд▓ी рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп। рдирд╣ीं рдмोрд▓рддे рддो рди рд╕рд╣ी। рдкрд░ рд╕ुрдЦ-рджुрдЦ рдоें рдЖрджрдоी рд╣ी рдЖрджрдоी рдХे рдХाрдо рдЖрддा рд╣ै।...рдирд╣ीं?”
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рдпे рд▓ोрдЧ рдмिрд╣ाрд░ рдоें рдЯाрдЯा рдирдЧрд░ рд╕े рдЖрдП рд╣ैं। рд╡рд╣ाँ рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рдХिрд╕ी рд╕рд░рдХाрд░ी рджрдл्рддрд░ рдоें рдмрдб़े рдУрд╣рджे рдкрд░ рдеे। рд╡рд╣ाँ рд╕े рд░िрдЯाрдпрд░рдоेंрдЯ рдХे рдмाрдж рджिрд▓्рд▓ी рдирдЬрд░ рдЖрдИ рдФрд░ рдлिрд░ рджिрд▓्рд▓ी рд╕े рдЬुрдб़ा рдпрд╣ рдЫोрдЯा рд╕ा рд╢рд╣рд░। рдЗрд╕ рдЫोрдЯे рд╕े рд╢рд╣рд░ рдХी рдирдИ-рдирдИ рдмрд╕ी рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдХॉрд▓ोрдиी рдХा рдордХाрди рдиंрдмрд░ 72!
рдлिрд░ рдпрд╣ рднी рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдПрдХ рдмेрдЯा, рдПрдХ рдмेрдЯी рд╣ै। рдмेрдЯा рдкिрддा рдкрд░ рдЧрдпा рд╣ै рдФрд░ рдмेрдЯी рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдоाँ рдХी рдЯ्рд░ू рдХॉрдкी। рдмेрдЯा рд▓ंрдмा-рджुрдмрд▓ा рдФрд░ рдмेрдЯी рдХी рдХाрдпा рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рд▓ंрдмी-рдЪौрдб़ी, рдЧрдаीрд▓ी рдЬैрд╕ी рдоाँ рдХी। рдФрд░ рдлिрд░ рдпрд╣ рднी рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рд╣ै—рдкूрд░्рдгिрдоा рдордЬूрдорджाрд░।
рд╕ुрдирдХрд░ рдоुрдЭे рднीрд╖рдг рд╣ैрд░ाрдиी рд╣ुрдИ।
“рдкूрд░्рдгिрдоा...?” рдоैंрдиे рднौрдЪрдХ्рдХे рд╣ोрдХрд░ рдкूрдЫा। рджोрдмाрд░ा рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП, рдХ्рдпोंрдХि рдоैं рднी рдЕрдм рддрдХ рдЙрд╕ рдорд╣ाрдХाрдпा рдХा рджрд░्рд╢рди рдХрд░ рдЪुрдХा рдеा। рддाрд░рдХोрд▓ рд╕े рдкुрддी рдЙрд╕ рднीрд╖рдг рджेрд╣ рдоें рднрд▓ा рдкूрд░्рдгिрдоा рдХी рдЙрдЬाрд╕ рдФрд░ рдХोрдорд▓рддा рдХрд╣ाँ?
“рдмрддाрдУ, рдХैрд╕े-рдХैрд╕े рдиाрдо рд░рдЦ рд▓ेрддे рд╣ैं рд▓ोрдЧ рднी! рдЗрд╕рд╕े рдмрдв़рдХрд░ рд╡्рдпंрдЧ्рдп рдФрд░ рдХ्рдпा рд╣ो рд╕рдХрддा рд╣ै?” рдЕрдЪрд░рдЬ рд╕े рднрд░ी рд╣ुрдИ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеी।
рдкрд▓рдЯрдХрд░ рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдиाрдо рддो рд╣ोрддे рд╣ी рд╣ैं рдРрд╕े। рдкрд░ рддुрдо्рд╣ें рдХुрдЫ рдЬ्рдпाрджा рд╣ी рдЕрдЯрдкрдЯा рд▓рдЧ рд░рд╣ा рд╣ै।”
“рдоुрдЭे рдХ्рдпों?” рд╢्рдпाрдорд▓ा рддुрдирдХрдХрд░ рдмोрд▓ी।
“рдЕрдм рджेрдЦो рдиा, рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдмुрд░ा рддो рд▓рдЧрдиा рд╣ी рд╣ै।” рдоैंрдиे рдоुрд╕рдХрд░ाрдХрд░ рдХрд╣ा, “рд╡िрдзि рдХा рд╡िрдзाрди рддो рджेрдЦो рдХि рддुрдо рдЬैрд╕ी рд╢ुрдн्рд░ рдЧौрд░рд╡рд░्рдгी рдХा рдиाрдо рд╢्рдпाрдорд▓ा рдФрд░ рд╡рд╣ рдХाрд▓ी рддाрдб़рдХा рдоाрдИ рд╣ो рдЧрдИ рдкूрд░्рдгिрдоा। рдЬाрд╣िрд░ рд╣ै, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЪोрдЯ рддुрдо्рд╣ें рдХुрдЫ рдЬ्рдпाрджा рд▓рдЧी।”
рдЗрд╕ рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдЖँрдЦों рдоें рдЬो рдХुрдЫ рдЪंрдЪрд▓-рдЪंрдЪрд▓ рд╕ा рддैрд░рддा рдирдЬрд░ рдЖрдпा, рдЙрд╕ी рдХो рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХрд░рдХे рдоैंрдиे рдЬोрдб़ा, “рддुрдо рдРрд╕ा рдХ्рдпों рдирд╣ीं рдХрд░ рд▓ेрддीं, рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдХि рдиाрдо рдХी рдЕрджрд▓ा-рдмрджрд▓ा рдХрд░ рд▓ो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े। рдЙрдирдХो рдЕрдкрдиा рдиाрдо рджे рджो, рдкूрд░्рдгिрдоा рддुрдо рд░рдЦ рд▓ो। рдпों рдкрдб़ोрд╕ рднी рдЕрдЪ्рдЫा рдиिрдн рдЬाрдПрдЧा।”
рдЗрд╕ рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдШूँрд╕ा рддाрдирдХрд░ рдЬिрди рдХрдаिрди-рдХрдаोрд░ рдирдЬрд░ों рд╕े рдоेрд░ी рдУрд░ рджेрдЦा, рдЙрд╕рд╕े рдоैं рдеोрдб़ा рдирд░्рд╡рд╕ рдФрд░ рдк्рд░рдХंрдкिрдд рд╣ो рдЧрдпा।
рдордЧрд░ рдЗрд╕рд╕े рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░...рдоिрд╕ेрдЬ рдкूрд░्рдгिрдоा рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдХрд╣ाрдиी рднрд▓ा рдХैрд╕े рд░ुрдХрддी! рдХ्рдпों рд░ुрдХрддी?
рд╡рд╣ рд╣рд░ рдХ्рд╖рдг рдЪрд▓ाрдпрдоाрди рдеी рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рдПрдХ рд╕े рдПрдХ рдирдП рдПрдкिрд╕ोрдб рдЬुрдб़рддे рдЬा рд░рд╣े рдеे। рдФрд░ рдЗрдирдоें рд╕े рдЬ्рдпाрджाрддрд░ рдХे рдХेंрдж्рд░ рд╣рдоाрд░े рдФрд░ рдЕрдб़ोрд╕-рдкрдб़ोрд╕ рдХे рдмрдЪ्рдЪे рд╣ी рдеे, рдЬो рд╢ाрдо рдХे рд╕рдордп рд╕ाрдордиे рд╡ाрд▓े рдоैрджाрди рдоें рдЪिрдб़ी-рдмрд▓्рд▓ा рдпा рдЧेंрдж-рдмрд▓्рд▓ा рдЦेрд▓рддे рдеे। рдЬрдм рддрдХ рдЙрдирдХा рдЦेрд▓ рдЬाрд░ी рд░рд╣рддा, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХिрд╕ी рдмाрдШिрди рдХी-рд╕ी рдЦा рдЬाрдиेрд╡ाрд▓ी рдирдЬрд░ों рд╕े рдЙрди्рд╣ें рддाрдХрддी рд░рд╣рддीं। рдмрдЪ्рдЪे рдЗрд╕ рдмाрдд рдХो рд▓ेрдХрд░ рдмेрд╣рдж-рдмेрд╣рдж рдЪौрдХрди्рдиे рдеे рдХि рдЙрдирдХी рдЪिрдб़ी рдпा рдЧेंрдж рдЙрдЫрд▓рдХрд░ рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдХ्рдпाрд░ी рдоें рди рдкрд╣ुँрдЪ рдЬाрдП। рд╡рд░рдиा рдЙрд╕े рдкाрдиा рдЙрддрдиा рд╣ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдеा, рдЬैрд╕ा рд▓ंрдХा рдоें рд░ाрд╡рдг рдХे рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп рдоें рдмंрджी рд╕ीрддा рдХा।
рд▓िрд╣ाрдЬा рдмрдЪ्рдЪे рдбрд░рддे-рдбрд░рддे рдЕрдм рдмेрд╣рдж рд╕рддрд░्рдХ рд╣ोрдХрд░ рдЦेрд▓рддे рдеे। рдФрд░ рдЗрд╕ рдЪрдХ्рдХрд░ рдоें рдЕрдХрд╕рд░ рдЬीрддрддे-рдЬीрддрддे рд╣ाрд░ рдЬाрддे рдеे। рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें рд╡े рднрдпрднीрдд рдирдЬрд░ों рд╕े рдЕрдкрдиे рдШрд░ рдХे рдЪрдмूрддрд░े рдкрд░ рдХिрд╕ी рдХाрд▓ी рд╢िрд▓ा рдХी рддрд░рд╣ рдЕрдбोрд▓ рдмैрдаी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдУрд░ рджेрдЦ рд▓ेрддे рдеे рдФрд░ рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХो рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░ рджेрддे рдеे, ‘рд╕ाрд╡рдзाрди!’ рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рднрд▓े рд╣ी рдЕрдбोрд▓ рдмैрдаी рд░рд╣рддी рд╣ों, рд▓ेрдХिрди рдЙрдирдХी рдЖँрдЦें рдмрдб़ी рддेрдЬी рд╕े рдХाрд▓-рдЪрдХ्рд░ рдХी рддрд░рд╣ рдЗрдзрд░-рдЙрдзрд░ рдШूрдорддी рд░рд╣рддी рдеीं। рдоाрдиो рд╡े рдЗрд╕рдХी рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдоें рд╣ों рдХि рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪा рдпा рдЙрд╕рдХी рдЧेंрдж рдпा рдЪिрдб़ी рднूрд▓ рд╕े рдЙрдирдХे рдиिрдХрдЯ рдЖрдП рдФрд░ рд╡े рдЙрд╕े рдЭрдЯ рджрдмोрдЪ рд▓ें, рдЬैрд╕े рдмрдЧुрд▓ा рдХिрд╕ी рдордЫрд▓ी рдХो рдиिрдЧрд▓ рдЬाрддा рд╣ै।
рджो-рдЪाрд░ рдмрдЪ्рдЪे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рдеोрдб़ा-рдмрд╣ुрдд рдкिрдЯाрдИ рдХा рдк्рд░рд╕ाрдж рднी рдкा рдЪुрдХे рдеे рдФрд░ рдЙрдирдХी рдХрдИ рдЪिрдб़िрдпाँ рдФрд░ рдЧेंрджें рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рджाрдирд╡ी рдХिрд▓े рдоें рдХैрдж рдеीं। рдЕрдм рд╡े рд░ाрдд-рджिрди рдЗрд╕ी рдмाрдд рдХे рд╕рдкрдиे рджेрдЦрддे рдФрд░ рдЬाрджुрдИ рдпोрдЬрдиाрдПँ рдмрдиाрдпा рдХрд░рддे рдеे рдХि рдХैрд╕े рдЙрди рдмंрджी рдЧेंрджों рдФрд░ рдЪिрдб़िрдпों рдХो рд╡рд╣ाँ рд╕े рдЖрдЬाрдж рдХрд░ाрдпा рдЬाрдП?
рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдЗрд╕рдоें рд╕рдлрд▓рддा рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдирд╣ीं рдоिрд▓ рдкा рд░рд╣ी рдеी рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЖрддंрдХ рд╣рд░ рджिрди рдеोрдб़ा рдФрд░ рдмрдв़ рдЬाрддा рдеा।
рдЗрдзрд░ рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рд╕ूрдЪрдиाрдУं рдХा рдЖрджाрди-рдк्рд░рджाрди рдЬोрд░ों рд╕े рд╣ो рд░рд╣ा рдеा। рдФрд░ рд╕рдЪ рддो рдпрд╣ рд╣ै рдХि рдкрдб़ोрд╕ рдоें рдЬрдм рдпрд╣ рдмंрдЧाрд▓ी рдкрд░िрд╡ाрд░ рдЖрдпा рдеा, рддрдм рд╢ुрд░ू-рд╢ुрд░ू рдоें рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдорди рдоें рдХुрдЫ рдЕрдзिрдХ рд╣ी рд░ंрдЧ рдФрд░ рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдмिрдЦрд░ рдЧрдпा рдеा। рдлिрд░ рд╡े рд░ंрдЧ рдоैрд▓े рдФрд░ рдХाрд▓े рдкрдб़े...рдлिрд░ рдЙрдирдоें рд╣рд▓рдХे рднрдп рдХी рдЫाрдпाрдПँ рдкрдб़рддी рдЪрд▓ी рдЧрдИं। рдлिрд░ рднрдп рд╣ी рдирд╣ीं, рдХрдб़рд╡ाрд╣рдЯ рднी рдЧाрдв़ी рд╣ोрддी рдЧрдИ। рд▓ेрдХिрди рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЬिрд╕ рджिрди рд╕े рдЖрдИ рдеीं, рдЙрд╕ рджिрди рдХे рдмाрдж рд╕े рдЕрдорд╣рдд्рдд्рд╡рдкूрд░्рдг рдХрднी рдирд╣ीं рд╣ुрдИं। рд╡े рд╣рд░ рдХ्рд╖рдг рдеीं, рд╣рд░ рдХ्рд╖рдг рдоौрдЬूрдж рдеीं—рд╣рдоाрд░े рдкрдб़ोрд╕ рдоें рд╣ी рдирд╣ीं, рд╣рдоाрд░े рдЬेрд╣рди рдоें рднी। рд╣рдо рдЖँрдЦें рдмंрдж рдХрд░ें рдпा рдЦोрд▓ें, рд╡े рд╣рдоेрд╢ा рджिрдЦाрдИ рджेрддी рдеीं। рдПрдХ рдХाрд▓ी рд╡िрд╢ाрд▓ рдЪрдЯ्рдЯाрди, рдЬिрд╕े рди рдирдЬрд░рдЕंрджाрдЬ рдХрд░рдиा рд╕ंрднрд╡ рдеा рдФрд░ рди рдЕрдкрдиी рдЬрдЧрд╣ рд╕े рддिрд▓ рднрд░ рд╣िрд▓ाрдиा।
рдФрд░ рдпрд╣ рдХрд╣ूँ рддो рдЭूрда рдирд╣ीं рд╣ोрдЧा рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдмрдб़ी рдЬрд▓्рджी ‘рдоिрд╕ेрдЬ рдЯेрд░рд░’ рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣рдо рд╕рднी рдХे рд╣ृрджрдп рдк्рд░рджेрд╢ рдоें рдЬрдЧрд╣ рдмрдиा рдЪुрдХी рдеीं।
рд╣рдо рдЙрди्рд╣ें рднुрд▓ाрдиा рдЪाрд╣рддे рдеे, рддो рднी рдЬाрдиे рдХ्рдпों рдпрд╣ рдЕрд╕ंрднрд╡ рдеा рдХि рдЙрдирдХी рддрд░рдл рд╣рдоाрд░ा рдз्рдпाрди рд╣ी рди рдЬाрдП।
рд╣рдо рдЕрдирдЪाрд╣े рдЙрдирдХी рдЪрд░्рдЪा рдХрд░рддे рдеे рдФрд░ рд╕िрд░ рдзुрдирддे рдеे। рдФрд░ рдЙрд╕рдоें рд╕рдмрд╕े рд╡िрдЪिрдд्рд░ рд╣ाрд▓рдд рд╣ोрддी рдеी рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी, рдЬिрд╕े рдЕрдкрдиा рдкрдб़ोрд╕ рдиिрднाрдиा рднी рд╣ोрддा рдеा рдФрд░ рдЕрдкрдиे рд╕्рд╡рдд्рд╡ рдХी рд░рдХ्рд╖ा рднी рдХрд░рдиी рд╣ोрддी рдеी।
рдХрднी-рдХрднी рднрдп рдХी рдЗрди рдЫाрдпाрдУं рдХो рдЪीрд░рддे рд╣ुрдП рдЙрд╕рдХी рд╕рд╣ाрдиुрднूрддि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдкрд░िрд╡ाрд░ рддрдХ рдЬा рдкрд╣ुँрдЪрддी рдФрд░ рд╡рд╣ рдХрд╣рддी, “рдаीрдХ рд╣ै рдЕрдХ्рд╖рдп, рд╣рдо рдЗрд╕ рднीрд╖рдг рдорд╣िрд▓ा рд╕े рджुрдЦी рд╣ैं। рдкрд░ рд╣рдоाрд░ा рджुрдЦ рддो рдЫोрдЯा рд╣ै। рдЬрд░ा рдЗрд╕рдХे рдЕрдкрдиे рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╡ाрд▓ों рдХे рдмाрд░े рдоें рддो рд╕ोрдЪो। рдЗрд╕рдХा рдЕрдкрдиा рдкрддि, рдмेрдЯा, рдмेрдЯी...! рдЙрди्рд╣ें рдХिрддрдиा рдЭेрд▓рдиा рдкрдб़рддा рд╣ोрдЧा। рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЗрд╕ рднीрд╖рдг рд╕рди्рдиाрд░ी рдХी рдЫाрдпा рдиे рдЗрди рд╕рдмрдХो рджрдмा рджिрдпा рд╣ै। рд╡рд░рдиा рдмрддाрдУ рддो, рдЗрдирдХे рдШрд░ рд╕े рдХрднी рдХिрд╕ी рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдЖрддी рд╣ै, рдмोрд▓рдиे, рдЪрд╣рдХрдиे, рдЦिрд▓рдЦिрд▓ाрдиे рдХी рдЖрд╡ाрдЬ? рдЬैрд╕े рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рд╕рдмрдХी рд╣ँрд╕ी рдкрд░ рддाрд▓ा рдЬрдб़ рджिрдпा рд╣ो।”
рдФрд░ рдоुрдЭे рд▓рдЧा, рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╕рдЪ рд╣ी рддो рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ै।
[7]
рдлिрд░ рдПрдХ рджिрди, рдПрдХ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп-рд╡ृрдд्рддांрдд। рд╕ुрдмрд╣-рд╕ुрдмрд╣ рд╕िрддाрд░ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдордзुрд░ рдХंрда рдоें рд░рд╡ींрдж्рд░рдиाрде рдаाрдХुрд░ рдХे рдПрдХ рднрдХ्рддि рдЧीрдд рдХे рдмोрд▓ рд╕ुрдирдХрд░ рд╣ैрд░ाрди рд╣ुрдЖ, “рд╕ुрдиो рд╢्рдпाрдорд▓ा, рд╕ुрдиो! рдХोрдИ рдЧा рд░рд╣ा рд╣ै।”
рдоेрд░े рд▓िрдП рдпрд╣ рд╣ैрд░ाрдиी рдХी рдмाрдд рдЗрд╕рд▓िрдП рдеी рдХि рд╣рдоाрд░ी рдЬрд╡ाрд╣рд░ рдХॉрд▓ोрдиी рдоें рдпा рддो рдлिрд▓्рдоी рдЧीрддों рдХी рдзुрдиें рддैрд░рддी рд░рд╣рддी рдеीं рдпा рдЯीрд╡ी рд╕ीрд░िрдпрд▓ों рдХे рдзाँрд╕ू рд╕ंрд╡ाрдж рдФрд░ рдЪрдЯрдкрдЯे рдмोрд▓ рдЗрдзрд░ рд╕े рдЙрдзрд░ рдЙрдЫрд▓рддे рдлिрд░рддे рдеे। рдХिрд╕ी рдШрд░ рдХे рдЖрдЧे рд╕े рдиिрдХрд▓ो рддो рд▓рдЧрддा рдеा рдХि рдпा рддो рдШрд░рдХे рд╕рднी рд▓ोрдЧ рдЖрдкрд╕ рдоें рдЭрдЧрдб़ рд░рд╣े рд╣ैं рдпा рд░ो-рдкीрдЯ рд░рд╣े рд╣ैं। рдлिрд░ рдеोрдб़ी рджेрд░ рдоें рд╕рдордЭ рдоें рдЖрддा рдеा, рдЕрд░े, рдпрд╣ рддो рдЯीрд╡ी рд╣ै।
рдРрд╕े рдорд╣ा-рдорд╣ा рдз्рд╡рдиि рдк्рд░рджूрд╖рдг рдХे рдмीрдЪ рдпрд╣ рдХ्рдпा! рд╕िрддाрд░ рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдЗрддрдиा рд╢ुрдж्рдз рдЧाрдпрди—рд░ाрдЧ рдЬै-рдЬैрд╡ंрддी।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоुрд╕рдХрд░ाрдИ, “рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдмेрдЯी рдЧा рд░рд╣ी рд╣ै—рд╕ुрдк्рд░िрдпा!”
“рдЕрдЪ्рдЫा!” рдоेрд░ी рд╣ैрд░ाрдиी рдФрд░ рдмрдв़ рдЧрдИ।
рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХो рдПрдХ-рджो рдмाрд░ рджेрдЦा рдеा рдлेंрд╕ рдХे рдЙрдзрд░ рдЖрддे-рдЬाрддे, рдпा рдлिрд░ рд╕ाрдл-рд╕рдлाрдИ рдХрд░рддे। рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рддрд░рд╣ рд╣ी рд▓ंрдмा-рдЪौрдб़ा рдбीрд▓-рдбौрд▓, рдк्рд░рджीрд░्рдШ рдХाрдпा। рдХाрд▓ा, рдард╕्рд╕, рднाрд╡рд╣ीрди рдЪेрд╣рд░ा। рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдХी рдХрд▓ा рдХा рдХोрдИ рд░िрд╢्рддा рдЬुрдб़рддा рд╣ी рдирд╣ीं рдеा।
“рдЧाрддी рддो рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै!” рдоेрд░े рдоुँрд╣ рд╕े рдЦुрдж-рдм-рдЦुрдж рдпे рдк्рд░рд╢ंрд╕ाрдд्рдордХ рд╢рдм्рдж рдиिрдХрд▓े।
“рд╣ाँ, рдЕрдЪ्рдЫा рдЧाрддी рд╣ै!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рддाрдИрдж рдХी। рдлिрд░ рд╣ँрд╕рдХрд░ рдмोрд▓ी, “рд╢рдХ्рд▓ рдоाँ рдкрд░ рдЧрдИ рд╣ै, рдкрд░ рдпрд╣ рдЧुрдг рд╢ाрдпрдж рдкिрддा рдХा, рдЧрд▓рддी рд╕े!”
“рдкिрддा...? рдпाрдиी рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░! рддो рд╡े рднी рдЧाрдпрдХ рд╣ै?” рдоैं рдЪौंрдХा।
“рдЧाрдпрдХ рдХैрд╕े рд╣ैं, рдпрд╣ рддो рдирд╣ीं рдХрд╣ рд╕рдХрддी।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоुрд╕рдХрд░ाрдИ, “рдЙрддрдиा рдХрднी рд╕ुрдиा рддो рдирд╣ीं, рдкрд░ рдЧाрддे рддो рд╣ैं рд╢ौрдХ рд╕े।”
“рддुрдордиे рдХрдм рд╕ुрди рд▓िрдпा?” рдоैंрдиे рд╣ैрд░ाрдиी рд╕े рдкूрдЫा।
“рдХрднी-рдХрднाрд░ рд░िрдпाрдЬ рдХрд░рддे рд╣ैं рддो рдХ्рдпा, рдЖрд╡ाрдЬ рддो рдХाрдиों рдоें рдкрдб़рддी рд╣ी рд╣ै। рджो-рдПрдХ рдмाрд░ рджेрдЦा рднी рд╣ै। рдЦूрдм рдмрдб़ा-рд╕ा рднрд╡्рдп рд╕िрддाрд░ рд╣ै, рдЙрд╕े рдмрдЬा рд░рд╣े рдеे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд▓ीрди рд╣ोрдХрд░। рдЗрд╕ рдЖрджрдоी рдоें рдХुрдЫ рддो рд╣ै рдЖрдЦिрд░...рдпाрдиी рд╡рд╣ рдЬो рдмंрдЧाрд▓ी рдоोрд╢ाрдп рд╡ाрд▓ी рд╕ुрд░ुрдЪि рд╣ोрддी рд╣ै, рд╕рдордЭ рдЧрдП рди!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХрд╣ा।
“рд╣ाँ, рдкрд░ рдмाрд╣рд░ рдХрдо рд╣ी рдиिрдХрд▓рддे рджेрдЦा рд╣ै।”
“рдШрд░-рдШुрд╕рд░े рд╣ैं рдпे рд╕рдмрдХे рд╕рдм।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╣ँрд╕ी, “рдмंрдЧाрд▓ी рд▓ोрдЧ рддो рд╕ुрдиा рд╣ै, рдмрдб़े рд╕ोрд╢рд▓ рдмंрджे рд╣ोрддे рд╣ैं। рдпे рдкрддा рдирд╣ीं, рдХैрд╕े рд╣ैं।” рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдеोрдб़े рд░рд╣рд╕्рдпाрдд्рдордХ рднाрд╡ рд╕े рдХрд╣ा, “рдЙрд╕ рдЖрджрдоी рдХो рдоैंрдиे рджेрдЦा рд╣ै। рдпा рддो рдХिрддाрдм рдкрдв़рддा рд░рд╣рддा рд╣ै рдпा рдлिрд░ рд╕िрддाрд░ рдкрд░ рд░िрдпाрдЬ рдХрд░рддा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдФрд░ рдмीрд╡ी рд╕рдм рджिрди рдеाрдиेрджाрд░ рдХी рддрд░рд╣ рдШрд░ рдоें рдЗрдзрд░ рд╕े рдЙрдзрд░, рдЙрдзрд░ рд╕े рдЗрдзрд░...! рд╢ाрдпрдж рдпрд╣ рдбрд░рддा рднी рд╣ै рдЕрдкрдиी рдмीрд╡ी рд╕े।”
“рдУрд╣! рдХाрдлी рдЬाрдирдХाрд░िрдпाँ рдЗрдХрдЯ्рдаी рдХрд░ рд▓ी рд╣ैं рдкрдб़ोрд╕िрдпों рдХे рдмाрд░े рдоें!” рдЕрдмрдХे рдоेрд░ी рд╣ँрд╕ी рдЯूрдЯ рдЧрдИ।
“рдоुрдЭे рдХ्рдпा рдХрд░рдиा?” рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╕ीрд░िрдпрд╕ рд╣ो рдЧрдИ, “рдЦुрдж-рдм-рдЦुрдж рдЬो рдкрддा рдЪрд▓рддा рд╣ै, рд╡рд╣ рдХ्рдпा рдХрдо рд╣ै? рд╡рд╣ рддो рдЙрд╕ рджिрди рджрд╣ी-рдмрдб़े рджेрдиे рдЧрдИ рдеी рддो рджेрдЦा, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдбाँрдЯ рд░рд╣ी рдеीं рдЕрдкрдиे рдоिрдпाँ рдЬी рдХो рдХि рддुрдо्рд╣ीं рдиे рд╕िрд░ рдкрд░ рдЪрдв़ाрдпा рд╣ै рдмेрдЯे рдФрд░ рдмेрдЯी рдХो, рд╡рд░рдиा рдоैं рддो рд╕ीрдзा рдХрд░ рджेрддी।”
“рдУрд╣, рдРрд╕ा!” рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдкрд░ рдпрд╣ рджрд╣ी-рдмрдб़ों рдХा рд▓ेрдиा-рджेрдиा рдХैрд╕े рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдпा?”
“рд╣ोрдиा рдХ्рдпा рдеा, рдЕрдХ्рд╖рдп!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХिрд╕्рд╕ा рд╕ुрдиाрдпा, “рдПрдХ рджिрди рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдк्рд▓ेрдЯ рдоें рджो ‘рд░ोрд╢ोрдЧुрд▓्рд▓े’ рд░рдЦрдХрд░ рд▓ाрдИ рдеीं। рдмाрд╣рд░ рджрд░рд╡ाрдЬे рдкрд░ рд╣ी рдЕंрдЬू рдХो рдмुрд▓ाрдХрд░ рдк्рд▓ेрдЯ рдкрдХрдб़ा рдЧрдИं рдХि рдХोрд▓рдХाрддा рд╕े рдЖрдП рд╣ैं, рддुрдо рд▓ोрдЧ рднी рдЬрд░ा рдЪрдЦрдХрд░ рджेрдЦो। рдЕрдм рдоुрдЭे рдХिрд╕ी рдХा рдПрд╣рд╕ाрди рд░рдЦрдиे рдХी рдХ्рдпा рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ै! рдк्рд▓ेрдЯ рд▓ौрдЯाрдиे рдЧрдИ рддो рдЙрд╕ рджिрди рдЦूрдм рдмрдв़िрдпा рд╕े рджрд╣ी-рдмрдб़े рдмрдиे рдеे, рдЗрдорд▓ी рдХी рдЪрдЯрдиी рднी рдеी। рдПрдХ рдк्рд▓ेрдЯ рдоें рднрд░рдХрд░ рдЪрдЯрдиी рдбाрд▓рдХрд░ рд╡рд╣ीं рджे рдЖрдИ। рдЦूрдм рдЪрдЯрдкрдЯे рдеे, рдЦाрдП рд╣ोंрдЧे рддो рдпाрдж рд░рдЦेंрдЧे।”
“рдаीрдХ...рдаीрдХ।” рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдоेрд░ी рд╣ँрд╕ी рдЫूрдЯ рдЧрдИ, “рд╡ाрд╣ рд╢्рдпाрдорд▓ा, рд╡ाрд╣! рдЪिрдв़рддी рднी рд╣ो рдФрд░ рдЫूрдЯ рднी рдирд╣ीं рдкा рд░рд╣ी рд╣ो рдЗрд╕ рдорд╣ाрди рдорд╣िрд▓ा рд╕े!”
“рдХ्рдпा рдХрд░ें, рдкрдб़ोрд╕ рдХा рдоाрдорд▓ा рд╣ै!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рд╕рдордЭाрдпा рдеा। рдлिрд░ рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рдмोрд▓ी, “рдЖрдЬрдХрд▓ рдмेрдЯी рдХी рд╢ाрджी рдХो рд▓ेрдХрд░ рдкрд░ेрд╢ाрди рд╣ैं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░। рдпрд╣ рдЬो рдмेрдЯी рдХा рд░рд╡ींрдж्рд░-рд╕ंрдЧीрдд рдХा рдЪрдХ्рдХрд░ рдЪрд▓ा рд╣ै, рд╡рд╣ рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рдЗрдирдХे рдпрд╣ाँ рд▓рдб़рдХिрдпों рдХो рдеोрдб़ा рдЧाрдиा рдФрд░ рд╕ंрдЧीрдд рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै। рд╢ाрджी рдХे рд╡рдХ्рдд рджेрдЦा рдЬाрддा рд╣ै। рдЬैрд╕े рдкाрдХ-рдХрд▓ा, рд╡ैрд╕े рд╕ंрдЧीрдд।”
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХो рджेрдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдХोрдИ рд╕рдЬ्рдЬрди рдХोрд▓рдХाрддा рд╕े рдЖрдП рдеे। рдкрд╣рд▓े рддो рд╣ाँ-рд╣ाँ рдХрд░рддे рд░рд╣े, рдлिрд░ рдЪुрдк्рдкी рд╕ाрдз рд▓ी। рдЕрдм рдЙрдирдХी рдЗрдирдХाрд░ рдХी рдЪिрдЯ्рдаी рдЖ рдЧрдИ।
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рджिрд▓्рд▓ी рдоें рдЖрд░.рдХे. рдкुрд░рдо рдоें рдХोрдИ рдмंрдЧाрд▓ी рдкрд░िрд╡ाрд░ рд╣ै, рд╡рд╣ाँ рдмाрддрдЪीрдд рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ै। рдФрд░ рд▓рдЧрднрдЧ ‘рд╣ाँ’ рд╡ाрд▓ी рдмाрдд рд╣ै।
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рд╡рд╣ ‘рд▓рдЧрднрдЧ рд╣ाँ’ рдЕрдм рдкूрд░ी ‘рд╣ाँ’ рдоें рдмрджрд▓ рдЧрдИ рд╣ै। рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдк्рд░рдоाрдг рдХे рд░ूрдк рдоें рдШрд░ рдХी рддाрдмрдб़рддोрдб़ рд╕рдЬ्рдЬा рдФрд░ рдХुрдЫ рдирдпा рдиिрд░्рдоाрдг рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдпा। рдЫрдд рдкрд░ рджो рдХрдорд░े рдФрд░ рдПрдХ рд░рд╕ोрдИ। рдиीрдЪे рдирдпा рд╕्рдЯोрд░, рд░рд╕ोрдИ рдФрд░ рдмाрдерд░ूрдо рдоें рд╢ाрдирджाрд░ рдЯाрдЗрд▓ें। рдкूрд░े рдШрд░ рдоें рдмрдв़िрдпा рд╡ाрд▓ा рдк्рд▓ाрд╕्рдЯिрдХ рдкेंрдЯ। рд╕рдм рдХुрдЫ рдпुрдж्рдз-рд╕्рддрд░ рдкрд░। рдорд╣ीрдиे рднрд░ рдоें рдШрд░ рд▓рдХрджрдХ-рд▓рдХрджрдХ рдХрд░рдиे рд▓рдЧा।
рдлिрд░ рдирд╡ंрдмрд░ рдоें рд╢ाрджी рдХा рдХाрд░्рдб рднी рдоिрд▓ рдЧрдпा। рдЦूрдм рдЬोрд░-рд╢ोрд░ рд╕े рддैрдпाрд░िрдпाँ, рдЯैंрдЯ, рдЭंрдб़िрдпाँ, рдЕрд▓्рдкрдиा। рдЖрд░.рдХे. рдкुрд░рдо рд╕े рдмाрд░ाрдд рдЖрдиी рдеी। рдЖрдИ। рд╕ाрде рд╣ी рдХॉрд▓ोрдиी рдХे рд▓ोрдЧों рдФрд░ рдЦाрд╕рдХрд░ рдЕрдб़ोрд╕-рдкрдб़ोрд╕ рд╡ाрд▓ों рдХी рдЬोрд░рджाрд░ рджाрд╡рдд! рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рдЗрддрдиा рдЦुрд╢ рдкрд╣рд▓े рдХрднी рдирд╣ीं рджेрдЦा рдЧрдпा рдеा, рди рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े, рди рдмाрдж рдоें। рдЙрдирдХे рд╕ाँрд╡рд▓ेрдкрди рдоें рдПрдХ рдЬोрдд рдЦिрд▓ी-рдЦिрд▓ी рд╕ी рдеी। 
рдЖрд╕-рдкрдб़ोрд╕ рд╡ाрд▓ों рдХे рд╕्рд╡ाрдЧрдд-рд╕рдд्рдХाрд░ рдоें рдоिрд╕्рдЯрд░ рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдмिрдЫे-рдмिрдЫे рдкрдб़ рд░рд╣े рдеे।...рдФрд░ рд╕ुрд╢ांрдд, рдЙрдирдХा рдмेрдЯा! рд╕ाрд░ी рддैрдпाрд░ी рддो рдЙрд╕ी рдиे рдХी рдеी। рдЙрд╕рдХे рджोрд╕्рддों рдХी рдкूрд░ी рд╕ेрдиा рдЗंрддрдЬाрдо рдоें рдпрд╣ाँ рд╕े рд╡рд╣ाँ рдЬुрдЯी рдеी।
[8]
рд▓ेрдХिрди...рдпрд╣ рдЦुрд╢ी рдЕрдзिрдХ рджिрди рддрдХ рдирд╣ीं рд░рд╣ рдкाрдИ।
рдХुрдЫ рджिрди рдмाрдж рд╕ुрдк्рд░िрдпा рд▓ौрдЯी рддो рдЙрд╕рдХा рд╣ी рдирд╣ीं, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЪेрд╣рд░ा рднी рдЙрддрд░ рдЧрдпा рдеा। рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░, рдЬो рдЕрдм рдкिрдЫрд▓े рдХुрдЫ рджिрдиों рд╕े рдмाрд╣рд░ рдЖрдХрд░ рд╢рдХ्рд▓ рджिрдЦाрдиे рдФрд░ рдеोрдб़ी рдЧрдкрд╢рдк рдоें рд░ुрдЪि рд▓ेрдиे рд▓рдЧे рдеे, рдПрдХाрдПрдХ рдлिрд░ рдЖрдд्рдордиिрд░्рд╡ाрд╕рди рдоें рдЪрд▓े рдЧрдП। рдФрд░ рдЙрдирдХे рд╣ोрдиे рдХा рдЕрд╣рд╕ाрд╕ рд╕िрд░्рдл рдШрд░ рдоें рдЗрдзрд░ рд╕े рдЙрдзрд░ рдЬाрддी рдЫाрдпा рдпा рд╕िрддाрд░ рдХे рд░िрдпाрдЬ рд╕े рд╣ी рд▓рдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рдеा।
рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рддो рд╣ाрд▓рдд рдпрд╣ рд╣ुрдИ рдХि рд╣рд░ рд╣рдл्рддे-рдкंрдж्рд░рд╣ рджिрди рдмाрдж рд╕ुрдк्рд░िрдпा рд▓ौрдЯрддी рдФрд░ рдЪाрд░-рдЫрд╣ рд░ोрдЬ рдпрд╣ीं рдЧुрдЬाрд░рдХрд░ рдЬाрддी। рдЙрди рджिрдиों рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЪेрд╣рд░ा рдХुрдЫ рдФрд░ рдХाрд▓ा рд╣ो рдЬाрддा рдФрд░ рд╡े рдХрд╣ीं рдЕрдзिрдХ рдХрдаिрди, рдлौрд▓ाрджी рдЪेрд╣рд░ा рдкрд╣рди рд▓ेрддीं। рдмाрдж рдоें рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХрднी-рдХрднी рдорд╣ीрдиे, рджो-рджो рдорд╣ीрдиे рдХे рд▓िрдП рднी рдЙрди्рд╣ीं рдХे рдкाрд╕ рдирдЬрд░ рдЖрддी। рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд▓ोрд╣े рдХा рдЪेрд╣рд░ा рдкрд╣рдиे, рд▓ोрдЧों рдХो рд╕рдордЭाрддी рдлिрд░рддीं рдХि “рдРрд╕ा рд╣ै рдмрд╣рди рдЬी, рдЗрд╕рдХे рдкрддि рдХी рдб्рдпूрдЯी рд╕ेрд▓्рд╕ рдоें рд╣ै। рдХрднी-рдХрднी рджो-рджो, рдЪाрд░-рдЪाрд░ рд╣рдл्рддे рдХे рд▓िрдП рдмाрд╣рд░ рдЬाрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рд▓рдб़рдХी рдЕрдХेрд▓ी рд░рд╣े, рдЗрд╕рд╕े рддो рдЬ्рдпाрджा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै, рдпрд╣ाँ рдЪрд▓ी рдЖрдП। рд╡рд╣ाँ рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ा рдШрд░ рд╣ै рдЗрдирдХा। рдкाँрдЪ рд╕ौ рдЧрдЬ рдХी рдХोрдаी рд╣ै। рдЖрда-рджрд╕ рдХрдорд░े рд╣ैं। рдЕрдХेрд▓ी рд▓рдб़рдХी рдХा рдЬी рдШрдмрд░ा рдЬाрддा рд╣ै рддो рдмेрдЪाрд░ी рджौрдб़рдХрд░ рдпрд╣ाँ рдЖ рдЬाрддी рд╣ै। рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рди рдЖрдП рддो рдХрд╣ाँ рдЬाрдП рдмेрдЪाрд░ी?”
рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдЬैрд╕ा рдХрд╣ा рдеा, рд╡ैрд╕ा рд╣ी рд╕рдмрдиे рдоाрди рд▓िрдпा рдеा। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдПрдХ рд╢рдХ рд▓ोрдЧों рдХे рдорди рдоें рдХрднी-рдХрднी рдЙрднрд░рддा рдеा рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рд╣ी рдкрд╣рд▓े рдХрднी рдмрддाрдпा рдеा рдХि рд▓рдб़рдХी рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣ै। рд▓ेрдХिрди рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдкрд░िрд╡ाрд░ рдоें рд╣ै рддो рдкрддि рдХे рдмाрд╣рд░ рдЬाрдиे рдкрд░ рдЗрддрдиा рдЕрдХेрд▓ाрдкрди рдХैрд╕े?
рд▓ेрдХिрди рд╕ाрд▓ рдмीрддрддे рди рдмीрддрддे рдмाрддें рд╕ाрдл рд╣ोрддी рдЪрд▓ी рдЧрдИं। рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдЕрдм рд╕्рдеाрдпी рд░ूрдк рд╕े рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рд╣ी рд░рд╣рдиे рд▓рдЧी рдеी। рдФрд░ рдпрд╣ीं рдЙрд╕рдХी рд╕ंрддाрди рднी рд╣ुрдИ рдеी, рдПрдХ рдирди्рд╣ा-рд╕ा рдмेрдЯा। рдлिрд░ рдШрд░ рдоें рдЖрдиे-рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рд▓ोрдЧों рдХे рдКँрдЪे рд╕्рд╡рд░ рдоें рдЭрдЧрдб़ों рд╕े рд░рд╣ी-рд╕рд╣ी рдмाрдд рднी рд╕ाрдл рд╣ुрдИ।
рдоाрд▓ूрдо рдкрдб़ा рдХि рд╡े рд▓ोрдЧ рддो рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХो рд▓े рдЬाрдиा рдЪाрд╣рддे рд╣ैं, рдордЧрд░ рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдЬाрдиा рдирд╣ीं рдЪाрд╣рддी рдФрд░ рдЕрдкрдиे рдирди्рд╣े рдмेрдЯे рдХे рд╕ाрде рдЕрдм рдПрдХ рдирдИ рдЬिंрджрдЧी рд╢ुрд░ू рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ै। рдоिрд╕्рдЯрд░ рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рднी рдпрд╣ी рдЦрдпाрд▓ рд╣ै рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рднाрдИ рд╕ुрд╢ांрдд рддो рдпрд╣ рдЪाрд╣рддा рд╣ी рд╣ै। рдХрдИ рдмाрд░ рдЙрд╕рдХा рдпрд╣ рд╕्рд╡рд░ рд╕ाрдЭी рджीрд╡ाрд░ рдХो рдлрд▓ाँрдЧрдХрд░ рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рддрдХ рд▓ा рдЖрдпा рдеा рдХि рдХ्рдпा рд╣рдо рдЗрддрдиे рдЕрд╕рдорд░्рде рд╣ैं рдХि рдПрдХ рдмрд╣рди рдХा рдЦрд░्рдЪा рдирд╣ीं рдЙрдаा рд╕рдХрддे! рдлिрд░ рдпрд╣ рдЬॉрдм рдХрд░ рд▓ेрдЧी рддो рдЗрд╕े рдЪाрд╣िрдП рднी рдХ्рдпा? рдХिрд╕ी рд╕े рдХрдо рдеोрдб़ी рд╣ै рд╣рдоाрд░ी рдмрд╣рди। рдХ्рдпों рдЬाрдП рд╡рд╣ाँ рдЙрд╕ рдордирд╣ूрд╕ рдХे рдкाрд╕?
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХा рдШрд░рд╡ाрд▓ा рдкिрдпрдХ्рдХрдб़ рд╣ै, рдб्рд░рдЧ-рдПрдбिрдХ्рдЯ рд╣ै। рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХो рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдоाрд░рддा рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рдмाрд░ рддो рдЙрд╕рдХा рд╕िрд░ рдлोрдб़ рджेрдиे рдХे рд▓िрдП рд╡рд╣ рдХुрд▓्рд╣ाрдб़ी рднी рдЙрдаा рд▓ाрдпा рдеा। рдмрд╕, рдЙрд╕рдХे рдоाँ-рдмाрдк рдиे рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдкрдХрдб़рдХрд░ рдмрдЪा рд▓िрдпा। рддрдм рд╕े рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдиे рдлैрд╕рд▓ा рдХрд░ рд▓िрдпा рдХि рд╡рд╣ рд╕рд╕ुрд░ाрд▓ рдоें рдХрджрдо рдирд╣ीं рд░рдЦेрдЧी।
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ा, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдмेрдЯी рдХे рд▓िрдП рдкрдб़ोрд╕ рдоें рдПрдХ рдХрдорд░ा рд▓े рд▓िрдпा, рддाрдХि рдЕрдб़ोрд╕-рдкрдб़ोрд╕ рдХी ‘рдмे-рдлाрд▓рддू’ рдЪрд░्рдЪाрдУं рдкрд░ рд╡िрд░ाрдо рд▓рдЧाрдпा рдЬा рд╕рдХे। рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдмाрдж рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХो рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдоॉрдбрд▓ рд╕्рдХूрд▓ рдоें рд╕ंрдЧीрдд рдЕрдз्рдпाрдкिрдХा рдХी рдиौрдХрд░ी рдоिрд▓ рдЧрдИ। рд╡рд╣ рд╕ुрдмрд╣ рдЬाрддी рддो рдирди्рд╣े рдЕрднि рдХो рдоाँ рдХे рдкाрд╕ рдЫोрдб़ рдЬाрддी рдФрд░ рд▓ौрдЯрддी рддो рдЙрд╕े рдпрд╣ाँ рд╕े рд▓ेрддी рд╣ुрдИ рдлिрд░ рдЕрдкрдиे рдХрдорд░े рдкрд░ рдЬाрддी।
рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рд╕ुрдк्рд░िрдпा рдХो рд╡िрд╡ेрдХाрдиंрдж рдоॉрдбрд▓ рд╕्рдХूрд▓ рд╕े рдЬो рддрдирдЦ्рд╡ाрд╣ рдоिрд▓рддी рд╣ै, рдЙрд╕рд╕े рдШрд░ рдХा рдЦрд░्рдЪ рдирд╣ीं рдЪрд▓рддा। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдмेрдЯी рдХो рд╣рд░ рдорд╣ीрдиे рдШрд░-рдЧृрд╣рд╕्рдеी рдФрд░ рдЦाрдиे-рдкीрдиे рдХी рдвेрд░ों рдЪीрдЬें рдЦрд░ीрджрдХрд░ рджेрддी рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рджूрдз рдФрд░ рд╕рдм्рдЬी рднी рдЦुрдж рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдЦрд░ीрджрдХрд░ рдЕрд▓рдЧ рд╕े рд░рдЦрддी рд╣ैं। рд╢ाрдо рдХो рд╕ुрдк्рд░िрдпा рд░िрдХ्рд╢े рдкрд░ рдЖрддी рд╣ै рддो рдеोрдб़ी рджेрд░ рдард╣рд░рдХрд░, рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕рдоेрдЯрдХрд░ рд╡ाрдкрд╕ рдЪрд▓ी рдЬाрддी рд╣ै।
рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдоोрд╣рд▓्рд▓े рдХे рд▓ोрдЧों рд╕े рдмेрдЯी рдХा рдЪेрд╣рд░ा рд╣ी рдирд╣ीं, рдмेрдЯी рдХे рджांрдкрдд्рдп рдХी рдЕंрддрд░्рдХрдеा рднी рдЫिрдкाрдиा рдЪाрд╣рддी рдеीं। рд▓िрд╣ाрдЬा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЦुрдж рдпрд╣ рд▓ोрд╣े рдХा рдЪेрд╣рд░ा рдкрд╣рди рд▓िрдпा।
рдмेрдЯे рд╕ुрд╢ांрдд рдХी рд╢ाрджी рдХी рдмाрддें рд╡े рдкрд╣рд▓े рдЦूрдм рдЬोрд░-рд╢ोрд░ рдФрд░ рдЙрд▓्рд▓ाрд╕ рд╕े рдХрд░рддी рдеीं рдХि рдЙрд╕рдХे рд▓िрдП рдРрд╕ी рд▓рдб़рдХी рджेрдЦ рд░рд╣ी рд╣ैं, рд╡ैрд╕ा рдШрд░ рджेрдЦा рд╣ै, рдкрд░ рдЗрдзрд░ рдпрд╣ рдЪрд░्рдЪा рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдмंрдж рдХрд░ рджी рдеी।
рд╣ाँ, рд╕ुрд╢ांрдд рдиे рдХोрдИ рд╕ाрд▓-рдбेрдв़ рд╕ाрд▓ рд╕े рд╕्рдХूрд▓ рдоें рд╕ाрдЗंрд╕ рдЯीрдЪрд░ рдХी рдиौрдХрд░ी рдЫोрдб़рдХрд░, рд╢рд╣рд░ рдХे рдмाрд╣рд░ी рд╣िрд╕्рд╕े рдоें рдЧाрдб़िрдпों рдХे рдо्рдпूрдЬिрдХрд▓ рд╣ॉрд░्рди рдмрдиाрдиे рдХा рдЕрдкрдиा рдХाрдо рд╢ुрд░ू рдХрд░ рджिрдпा рдеा। рдФрд░ рдпрд╣ рдХाрдо рдЕрдЪ्рдЫा рдЪрд▓ рдиिрдХрд▓ा рдеा। 
рдзीрд░े-рдзीрд░े рдЙрд╕े рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рдоाрд░्рдХेрдЯ рдоिрд▓рддा рдЬा рд░рд╣ा рдеा, рдФрд░ рджूрд░ рд╢рд╣рд░ों рдоें рднी рдЙрд╕рдХी рдмрдиाрдИ рдЪीрдЬों рдХी рдоाँрдЧ рдеी।
[9]
рдЗрди्рд╣ीं рджिрдиों рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдЪेрд╣рд░े рдоें рдирдП-рдирдП рдЪेрд╣рд░े рдФрд░ рдЙрди рдЪेрд╣рд░ों рдХी рдХुрдЫ рдЦाрд╕ рддрд░рд╣ рдХी рдЬрдЯिрд▓рддाрдПँ рдЬुрдб़ी। рдпрд╣ рд╡рд╣ рд╕рдордп рдеा, рдЬрдм рдПрдХ рдУрд░ рд╡े рдмेрдЯी рдХे рджुрдЦ рд╕े рд▓рджी рд╣ुрдИ рдеीं рддो рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдШрд░ рдоें рдкैрд╕े рдФрд░ рд╕ुрд╡िрдзाрдУं рдХी рдЖрдордж рдмрдв़ी। рдЗрд╕ рдмрдв़ी рд╣ुрдИ рдЖрдордж рдХा рд╢्рд░ेрдп рд╕ीрдзे-рд╕ीрдзे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рдЬाрддा рдеा।
рдЗрд╕рд▓िрдП рдХि рд╕ुрд╢ांрдд рдмिрдЬрдиेрд╕ рд╢ुрд░ू рдХрд░े, рдпрд╣ рдлैрд╕рд▓ा рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдирд╣ीं, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдеा। рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рддो рдпрд╣ी рдЪाрд╣рддे рдеे рдХि рд╕ुрд╢ांрдд рдЙрди्рд╣ीं рдХी рддрд░рд╣ рдХोрдИ рдЕрдЪ्рдЫी рд╕рд░рдХाрд░ी рдиौрдХрд░ी рд╣ाрд╕िрд▓ рдХрд░ рд▓े, рдЬीрд╡рди рдЖрд░ाрдо рдФрд░ рд╢ांрддि рд╕े рдЧुрдЬाрд░े। рд▓ेрдХिрди рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдорд╣рдд्рдд्рд╡ाрдХांрдХ्рд╖ाрдПँ рдКँрдЪी рдеीं। рдИрдоाрдирджाрд░ी рдХी рдиौрдХрд░ी рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдкрддि рд╕े рд╡े рдЕрд╕ंрддुрд╖्рдЯ рдеीं рддो рдмेрдЯे рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЕрдкрдиे рд░ंрдЧ рдоें рдвाрд▓ рд▓िрдпा рдеा।
рдЬो рднी рд╣ो, рдЗрд╕рд╕े рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдоें рдЕрдЬрдм рд╕ी рдард╕рдХ рдЖ рдЧрдИ рдеी। рд╡े рдХрд░्рдХрд╢ा рддो рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдеीं, рдЕрдм рдЕрдмूрдЭ рдФрд░ рдЕрд╡्рдпाрдЦ्рдпेрдп рднी рд╣ो рдЧрдИं। рдЕंрджрд░ рд╣ी рдЕंрджрд░ рдХिрд╕ी рдЪीрдЬ рд╕े рд╡े рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рд▓рдб़рддी рдФрд░ рдХिрд╕ी рд╣िंрд╕рдХ рдж्рд╡ंрдж्рд╡ рдоें рдлँрд╕ी рдирдЬрд░ рдЖрддी рдеीं। рд╣ाрд▓ाँрдХि рдКрдкрд░ рд╕े рд╡рд╣ рдХрдо, рдмрд╣ुрдд рдХрдо рдирдЬрд░ рдЖрдП, рдЗрд╕рдХा рдЬुрдЧाрдб़ рднी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдХрд░ рд▓िрдпा рдеा। рдФрд░ рдЬैрд╕ा рдХि рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдПрдХ рджрдлे рдХрд╣ा, рд╕рдЪ्рдЪी-рдоुрдЪ्рдЪी рд▓ोрд╣े рдХा рдЪेрд╣рд░ा рдкрд╣рди рд▓िрдпा рдеा рдЙрди्рд╣ोंрдиे!
рд▓ेрдХिрди рдЖँрдЦें? рднрд▓ा рдЕрдкрдиी рдЖँрдЦों рдХा рдХ्рдпा рдХрд░ें рд╡े, рдЬो рд╕рдм рдХुрдЫ рд╕рд╣ी-рд╕рд╣ी рдХрд╣ рджेрддी рдеीं। рдФрд░ рд╕рдЪ рддो рдпрд╣ рдеा рдХि рдЕрдм рд╡े рдЕрдХрд╕рд░ рднрди्рдиाрдП рд╣ुрдП рдЪेрд╣рд░े рдФрд░ рддрди्рдиाрдИ рд╣ुрдИ рдЖँрдЦों рд╕े рдпрд╣ाँ-рд╡рд╣ाँ рджेрдЦрддी рдкाрдИ рдЬाрддी рдеीं।
рдЬाрдиे рдХौрди рд╢рдд्рд░ु рдеा, рдЬिрд╕рдХे рд▓िрдП рдЧुрд╕्рд╕ा рдЕंрджрд░ рд╣ी рдЕंрджрд░ рдЙрдирдХे рднीрддрд░ рднрд░рддा рдЬा рд░рд╣ा рдеा рдФрд░ рд╡े рдХिрд╕ी рдкрд╣рд▓рд╡ाрди рдХी рддрд░рд╣ рдЕंрджрд░ рд╣ी рдЕंрджрд░ рдЙрд╕рд╕े рдЧुрдд्рдердордЧुрдд्рдеा рдирдЬрд░ рдЖрддी рдеीं।
рдЙрди्рд╣ीं рджिрдиों рдХा рдпрд╣ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рд╣ै рдХि рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣рдоाрд░ी рдмेрдЯी рдЕंрдЬू рдХो рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдкीрдЯ рдбाрд▓ा рдеा। рдПрдХ рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдкाँрдЪ-рд╕ाрдд рдЪाँрдЯे! рдФрд░ рдЙрдирдХी рд▓ोрд╣े рдХी рдЙँрдЧрд▓िрдпाँ рдЕंрдЬू рдХे рдХोрдорд▓ рдЧाрд▓ों рдкрд░ рдЫрдк рдЧрдИ рдеीं।...
рдЕंрдЬू рд░ोрддी-рд░ोрддी рдШрд░ рдЖрдИ। рдЙрд╕рдХी рд╣ाрд▓рдд рджेрдЦрдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЧुрд╕्рд╕े рд╕े рдХाँрдк рдЙрдаी рдеी। рдерд░рдерд░ाрдХрд░ рдмोрд▓ी, “рдЗрд╕ рд░ाрдХ्рд╖рд╕ी рдХी рдпрд╣ рд╣िрдо्рдордд! рдоैं рдЫोрдб़ूँрдЧी рдирд╣ीं рдЗрд╕े। рджेрдЦो, рдХिрд╕ рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдоाрд░ा рд╣ै рдоेрд░ी рдлूрд▓ рдЬैрд╕ी рдмрдЪ्рдЪी рдХो।...рдЧाрд▓ рд╕ूрдЬ рдЧрдП!” 
“рд╣ुрдЖ рдХ्рдпा рдеा?” рдоैрдиे рдЕंрдЬू рд╕े рдкूрдЫा, рдкрд░ рдЕंрдЬू рд▓рдЧाрддाрд░ рд░ोрдП рдЬा рд░рд╣ी рдеी। рдмрд╣ुрдд рджेрд░ рддрдХ рд╡рд╣ рдХुрдЫ рднी рдХрд╣рдиे рдХो рддैрдпाрд░ рдирд╣ीं рд╣ुрдИ рдФрд░ ‘рдоोрдЯी рддाрдб़рдХा рдоाрдИ, рдоोрдЯी рддाрдб़рдХा рдоाрдИ’ рдХрд╣-рдХрд╣рдХрд░ рд░ोрддी рд░рд╣ी।
рдЧुрд╕्рд╕ा рддो рдоुрдЭे рднी рдмेрд╣рдж рдЖ рд░рд╣ा рдеा, рдкрд░ рдЗрд╕ी рдмाрдд рдкрд░ рдкрдб़ोрд╕ рд╕े рдЭрдЧрдб़ा рдмрдв़ा рд▓ेрдиा рдоुрдЭे рдаीрдХ рдирд╣ीं рд▓рдЧा।
рдлिрд░ рдкрддा рдЪрд▓ी рдкूрд░ी рдХрд╣ाрдиी। рд╣ुрдЖ рдпрд╣ рдХि рдЕंрдЬू рд╡िрдХ्рдХी рдФрд░ рджूрд╕рд░े рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд╕ाрде рд╕ाрдордиे рдХे рдоैрджाрди рдоें рдЦेрд▓ рд░рд╣ी рдеी। рдкूрд░ी рд╕ाрд╡рдзाрдиी рд╕े рд╡े рдЦेрд▓ рд░рд╣े рдеे рдХि рдЧेंрдж рдЗрдзрд░ рди рдЖрдП। рдлिрд░ рднी рдЕंрдЬू рдХी рдЧेंрдж рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдХ्рдпाрд░ी рдоें рдЪрд▓ी рдЧрдИ рдеी। рдЙрд╕рдиे рджो-рддीрди рдмाрд░ рдШंрдЯी рдмрдЬाрдИ, ‘рдЖंрдЯी-рдЖंрдЯी’ рдХрд╣рдХрд░ рдЧेрдЯ рдЦрдЯрдЦрдЯाрдпा। рд▓ेрдХिрди рдЬрдм рдХोрдИ рдмाрд╣рд░ рдирд╣ीं рдиिрдХрд▓ा рддो рдЦुрдж рдХ्рдпाрд░ी рдХो рдЧेрдЯ рдЦोрд▓рдХрд░ рдЧेंрдж рд▓ेрдиे рдЕंрджрд░ рдШुрд╕ी। рддрднी рди рдЬाрдиे рдХिрд╕ рдЪрдордд्рдХाрд░ рд╕े рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╡рд╣ाँ рдирдоूрджाрд░ рд╣ुрдИं рдФрд░ рдмोрд▓ीं, ‘рдард╣рд░, рддेрд░ी рдпрд╣ рдордЬाрд▓!’ рдФрд░ рддрдб़ाрддрдб़ рдПрдХ рдХे рдмाрдж рдПрдХ рдХрдИ рдЪाँрдЯे рдоाрд░-рдоाрд░рдХрд░ рдЕंрдЬू рдХे рдЧाрд▓ рд▓ाрд▓ рдХрд░ рджिрдП।
“рдкूрд░ी рд░ाрдХ्рд╖рд╕ी рд╣ै рдпрд╣ рддो। рдоैं рддो рд╢рдХ्рд▓ рджेрдЦрдХрд░ рд╣ी рдХрд╣ा рдХрд░рддी рдеी, рдкрд░ рдпрд╣ рддो рдЕрдХ्рд▓ рд╕े рднी рд╡рд╣ी рд╣ै। рдкूрд░ी, рдкрдХ्рдХी рддाрдб़рдХा!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЧुрд╕्рд╕े рд╕े рдЙрдлрди рд░рд╣ी рдеी। рдлिрд░ рдеोрдб़ा рд╕рдо рдкрд░ рдЖрдХрд░ рдмोрд▓ी, “рддुрдо рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рдХрд╣ो, рдЬाрдХрд░ рд╕ँрднाрд▓े рдЕрдкрдиी рдШрд░рд╡ाрд▓ी рдХो! рд╡рд╣ рдлिрд░ рднी рднрд▓ा рдЖрджрдоी рд╣ै।”
“рд░рд╣рдиे рджो, рдмाрдд рдмрдв़ेрдЧी। рдХिрд╕ी рджिрди рджिрдЦाрдИ рдкрдб़ рдЧрдП рддो рдХрд╣ूँрдЧा।”
рдЗрд╕рд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рдЧुрд╕्рд╕ा рдлिрд░ рднрдб़рдХ рдЧрдпा। рдмोрд▓ी, “рддुрдо्рд╣ाрд░े рдмрд╕ рдХा рдирд╣ीं рд╣ै рддो рдоैं рдЬाрддी рд╣ूँ рдЕрднी। рд╕ीрдзा рдХрд░рдХे рдЖрддी рд╣ूँ рдЙрд╕ рдЪंрдбी рдХो। рдкैрд╕े рд╡ाрд▓े рд╣ैं рддो рдХ्рдпा рдЬाрди рд▓े рд▓ेंрдЧे рд╣рдоाрд░ी!”
“рддुрдо рдЬрд░ा рд╢ांрддि рд╕े рд╕ोрдЪो, рд╢्рдпाрдорд▓ा।” рдоैंрдиे рд╕рдордЭाрдиे рдХी рдХोрд╢िрд╢ рдХी, “рдЖрдЦिрд░ рдЧрд▓рддी рддो рдЕंрдЬू рдХी рд╣ै рдиा! рдЕрдЧрд░ рд╡рд╣ рдкूрдЫрдХрд░ рдЬाрддी рддो...?”
“рдЕрд░े, рдмрдЪ्рдЪे рдЦेрд▓рддे рд╣ैं рддो рдЧेंрдж рдЙрдЫрд▓рдХрд░ рдЪрд▓ी рд╣ी рдЬाрддी рд╣ै рдХिрд╕ी рдХे рдШрд░। рдпे рддो рдШрд░ рдоें рдирд╣ीं, рдмाрд╣рд░ рдХ्рдпाрд░ी рдоें рд╣ी рдЧрдИ рдеी। рддो рдХ्рдпा рдмрдб़ों рдХा рдпрд╣ рдлрд░्рдЬ рд╣ै рдХि рдмрдЪ्рдЪों рдХो рдзुрди рдбाрд▓ें? рдЗрддрдиी рднी рдЕрдХ्рд▓ рдирд╣ीं рд╣ै рдЗрд╕ рдФрд░рдд рдоें?” рдеोрдб़ी рджेрд░ рдмाрдж рдЙрд╕рдХा рдЧुрд╕्рд╕ा рдПрдХ рдЕрд╡्рдпрдХ्рдд рд╕ी рдХрд░ुрдгा рдФрд░ рдЦीрдЬ рдоें рдмрджрд▓ा, “рдЕрд░े, рдЗрд╕े рддो рдЦुрд╢ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП। рдмрдЪ्рдЪे рдЖрд╕рдкाрд╕ рдЦेрд▓рддे-рдЪрд╣рдЪрд╣ाрддे рд╣ैं рддो рдЙрдирдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдкूрд░ा рдШрд░ рднी рд╣ँрд╕рддा-рдЦिрд▓рдЦिрд▓ाрддा рд╣ै। рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рд╣ी рддो рд░ौрдирдХ рд╣ै рдЗрд╕ рджुрдиिрдпा рдХी, рдФрд░ рдЗрд╕े рдмрдЪ्рдЪे рд╣ी рдирд╣ीं рд╕ुрд╣ाрддे! рддрднी рддो рджेрдЦрддे рдирд╣ीं, рдХैрд╕ी рдордирд╣ूрд╕िрдпрдд рдмिрдЦрд░ी рдкрдб़ी рд╣ै рдЗрдирдХे рдШрд░ рдоें! рдирд╣ीं рддो рдЕрдм рддрдХ рдШрд░ рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдЧुрд▓рдЬाрд░ рд╣ोрддा। рдкрд░ рд╢ाрдк рд▓рдЧा рд╣ै рдЗрди рдкрд░। рджेрдЦрдиा рддрд░рд╕ेंрдЧे рдПрдХ рджिрди, рдмुрд░ी рддрд░рд╣—рдмुрд░ी рддрд░рд╣...!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рднुрдирднुрдиाрддी рд░рд╣ी рджेрд░ рддрдХ рдФрд░ рдоैं рдмिрдиा рдЙрд╕рдХी рддрд░рдл рджेрдЦे рднी, рдЙрд╕рдХी рдмाрддों рдоें рдЫिрдкे рдорд░्рдо рдХो рджेрдЦ рдкा рд░рд╣े рдеा।
[10]
рдЙрди्рд╣ीं рджिрдиों—рдХोрдИ рдорд╣ीрдиे, рдкंрдж्рд░рд╣ рджिрди рдмाрдж рд╣ी—рд╡िрдХ्рдХी рдХे рд╕ाрде рднी рдпрд╣ी рдЪрдХ्рдХрд░ рдкрдб़ा। рд╡िрдХ्рдХी рдХी рдкрддंрдЧ рдХрдЯрдХрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдЫрдд рдкрд░ рдЬा рдкрд╣ुँрдЪी। рд╡рд╣ рдмाрдЙंрдб्рд░ी рдлрд▓ाँрдЧрдХрд░ рдкрддंрдЧ рд▓ेрдиे рдЧрдпा рддो рдЖрд╡ाрдЬ рд╢ाрдпрдж рдиीрдЪे рдмैрдаी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдкрддрд▓े, рдмрд╣ुрдд рдкрддрд▓े рдХाрдиों рдоें рднी рдЬा рдкрд╣ुँрдЪी। рд╡िрдХ्рдХी рдкрддंрдЧ рд╣ाрде рдоें рд▓ेрдХрд░ рд▓ौрдЯ рд░рд╣ा рдеा। рддрднी рд╣ाрде рдоें рдбंрдбा рд▓िрдП рдЧрд░рдЬрддी рд╣ुрдИ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рджिрдЦाрдИ рджीं। рдЗрддрдиी рддेрдЬी рд╕े рд╡े рд▓рдкрдХीं рдХि рдЫрдд рдХी рдмाрдЙंрдб्рд░ी рдкाрд░ рдХрд░рддे рд╡िрдХ्рдХी рд▓рдб़рдЦрдб़ाрдпा рдФрд░ рд╕ंрддुрд▓рди рдЦोрдХрд░ рдРрди рд╕िрд░ рдХे рдмрд▓ рдЬा рдЧिрд░ा। рдЙрд╕рдХा рдоाрдеा рд▓рд╣ूрд▓ुрд╣ाрди рд╣ो рдЧрдпा।...рдоैं рдФрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рджौрдб़рдХрд░ рдкрдб़ोрд╕ рдХी рдбॉрдХ्рдЯрд░ рд╢ोрднा рдХे рдкाрд╕ рдЧрдП। рджो-рддीрди рдЯाँрдХे рд▓рдЧे рдеे। рдкрдЯ्рдЯी рдмँрдзрд╡ाрдХрд░ рд▓ौрдЯे рддो рдЕंрдЬू рдПрдХाрдХी рдШрд░ рдоें рдЙрджाрд╕ рдЗрдзрд░-рдЙрдзрд░ рдЯрд╣рд▓ рд░рд╣ी рдеी, рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдкрд░ेрд╢ाрди।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдФрд░ рдоैं рджुрдЦी рд╣ोрдХрд░ рдкूрд░ी рд░ाрдд рдЬाрдЧрддे рд░рд╣े। рд╡िрдХ्рдХी рдХो рдмрд╣ुрдд рджेрд░ рдоें рдиींрдж рдЖрдИ। рд╣рдо рдЕंрджрд░-рдЕंрджрд░ рд░ो рд░рд╣े рдеे рдФрд░ рдмाрд╣рд░ рдоीрдаी-рдоीрдаी рдмाрддों рд╕े рдЙрд╕े рд╣ँрд╕-рд╣ँрд╕рдХрд░ рдмрд╣рд▓ा рд░рд╣े рдеे।
рд╡िрдХ्рдХी рдХे рд╕ो рдЬाрдиे рдХे рдмाрдж рднी рдиींрдж рд╣рдоाрд░ी рдЖँрдЦें рд╕े рдХोрд╕ों рджूрд░ рдеी। рдФрд░ рд╣ैрд░ाрдиी рдХी рдмाрдд рдпрд╣ рдХि рдиींрдж рдЕंрдЬू рдХो рднी рдирд╣ीं рд░рд╣ी рдеी। рд╡рд╣ рдЕрдкрдиी рдЪाрд░рдкाрдИ рд╕े рдЙрдардХрд░ рдордо्рдоी рдХे рдкाрд╕ рдЖрдХрд░ рдмैрда рдЧрдИ। рдмोрд▓ी, “рдордо्рдоी, рдЬрдм рдЖрдк рд▓ोрдЧ рднैрдпा рдХी рдкрдЯ्рдЯी рдХрд░ाрдиे рдЧрдП рддो рдкीрдЫे рд╕े рдоुрдЭे рдмрд╣ुрдд рдЧुрд╕्рд╕ा рдЖ рд░рд╣ा рдеा। рдоैंрдиे рднрдЧрд╡ाрди рдЬी рд╕े рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХी рдХि рдЗрд╕ рддाрдб़рдХा рдоाрдИ рдХो рдЗрддрдиे рдХрд╖्рдЯ рджेрдиा, рдЗрддрдиे рдХрд╖्рдЯ рдХि рдЬिंрджрдЧी рднрд░ рдпाрдж рд░рдЦे। рдордо्рдоी, рдоैंрдиे рдаीрдХ рдХिрдпा рдиा!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдЕंрдЬू рдХो рдЧोрдж рдоें рд▓िрдпा рдФрд░ рдлрдлрдХрдХрд░ рд░ो рдкрдб़ी।
рдмрд╣ुрдд рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рдЕंрдЬू рдЙрд╕ рджिрди рд╕ोрдИ рдФрд░ рд╣рдо рджेрд░ рд░ाрдд рддрдХ рдЬाрдЧрддे, рдмाрддें рдХрд░рддे рд░рд╣े।
“рд╣рдо рдмрдЪ्рдЪों рдХो рд╕рдордЭा рд╕рдХрддे рд╣ैं, рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдХि рддुрдо рдпрд╣ рд╕ोрдЪो, рдХोрдИ рдирд╣ीं рд╣ै рд╣рдоाрд░े рдкрдб़ोрд╕ рдоें! рдЗрдирд╕े рдЬिрддрдиा рд╣ो рд╕рдХे, рджूрд░ рд░рд╣ो!” рдоैं рдиिрд░ाрд╢ рд╕्рд╡рд░ рдоें рдХрд╣ рд░рд╣ा рдеा।
“рдХैрд╕े рд╕ोрдЪें? рдЖрдЦिрд░ рдпे рдЖрджрдоी рд╣ैं рдХि рд╣ैрд╡ाрди, рдЬो рдмрдЪ्рдЪों рд╕े рдЗрддрдиी рдирдлрд░рдд рдХрд░рддे рд╣ैं। рдЬैрд╕े рдЦुрдж рдХрднी рдмрдЪ्рдЪे рд░рд╣े рдирд╣ीं рд╣ोंрдЧे!” рдЕंрдЬू рдХрдб़рд╡ाрд╣рдЯ рд╕े рднрд░рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеी।
“рдкрддा рдирд╣ीं, рдЕрдкрдиे рдмрдЪ्рдЪे рдХैрд╕े рдкाрд▓े рд╣ोंрдЧे рдЗрд╕ рдЪंрдбी рдиे! рд╡े рднी рдЫोрдЯे рд╣ोंрдЧे рдХрднी рди рдХрднी। рдХुрдЫ рддो рд╢рд░ाрд░рддें рдХрд░рддे рд╣ोंрдЧे।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеी।
“рдРрд╕े рд╣ी рдкीрдЯрддे рд╣ोंрдЧे рдмेрд░рд╣рдоी рд╕े, рдФрд░ рдХ्рдпा!” рдЕंрдЬू рдиे рдЪिрдв़рдХрд░ рдоुँрд╣ рдмрдиाрдпा। рджेрдЦрдХрд░ рдоुрдЭे рд╣ँрд╕ी рднी рдЖрдИ, рдЧुрд╕्рд╕ा рднी।
рдоाрд╣ौрд▓ рдХुрдЫ рд╣рд▓рдХा рд╣ुрдЖ рддो рдЕंрдЬू рд╕ोрдИ। рдоेрд░ी рдФрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдЖँрдЦ рддो рдмрд╕ рд╕ुрдмрд╣ рд╣ी рдХुрдЫ рджेрд░ рдХे рд▓िрдП рд▓рдЧी।
рдЕрдЧрд▓े рджिрди рд╣рдо рд╕ोрдЪ рд░рд╣े рдеे рдХि рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рдмुрд▓ाрдХрд░ рд╕ाрд░ी рдмाрдд рдХрд╣ें, рдкрд░ рд╡े рдЦुрдж рд╣ी рдЪрд▓े рдЖрдП। рдЖрддे рд╣ी рдмोрд▓े, “рдоाрдлी рдоाँрдЧрдиे рдЖрдпा рд╣ूँ। рдоेрд░ी рдоिрд╕ेрдЬ рдеोрдб़ी рдЬ्рдпाрджा рдЧुрд╕्рд╕े рд╡ाрд▓ी рд╣ैं। рдоुрдЭे рд╣ी рд╡ो рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдоाрдирддीं рддो рдФрд░ों рдХो рдХ्рдпा рд╕рдордЭेंрдЧी! рдкрд░ рдЗрддрдиी рдЬिंрджрдЧी рдХाрдЯ рджी рддो рдЕрдм рдХुрдЫ рдХрд╣ рднी рдирд╣ीं рд╕рдХрддा। рд╣ाँ, рдЙрд╕рдХी рдУрд░ рд╕े рдоैं рдоाрдлी рдоाँрдЧ рд▓ेрддा рд╣ूँ рджोрдиों рд╣ाрде рдЬोрдб़рдХрд░!” 
рдЕрдм рдЖрдЧे рдФрд░ рдмाрдд рдХ्рдпा рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै? рд╣рдо рдпрд╣ рд╕ोрдЪрдХрд░ рд╕ंрддुрд╖्рдЯ рдеे рдХि рдЪрд▓ो, рдЗрддрдиा рдмрдб़ा рдЖрджрдоी рдЖрдХрд░ рдЦुрдж рдоाрдлी рдоाँрдЧ рдЧрдпा। рдпрд╣ी рдХ्рдпा рдХрдо рд╣ै!
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдорди рдоें рд╕ंрджेрд╣ рдеा—рдХрд╣ीं рдпрд╣ рдЗрди рд▓ोрдЧों рдХा рдмрдиा-рдмрдиाрдпा рддрд░ीрдХा рддो рдирд╣ीं рдХि рдПрдХ рдирд░рдо рд░рд╣े, рдПрдХ рдЧрд░рдо, рддाрдХि рдХोрдИ рдХुрдЫ рдХрд╣ рдиा рдкाрдП। рдРрд╕ा рд╢ाрдпрдж рдЗрд╕рд▓िрдП рдЙрд╕рдиे рд╕ोрдЪा рдХि рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рднी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рд╣рд░рдХрддों рдоें рдХрдоी рдирд╣ीं рдЖрдИ। рдЙрдирдХी рдпрд╣ рд╕्рдеाрдпी рдЯेрдХ рдеी рдХि ‘рдЖрдкрдХे рдкेрдб़ों рдХे рдкрдд्рддे рд╣рдоाрд░ी рддрд░рдл рдЧिрд░рддे рд╣ै। рдЗрди्рд╣ें рдХрдЯрд╡ाрдЗрдП, рдирд╣ीं рддो рдоैं рдЦुрдж рдХाрдЯ рджूँрдЧी।’ рдФрд░ рдлिрд░ рдмрдб़рдмрдб़ाрд╣рдЯ рдХी рддрд░рд╣ рдпे рд╢рдм्рдж рдЗрдзрд░ рд╕े рдЙрдзрд░ рдЧिрд░рддे-рдкрдб़рддे рд╕ुрдиाрдИ рджेрдиे рд▓рдЧे।
рдлिрд░ рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдмाрдж рдпрд╣ рдмрдб़рдмрдб़ाрд╣рдЯ рдХाрд░्рдп-рд░ूрдк рдоें рднी рдкрд░िрдгрдд рд╣ो рдЧрдИ। рд╡े рдиौрдХрд░ рдХो рдмुрд▓ाрдХрд░ рд╣рдоाрд░े рдкेрдб़-рдкौрдзों рдХो рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдХрдЯрд╡ा рджेрддीं рдФрд░ рдмрд╣ाрдиा рдпрд╣ рд░рд╣рддा рдХि рдкрдд्рддे рд╣рдоाрд░ी рддрд░рдл рдЧिрд░рддे рд╣ैं। рдФрд░ рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдмाрдж рддो рдЙрдирдХे рдЖँрдЧрди рдХा рд╕ाрд░ा рдХूрдб़ा рд╣рдоाрд░े рдЖँрдЧрди рдоें рдЖ рдЧिрд░рддा। рдЙрд╕рдХे рдкीрдЫे рднी рддрд░्рдХ рдпрд╣ी рд╣ै рдХि ‘рдЖрдкрдХे рдкेрдб़ों рдХे рдкрдд्рддे рд╣рдоाрд░ी рддрд░рдл рдЧिрд░рддे рд╣ैं, рд▓िрд╣ाрдЬा...!’ 
рдЗрдзрд░ рд╣рдо рдкौрдзों рдоें рдкाрдиी рдбाрд▓ें рдФрд░ рджो-рдЪाрд░ рдмूँрджें рднी рдЙрдзрд░ рдЪрд▓ी рд▓ाрдПँ рддो рдк्рд░рд▓рдп рд╣ो рдЬाрддी рдХि рдЕрд░े рдмाрдмा рд░े, рд╕ाрд░ा рдлрд░्рд╢ рдЧीрд▓ा рд╣ो рдЧрдпा! рдЕрдм рд╣рдоें рдлिрд░ рдЭाрдб़ू рд▓рдЧाрдиी рдкрдб़ेрдЧी। рдФрд░ рдЗрд╕рдХे рдкीрдЫे рднी рдЕрд╕рд▓ी рддрд░्рдХ рдпрд╣ी рдеा рдХि рдЙрдирдХे рдЖँрдЧрди рдХा рдлрд░्рд╢ рдХीрдорддी рдоाрд░्рдмрд▓ рдХा рдеा рдФрд░ рд╣рдоाрд░ा рдлрд░्рд╢ рдХрдЪ्рдЪा! рд▓िрд╣ाрдЬा рд╣рдоाрд░े рдпрд╣ाँ рдХूрдб़ा рднी рдбाрд▓ो рддो рдЬाрдпрдЬ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдпрд╣ाँ рдкाрдиी рдХी рджो-рдЪाрд░ рдмूँрджें рднी рдЪрд▓ी рдЬाрдПँ рддो рдпрд╣ рд╣рдоाрд░ी рдШोрд░ рдЕрд╕рдн्рдпрддा рдеी।
рдФрд░ рдПрдХ рджिрди рддो рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рд╕ुрдмрд╣-рд╕ुрдмрд╣ рд╣рдоाрд░े рдЖँрдЧрди рдоें рдХूрдб़ा рдлेंрдХрддे рд╣ुрдП рд╕ाрдл рдкрдХрдб़ рд▓िрдпा। рдЬोрд░ рд╕े рдЪिрд▓्рд▓ाрдИ, “рдХ्рдпा рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं рдЖрдк? рдмрддाрдЗрдП!”
рдЗрд╕ рдкрд░ рдПрдХ рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рддो рдЙрдирдХा рдЪेрд╣рд░ा рднрдп рдХे рдХाрд░рдг рд╕рдлेрдж рдкрдб़ рдЧрдпा, рдкрд░ рдлिрд░ рдЕрдЧрд▓े рд╣ी рдХ्рд╖рдг рд╡े рддेрдЬ рдХрджрдоों рд╕े рдШрд░ рдХे рдЕंрджрд░ рдШुрд╕ рдЧрдИं।
рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рдЕंрджрд░ рд╕े рдмुрд▓ाрдХрд░ рд╡рд╣ рдХूрдб़ा рджिрдЦाрдпा рдЧрдпा। рдкрд░ рд╡े рдЕंрджрд░ рд╕े рд╣ी рд╣ाрде рдЬोрдб़े рд╣ुрдП рдиिрдХрд▓े рдеे рдФрд░ рдоाрдлी рдкрд░ рдоाрдлी рдоाँрдЧ рд░рд╣े рдеे।, рдмोрд▓े, “рдоैंрдиे рддो рдЖрдкрдХो рдкрд╣рд▓े рд╣ी рдмрддाрдпा рдХि рдЬ्рдпाрджा рдЧुрд╕्рд╕े рд╡ाрд▓ी рд╣ै рдпрд╣ рдФрд░рдд। рдЕрдм рдоेрд░ा рдЬीрд╡рди рддो рд╣ैрд▓ рдХिрдпा рд╕ो рдХिрдпा, рдоैं рдХрд╣рддा рд╣ूँ, рдкрдб़ोрд╕िрдпों рдХा рддो рди рдХрд░ो।”
“рдЬ्рдпाрджा рдЧुрд╕्рд╕े рд╡ाрд▓ी рд╣ै рддो рдХ्рдпा рджूрд╕рд░ों рдХा рд╕िрд░ рдлोрдб़ рджेрдЧी?” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдЧुрд╕्рд╕े рдоें рдХрд╣ा, “рдЬ्рдпाрджा рдЧुрд╕्рд╕ा рд╣ै рддो рдЕрдкрдиे рдШрд░ рдоें рджिрдЦाрдП, рджीрд╡ाрд░ों рд╕े рд╕िрд░ рдоाрд░े।”
“рдЕрд╕рд▓ рдоें рдмेрдЯी рдХी рдмाрдд...рдмेрдЯी рдХी рдмाрдд! рд╡рд╣ рдЖрдк рдирд╣ीं рд╕рдордЭेंрдЧे। рдмрд╣ुрдд рдмрдб़ा рд╕рджрдоा рд▓рдЧा рд╣ै рдЗрд╕ рд▓ेрдбी рдХो। рдмेрдЯी рд╕े рдЬ्рдпाрджा рдк्рдпाрд░ рд╡рд╣ рдХिрд╕ी рдХो рдирд╣ीं рдХрд░рддी। рдкрд░ рдЖрдк рдЬाрдирддे рд╣ी рд╣ैं, рдЗрд╕ी рдмाрдд рдкрд░ рд╡ो рдЧुрд╕्рд╕ा рд╣ै, рдХрд▓рдкрддी рд░рд╣рддी рд╣ै рдФрд░ рдШрд░ рдоें рдпрд╣ी рдЧुрд╕्рд╕ा рд╣рдо рд╕рдм рдкрд░! рдЖрдк рдк्рд▓ीрдЬ, рдЙрд╕े рдоाрдл рдХрд░ рджीрдЬिрдП।” рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рд╣ाрде рдЬोрдб़े।
рд▓ेрдХिрди рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЧुрд╕्рд╕ा рд╡рд╣ी। рдЙрдирдХी рд╣рд░рдХрддें рднी рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдХी рдУрдЫी, рдШрдЯिрдпा। рдЙрдирдХो рд▓рдЧрддा рдеा, рд╣рдоाрд░े рдкेрдб़ рдХे рджो-рдЪाрд░ рдкрдд्рддे рдЕрдЧрд░ рдЙрдзрд░ рдЧिрд░ рдЬाрдПँ рддो рдЗрд╕рдоें рдХ्рдпा рдЧрд▓рдд рд╣ै рдХि рд╡े рдЕрдкрдиे рдЖँрдЧрди рдХा рд╕ाрд░ा рдХूрдб़ा рд╣рдоाрд░े рдЖँрдЧрди рдоें рдбाрд▓ рджेрддी рд╣ैं। рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪों рдХे рд▓िрдП рддो рд╡े рд╣рд░ рд╡рдХ्рдд рджाँрдд рдХिрдЯрдХिрдЯाрддी рдирдЬрд░ рдЖрддीं। 
‘рдпрд╣ाँ рдХा рдмाрдЪ्рдЪा рд▓ोрдЧ рдмрд╣ुрдд рдмрджрдоाрд╢ рд╣ै।’ рдпрд╣ рдЙрдирдХी рдмाрддрдЪीрдд рдпा рднुрдирднुрдиाрд╣рдЯ рдХी рд╕्рдеाрдпी рдЯेрдХ рдеी। рдФрд░ рджो-рдПрдХ рджिрди рдЫोрдб़рдХрд░ рдХोрдИ рди рдХोрдИ рдмрдЪ्рдЪा рдЙрдирдХी рдЧिрд░рдл्рдд рдоें рдЖ рдЬाрддा। рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдкिрдЯрддा рдеा। рдФрд░ рдлिрд░ рд▓рдб़ाрдЗрдпाँ, рдЭрдЧрдб़े। рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдоाрдлीрдиाрдоा! рджो-рдПрдХ рд▓ोрдЧों рдиे рддो рдкुрд▓िрд╕ рдоें рдЬाрдиे рдХी рдзрдордХी рднी рджे рджी рдеी। рд▓ेрдХिрди рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рд╡्рдпрд╡рд╣ाрд░ рд╡рд╣ी рдФрд░ рдЪेрд╣рд░ा рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЕрдзिрдХ рдХ्рд░ूрд░ рдФрд░ рдЪрдЯिрдпрд▓।
“рдХ्рдпा рд╣ोрддा рдЬा рд░рд╣ा рд╣ै рдЗрд╕ рдФрд░рдд рдХो? рдХрд╣ीं рдпрд╣ рдоाрдирд╕िрдХ рд░ोрдЧी рддो рдирд╣ीं?” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рдЧुрд╕्рд╕ा рдХрдИ рдмाрд░ рдЕрдмूрдЭ рдХрд░ुрдгा рдоें рдмрджрд▓ рдЬाрддा।
“рдпрд╣ рд╣ै рд╣ी рдРрд╕ी, рд╢्рдпाрдорд▓ा। рдоैंрдиे рдРрд╕ी рдШрдЯिрдпा рдФрд░рдд рдЕрдкрдиी рдкूрд░ी рдЬिंрджрдЧी рдоें рдХोрдИ рдФрд░ рдирд╣ीं рджेрдЦी।” рдЪिрдв़рдХрд░ рдоैं рдХрд╣рддा।
“рдШрдЯिрдпा рдирд╣ीं, рдЕрдЬीрдм! рдЬрд░ूрд░ рдЗрд╕рдХी рджिрдоाрдЧी рд╣ाрд▓рдд рдаीрдХ рдирд╣ीं рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп। рдоुрдЭे рдЕрдм рдкूрд░ा рдпрдХीрди рд╣ो рдЪрд▓ा рд╣ै।” рдХрд╣рдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдмाрддрдЪीрдд рдХो рдПрдХ рдЕрд▓рдЧ рд╕ंрджрд░्рдн рджे рджेрддी। рд▓рдЧрддा рдеा, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЙрд╕рдиे рдХोрдИ рдЧрд╣рд░ा-рдЧрд╣рд░ा рд╕ा рд╕ाрдЗрдХोрдПрдиाрд▓िрд╕िрд╕ рдХिрдпा рд╣ै।
[11]
рдлिрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рд╡рд╣ рд░ूрдк рднी рджिрдЦाрдИ рджिрдпा, рдЬिрд╕рдХी рдХिрд╕ी рдХो рдЦрдмрд░ рдирд╣ीं рдеी।
рд╣ुрдЖ рдпрд╣ рдХि рдЙрдирдХे рджाрдоाрдж рдХे рд╕ीрд░िрдпрд╕рд▓ी рдмीрдоाрд░ рд╣ोрдиे рдХी рдЦрдмрд░ рд▓ोрдЧों рдХो рдоिрд▓ी рдФрд░ рдлिрд░ рдПрдХाрдПрдХ рдЧुрдЬрд░ рдЬाрдиे рдХी। рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡ेрд▓рдлेрдпрд░ рдХрдоेрдЯी рдХे рдоिрд╕्рдЯрд░ рд╕ोрдиी рдХो рдпрд╣ рдЦрдмрд░ рдоिрд▓ी। рдлिрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рд╕ोрдиी рдиे рдЕрдб़ोрд╕-рдкрдб़ोрд╕ рдХी рдФрд░рддों рддрдХ рдЗрд╕े рдкрд╣ुँрдЪाрдпा। рд╡े рд╕рдм рдоिрд▓рдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдкाрд╕ рдЖрдИं। рдмोрд▓ीं, “рджेрдЦो рдмрд╣рди, рдЗрд╕ рджुрдЦ рдХी рдШрдб़ी рдоें рддो рд╣рдоें рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рд╕ांрдд्рд╡рдиा рджेрдиे рдЬाрдиा рд╣ी рдЪाрд╣िрдП। рдлिрд░ рдЪाрд╣े рд╡े рдЬैрд╕ी рднी рд╣ों, рдШрдоंрдбी, рд▓рдб़ाрдХा рдпा рдФрд░ рдХुрдЫ рднी।...”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХ्рдпा рдХрд╣рддी! рд╡рд╣ рдЪुрдкрдЪाрдк рдЙрдирдХे рд╕ाрде рдЪрд▓ рдкрдб़ी। рдЗрддрдиी рдФрд░рддों рдХो рджрд░рд╡ाрдЬे рдкрд░ рдЖрдпा рджेрдЦ, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдмाрд╣рд░ рдиिрдХрд▓рдХрд░ рдЖрдИं। рдмрдЧैрд░ рдлाрдЯрдХ рдЦोрд▓े рд╕рд╡ाрд▓िрдпा рдирдЬрд░ों рд╕े рдЙрдирдХी рддрд░рдл рджेрдЦा рдФрд░ рдкूрдЫा, “рдХрд╣िрдП?”
рдЕрдм рдХ्рдпा рдХрд╣ा рдЬाрдП, рдХिрд╕ी рдХी рд╕рдордЭ рдоें рдирд╣ीं рдЖрдпा। рд╡े рджुрдЦ рдоें рд╕ांрдд्рд╡рдиा рдк्рд░рдХрдЯ рдХрд░рдиे рдЖрдИ рдеीं, рдкрд░ рдпрд╣ाँ рдЬो рдФрд░рдд рдеी, рд╡рд╣ рджुрдЦ рдоें рджुрдЦी рдХрдо, рд░рдгрдЪंрдбी рдЕрдзिрдХ рд▓рдЧрддी рдеी।
“рд╕ुрдиा рд╣ै, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░, рдЖрдкрдХे рджाрдоाрдж...!” рдоिрд╕ेрдЬ рд╕ोрдиी рдиे рдХिрд╕ी рддрд░рд╣ рд╣िрдо्рдордд рдХी।
“рд╣рдоाрд░ा рдЙрд╕рд╕े рдХोрдИ рдорддрд▓рдм рдирд╣ीं। рдЖрдк рд▓ोрдЧ рдЬाрдЗрдП।” рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╣ाрде рдлрдЯрдХाрд░рдХрд░ рдмोрд▓ीं, рддो рдФрд░рддें рдФрд░ рдЕрдзिрдХ рд╣рдХ्рдХी-рдмрдХ्рдХी рд░рд╣ рдЧрдИं।
рд╕ाрд░ी рдФрд░рддें рдЙрд▓рдЯे рдкैрд░ рд▓ौрдЯ рдЖрдИं рдФрд░ рдЖрдкрд╕ рдоें рдЦुрд╕-рдлुрд╕ рдХрд░рдиे рд▓рдЧीं।
“рд╣े рд░ाрдо! рдРрд╕ी рднी рд╣ो рд╕рдХрддी рд╣ै рдХोрдИ рдФрд░рдд!” рд╕ाрдордиे рд╡ाрд▓ी рдЕрдзेрдб़ рд╢ीрд▓ा рдЬी рд╣ैрд░ाрдиी рд╕े рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеीं।
“рд╣рдоें рдЕрдЪ्рдЫी рддрд░рд╣ рдкрддा рд╣ै,” рдоिрд╕ेрдЬ рд╕ोрдиी рдмрддा рд░рд╣ी рдеीं, “рдЗрд╕рдХे рдорд░рдж рдХे рдПрдХ рджोрд╕्рдд рдиे рдЦुрдж рдмрддाрдпा рд╣рдоाрд░े рд╣рд╕्рдмेंрдб рдХो рдХि рдпे рд▓ोрдЧ рд╕рдмрдХे рд╕рдм рдЧрдП рдеे рдЬीрд╡рди рдирд░्рд╕िंрдЧ рд╣ोрдо рдоें। рдкूрд░े рддीрди рджिрди рд░рд╣े рд╣ैं рд╡рд╣ाँ। рд▓рдб़рдХी рднी рд╕ाрде рдЧрдИ рдеी। рдХрд▓ рджेрд░ рд░ाрдд рд▓ौрдЯे рд╣ैं рдФрд░ рдЕрдм рдб्рд░ाрдоा рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рд╣рдоाрд░ा рдХुрдЫ рдорддрд▓рдм рдирд╣ीं। рдХैрд╕ी рджुрдЪाрд▓ी рд╣ौрд░рдд рд╣ै!”
“рдоौрдд рдкрд░ рднी рдб्рд░ाрдоा!...рд╣े рд░ाрдо, рдРрд╕ी рдХोрдИ рдФрд░рдд рддो рджेрдЦी рдирд╣ीं рд╣рдордиे рдЕрдкрдиी рдкूрд░ी рдЬिंрджрдЧी рдоें!”
рдФрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╕ोрдЪ рд░рд╣ी рдеी, рдоुрдЭे рдХ्рдпा рдЬрд░ूрд░рдд рдеी рдЦाрдордЦा рдЕрдкрдиी рдЗंрд╕рд▓्рдЯ рдХрд░ाрдиे рдХी? рдЗрддрдиे рджिрдиों рд╕े рдЕрдмोрд▓ा рд╡ैрд╕े рд╣ी рдеा। рдЕрдм рдпрд╣ рдКрдкрд░ рд╕े рдбंрдбे рдХी рдоाрд░ рдФрд░!
“рдХैрд╕ी рдЕрдЬीрдм рдФрд░рдд рд╣ै!” рдЙрд╕ рджिрди рд▓ौрдЯрдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдоुрдЭे рдмрддाрдпा рдеा, “рдЬрдм рдоोрд╣рд▓्рд▓े рдХी рдЗрддрдиी рдФрд░рддें рдЖрдХрд░ рджрд░рд╡ाрдЬे рдкрд░ рдЦрдб़ी рд╣ैं рддो рдХрдо рд╕े рдХрдо рдЗрддрдиी рд╕рдн्рдпрддा рддो рд╣ोрдиी рд╣ी рдЪाрд╣िрдП рдХि рджрд░рд╡ाрдЬा рдЦोрд▓рдХрд░ рдЕंрджрд░ рдмिрдаा рд▓ें। рд╡рд░рдиा рдлाрд▓рддू рдЯाрдЗрдо рдХिрд╕рдХे рдкाрд╕ рд╣ै? рд╣рдо рдЦुрдж рд╣ी рджो рдоिрдирдЯ рдмाрдж рдЙрдардХрд░ рдЪрд▓े рдЖрддे।”
рдЙрд╕рд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो рд╡рд╣ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдПрдХ рдмाрд░ рдлिрд░ рдпाрдж рдЖ рдЧрдпा, рдЬрдм рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рд╡рд╣ рдкрдб़ोрд╕ рд╣ोрдиे рдХे рдиाрддे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рдоिрд▓рдиे рдЧрдИ рдеी рдХि рдЙрди्рд╣ें рдХिрд╕ी рдЪीрдЬ рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рддो рдирд╣ीं! рдФрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдЙрд▓рдЯा рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рд╕рд╡ाрд▓िрдпा рдиिрд╢ाрди рдмрдиाрдХрд░ рдкूрдЫा рдеा, рдХ्рдпा рдХाрдо рд╣ै? “рдпрд╣ рдФрд░рдд рддो рдмाрдд рдХрд░рдиे рд▓ाрдпрдХ рд╣ी рдирд╣ीं рд╣ै। рдпрд╣ рдирд╣ीं рдХि рдЗрд╕рдоें рдРрдЯीрдХेрдЯ्рд╕ рдирд╣ीं рд╣ैं, рдмрд▓्рдХि рдпрд╣ рднीрддрд░ рд╕े рдЬाрдирд╡рд░ рд╣ै, рдЬाрдирд╡рд░!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдзीрд░े-рдзीрд░े рдмुрджрдмुрджा рд░рд╣ी рдеी। рдлिрд░ рдПрдХाрдПрдХ рдЬोрд░ рд╕े рдмोрд▓ी, “рдирд╣ीं, рдЕрдм рдХрднी рдирд╣ीं рдЬाрдиा рдЗрд╕рдХे рдШрд░। рдмेрдЯी рдХी рд╢ाрджी рдоें рдЪрд▓े рдЧрдП, рдпрд╣ी рднाрд░ी рдЧрд▓рддी рдХी। рдордЧрд░ рдЕрдм рдЦрдд्рдо, рд╣рдоेрд╢ा-рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рдЦрдд्рдо!”
рд▓ौрдЯрдХрд░ рдЙрд╕рдиे рдиिрд╢्рдЪрдпाрдд्рдордХ рд╕्рд╡рд░ рдоें, рд▓ेрдХिрди рд╣рд▓рдХे рд╡िрд╖ाрдж рдХे рд╕ाрде рдмрддाрдпा, “рд▓ो, рдЫुрдЯрдХाрд░ा рдоिрд▓ рдЧрдпा! рдЕрдм рд╣рдоेрд╢ा-рд╣рдоेрд╢ा рдХे рд▓िрдП рд╕ंрдмंрдз рдЦрдд्рдо। рди рдХрднी рд╢рдХ्рд▓ рджिрдЦाрдИ рдкрдб़ेрдЧी рдФрд░ рди рдЕрдЪ्рдЫा-рдмुрд░ा рдХुрдЫ рд╕ोрдЪрдиे рдХी...!”
рдкрд░ рдоाрдорд▓े рдХ्рдпा рдЙрд╕ рддрд░рд╣ рдЦрдд्рдо рд╣ोрддे рд╣ैं, рдЬैрд╕े рд╣рдо рдЪाрд╣рддे рд╣ैं?
[12]
рдЬिрд╕ рджिрди рд╕ुрдмрд╣ рдЙрдарддे рд╣ी рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рд╕ाрдЭी рджीрд╡ाрд░ рдкрд░ рдЧрдорд▓े рд░рдЦे рдеे, рдЙрд╕ी рджिрди рд╕े рдлेंрд╕ рдХे рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдмрдб़рдмрдб़ाрд╣рдЯ рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдИ।
“рдкрд╣рд▓े рд╣рд╡ा рддो рдЖрддी рдеी, рдЕрдм рд╣рд╡ा рднी рдмंрдж рдХрд░ рджी। рдХैрд╕े рд▓ोрдЧ рд╣ैं! рд╣рд╡ा рдХ्рдпों рдмंрдж рдХрд░ рджी? рджेрдЦрдиा, рдоैं рдЙрдард╡ा рджूँрдЧी рдЗрдирдХो, рдЬрд░ूрд░ рдЙрдард╡ा рджूँрдЧी।”
рд╢ाрдо рдХो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдФрд░ рдЙрдирдХे рдШрд░ेрд▓ू рдиौрдХрд░ рд╢्рдпाрдоू рдХा рд╕ंрд╡ाрдж рднी рд╕ुрдиाрдИ рджिрдпा।
“рд╢्рдпाрдоू, рдХрд▓ рд╕ुрдмрд╣-рд╕ुрдмрд╣ рдЙрддाрд░ рдХे рд░рдЦ рджेрдиा рдЗрдирдХो। рдпाрдж рд░рд╣ेрдЧा рдиा?”
“рдЙрддाрд░рдХрд░ рд░рдЦूँрдЧा рдХрд╣ाँ, рдмीрдмी рдЬी?”
“рдЕрд░े, рдЗрдирдХी рддрд░рдл рд╣ी рдкрдЯрдХ рджेрдиा рдХрд╣ीं!”
“рд░рд╣рдиे рджो, рдмीрдмी рдЬी!”
“рд░рд╣рдиे рдХ्рдпों рджूँ?...рд╣рд╡ा рдирд╣ीं рдЖрддी। рдоेрд░ी рд╣рд╡ा рдХ्рдпों рд░ोрдХ рд▓ी?”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рд╕ुрдиा, рдкрд░ рдиिрд╢्рдЪिंрдд рд░рд╣ी। рдмोрд▓ी, “рджेрдЦрдиा, рдмрдб़рдмрдб़ा рддो рд░рд╣ी рд╣ै, рдкрд░ рд╣िрдо्рдордд рдЗрд╕рдХी рдирд╣ीं рдкрдб़ेрдЧी рдЧрдорд▓ों рдХो рд╣ाрде рд▓рдЧाрдиे рдХी! рдЕрдм рдЬाрди рдЧрдИ рд╣ै рдоुрдЭे рднी рдХि рдоैं рджрдмрдиे рд╡ाрд▓ी рдирд╣ीं!”
рджो-рддीрди рджिрди рдЧुрдЬрд░े। рдлिрд░ рдПрдХ рджिрди рдЧрдорд▓ा рдЬрд░ा рд╕ा рд╕рд░рдХाрдХрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЪेрд╣рд░ा рдирдоूрджाрд░ рд╣ुрдЖ। рд╕ाрдордиे рдЕंрдЬू рджिрдЦाрдИ рдкрдб़ी рддो рдЙрд╕ी рдХो рдЗрд╢ाрд░ा рдХрд░рдХे рдмोрд▓ी “рдмेрдЯा, рдЕрдкрдиी рдордо्рдоी рдХो рддो рдмुрд▓ा।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЖрддे рд╣ी рд╡рд╣ рдЪाрд▓ू рд╣ो рдЧрдИ, “рджेрдЦिрдП, рдоैं рдЖрдкрд╕े рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ूँ, рдпे рдЧрдорд▓े рд╣рдЯा рд▓ीрдЬिрдП, рд╡рд░рдиा рдоैं рд╢्рдпाрдоू рд╕े рдХрд╣ूँрдЧी। рд╣рдЯрд╡ा рджूँрдЧी рдХिрд╕ी рджिрди рд░ाрдд рдХो। рдоुрдЭे рдирд╣ीं рдЕрдЪ्рдЫे рд▓рдЧрддे, рд╣рд╡ा рд░ोрдХ рджी рд╣ै рдоेрд░ी рд╕ाрд░ी।”
рдЗрдзрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рднी рднрд░ी рдмैрдаी рдеी। рдПрдХाрдПрдХ рдЖрдЧрдмрдмूрд▓ा рд╣ोрдХрд░ рдмोрд▓ी, “рдЕрдЧрд░ рдЗрди рдЧрдорд▓ों рдХो рдХिрд╕ी рдиे рд╣ाрде рднी рд▓рдЧाрдпा рддो рджेрдЦрдиा, рдЙрдаा-рдЙрдаाрдХрд░ рдЖрдкрдХे рд╕ाрд░े рдЧрдорд▓े рдЬрдоीрди рдкрд░ рдкрдЯрдХ рджूँрдЧी। рд╕рдордЭा рдХ्рдпा рд╣ै! рд╣рдо рдмрд░्рджाрд╢्рдд рдХрд░рддे рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं рдЗрд╕ीрд▓िрдП?”
рдлिрд░ рдеोрдб़ी рддंрдЬ рдХे рд╕ाрде рдмोрд▓ी, “рдЬрдм рд╣рдо рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХी рд╢рдХ्рд▓ рд╣ी рдирд╣ीं рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣рддे, рджो рдмाрдд рднी рдирд╣ीं рдХрд░рдиा рдЪाрд╣рддे рддो рдХ्рдпा рдЬрд░ूрд░ी рд╣ै рдХि рджिрдЦाрдИ рджें рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХो? рдпे рдЧрдорд▓े рдоैंрдиे рдЗрд╕ीрд▓िрдП рд░рдЦे рд╣ैं। рди рдПрдХ-рджूрд╕рд░े рдХी рд╢рдХ्рд▓ рджेрдЦेंрдЧे рдФрд░ рди рдорди рдоें рдХोрдИ рдмाрдд рдЖрдПрдЧी।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЗрддрдиे рдЬोрд░ рд╕े рдмिрдлрд░ рдкрдб़ी рдеी рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╣рдХ्рдХी-рдмрдХ्рдХी рд░рд╣ рдЧрдИं। рдмрд▓्рдХि рдЙрдирдХे рд╣ाрде-рдкैрд░ рдХाँрдкрдиे рд▓рдЧे рдФрд░ рдпрд╣ рдХंрдкрди рдЙрдирдХे рдЪेрд╣рд░े рдХो рджेрдЦрдХрд░ рднी рд▓рдХ्рд╖िрдд рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рдеा। рд╡े рджौрдб़рдХрд░ рднीрддрд░ рдЪрд▓ी рдЧрдИं। рдФрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдЧрдорд▓े рдХो рдлिрд░ рд╣िрд▓ाрдХрд░ рдкрд╣рд▓े рд╡ाрд▓ी рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рд░рдЦ рджिрдпा।
[13]
рдЙрд╕рдХे рджो рджिрди рдмाрдж рдлिрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдмрдб़рдмрдб़ाрд╣рдЯ рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдИ। рдкрд╣рд▓े рдеोрдб़ी рдзीрдоी, рдлिрд░ рдеोрдб़ी рддेрдЬ। рдФрд░ рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп, рд╣рдоाрд░ी рддрд░рдл рдЖрдХрд░ рдеोрдб़ी рд╣рд▓рдХी рдкрдб़ рдЬाрдиे рдкрд░ рднी рдЙрд╕рдХा рдорддрд▓рдм рд╕ाрдл-рд╕ाрдл рд╕рдордЭ рдоें рдЖ рдЬाрддा рдеा।
“рд╣ाँ-рд╣ाँ, рдоैं рдХाрд▓ी рд╣ूँ рдиा! рдЬाрдирддी рд╣ूँ, рдоेрд░ी рд╢рдХ्рд▓ рдЕрдЪ्рдЫी рдирд╣ीं рд╣ै। рдЗрд╕рд▓िрдП рдоेрд░ी рд╢рдХ्рд▓ рдирд╣ीं рджेрдЦрдиा рдЪाрд╣рддी। рдоुрдЭрд╕े рдирдлрд░рдд рдХрд░рддी рд╣ै।...рдЬाрдирддी рдирд╣ीं рд╣ूँ рдХ्рдпा рдоैं, рд╕рдм рдЬाрдирддी рд╣ूँ।”
рджो-рддीрди рджрдлा рдЬрдм рдпрд╣ी рдбाрдпрд▓ॉрдЧ рд╕ुрди рд▓िрдпा рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рддो рдЕрдкрдиी рддрд░рдл рд╕े рдЪिрд▓्рд▓ाрдХрд░ рдХрд╣ा, “рд╢рдХ्рд▓ рдХौрди рджेрдЦрддा рд╣ै, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░? рдЖрджрдоी рдХी рдЗрдирд╕ाрдиिрдпрдд рджेрдЦी рдЬाрддी рд╣ै, рдЗрдирд╕ाрдиिрдпрдд! рд╢рдХ्рд▓ рди рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ो, рдкрд░ рдХिрд╕ी рд╕े рджो рдоीрдаे рдмोрд▓ рдмोрд▓рдиे рдоें рддो рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдЬाрддा। рдХрдб़рд╡ा рдмोрд▓ो рддो рдЕрдкрдиा рднी рдЬी рджुрдЦрддा рд╣ै, рд╕ाрдордиे рд╡ाрд▓े рдХा рднी।”
рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп, рди рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХो рджेрдЦ рдкा рд░рд╣ी рдеी рдФрд░ рди рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो। рдордЧрд░ рдмрдЧैрд░ рд╢рдХ्рд▓ рджेрдЦे рднी рдбाрдпрд▓ॉрдЧ рдмрджрд╕्рддूрд░ рдЬाрд░ी рдеा। рдФрд░ рдИंрдЯ рдкрд░ рдкрдд्рдерд░ рдХी рддрд░рд╣ рдЬрд╡ाрдм рдкрд░ рдЬрд╡ाрдм рджिрдП рдЬा рд░рд╣े рдеे।
рдЗрд╕рдХा рдирддीрдЬा рдпрд╣ рд╣ुрдЖ рдХि рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдмрдб़рдмрдб़ाрд╣рдЯ рдмंрдж рд╣ो рдЧрдИ। рдордЧрд░ рдХрдб़рд╡ेрдкрди рдХा рджंрд╢ рдЙрдирдХे рднीрддрд░ рд╕े рдирд╣ीं рдЧрдпा। рдЗрд╕рдХा рд╕рдмूрдд рднी рдЬрд▓्рджी рд╣ी рдоिрд▓ рдЧрдпा।
рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдХोрдИ рдкрд░िрдЪिрдд рднрдж्рд░ рдорд╣िрд▓ा рдЖрдИ рд╣ुрдИ рдеीं। рд╢ाрдпрдж рдХोрд▓рдХाрддा рдХे рджिрдиों рдХी рдкुрд░ाрдиी рдкрд╣рдЪाрди рдеी। рдЙрдирдХे рдЖрдЧे рд╡े рдмрдЦाрди рдХрд░ рд░рд╣ी рдеीं, “рдЕрдм рджेрдЦो рдиा, рд╣рдо рдмंрдЧाрд▓ी рд▓ोрдЧों рдХा рдХрд▓्рдЪрд░ рдХिрддрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдХा рдХрд▓्рдЪрд░ рддो рдмрд╕ рдПрдЧ्рд░ीрдХрд▓्рдЪрд░ рд╣ै! рдмाрдХी рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдЬाрдирддा рдпрд╣ाँ рд╣рд░िрдпाрдгा рдХा рд▓ोрдЧ। рдпрд╣ाँ рдХा рд▓ोрдЧ рддो рднैंрд╕ рдХा рджूрдз рдкीрддा рд╣ै рдФрд░ рднैंрд╕ рд╡ाрд▓ी рдЕрдХ्рдХрд▓...!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдоुрдЭे рдмुрд▓ाрдпा рдФрд░ рдХрд╣ा, “рджेрдЦो, рдХैрд╕ी рднрдж्рджी рдмाрддें рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рднी рд╣рдоें рд╕ुрдиा-рд╕ुрдиाрдХрд░!”
рд╣рдордиे рд╕ोрдЪा, рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдпрд╣ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдЦुрдж-рдм-рдЦुрдж рдердо рдЬाрдПрдЧा। рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рддो рдЖрдЬ рдЕрдкрдиी рдХрд▓्рдЪрд░ рдХी рдорд╣िрдоा рдмрдЦाрдирдиे рдоें рдкूрд░ी рддрд░рд╣ рд▓ीрди рдеीं। рдЗрд╕ рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рд▓िрдП рдЦुрдж рдХो рдЬрдЬ्рдм рдХрд░рдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ो рдЧрдпा। рдЪिрд▓्рд▓ाрдХрд░ рдмोрд▓ी, “рдпрд╣ाँ рдХे рд▓ोрдЧों рдХा рдХрд▓्рдЪрд░ рдЕрдЧрд░ рдПрдЧ्рд░ीрдХрд▓्рдЪрд░ рд╣ै рддो рдХ्рдпा рдмुрд░ी рдмाрдд рд╣ै! рдХрдо рд╕े рдХрдо рдЗрддрдиी рддрдоीрдЬ рддो рд▓ोрдЧों рдоें рд╣ै рдХि рдХोрдИ рдоिрд▓рдиे рдЖрдП рддो рджрд░рд╡ाрдЬा рдЦोрд▓рдХрд░ рднीрддрд░ рдмिрдаा рд▓ें। рдЪाрдп-рдкाрдиी рдкूрдЫрддे рд╣ैं, рджो рдмाрддें рдХрд░рддे рд╣ैं, рдЬрдмрдХि рдХрд▓्рдЪрд░ рд╡ाрд▓े рдХो рддो рдЗрддрдиी рднी рддрдоीрдЬ рдирд╣ीं рдХि рдХोрдИ рдоिрд▓рдиे рдЖрдП рддो рдЬрд░ा рдЧेрдЯ рд╣ी рдЦोрд▓ рджें। рдРрд╕े рдХрд▓्рдЪрд░ рд╕े рддो рдПрдЧ्рд░ीрдХрд▓्рдЪрд░ рд╣ी рднрд▓ा!”
рдЗрд╕ рдкрд░ рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдРрд╕ा рд╕рди्рдиाрдЯा рдЫा рдЧрдпा, рдЬैрд╕े рдкूрд░ी рдХी рдкूрд░ी рдлौрдЬ рдзрд░ाрд╢ाрдпी рд╣ो рдЧрдИ рд╣ो। рдФрд░ рдмाрдд рдХрд░рдиा рддो рдЫोрдб़, рдХोрдИ рд╣िрд▓-рдбुрд▓ рднी рди рд░рд╣ा рд╣ो।
“рджेрдЦ рд▓िрдпा рдиा! рдЕрдм рдХ्рдпों рд╕ाँрдк рд╕ूँрдШ рдЧрдпा? рдЕрд╕рд▓िрдпрдд рд╕ाрдордиे рдЖ рдЧрдИ, рдЗрд╕рд▓िрдП...?” рдХрд╣рдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╡िрдЬрдп-рдЧрд░्рд╡ рдХे рд╕ाрде рджрдирджрдиाрддी рд╣ुрдИ рдЕंрджрд░ рдЪрд▓ी рдЖрдИ।
рдЙрд╕рдХे рдмाрдж рдорд╣ीрдиों рдпुрдж्рдзрднूрдоि рдоें рд╢ांрддि рдХा рдкрд╕ाрд░ा рд░рд╣ा।
[14]
“рдЬो рднी рд╣ो, рд▓ेрдХिрди рдмेрдЯा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै рдЗрдирдХा।” рдПрдХ рджिрди рд╕ुрд╢ांрдд рдоोрдЯрд░ рд╕ाрдЗрдХिрд▓ рдкрд░ рдШрд░ рд╕े рдиिрдХрд▓ा рддो рдЙрд╕े рд▓рдХ्рд╖्рдп рдХрд░, рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХрд╣ा। рдлिрд░ рдХुрдЫ рд╕ोрдЪрддी рд╣ुрдИ рд╕ी рдмोрд▓ी, “рд╣рд░ рд╡рдХ्рдд рдХाрдо рдоें рд▓рдЧा рд░рд╣рддा рд╣ै। рдмрд╕, рдЕрдкрдиे рдХाрдо рд╕े рдХाрдо। рдбेрдв़-рджो рд╕ाрд▓ рд╕े рдлैрдХ्рдЯрд░ी рдЦोрд▓ी рд╣ै, рддрдм рд╕े рддो рдФрд░ рднी рдЬ्рдпाрджा рдмिрдЬी рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै। рди рджिрди рдХो рджिрди рд╕рдордЭрддा рд╣ै, рди рд░ाрдд рдХो рд░ाрдд। рдмрд╕ рджौрдб़рддा рд╣ी рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдЙрдо्рд░ рдоें рд▓рдб़рдХों рдоें рд╕ौ рдРрдм рд╣ोрддे рд╣ैं, рдордЧрд░ рдпрд╣ рдПрдХрджрдо рдЕрд▓рдЧ рд╣ै। рдкрд╣рд▓े рднी рдоैं рджेрдЦा рдХрд░рддी рдеी, рдЬрдм рдЯ्рдпूрд╢рди рдкрдв़ाрдпा рдХрд░рддा рдеा рдмрдЪ्рдЪों рдХो, рд▓рдб़рдХे-рд▓рдб़рдХिрдпाँ рд░ाрдд-рджिрди рдкрдв़рдиे рдЖрддे рдеे। рдХрдИ-рдХрдИ рдмैрдЪ...! рдХрдИ рдмाрд░ рджेрдЦा, рдмाрд╣рд░ рдЦрдб़ा рдЙрдирд╕े рдмाрддें рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै। рд╣ँрд╕ी-рдордЬाрдХ рднी рдХрд░ рд▓ेрдЧा, рдкрд░ рдордЬाрд▓ рд╣ै, рдХिрд╕ी рд▓рдб़рдХी рдХी рддрд░рдл рдЖँрдЦ рдЙрдаाрдХрд░ рднी рджेрдЦ рд▓े।”
рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рд╣ँрд╕рдХрд░ рдмोрд▓ी, “рдкрддा рдирд╣ीं, рдЗрд╕ рд▓рдб़ाрдХा рдФрд░рдд рдХे рдШрд░ рдкैрджा рдХैрд╕े рд╣ो рдЧрдпा? рдЬैрд╕ा рдк्рдпाрд░ा рдиाрдо, рд╡ैрд╕ा рд╣ी рдк्рдпाрд░ा рд▓рдб़рдХा рд╣ै।”
рдлिрд░ рдоुрдЭे рдЪुрдк рдФрд░ рдЧंрднीрд░ рджेрдЦрдХрд░ рдеोрдб़ी рдкाрд╕ рдЖрдИ рдФрд░ рдмोрд▓ी, “рдмेрдЯी рд╕े рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╣ी рдЙрдо्рдоीрдж рдЯूрдЯ рдЧрдИ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी। рдкрд░ рд╣ाँ, рдЕрдм рдпрд╣ рдмेрдЯा рд╣ै рдЬिрд╕ рдкрд░ рдЬाрди рдиिрд╕ाрд░ рдХрд░рддी рд╣ैं।” рдХुрдЫ рджेрд░ рдмाрдж рдмोрд▓ी, “рд╣ाрд▓ाँрдХि рдпрд╣ рдФрд░рдд рдРрд╕ी рдорд╣ाрдЪंрдбी рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдХि рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЗрд╕рдХे рдЕрднिрд╢ाрдк рдХी рдЫाрдпा рдЗрд╕рдХे рдмेрдЯे рдХो рднी рд▓े рдбूрдмेрдЧी। рджेрдЦрдиा, рджेрдЦ рд▓ेрдиा рддुрдо!”
рдлिрд░ рдПрдХ рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдЧेрдЯ рдкрд░ рд╕े рджो рдмंрдЧाрд▓ी рд░рд╕рдЧुрд▓्рд▓े рдПрдХ рдк्рд▓ेрдЯ рдкрд░ рд╕рд╡ाрд░ рд╣ोрдХрд░ рдЕंрджрд░ рд╕рд░рдХे। рдЕंрдЬू рдХो рдЕंрджрд░ рд╕े рдмुрд▓ाрдХрд░ рд╡рд╣ рдк्рд▓ेрдЯ рдердоाрдИ рдЧрдИ। рдФрд░ рдЬрдм рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЕंрджрд░ рд╕े рдиिрдХрд▓рдХрд░ рдмाрд╣рд░ рдЖрдИ рддो рджेрдЦा, рд╕рдХрдкрдХाрдИ рд╣ुрдИ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЪेрд╣рд░े рдХो рдХोрдорд▓-рдХोрдорд▓-рд╕ा рдмрдиाрдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеीं, “рд▓рдб़рдХी рджेрдЦ рд▓ी рд╣ै рдЕрдкрдиे рд╕ुрд╢ू рдХे рд▓िрдП। рдЕрдЧрд▓े рдорд╣ीрдиे рд╢ाрджी рд╣ै—15 рджिрд╕ंрдмрд░! рдЖрдиा рд╣ै рдЖрдк рд╕рднी рдХो।”
рдФрд░ рд░ाрдд рдоें рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдоुрдЭे рдмрддाрдпा, “рдоैं рддो рдордиा рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓ी рдеी, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдкрд░ рд╡рд╣ рд▓рдб़рдХा рд╕ुрд╢ांрдд рдХिрддрдиा рдЕрдЪ्рдЫा рд╣ै, рдХिрддрдиा рдк्рдпाрд░ा рд╣ै рдХि рдорди рд╕े рдЖрд╢ीрд░्рд╡ाрдж рдиिрдХрд▓рддा рд╣ै। рдХрднी-рдХрднाрд░ рдоुрд╕рдХрд░ाрдХрд░ ‘рд╡िрд╢’ рднी рдХрд░ рд▓ेрддा рд╣ै। рдмाрдд рднी рдХрд░рддा рд╣ै рддो рдЦूрдм рд╕рдордЭрджाрд░ी рдХी। рдЙрд╕ рдкрд░ рдЕрд╕рд░ рдирд╣ीं рд╣ै рдЗрд╕ рд░рдгрдЪंрдбी рдХा।”
рдмрд╣рд░рд╣ाрд▓ рд╕ुрд╢ांрдд рдХी рд╢ाрджी рд╣ुрдИ рддो рдеोрдб़ी рдЕрдиिрдЪ्рдЫा рд╕े рд╣ी рд╕рд╣ी, рд╣рдо рд╕рднी рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ुрдП। рд╕рдмрд╕े рдЬ्рдпाрджा рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рдеी рд╢्рдпाрдорд▓ा। рдоाрдиो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рд╕ाрде рд╣ुрдП рдкिрдЫрд▓े рд╕ाрд░े рдЭрдЧрдб़ों рдХा рдХрдб़рд╡ा рдЗрддिрд╣ाрд╕ рднूрд▓ рдЪुрдХी рд╣ो। рдЙрдд्рд╕ाрд╣ рдЙрдирдХे рднीрддрд░ рд╕े рдлूрдЯ-рдлूрдЯрдХрд░ рдмрд╣ рд░рд╣ा рдеा। рдЕंрдЬू рдФрд░ рд╡िрдХ्рдХी рднी рдЦुрд╢ рдеे, рдкрд░ рдЗрддрдиा рдЙрдд्рд╕ाрд╣िрдд рддो рд╢ाрдпрдж рд╣рдордоें рд╕े рдХोрдИ рдирд╣ीं рдеा рдЬिрддрдиी рд╢्рдпाрдорд▓ा।
рдлिрд░ рдирдИ рдмрд╣ू рдХे рдЖрдиे рдкрд░ рдЙрд╕рдХे рд╕्рд╡рднाрд╡ рдФрд░ рдоुँрд╣ рджिрдЦाрдИ рдХी рдЪрд░्рдЪा рд╣ुрдИ।
“рдирдИ рдмрд╣ू рдкрддрд▓ी-рд╕ी, рд╕ुंрджрд░, рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХाрд░िрдд рд▓рдЧрддी рд╣ै।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рд╣ी рдмрддाрдпा।
рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдмाрдж рдЙрд╕ी рд╕े рд╕рдоाрдЪाрд░ рдоिрд▓ा, “рдирдИ рдмрд╣ू рдПрдХрджрдо рд╕ीрдзी-рд╕ाрджी рд╣ै। рдХोрдИ рдЫрд▓-рдХрдкрдЯ, рдХोрдИ рдЖрдбंрдмрд░ рдирд╣ीं। рд╣े рднрдЧрд╡ाрди, рдХैрд╕े рдмрдЪ рдкाрдПрдЧी рдЗрд╕ рддाрдб़рдХा рд╕े?” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдХुрдЫ рдЪिंрддिрдд рд╣ोрдХрд░ рдХрд╣ा।
“рдЕрд░े, рдЙрд╕े рдЗрд╕ рддाрдб़рдХा рдоाрдИ рд╕े рдиिрднाрдиा рд╣ै рдХि рдЕрдкрдиे рдЖрджрдоी рд╕े? рддुрдо рднी рдЦाрдордЦा рдЪрдХ्рдХрд░ рдоें рдкрдб़ рдЬाрддी рд╣ो।” рдоैंрдиे рдЫेрдб़рдЫाрдб़ рдХी।
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╡ाрдХрдИ рдЪिंрддिрдд рдеी। рдмोрд▓ी, “рддुрдо рдирд╣ीं рдЬाрдирддे, рдЗрд╕ рдШрд░ рдоें рддाрдб़рдХा рдоाрдИ рдХे рд╕िрд╡ा рдХिрд╕ी рдФрд░ рдХी рдирд╣ीं рдЪрд▓рддी। рд▓рдб़рдХा рднी рдРрд╕ा рдоाрддृрднрдХ्рдд рд╣ै рдХि рдоाँ рдХрд╣े, рдзूрдк рдоें рдПрдХ рдЯाँрдЧ рдкрд░ рдЦрдб़े рд░рд╣ो рджिрди рднрд░ рддो рдЦрдб़ा рд░рд╣ेрдЧा।”
рдФрд░ рд╕рдЪрдоुрдЪ рдЬो рдЖрд╢ंрдХा рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдЬрддाрдИ рдеी, рдЙрд╕рдХे рдк्рд░рдоाрдг рднी рдоिрд▓рдиे рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЧрдП рдеे।
рдЕрднी рддрдХ рдиौрдХрд░ों рдФрд░ рдоाрдЗрдпों рдкрд░ рдзौंрд╕ рдЬрдоाрддी рдЖрдИ рдеी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░। рддрдоाрдо рдоाрдЗрдпाँ рдЫोрдб़-рдЫोрдб़рдХрд░ рдЪрд▓ी рдЧрдИ рдеीं। рдЙрдирдХे рдпрд╣ाँ рдХोрдИ рдоाрдИ рдЯिрдХрддी рд╣ी рдирд╣ीं рдеी। рд▓ेрдХिрди рдЕрдм рдЬो рдШрд░ рдоें рдПрдХ рд╕्рдеाрдпी рдиौрдХрд░ рдЖ рдЧрдИ рдеी, рдЙрд╕े рд╡े рднрд▓ा рдХैрд╕े рдЫोрдб़рддीं? рдмाрдд-рдмाрдд рдоें рдЙрд╕рдХी рдЧрд▓рддिрдпाँ рдиिрдХाрд▓ी рдЬाрддीं рдХि ‘рд░ंрдЬрдиा рдХो рдЦाрдиा рдкрдХाрдиा рдирд╣ीं рдЖрддा। рд░ंрдЬрдиा рдЧाрдиा рдирд╣ीं рдЧा рд╕рдХрддी। рд╣рдоाрд░ी рдмेрдЯी рд╕ुрдк्рд░िрдпा рджेрдЦो, рд░рд╡ींрдж्рд░-рд╕ंрдЧीрдд рдоें рдХैрд╕ी рдкाрд░ंрдЧрдд рд╣ै। рдФрд░ рдПрдХ рдпрд╣ рд╣ै, рд╣ूँ!’
рджीрд╡ाрд▓ी рд╕े рд╢ाрдпрдж рджो-рдПрдХ рд░ोрдЬ рдкрд╣рд▓े рдХी рдмाрдд рд╣ै, рдмрд╣ू рд╕ुрдмрд╣-рд╕ुрдмрд╣ рдШрд░ рдХे рдж्рд╡ाрд░ рдкрд░ рдЕрд▓्рдкрдиा рдмрдиा рд░рд╣ी рдеी рдФрд░ рд╕ाрд╕ рдХिрд╕ी рдбिрдХ्рдЯेрдЯрд░ рдХी рддрд░рд╣ рдкाрд╕ рдоें рддрдирдХрд░ рдЦрдб़ी рдеी। рдоुँрд╣ рдЪрдв़ाрдП рдиुрдХ्рд╕ рдиिрдХाрд▓ рд░рд╣ी рдеी। рдРрд╕े рдирд╣ीं рд╡ैрд╕े, рдпрд╣ рдмिрдЧाрдб़ рджिрдпा, рд╡рд╣ рдмिрдЧाрдб़ рджिрдпा।...
рд╣рдо рд╕ुрдмрд╣-рд╕ुрдмрд╣ рдШूрдордиे рдиिрдХрд▓े рдеे рдФрд░ рдЗрд╕ рджृрд╢्рдп рдХो рдЪाрд╣рдХрд░ рднी рдЕрдирджेрдЦा рдирд╣ीं рдХрд░ рд╕рдХे। рд╣рдоाрд░ा рдз्рдпाрди рдЙрдзрд░ рдЬाрддे рд╣ी рдмрд╣ू рдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдЬो рд╕рдХрдкрдХाрд╣рдЯ рдФрд░ рд░ुрдХी рд╣ुрдИ рд░ुрд▓ाрдИ рдЖ рдЧрдИ, рдЙрд╕ी рд╕े рд╣рдо рд╕рдордЭ рдЧрдП рдХि рдХрд╣ीं рдХुрдЫ рдЧрд▓рдд рд╣ै। рдпाрдиी рдЗрд╕рдХी рднाрдЧ्рдп-рд▓िрдкि рдХे рдЕрдХ्рд╖рд░ рд╕ीрдзे рдирд╣ीं। рдлिрд░ рд╕ाрд╕ рдХे рдбрдкрдЯрдиे рдФрд░ рдмрд╣ू рдХे рд░ोрдиे рдХी рдЖрд╡ाрдЬें рджूрд░ рддрдХ рдФрд░ рджेрд░ рддрдХ рд╣рдоाрд░ा рдкीрдЫा рдХрд░рддी рд░рд╣ीं।
рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЕрд╢ुрдн рдШрдЯ рдЪुрдХा рдеा। рджीрд╡ाрд▓ी рдХे рдЕрдЧрд▓े рд░ोрдЬ рдмрд╣ू рдЧрдИ, рддो рдмрд╣ुрдд рджिрдиों рддрдХ рд▓ौрдЯрдХрд░ рдирд╣ीं рдЖрдИ।
рдПрдХ-рджो рдирд╣ीं, рдкूрд░े рдЫрд╣ рдорд╣ीрдиे рдмीрдд рдЧрдП। рдлिрд░ рдЖрдИ рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдХे рд▓िрдП рдФрд░ рдлिрд░ рд░ोрддे-рдлрдлрдХрддे рд╣ुрдП рд╡िрджा рд╣ुрдИ। рд╢ाрдпрдж рдЙрд╕рдХे рдЕрдкрдиे рдоाँ-рдмाрдк рд╣ी рдЖрдХрд░ рд▓े рдЧрдП। рдмрдб़ी рдЧрд░рдоाрдЧрд░рдоी рд╣ुрдИ, рдмрдб़ा рд╢ोрд░, рдЬिрд╕рдоें рдХुрдЫ рднी рд╕ाрдл рд╕рдордЭ рдоें рдирд╣ीं рдЖ рд░рд╣ा рдеा। рдордЧрд░ рдЗрддрдиा рдЬрд░ूрд░ рд╕рдордЭ рдоें рдЖ рд░рд╣ा рдеा рдХि рдХрд╣ीं рдХुрдЫ рдЧрдб़рдмрдб़ рд╣ै। рдХрд╣ीं рдХुрдЫ рднाрд░ी рдЧрдб़рдмрдб़!
рдлिрд░ рд╕ाрд▓ рднрд░ рд╣ोрддे рди рд╣ोрддे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдЕрдоृрдд-рд╡ाрдХ्рдп рд╣рд╡ा рдоें рдЗрдзрд░-рдЙрдзрд░ рддैрд░рддे рдкाрдП рдЧрдП рдХि ‘рд╣рдоें рддो рд▓рдб़рдХी рд╢ुрд░ू рд╕े рд╣ी рдкрд╕ंрдж рдирд╣ीं рдеी। рд╣рдо рддो рдлँрд╕ рдЧрдП, рдзोрдЦा рдЦा рдЧрдП।...рд▓рдб़рдХी рдХो рдХैрд░ेрдХ्рдЯрд░ рдаीрдХ рдирд╣ीं рдеा рдФрд░ рд╡ैрд╕े рднी, рдоाँ-рдмाрдк рдиे рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╕िрдЦाрдпा। рдХिрд╕ी рдХाрдо рдХी рдирд╣ीं, рдХोрдИ рдЕрдХ्рдХрд▓ рдирд╣ीं।’
рдлिрд░ рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдмाрдж рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдХिрд╕ी рдЧрд▓ी-рдоोрд╣рд▓्рд▓े рдХी рдкрд░िрдЪिрдд рдорд╣िрд▓ा рд╕े рдмाрдд рдЪрд▓рдиे рдкрд░ рд╕ाрдл-рд╕ाрдл рдШोрд╖рдгा рд╣ी рдХрд░ рджी, “рдЕрдм рд╡ो рдирд╣ीं рдЖрдПрдЧी। рд╣рдордиे рддो рддрд▓ाрдХ рдХी рддैрдпाрд░ी рдХрд░ рд▓ी рд╣ै। рд╣рдоाрд░ा рддो рд╕ोрдиे рдЬैрд╕ा рдмेрдЯा рд╣ै, рдлँрд╕ рдЧрдпा। рд▓рдб़рдХी рди рд╢рдХ्рд▓ рдХी, рди рдЕрдХ्рд▓ рдХी। рдЬाрдиे рдХैрд╕े рдЗрд╕рдХे рдкрд▓्рд▓े рдмँрдз рдЧрдИ!”
рдлिрд░ рдоाрд▓ूрдо рдкрдб़ा рдХि рддрд▓ाрдХ рдирд╣ीं, рдЖрдкрд╕ी рд╕рд╣рдорддि рд╕े рдоाрдорд▓ा рдмрди рдЧрдпा рд╣ै। рдкूрд░े рд╕ाрдд рд▓ाрдЦ рджेрдиे рдкрдб़े। рдХाрдЧрдЬों рдкрд░ рджрд╕्рддрдЦрдд рд╣ुрдП рдФрд░ рдоाрдорд▓ा рдЦрдд्рдо! рд▓рдб़рдХा рдЦुрдж рдЧрдпा рдеा, рд╕ाрде рдоें рдоाँ-рдмाрдк рдФрд░ рдмрд╣рди рднी। рдХिрд╕ी рдордз्рдпрд╕्рде рдХे рдШрд░ рдоें рдЬाрдХрд░ рд╕ाрд░ी рдХाрдЧрдЬी рдХाрд░्рд░рд╡ाрдИ рд╣ुрдИ। рд▓рдб़рдХी рдФрд░ рдЙрд╕рдХे рдоाँ-рдмाрдк рд╡рд╣ीं рдЖ рдЧрдП рдеे рдФрд░ рд╕рдм рдХुрдЫ рдмрдЧैрд░ рддрдиाрд╡ рдХे рд╢ांрддिрдкूрд░्рд╡рдХ рдиिрдмрдЯ рдЧрдпा।
рдлिрд░ рд╕ुрдиा, рд╕ुрд╢ांрдд рдХी рджूрд╕рд░ी рд╢ाрджी рдХी рддैрдпाрд░िрдпाँ рд╣ो рд░рд╣ी рд╣ैं। рд▓рдб़рдХी рджेрдЦी рдЬा рд░рд╣ी рд╣ै। рдирд╣ीं, рджेрдЦ рд▓ी рдЧрдИ рд╣ै!
рдлिрд░ рд╕ुрдиा рдХि рдпрд╣ рдордХाрди рд╣ी рдордирд╣ूрд╕ рд╣ै। рдпрд╣ाँ рдмेрдЯी рдХा рднी рдХाрдо рдмिрдЧрдб़ा, рдмेрдЯे рдХा рднी। рдЕрдм рдпрд╣ाँ рдФрд░ рдирд╣ीं рд░рд╣рдиा। рд╢ाрджी рдирдП рдордХाрди рдоें рдЬाрдХрд░ рд╣ोрдЧी।
рдлिрд░ рд╕ुрдиा рдХि рдпे рд▓ोрдЧ рдФрд░ рднी рдмрдб़ा рдордХाрди рдвूँрдв़ рд░рд╣े рд╣ैं, рддीрди рдоंрдЬिрд▓ рд╡ाрд▓ा। рдмेрдЯे рдХी рд╢ाрджी рд╣ोрдЧी рддो рдПрдХ рдл्рд▓ोрд░ рдкрд░ рд╕ाрд╕-рд╕рд╕ुрд░, рджूрд╕рд░े рдкрд░ рдмेрдЯा-рдмрд╣ू, рддीрд╕рд░े рдкрд░ рдмिрдЬрдиेрд╕ рдХा рд╕ाрдоाрди рдФрд░ рд╕्рдЯोрд░ рд╡рдЧैрд░рд╣।
рдФрд░ рдлिрд░ рдПрдХ рджिрди рд╕рднी рдЪрд░्рдЪाрдУं рдкрд░ рд╡िрд░ाрдо рд▓рдЧाрдХрд░ рдкрддि рдФрд░ рдмेрдЯे рд╕рд╣िрдд рдЯ्рд░рдХ рдкрд░ рд╕ाрдоाрди рд▓ाрджрдХрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬрдоूрджाрд░ рдЪрд▓ी рдЧрдИं।
рд╣ाँ, рдЬाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡े рдЕрдирдкेрдХ्рд╖िрдд рд░ूрдк рд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╕े рдоिрд▓рдиे рдЖрдИं рдФрд░ рдЙрдирдХे рдоुрдЦ рдкрд░ рдмोрд▓ рдеे, “рдЬो рдЧрд▓рддी рд╣ुрдИ, рд╡ो рддुрдорд╕े рд╣ुрдИ рдпा рд╣рдорд╕े рд╣ुрдИ, рдЙрд╕े рднूрд▓ рдЬाрдУ!”
рдЬाрдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡े рдЕрдкрдиा рдкрддा рджे рдЧрдИं, “рдЬрд░ूрд░ рдЖрдиा! рдЧेрдЯ рдЦोрд▓рдХрд░ рдЕंрджрд░ рдмैрдаाрдКँрдЧी, рдЪाрдп рднी рдкिрд▓ाрдКँрдЧी।” рдПрдХ рдлीрдХी-рд╕ी рд╣ँрд╕ी।
рднрд▓े рд╣ी рдмीрддे рджिрдиों рдХे рдЭрдЧрдб़े рдХो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдордЬाрдХ рдХा рд░ूрдк рджे рджिрдпा рд╣ो, рдкрд░ рдкрд╣рд▓ी рдмाрд░ рдЙрдирдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдПрдХ рдЕрдЬрдм-рд╕ी рд▓ाрдЪाрд░ी рдирдЬрд░ рдЖрдИ। рдПрдХ рд▓ाрдЪाрд░, рдЯूрдЯी рд╣ुрдИ рдФрд░рдд। рдЖрд╢्рдЪрд░्рдп! рдЗрд╕рд╕े рдкрд╣рд▓े рд╡े рдХрднी рдРрд╕ी рдирд╣ीं рд▓рдЧी рдеीं।
[15]
рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдЪрд▓рдиे рд╕े рдкрд╣рд▓े рдЬрдм рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рд╣ाрде рдеाрдордХрд░ рдХрд╣ा рдеा, “рдЖрдиा, рдЬрд░ूрд░ рдЖрдиा!” рддрдм рд╢ाрдпрдж рд╡े рднी рдЬाрдирддी рд░рд╣ी рд╣ोंрдЧी рдФрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рднी рдХि рдЖрдиा-рдЬाрдиा рдХिрд╕рдиे рд╣ै?
рдкрд░ рдмрд╣ुрдд-рд╕ी рдЪीрдЬें, рдЬो рд╣рдо рд╕ोрдЪ рдирд╣ीं рдкा рд░рд╣े рд╣ोрддे, рд╡े рднी рд╣ोрддी рд╣ैं।
рд╣ुрдЖ рдпрд╣ рдХि рдПрдХ рджिрди рд░ाрд╕्рддे рдоें рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рджिрдЦाрдИ рджे рдЧрдИं рддो рдЙрди्рд╣ोंрдиे рд╣ाрде рдкрдХрдб़рдХрд░ рдХрд╣ा, “рдПрдХ рдЕрдЪ्рдЫा рд╕рдоाрдЪाрд░ рд╣ै। рдЪрд▓ो, рдШрд░ рдЪрд▓ो।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╕рдм्рдЬी рдЦрд░ीрджрдХрд░ рдЖ рд░рд╣ी рдеी, рд╣ाрде рдоें рдЭोрд▓ा рдеा। рдмोрд▓ी, “рдлिрд░ рдЖрдКँрдЧी।” рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдк्рдпाрд░ рдЖрдЬ рдЙрдлाрди рдкрд░ рдеा। рдмोрд▓ीं, “рдирд╣ीं, рдЪрд▓ो, рдЪрд▓рдиा рд╣ै।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рд╕ाрде рдЙрдирдХे рдШрд░ рдЧрдИ рддो рдпрд╣ाँ рд╕ुрд╢ांрдд рдХी рдирдИ рдмрд╣ू рд╡рд░्рддिрдХा рд╕े рдоिрд▓рдиा рд╣ुрдЖ। рдПрдХрджрдо рдЕрдирдкेрдХ्рд╖िрдд, рдЖрд╣्рд▓ाрджрдХ।
рд╡рд╣ी рдЪाрдп рдмрдиाрдХрд░ рд▓ाрдИ рдеी। рдЦूрдм рд╕рд▓ीрдХेрджाрд░, рд╕ुрд╕ंрд╕्рдХाрд░िрдд рд▓рдб़рдХी! рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХोрдИ рдШंрдЯे рднрд░ рд╡рд╣ाँ рдмैрдаी рдФрд░ рдЗрд╕ рдШंрдЯे рднрд░ рдоें рдмрд╣ुрдд-рд╕ी рдмाрддें рд╣ुрдИं, рдЦूрдм рдЬी рднрд░рдХрд░। рддрднी рдкрддा рдЪрд▓ा рдХि рд╡рд░्рддिрдХा рдХी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рд╕ंрдЧीрдд рдоें рд░ुрдЪि рд╣ै рдФрд░ рд╡рд╣ рд╕िрддाрд░ рдмрд╣ुрдд рдЕрдЪ्рдЫा рдмрдЬाрддी рд╣ै। рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рднी рд╕ाрд╣िрдд्рдп рдФрд░ рд╕ंрдЧीрдд рдХी рдмाрдд рдЫेрдб़ी рддो рджोрдиों рджेрд░ рддрдХ рдПрдХ рд╣ी рд╕ुрд░-рд▓рдп рдоें рдмрд╣рддी рд░рд╣ीं рдФрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рджेрдЦ-рджेрдЦрдХрд░ рдЧрдж्рдЧрдж।
рдпे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдкुрд░ाрдиी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рднрд▓ा рдХिрддрдиी рдЕрд▓рдЧ рдеीं।
рд▓ौрдЯрдХрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рд╡рд░्рддिрдХा рдХे рдмाрд░े рдоें рдЕрдкрдиी рднрд▓ी-рднрд▓ी рд╕ी рд░ाрдп рдХे рдЗрдЬрд╣ाрд░ рдХे рд╕ाрде рдПрдХ рд▓ंрдмी рд╕ाँрд╕ рд▓ेрдХрд░ рдХрд╣ा рдеा, “рд╣े рдИрд╢्рд╡рд░, рдЗрд╕ рдкрд░ рдмुрд░ी рдЫाрдпा рди рдбाрд▓рдиा। рдпे рджोрдиों рдк्рд░ाрдгी рд╕ुрдЦी рд░рд╣ें, рдЦुрд╢ी рдордиाрдПँ।”
рдЗрд╕рдХे рдХुрдЫ рд░ोрдЬ рдмाрдж рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЖрдИं рддो рд╡े рдкрд╣рд▓े рд╕े рдЕрдзिрдХ рдердХी рд╣ुрдИ рдФрд░ рд╣рддाрд╢ рд▓рдЧीं। рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдЙрдирдХा рдорди рдмрдв़ाрдиे рдХे рд▓िрдП рдХрд╣ा, “рдЕрдм рддो рд╕рдмрдХो рдЦुрд╢ рд╣ोрдиा рдЪाрд╣िрдП, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░! рдмрд╣ू рдЖ рдЧрдИ рд╣ै рдФрд░ рдЗрддрдиी рдЕрдЪ्рдЫी рдмрд╣ू рдХि рдХ्рдпा рдХрд╣ा рдЬाрдП!”
рдЗрд╕ рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рд╕ुрдЦ рдХी рдПрдХ рдЕрд╡्рдпрдХ्рдд-рд╕ी рд▓ौ рдХँрдкрдХँрдкाрдИ рдФрд░ рдмुрдЭ рдЧрдИ। рдмोрд▓ी, “рд╣ाँ, рдмрд╣ू рддो рдЕрдЪ्рдЫी рд╣ै, рдкрд░ рдХ्рдпा рдХрд╣ूँ рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдЕрдкрдиे рдоें рдмंрдж-рдмंрдж-рд╕ी рд╣ै। рддुрдо рдЖрдИं рдЙрд╕ рд░ोрдЬ рддो рддुрдорд╕े рдХिрддрдиी рд╕ाрд░ी рдмाрддें рдХрд░ рд▓ी, рдкрд░ рд╣рдорд╕े рдХोрдИ рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рдкूрд░ा-рдкूрд░ा рджिрди рдЧुрдЬрд░ рдЬाрддा рд╣ै, рдкрд░ рдПрдХ рднी рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рдХोрдИ рдХाрдо рдмрддाрдУ рддो рдЪुрдкрдЪाрдк рдХрд░ рджेрдЧी, рдкрд░ рдмाрдд рдирд╣ीं। рдоैं рдЯोрдХрддी рд╣ूँ рддो рдХрд╣рддी рд╣ै, ‘рдордо्рдоी, рдХ्рдпा рдмाрдд рдХрд░ूँ?’ рдмрддाрдУ, рдРрд╕ी рднी рд╣ोрддी рд╣ै рдХोрдИ рдмрд╣ू!” рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдЙрдирдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдПрдХ рд▓ंрдмी рдердХाрди рддाрд░ी рд╣ो рдЧрдИ рдеी।
рдлिрд░ рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмрддाрдпा, “рдЕрдм рддो рдмрд╣ू рдКрдкрд░ рд╣ी рд░рд╣рддी рд╣ै, рдиीрдЪे рдирд╣ीं рдЖрддी। рд╕ाрд░ा рджिрди рдЕрдХेрд▓ेрдкрди рдоें рдХाрдЯрдиा рдкрдб़рддा рд╣ै!”
“рдоिрд╕्рдЯрд░ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕ुрдмрд╣-рд╕ुрдмрд╣ рдлैрдХ्рдЯрд░ी рдЪрд▓े рдЬाрддे рд╣ैं। рдмेрдЯा рднी рджिрди рднрд░ рдлीрд▓्рдб рдоें рд░рд╣рддा рд╣ै। рдЕрдм рд░рд╣ рдЧрдИं рд╣рдо рджो рдЬाрдиीं। рджोрдиों рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рдл्рд▓ोрд░ рдкрд░ рдкрдб़ी рд░рд╣рддी рд╣ैं, рджो рднрдЯрдХрддी рдЖрдд्рдоाрдУं рдХी рддрд░рд╣। рдоैं рдХрднी-рдХрднी рдЖрд╡ाрдЬ рджेрдХрд░ рдмुрд▓ा рд▓ेрддी рд╣ूँ рдХि ‘рдЖрдУ рд╡рд░्рддिрдХा, рдиीрдЪे рдЖ рдЬाрдУ। рджो рдмाрдд рдХрд░ рд▓ो!’ рдкрд░ рд╡рд╣ рдЪुрдк рд▓рдЧा рдЬाрддी рд╣ै। рдПрдХ рдмाрд░ рдЪुрдк рд▓рдЧा рд▓े рддो рдЙрд╕рдХे рдоुँрд╣ рд╕े рдХोрдИ рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдирд╣ीं рд╕ुрди рд╕рдХрддा। рдРрд╕ा рдкрдХ्рдХा рдЕрд▓ीрдЧрдв़ी рддाрд▓ा рд▓рдЧ рдЬाрддा рд╣ै।”
рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдкрддा рдирд╣ीं, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╣ँрд╕ рд░рд╣ी рдеीं рдпा рд░ो рд░рд╣ी рдеीं।
“рдХोрдИ рдмाрдд рдирд╣ीं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░, рдмेрдЯा-рдмрд╣ू рддो рдЦुрд╢ рд╣ैं рдиा। рдФрд░ рдЖрдкрдХो рдЪाрд╣िрдП рднी рдХ्рдпा!”
“рд╣ाँ!” рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдЦोрдИ-рдЦोрдИ-рд╕ी рдЖрд╡ाрдЬ рдЖрд╕рдкाрд╕ рдЬाрдиे рдХрд╣ाँ-рдХрд╣ाँ рдЪрдХ्рдХрд░ рдХाрдЯрддी рд╣ुрдИ рд╕ी рдоँрдбрд░ाрддी рд╣ै। рдкंрдЦрдХрдЯे рдкрд░िंрджे рдЬैрд╕ी।
рд╕рдм рдХुрдЫ рдкाрдХрд░ рднी рдХ्рдпा рд╣ै рдЬो рдЦो рдЧрдпा рд╣ै, рд╡े рдЬाрди рдирд╣ीं рдкाрддीं। рдФрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рднрд░рдкूрд░ рддрд╕рд▓्рд▓ी рджेрдиे рдХे рдмाрдж рднी рд╡े рдЕंрджрд░ рд╕े рдЦाрд▓ी-рдЦाрд▓ी рд╣ैं। рд▓ौрдЯрдХрд░ рдЧрдИं рддो рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рднीрддрд░ рдЕрдкрдиी рдЙрди्рд╣ीं рджो рдЦाрд▓ी-рдЦाрд▓ी рдЖँрдЦों рдХे рдЕрдХ्рд╕ рдЫोрдб़ рдЧрдИं।
рдЙрд╕ рд░ाрдд рджेрд░ рддрдХ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рд╣ी рдмाрддें рдХрд░рддी рд░рд╣ी рдеी। рдЙрдирдХे рдШрд░ рдХा рдЬो рдЪिрдд्рд░ рдЙрд╕рдиे рдоेрд░ी рдЖँрдЦों рдХे рдЖрдЧे рдЦींрдЪा рдеा, рд╡рд╣ рд╡िрдЪिрдд्рд░ рдФрд░ рд╣ैрд░ाрди рдХрд░ рджेрдиे рд╡ाрд▓ा рдеा। рдЦूрдм рдмрдб़ा рд╕ा, рдХрдИ рдХрдорд░ों рд╡ाрд▓ा рддिрдоंрдЬिрд▓ा рдордХाрди। рдПрдХ рдл्рд▓ोрд░ рдкрд░ рдЕрдХेрд▓ी рд╕्рдд्рд░ी рдиीрдЪे, рджूрд╕рд░े рдл्рд▓ोрд░ рдкрд░ рдЕрдХेрд▓ी рд╕्рдд्рд░ी рдКрдкрд░। рддीрд╕рд░ा рдл्рд▓ोрд░ рдЦाрд▓ी-рдЦाрд▓ी, рднूрдд рдорд╣рд▓-рд╕ा, рдЬिрд╕рдоें рдеोрдб़ा-рд╕ा рдХूрдб़ा-рдХрдмाрдб़ рднрд░ा рд╣ै। рдЗрддрдиे рдмрдб़े рдШрд░ рдоें рджो рд╕्рдд्рд░िрдпाँ рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣рд╡ा рдоें рд╕ाँрд╕ рд▓ेрддी рд╣ुрдИ рдФрд░ рдЙрдирдоें рдХोрдИ рд╕ंрд╡ाрдж рдирд╣ीं! рдПрдХ рд╢рдм्рдж рдХा рднी рдкрд░рд╕्рдкрд░ рд╡िрдиिрдпрдо рдирд╣ीं! рдпрд╣ рдХैрд╕ी рдЬिंрджрдЧी рд╣ै? рдХैрд╕ा рд░िрд╢्рддा?
рд╕ुрдирдХрд░ рдоैंрдиे рдХрд╣ा, “рдЪिंрддा рди рдХрд░ो, рд╢्рдпाрдорд▓ा। рдЬрдм рддрдХ рдпрд╣ рд╕ंрд╡ाрджрд╣ीрдирддा рд╣ै, рддрднी рддрдХ рдирдИ рдмрд╣ू рдмрдЪी рд╣ुрдИ рд╣ै। рд╕ंрд╡ाрдж рд╢ुрд░ू рд╣ोрддे рд╣ी рдпрд╣ рдиुрдХ्рддाрдЪीрдиी рд╢ुрд░ू рд╣ो рдЬाрдПрдЧी рдХि рдмрд╣ू рдХो рдпрд╣ рдирд╣ीं рдЖрддा, рд╡рд╣ рдирд╣ीं рдЖрддा! рдлिрд░ рджाँрдд рдХिрдЯрдХिрдЯाрдП рдЬाрдПँрдЧे। рддрдм рдлिрд░ рдкрд╣рд▓े рдЬैрд╕ी рд╣ाрд▓рдд рд╣ोрддे рдХ्рдпा рджेрд░ рд▓рдЧेрдЧी? рддो рдпрд╣ рд╕ंрд╡ाрджрд╣ीрдирддा рддो рдирдИ рдмрд╣ू рдХी рд╕ुрд░рдХ्рд╖ा рдХрд╡рдЪ рд╣ै—рдЖрдпрд░рди рдХрд░्рдЯेрди! рдоुрдЭे рддो рдмрд╣ुрдд рд╕рдордЭрджाрд░ рд▓рдЧी рдпрд╣।”
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЪुрдк рд╣ै। рдПрдХрджрдо рдЪुрдк। рдеोрдб़ी рджेрд░ рдмाрдж рдХिрд╕ी рдХрд░ाрд╣ рдХी рддрд░рд╣ рдЙрд╕рдХे рднीрддрд░ рд╕े рдиिрдХрд▓рддा рд╣ै, “рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рджрд░्рдж рднी рддो рд╕рдордЭो, рдЕрдХ्рд╖рдп। рд╡рд╣ рдЬो рдЗрддрдиी рджрдмंрдЧ рдФрд░рдд рд╣ै, рд▓ेрдХिрди рдЖрдЬ...!”
“рдкрддा рдирд╣ीं рдХ्рдпों, рдоुрдЭे рд╡рд╣ рдирд╣ीं рд╡्рдпाрдкрддा, рд╢्рдпाрдорд▓ा।” рдоैंрдиे рдХрд╣ा рдФрд░ рдмाрдд рдЭрдЯрдХे рд╕े рдЦрдд्рдо рдХрд░ рджी।
рдЕрд╕рд▓ рдоें, рдЭूрда рдХ्рдпों рдмोрд▓ूँ, рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рд▓िрдП рдж्рд░рд╡िрдд рд╣ोрдиा рдоुрдЭे рдЬрд░ा рднी рдирд╣ीं рд╕ुрд╣ाрддा। рдмाрд░-рдмाрд░ рдоेрд░े рднीрддрд░ рд╕े рдпे рд╢рдм्рдж рдиिрдХрд▓рддे рд╣ैं, ‘рдпрд╣ рдЬрдШрди्рдп рдЕрдкрд░ाрдзी рдХे рдк्рд░рддि рдж्рд░рд╡िрдд рд╣ोрдиा рд╣ै। рдЬिрд╕рдХा рдХोрдИ рдорддрд▓рдм рдирд╣ीं—рдХुрдЫ рдорддрд▓рдм рдирд╣ीं!’
[16]
рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рдЖрдиा-рдЬाрдиा рдЗрдзрд░ рдмрдв़ा рд╣ै। рдоुрдЭे рдпрд╣ рдЦрддрд░े рдХी рдШंрдЯी рд▓рдЧрддी рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рднрдп рднीрддрд░ рд╕рдирд╕рдиाрддा-рд╕ा рд░рд╣рддा рд╣ै рдХि рдХрд╣ीं рдлिрд░ рдЗрдирдоें рдЖрдкрд╕ рдоें рдХिрд╕ी рдмाрдд рдкрд░ рдарди рдиा рдЬाрдП।
рдкрд░ рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЕрдХрд╕рд░ рдмрдб़ी рд╕ंрдЬीрджрдЧी рд╕े рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХा рдЬिрдХ्рд░ рдХрд░рддी рд╣ै рдХि рд╡े рдЖрдИ рдеीं, рдмेрдЪाрд░ी рдкрд░ेрд╢ाрди рд╣ैं।
“рдкрд░ेрд╢ाрди?” рдоैं рднौंрд╣ों рдоें рд╣ँрд╕рддा рд╣ूँ, “рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдФрд░ рдкрд░ेрд╢ाрди?”
“рд╣ाँ, рд╡рд╣ी рдЪрдХ्рдХрд░!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рд╕ीрд░िрдпрд╕ рд╣ोрдХрд░ рдмрддाрддी рд╣ै, “рдмрд╣ू рдЬрдм рд╕े рдКрдкрд░ рдЧрдИ рд╣ै, рддрдм рд╕े рдЙрд╕рдиे рд╕рдордЭ рд▓िрдпा рд╣ै рдХि рдоेрд░ा рдШрд░ рддो рдКрдкрд░ рд╣ै। рдЗрдзрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕ाрд░े рджिрди рдШрд░ рдоें рдРрд╕े рдЪрдХ्рдХрд░ рдХाрдЯрддी рд╣ैं рдЬैрд╕े рдХाрд▓-рдХोрдард░ी рдоें рд╣ों। рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеीं, рдРрд╕े рддो рдоैं рдкाрдЧрд▓ рд╣ी рд╣ो рдЬाрдКँрдЧी, рд╢्рдпाрдорд▓ा! рдлिрд░ рдмोрд▓ीं, ‘рддुрдо рднी рдХрднी-рдХрднी рдЖ рдЬाрдпा рдХрд░ो рдиा! рддुрдорд╕े рддो рдЙрд╕ рджिрди рдХिрддрдиी рдЕрдЪ्рдЫी рдмाрддें рдХी рдеीं рд╡рд░्рддिрдХा рдиे। рдмाрдж рдоें рднी рдмрдб़ी рддाрд░ीрдл рдХрд░рддी рд░рд╣ी рдХि рдпे рдоुрдЭे рдкрдв़ी-рд▓िрдЦी, рд╕ंрдн्рд░ांрдд рдорд╣िрд▓ा рд▓рдЧрддी рд╣ैं। рдЦुрдж рднी рдЖрдЬрдХрд▓ рд░िрд╕рд░्рдЪ рдХрд░ рд░рд╣ी рд╣ैं рди рдмंрдЧрд▓ा рдкोрдПрдЯ्рд░ी рдкрд░! рд░ाрдд-рджिрди рдмрд╕, рдХिрддाрдмें...рдкрдв़ाрдИ! рдоैं рдХрд╣рддी рд╣ूँ, рдкрдв़ाрдИ рд╕े рдХ्рдпा рд╣ोрдЧा рд╡рд░्рддिрдХा? рдкрд░ рдЙрд╕рдХी рд╕рдордЭ рдоें рдЖрддा рд╣ी рдирд╣ीं। рдЖрдк рдЖрдЗрдП, рдЖрдХрд░ рд╕рдордЭाрдЗрдП рдХрднी!’ рдоुрдЭрд╕े рдХрдо рд╕े рдХрдо рддीрди-рдЪाрд░ рдмाрд░ рдХрд╣рдХрд░ рдЧрдИ рд╣ैं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░। рдЕрдм рдоैंрдиे рдКрдкрд░-рдКрдкрд░ рд╕े рдХрд╣ рддो рджिрдпा рдХि рдЖрдКँрдЧी, рдкрд░ рдЕंрджрд░ рд╕े рд╣िрдо्рдордд рдирд╣ीं рдкрдб़рддी рдЙрд╕ рд╡िрд╢ाрд▓ рдХिрд▓े рдХे рдЕंрджрд░ рджाрдЦिрд▓ рд╣ोрдиे рдХी!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдмрддा рд░рд╣ी рдеी।
“рдоैंрдиे рддो рдпрд╣ рднी рдХрд╣ा рдХि рд╡ैрд╕े рддो рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░, рдмрд╕ рдеोрдб़े рджिрди рдХी рд╣ी рдмाрдд рд╣ै। рдПрдХ рдмрдЪ्рдЪा рдЖ рдЬाрдП рдЖрдкрдХे рдШрд░ рдоें, рддो рдЙрд╕ рдирди्рд╣े-рдоुрди्рдиे рдоेрд╣рдоाрди рдХे рдЖрдиे рд╕े рдЖрдкрдХा рдкूрд░ा рдШрд░ рдаुрдордХрдиे рд▓рдЧेрдЧा। рдиीрдЪे-рдКрдкрд░ рдХा рд╕ाрд░ा рдЕрд▓рдЧाрд╡ рдЦрдд्рдо! рдЗрд╕ рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдЪेрд╣рд░े рдкрд░ рдмрдб़ा рдХोрдорд▓-рдХोрдорд▓-рд╕ा рднाрд╡ рдЖ рдЧрдпा рдеा। рдмोрд▓ीं—рд╣ाँ, рдмाрдд рддो рдаीрдХ рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ो рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдкрд░ рдоुрдЭे рддो рдирдЬрд░ рдирд╣ीं рдЖ рд░рд╣ा। рдЕрднी рддो рдХोрдИ рд▓рдХ्рд╖рдг рдирд╣ीं! рдоैंрдиे рдкूрдЫा—рдХрд╣ीं рдРрд╕ा рддो рдирд╣ीं рдХि рд╡рд░्рддिрдХा рдЕрднी рдЪाрд╣рддी рди рд╣ो? рдкрдв़ाрдИ-рд▓िрдЦाрдИ рдХे рд▓िрдП рдЙрд╕े рдЬ्рдпाрджा рд╕рдордп рдХी рджрд░рдХाрд░ рд╣ो! рдЗрд╕ рдкрд░ рдмोрд▓ीं—рдирд╣ीं, рдХिрддрдиी рдЬрдЧрд╣ рддो рджिрдЦा рдЪुрдХी! рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдЙрдирдХा рдЪेрд╣рд░ा рджрд░рдХ рд╕ा рдЧрдпा।
“рдоैंрдиे рддрд╕рд▓्рд▓ी рджेрддे рд╣ुрдП рдХрд╣ा рдХि рдЪिंрддा рди рдХीрдЬिрдП рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░, рдХрднी-рдХрднी рджेрд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдкрд░ рдРрд╕ा рдХुрдЫ рдирд╣ीं рд╣ै, рдЖрдкрдХा рдШрд░ рддो рдЧुрд▓рдЬाрд░ рд╣ोрдЧा рд╣ी! рдРрд╕ा рдЕрдЪ्рдЫा рдмेрдЯा, рдРрд╕ी рдк्рдпाрд░ी рдмрд╣ू рд╣ै рддो! рдЗрд╕ рдкрд░ рдЬрд╡ाрдм рдоें ‘рд╣ाँ, рд╡рд╣ рддो рд╣ै, рдкрд░...!’ рдХрд╣рддी рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХी рдЖँрдЦें рдЫрд▓рдЫрд▓ा рдЖрдИ рдеीं। рдлिрд░ рдоाрдиो рд░ोрддे-рд░ोрддे рд╣ी рдЙрди्рд╣ोंрдиे рдмाрдд рдХрд╣ीं рдеी рдХि рд╕ुрдЦ рдирд╣ीं рд╣ै рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рдоें рд╢्рдпाрдорд▓ा, рд╕ुрдЦ рдирд╣ीं рд╣ै। рдпों рдИрд╢्рд╡рд░ рдХा рджिрдпा рд╕рдм рдХुрдЫ рд╣ै, рдкрд░ рдмेрдХाрд░!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╕े рд╣ुрдИ рдмाрддрдЪीрдд рдХो рдкूрд░े рднाрд╡-рдк्рд░рджрд░्рд╢рди рдХे рд╕ाрде рдмрддा рд░рд╣ी рд╣ै। рдиाрдЯрдХ рдХे рднीрддрд░ рдХा рдПрдХ рдиाрдЯрдХ рдЙрд╕рдХी рдЖँрдЦों рдоें рд╕ाрдл рджिрдЦрддा рд╣ै।
рдмीрдЪ-рдмीрдЪ рдоें рдЙрд╕े рдЯोрдХрдиे рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╣ोрддी рд╣ै, “рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдмрдЪो! рдЗрд╕ рдЦाрдордЦा рдХी рднाрд╡ुрдХрддा рд╕े рдмрдЪो!” рдкрд░ рдЬाрдиे рдХ्рдпों, рдоेрд░ी рд╣िрдо्рдордд рдирд╣ीं рд╣ोрддी।
[17]
рдЖрдЬ рдЗрддрд╡ाрд░ рд╣ै। рдЪाрдп рдкीрдХрд░ рдЕрдЦрдмाрд░ рджेрдЦрдиे рдоें рдЬुрдЯा рд╣ूँ। рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдЕрдЦрдмाрд░ों рдХो рдкрд░े рд╕рд░рдХाрдХрд░ рдлिрд░ рдРрди рдЖँрдЦ рдХे рдЖрдЧे рдЖрдХрд░ рдмैрда рдЧрдИ рд╣ैं। рдЙрд╕ी рддрд░рд╣ рдкाрд▓рдеी рдоाрд░рдХрд░ рдЬैрд╕े рдХрднी рдЕрдкрдиे рдШрд░ рдХे рджрд░рд╡ाрдЬे рдкрд░ рдмैрдаा рдХрд░рддी рдеीं। рдордХाрди рдиंрдмрд░ 72 рдХी рднाрд░ी-рднрд░рдХрдо рдоाрд▓рдХिрди।
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЦрдЬाрдиे рд╕े рдЖрдЬрдХрд▓ рд╕ाрд░ी рдмाрддें рдЦрдд्рдо рд╣ो рдЧрдИ рд╣ैं! рдмрд╕, рдПрдХ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░, рд╡рд╣ी рджिрди рдоें...рд╡рд╣ी рд░ाрдд। рдЙрдирдХे рдЬिрдХ्рд░ рдХे рдмрдЧैрд░ рдЙрд╕рдХी рдХोрдИ рдмाрдд рдкूрд░ी рдирд╣ीं рд╣ोрддी।
рдоैं рдЕрднी рд╕ोрдЪ рд╣ी рд░рд╣ा рд╣ूँ рдХि рдЕрдЦрдмाрд░ рдкрдв़рдиे рдХे рдмाрдж рдХौрди рд╕ा рдХाрдо рд╣ाрде рдоें рд▓िрдпा рдЬाрдП рдХि рд╢्рдпाрдорд▓ा рдиे рдлिрд░ рдЧंрднीрд░рддा, рдЕрддिрд╢рдп рдЧंрднीрд░рддा рд╕े рд╡рд╣ी рд╕ुрд░-рддाрд▓ рдЫेрдб़ рджिрдпा рд╣ै—рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░!
“рдоैंрдиे рд╣рд░ рддрд░рд╣, рд╣рд░ рдХोрдг рд╕े рд╡िрдЪाрд░ рдХिрдпा рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп! рдФрд░ рдоुрдЭे рд▓рдЧрддा рд╣ै рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рдШрд░ рдоें рдпрд╣ рд╕ुрдЦ рдХрд╣ीं рдФрд░ рд╕े рдирд╣ीं рдЖрдПрдЧा। рдЗрд╕ рдШрд░ рдоें рд╣ी рдЬрди्рдо рд▓ेрдЧा, рдПрдХ рдмрдЪ्рдЪे рдХी рд╢рдХ्рд▓ рдоें। рд╡рд╣ рдкूрд░ा рдШрд░ рдоाрдиो рдЙрд╕ी рдмрдЪ्рдЪे рдХी рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХрд░ рд░рд╣ा рд╣ै।” 
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рд╡िрдЪाрд░ рдоाрдиो рд╕ाрд░े-рд░े-рдЧा-рдоा рдХे рд╕ंрдЧीрдд рдкрд░ рдмрд╣े рдЬा рд░рд╣े рд╣ैं—рдЬрд▓ рдоें рдХрдорд▓ рдХी рддрд░рд╣।
рдоुрдЭे рдЪुрдк рджेрдЦрдХрд░ рд╡рд╣ рдЕрдкрдиे рдЦрдпाрд▓ों рдХी рдбोрд░ рдХो рдХुрдЫ рдФрд░ рдЖрдЧे рдмрдв़ाрддी рд╣ै, “рдоुрдЭे рддो рдпрд╣ рдПрдХ рдЕрдж्рднुрдд рдлेंрдЯेрд╕ी рдХी рддрд░рд╣ рд▓рдЧрддा рд╣ै, рдЕрдХ्рд╖рдп! рдПрдХ рдЕрдиोрдЦी рдкрд░ीрдХрдеा рдХि рдПрдХ рдкूрд░ा рдШрд░, рд╡рд╣ाँ рдХे рд╕рднी рд▓ोрдЧों рдФрд░ рд╕ाрдоाрди рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдоूрдЪ्рд░्рдЫिрдд рдкрдб़ा рд╣ै।...рдмेрд╣ोрд╢ рдпा рдиिрд░्рдЬीрд╡ рдХрд╣ рд▓ो। рд╡рд╣ рдмрд╕ рдмрдЪ्рдЪे рдХी рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдоें рд╣ै। рдЙрд╕ рдмрдЪ्рдЪे рдХे рдкैрд░ рдХे рдЕँрдЧूрдаे рдХा рд╕्рдкрд░्рд╢ рд╣ोрддे рд╣ी рдоाрдиो рд╣рд░ рдЪीрдЬ рдоें рдЬाрди рдкрдб़ рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдШрд░ рдХे рд▓ोрдЧ рдЖрдкрд╕ рдоें рдмोрд▓рдиे-рдмрддिрдпाрдиे, рдЪрд▓рдиे рдФрд░ рд╣ँрд╕рдиे рд▓рдЧрддे рд╣ैं। рд╣ै рди рдЕрдж्рднुрдд! рдХिрддрдиा рдЕрдж्рднुрдд рд╣ै!!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдЕрдкрдиी рднाрд╡рдиा рдоें рдмрд╣рддी рд╣ुрдИ рдмрддा рд░рд╣ी рд╣ै, рдкрд░ рдЬाрдиे рдХ्рдпों, рдоुрдЭे рдпрд╣ рд╕рдм рдирд╣ीं рд╡्рдпाрдкрддा।
рдоुрдЭे рдЗрд╕ी рд╕рдордп рдпाрдж рдЖрддा рд╣ै рдХि рдЕंрдЬू рдФрд░ рд╡िрдХ्рдХी рдХी рдХिрд╕ рдмुрд░ी рддрд░рд╣ рдзुрдиाрдИ рдХी рдеी рдЙрд╕ рд░рдгрдЪंрдбिрдХा рдиे। рд╕ाрдордиे рдоैрджाрди рдоें рдЦेрд▓рддे рдЫोрдЯे-рдЫोрдЯे рдоाрд╕ूрдо рдмрдЪ्рдЪों рдХो рджेрдЦрдХрд░ рдХैрд╕े рджाँрдд рдХिрдЯрдХिрдЯाрддी рдеी। рдмрдЪ्рдЪों рдХी рд╢рдХ्рд▓ рджेрдЦрддे рд╣ी рдЗрд╕рдХी рдЖँрдЦें рдоें рдХाँрдЯे рдЙрдЧ рдЖрддे рдеे, рдХ्рдпोंрдХि рд╡े рджूрд╕рд░ों рдХे рдмрдЪ्рдЪे рдеे рдФрд░ рдЖрдЬ...?
рдоैं рдЙрдд्рддेрдЬрдиा рдоें рдпрд╣ी рд╕рдм рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЖрдЧे рдЙрдЧрд▓ рджेрддा рд╣ूँ। рдЧुрд╕्рд╕ैрд▓ рд╢рдм्рджों рдХा рдПрдХ рдмेрддрд░рддीрдм рдвेрд░। рдХрд╣рддा рд╣ूँ, “рдпрд╣ рддो рдЗрддрдиी рдХ्рд░ूрд░ рдорд╣िрд▓ा рд╣ै, рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдХि рдЗрд╕рдХो рдпрд╣ी рд╕рдордЭ рдирд╣ीं рдХि рдмрдЪ्рдЪे рджूрд╕рд░ों рдХे рд╣ों рдпा рдЕрдкрдиे, рд╡े рддो рдмрдЪ्рдЪे рд╣ी рд╣ैं। рдФрд░ рдмрдЪ्рдЪे рддो рд╕рднी рдХे рдк्рдпाрд░े рд╣ोрддे рд╣ैं! рдФрд░ рддो рдФрд░, рдпрд╣ рддो рд╣рдоाрд░े рдкेрдб़ों рддрдХ рд╕े рдИрд░्рд╖्рдпा рдХрд░рддी рдеी рдФрд░ рдмाрд░-рдмाрд░ рдмрдб़рдмрдб़ाрддी рдеी рдХि рд╣рдоाрд░े рдЖँрдЧрди рдоें рдЖрдкрдХे рдкेрдб़ों рдХे рдкрдд्рддे рдЧिрд░рддे рд╣ैं। рдЙрд╕рдХे рдПрд╡рдЬ рдоें рдЕрдкрдиे рдЖँрдЧрди рдХा рд╕ाрд░ा рдХूрдб़ा рд╣рдоाрд░े рдЖँрдЧрди рдоें рдлेंрдХрддी рдеी। рдпाрдж рд╣ै?
“рдФрд░ рдЖрдЬ рдПрдХ рдмрдЪ्рдЪा...рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдмрдЪ्рдЪा рд╣ो рдЬाрддा рддो рдЗрдирдХे рдШрд░ рдоें рдк्рд░ाрдг рдкрдб़ рдЬाрддे। рдпрд╣ी рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ो рди рддुрдо? рдордЧрд░ рдпрд╣ рд╕рдЬा рдХ्рдпा рдЗрди्рд╣ें рдирд╣ीं рдЭेрд▓рдиी рдЪाрд╣िрдП? рд╕ोрдЪो, рдИрд╢्рд╡рд░ рдиे рдХिрддрдиे рдиाрдпाрдм рдвंрдЧ рд╕े рдЗрд╕े рджंрдбिрдд рдХिрдпा рд╣ै рдХि...рдЗрддрдиे рдмрдб़े рдШрд░ рдоें рд╕िрд░्рдл рджो рдФрд░рддें рд╣ैं, рдЬिрдирдХी рдЖрдкрд╕ рдоें рдмिрд▓्рдХुрд▓ рдмाрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी। рд╡рд╣ рд╕ीрдв़िрдпाँ рдирд╣ीं рдЙрддрд░рддी, рдпрд╣ рд╕ीрдв़िрдпाँ рдирд╣ीं рдЪрдв़рддी рдФрд░ рджेрдЦो, рдпे рд╕ाрд╕-рдмрд╣ू рд╣ैं। рдЬाрдиे рдХिрд╕рдиे рдХрд╣ा рд╣ै рдХि рдЦुрджा рдХी рд▓ाрдаी рдоें рдоाрд░ рд╣ोрддी рд╣ै, рдЖрд╡ाрдЬ рдирд╣ीं рд╣ोрддी! рдмрд╕, рд╡рд╣ी рдХिрд╕्рд╕ा рд╕рдордЭो।”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдПрдХ рдХ्рд╖рдг рдХे рд▓िрдП рдПрдХрджрдо рдЪुрдк। рдлिрд░ рд╕ूрдЪрдиा рджेрдиे рд╡ाрд▓े рдЕंрджाрдЬ рдоें рдХрд╣рддी рд╣ै, “рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рддो рджो-рдПрдХ рдмाрд░ рд╕ुрд╢ांрдд рд╕े рдХрд╣ा рдХि рдмेрдЯा, рдЕрдкрдиी рдмीрд╡ी рдХो рд╕рдордЭाрдУ। рдкрд░ рдЙрд╕рдиे рдкрд▓рдЯрдХрд░ рдЬрд╡ाрдм рджिрдпा, ‘рдХ्рдпा рдХрд╣ूँ рдордо्рдоी! рд╡рд╣ рдХрд╣рддी рд╣ै, рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдоाँ рд╕े рдбрд░ рд▓рдЧрддा рд╣ै।’ рдоुрдЭे рдмрддा рд░рд╣ी рдеीं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рддो рд░ो рд░рд╣ी рдеीं। рдХрд╣ рд░рд╣ी рдеीं, ‘рдЕрдм рддुрдо्рд╣ीं рдмрддाрдУ рд╢्рдпाрдорд▓ा, рдоैं рдХाрд▓ी рд╣ूँ...рдХाрд▓े рд░ंрдЧ рдХी рд╣ूँ рддो рдХ्рдпा рдХिрд╕ी рдХो рдЦा рдЬाрдКँрдЧी? рдХ्рдпा рдЕрдкрдиे рдмेрдЯे-рдмрд╣ू рд╕े рдоुрдЭे рдк्рдпाрд░ рдирд╣ीं? рдмाрдк-рдмेрдЯा рджोрдиों рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдЙрд╕ рдкрд░ाрдИ рд▓рдб़рдХी рдХे рдмॉрдбीрдЧाрд░्рдб рдмрди рдЧрдП рд╣ैं рдЬैрд╕े рдоैं рдЙрд╕рдХी рджुрд╢्рдорди рд╣ूँ। рд╡ो рддीрдиों рдоिрд▓рдХрд░ рдПрдХ рд╣ो рдЧрдП рд╣ैं рдФрд░ рдоुрдЭे рдЕрд▓рдЧ рдХрд░ рджिрдпा рд╣ै—рдПрдХрджрдо।’
“рдкिрдЫрд▓े рд╣рдл्рддे рдлिрд░ рд╢ाрдпрдж рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдиे рдмेрдЯे рдХे рдЖрдЧे рдпрд╣ рдк्рд░рд╕ंрдЧ рдЫेрдб़ा рд╣ोрдЧा।” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдмрддा рд░рд╣ी рдеी, “рдЗрд╕ рдкрд░ рдмेрдЯे рдиे рдмрд╣ू рдХी рдмाрдд рд╕ीрдзे-рд╕ीрдзे рдоाँ рдХे рдЖрдЧे рд░рдЦ рджी рдХि рдордо्рдоी, рд╡ो рдХрд╣рддी рд╣ै, ‘рдоेрд░ा рддो рдЗрд╕ी рддрд░рд╣ рдаीрдХ рд╣ै। рдоुрдЭे рдиीрдЪे рдЬाрдиे рдХे рд▓िрдП рдмाрд░-рдмाрд░ рдХрд╣ोрдЧे рддो рджेрдЦрдиा, рдоैं рдХुрдЫ рдХрд░ рд▓ूँрдЧी। рдлिрд░ рдордд рдХрд╣рдиा! рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдкрд╣рд▓ी рдкрдд्рдиी рдкрд░ рддो рдЗрдирдХी рдирдЬрд░ рд▓рдЧ рд╣ी рдЧрдИ, рдЕрдм рдоैं рдирдпा рд╢िрдХाрд░ рдирд╣ीं рдмрдиूँрдЧी!’
“рдЕрдХ्рд╖рдп, рдЗрд╕ рдФрд░рдд рдХी рд╣ाрд▓рдд рдЕрдм рддो рдмрд╣ुрдд рдмुрд░ी рд╣ै, рдПрдХрджрдо рдЯूрдЯ рдЪुрдХी рд╣ै। рдмोрд▓рддी рд╣ै рддो рд░ोрддी рд╣ै! ‘рдПрдХ рдмрдЪ्рдЪा рд╣ो рдЬाрддा рддो рд╣рдоाрд░ा рддो рд╡рд╣ी рдЦिрд▓ौрдиा рд╣ो рдЬाрддा। рд╣рдо рддो рдЙрд╕ी рд╕े рдЬी рдмрд╣рд▓ा рд▓ेрддे। рди рдХोрдИ рдмोрд▓े, рдХ्рдпा рдлрд░्рдХ рдкрдб़рддा рд╣ै!’ рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдЙрдирдХी рдЖँрдЦें рдЫрд▓рдЫрд▓ा рдЖрдИ рдеीं। рдФрд░ рдоैंрдиे рдмрдб़ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े рдЙрди्рд╣ें рд╕ँрднाрд▓ा рдеा, рдЕрдХ्рд╖рдп, рдмрдб़ी рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╕े!” рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХा рд╕्рд╡рд░ рд╕ीрдЭ рдЧрдпा рдеा। рдФрд░ рди рдЬाрдиे рдХрдм рдХ्рдпों, рдоैं рдЙрд╕рдХे рд╕ाрде-рд╕ाрде рдмрд╣ рдЪрд▓ा рдеा।
“рдоैं рдЗрддрдиी рдЕрднाрдЧी рдХ्рдпों рд╣ूँ? рдоैंрдиे рдХिрддрдиे рдкाрдк рдХिрдП рд╣ैं—рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдПрдХाрдПрдХ рдлूрдЯ-рдлूрдЯрдХрд░ рд░ो рдкрдб़ी рдеीं। рдФрд░ рдоैंрдиे рджिрд▓ाрд╕ा рджिрдпा рдеा рдХि рдирд╣ीं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░, рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕рдмрдХो рджेрдЦрддा рд╣ै, рд╕рдмрдХी рдЬрд░ूрд░рддें рд╕рдордЭрддा рд╣ै। рджेрддा рднी рд╣ै, рдкрд░ рдЕрдкрдиे рд╕рдордп рд╕े, рдЖрджрдоी рдХी рдЗрдЪ्рдЫा рд╕े рдирд╣ीं, рддाрдХि рдХिрд╕ी рдЖрджрдоी рдХो рдЕрдкрдиे рд╕рд░्рд╡рд╢рдХ्рддिрдоाрди рд╣ोрдиे рдХा рдШрдоंрдб рди рд╣ो рдЬाрдП। рдЗрд╕рд▓िрдП рдЖрдкрдХा рдХाрдо рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХрд░рдиा рд╣ै। рд╡िрд╢ुрдж्рдз рдорди рд╕े рдФрд░ рдХृрддрдЬ्рдЮ рднाрд╡ рд╕े рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा рдХीрдЬिрдП, рдк्рд░рддीрдХ्рд╖ा!”
рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдЖрд╡ाрдЬ рдоें рдПрдХ рдЕрдЬрдм-рд╕ी рджृрдв़рддा рд╣ै, рдЬो рдХिрд╕ी рдмрдб़ी рдЖрдз्рдпाрдд्рдоिрдХ рддाрдХрдд рд╕े рдЖрддी рд╣ै।
“рдЗрд╕ рдкрд░ рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рд╣ैрд░ाрдиी рд╕े рдоेрд░ा рдоुँрд╣ рджेрдЦрддी рд░рд╣ рдЧрдИ рдеीं। рдмोрд▓ीं—рдХिрддрдиी рдЕрдЪ्рдЫी рдмाрддें рдХрд░рддी рд╣ो рддुрдо, рд╢्рдпाрдорд▓ा! рдоेрд░ी рдмрд╣ू рднी рд╢ुрд░ू-рд╢ुрд░ू рдоें рдХрднी рдоूрдб рдоें рд╣ोрддी рдеी рддो рдРрд╕ी рд╣ी рдмाрддें рдХिрдпा рдХрд░рддी рдеी। рдЬ्рдпाрджा рджुрдиिрдпाрджाрд░ी рдХी рдмाрддें рдЙрд╕े рдЕрдЪ्рдЫी рдирд╣ीं рд▓рдЧрддीं!
“рдлिрд░ рдПрдХाрдПрдХ рдЬैрд╕े рдк्рд░ाрд░्рдердиा-рд╕ी рдХрд░рддी рд╣ुрдИ рдмोрд▓ी рдеीं—рддुрдо рдХрднी-рдХрднाрд░ рдЖ рдЬाрдпा рдХрд░ो рдиा, рд╢्рдпाрдорд▓ा! рдмрдЪ्рдЪों рдХो рднी рд╕ाрде рд▓ाрдиा, рдЕрдХ्рд╖рдп рдХो рднी! рдеोрдб़ा рдЪेंрдЬ рд╣ोрдЧा, рдеोрдб़ा рдЬी рдмрд╣рд▓ेрдЧा। рдоेрд░ी рдмрд╣ू рджो-рддीрди рдмाрд░ рд╣ी рдоिрд▓ी рд╣ै рддुрдорд╕े, рдкрд░ рд╣рд░ рдШрдб़ी рддुрдо्рд╣ाрд░ी рдк्рд░рд╢ंрд╕ा рдХрд░рддी рд╣ै рдХि рдмрдб़ी рд╕рдн्рдп, рд╕рд▓ीрдХेрджाрд░ рдорд╣िрд▓ा рд╣ैं! рдлिрд░ рддुрдорд╕े рджो рдмाрддें рд╣ोंрдЧी рддो рдоेрд░ा рднी рдЬी рдЬुрдб़ेрдЧा। рджो рдмाрддें рддुрдорд╕े рднी рдЬो рдЬाрдПँрдЧी। рдХрд╣рддे-рдХрд╣рддे рдЖँрд╕ू рдкोंрдЫрддी рд╣ुрдИ рдЙрдардХрд░ рдЕрдкрдиे рдШрд░ рдЪрд▓ी рдЧрдИ рдеीं।”
рдоैं рд╣ैрд░ाрдиी рд╕े рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдУрд░ рджेрдЦрддा рд╣ूँ। рдЙрд╕рдХी рдЖँрдЦों рдоें рдЖँрд╕ू рд╣ैं—рдХ्рдпा рдЙрди्рд╣ीं рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рд▓िрдП, рдЬिрди्рд╣ोंрдиे рдХрднी рдЙрд╕े рдЗрддрдиा рд╕рддाрдпा рдеा। рдЗрддрдиा рдХि рдЧुрд╕्рд╕े рдФрд░ рдЭрд▓्рд▓ाрд╣рдЯ рдХे рдоाрд░े рд╡рд╣ рдкूрд░ी-рдкूрд░ी рд░ाрдд рд╕ो рдирд╣ीं рдкाрддी рдеी।
рдУрд╣ рдИрд╢्рд╡рд░, рд╕्рдд्рд░ी рдХो рд╕рдордЭрдиा рдХिрддрдиा рдоुрд╢्рдХिрд▓ рд╣ै! рд╢ाрдпрдж рджुрдиिрдпा рдХे рд╕рдмрд╕े рдоुрд╢्рдХिрд▓ рдХाрдоों рдоें рд╕े рдПрдХ।
рдФрд░ рдоैं рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХे рдЖँрд╕ुрдУं рдХे рдЬрд░िрдП рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдХे рджрд░्рдж рдХा ‘рднाрд╖्рдп’ рд╕рдордЭрдиे рдоें рдЬुрдЯ рдЬाрддा рд╣ूँ।
[18]
рд▓рдЧрддा рд╣ै, рд░ाрд╕्рддा рдпрд╣ीं рд╕े рдЬाрддा рд╣ै।...
рдкрддा рдирд╣ीं, рд╢्рдпाрдорд▓ा рдХी рдмाрддों рдоें рдРрд╕ा рдХ्рдпा рд╣ै рдХि рд░ाрдд рджेрд░ рддрдХ рдоुрдЭे рдиींрдж рд╕े рд▓рдб़рдиा рдкрдб़ा। рдмрд╣ुрдд рджेрд░ рдмाрдж рдиींрдж рдЖрдИ, рд▓ेрдХिрди рддрдм рддрдХ рд╕िрд░ рдкрдд्рдерд░ рдХी рддрд░рд╣ рд╣ो рдЧрдпा рдеा।
рдФрд░ рдлिрд░ рдиींрдж рдоें рд╕рдкрдиा। рдПрдХ рдЕрдЬीрдм рд╕рдкрдиा!...рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░ рдоुрд╣рд▓्рд▓े рдХे рдЬिрддрдиे рдмрдЪ्рдЪे рд╣ैं, рдЙрдирдХो рдкाрд╕ рдмुрд▓ा-рдмुрд▓ाрдХрд░ рдЫाрддी рд╕े рдЪिрдкрдХा рд░рд╣ी рд╣ैं। рд╕рдмрдХे рд╕िрд░ рдкрд░ рд╣ाрде рдлेрд░рдХрд░ рдХрд╣ рд░рд╣ी рд╣ैं—‘рдмेрдЯा, рдЖंрдЯी рдХो рдоाрдлी рджे рджो! рдоाрдлी рджे рджो рдФрд░ рдИрд╢्рд╡рд░ рд╕े рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХрд░ो, рд╡рд╣ рддुрдо्рд╣ाрд░े рдЬैрд╕ा рдПрдХ рдЧोрд▓-рдордЯोрд▓, рдк्рдпाрд░ा-рд╕ा рдмрдЪ्рдЪा рд╣рдоाрд░े рдШрд░ рднी рджे!’
рдЕрдЪाрдирдХ рджृрд╢्рдп рдмрджрд▓рддा рд╣ै। рдФрд░ рдЕрдм рдПрдХ рдорд╣рд▓ рд╣ै, рдЬрд╣ाँ рд╕ोрдиे рдХे рдкрд▓ंрдЧ рд╣ैं, рд╕ोрдиे рдХे рджрд░рд╡ाрдЬे। рд╕ोрдиे-рдЪाँрджी рдХे рдмрд░рддрди। рджूрдзिрдпा рджीрд╡ाрд░ें। рд▓рдХрджрдХ-рд▓рдХрджрдХ рдлрд░्рд╢। рдордж्рдзिрдо рд░ोрд╢рдиी рдоें рдЭрд▓рдорд▓ाрддे рдЭाрдб़-рдлाрдиूрд╕ рдФрд░ рднрд╡्рдпрддा рдХा рд╕ाрдо्рд░ाрдЬ्рдп। рд▓ेрдХिрди рдШрд░ рдХे рдЬिрддрдиे рдк्рд░ाрдгी рд╣ैं, рд╡े рд╕рдм рдЕрдкрдиी-рдЕрдкрдиी рдЬрдЧрд╣ рдкрд░ рдоूрд░्рдЪ्рдЫिрдд рдкрдб़े рд╣ैं। рдпрд╣ाँ рддрдХ рдХि рдХुрдд्рддे, рдмिрд▓्рд▓िрдпाँ рдФрд░ рдЫिрдкрдХрд▓िрдпाँ рддрдХ। рд╕рдм рдЗंрддрдЬाрд░ рдХрд░ рд░рд╣े рд╣ैं рдХिрд╕ी рдирдЯрдЦрдЯ рдлूрд▓ рдЬैрд╕े рдмрдЪ्рдЪे рдХा, рдЬिрд╕рдХे рдЫोрдЯे рдЧुрд▓ाрдмी рдкैрд░ों рдХी рдЫुрдЕрди рд╕े рдоाрдиो рд╣рд░ рдЪीрдЬ рд╕े рдлिрд░ рд╕े рдк्рд░ाрдг рд▓ौрдЯ рдЖрдПँрдЧे। рдЦाрд▓ी-рдЦाрд▓ी рд╕ुрдирд╕ाрди рдорд╣рд▓ рдоें рдЬीрд╡рди рдХा рдЧुंрдЬाрд░ рд╕ुрдиाрдИ рджेрдиे рд▓рдЧेрдЧा।
рд╕рдкрдиा рдлिрд░ рд░ंрдЧ рдмрджрд▓рддा рд╣ै...рдЕрдм рдПрдХ рдЦाрд▓ी-рдЦाрд▓ी рдкрдерд░ीрд▓ा рдЙрдЬाрдб़ рд╣ै рдФрд░ рддेрдЬ рдХाрд▓ी рдЖँрдзिрдпाँ рдЪрд▓ рд░рд╣ी рд╣ैं। рдЙрд╕рдоें рдПрдХ рдЕрдзेрдб़ рдмрджрд╣рд╡ाрд╕ рдФрд░рдд рд╣ाрде рдоें рд▓ाрдаी рд▓िрдП рдбрдЧрдордЧ-рдбрдЧрдордЧ рдХрд░рддी рдзीрд░े-рдзीрд░े рдмुрджрдмुрджाрддी рд╣ुрдИ рдЖрдЧे рдмрдв़ рд░рд╣ी рд╣ै, ‘рдирд╣ीं-рдирд╣ीं, рдоुрдЭे рдХुрдЫ рдирд╣ीं рдЪाрд╣िрдП, рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдмूँрдж рдк्рдпाрд░, рдПрдХ рдоुрдЯ्рдаी рднрд░ рд╣рд░िрдпाрд▓ी...!’
рдЕрдЪाрдирдХ рдЙрд╕ рдФрд░рдд рдХा рд╣рддाрд╢ рдЪेрд╣рд░ा ‘рдХ्рд▓ोрдЬ рдЕрдк’ рдоें рдкूрд░े рд╕्рдХ्рд░ीрди рдкрд░ рдлैрд▓ рдЬाрддा рд╣ै। рдФрд░ рдоें рдЬोрд░ों рд╕े рдЪिрд▓्рд▓ाрддा рд╣ूँ—‘рдЕрд░े! рдЕрд░े! рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░। рд╕ुрдиिрдП, рдоिрд╕ेрдЬ рдордЬूрдорджाрд░...!!’
рди рдЬाрдиे рдХрдм рдоेрд░े рд╣ाрде рдЦुрдж-рдм-рдЦुрдж рдк्рд░ाрд░्рдердиा рдХी рд▓рдп рдоें рдЬुрдб़ рдЬाрддे рд╣ैं।
**